recaizade muhsin bey

Upload: gurhan-basaran

Post on 05-Apr-2018

237 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    1/23

    Hikye Takm

    Birinci Hikye

    Muhsin BeyYhd

    airliin Hazn Bir Netcesi

    Recizde

    M.Ekrem

    Maarif Nezaret-i Cellesinin ruhsatyla tabolunmutur

    stanbul[stepan] Matbaas-Atk Zabtiye Sokanda-Numero 63

    1307

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    2/23

    Aded 10

    Birinci tab:kinci tertb

    Her tertb bin nshadan ibretdir

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    3/23

    Ufak Hikyelere Dir Ufack Bir Mtlaa

    Hikye-perdzln bugnk gnde hayli terakki gsterdii Franszca(novel-nouvelle) ve (kont-conte) nmyla ufak hikyeler yazmak burada

    benim gibi byklerini tanzme muktedir olamayan eshb- acze mnhasrdeildir. Pek byk edbler b-huss hikye-perdzlkda kesb-i hret etmimuharrirler dah buna rabet gsterirler.

    Byk hikye tertb etmek hem g hem de kolay olduu gibi ufaklar

    da yledir. Mesel yz sahfelik bir kitab doldurmak iinbir vaka tasvrolunurken tatsz ve ahenksiz bir alay tafsilt- b-faide ile hikyenin letfetikarlmak var. Ufak hikyede ise tutulan mikysn darlna mebn muhtc- tavsi ve tafsl grlen teferrut- vakadan bazs terk ve ihml olunmaklahikye btn btn tatszlatrlmak var.

    Evvelki nevi byk bir (tablo-tableu) dur. Onu meydna getirecekhner-ver egli tersm ettikten sonra boyalarn kartrr.. Renkleriuydurur.. Furasn serbeste idreye balar. Levhnn her taraf bir kerrerenk ile kapland gibi tasvrin tasla (ebo-ebauche) meydna kverir.Sonra o taslan her cihetinde musavver istedii kadar uraarak tasvrine

    muktedir olduu derece-i mkemmeliyeti verebilir.kinci nevi hikye ise bir (minyatr-miniature) dir. Bunun teki gibi

    tasla olamaz.. zerinde de o kadar oynanamaz. Matlb olan nefset veletfet defaten verilemez ise artk ondan hayr yoktur, atmal. Onun iin budaha gc deilse bile daha nzikdir. Bununla berber hikye yazmaktecrbesine ufaklardan balamak benim iin kolay grnd.

    stinye f 26 Mart Sene 1304

    RecaizdeM. Ekrem

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    4/23

    Muhsin BeyYhd

    irliin Hazn Bir Netcesi

    1

    Muhsin Bey ki yirmi iki yanda.. Zek.. Gyet alkan.. Sinninegre malmt zararsz.. Fakat istidd- muhabbeti glib.. Haylt-irneye malb.. Nahifl-mizc bir genc ir idi.- uzaktan kendisinekarbeti bulunan bir kz daha ocukluunda en iddetli bir sevd-y ismet-

    perverne sevmi ve iddet-i ak ve alkasndan perestdesi olan Dilryuda hissedr etmek bahtiyrlna nil olmu idi.

    Mabt-u melik1 olmaya lyk olan bu muhabbet-i masmne ikigencin yreinde en rhn en latf en pkze2 hislerle parlak mdler iinde

    perverde3 olup gidiyordu. nk iki taraf ailesince de bunlarn bumnsebeti nazar- muvfakatla grlyor ve hatt o tarihte drt be aysonra gelecek bahr iinde icrs tasmm4 edilen dn tertbtnda hazrlkgsteriliyordu.

    Halbuki zavall Dilr vlide-i merhmesinden bir hzin mirs-

    felket olmak zere daha rahm-i mderde iken bulatrd maraz- hil-iveremden haytnn yirminci ve bu hayt pek rn-gvr eden muhabbetinnc ylnda bd- semm5 ile hrpalanm bir iek gibi birdenbire solupsararmaya balad. B-re kz maraznn kesb-i iddet ettii Knn-u Snevilinde6 artk btn btn dermnsz kalmakla yataa dm ve aysonra ki sahrlarn yeillenip aalarn yeniden hayt bulduu ve kularnakne terennmlerle iln- srra balad Nisan iinde pene-i mevt-i

    b-amna teslm-i cme-i rh7 etmi idi. Maka-y perestdesini bu sretledefaten ve dny iin artk bir daha grememek zere kayp etmekle zavallMuhsin ne derece sarslmak lzm gelirse o derece sarsld. Haylt-

    1 Meleklerin gbta ettii2 Temiz, lekesiz; hlis, saf3 Beslenmi, terbiye edilerek yetitirilmi, bytlm4 Tasarlanan, yaplmas kararlatrlan5 samyeli6 Ocak ay balarnda7 Ruh giysisini teslim etmek

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    5/23

    irnesi bu vaka-y ngeh-zuhru8 ne trl messir ekiller ne yoldacnhra renkler iinde tasavvur ettirmek iktiz ederse yle tasavvurediyordu.

    Dilry btn btn kaybetmi idi. Fakat dim grd o.. Dimkonutuu o.. Dim dnd o idi. Hemn her sabah Dilrnnmezrn ziyret ederek saatlerce kendinden gemek.. Hemn her gece enmuzlim en dehetli haylt iinde Dilry dnerek ac bir yes ile tb vetvn9 kesilinceye kadar alamak.. Ekseriya tenh krlarda dolaarak hertesadf ettii iekte makasnn tarvet-i perde10 ve letfet-i

    bedbahtnesini grmek.. Her iittii nagamt- tyrde11 Dilrnn heng-ihazn-i terennmn duymak.. Tabatde her bulduu beday12 Dilrnn

    bir yd-gr- hsn- gzetesi13 gibi telakki ederek uzun uzun istigrklara14

    dmek ve bunlarla berber bir taraftan da verem hastalnn tahkk-i esbbve mhiyetiyle uramak mfarektn15 devre-i evveliyesinde b-re bir

    adet-i mstemirre16 bir vazfe-i ciddiye olmutu.B-re ocuk firdevs-i hayt- mesudnesini birdenbire dz-i hann

    eden o mevsim-i bahr mntic-i helk olacak derecede ateli buhranlar vebunu takb eden sonbahr ise icb- intihr edecek kadar derin hznleriinde arabilerek mevsim-i itya yetiti.

