pengurusan keselamatan dalam industri kecil dan sederhana di

TAHAP PENGAMALAN PENGURUSAN KESELAMATAN DALAM INDUSTRI

KECIL DAN SEDERHANA

MOHD HANIP BIN ASPAR

Universiti Teknologi Malaysia

iii

DEDIKASI

Untuk isteri tercinta Shamsatun Nahar Ahmad, anak-anak tersayang Nurul Hidayah, Nur

Fatihah, Muhammad Aflah dan Nur Aishaturradhiah. Perangsang, galakan, dorongan,

pengorbanan dan doa kalian telah membuahkan kejayaan yang amat bermakna ini.

Khas buat ayahanda dan bonda yang dikasihi, segala tunjuk ajar, bantuan dan doa yang

dipanjatkan memberikan keberkatan dalam usaha mengejar erti sebuah kejayaan yang

amat dibanggakan dalam hidup ini.

iv

PENGHARGAAN

Setinggi-tinggi penghargaan yang tidak terhingga serta ikhlas kepada penyelia

Projek Ijazah Sarjana Kejuruteraan (Mekanikal) ini, Profesor Madya Dr Mat Rebi Bin

Abd Rani di atas bimbingan, tunjuk ajar, dorongan, nasihat dan teguran yang diberikan

sepanjang tempoh penyelidikan ini dijalankan.

Penghargaan ini juga ditujukan kepada Pengarah Jabatan Keselamatan Dan

Kesihatan Pekerjaan Johor, En. Zabidi Bin Dato’ Md Adib yang telah membantu dalam

menyampaikan maklumat bagi memperbaiki dan meningkatkan hasil keputusan yang

membanggakan ini.

Seterusnya ucapan terima kasih kepada semua rakan-rakan JKKP Johor dan

mereka yang terlibat sama ada secara langsung atau tidak dalam membantu menjayakan

penulisan Projek ini.

Semoga hasil daripada penulisan ini dapat memberi sedikit sebanyak pengetahuan

kepada semua pembaca tentang Industri Kecil Dan Sederhana yang telah dikaji dan

dikupas agar mudah difahami. Diharapkan kajian ini dapat menyumbangkan sesuatu yang

bermakna kepada perkembangan keselamatan dan kesihatan pekerja-pekerja dalam

industri-industri terbabit.

v

ABSTRAK

Kajian ini dijalankan untuk mengenalpasti hubungkait diantara kadar kemalangan

industri dengan ciri, latar belakang dan amalan keselamatan pekerja yang wujud di

tempat kerja. Ini bertujuan untuk meningkatkan tahap pengurusan keselamatan dan

kesihatan terhadap para pekerja dalam industri kecil dan sederhana terutamanya di negeri

Johor. Berdasarkan laporan kemalangan yang diterima oleh Jabatan Keselamatan Dan

Kesihatan Pekerjaan (JKKP) Johor, data menunjukkan peningkatan kadar kemalangan

pada setiap tahun dan kajian begini diperlukan untuk membantu mengelak, mengawal

dan menurunkan kadar kemalangan dan juga mengurangkan kemungkinan serta potensi

kemalangan industri di kalangan para pekerja disamping membantu pihak pengurusan

mencapai carakerja dan prosedur kerja selamat yang lebih baik. Soal selidik, temubual

dan pemeriksaan kilang dijalankan untuk mendapatkan data yang diperlukan ke atas

pekerja berdasarkan kaum, umur, tahap pendidikan akademik, penyelenggaraan jentera,

ciri am keselamatan, alat perlindungan diri dan latihan. Hasil kajian mendapati wujud

kaitan di antara kadar kemalangan dengan kumpulan kaum, tahap pendidikan akademik

dan alat perlindungan diri sementara tidak wujud kaitan di antara kadar kemalangan

dengan latihan, umur, penyelenggaraan jentera dan ciri am keselamatan. Cadangan masa

hadapan menekankan organisasi bertanggungjawab seperti JKKP, Institut Keselamatan

dan Kesihatan Pekerjaan Negara perlu bertindak secara proaktif untuk mempromosikan

keselamatan di tempat kerja. Majikan juga perlu mengadakan perancangan tahunan

dalam menyediakan latihan serta kursus motivasi untuk meningkatkan tahap kematangan

dan tanggungjawab yang perlu ada dalam diri pekerja. Prosedur kerja selamat juga perlu

dikemaskini dan alat perlindungan yang berkualiti digunakan untuk mengurangkan

jumlah kemalangan dalam industri.

vi

ABSTRACT

This research is to determine the relationship between the rate of industrial

accidents and characteristics, background and safe practices of workers at workplace.

This is to enhance safety and health management of workers in small and medium

industries in Johor. According to accident reports from the Department of Occupational

Safety and Health (DOSH) Johor, data show the staggering increase of the rate of

accidents every year. This research is essential in order to avoid, control and reduce the

rate of accidents and hence reduce the possibility of industrial accidents occurring among

workers. Furthermore, it helps the management to achieve a better safe working

procedure for workers. A questionnaire survey, interviews and factory inspection were

carried out with questions based on workers’ race, age, education, machines maintenance,

general safety, personal protective equipment (PPE) and trainings. The finding of this

research shows that relationships exist between the rate of accident and race, education

and PPE. No relationships exist between the rate of accident and training, age, machines

maintenance and general safety. Further suggestions stressed on the responsible

organizations such as DOSH, National Institute of Occupational Safety and Health to

take proactive action especially for safety promotion at workplace. The employer should

carry out the yearly planning in training as well motivational course to enhance the level

of maturity and responsibility among workers. Safety operating procedure should be

updated and usage of quality protective equipment may reduce accidents in industries.

vii

KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKA SURAT

1 PENGENALAN

1.1 Pengenalan 1

1.2 Latar Belakang Masalah 2

1.3 Masalah Yang Dihadapi 5

1.4 Skop Kajian 10

1.5 Objektif 14

1.6 Hipotesis 14

1.7 Organisasi Tesis 16

1.8 Kesimpulan 17

2 KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan 18

2.2 Keselamatan Dan Pengurusan Kualiti Menyeluruh 20

2.2.1 Penglibatan Pekerja 20

2.2.2 Kawalan Keselamatan 21

2.2.3 Jawatankuasa Keselamatan 21

viii

2.2.4 Penilaian 22

2.2.5 Latihan 23

2.3 Kemalangan Di Industri Kecil Dan Sederhana 23

2.3.1 Kategori Kemalangan 23

2.3.2 Jenis-jenis Kemalangan 24

2.4 Pandangan Pakar Berkenaan Pengurusan Keselamatan 25

2.5 Perkara Yang Mempengaruhi Keselamatan Di Tempat 27

Kerja

2.5.1 Latihan Di Tempat Kerja 28

2.5.2 Umur Pekerja 28

2.5.3 Kumpulan Kaum 28

2.5.4 Tahap Pendidikan Akademik Pekerja 29

2.5.5 Penyelenggaraan Jentera 29

2.5.6 Ciri Am Keselamatan 30

2.5.7 Alat Perlindungan Diri 31

2.6 Kesimpulan 31

3 METODOLOGI

3.1 Pengenalan 33

3.2 Carta Aliran Metodologi 34

3.3 Memungut Data 36

3.4 Kaedah Temubual 36

3.5 Kaedah Rekod Pemeriksaan Kilang 39

3.6 Kaedah Soal Selidik 39

3.7 Kesimpulan 42

ix

4 HASIL KAJIAN DAN ANALISIS DATA

4.1 Pengenalan 43

4.2 Maklumbalas Daripada Pengurusan Keselamatan 44

Dalam IKS (Borang 1)

4.3 Maklumbalas Daripada Majikan (Pemeriksaan 51

Kilang – Borang 2)

4.4 Maklumbalas Daripada Pekerja (Borang 3) 52

4.5 Analisis Hubungan (Dengan Kaedah Ujian 56

Khi Kuasa Dua)

Hipotesis A : Hubungkait antara kadar kemalangan 57

dengan latihan pengendalian mesin

Hipotesis B : Hubungkait antara kadar kemalangan 58

dengan umur

Hipotesis C : Hubungkait antara kadar kemalangan 59

dengan kaum

Hipotesis D : Hubungkait antara kadar kemalangan 60

dengan tahap pendididkan akademik

Hipotesis E : Hubungkait antara kadar kemalangan 61

dengan penyelenggaraan mesin secara

mingguan/bulanan

Hipotesis F : Hubungkait antara kadar kemalangan 62

dengan ciri am keselamatan

Hipotesis G : Hubungkait antara kadar kemalangan 63

dengan alat perlindungan diri daripada

majikan

4.6 Ringkasan Keputusan Ujian Hipotesis 64

4.7 Hasil Kaedah Temubual (Borang 1) 66

4.8 Hasil Kaedah Pemeriksaan (Borang 2) 70

4.9 Hasil Kaedah Temubual (Borang 3) 71

4.10 Kesimpulan 77

x

5 PERBINCANGAN

5.1 Pengenalan 78

5.2 Analisis Hubungan (Khi Kuasa Dua) 78

5.2.1 Hipotesis A : Hubungkait antara kadar 79

kemalangan dengan latihan pengendalian mesin

5.2.2 Hipotesis B : Hubungkait antara kadar 79

kemalangan dengan umur

5.2.3 Hipotesis C : Hubungkait antara kadar kemalangan 80

dengan kaum

5.2.4 Hipotesis D : Hubungkait antara kadar kemalangan 81

dengan tahap pendidikan akademik

5.2.5 Hipotesis E : Hubungkait antara kadar kemalangan 82

dengan penyelenggaraan mesin secara

mingguan/bulanan

5.2.6 Hipotesis F : Hubungkait antara kadar kemalangan 82

dengan ciri am keselamatan

5.2.7 Hipotesis G : Hubungkait antara kadar kemalangan 83

dengan alat perlindungan diri daripada majikan

5.3 Cadangan Perlaksanaan 84

5.3.1 Kepelbagaian Latihan Secara Berjadual 84

5.3.2 Kematangan Usia Pekerja 85

5.3.3 Kumpulan Kaum Pekerja 86

5.3.4 Tahap Pendidikan Akademik Pekerja 87

5.3.5 Penyelenggaraan Mesin Atau Jentera 88

5.3.6 Ciri-ciri Am Keselamatan 89

5.3.7 Alat Perlindungan Diri 90

5.3.8 Pekerja Memahami Komitmen Pengurusan 91

5.3.9 Koordinator Keselamatan Sebagai Penghubung 92

5.3.10 Peranan Jawatankuasa Keselamatan 92

dan Kesihatan

xi

5.3.11 Mewujudkan Senarai Semak Pengurusan 93

Dokumen

5.3.12 Nilai Teras 94

5.4 Kesimpulan 94

6 RINGKASAN, CADANGAN MASA HADAPAN DAN KESIMPULAN

6.1 Pengenalan 95

6.2 Ringkasan 96

6.3 Cadangan Masa Hadapan 97

6.4 Peranan Dan Tanggungjawab Pihak Pengurusan 99

6.5 Kesimpulan 100

RUJUKAN 102

Apendik A – C 105 - 115

xii

SENARAI JADUAL

NO JADUAL PERKARA MUKA SURAT

1.1 Kategori kemalangan dalam Industri Kecil Dan 9

Sederhana

1.2 Jenis kecederaan untuk setiap kategori kemalangan 10

yang kerapkali berlaku dalam Industri Kecil

Dan Sederhana

4.2.1 Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden 44

Mengikut Jumlah Modal Berbayar


Mengikut Jumlah Pekerja Lelaki


Mengikut Jumlah Pekerja Perempuan


Mengikut Polisi Keselamatan


Mengikut Adanya Jawatankuasa Keselamatan


Adanya Ciri Am Keselamatan


Mengikut Latihan Dalaman Kepada Pekerja Baru


xiii

Mengikut Latihan Luaran Kepada Pekerja Terlatih


Mengikut Mengadakan Mesyuarat Jawatankuasa

Keselamatan


Mengikut Kemalangan Di Kawasan Kilang


Mengikut Masalah Arahan Terhadap Pekerja


Berdasarkan Tahap Pematuhan Akta Di bawah

Pemeriksaan JKKP Jophor


Mengikut Umur


Mengikut Jantina


Mengikut Kaum


Mengikut Tahap Pendididkan Akademik

4.4.5 Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut 55

Tempoh Berkhidmat


Pembaikan Atau Langkah Keselamatan Oleh Majikan


Masalah Dengan Arahan Majikan

4.5.1 Analisis Hubungkait Antara Kadar Kemalangan 57

Dengan Latihan Pengendalian Mesin


Dengan Umur


Dengan Kaum

xiv


Dengan Tahap Pendidikan Akademik


Dengan Penyelenggaraan Mesin Secara

Mingguan / Bulanan


Dengan Ciri Am Keselamatan


Dengan Penerimaan Alat Perlindungan Diri

Daripada Majikan

4.6.1 Ringkasan Keputusan Ujian Hipotesis 64

xv

SENARAI RAJAH

NO RAJAH PERKARA MUKA SURAT

1.1 Perkara utama yang berkaitan dengan kemalangan 3

di tempat kerja dalam Industri Kecil dan Sederhana

1.2 Kadar kemalangan per 10 000 pekerja dari tahun 5

1996-2000

1.3 Notis-notis larangan yang dikeluarkan terhadap 6

majikan yang gagal mematuhi Akta Kilang dan

Jentera 1967 di Negeri Johor

1.4 Notis-notis larangan yang dikeluarkan terhadap 8

majikan yang gagal memenuhi Akta Keselamatan

Dan Kesihatan Pekerjaan 1994 di Negeri Johor

1.5 Carta aliran penyelidikan masalah dalam pengurusan 11

keselamatan dan kesihatan pekerjaan dalam IKS

1.6 Faktor yang mempengaruhi produktiviti terhadap mesin 13

atau jentera serta pekerja dan kesan sampingan

3.1 Carta aliran metodologi penyelidikan pengurusan 35

keselamatan dalam IKS

3.2 Carta aliran kaedah temubual 38

3.3 Carta aliran pemeriksaan lawatan industri perkilangan 40

3.4 Carta aliran perlaksanaan kaedah soal selidik 41

BAB 1

PENGENALAN

1.1 Pengenalan

Kajian dijalankan untuk mengenalpasti adanya hubungkait di antara kemalangan

dalam industri dengan ciri-ciri pekerja dan amalan keselamatan yang perlu dipatuhi di

kalangan pekerja. Daripada kajian ini usaha mengelak dan mengurangkan kemalangan

industri dalam industri kecil dan sederhana (IKS) dapat dianalisis secara sistematik.