    K gelince l-yenkati17 yaan muzic18 yamurlar.. Bil fsla esensouk rzgrlar ile heyet-i tabate bir pernlk.. ehre-i semya birgirynlk19 .. Hl-i deryya bir cnlk20 gelmiti. Muhsin kintnummunda vcdunu hiss ettii heyecn ve zdrb ve ibirr21 kendi ahvl-i kalbiyyesiyle hem renk ve hem ahenk bulduu ve evvelki korkunekiller brid22 renkler iinde nmyan23 olan timsl-i felketine mukbilgelince bir messir tezd husle getiripte yee ve elemini kat lat artracaksretde hricde bilfarz bir handeli afak.. Bir renkli bulut.. Bir parlaksem.. Bir nameli ku.. Bir mesd ek.. Velhsl bir gler yz grmedii

    8 Anszn oluveren9 gc10 Solmu, umu tazelik11 Kularn nameleri12 gzellii13 Gzel gemiin hatras14

    Dalma, kendinden geip dnyay unutma,boulma15 Dostlardan ayrlma, uzaklama16 Srekli, devaml; uzayp giden adet17 Ard arkas kesilmeden, devaml18 Eza verici19 alayan20 okun, oan, kaynayan21 Krlma, gcenme.22 souk23 grnen, meydanda olan

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    6/23

    iin bir dereceye kadar mteselli olmaya balayarak hline yalnzca skinskin alamakla durabilir ve kn o uzun gecelerde de bir iki saati olsunuyku ile geirebilerek hlinde olduka bir iyilik gsterir ve bundan baka arasra tahrr ve mtlaa ile ve sir iiyle gcyle megl olurdu ki haytnca tehlike mlhazas ile muzdarib olan vlide-i b-resine haylicemd-i selmet vermiti.

    2

    O sene havlarn birdenbire ziyde souduu Knn Evvel24

    sonlarnda bir akam Muhsin mutd vechile vlidesi ile birlikte tamettikten ve bir mikdr da mushebatdan25 sonra o vlide-i b-resinin eser-i

    dikkat-i mtemdiyyesi olarak latf bir derecede stlm olan yatak odasnakt.Gndzden Dilrnn el yazsyla baz mektblarn ve yd-gr olarak

    verdii birka el ilerini belki yznc defa olarak muyene ettii srada birkdnda gzne ilien Gnderdiim iiri bu sabah yazdm. Okuduunvakit beni taayyb etme26. Bugn hlce daha iyiyim. ksrk de biraz azald.

    Lakin iim pek mahzn.. (leceim de senden ayrlacam) zann ediyorum..Bu hiss yreime nereden geldiini.. Bu korkun tasavvur zihnime nesretlemusallad olduunu bilemiyorum. Muhsin... Benim vefdr meleim!.. Haytnazarmda birey deil.. B-huss gideceim yerde benim bu hazn haytma

    sebeb olan ve u bedbaht kzn kimbilir nasl bir itiyk ile bekleyennineciimi bulacam... Lakin Muhsin.. Senden ayrlmak fikri beni titretiyor..

    Ben lrsem beni abuk unutmazsn deil mi?.. ibrelerini mteessirneteemml27 edii b-re ocuun efkrn alt st etmi.. Hayltnkabarttka kabartm idi. Bu sretle yeniden hsl ettii istidd- cnn-usevdv ile odasna ekilipte kendisini vahdet-i srfe iinde bulunca vlidesine bir renk vermemek iin akamdan beri zorlaya zorlaya teye

    beriye datm olduu efkrn bana cem ederek olanca hissiytylayine Dilry dnmeye balad.

    24 Aralk ay25 Sohbet, syleme26 ayplama27 yice, etraflca dnme

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    7/23

    Sevd garb bir hastalktr ekseriy geceleri meddit olur. Vahdetemukrin28 olduka buhran tezyid eder. O bir te-i frzndr29 karanlktanhazz eder. O bir ktil-i b-amndr tenh yerler gzetir.

    B-re sevdzede o kadar garbne dnd dne dne hayltnazarnda o kadar tecessm rtti ki Dilry boynundaki soluk kefenle siyhsalar darmadank omuzlarndan aa dm.. Bir vakit kavs-kuzahdaki30 penbelii hatra getiren reng-i latf-i ryi sararp- kefenin

    bilnisbe daha pek ok beyz grnen rengine mukabil btn btn soukdurur bir levn-i hkyye31 tahavvl etmi.. Dudaklarnda kandan eserkalmam.. Fakat gzleri ten32 bir tb33- hayt ile dolu olduu haldekarsnda grmeye ve nz niyza.. sitem ve serzenie dir hibir iirdetesdf etmedii cn-ab34 bir ferset ve belgt-i sehhrne35 - hibirnagamt-36 musikide duymad htr-rb37 bir ahenk ve halvet38-iefsnkrne ile- syledii szleri bile iitmeye balad.

    3Dilr o pk sret.. O thirl-vicdn kzcaz evsf- melekne ve

    kymet-i manevyesiyle ziyna hakkaten ok teessf olunacak ndirtdanidi. Daha alem-i sabvetde iken karbetleri mnsebetiyle ok grpkonutuu Muhsine rhn bir hiss-i masmne ile mncezib39 olaraktflne bir meyl-i tabi ile muhabbet peyd etmi idi. Sabvet hlindenkadnlk alemine intiklinde bit-tabi tahvl-i tabat eden bu nuhabbetgittike kesb-i ciddiyet ederek o dereceye varm idi ki Dilrnn nazarndamrn lezzeti.. haytn ltfu.. rhun evki.. nefsin rzsu.. kalbin rm40 veinbist41 Muhsinle kim idi.

    Dilr ahsen yle parlak gzellerden deil fakat efrt- cazibesi herbir rhu dr- heyecn edecek melh42 ve nzik dilberlerden idi. Ber-hayat

    28 Erimi, yaklam; bitiik29 Parlayc, parlak, parlayan ate30 gkkuandakis31 Haki renk32 Ateten; ateli, canl33

    G, kuvvet, takat; k, parlaklk; hararetg34 Ab: kartran, kartrc35 byleyici36 Ahenkler, ezgiler, gzel sesler37 Rb: elen, eken38 Tatllk, irinlik; zevk39 Beriye ekilen, [ekime kaplan]40 Durma, elenme, dinlenme; yerleme, istirahat etme, karar klma41 Yaylma, alma, genileme; ferahlama42 Melahat sahibi, gzel, irin, sevimli

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    8/23

    olan pederinin ve ondrt sene kadar taht- himyat ve nezretinde perverdeolduu vlide-i mfikasnn rikkat ve ihtimmlaryla pkze-ir venmskr bir hnm kza lyk srette ald terbiye ile zten mnevverolan ftrat - bir kat daha kesb-i letfet ve znet43 etmi ve onbir onikiyalarnda iken Trkce her grd eyi anlayacak kadar okumak.. herdnd eyi teklifsizce ifde edecek kadar da yazmaktan ibret olanmarifetini Muhsinle aralarndaki mnsebet syesinde ve mcerredkendisini ona ziyde beendirmek.. ona dir hissiytn daha gzel birsrette tercmeye ve tasvre muktedir olmak heves-i mnferidi sikasylaala ala adet kadnlarca gbta olunacak mertebeye vardrm ve hattmrnn son zamanlarnda :