Kemalangan industri merupakan perkara utama dalam agenda dan tanggungjawab yang

dikuatkuasakan oleh Jabatan Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan (JKKP) Johor

berpandukan Akta Kilang Dan Jentera 1967 (AKJ 1967) dan Akta Keselamatan Dan

Kesihatan Pekerjaan 1994 (AKKP 1994) serta peraturan-peraturan yang tertakluk

dibawahnya.

IKS merupakan satu kumpulan industri yang mana jumlah jualan setahunnya

adalah kurang daripada RM 25,000,000 dan mempunyai pekerja kurang daripada 150

orang bagi sesebuah kilang. Kebanyakan IKS ini tertumpu di kawasan-kawasan industri

yang saiz kilangnya sederhana iaitu kurang dari dua ekar atau anggaran keluasan di

antara 5000 hingga 20,000 kaki persegi. Antara contoh pengeluarannya ialah penghasilan

makanan harian seperti barangan berasaskan plastik, atau makanan ringan seperti tauhu

basah, mee kuning, cendol, cincau dan sebagainya. Bagi industri kejuruteraan pula

2

pengeluaran melibatkan pembuatan barangan berasaskan logam seperti kabel

pendawaian, komponen elektrik, komponen kenderaan, barangan kulit seperti kasut atau

beg dan sebagainya. Kebanyakan pekerja dalam IKS adalah dari pelbagai bangsa

antaranya ialah pekerja Indonesia, Nepal, India, Vietnam, Thailand dan sebagainya.

Dengan itu kajian ini sangat diperlukan untuk menentukan sama ada wujudnya

hubungkait antara kemalangan dalam industri dengan ciri pekerja dan amalan

keselamatan yang perlu dipatuhi supaya langkah boleh dikenalpasti untuk mengurangkan

kadar kemalangan di tempat kerja. Keputusan kajian boleh digunakan untuk

meningkatkan tahap pengurusan keselamatan dan kesihatan pekerja dalam IKS.

1.2 Latar Belakang Masalah

Dalam semua organisasi termasuk IKS, pengurusan keselamatan memainkan

peranan yang penting untuk memastikan risiko kemalangan dapat dikurangkan menerusi

peranan yang dimainkan antara majikan dan pekerja. Bagi IKS yang diletakkan dibawah

kos pelaburan sebanyak kurang dari dua puluh lima juta Ringgit Malaysia (RM

25,000,000), di Negeri Johor sahaja terdapat lebih kurang 5000 buah kilang yang telah

berdaftar. Bilangan pekerja yang terlibat adalah dianggarkan 1 juta orang.

Rajah 1.1 menunjukkan perkara utama yang melibatkan kemalangan serta

kepentingan produktiviti dalam IKS. Dalam membicarakan soal pengeluaran, majikan

sememangnya mengutamakan keuntungan daripada kerugian kerana ianya melibatkan

operasi syarikat dan modal pusingan yang telah dibelanjakan. Oleh yang demikian

keuntungan dapat meningkatkan imej syarikat manakala dari aspek kerugian ianya

melibatkan kos, harta dan masa yang telah dihabiskan.

3

Syarikat

Individu

Masalah :

KERJA

- menyediakan latihan - menyediakan PPE - menyediakan peraturan am - mematuhi SOP - mesyuarat keselamatan

MAJIKAN

- garispanduan keselamatan - pematuhan peraturan am - keselamatan operasi - penguatkuasaan SOP - Polisi Keselamatan - FMA 1967, OSHA 1994

UNDANG-UNDANG

MESIN / JENTERA

PERSEKITARAN

- tekanan - suasana kerja selesa - sistem pengudaraan dan pencahayaan yang cukup - ergonomik

Harta, Masa

Kos, Nyawa

RUGI

- kawalan yang mudah/mesra - ciri-ciri keselamatan - rekabentuk yang selamat - penyelenggaraan mingguan/bulanan

KEMALANGAN UNTUNG

Rajah 1.1 : Perkara utama yang berkaitan dengan kemalangan di tempat kerja dalam

Industri Kecil dan Sederhana

Sumber : JKKP Johor (2001)

4

Namun, apa yang boleh diperhatikan dari Rajah 1.1 tersebut ialah peranan

majikan dalam memikirkan soal keuntungan dan kerugian iaitu menyediakan aspek-aspek

latihan kepada setiap pekerja secara formal, penyediaan alat perlindungan diri untuk

pekerja yang bekerja di bahagian yang merbahaya, menyediakan garis panduan atau

prosedur kerja selamat untuk setiap proses yang terbabit. Justeru, kaitan di antara

kemalangan dan ciri pekerja serta amalan keselamatan belum diperolehi untuk

mengoptimumkan pengurusan keselamatan dalam industri berkaitan.

Selain dari itu, faktor mesin atau jentera yang digunakan juga memainkan peranan

yang penting kerana penggunaan jentera yang cekap dan tepat dapat menghindarkan

kemalangan yang tidak diduga dan kerugian dapat dielakkan serta keuntungan dapat

dipertingkatkan. Ini dapat dilihat dari segi penyelenggaraan jentera terbabit secara

berjadual sama ada harian, mingguan ataupun bulanan. Begitu juga dengan kawalannya

yang mudah disamping ciri-ciri keselamatan yang memenuhi kehendak rekabentuk yang

mesra pengguna dapat membantu mengurangkan risiko kemalangan yang tidak dijangka.

Oleh yang demikian, kesan sampingan yang negatif dapat dielakkan malahan kos, masa,

tenaga dan nyawa pekerja dapat diselamatkan selagi jentera yang digunakan berada

dalam keadaan baik dan diselia dengan cekap oleh pekerja yang terlatih serta mahir

dalam bidang tersebut.

Rajah 1.1 juga menunjukkan persekitaran tempat kerja yang memainkan peranan

utama terhadap pekerja yang bekerja kerana mereka merupakan tunggak utama dalam

mengendalikan pengeluaran sesuatu industri. Di sini dapat diperhatikan antara

persekitaran yang perlu diberi perhatian ialah berdasarkan keadaan jentera yang

digunakan sama ada mesra pengguna selain mesra alam, ergonomik dari segi

pengendalian, keselesaan terutamanya dari segi persekitaran yang cukup pencahayaan

dan sistem pengudaraannya yang cukup serta tiada tekanan yang melampau terhadap

pekerja terbabit.

5

1.3 Masalah Yang Dihadapi

Perangkaan kemalangan yang dilaporkan kepada JKKP, Laporan Tahun 2001 dan

juga sumber yang diperolehi daripada Pertubuhan Keselamatan Sosial (PERKESO),

Laporan Tahun 2001 menunjukkan angka kemalangan yang semakin meningkat sejak

lima tahun kebelakangan ini. Perangkaan, data serta statistik kemalangan dalam Rajah 1.2

menunjukkan peningkatan kadar kemalangan per 10 000 pekerja yang berlaku dari tahun

1996 sehingga tahun 2000 dalam IKS amat membimbangkan. Ianya melibatkan industri

perabut atau kayu seperti pembuatan kerusi, meja, almari, industri komponen elektronik

seperti pembuatan penyaman udara, alat penghawa dingin, kipas angin, radio, industri

kejuruteraan atau logam seperti pembuatan pintu pagar rumah, komponen kenderaan,

industri pakaian seperti pakaian kanak-kanak, industri makanan seperti kicap, sos, mee

dan sebagainya.

Kadar Kemalangan Per 10 000 Pekerja

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

1996 1997 1998 1999 2000

Tahun

Kada

r Ke

mal

anga

n

Rajah 1.2 : Kadar kemalangan per seribu pekerja dari tahun 1996-2000

Sumber : JKKP (2001)

6

Selain itu, Rajah 1.3 menunjukkan kesalahan yang dilakukan oleh pihak majikan

di bawah seksyen 19, seksyen 34 dan seksyen 36. Seksyen 19 menjelaskan tentang

keperluan mendaftarkan jentera-jentera yang memerlukan Sijil Perakuan Kelayakan yang

sah manakala seksyen 34 pula merupakan keperluan pihak majikan untuk mendaftarkan

premis perniagaan atau kilang dan bagi seksyen 36 pula adalah mengenai pemasangan

jentera dalam industri yang perlu juga didaftarkan kepada pihak JKKP. Kegagalan

pematuhan terhadap kesemua seksyen di atas telah menunjukkan sejumlah Notis

Larangan dikeluarkan kepada majikan daripada menggunakan jentera terbabit dan operasi

kilang diberi amaran di sepanjang tahun 1996 sehingga tahun 2000 untuk setiap industri

berkenaan.

Notis Larangan AKJ 1967

0

5

10

15

20

25

30

Sek 19 Sek 34 Sek 36

Jenis Kesalahan

Jum

lah

Kes

alah

an

Perabut / Kayu

Kejuruteraan /LogamMakanan

Elektronik

Pakaian

Rajah 1.3 : Notis-notis Larangan yang dikeluarkan terhadap majikan yang gagal

mematuhi Akta Kilang dan Jentera 1967 di Negeri Johor

Sumber : JKKP Johor (2001)

7

Seterusnya, Rajah 1.4 menunjukkan kesalahan yang dilakukan oleh pihak majikan

dan Notis Larangan yang telah dikeluarkan di bawah AKKP 1994. Seksyen 15

merupakan satu pernyataan yang menyentuh kewajipan am majikan dan orang yang

bekerja sendiri kepada pekerja mereka. Ianya menyentuh perkara yang menjadi

kewajipan tiap-tiap majikan dan tiap-tiap orang yang bekerja sendiri untuk memastikan

setakat yang praktik, keselamatan, kesihatan dan kebajikan semasa bekerja.

Ini bermakna ianya meliputi aspek penyelenggaraan, perkiraan bagi menjamin

keselamatan, pengumpulan maklumat, arahan, latihan, penyeliaan kepada semua pekerja

yang terbabit. Majikan yang gagal mematuhi seksyen ini sebenarnya telah gagal

menunjukkan komitmen mereka di dalam menilai serta memastikan aspek pengurusan

keselamatan di tempat kerja yang lebih terjamin. Ini juga memperlihatkan keengganan

dan sikap ambil mudah pengurusan keselamatan berkenaan kewajipan atau dasar

keselamatan yang perlu ada dalam industri masing-masing untuk kepentingan bersama

antara majikan itu sendiri dan juga pekerja mereka.

Rajah 1.4, menunjukkan jumlah kegagalan pihak majikan mematuhi arahan yang

terkandung di dalam AKKP 1994 di bawah seksyen 15, 16 dan 32 dan ini menunjukkan

kelemahan ketara pihak majikan yang memandang ringan hal-hal yang berkaitan dengan

keselamatan dan kesihatan pekerja. Ini juga memperlihatkan kebanyakan majikan dalam

IKS mengabaikan aspek-aspek keselamatan selain daripada pengabaian pengurusan

keselamatan yang lebih dinamik dan bersifat antarabangsa terutamanya terhadap pekerja

mereka. Oleh yang demikian satu langkah yang aktif dan drastik perlulah diambil agar

kemalangan ini tidak berlaku di masa hadapan melalui kaedah-kaedah yang dijelaskan

dalam bab yang seterusnya.

Berdasarkan notis-notis kesalahan dan kegagalan mematuhi AKJ 1967 dan AKKP

1994, dapat dinyatakan disini bahawa masih terdapat kelemahan dari segi pematuhan

aspek keselamatan yang boleh menyebabkan kemalangan dalam IKS sekiranya kegagalan

ini tidak dapat diatasi dengan segera.

8

Notis larangan AKKP 1994

024

68

101214

161820

Sek15

Sek16

Sek32

Jenis kesalahan

Jum

lah

kesa

laha

n Perabut / Kayu

Kejuruteraan /Logam

Makanan

Elektronik

Pakaian

Rajah 1.4 : Notis-notis larangan yang dikeluarkan terhadap majikan yang gagal

memenuhi Akta Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan 1994 di Negeri

Johor


Jadual 1.1 menunjukkan dua kategori kemalangan iaitu kemalangan kecil yang

mengakibatkan tidak hilang upaya kekal dan kemalangan besar boleh menyebabkan

hilang upaya kekal dan maut. Kemalangan kecil merupakan satu bentuk kemalangan

yang berlaku tetapi tidak menjejaskan keaslian atau kehilangan tubuh badan anggota

manusia.

9

Bagi kemalangan besar pula ianya merupakan satu kemalangan yang melibatkan

tubuh badan manusia sehingga menjejaskan keaslian atau carakerja atau kehilangan yang

kekal dan juga yang mengakibatkan maut.