    Cn hasta dp iddet-i sevd-y serimdenKan doldu cier-hn dil pr-kederimden

    Ey mevt yeti muztaribim yrelerimdenBitmekte hayt- te ah seherimdenAkm yetiir ey verem el ek cierimden

    ----------

    Sevd bryp gzlerimi nru karardYaprak gibi cismim kurudu soldu sarardAk tesi varken gelecek sen de ne vard

    Bitmekte hayt- te ah seherimdenAkm yetiir ey verem el ek cierimden

    ----------

    Hicrn edecektir deim topraaGam ekme yakndr gnmn olmas tekml

    Bir muntazrn mevtini lzm m ya taclBitmekte hayt- te ah seherimdenAkm yetiir ey verem el ek cierimden

    arks kablinden nzik ve latf ve messir iirler dah sylemeye balamidi.

    4

    43 Ss, bezek

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    9/23

    Bir insn zarfet evsf- zhiriye ve maneviyesiyle gerekten melekdenmeye lyk bir ismet-pervere ak olduu gibi her sretle lde ahlk birfcire44-i mutasanni45ye de ez-kaz tutulur. Muhabbet bir gnetir..Ekseriy sf ve berrk olan menbi-i thireyi initf46 eden ziys bazanmurdar bataklklara.. mteaffin47 irk-blara48 da der. u kadar ki cfeye49

    den pertev-i f-tb50 mazharyetinden mteessir grnd gibi lyknamasrf51 olmayan muhabbet de bahtndan mnkesir52 olmak lzm gelir. Butevch ve tebh n-ho deildir. Ancak insniyetin tefahhus53 ve terh-ihafyasla megul olan olan baz nazar- hkm erbb temylt veincizbt-54 rhaniye ile tlut ve ihtirst- nefsniyeyi yekdierindentefrk ile evveline ak ve muhabbet.. dierine si-ibtil nmn vermekisterler. Onlarn fikrince ak ve muhabbet hlise-i kalbden aaa-z-y zuhrolur.. en al en mbrek en pkze hissiyt- latfe ve rakke iinde perveri-yb55- bek ve bahtiyar olur . Si ibtil ise nefs-i emmreden56 eamet-

    ferm-y tevelld olur. Bu trl dknlk ki bir nevi cinyet-imuhtersneden ibrettir zor ve tahrk-i ehvt ile kimdir. Defaten parlar

    parlar nihyet mntef olur. Bu da bir ule-i seriz-zevldir57.Bir fetzede-i ak ve hev makasn elbette hereyden gzel bulur

    hereyden ziyde sever. Fakat nazar- ak ve hevda bile makasnnhakkat- mahyeti mestr deildir, dil-rbde veya aftesi olduu vcdun

    bir melek-i vcibt-tazm58 ve yhd bir eytn-i lzmt-teln59 olduunubilir. Hiss-i latf-i ak ile mesdl-hl olan yrekler makasn bu aleminfevkinde bir alem-i nr-u fyz iinde seyrn ve cevelna lyk bir vcd-umukaddes addeder. Cihn kendisine bir firdevs-abd- sadet gsteren ohiss-i latf-i aknesine bir gn gelip de zevl erimek ihtimlini derhtrettike dern dern mahzuniyetlere der! Bir sui ibtil ile mustarib vemuazzeb olan perestdesinin bazan yerlerin dibine gemesini temenni

    44 Fcur sahibi, fena huylu, gnahkar; ayya, sefih; habis, erir, rezil; yalanc; erkee dkin kadn (erkei:fcir)45 Kendini gzel, ssl gstermeye alan, yapmackl, tasanni eden46 Temayl, bir tarafa dnme; bklme , iki kat olma47 Taaffn eden, bozulup fena kokan, kokmu, rk48 irkef, pis su49 le50

    Gne 51 sarfedilen52 Krlm, krlan, krk; krgn, gcenmi53 nceden inceye aratrma54 ekmeler, ekilmeler; cazibeye kaplmalar55 Beslenen; terbiye gren, yetitirilen56 nsan hissi zevk ve lezzete sevk eden nefs ve ehvet57 abucak sonen alev58 Sayg gsterilmesi vacib olan melek59 Lanetlenmesi lazm olan eytan

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    10/23

    edilecek bir fet-i hayt-sz60.. bir ule-i eymn-endz olduuna hkmeyler. Cihn kendisine bir zindn- bel haline getiren iddet-i ibtilsnn osretle srp gidebilmesi haylini zamrinden yes ve tehevvrnden61

    ldracak hallere gelir.

    5Muhsin zeki olmakla beraber buralar dnemeyecek kadar sde-

    dillerden idi. nk byle eylere vukf hsl etmek uzun uzun tedkkta veb-huss zamana muhtc olan tecrbeye mtevakkf olarak Muhsinin isezaten sinni buna msaid deil idi. Onun iin bu muvzene ve muhkemedentammiyle b-haber olduu halde fakat hiss-i ilhm maka-yi fen-resdesiolan Dilr nasl bir cazibe-i melhat.. nasl bir brika-y fetnet ve zekvetnasl bir nr-u iffet ve nezhet.. nasl bir ndire-i fazlet ve marifet velhsl

    nasl bir nmne-i ftrat olduunu bilir ve bu haller iinde zavall kzn sonderecedeki bahtszln da dnr de fkdnndan62 dolay yle tahassrlerederdi.

    te Dilr bu liykatda.. Muhsin ise ona kar bu hissdebulunduklarn biraz yukarda bahis olunduu vechile b-are akde vahdethanesine ekildii vakit uhrevi bir kyafetle karsnda mislinigrd.. szlerini iittii Dilrnn bir haylden ibret olarak hakkatdaise.. o bahrn gemi.. o iein solmu.. o gnein gurb etmi.. o nrunsnm mahv olmu olduuna biraz sonra intikl edince talihin zulmne birhande-i zehrgn63 ile glerek gzlerini yumdu ve tekrr tefekkre balad.

    Ne garb tem!.. u bir nzenin iek ki dn henz gone idi busahah ter taze alm.. etrfnda bir evk-i mtehlikne64 ile uuanmlevven65 kelebekleri seyrettike neeleniyor!. Civrnda bir ada-yi akneile baran mbrek kular dinledike ferahlanyor!. Beet-i cemline..nezket-i hline bak: Sanki semdaki meleklerin leblerinden kopmu dakudret-i sniann66bir icz- bedile bu ekl-i dilfirbi iktisb etmimcessem bir handedir! Letfet-i hsnne.. keml-i czibesine bak: Sankicennetteki hrilerin gzlerinden hikmet-i bliann bir sun-i garbiyle buvaz- cn-rby alm musavver bir nrdur.