Jadual 1.1 : Kategori kemalangan dalam Industri Kecil Dan Sederhana

Bil Kategori kemalangan Keterangan

01 Kemalangan

Kecil

1. Tidak Hilang

Upaya Kekal

Sebarang kemalangan industri yang tidak

menjejaskan keaslian tubuh badan anggota

manusia atau tiada kehilangan tubuh anggota

02 Kemalangan

Besar

1. Hilang Upaya

Kekal

Sebarang kemalangan yang melibatkan tubuh

anggota manusia sehingga menjejaskan

carakerja atau kehilangan tubuh anggota

manusia

2. Maut Sebarang kemalangan yang menyebabkan

kematian pekerja atau manusia

Sumber : Jabatan Keselamatan Dan Kesihatan Pekerjaan Johor (1998)

Jadual 1.2 menunjukkan jenis kecederaan untuk setiap kategori kemalangan yang

berlaku dalam IKS yang melibatkan tidak hilang upaya kekal, hilang upaya kekal dan

juga maut. Jenis kecederaan adalah pelbagai yang melibatkan anggota tubuh badan,

antara kemalangan yang tidak melibatkan hilang upaya kekal ialah kecederaan pada jari,

mata, sakit pinggang, kaki, tumit, luka di tangan, terseliuh, patah, terhimpit, lebam,

bengkak, tersepit dan terhempap. Bagi kemalangan yang menyebabkan hilang upaya

antaranya ialah putus jari, tangan atau kaki, terbakar, remuk dan terjatuh hingga

menyebabkan patah pinggang. Kemalangan maut pula adalah disebabkan oleh terjatuh

dari aras ketinggian yang menyebabkan kematian, terperangkap dalam ruang terkurung

dan terhimpit oleh sebarang dua benda keras seperti besi.

10

Jadual 1.2 : Jenis kecederaan untuk setiap kategori kemalangan yang kerapkali berlaku

dalam Industri Kecil Dan Sederhana

Bil Kategori Kemalangan Jenis Kecederaan

01 Tidak Hilang Upaya

Kekal

Jari cedera, sakit mata, sakit pinggang, kaki, tumit,

luka ditangan, kaki terseliuh, kepala, lebam,

bengkak, tersepit, patah, terhimpit, terhempap

02 Hilang Upaya Kekal Putus jari, putus tangan, terbakar, jari atau tangan

remuk, terjatuh seperti patah pinggang

03 Maut Terjatuh dari aras ketinggian yang menyebabkan

kematian, terperangkap dalam ruang terkurung,

terhimpit oleh sebarang benda


1.4 Skop kajian

Rajah 1.5 menunjukkan carta aliran berkenaan kajian yang dijalankan ke atas

amalan pengurusan keselamatan dalam industri kecil dan sederhana di Negeri Johor.

Ianya dimulai dengan objektif, mengenali masalah sedia ada serta latar belakangnya, dan

disertai dengan beberapa hipotesis yang memainkan peranan dalam mencari jawapan

terhadap kaedah yang digunakan dalam kajian ini. Selain itu, metodologi dan peralatan

yang diterapkan dapat membantu kajian ini melalui keputusan yang diperolehi setelah

dianalisis disamping perbincangan dan cadangan yang dapat merumuskan segala

persoalan yang dikemukakan.

11

MULA

• Pengenalan • Latar belakang masalah • Masalah yang dihadapi • Skop kajian • Objektif

• Hipotesis • Literatur • Pembentukan hipotesis

Kaedah rekod pemeriksaan kilang

Keputusan

Kaedah temubual Kaedah soal selidik

• Analisis data • Perbincangan • Cadangan

Kajian dalam industri kecil dan sederhana

• Metodologi • Alatan kajian

TAMAT

Rajah 1.5: Carta aliran penyelidikan masalah dalam pengurusan keselamatan dan

kesihatan pekerjaan dalam IKS

12

Selain itu, kajian ini difokus tentang adanya hubungkait kemalangan dengan ciri-

ciri pekerja yang berlaku dalam IKS sahaja terutamanya dalam industri berasaskan

makanan (seperti kicap, sos cili, mee, tahu), kejuruteraan atau logam (seperti pembuatan

pagar rumah, pagar, atap rumah, komponen kenderaan), pakaian (seperti pakaian kanak-

kanak, saputangan, seluar, baju), elektronik (seperti kontraktor kecil kepada kilang lain,

komponen elektronik), barangan perabut (seperti kerusi, meja makan) yang melibatkan

pekerja atau manusia, mesin atau jentera dan ianya tidak meliputi bahaya-bahaya bahan

kimia tetapi lebih kepada sesuatu yang berkaitan dengan bahaya-bahaya mekanikal atau

disebut sebagai bahaya mekanikal. Kajian ini juga memfokus terhadap perkara-perkara

yang berkaitan dengan penggunaan sesuatu peralatan oleh pekerja dan juga persekitaran

yang memainkan peranan sampingan terhadap keselesaan pekerja terbabit.

Kajian ini dijalankan dalam IKS di Negeri Johor Darul Takzim dan melibatkan

pekerja sebagai data utama. Data sampingan diperolehi dari pelbagai sumber seperti

JKKP, PERKESO dan Small and Medium Industries Development Cooperation

(SMIDEC).

Berdasarkan Rajah 1.6, skop kajian adalah terhadap kemalangan yang berlaku di

tempat kerja dengan menilai faktor utama yang melibatkan pekerja, mesin atau jentera

yang digunakan, persekitaran tempat kerja dan majikan yang memainkan peranan dalam

memimpin organisasi industri tersebut. Disamping itu kesan–kesan sampingan atau yang

terlibat secara langsung turut menjadi skop penyelidikan seperti peringkat usia pekerja,

tahap pendidikan akademik, bidang atau tugas yang dilaksanakan dan sebagainya. Jika

dilihat dari rajah tersebut, asas utama ialah latihan yang memainkan peranan terhadap

pekerja di mana pekerja yang terlatih akan dapat mengendalikan mesin atau jentera

dengan cekap dan berkesan.

13

MULA

Pembaikan (pada latihan semula jika perlu)

LATIHAN

SIASATAN

KEMALANGAN

PRODUKTIVITI PENGURUSAN

PEKERJA

KEMALANGAN

SIASATAN JKKP

PERSEKITARAN MESIN/JENTERA

KEPUTUSAN

TAMAT

Rajah 1.6 : Faktor yang mempengaruhi produktiviti terhadap mesin atau jentera serta

pekerja dan kesan sampingan


14

1.5 Objektif

Objektif kajian ini ialah untuk mengenalpasti sama ada wujudnya hubungkait

antara kemalangan dengan ciri manusia (umur, kaum), latar belakang (pendidikan,

latihan) dan amalan keselamatan (penyelenggaraan jentera, ciri am keselamatan, alat

perlindungan diri) dalam IKS yang boleh mencerminkan senario kemalangan dalam

industri berkenaan. Pecahan objektif adalah seperti berikut :

1.5.1 menentukan sama ada wujudnya hubungkait antara kadar kemalangan

dengan latihan yang diberikan di tempat kerja;


dengan umur pekerja;


dengan kumpulan kaum pekerja;


dengan tahap pendidikan akademik pekerja;


dengan penyelenggaraan mesin atau jentera yang digunakan;


dengan ciri-ciri am keselamatan yang terdapat di tempat kerja;


dengan alat perlindungan diri.

1.6 Hipotesis

Pembentukan hipotesis ini dibincangkan dalam Bab 2 (2.5, m.s. 27).

Hipotesis A

Hubungkait antara kadar kemalangan dengan latihan di tempat kerja

H0 : Tidak terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan

15

latihan di tempat kerja

H1 : Terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan latihan di

tempat kerja

Hipotesis B

Hubungkait antara kadar kemalangan dengan umur pekerja.


umur pekerja.

H1 : Terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan umur

pekerja.

Hipotesis C

Hubungkait antara kadar kemalangan dengan kumpulan kaum pekerja.


kumpulan kaum pekerja.

H1 : Terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan kumpulan

kaum pekerja.

Hipotesis D

Hubungkait antara kadar kemalangan dengan tahap pendidikan akademik pekerja.


tahap pendidikan akademik pekerja.

H1 : Terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan tahap

pendidikan akademik pekerja.

Hipotesis E

Hubungkait antara kadar kemalangan dengan penyelenggaraan mesin atau

jentera yang digunakan.


tahap penyelenggaraan mesin atau jentera yang digunakan.

H1 : Terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan

16

penyelenggaraan mesin atau jentera yang digunakan.

Hipotesis F

Hubungkait antara kadar kemalangan dengan ciri am keselamatan di tempat

kerja.

H0 : Tidak terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan ciri

am keselamatan di tempat kerja.

H1 : Terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan ciri

am keselamatan di tempat kerja.

Hipotesis G

Hubungkait antara kadar kemalangan dengan alat perlindungan diri yang

dibekalkan oleh majikan dan digunakan oleh pekerja.

H0 : Tidak terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan alat

perlindungan diri yang dibekalkan oleh majikan dan digunakan

oleh pekerja.

H1 : Terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan alat

perlindungan diri yang dibekalkan oleh majikan dan digunakan

oleh pekerja.

1.7 Organisasi tesis

Bab Satu memberikan pengenalan, latar belakang masalah, masalah yang

dihadapi, skop kajian dan objektif kajian yang dijalankan. Bab Kedua menyentuh tentang

kajian literatur melalui laporan yang diterima serta mengetahui corak pengurusan

keselamatan yang menjadi amalan pihak pengurusan dalam IKS. Pembentukan hipotesis

juga dibentangkan dalam bab ini. Bab Tiga menyentuh berkenaan metodologi untuk

mendapatkan bahan kajian menerusi data-data dan maklumat yang diperolehi. Bab Empat

pula memberikan hasil kajian dan analisis data yang diperolehi melalui kajian dan kaedah

17

yang dilaksanakan. Seterusnya Bab Lima menghuraikan perbincangan berdasarkan hasil

kajian dan maklumat yang diperolehi. Manakala Bab Enam menerangkan tentang

ringkasan, cadangan masa hadapan dan kesimpulan untuk memperluaskan lagi kajian

berdasarkan keputusan dan data yang diperolehi.

1.8 Kesimpulan

Secara keseluruhannya, bab ini menerangkan tentang pengenalan serta

latarbelakang pengurusan keselamatan dalam IKS yang menjadi tata amalan pihak

majikan. Selain itu ia juga menyentuh tentang masalah yang dihadapi disamping latar

belakang masalah yang terlibat secara langsung oleh pihak majikan melalui pengurusan

berdasarkan data kemalangan dan kesalahan yang dilakukan. Perkara lain yang

dihuraikan ialah perbincangan berkenaan dengan skop kajian dan objektif-objektif yang

menjadi garis panduan dalam penentukuran kajian ini melalui organisasi yang

diwujudkan. Selanjutnya data-data kemalangan yang dilaporkan dan diperolehi dapat

membantu penganalisisan, pemerhatian dan pemantauan secara berterusan agar

pengurusan keselamatan dapat dipertingkatkan dari masa ke semasa untuk

mengurangkan risiko kemalangan di tempat kerja.

Bab seterusnya membentangkan kajian literatur serta beberapa corak pengurusan

masa kini yang digunakan dalam industri yang masih bercorak konvensional.

Pembentukan hipotesis juga dibentangkan dalam bab tersebut.

BAB 2

KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

Bab ini memfokus pada kajian tentang adanya hubungkait antara kemalangan

dengan ciri pekerja dan amalan mereka. Pada dasarnya AKJ 1967 memainkan peranan

dalam mengawal dan mencegah sebarang kejadian yang tidak diingini terjadi melalui

penguatkuasaan dan penekanan terhadap kriteria-kriteria keselamatan di tempat kerja.

Sementara itu, bagi AKKP 1994 dan peraturan-peraturan yang tertakluk dibawahnya

diperkenalkan dengan tujuan memastikan tanggungjawab utama majikan dilaksanakan

dalam menguruskan keselamatan di tempat kerja disamping peranan pihak pekerja agar

lebih mementingkan soal keselamatan diri sewaktu melaksanakan tugas yang telah diberi.

Namun begitu dalam IKS, terdapat beberapa sebab yang telah dikenalpasti

menjadi punca kemalangan, antaranya ialah (JKKP,1998) :

i sifat yang ditunjukkan oleh pemimpin atau pengurusan terhadap keadaan

keselamatan yang boleh mempengaruhi atau menyebabkan masalah

persekitaran.

ii sifat negatif menyebabkan pekerja-pekerja bersifat tidak endah terhadap

keselamatan dan ini mengundang keadaan merbahaya di tempat kerja

19

iii tindakan atau perbuatan tidak selamat oleh pekerja dan jentera-jentera

yang tidak diselenggara dengan sempurna antara penyumbang utama

secara langsung terhadap kemalangan

iv kemalangan yang menyebabkan kecederaan akibat daripada jatuh atau

hentaman daripada benda yang bergerak

v kecederaan yang dianggap biasa daripada kemalangan termasuklah

kecederaan atau kesakitan yang berat dan kecacatan

Krieger, G.R & Montsgomary (1998) menyatakan terdapat lima sebab utama dalam

sistem pengurusan keselamatan yang boleh menyebabkan kemalangan iaitu :

i Tiada kawalan pihak pengurusan yang mana ianya melibatkan empat

perkara utama iaitu perancangan, penyusunan, mengetuai dan pengawalan.

ii Asas atau dasar awal penyebab yang kebiasaannya dinyatakan di dalam

dua kumpulan utama iaitu faktor persendirian atau peribadi seperti

kekurangan ilmu pengetahuan, ketiadaan motivasi ataupun masalah fizikal

dan yang kedua ialah faktor pekerjaan seperti piawaian kerja yang tidak

memadai atau mencukupi, penyelenggaraan yang tidak sempurna dan

sebagainya.

iii Simptom sebab secara mendadak iaitu semua kemalangan yang berlaku

adalah disebabkan oleh simptom perbuatan dan keadaan yang tidak

selamat.

iv Hubungan kejadian kemalangan yang dikaitkan dengan tenaga yang

terhasil terhadap struktur atau had keupayaan sesuatu perkerjaan. Antara

kategori yang terlibat di sini ialah struck-by, struck-against, contact-by,

contact-with, caught-in, caught-on, caught-between, foot-level-fall, fall-to-

below, overexertion dan exposure.

v Kehilangan dan kerosakan harta benda amat dikesali. Kehilangan biasanya

terjadi selepas kemalangan dan ianya dinilai daripada kerosakan harta

benda serta kecederaan anggota manusia atau pekerja dan juga

persekitaran yang terjejas.