    60 Hayat yakan afet61 fkelenme, kprme62 Yokluk, darlk, ktlk63 Zehir dolu glmseme64 Kendini tehlikeye atacak derecede arzu ve telala bir ie koan65 Renk renk, trl, trl66 Yaratc kudretin

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    11/23

    Grlyor ki bu nazl iek hibir ihtimma mukrin olmakszndefaten kendi kendine peyd olmam: Toprak kendi rutbetinden aylarcaona gda hazrlam... Gne kendi harretinden haftalarca ona rh ifze67

    etmeye renk vermeye alm... Nesm68 kendi tarvetinden69 gnlerce onasermaye-i idme-i letfet bah etmi... Onun iin toprak sne-i mbhtndatutup teshb70 ediyor. Onun iin gne alnndan yanaklarndan ppalkadr- hsn ve bahs olduunu gsteriyor. Onun iin nesm arasraagunda tehzz edip terbyesinde kendisinin de emei getiini anlatyor.

    Ne garb tema!.. Dn o kadar ab tb iinde zamana istign-nmolan iek bugn brne den bir ufack kurda madde-i haytiyesini mekletmi soluyor. Dn o kadar dikkat ve ihtimma mukrinetle nz ve namiinde mesd-u ahvl grnen yine o iek bugn her taraftan birden fedolunmu.. her iltiftdan mahrm kalm.. mahzn mahzn mterakkib-i helkoluyor!.. Hani o etrfnda evk ile uuan kelebekler nereye gitti?.. Hani o

    ba ucunda vecd ile ten kular neden sustu?.. Toprak ki ona bir muriza-y mder-evkat idi - imdi bir yabanc gibi grnyor! Gne ki ona birmrebbiye-i peder-dikkat idi imdi yzne bile bakmyor! Nesm ki onabir hmiye-i letfet idi imdi yanndan bile gemek istemiyor!.. Ne kadarvefszlk!.. Ne messir tem!.. Ne garb mazhariyet!.. Ne hazn kann-utabiat!.. Zavall Dilr!.. O nazenn melek.. o mukaddes iek.. sekiz ay evvelne idi imdi ne oldu? imdi u dakikada ya topraklar iinde yatyor.. gd-yhaerat olan cesed-i pk ihtiml ki bitmi mahv olmutr. Ben ki bekmonun haytma merbt bilirdim- bugn mevcdum.. bu akam karnm

    doyurdum.. bu gece de scack odada bulunuyorum.. Beni abuk unutursundemi. Fil-hakka unutmadm. Lakin unutmu olsaydm bundan ziyde dahane yapabilirdim?.. Ah ben.. ben herkesden de vefsz.. herkesden de liykatszimiim!..

    Bu mlazht mteakkib Muhsin yerinden kym ile mumusndrd.. pencereleri kmilen at.. elbisesiyle hemn minderekapand..hkra hkra alamaya balad.

    6lm- maneviye ne kadar edd olur ise olsun cisman zdrblara..

    madd ihtiyclara elbette malb ve mahkm olmaktan kurtulamaz. Ekseriygnlde hsl olan bir cerha-y felketle yrekten kanlar gider.. gzlerden67 Taacak dercede doldurma, bol verme, feyz ve berekete nail etme68 Hafif rzgar69 tazelik70 Sahip kma; arkadalk

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    12/23

    sirik-i71 teessr dklrken mide yine gdasn istemekten.. gzler yineuykuya meyl gstermekten hl kalmaz. u kadar ki tabiat- mddiyenin buhevhi-i mucznesini72 .. bu takaz-y musrrnesini73 isfda74 herkes birderecede cmerd olamaz. nsan vardr ki evldnn cenzesinden avdetinde

    biberli kebab.. ekerli kaymak ekliyle75 ikn-y nefs ve teskn-i itihhevesinden geemez. Yine insan vardr ki bir refkinin fevtinden dolaygnlerce bir sde orba ile def-i iddet-i c76 ve sedd-i ramak- haytetmeye kil olur.

    B-re Muhsin o hlde bir mddet aladktan sonra uykuya dald.Fakat aras ok gemeden ac bir ztrb- cismn ile uyand. Kemiklerinekadar tesr eden souk b-renin asbna muzic bir gerginlik getirmi..azsn demir gibi tebrd77 etmi idi. Bir hareket-i kesriye ile yerindenfrlad.. titreye titreye pencereleri kapad.. soyundu yatana girdi. Vcdulatf bir harretle istirahta vard srada rhu da alem-i menma78 szlm

    gitmi idi.O gece sabaha karb yamaya balayp iki saat bil-fsla devam

    eden azm bir kar zemni kmilen rtm.. ortal bembeyaz etmi idi.Muhsin daha alaca karanlkta uykudan gzlerini apta hevnn o tahavvl-

    bridini.. tabiatn o mevt kyfetini andrr hl ve heyetini grncebirdenbire cn evine sivri bir buz paras saplanr gibi bir ac hissederek vekeml-i zaaf ve b-tb ile hemn giyinerek hnesinden kt ve teemmlhakkaten mcib-i rikkat olacak bir pernlk.. bir ztrb- hayt-fers iletenh birtakm bayrlar dereler tepeler aarak doruca Dilrnn mezrnagitti.

    7Bu mezr alelade drt para yaldzl mermerden ibret etrf demir

    parlk iine alnm ve fakat parmaklk ile seng-i kabrin arasnda drttaraftan birer arn kadar fsla braklm idi.

    Toprak olan ksmnn sath im ile mestr ve fevki Muhsinin gars-79 yemn-i beks olmak zere sbit ve nbit80 olmu birka gl ve yasemin

    71

    gzya72 Rahatszlk veren istekleri73 Israrl sktrma74 Birinin isteini kabul edip yerine getirme75 yemekle76 Doymak bilmez alktan ibaret bir maraz77 Soutma, soutulma78 Rya, d; uyku79 Aa dikme80 Yerden kp byyen

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    13/23

    fidan ve yaz k yapran dkmez taflan nevinden dier bir iki aa ilemzeyyen olduu halde civrndaki servileri syesinden de mstefdolmakla ekser vakitte ve alel-huss yazn bir emen safa-y letfet gibiduran bu makber-i muhtasar ki czibe-i hzn her zir-i81 kabristan elbetteyanna getirir ve uhrevlerce kidesi olmasa bile dnyevler iin bir neviteselli-i kalb.. bir gna inirh- vicdn.. bir yolda mahzziyet-i rh mcibolan o intizm.. o nezfeti82 grmekle mnbasit83 kulb-u zvvr84 kitbe-iseng-i kabir zerindeki u:

    Ey zir-i itibr-perverSeyret ne gzel durur makber!Yalnzl ho-nm deil mi?Ya sdelii deil mi dilber?Gyetle hazn iken o toprakstnde yakmam m mermer?