20

Secara keseluruhannya, faktor dan penyebab berlakunya kemalangan merupakan

tanggungjawab kepada pihak pengurusan terhadap keselamatan dan kesihatan di tempat

kerja dan sebarang kemalangan dapat dielakkan sekiranya keadaan yang tidak selamat

diatasi dan carakerja yang lebih praktikal dapat diikuti dan dilaksanakan dengan lebih

berkesan.

2.2 Keselamatan Dan Pengurusan Kualiti Menyeluruh

Pollock, Richard A (1995) menyatakan dalam mencari faedah yang kompetitif,

banyak syarikat telah mengambil pengurusan kualiti menyeluruh (TQM) sebagai nilai

teras. TQM menekankan kemajuan yang berterusan iaitu mencari kaedah, prosedur dan

amalan kerja yang menyediakan kualiti yang tinggi kepada pelanggan dan konsep ini

digunapakai. Selain daripada alat meningkatkan kualiti, ianya juga digunakan untuk

mencapai tahap bebas dari kemalangan yang tinggi.

2.2.1 Penglibatan Pekerja

Penglibatan pekerja adalah faktor kritikal dalam TQM. Di dalam program

keselamatan, sekiranya pekerja berwaspada dan menganalisis kaedah dan prosedur kerja

mereka sendiri, itu adalah normal. Dalam hal lain, merekalah yang menyebabkan risiko

kecederaan yang tinggi, dan mereka jugalah yang lebih tahu mengenai persekitaran kerja

mereka.

Dalam hubungkait antara TQM dan keselamatan, adalah penting bagi seseorang

yang paling hampir dengan kerjanya terlibat dalam mencari penyelesaian. Menurut

Pollock (1995) lagi, pekerja yang tahu tanggungjawab mengenai keselamatan semasa

melakukan kerja merupakan salah satu daripada aset terkuat bagi sesebuah syarikat, tidak

kira sama ada syarikat perkhidmatan, pengeluar atau lain-lain. Ini adalah kerana, pekerja

21

lebih tahu apa yang berlaku berbanding ketua eksekutif dan berkemungkinan besar minat

mereka terhadap keselamatan semasa melakukan kerja adalah lebih tinggi berbanding

dengan orang lain. Kemajuan mengenai kesedaran terhadap keselamatan akan dapat

dilihat oleh majikan.

2.2.2 Kawalan Keselamatan

Adalah penting bagi kawalan keselamatan direkabentuk ke dalam sistem

sebagaimana yang ditekankan oleh Pollock (1995) bahawa kawalan kejuruteraan

(contohnya : pengadang jentera dan pemberhentian jentera secara automatik) mestilah

digabungkan dengan prosedur keselamatan untuk membantu dalam persekitaran kerja,

dan penerimaan persekitaran di kalangan pekerja. Oleh yang demikian, adalah penting

untuk melibatkan pekerja dalam kedua-dua pengenalpastian bahaya dan penciptaan dan

pelaksanaan kawalan.

Sekiranya keselamatan menjadi nilai teras, pekerja perlu bermotivasi untuk

menjadikan keselamatan sama penting seperti bahagian lain dalam tugas mereka. Ini

memerlukan pengurusan untuk mengenalpasti dan memberi usaha keselamatan, dan juga

untuk menekankan pekerja supaya memajukan keselamatan secara berterusan dengan

memberikan mereka tanggungjawab dan kuasa untuk membuat pembaikan keselamatan.

2.2.3 Jawatankuasa Keselamatan

Pollock (1995) menegaskan bahawa jawatankuasa keselamatan selalunya

dibentuk untuk melakukan tugas dan perkara yang sama. Walaupun perkara penting bagi

seseorang pekerja melibatkan diri di dalam program keselamatan, banyak daripada

jawatankuasa ini dibentuk tanpa arah tujuan. Akhirnya, mereka akan berpecah kepada

sesi bicara kosong atau perbincangan tanpa sebarang keputusan.

22

Jawatankuasa keselamatan yang berjaya bermula dengan penetapan objektif yang

jelas. Setiap ahli perlu memahami matlamat jawatankuasa iaitu mengapa mereka berada

di sana dan apa yang mereka cuba sempurnakan. Tanpa pemikiran yang jelas tentang apa

matlamat mereka, mereka tidak akan pergi jauh. Jawatankuasa keselamatan boleh

membangkitkan pelbagai isu, sebagai contoh pengenalpastian bahaya, kemajuan proses

dan latihan. Kuncinya adalah fokus di mana lebih spesifik objektifnya, maka tumpuan

yang lebih boleh diberikan oleh jawatankuasa untuk mencapai keputusan yang sesuai.

2.2.4 Penilaian

Penilaian merupakan antara perkara penting dalam konsep TQM yang boleh

diaplikasikan dalam program keselamatan. Membentuk tanda aras bagi tahap

keselamatan merupakan langkah penting bagi mengukur kemajuan sesebuah organisasi

dalam usaha menangani isu keselamatan, samalah seperti mengenalpasti kawasan atau

bahagian yang memerlukan perhatian selanjutnya.

Menumpukan pada sifat yang betul secara positifnya akan memotivasikan pekerja

untuk mengikuti prosedur yang betul. Menurut Sobczak (1995), ’Kita mahu orang sedar

yang keselamatan adalah sikap yang hanya boleh dipelajari daripada persekitaran kerja

mereka.’

Dalam mengukur prestasi dan perkembangan program keselamatan, ianya

bermula dengan membentuk garis dasar bagi prestasi keselamatan, dan kemudian

mengukur perkembangan terhadap garis dasar tersebut. Rekod kemalangan, tuntutan

ganti rugi pekerja dan rekod kesihatan boleh menyediakan informasi garis dasar.

23

2.2.5 Latihan

Latihan merupakan konsep TQM ketiga yang mempunyai aplikasi secara terus

terhadap usaha keselamatan. John Robinson (1995) menyatakan di dalam TQM dan

keselamatan, anda mendidik orang. Apabila mereka percaya dan yakin tentang apa yang

anda katakan, anda telah melaksanakan tugas anda dengan sempurna. Sekiranya dikaitkan

dengan kefahaman dan motivasi, pekerja yang sedar akan keselamatan dan melihat ianya

sebagai nilai teras sesebuah organisasi adalah lebih bertanggungjawab terhadap

keselamatan mereka dan orang lain. Lebih tinggi keselamatan ditonjolkan, lebih ramai

pekerja akan membuatkan perkara ini diutamakan dalam aktiviti mereka.

Penglibatan pekerja, penilaian dan latihan adalah elemen penting dalam

keselamatan dari hanya sebuah program kepada nilai teras dalam sesebuah organisasi.

Menurut Bill Grego (1995), keselamatan adalah sesuatu yang perlu dilaksanakan dengan

betul. Dengan penglibatan para pekerja, pengenalpastian kehendak untuk kemajuan

berterusan, menilai upaya keselamatan dan memberi latihan kepada pekerja dalam isu

keselamatan, keselamatan boleh dijadikan nilai teras dimana cara perniagaan dilakukan di

tempat kerja sendiri.

2.3 Kemalangan Di Industri Kecil Dan Sederhana

Dalam IKS, kategori kemalangan dan jenis kemalangan boleh dihuraikan dalam

bentuk atau skop yang berbeza.

2.3.1 Kategori kemalangan

Secara amnya terdapat dua kategori kemalangan yang berlaku dalam IKS iaitu :

(i) Kemalangan kecil

24

Ianya melibatkan kecederaan yang tidak serius seperti luka, calar dan juga

mendapat cuti rehat tidak lebih dari empat hari. Kecederaan ini juga merupakan

kecederaan yang tidak kekal di mana ianya dapat dipulih atau sembuh dalam jangka masa

tertentu.

(ii) Kemalangan besar

Ia merupakan kemalangan yang berlaku selain daripada kecederaan kecil iaitu

kemalangan yang melibatkan cuti rehat lebih dari empat hari seperti patah, terputus dan

sebagainya. Maut atau kematian dikategorikan sebagai kemalangan besar (kemalangan

maut).


2.3.2 Jenis-jenis Kemalangan

Jenis-jenis kemalangan yang melibatkan pelbagai aspek dan seringkali berlaku

dalam IKS dibahagikan kepada beberapa contoh, antaranya ialah :

i. Kemalangan yang melibatkan jentera-jentera atau mesin bertekanan tinggi.

(Contoh : Dandang, kompresor)

ii. Kemalangan yang melibatkan putaran atau pusingan sesuatu peralatan

jentera. (Contoh : Tali kipas, gergaji pemotong kayu)

iii. Kemalangan yang melibatkan arus elektrik. (Contoh : Litar pintas)

iv. Kemalangan yang melibatkan haba yang panas. (Contoh : Air panas,

pemeluwapan)

v. Kemalangan yang melibatkan kebakaran. (Contoh : Percikan api ke atas

bahan mudah terbakar)

vi. Kemalangan yang melibatkan bahan buangan atau bahan lebihan. (Contoh

: Pembuatan plastik)

vii. Kemalangan yang melibatkan penggunaan peralatan tangan. (Contoh :

Pemotong (cutter), grinder)

viii. Kemalangan yang melibatkan penggunaan kenderaan beroda. (Contoh :

Trak angsun, jentolak)

25

ix. Kemalangan yang disebabkan terhempap oleh objek yang jatuh. (Contoh :

Bum kerin terjatuh)

x. Kemalangan yang disebabkan oleh terhiris pisau atau tercocok jarum.

(Contoh : Kilang pakaian, makanan)

xi. Kemalangan akibat daripada tersepit hingga remuk atau patah anggota

badan. (Contoh : Industri kejuruteraan iaitu pencetak bahan)


Secara keseluruhannya kesemua kemalangan yang disebutkan di atas memerlukan

perhatian yang serius oleh pihak pengurusan keselamatan. Pihak pengurusan keselamatan

perlu mengambil langkah pencegahan sejak dari awal operasi sesuatu jentera,

penggunaan tenaga manusia dan perlaksanaan sesuatu sistem agar ianya selari dan sejajar

dengan penggunaannya.

2.4 Pandangan Pakar Berkenaan Pengurusan Keselamatan

Pybus (1996) yang membincangkan tentang pengurusan keselamatan, strategi dan

amalan menulis ;

Pengurusan keselamatan perlu dimulakan dengan dasar keselamatan. Dasar

keselamatan yang baik adalah titik mula bagi semua aktiviti keselamatan,

kesihatan dan persekitaran yang dikehendaki.

Pendapat Pybus (1996) ini didapati tidak menyeluruh kerana tidak mempunyai

daya saing di pasaran global. Ia tidak jelas dalam membawa majikan dan pekerja untuk

bekerjasama dalam menentukan kualiti produk terjamin baik dan sukar dalam

menentukan pembaikan berterusan oleh pekerja dari segi kualiti mahupun keselamatan.

Pendapat Pybus (1996) ini didapati bercanggah dengan Goetsch (1998) yang

mengesyorkan pengurusan keselamatan yang baik sepatutnya dimulakan dengan

wawasan syarikat yang jelas iaitu ke mana arah syarikat hendak dibawa, diikuti dengan

26

beberapa misi untuk mencapai wawasan yang dicadangkan termasuklah keselamatan

sebagai alat untuk mencapai wawasan yang diingini. Kemudian barulah polisi

keselamatan dan objektif keselamatan yang digunakan dalam menentukan keselamatan,

kesihatan dan persekitaran yang baik. Pendapat ini baik dan bagus dalam mencipta daya

saing di pasaran global.

Ahmad Fauzi Hasan (1998) menyebut dan membincangkan tentang

tanggungjawab majikan di bawah AKKP 1994 yang menggariskan bahawa majikan yang

mempunyai pekerja 40 orang atau lebih, atau bila diarahkan oleh Ketua Pengarah JKKP

perlu membentuk jawatankuasa keselamatan dan kesihatan majikan-pekerja di tempat

kerja. Jawatankuasa ini hendaklah menyediakan satu forum perbincangan dua hala

daripada pengurusan dan pekerja untuk berkongsi kemahiran, pengalaman dan masalah

dalam membantu organisasi mengurus keselamatan dan kesihatan di tempat kerja.

Phang (1998) pula menulis tentang operasi keselamatan bagi pepasangan

berbahaya besar iaitu kejayaan pengurusan keselamatan akan membawa faedah kepada

amalan kerja yang selamat, memperbaiki kesihatan, moral serta kepuasan bekerja.

Disamping itu hubungan majikan dengan pekerja bertambah baik, mengurangkan kesan

persekitaran dan prosedur pengurusan yang baik dapat menghasilkan kemudahan

menyelenggara yang sempurna dan operasi kilang berjalan lancar.