    Nfnda85 biten nihl-i gl-bz86Bak bak ne kadar latf-i nazar!Olmaz m nazar-rb-y vicdn

    Nezdinde o mevc87 imenler?Vermi ona baka bir letfet

    Pindeki serv-i sye-guster88.Dse bu kadar der muvafkBir zlla ziy-y mihr-i enver.Seyret bunu grmedinse yed

    Mahznluk iinde d bir yer!Syle hele pek gzel deil miu serv nihl kabr-i yek-ser?

    Hepsinden onun gzeldi eyvhAltnda yatan zavall duhter!

    iir-i garbnesini okuyunca defaten mtessir ve mkedder olmamak kbilolamazd o gn btn btn bir manzara-y vahet-nm kesb etmi idi :Bir gird-bd89 tesdf etrfna yaan karlar btnoraya savurup

    81 Ziyaret eden, grmeye giden82 Temizlik, paklk83 Yaylan, alan, genileyen; en, gnl ak84 Ziyaretilerin kalbleri85 ortasnda86 Gl serpen87 dalga88 Glge veren servi89 Bir mahalde dnerek toz ve topra kaldran ve bazan ebniyeyi ve aalar sken iddetli rzgr, kasrga,

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    14/23

    doldurduundan mezrn hazresi90 hkmnde olan aral ba ve ayaktalarnn yar irtifna kadar kaplam.. o fidanlarn o aalarn datepelerinden mada yeri grnmez olmu ve hatt kitbe-i seng-i mezrnst tarafndaki yazlar bile bir haff setre-i beyz ile rtlm idi.

    Parmaklktaki asma kilidin bir anahtar da Muhsin her vakit kapyap ieriye girdii gibi bu defa da girmek istedi. Ceplerini arad anahtar

    bulamad. Kilidi krmaya urat ona da gc yetmedi. Nihyet bir yes-imeftrne91 ile kabristanda aa yukar gezine gezine bir demir paras elinegeirdi onunla kilidi krd ieri dhil oldu. Elleriyle ayaklaryla mezrniindeki kar yntsn hrice def iin saatlerce urat kadar banda

    peyd olan iddetli ar ile vcdunda hissettii rpermek rahatszlkendisini artk oralarda duramaz bir hle getirdiinden mecbren hnesineavdetle yataa dt.

    Zavall Muhsin bu defa ciddi hastalanm idi. Hastann iki gn iinde

    birdenbire arlaan hli vlidesi tarafndan bir hekim celbine mecbriyetverdi. Gelen hekim ocuu bad-el muayene arca bir zatrreye tutulmuolduundan olduundan mdvtna dikkat olunmasn keml-i ehemmiyetletavsye etti gitti.

    Zavall Muhsin bu hastalkla tamam iki ay esr-i fr olduktan ve biray kadar da bir zaaf- tm ile evinde kapanp kaldktan sonra baharn vrduile bunun da vcdunda ma92 ve harekete iktidr hsl oldu.

    8O senenin k pek srekli ve havlarn muhlefeti pek devaml

    gittiinden ekser eyym mamm93 bulutlar arkasnda ihtify94 itiyd etmiolan gne.. o feyyz- tabiat Martn sonlarnda hemn hergn aralk aralkzuhr ettii gibi Nisann ilk haftasna tesdf eden bir Cuma gn dahales-sabah renklerin nrlar aaalar arz- didr ve kara kda birtakm izbeyerlerdeki yuvalarna iltic ile hm95 hm durmaktan ziydesiyle bzr

    kalan kular ise o gn alem-i tabiat serp yeillere mstarik grncesevinclerinden ldrrcasna bir hl ile o aadan o aaca konarak iln-

    90 Etrafnda it yahut duvar olan mezarlk, al vs.91 Bezgin, bezmi, kederli, mitsiz92 Yrme, reftr93 Gaml, kederli, tasal; kapal, skntl94 Saklanma, gizlenme95 Susmu, sessiz

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    15/23

    hengme-i evk ve mesrra96 ibtidr etmeleriyle saat sekiz doru btn halktaraf taraf akn akn dalara krlara imenzrlara tevecch gstermiler idi.

    Hastalndan beri her neden ise bir ftr-u mahz97 kesilen bizimMuhsin de mcerred vlidesinin ibrm98 ve ilhhyla99 Kadkyndekihnesinden kt bastonuna dayanarak ar ar Haydarpaa ayrna doruyrmeye balad.

    O zamanlar Haydarpaa ayr imdiki halde deil idi. Dahademiryolu imlt balamam.. o vasi ayr ortasndan ikiye blnmemi..deniz cihetinde o rhtmlar beri tarafta o krgr binlar o ahb dkknlar oirkin barakalar yaplmam olduu gibi Kadky tarafndaki srt zerinde(Yeldeirmeni) denilen o koca mahalle de henz teekkl etmemiolduundan o sahr-y vasi bir utan bir uca cilve-gh- bahr ve ayrnortasndan cereyn eden derenin iki tarafnda o vakitler mevcd olan sye-dr aalarn st tyr-u name-kra.. alt misfirn- imenzra cy- karr

    idi.

    9

    Muhsinin hnesi kyn ierilerinde ba ile muht bir gzel kk idi.Muhsin buradan Haydarpaaya yakn bir yoldan gelmek isteseydiYeldeirmeni tarkini tutmas lzm gelirdi. O ise zaif hline bakmayarakaadan shil yolundan gelmeyi terch etti.

    O gn gnein harareti ile beraber rutbetini muhfaza etmekte olan

    hav-y nesm bin trl izhr- ryihadrn takatturtndan100 tahassl etmibir buhr- latf gibi meamme-i cennet kokular verir.. dimaa kevserneesi bah eder.. rha rh-u dier katard.

    Muhsin... O bir vakitler kesb-i net iin tabiatn bu yoldakitahavvlt- fyz-bahsna da mftekr101 olmayarak yalnzca irlerin :

    Esti nesm-i nev-bahr ald gller subh-demAsn bizim de gnlmz sk meded sun cm- cemErdi yine urdibehit oldu hav anber-siritAlem behit-ender-behit her ge bir ba- irem

    96 Sevinler, zevkler97 Halis, katksz, tam98 Can skacak derecede srar etme, zorlama99 zerine dme, zorlama, srar etme, direnme100 Damlama, damla damla akma101 ftikar eden, fakir; muhtac

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    16/23

    gibi baz szlerini tahayyl etmekle kendisini dim bir hrrem-i102 bahr-sadet iinde grmekle melf103 olan b-re Muhsin o hav-y nesmyiteneffsten edn104 derecede bir mahzziyet bile kesb edemedi. Kendisiningzergh olan shilden Zeytinburnuna Hayrsz Adalara doru bakthalde hi bir teltum105 eseri bile gstermeyen ve eia-y mihr-i cihn-tbn106 mezhimne initfyla107 zeri gm kaplanm gibi grnen denizve onun fevkinde ufka doru biri biri zerine ylm akl koyulu top top

    beyz bulutlar sevdal bir nazar iin saatlerce temsna dalp kalacak veteli bir mizc iin gnlerce medr- istirk olacak sretde rh-ab108 birlevha-yi amk tenhi109 bir endz idi.

    Muhsin... O bir vakitler bahesindeki bycek havuzun yzndegneten aksetmis bir lema-y b-karr grmekle dern dern hayllere haznhazn teessrta dmekten kendisini alamayan hasss ocuk karsndaki omuazzam yne-i ebedyete ara sra atf- nigh ettii zaman yreinde haff

    bir rpnt bile hissedemedi.Bu hl ile yrye yrye ve hibir sretle alkadr olmad denizi

    tem etmek bahnesiyle aralkta bir tevakkuf ederek dinlene dinlene ayravsl oldu ve derenin tenh bir cihetinde bir aacn altna imenlerin zerine

    b-tbne serildi.Etrfndaki morlu sarl penbeli binlerce ayr ieklerinin ve bunlarn

    arasnda tek tk zuhr etmi gler yzl papatyalarn gnee kar parl parlyan.. r-yi zemndeki cilve-i bahra havada nazre yapmaya alr gibisr sr gezen beyz kelebeklerin ziylar evkler iinde uusu.. aalardakikularn en dil-pezr bir ahenk ile garb garb terennm-sz oluu.. deredekisularn en rhnevz110 bir zemzeme111 haff haff alay bir tabit- irneiin birka mecmalk er- nefseye semye-i letif bah edecek kadarhayl-perver.. dil-rb.. mid-bah.. evk-engz gzelliklerden idi. B-reMuhsin bunlar grmekten.. bunlara karmaktan da birey anlamyordu. Zrve bl ve etrf ve enhya112 ara sra lkaydne atf- nazar eder vemtekkiben alem-i hayret ve fikrete der kalrd. Zavallnn gy btnhissiyt lm.. btn haylt snm.. fikri uyumu.. kalbi katlam..

    102 Sevincli, mesrur103

    Allm, lfet edilmi104 ok aa, en alt seviyede105 Dalgalanma; dalgalarn arpmas106 Dnyay aydnlatan gnein klar107 Zahmetle bir tarafa doru dnme, bklme, eilme108 Ruhu kartran109 Derinlerde biten (derinlere kadar ulaan)110 Ruh okayan111 Ezgili, nameli ses112 Taraflar, ynler

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    17/23

    rhu soumu velhsl o mcessem evk ve muhabbet bir cism-i cmid113

    kesilmi idi.Bu hl iinde iken bir aralk elini alnna gtrd aln yanyordu.

    Bandaki iddetli ary havnn skletine haml etti. O zaman kendikendisine sylenmeye balayarak: Daha havlar dzelmemi..Bahr pek n-ho: Baksana iekler bile aldklarna pimn gibi grnyor.. kularn davakitsiz bu derece cayr cayr edii hakkaten ekilir eylerden deil... gibitabiata trl trl kusurlar isnd eder baz szlerden sonra yerinden kalktAyrlk emesi tarafndaki kabristana tevecchle yine ar ar yrmeye

    balad.Muhsinin bu defa bu tarki ihtiyrdan maksad Dilrnn da

    mezrn bir grmek idi. Doruca mezra vsl oldu. Evvelleri pekseyrekletii zaman gnde bir kerre Muhsine ziyret-gh- mukaddesolan bu mezr- z-saf.. bu hacle-i114 hazn-i Dilr aydan beri mahrm-u

    iltift ve ihtimm kaldndan mermerlerinin yaldzlar bozulmu.. tesiberisi kar ve yamur sularndan yosunumsu yeil bir renk ile lekelenmi..parmakln i tarafndaki im ile rtlm yeri yaban otlar istil etmi veheyet-i mecmuas garbne ve vahet-mz bir sret alm idi.

    Muhsin bu hali de b-ftrne tem ile bir mddet teenni vetereddd gsterdikten sonra parmakln kapsn kakd ieriye girdi.Girergirmez pehle115 tann ayak ucuna oturdu. Kolunu dizine ve bir saatten

    beri vcdu tahamml edemeyecek mertebede arlam olan ban daeline dayad mezrn iinde ne var ise birer birer meml-u116 nigh etmeye

    balad.

    10

    Geen sene kendi eli diktii gl ve yasemin aaler ve b-huss otaflanlar gerei gibi feyzlenmi her biri bir hayli boy alm ve sk dallaryapraklar yekvcdne birbirine atp kararak parmaklktan birka karyukarya kadar mezr bir hisr- zmrdn gibi kuatm idi. Muhsinin buhisr zerinde avre-seyr olan tir-i nigh bir krmz ey zerinde

    birdenbire durdu. O ey ise henz kzarmaya balam ve sk yapraklarnarasna bir gl goncas idi ki yeil duvaklar iinde ihticb117 eden nazenn bir

    113 Donmu, donuk; nev--nema bulmayan, ta gibi cisim114 Gerdek odas115 Mezar sandukalrnn yan talarna verilen ad116 Kaplanm, etraf evrilmi; bireyin iersinde bulunan117 Saklanma, perde altna girme, hicab etme

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    18/23

    ars-u118 heveskr andryordu. Muhsin bu iei grnce Dilrnn goncasuretine temessl etmi rh-u latfi kys etmek isteyerek aydan beriincimd119 hlinde bulunan efkr ve hissiyt birdenbire galeynageldiinden yldrm gibi iddetli birtakm mlhazt ve teessrt ile beyniteler iinde yanmaya.. yrei helecnlar iinde muztarib olmaya balad.