Selain daripada perkara-perkara tersebut, pengurusan yang berjaya ialah sebagai

satu alat untuk memberi kelebihan daya saing yang sangat berguna untuk bersaing di

pasaran tempatan dan global serta kepuasan pekerja dapat menjamin keselamatan, kualiti

produk dan produktiviti yang tinggi.

Ahmad Nor Salleh (1998) menulis bahawa umumnya kita sedar bahawa manusia

akan melakukan perkara secara tidak selamat kerana beberapa alasan, antaranya ialah :

• prosedur kerja yang diberikan tidak cukup selamat dan telah ketinggalan zaman

• walaupun prosedur mencukupi, manusia tidak diberi latihan yang mencukupi

untuk mengikuti prosedur yang selamat.

27

Ini menunjukkan bahawa untuk menjayakan budaya kerja yang selamat, kedua-dua pihak

iaitu pengurusan dan pekerja perlu diberikan latihan dan kursus yang mencukupi, malah

yang lebih penting ialah timbulnya kesedaran akan kepentingan keselamatan dalam diri

masing-masing. Ini perlu ditingkatkan serta diamalkan kerana latihan dan kursus adalah

keperluan terhadap pembaharuan atau tambahan kepada yang lama kerana pengurusan

keselamatan selalu berubah mengikut masa dan situasi.

Lee (1998) menulis bahawa majikan perlu mengenali pekerja-pekerja yang tahu

akan keselamatan dan kesihatan sebagai sebahagian daripada pengurusan perniagaan

menyeluruh dan jadikan keselamatan satu nilai di tempat kerja. Pandangan beliau ini jelas

menunjukkan keselamatan dan kesihatan adalah satu alat bagi memperbaiki pengurusan

perniagaan. Keselamatan bukan sahaja dapat meningkatkan kualiti dan produktiviti

malahan mampu untuk menjadi alat bersaing dengan lawan perniagaan. Kebiasaannya

syarikat yang mempunyai rekod kemalangan yang baik akan mempunyai peluang yang

lebih baik dibandingkan dengan syarikat yang mempunyai rekod kemalangan yang

buruk dalam mendapatkan kontrak kerja, malah tanpa keselamatan misalnya bangunan

kilang, mesin atau jentera-jentera dan harta benda akan musnah dan akhirnya gagal dalam

operasi pengeluaran dan produktiviti.

2.5 Perkara Yang Mempengaruhi Keselamatan Di Tempat Kerja

Berdasarkan skop kajian yang telah ditentukan terlebih dahulu, beberapa perkara

yang mempengaruhi keselamatan di tempat kerja telah dikenalpasti untuk diambil

perhatian dalam kajian ini. Ianya bagi membolehkan kajian yang dijalankan dapat

menghasilkan keputusan yang memuaskan melalui pembentukan hipotesis yang berkaitan

seperti berikut :

28

2.5.1 Latihan Di Tempat Kerja

Majikan merupakan orang yang bertanggungjawab dalam menyediakan latihan

dan yang seumpamanya kepada para pekerja untuk mengurangkan kadar kemalangan di

tempat kerja. Majikan mesti menyediakan tempat kerja dengan sistem penyelenggaraan

persekitaran yang bersih, selamat dan tanpa risiko. Maklumat, penerangan mengenai

bahaya industri dalam program latihan keselamatan, mengadakan latihan keselamatan

secara berterusan arahan dan poster-poster keselamatan bagi bahan-bahan berbahaya juga

perlu disediakan (Noor Hasani Hashim, 1997). Oleh yang demikian hipotesis ini diuji

untuk menentukan sama ada wujudnya hubungkait antara kadar kemalangan dengan

penyediaan latihan oleh pihak majikan.

2.5.2 Umur Pekerja

Umur merupakan antara sebab utama yang menyebabkan kemalangan

(Anonymous, 1987). Pekerja yang lebih berumur lebih mudah mengalami kecederaan,

misalnya semasa jatuh. Secara amnya, tahap penglihatan dan pendengaran menurun

dengan pertambahan umur. Oleh yang demikian hipotesis ini dibentuk dan diuji untuk

menentukan sama ada wujudnya hubungkait antara kadar kemalangan dengan umur

pekerja dalam IKS.

2.5.3 Kumpulan Kaum

Kepelbagaian budaya dan kepercayaan daripada pelbagai kaum di Malaysia boleh

menjadi sebahagian daripada kawalan asas terhadap bahaya misalnya dari segi alat

perlindungan diri. Ini boleh dilihat pada kaum Sikh di mana mereka memakai turban

yang mana boleh memberi kesan kepada pemakaian topi keselamatan di kawasan kerja

(Kathy A. Seabrook, 1996). Kesan daripada budaya ini mendedahkan mereka kepada

29

bahaya kemalangan. Oleh itu, beberapa alternatif perlu diambil kira untuk mengawal

pendedahan bahagian atas kepada bahaya, termsuklah meletakkan pekerja bukan Sikh di

kawasan kerja yang terdedah kepada bahaya. Oleh yang demikian hipotesis ini diuji

untuk menentukan sama ada wujudnya hubungkait antara kadar kemalangan dengan

kaum pekerja.

2.5.4 Tahap Pendidikan Pekerja

Pendidikan adalah satu keperluan yang bukan sahaja terhad kepada pekerja,

malahan pihak pengurusan supaya sesuatu pekerjaan dapat dijalankan dengan lebih

berkesan dan efisyen. Dalam bidang keselamatan dan kesihatan pula, tahap pendidikan

pekerja akan dapat memberi faedah tambahan seperti penggunaan jentera yang lebih

mudah difahami dan memberi kepuasan kepada pekerja dari segi menjadi kompeten

dalam satu-satu bidang dan ini akan menjadikan mereka lebih berkeyakinan. Pendidikan,

latihan dan penyeliaan dapat memupuk pekerja supaya menjalankan kerja dengan cara

yang lebih selamat dari segi pemahaman berdasarkan pendidikan yang diterima dan

kelulusan sedia ada yang dimiliki oleh pekerja. Ini semua akan dapat memberi faedah

kepada majikan dari segi mengurangkan risiko kemalangan dan kos yang terlibat

daripadanya (Noor Hasani Hashim, 1997). Oleh yang demikian hipotesis ini dibentuk dan

diuji untuk menentukan sama ada wujudnya hubungkait antara kadar kemalangan dengan

tahap pendidikan akademik pekerja.

2.5.5 Penyelenggaraan Jentera

Asas bagi arahan ini adalah untuk meningkatkan perkembangan keselamatan dan

kesihatan para pekerja dengan merancang dan membentuk tanggungjawab untuk

pelaksanaan dan penguatkuasaan setiap arahan. Salah satu daripada arahan tersebut

adalah arahan peralatan kerja yang merangkumi keseluruhan peralatan kerja, misalnya

30

jentera, perkakas, radas dan pepasangan yang digunakan di tempat kerja. Menurut arahan

tersebut, peralatan kerja mestilah sesuai dengan pekerjaan, tanpa risiko terhadap

keselamatan dan kesihatan pekerja, diselenggara sepenuhnya, meminimumkan risiko

semasa kerja dan dilindungi daripada digunakan oleh orang yang tidak layak

(Anonymous, 1993). Oleh yang demikian hipotesis ini dibentuk dan diuji untuk

menentukan sama ada wujudnya hubungkait antara kadar kemalangan dengan

penyelenggaraan jentera di tempat kerja.

2.5.6 Ciri Am Keselamatan

Dari segi kekemasan, keadaan tempat kerja yang kemas merupakan komponen

penting yang menyumbang ke arah keadaan kerja yang baik dan menghalang daripada

kecederaan dan penyakit pekerjaan (Anonymous, 1987). Kekemasan merupakan ciri am

keselamatan yang merupakan rutin penyelenggaraan dan tidak boleh diperolehi tanpa

penglibatan semua orang di tempat kerja. Kerja-kerja penjagaan kekemasan termasuklah

menjaga bangunan, tempat kerja, jentera dan peralatan sentiasa berada dalam keadaan

teratur dan tersusun, kemudahan bilik air dan kebajikan yang berterusan serta

pembersihan dan pengecatan semula dinding, siling dan lain-lain.

Keadaan persekitaran tempat kerja yang baik dan kemas juga termasuklah

penjagaan kebersihan harian di mana ianya akan menyumbang kepada penurunan jumlah

penyelenggaraan yang diperlukan. Ketidakkemasan keselamatan am serta persekitaran

tempat kerja akan menyebabkan kemalangan seperti terjatuh disebabkan lantai licin,

kebakaran yang disebabkan oleh sisa atau bahan buangan, pencahayaan yang tidak bagus

disebabkan oleh ketiadaan penyelenggaraan lampu serta risiko kesihatan daripada habuk,

bahan kimia dan lain-lain (Anonymous, 1987). Oleh yang demikian hipotesis ini diuji dan

dibentuk untuk menentukan sama ada wujudnya hubungkait antara kadar kemalangan

dengan ciri am keselamatan di tempat kerja.

31

2.5.7 Alat Perlindungan Diri

Menurut laporan, hampir 70 peratus penyakit pekerjaan adalah akibat pendedahan

kimia yang menyebabkan masalah seperti penyakit kulit, keracunan dan masalah

pernafasan (Lee, 2003). Kajian menunjukkan sebahagian besar penyakit berkenaan

berlaku kerana penggunaan tidak betul peralatan perlindungan diri iaitu daripada

pemilihan peralatan seumpama itu sehinga kepada pembersihan dan pelupusannya.

Sektor pertanian merupakan satu daripada tempat kerja yang paling berbahaya di negara

ini dan mencatatkan kadar kemalangan kedua tertinggi dalam sektor industri. Oleh itu,

adalah penting para majikan menjaga keselamatan dan kesihatan di tempat kerja dan

melabur dalam aspek keselamatan untuk meningkatkan produktiviti jangka masa panjang

(Bernama, 2003). Oleh yang demikian hipotesis ini dibentuk dan diuji untuk menentukan

sama ada wujudnya hubungkait antara kadar kemalangan dengan alat perlindungan diri

yang diterima oleh pekerja.

2.6 Kesimpulan

Bab Kedua ini menerangkan tentang beberapa keadaan dan sebab kemalangan

yang berlaku dalam industri kecil dan sederhana secara amnya. Ia juga menerangkan

tentang kegagalan pihak pengurusan mematuhi peruntukan dibawah beberapa seksyen

sehingga menyebabkan kemalangan disamping kegagalan mematuhi prinsip kepimpinan,

organisasi pengurusan, perancangan dan kawalan. Selain itu dasar keselamatan dan

kesihatan yang diwujudkan dalam industri-industri gagal dipraktikkan dan gagal

memenuhi tuntutan keperluan industri berkenaan. Dari pendapat beberapa orang pakar

pengurusan keselamatan didapati banyak perkara perlu diperbaiki dan timbul pendapat

yang baik untuk menjadikan pengurusan keselamatan sebagai satu kaedah untuk

meningkatkan kualiti dan produktiviti.

32

Bab seterusnya menerangkan penggunaan kaedah atau metodologi bagaimana

kajian ini dijalankan yang dapat membantu mempertingkatkan tahap kemalangan di

tempat kerja yang melibatkan beberapa faktor dalam IKS supaya corak pengurusan

keselamatan dapat dikenalpasti disamping melihat keberkesanan perlaksanaan

pengurusan keselamatan yang menjadi amalan di tempat kerja dari pelbagai industri

terbabit.

BAB 3

METODOLOGI

3.1 Pengenalan

Bab ini membincangkan berkenaan metodologi bagaimana kajian ini dilaksanakan

untuk mencapai objektif-objektif yang telah ditentukan. Terdapat beberapa kaedah yang

seringkali digunakan namun kaedah yang telah dikenalpasti ialah melalui temubual

dengan pihak pengurusan dengan menggunakan beberapa borang yang telah ditentukan

pengisiannya. Kaedah ini dipilih memandangkan kajian yang dilaksanakan dapat

memberikan satu keputusan secara terus melalui majikan dan pekerja dan respon yang

diterima adalah adil dan berkesan memandangkan soalan-soalan yang dikemukakan dapat

diberi serta merta semasa pemeriksaan kilang dilaksanakan. Bagi mengelakkan sebarang

masalah dan ketidakfahaman majikan dan pekerja terhadap borang yang dikemukakan,

terlebih dahulu penerangan diberikan kepada mereka dan jawapan secara lisan serta fakta

atau bukti rekod dan dokumen dikemukakan bagi merealisasikan kebenaran keadaan agar

objektif utama dapat dikenalpasti.

Antara borang yang digunakan ialah Borang Temubual (Borang 1, Apendik A)

yang telah ditentukan isi kandungannya agar ketepatan objektif dapat dipastikan.

34

Tujuannya adalah untuk memperolehi dan mengetahui amalan pengurusan keselamatan

dalam IKS. Disamping itu lawatan pemeriksaan terhadap industri perkilangan (Borang 2,

Apendik B) dilakukan untuk mengetahui sejauh mana perlaksanaan pengurusan

keselamatan dan kesihatan diterapkan di tempat kerja disamping amalan pengurusan

yang dilaksanakan dan juga memastikan sejauh mana amalan pengurusan keselamatan

memainkan peranan di dalam mengurangkan risiko kemalangan di tempat kerja.

Seterusnya, untuk memperolehi corak pengurusan, budaya keselamatan dan

kedudukan tahap keselamatan yang dilaksanakan oleh majikan dilakukan melalui borang

kajiselidik (Borang 3, Apendik C) yang diedarkan untuk memperolehi penilaian yang adil

dari kaca mata para pekerja yang terpilih dan berwibawa. Disamping itu, data-data

kemalangan, jenis-jenis kemalangan dan sebagainya yang terkini tetapi berkaitan boleh

digunakan untuk menentukan pencapaian objektif-objektif yang telah dinyatakan. Segala

teknik penganalisisan ke atas data-data yang dikumpul melalui carta-carta aliran, graf-

graf yang dilakarkan boleh digunakan untuk mengenalpasti kelebihan dan kelemahan

pengurusan keselamatan yang menjadi amalan harian dalam IKS di Negeri Johor dan

dilihat dari aspek hubungkait antara kemalangan dan ciri-ciri pekerja dan amalannya.