    Bu mlhazt ve teesrtn medr- mnferidi ise bir kuru.. bircansz dikenin parasn bu derecelere kadar nil-i nisb- hayt eden kocatabiat- feyyzenin bir zaval kz gn daha ziyde yaatmaya muktedirolamadndaki hikmet-i messir idi. Ah bzr- letfetin nevreste bir

    fidan olan o nev-nihl mr fil-hakka tabiat ne kadar abuk kuruttu ne tezmahvetti!.. Yazk!.. Ancak tabiat nedir?.. Brgh- celleti ezeliyyetekurulmu..sye-i azameti ebediyyete hakim.. fez-y kudretinde bu

    grdmz gneler o tahayyl ettiimiz krreler mevhm birer zerre..muhit-i hikmetinde bu korktuumuz ummnlar o rktmz tufanlar nz

    birer katre... nidm-120 mkevvent121 irde-i ceberrtu.. intizm- masnatmktez-y kann-u merhameti olan lhn tecelliyt- klliye-ikibriyyesinden bir kem-tern122 lema deil mi?.. Eyda.. hadistda bu

    grdmz silsile-i irtibt ve tetbu123 mevcdtn bir vakt-i merhna124

    kadar muhfaza-y ahenk-i intizm iin kurulmu bir kann-u ulviyyenincereyn- ahkmndan baka nedir?.. Bu hl bize baz eyi baz eye messirve mcid.. bir hdise dier bir hdiseye menen mnferid gsteriyor: Meselben bir gzel iir sylyorum. O iir benim eserim.. benim hezim benim

    yarattm birey addolunuyor ben onunla tefehhr etmek istiyorum. Ancak o

    benim hl ne olduunu idrkten aciz kaldm rhumdan tevelldediyor.. Ya o rhu bana ben mi verdim!?.. Onun hissi.. onun varl benimirdemle mi kim oluyor?.. Tabiat bir gzel iek zuhra getiriyor o iektabiatn mahsl-u kermeti Sun-i marifeti birey saylyor tabiat onunlambhi grnyor. Ancak o iein bir avu toprakta rutbetin ve hav ve

    ziynn yardmyla nasl tekevvn ettiini bilmeyen - kuvve-i nmiyeden125

    hsl buluyor.. Ya o kuvve-i nmiyeyi tabiat kendi kendine mi bah ediyor? Yao kuvvet onda kendi keyfiyle mi duruyor?..Demek ki tabiat da birok ey iken

    yine hibir ey.. o da benim gibi bir aciz!. Her mevcd dorudan doruya okuvve-i klliye-i mutlkann eser-i kudreti.. her hdise o kudret-i khira-yi

    falenin netce-i kann-u hikmetidir. Evet vicdnmla itirf ederim ki118 gelin119 Donma, buz haline girme120 yokolma121 Yaratlmlarn hepsi122 En kk, en aa; pek aciz, ok hakir123 Aralksz birbiri ardna gelme124 Beklenen a ve zaman125 Olam, yerden bitme kuvveti

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    19/23

    bendeki bu rh-u fal.. bendeki bu nr-u derrk126- ki beni tahrk ve idreediyor onun ihsndr ki dim ona mncezib127olmak istiyor! mnmlatasdk ederim ki irde-i ezeliye taalluk etmemi olsayd bu tabiat da heyetiyle

    u intizm- harektn muhafza eylemek yle dursun mevcdt iindebirisinin bile kanadn kmldatamaz.. bir karnca bile ayan

    srkleyemezdi! Evet.. ben yarn biteceim.. ben yarn mahvolacam.Bitmemek mahvolmamak benim elimde deil. Ancak tabiat da birgn harbolacak o da birgn fenya gidecek. Harb olmamak fen bulmamamk onunda elinde deil. Biz yalnz bir krre-i kamer gryoruz ki yanm yanm bircesed-i b-rh kalm. Onun gibi kimbilir ka bin tane krre vardr da

    gremiyoruz.Lakin dokuz ay anasnn rahmine zahmetler veren ve fakat yreini

    midlerle dolduran bir cenn-i b-gnh doaca srada boulup dnyyaayak basmadan ahirete gidiyor! Be alt sene bin trl emekler dikkatle

    ihtimmlarla meydna gelen ve gller gibi glp blbller gibi sylemeyebalayan bir sab-yi masmdaha mektebe gnderilmeden ademe teslimolunuyor!Ondokuz yirmi senelik bir terbye-i mtemdiye ile letfet-icismniye ve fazlet-i rhaniyesini ikml istikml128 eden bir nevresde-i ismethacle-i kma meyl gsterirken defaten mezra dyor! lhi! Bundakihikmet nedir? lhi! Bu hikmete makrn olan adlet ve merhamet nerededir?

    lhi biliyorum ki bana bir bahy-i refetin129 olan nisb- idrk buhikmetler anlamaktan il-gayrl nihye uzaktr. Ancak bu kadar zayf vekemtern olan bir nr-u akl ile dtm bu zulmt- yesden nasl kaym?

    Uradm bu frkat- akliyye-sz iinde ben nasl teselli bulaym!Dilr!.. Ey maka-y b-vcd!.. Ey hayl olmu md!.. Ey cnne-iadem-nin130! Ey nhfte131 nr-u nazar! Gryor musun nasl alyorum!..

    Hi olmazsa sen bu merreti132 tatmadn!.. Hi olmazsa sen bu acyduymadn!.. Cismin burada topraa mnkalib133 oldu fakat rhun elbettemel-y alda134 mtenaim-i niam- semviyyedir135. Niin olmasn ki orh-u latf bu berzahn hibir lyine bulamad thir ve tb-nk136olarakvsl al-Allah oldu. Yarn cennetlerin en mstesnsnda sen gezeceksin.

    126 abuk anlayan, anlayl127

    Cezbe kaplp beriye doru ekilen, incizab eden128 kmal etme, kemale erdirme, tamamlama, bitirme129 Merhametle yaplan ba130 Yoklukta oturan sevgili131 Sakl, gizli132 Aclk, tatszlk133 nkilab eden, dnen, beka ekle, kla giren134 Yce cemaat135 Kutsal nimetlerle varlk iinde ve nazl byme136 Parlak, kl

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    20/23

    Yarn mimetlerin en alsyla sen perverde olacaksn.. te ihtiml ki ylednyndan km almakszn ukbya137gidiindeki hikmete makrn olanmerhamet-i ilhiye de bundadr.

    Bu mlhazt mtmainne138 bir srette zihninden emrr edip birdereceye kadar teselli de bulmaya balayan Muhsinin garbdir ki gzleri okrmz goncadan bir trl mnfekk139 olmayarak muttasl sirik-i teessraktmakta devam ediyordu. Nihyet yerinden kym ile iein yanna gittidal kendisine doru ekti birka dakkalar bakt.. cierpresinin ilkgln grmekle mtkne azndan pen bir vlide-i mtehassire140

    gibi eildi goncay pt brakt tekrr ekti iei koparp koparmamafikirlerinde biraz tereddtten sonra kopard ald. Bunu mtekib mezrtandaki mersyeyi yukardan aa okudu. Tarihine gelince irkilir gibi birkareket gsterdi. nk o tarih Nisann dokuzunu gsteriyordu ki ittifkt-141 garbeden olarak geen senenin bugn idi.