3.2 Carta Aliran Metodologi

Rajah 3.1 menunjukkan carta aliran metodologi terhadap kajian yang dijalankan

dalam IKS. Ianya dimulai dengan pengenalan, latar belakang masalah, skop kajian dan

objektif untuk mendapat gambaran awal tentang amalan pengurusan keselamatan dalam

IKS. Disusuli dengan penggunaan hipotesis berdasarkan keputusan dan data yang

dianalisis untuk menghasilkan keputusan yang dikehendaki disamping perbincangan yang

dijalankan dan cadangan masa hadapan yang diperlukan untuk memastikan amalan

pengurusan keselamatan dalam keadaan yang baik.

35

MULA

• Pengenalan • Latar belakang masalah • Masalah yang dihadapi • Skop kajian • Objektif

• Hipotesis • Literatur • Pembentukan hipotesis

Kaedah rekod pemeriksaan kilang

Keputusan

Kaedah temubual Kaedah soal selidik

• Analisis data • Perbincangan • Cadangan

Kajian dalam industri kecil dan sederhana

• Metodologi • Alatan kajian

TAMAT

Rajah 3.1: Carta aliran metodologi penyelidikan pengurusan keselamatan dalam IKS

36

3.3 Memungut Data

Carta aliran merupakan panduan utama untuk mencapai objektif-objektif yang

telah digariskan terlebih dahulu. Data-data yang diperolehi daripada Borang 1, 2 dan 3

dikumpul dan dianalisis untuk mendapatkan keputusan. Data-data digambarkan dalam

jadual atau graf sama ada carta pai atau bar atau sebagainya untuk diteliti satu persatu.

Data-data yang diperolehi menunjukkan corak serta tahap pengurusan keselamatan masa

kini, disamping menterjemahkan amalan pengurusan keselamatan dan tanggapan pekerja

serta majikan terhadap keselamatan dan persekitaran di tempat kerja dalam IKS.

IKS di Negeri Johor telah dipilih dalam kajian ini memandangkan pertumbuhan

pesat di beberapa kawasan yang dikenalpasti dapat memberikan petunjuk tahap

pengurusan keselamatan masa kini. Penentuan tempat dan lokasi industri pula dibuat

berdasarkan taburan kewujudan sesuatu jenis industri dan yang telah berdaftar dengan

JKKP agar dapat memenuhi kriteria yang telah dinyatakan melalui objektif kajian. Begitu

juga dengan pemilihan majikan dan pekerja yang dipastikan berdasarkan kemampuan,

takrifan awal IKS, jumlah pekerja, usia operasi industri tersebut dan sebagainya agar

tidak timbul sebarang prejudis dalam menentukan industri berkenaan. Disamping itu,

data-data yang diperolehi dapat memastikan keputusan yang tepat tanpa sebarang

keraguan berdasarkan kriteria industri, majikan dan pekerja yang telah ditentukan terlebih

dahulu.

3.4 Kaedah Temubual

Kaedah temubual ini sebenarnya seringkali menjadi amalan utama kerana

melaluinya kajian ini dilaksanakan dengan tujuan untuk mengenalpasti pengurusan

keselamatan yang menjadi amalan majikan ketika ini tidak kira sama ada dalam industri

makanan basah atau makanan ringan, pakaian, kejuruteraan ringan dan sebagainya.

Melalui kaedah ini juga, kepastian dapat dibuat untuk melihat sejauh mana amalan

pengurusan keselamatan memberikan kelebihan dalam pengurusan keselamatan harian

37

ataupun menunjukkan kelemahan sehingga menjadi satu penyebab utama wujudnya

risiko kemalangan di tempat kerja.

Berdasarkan kaedah ini juga, 50 buah kilang dari sektor IKS menjadi pilihan yang

merangkumi pelbagai industri. Borang 1 diberikan kepada pihak pengurusan semasa

pemeriksaan dijalankan di mana temubual diadakan melalui perbincangan. Ianya

merupakan satu kaedah mudah untuk mendapatkan maklumat melalui pengetahuan pihak

pengurusan serta pengalaman kerja mereka. Tidak ketinggalan juga maklumat lain

dikenalpasti antaranya ialah melalui polisi keselamatan, carta organisasi keselamatan,

jawatankuasa keselamatan, minit-minit mesyuarat yang dijalankan oleh jawatankuasa

tersebut, peraturan am keselamatan dan prosedur kerja selamat diambil dan disemak serta

dianalisis untuk mendapatkan gambaran tentang keselamatan yang diamalkan oleh pihak

pengurusan.

Rajah 3.2 menerangkan tentang kaedah yang dilaksanakan melalui temubual yang

dijalankan. Perbincangan awal dimulakan dengan majikan untuk tujuan mendapatkan

serba sedikit maklumat yang diingini dan hasil keputusan tersebut akan dianalisis untuk

melihat corak pengurusan yang menjadi amalan dalam industri tersebut.

38

MULA

PERBINCANGAN (AWAL)

MAJIKAN

ANALISIS KEPUTUSAN

CORAK PENGURUSAN

TERIMA

PENGUMPULAN

MAKLUMAT

TAMAT

Rajah 3.2 : Carta aliran kaedah temubual

39

3.5 Kaedah Rekod Pemeriksaan Kilang

Melalui kaedah ini Borang 2 digunakan semasa lawatan pemeriksaan ke atas

industri terbabit. Semasa pemeriksaan lawatan dijalankan, perbincangan berterusan

dilaksanakan agar gambaran yang lebih nyata dan jelas dapat diperolehi untuk menilai

bentuk pengurusan keselamatan terutamanya terhadap pekerja atau tenaga manusia,

penggunaan mesin atau jentera yang bercirikan keselamatan dari segi penggunaannya dan

juga persekitaran tempat kerja sama ada sesuai ataupun tidak. Faktor manusia, mesin dan

persekitaran dilihat dapat membantu dari segi amalan pengurusan keselamatan kerana

ianya berkait rapat antara satu sama lain dan pengabaian satu daripadanya akan

mengakibatkkan risiko kemalangan yang tinggi.

Rajah 3.3 menunjukkan carta aliran pemeriksaan terhadap industri yang

dijalankan. Penentuan lawatan ditetapkan untuk memudahkan urusan dan pemeriksaan

dijalankan untuk mendapat keputusan hasil daripada perbincangan. Data-data ini

kemudiannya dianalisis untuk menentukan keputusan yang diperolehi.

3.6 Kaedah Soal selidik

Kaedah soal selidik (seperti dalam Borang 3) digunakan untuk mendapatkan

tanggapan, penilaian dari para pekerja yang dipilih secara rambang dengan pengurusan

keselamatan yang menjadi amalan harian di industri-industri terbabit. Selain itu ia juga

dapat membantu untuk mengetahui budaya keselamatan yang diterapkan dan juga amalan

keselamatan di tempat kerja terbabit. Untuk tujuan tersebut sebanyak 250 orang pekerja

dipilih secara rawak dari pelbagai peringkat usia, kaum, tahap pendidikan yang telah

dikenalpasti untuk mengisi borang berkenaan dan memulangkannya pada masa yang

telah ditetapkan. Bagi mengelakkan sebarang kerumitan dan masalah yang timbul semasa

pengisian borang berkenaan, bantuan diberi melalui penerangan ringkas agar pengisian

borang tersebut mudah difahami dan memenuhi kehendak matlamat soalan yang sedia

ada dalam borang berkenaan.

40

MULA

MENENTUKAN KILANG UNTUK LAWATAN

PEMERIKSAAN

ANALISIS

MENENTUKAN KEPUTUSAN

TERIMA DATA

TAMAT

Rajah 3.3 : Carta aliran pemeriksaan lawatan industri perkilangan

Seterusnya Rajah 3.4 menunjukkan carta aliran perlaksanaan kaedah soal selidik

ke atas sampel pekerja yang dipilih secara rambang. Data-data dianalisis untuk

menentukan sama ada objektif kajian ini tercapai atau tidak melalui soal selidik yang

dijalankan.

41

MULA

OBJEKTIF

(CAPAI/TIDAK)

SOAL SELIDIK

ANALISIS

KEPUTUSAN

WAKIL

PEKERJA

TAMAT

Rajah 3.4 : Carta aliran perlaksanaan kaedah soal selidik

42

3.7 Kesimpulan

Secara keseluruhannya Bab 3 ini membincangkan metodologi bagaimana cara

atau kaedah yang digunakan untuk mencapai objektif-objektif yang telah digaris dan

ditentukan dalam Bab 1 sebelum ini. Borang 1, 2 dan 3 digunakan untuk memperolehi

data dan maklumat yang diperlukan. Hasil daripada data yang diperolehi dianalisis

terlebih dahulu sebelum digambarkan dalam bentuk graf atau carta yang bersesuaian

untuk memenuhi objektif yang telah diterangkan. Amalan pengurusan keselamatan

semasa yang digunakan melalui Borang 1 menunjukkan tujuannya tercapai sepertimana

yang telah dijelaskan melalui Bab 2 dan seterusnya digunakan kelak untuk kajian lanjut

di dalam membincangkan kemalangan yang berlaku dalam IKS.

Bab seterusnya membentangkan keputusan hasil daripada kajian atau metodologi

yang dilaksanakan.

BAB 4

KEPUTUSAN DAN ANALISIS DATA

4.1 Pengenalan

Bab ini menerangkan tentang hasil kajian dan analisis data yang diperolehi

daripada kaedah temubual dengan majikan, kaedah semasa pemeriksaan dijalankan dan

keputusan daripada soal selidik terhadap pekerja yang telah dilaksanakan. Sebanyak 50

set Borang 1 telah dikemukakan kepada majikan atau wakil majikan manakala bagi

pekerja-pekerja pula disediakan sebanyak 250 set Borang 3. Namun begitu tindakbalas

yang diterima agak memberangsangkan kerana sebanyak 41 (82%) Borang 1 yang diisi

dan dijawab sepenuhnya manakala sebanyak 192 (76.8%) Borang 3 yang telah diperolehi

memberikan respon yang baik. Borang 2 pula adalah sebagai simpanan pihak JKKP

untuk sebarang rujukan setelah pemeriksaan dijalankan. Penerangan tentang cara mengisi

borang tersebut telah dilakukan sebelum mereka menjawab borang-borang berkenaan

agar kekeliruan dapat dielakkan dan hasilnya adalah memuaskan.

Berikut adalah hasil kajian dan keputusan yang diperolehi dari ketiga-tiga kaedah

yang dinyatakan sebelum ini.

44

4.2 Maklumbalas Daripada Pengurusan Keselamatan Dalam IKS (Borang 1)

Berikut adalah hasil kajian dan keputusan daripada kaedah temubual dengan

majikan daripada lawatan yang telah dijalankan berdasarkan perkara-perkara yang

dikemukakan melalui Borang 1 (Apendik A).

Jadual 4.2.1 menunjukkan taburan bilangan dan peratusan responden mengikut

jumlah modal berbayar. Daripada 44 buah industri diberikan Borang 1, 15 buah industri

(34.1%) mempunyai modal berbayar melebihi RM1 000 000.00, 3 buah industri (6.8%)

mempunyai modal berbayar antara RM800 001 hingga RM1 000 000.00, 12 buah industri

(27.3%) mempunyai modal berbayar antara RM400 001 hingga RM800 000 dan 11 buah

industri (25%) mempunyai modal berbayar antara RM100 000 hingga RM400 000.

Sebanyak 3 buah industri (6.8%) tidak mengembalikan balik borang.

Jadual 4.2.1: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Jumlah Modal

Berbayar

Jumlah modal berbayar Bilangan Peratus

RM100 000 – RM400 000 11 25.0

RM400 001 – RM800 000 12 27.3

RM800 001 – RM1 000 000 3 6.8

Lebih RM 1 000 000 15 34.1

Jumlah 41 93.2

Tidak menjawab 3 6.8

Jumlah keseluruhan 44 100.0


jumlah pekerja lelaki. Ia menunjukkan bahawa secara puratanya keperluan pekerja lelaki

dalam sektor perindustrian ini amat diperlukan dengan kadar 20% pekerja lelaki terbabit.

Keperluan tenaga kerja bagi kaum lelaki dilihat amat ketara pada setiap industri kecil dan

sederhana. Pada setiap jumlah keperluan yang berbeza peratusannya menunjukkan angka

yang seimbang melebihi 20%.

45

Jadual 4.2.2: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Bagi Jumlah Pekerja

Lelaki

Jumlah pekerja lelaki Bilangan Peratus

Kurang daripada 10 orang 9 20.5

11 – 20 orang 10 22.7

21 – 30 orang 9 20.5

31 – 40 orang 5 11.4

Lebih 40 orang 11 25.0

Jumlah 44 100.0


jumlah pekerja perempuan. Keputusan menunjukkan sebanyak 47.7% pekerja perempuan

diperlukan di sektor industri ini bagi keperluan pekerja perempuan yang kurang dari 10

orang manakala 29.5% diperlukan di antara pekerja 11-20 orang dan selebihnya adalah

bilangan yang kecil. Ini memperlihatkan bahawa meskipun taburan bilangan amat ketara

perbezaannya namun didapati bahawa majikan masih memerlukan perkhidmatan tenaga

kerja wanita dalam industri yang berkenaan.

Jadual 4.2.3: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Bagi Jumlah Pekerja

Perempuan

Jumlah pekerja perempuan Bilangan Peratus

Kurang daripada 10 orang 21 47.7

11 – 20 orang 13 29.5

21 – 30 orang 4 9.1

Lebih 40 orang 5 11.4

Jumlah 43 97.7



46


polisi keselamatan. Keputusan menunjukkan sejumlah 72.7% majikan telah mempunyai

polisi keselamatan yang menerangkan tentang polisi syarikat masing-masing terhadap

keselamatan dan kesihatan pekerja di tempat kerja sementara 27.3% pula tidak

mempunyai polisi keselamatan tersebut.

Jadual 4.2.4: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Polisi Keselamatan

Polisi keselamatan Bilangan Peratus

Tidak 12 27.3

Ya 32 72.7

Jumlah 44 100.0


adanya jawatankuasa keselamatan. Bagi kebanyakan industri yang mempunyai pekerja

melebihi 40 orang, maka satu jawatankuasa keselamatan dan kesihatan pekerjaan perlu

ditubuhkan dan jadual di atas menunjukkan 45.5% telah memenuhi syarat berkenaan

manakala 52.3% tidak mempunyai jawatankuasa keselamatan dan kesihatan pekerjaan.

Sebanyak 2.2% pula tidak memberikan sebarang respon.

Jadual 4.2.5: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Adanya

Jawatankuasa Keselamatan

AJK keselamatan Bilangan Peratus

Tidak 23 52.3

Ya 20 45.5

Jumlah 43 97.7



47

Jadual 4.2.6 menunjukkan taburan bilangan dan peratusan responden bagi ciri am

keselamatan. Sebanyak 68.2% industri telah meningkatkan ciri am keselamatan yang

menjelaskan secara terperinci tentang langkah-langkah pembaikan atau prosedur

melakukan kerja-kerja berkaitan keselamatan dan seterusnya mencegah dari sebarang

kemalangan yang tidak diingini berlaku. Ianya dapat membantu dari segi penjimatan

masa, meningkatkan produktiviti serta keberkesanan kualiti produk yang dihasilkan untuk

dipasarkan di peringkat antarabangsa. Disamping itu matlamat untuk mencapai

kemalangan sifar juga dapat diperolehi.

Jadual 4.2.6: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Adanya Ciri Am

Keselamatan

Ciri Am Keselamatan Bilangan Peratus

Tidak 14 31.8

Ya 30 68.2

Jumlah 44 100.0


latihan dalaman kepada pekerja baru. Di dalam menjalankan aktiviti perindustrian,

keperluan latihan amat perlu untuk mengoptimumkan penggunaan tenaga kerja yang

berlebihan dan menjurus ke arah kualiti produk yang lebih bermutu. Jadual tersebut

menunjukkan kebanyakan industri telah menunjukkan minat yang mendalam untuk

menyediakan keperluan latihan iaitu sebanyak 72.7% daripada kajian yang dijalankan

memperlihatkan terdapatnya latihan dalaman yang disediakan oleh majikan kepada

pekerja-pekerjanya.

48

Jadual 4.2.7: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Latihan Dalaman

Kepada Pekerja Baru

Latihan dalaman Bilangan Peratus

Tidak 12 27.3

Ya 32 72.7

Jumlah 44 100.0


latihan luaran kepada pekerja terlatih. Bagi keperluan pekerja terlatih untuk dihantar

menjalani latihan luaran, sebanyak 31.8% industri telah menghantar dan menyediakan

skim tersebut memandangkan faktor kos dan masa yang tinggi diperlukan oleh industri-

industri untuk memenuhi keperluan tersebut. Namun begitu, bagi industri yang telah

berdaftar di bawah Tabung Pembangunan Sumber Manusia (Human Resource

Development Fund (HRDF)), penghantaran pekerja terlatih tidak menjadi masalah kerana

dibiayai sepenuhnya oleh HRDF dan ini dapat membantu industri tersebut untuk

menyediakan tenaga mahir yang berkebolehan, berdisiplin, terlatih dan pakar dalam

sesuatu keperluan kerja berkaitan.

Jadual 4.2.8: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Latihan Luaran

Kepada Pekerja Terlatih

Latihan luaran Bilangan Peratus

Tidak 30 68.2

Ya 14 31.8

Jumlah 44 100.0

Jadual 4.2.9 menunjukkan taburan bilangan dan peratusan responden

mengadakan mesyuarat jawatankuasa keselamatan. Mesyuarat diadakan untuk

membincangkan hal-hal berkaitan keselamatan dan kesihatan pekerja di tempat kerja di

mana ahlinya terdiri daripada wakil majikan dan pekerja. Bagi pekerja yang kurang dari

49

40 orang, keperluan ini tidak dinyatakan seperti dalam Jadual 4.2.9 yang menunjukkan

45.5% tidak mengadakan aktiviti berkenaan. Tetapi kebanyakan industri mengadakan

mesyuarat tersebut berdasarkan keperluan semasa walaupun keperluan di bawah AKKP

1994 menghendaki industri yang mempunyai pekerja lebih dari 40 orang mengadakan

mesyuarat sekurang-kurangnya sekali dalam masa 3 bulan. Justeru itu, jadual tersebut

menunjukkan sebanyak 13.6% industri yang memenuhi kriteria di atas menjalankan

tanggungjawab mereka dengan teratur dan berkesan.

Jadual 4.2.9: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Mengadakan

mesyuarat Jawatankuasa Keselamatan

Mesyuarat jawatankuasa keselamatan Bilangan Peratus

Tiada 20 45.5

Sekali setahun 5 11.4

2 kali setahun 4 9.1





Jumlah 44 100.0


kemalangan dalam kawasan kilang. Peratusan yang sama iaitu 50% untuk industri yang

terlibat dalam kemalangan dan juga yang langsung tidak membabitkan kemalangan

memperlihatkan bahawa industri kecil dan sederhana ini masih di peringkat pengenalan

dan pemberitahuan terutamanya dari sudut keselamatan dan kesihatan pekerja-pekerja.

Justeru itu tugas JKKP diperlukan untuk meningkatkan kesedaran tentang keperluan

perkara-perkara yang berkaitan dalam mengurangkan risiko kemalangan di tempat kerja

dan langkah-langkah pematuhan yang perlu diikuti dari masa ke semasa.

50

Jadual 4.2.10: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut

Kemalangan Di Kawasan Kilang

Kemalangan Bilangan Peratus

Tidak 22 50.0

Ya 22 50.0

Jumlah 44 100.0


masalah arahan terhadap pekerja. Sebanyak 77.3% industri memperlihatkan kematangan

pengurusan mereka dalam memberi arahan kepada pekerja-pekerja untuk mengurangkan

risiko-risiko pekerja yang tidak berdaya saing dan gagal mematuhi arahan yang

diperlukan. Namun begitu masih terdapat industri sebanyak 22.7% daripadanya yang

menghadapi masalah untuk memenuhi arahan majikan.

Jadual 4.2.11: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Masalah Arahan

Terhadap Pekerja

Masalah arahan terhadap pekerja Bilangan Peratus

Tidak 34 77.3

Ya 10 22.7

Jumlah 44 100.0

Secara amnya, kaedah temubual dengan majikan menunjukkan maklumat tentang

modal berbayar, jumlah pekerja lelaki dan perempuan, polisi keselamatan, jawatankuasa

keselamatan dan kesihatan pekerjaan, ciri am keselamatan, latihan dalaman dan luaran,

mesyuarat jawatankuasa keselamatan, kemalangan di kawasan kilang dan masalah arahan

kepada pekerja.

51

4.3 Maklumbalas Daripada Majikan (Pemeriksaan Kilang – Borang 2)

Berikut adalah hasil kajian dan keputusan daripada kaedah temubual dengan

majikan daripada lawatan yang telah dijalankan berdasarkan perkara-perkara yang

dikemukakan melalui Borang 2 (Apendik B).

Jadual 4.3.1 menunjukkan taburan bilangan dan peratusan responden berdasarkan

tahap pematuhan akta yang telah dijalankan oleh JKKP Johor. Berdasarkan pemeriksaan

didapati pematuhan terhadap perlaksanaan perundangan yang berkaitan dengan aspek

keselamatan dan kesihatan pekerjaan berada pada tahap yang memuaskan. Namun begitu

beberapa pembaikan yang perlu dijalankan sekiranya arahan dikeluarkan oleh pihak

JKKP perlu dipatuhi oleh pengusaha IKS demi memastikan keselamatan di tempat kerja

dapat dipertingkatkan dari masa ke semasa.

Jadual 4.3.1: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Berdasarkan Tahap

Pematuhan Akta Di bawah Pemeriksaan JKKP Johor

Tahap Pematuhan Jumlah Peratus

A (Cemerlang) Tiada 0

B (Baik) 32 72.7

C (Memuaskan) 9 20.5

D (Kurang Memuaskan) Tiada 0

E (Tidak Memuaskan) Tiada 0

Tiada respon 3 6.8

Jumlaj 44 100.0

Secara amnya, kaedah pemeriksaan kilang menunjukkan maklumat tentang tahap

pematuhan cemerlang, baik, memuaskan, kurang memuaskan atau tidak memuaskan.

Data-data lain seperti yang tercatat dalam Borang 2 adalah sebagai rujukan dan simpanan

JKKP Johor.

52

4.4 Maklumbalas Daripada Pekerja (Borang 3)

Berikut adalah hasil kajian dan keputusan daripada kaedah soal selidik dengan

pekerja daripada lawatan yang telah dijalankan berdasarkan perkara-perkara yang

dikemukakan melalui Borang 3 (Apendik C).


umur. Seramai 194 orang telah dipilih untuk kajian ini dan daripada jumlah ini, seramai

69 orang (35.6%) berumur 36 tahun ke atas, 51 orang (26.3%) berumur antara 18 hingga

25 tahun, 44 orang (22.7%) berumur antara 26 hingga 30 tahun manakala 28 orang

(14.4%) berumur antara 31 hingga 35 tahun. Seramai 2 orang tidak menjawab. Ini

menunjukkan bahawa kebanyakan pekerja dalam IKS adalah mereka yang terdiri

daripada pelbagai peringkat umur tanpa mengambilkira had umur tertentu sahaja dan ini

memudahkan majikan untuk menyelia dan memberikan tugas yang sesuai dalam

melaksanakan kerja seharian mereka. Jadual 4.4.1 juga menunjukkan 35.6% pekerja

terdiri dari mereka yang berumur melebihi 36 tahun ke atas kerana pengalaman dan

kematangan mereka dalam melaksanakan kerja secara konsisten dapat memainkan

peranan untuk meningkatkan produktiviti dan mengurangkan pembaziran yang

berlebihan.

Jadual 4.4.1: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Umur Umur Bilangan Peratus

18 – 25 tahun 51 26.3

26 – 30 tahun 44 22.7

31 – 35 tahun 28 14.4

36 tahun ke atas 69 35.6

Jumlah 192 99.0



53


jantina. Sebanyak 75.3% pekerja lelaki terbabit di sektor industri kecil dan sederhana

manakala selebihnya sebanyak 24.7%. Walaupun peratusan pekerja perempuan amat

rendah tetapi tenaga kerja mereka masih diperlukan.

Jadual 4.4.2: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Jantina Jantina Bilangan Peratus

Lelaki 146 75.3

Perempuan 48 24.7

Jumlah 194 100.0


bangsa. Kaum Melayu masih menguasai tenaga kerja dalam IKS iaitu sebanyak 60.8%,

diikuti kaum Cina 31.4% dan kaum India 7.7%. Peratusan ini menunjukkan terdapat juga

kaitan dengan faktor kelulusan dan minat yang ditunjukkan oleh kaum Melayu dalam

industri terbabit berbanding dengan bangsa lain. Kaum lain tidak dipilih kerana

menghadapi masalah komunikasi dan pemahaman.

Jadual 4.4.3: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Kaum Kaum Bilangan Peratus

Melayu 118 60.8

Cina 61 31.4

India 15 7.7

Jumlah 194 100.0

54


kelulusan. Kebanyakan pekerja yang terbabit dalam industri ini memiliki kelulusan

SPM/SPMV/MCE/STPM iaitu sebanyak 48.0% dikalangan mereka memiliki kelulusan

tersebut. Sebanyak 24.2% memiliki kelulusan SRP/LCE/PMR dan sebilangan kecil iaitu

8.8% memiliki kelulusan sekolah rendah serta 7.7% berkelulusan Diploma/Sarjana Muda.

Sebanyak 22 (11.3%) orang pekerja tidak memberikan sebarang respon tentang kelulusan

mereka.

Jadual 4.4.4: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Tahap Pendidikan

Akademik Kelulusan Bilangan Peratus

Sekolah Rendah 17 8.8

SRP / LCE / PMR 47 24.2

SPM / SPMV / MCE / STPM 93 48.0

Diploma / Sarjana Muda 15 7.7

Jumlah 172 88.7




tempoh perkhidmatan. Ianya memperlihatkan kebanyakan pekerja berkhidmat antara 3-5

tahun dengan peratusan yang tinggi iaitu 34.0%, tempoh perkhidmatan yang baru

bermula antara 1-2 tahun pula menunjukkan 22.2% manakala antara 6-9 tahun

menunjukkan 21.6% dan selebihnya kurang setahun pada kadar 5.7% sahaja. Sebanyak

13.8% yang masih kekal berkhidmat dalam industri kecil dan sederhana selama melebihi

10 tahun.