    B-re Muhsinin bu esnda ztrb- maneviyyesi ne derece edd iselm- cismniyyesi de o kadar ziyde idi. Kendisini zten rahatsz eden

    baars asbnn iddetle teheyycnden dolay fen halde artm vebundan baka vcduna bir mek bir titremek bir kesiklik de gelmiolduundan artk orada be dakka daha durmaya mecli kalmayarakmuktedir olabildii kadar bir sratle avdet ve muvsalat etti. Gider ditmezyazhnesinin nne oturdu ekmeceden yazl bir kad kard okudu.Kadn bir taraf bo idi. Onun zerine bir saat kadar urat baz eyleryazd. Kad ekmeceye koydu mtekiben soyundu yataa girdi. Vakitakam idi. Gece saat ikiye doru b-re ocuk en ten bir hummakendisini kaybederek ve ara sra : Dilr..lm.. niin kayorsun?..

    Mezrlktan.. mezrlktan kopardm.. gibi eyler sayklayarak vlide-imteessiresi olan Adile Hanm azm bir telaa giriftr etti. Derhl hekimcelbolundu. Tabb efendi ocuu muayeneden sonra : Vka bir nbet hlianlalyor ancak hastaln neden ibret olduu imdilik bilinemez.

    Mamfh korkulacak da birey olmamal.. belki iddetlice souk alm.. belkibireye can sklm sinirlerini oynatm.. Bu geceyi yazacam ilaclarla

    geiriniz md ederim ki sabaha kadar birey kalmaz.. yed iktiz edersebana haber gderirsiniz. diyerek gitti

    11137 ahiret138 Gnl kanm, ii rahat139 Ayrlan, ayrlm; km, sklm140 Hasret eken, zleyen141 tesadfler

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    21/23

    Muhsin hekimin verdii ilaclarla deil kendi kendine gece yarsnadoru gzlerini at. Adile Hanm hastann baucunda bir koltua oturmusessiz sessiz alayarak Allaha yalvaryordu.

    Zavall kadn daha genliinde iken kocasn ve Muhsinden evvel biroluyla bir de kermesini birbirini mtekib kaybetmi ve artk dnyca bu

    bir tek evldndan baka kendisine bir alka-y irtibt kalmam idi. Olununbir seneden beri iki defadr haytn bu sretle tehdd eden hlin bu defapek vahm olmak ihtimlini dnr ve fakat kendisi her hussda Allaharabt- kalb etmi bir sliha-y mtedeyyine olduun gelebilecek bufelketi dah keml-i sabr ve skn ve teslimiyet ile karlamayahazrlanrd.

    Muhsin vlidesini o hlde grnce hemn ellerini arad buldu.

    Kendisine doru ekti defi yedd ihtiyrnda olmayan bir hastalyla vlide-i mteellimesini byle kederlere.. endielere drdnden dolay taleb-iavf eder yollu o elleri tekrr tekrr pt. Bir para su istedi iti. Adile Hanmhastann byle bir iyilik gstermesinden biraz ferahlanarak yats namazned iin odadan kt. Yarm sat sonra avdetle oluna nasl olduunu sorducevba muntazr oldu. Heyht! Muhsin ikinci defa olarak evvelkinden

    birka kat daha edd bir te iinde yine kendinden gemi.. yine bir takmsayklamalara dm idi. Zavall kadn meysne koltua geti oturdu.

    12O gece tabiat gndzk letfetin baka bir nevini arz ediyordu! Saat

    ten sonra Kayda arkalarndan sem-y sehb-ld142 zerindehissolunamaz bir srat ile ykselip giden ve gh saklanp gh meydana kanmh- garr143 gnde-i144 huvb-skn olan arza nr yadryor ve butem-y sevd-efz karsnda eb-zinde-dr145 vecd ve hayret olduklarhalde smiyan146 ga147 edecek bir ed-yi hazn ile ara sra zemzeme-sz

    olan blbller ise gy tehllt

    148

    ve tekbrat ile urayordu.

    142 Bulutlu gk143 Parlak, minr, aaal144 Uyuklam, uyumu, uyuyakalm145 Geceleyin uyumayp bir i ile megul olanlar (sabahlayanlar)146 iitenleri147 Kendinden geme148 Kelime-i tevhidi tekrarlamalar

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    22/23

    Muhsinin cenh olan yatak odas kkn ark tarafnda vki gayr-i msmir149 bir takm aalar ile muht idi. Ay buluttan kurtulduka

    perdesi akamdan naslsa ak kalm bir pencereden ieriye giren nrudoruca Mushsinin yatana derek ocuun hastalndan beri sapsarkesilen ehresini garbne bir srette okar ve bu cilve-i mehtb oturduuyerde hayretle tem eden mder-i mihr-bn150 ise bu hlden teemle151

    rkerek vhimesinde korkunc korkunc eyler grrd Ah bir kerre sabaholayd.. stanbuldan.. Galatadan da hekimler getirilirdi.. Lakin sabah.. ohtime-ke her intizrl-yevm.. o md-bah her kalb-i meys bir trlolmuyordu ! Nihyet ayn nrundaki kuvvet azalmaya.. ufk-i ark zerindekrmzlklar peyd olmaya balad. Nsye-i152 subh-u md yava yavaaaryordu. te bu esnda idi ki zavall Muhsin dr- sekert153 oldu.

    Hasta odasnn yanndaki bir aaca gelip konan garb bir ku gzlerinitaraf- marka evirerek teganniye balamak iin tul-u mihr-i cihntba

    muntazr olup duruyordu. te bu kuun ilk name-i aknesi minkrndan154zuhr ettii dakkada Muhsinin de tir-i rh-u muzdaribi kafesindenkurtulmu bir ku gibi rpna rpna alem-i bl-y safya utu gitti.

    Meyyitin sa eli gsnde ve bu elin tuttuu solmu bir gonca azzrerinde bulunuyordu. O bembeyaz kesilmi dudaklarn kenarlarndaki biribtism-155 hazn ile o solmu goncann bir arada tekl ettii manzara-ygiye-engz Muhsinin.. o bedbaht ocuun fasl- hayt- girbnesine birhtime-i airne oldu.

    Lhike

    Bu vakadan iki ay sonra Adile Hanmn miraslar kke vrd ile

    sandklar sepetler dolaplar iindekilerden mada meydnda teye beriye

    149 Mevya vermeyen150 evkatli; gleryzl, merhametli, muhabbetli, yumuak huylu151 Uursuz sayma152 aln153 Sarholuklar, can ekime154 gagasndan155 Hafif glme, glmseme

  • 7/31/2019 Recaizade Muhsin Bey

    23/23

    atlm braklm birok mcevhert ve evn-yi sim zer156 ve sir z-kymet ey bulmular ve en sonra merhmenin asl kendi yatak odasndaki

    bir dolap iinde bulduklar kilitli bir ekmece iinde daha ar dahakymettr eyler ve belki birok nukd-u mdehhere157 bulacaklarn mdile bunu da hemn atlar

    156 Altn gm kap kacak157 Biriktirilmi, toplanm