55

Jadual 4.4.5: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Tempoh

Berkhidmat

Tempoh berkhidmat Bilangan Peratus

Kurang 1 tahun 11 5.7

1 – 2 tahun 43 22.2

3 – 5 tahun 66 34.0

6 – 9 tahun 42 21.6

Lebih 10 tahun 26 13.4

Jumlah 188 96.9




pembaikan/langkah keselamatan oleh majikan yang menunjukkan terdapat 56.7%

daripada mereka telah mengambil langkah inisiatif tersebut dalam memperbaiki

kelemahan dan kekurangan yang sedia ada. Sebanyak 43.3% majikan didapati tidak

mengikut pembaikan/langkah keselamatan dalam memperbaiki kelemahan dan

kekurangan yang sedia ada.

Jadual 4.4.6: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Pembaikan Atau

Langkah Keselamatan Oleh Majikan

Pembaikan/langkah keselamatan Bilangan Peratus

Ya / ada 110 56.7

Tidak / tiada 84 43.3

Jumlah 194 100.0

56


masalah dengan arahan majikan. Ianya menunjukkan hanya sebilangan kecil sahaja

majikan yang menghadapai masalah berhubung arahan-arahan yang dikeluarkan terhadap

perkerja masing-masing.

Jadual 4.4.7: Taburan Bilangan Dan Peratusan Responden Mengikut Masalah Dengan

Arahan Majikan

Masalah dengan arahan majikan Bilangan Peratus

Ya / ada 3 1.5

Tidak / tiada 191 98.5

Jumlah 194 100.0

Secara amnya, kaedah soal selidik menunjukkan maklumat tentang responden

mengikut umur, jantina, kaum, kelulusan, tempoh berkhidmat, pembaikan atau langkah

keselamatan oleh majikan dan masalah dengan arahan majikan.

4.5 Analisis Hubungan (Dengan Kaedah Ujian Khi Kuasa Dua)

Berikut ialah analisis hubungkait antara kadar kemalangan di tempat kerja dengan

latihan untuk mengendalikan mesin, umur pekerja, kaum, tahap pendidikan akademik,

tahap penyelenggaraan mesin, ciri-ciri am keselamatan dan alat perlindungan diri yang

diberi oleh majikan. Data yang diuji adalah berbentuk nominal. Untuk menguji sama ada

terdapat kaitan atau kebergantungan antara dua pemboleh ubah, ujian khi kuasa dua telah

digunakan. Ujian ini bertujuan untuk mengkaji kaitan antara dua pemboleh ubah dimana

data bagi pemboleh ubah yang terlibat adalah dalam bentuk kekerapan dan telah disusun

dalam jadual silang antara dua pemboleh ubah.

57

Hipotesis A: Hubungkait antara kadar kemalangan dengan latihan pengendalian

mesin

Jadual 4.5.1 menunjukkan kadar kemalangan di tempat kerja dengan latihan untuk

mengendalikan mesin yang diterima oleh pekerja. Daripada 131 orang (68%) yang

menyatakan ada menerima latihan mengendalikan mesin, seramai 39 orang (20%) pernah

mengalami kemalangan di tempat kerja sementara 92 orang (47%) tidak pernah. Bagi

mereka yang tidak mendapat latihan mengendalikan mesin yang seramai 63 orang, 17

orang (9%) daripadanya pernah mengalami kemalangan di tempat kerja sementara 48

orang (24%) lagi menyatakan tidak pernah.

Hasil daripada analisis khi kuasa dua menunjukkan nilai yang diperolehi ialah χ²

= 0.161 dan nilai ‘p’ ialah 0.41. Oleh kerana nilai ‘p’ ini sangat tinggi daripada aras

signifikan yang ditetapkan (0.05), bagi hipotesis A, H0 yang menyatakan hubungkait

antara kadar kemalangan dengan latihan pengendalikan mesin tidak boleh ditolak. Maka

boleh disimpulkan tidak terdapat hubungan yang signifikan antara kadar kemalangan

dengan latihan mengendalikan mesin yang diterima oleh pekerja.

Jadual 4.5.1: Analisis Hubungkait Antara Kadar Kemalangan Dengan Latihan

Pengendalian Mesin

Latihan Kadar Kemalangan

Tiada Ada Jumlah Khi kuasa dua

46 92 138 χ² = 0.161² Tiada

23.7% 47.4% 71.1% p = 0.41 17 39 56 dk = 1

Ada 8.8% 20.1% 28.9% 63 131 194

Jumlah 32.5% 67.5% 100.0%

Signifikan pada aras keyakinan p<0.05 χ2 ialah formula khi. Sumber : Mohd Salleh Abu, Zaidatun Tasir (2001),Pengenalan Kepada Analisis Data Berkomputer SPSS 10.0, Venton Publishing, Kuala Lumpur

58

Hipotesis B: Hubungkait antara kadar kemalangan dengan umur

Jadual 4.5.2 menunjukkan kadar kemalangan di tempat kerja dengan umur.

Daripada 69 orang (36%) yang berumur 36 tahun ke atas dan seramai 19 orang (10%)

pernah mengalami kemalangan di tempat kerja sementara 50 orang (26%) tidak pernah.

Bagi mereka yang berumur antara 18 hingga 25 tahun yang berjumlah 51 orang, 14 orang

(7%) daripadanya pernah mengalami kemalangan di tempat kerja sementara 37 orang

(19%) lagi menyatakan tidak pernah. Mereka yang berumur antara 26 hingga 30 tahun

iaitu 44 orang, seramai 15 orang (8%) pernah mengalami kemalangan di tempat kerja

manakala 29 orang (15%) menyatakan tidak pernah. Seramai 28 orang yang berumur

antara 31 hingga 35 tahun, 7 orang (4%) menyatakan pernah mengalami kemalangan di

tempat kerja manakala 21 orang (11%) menyatakan tidak pernah mengalami kemalangan

manakala 2 orang tidak memberikan sebarang respon.


= 0.898 dan nilai ‘p’ ialah 0.83. Oleh kerana nilai ‘p’ ini sangat tinggi daripada aras

signifikan yang ditetapkan (0.05), bagi hipotesis B, H0 yang menyatakan hubungkait

antara kadar kemalangan dengan umur tidak boleh ditolak. Maka boleh disimpulkan tidak

terdapat hubungan yang signifikan antara kadar kemalangan dengan umur.

Jadual 4.5.2: Analisis Hubungkait Antara Kadar Kemalangan Dengan Umur

Umur Jumlah Kemalangan 18-25

thn 26-30 thn

31-35 thn

36 thn ke atas

Jumlah

Khi kuasa dua

37 29 21 50 137 χ² = 0.8981

Tiada 19.3% 15.1% 10.9% 26.0% 71.4% p = 0.83

14 15 7 19 55 dk = 3 Ada

7.3% 7.8% 3.6% 9.9% 28.6%

51 44 28 69 192 Jumlah

26.6% 22.9% 14.6% 35.9% 100.0%


59

Hipotesis C: Hubungkait antara kadar kemalangan dengan kaum

Jadual 4.5.3 menunjukkan kadar kemalangan di tempat kerja dengan kaum.

Daripada 118 orang (61%) yang berbangsa Melayu seramai 46 orang (24%) pernah

mengalami kemalangan di tempat kerja sementara 72 orang (37%) tidak pernah. Bagi

pekerja kaum Cina yang seramai 61 orang, 7 orang (4%) daripadanya pernah mengalami

kemalangan di tempat kerja sementara 54 orang (28%) lagi menyatakan tidak pernah.

Seramai 15 orang kaum India, 3 daripadanya (2%) pernah mengalami kemalangan di

tempat kerja manakala 12 orang (6%) tidak pernah.


= 15.441 dan nilai ‘p’ ialah 0.001. Oleh kerana nilai ‘p’ ini sangat rendah daripada aras

signifikan yang ditetapkan (0.05), bagi hipotesis C, H0 yang menyatakan tiada hubungkait

antara kadar kemalangan dengan kaum boleh ditolak. Oleh yang demikian boleh

disimpulkan terdapat hubungan yang signifikan antara kadar kemalangan dengan kaum.

Jadual 4.5.3: Analisis Hubungkait Antara Kadar Kemalangan Dengan Kaum

Kaum Kadar Kemalangan

Melayu Cina India Jumlah Khi kuasa dua

72 54 12 138 χ² = 15.4411

Tiada 37.1% 27.8% 6.2% 71.1% p = 0.001

46 7 3 56 dk = 2 Ada

23.7% 3.6% 1.5% 28.9%

118 61 15 194 Jumlah

60.8% 31.4% 7.7% 100.0% Signifikan pada aras keyakinan p<0.05 χ2 ialah formula khi. Sumber : Mohd Salleh Abu, Zaidatun Tasir (2001),Pengenalan Kepada Analisis Data Berkomputer SPSS 10.0, Venton Publishing, Kuala Lumpur

60

Hipotesis D: Hubungkait antara kadar kemalangan dengan tahap pendidikan

akademik

Jadual 4.5.4 menunjukkan kadar kemalangan di tempat kerja dengan tahap

pendidikan akademik. Daripada 93 orang (54%) yang berkelulusan

SPM/SPMV/MCE/STPM, seramai 37 orang (22%) pernah mengalami kemalangan

sementara 56 orang (33%) tidak pernah. Bagi mereka yang mencapai tahap

SRP/LCE/PMR yang berjumlah 47 orang, 7 orang (4%) daripadanya pernah mengalami

kemalangan di tempat kerja sementara 40 orang (23%) lagi menyatakan tidak pernah.

Mereka yang mencapai tahap akademik sekolah rendah iaitu 17 orang, seramai 4 orang

(2%) pernah mengalami kemalangan di tempat kerja manakala 13 orang (8%)

menyatakan tidak pernah. Seramai 15 orang yang berkelulusan diploma/sarjana, 5 orang

(3%) menyatakan pernah mengalami kemalangan di tempat kerja manakala 10 orang

(6%) menyatakan tidak pernah. Seramai 22 orang tidak memberikan respon.


= 9.566 dan nilai ‘p’ ialah 0.02. Disebabkan nilai ‘p’ ini sangat rendah daripada aras

signifikan yang ditetapkan (0.05), bagi hipotesis D, H0 yang menyatakan tiada

hubungkait antara kadar kemalangan dengan tahap pendidikan akademik boleh ditolak.

Oleh yang demikian boleh disimpulkan terdapat hubungan yang signifikan antara kadar

kemalangan dengan tahap pendidikan akademik.

61

Jadual 4.5.4: Analisis Hubungkait Antara Kadar Kemalangan Dengan Tahap

Pendidikan Akademik

Tahap Pendidikan Akademik

Kadar Kemalangan Sek Ren

SRP/ LCE/ PMR

SPM/ SPMV/ MCE/ STPM

Dip/ Sarjana

Jumlah Khi kuasa dua

13 40 56 10 119 χ² = 9.5661

Tiada 7.6% 23.3% 32.6% 5.8% 69.2% p = 0.02 4 7 37 5 53 dk = 3

Ada 2.3% 4.1% 21.5% 2.9% 30.8% 17 47 93 15 172

Jumlah 9.9% 27.3% 54.1% 8.7% 100.0%


Hipotesis E: Hubungkait antara kadar kemalangan dengan penyelenggaraan

mesin secara mingguan / bulanan

Jadual 4.5.5 menunjukkan kadar kemalangan di tempat kerja dengan

penyelenggaraan mesin secara mingguan / bulanan. Daripada 140 orang (72%) yang

menyatakan ada penyelenggaraan mesin secara mingguan / bulanan seramai 44 orang

(23%) pernah mengalami kemalangan di tempat kerja sementara 96 orang (50%) tidak

pernah. Bagi mereka yang tiada penyelenggaraan mesin secara mingguan / bulanan yang

seramai 54 orang, 12 orang (6%) daripadanya pernah mengalami kemalangan di tempat

kerja sementara 42 orang (22%) lagi menyatakan tidak pernah.


= 1.609 dan nilai ‘p’ ialah 0.14. Oleh kerana nilai ‘p’ ini tinggi daripada aras signifikan

yang ditetapkan (0.05), bagi hipotesis E, H0 yang menyatakan hubungkait antara kadar

kemalangan dengan penyelenggaraan mesin secara mingguan / bulanan tidak boleh

62

ditolak. Maka boleh disimpulkan tidak terdapat hubungan yang signifikan antara kadar

kemalangan dengan penyelenggaraan mesin secara mingguan / bulanan.

Jadual 4.5.5: Analisis Hubungkait Antara Kadar Kemalangan Dengan Penyelenggaraan

Mesin Secara Mingguan / Bulanan

Penyelenggaraan mesin Kadar Kemalangan


42 96 138 χ² = 1.609² Tiada

21.6% 49.5% 71.1% p = 0.14 12 44 56 dk = 1

Ada 6.2% 22.7% 28.9% 54 140 194

Jumlah 27.8% 72.2% 100.0%


Hipotesis F: Hubungkait antara kadar kemalangan dengan ciri am keselamatan

Jadual 4.5.6 menunjukkan kadar kemalangan di tempat kerja dengan ciri am

keselamatan. Daripada 92 orang (47%) yang menyatakan ada ditingkatkan ciri am

keselamatan, seramai 31 orang (16%) pernah mengalami kemalangan di tempat kerja

sementara 61 orang (31%) tidak pernah. Bagi mereka yang tidak terlibat dengan

peningkatan ciri am keselamatan yang seramai 102 orang, 25 orang (13%) daripadanya

pernah mengalami kemalangan di tempat kerja sementara 77 orang (40%) lagi

menyatakan tidak pernah.


= 1.988 dan nilai ‘p’ ialah 0.11. Oleh kerana nilai ‘p’ ini tinggi daripada aras signifikan

yang ditetapkan (0.05), bagi hipotesis F, H0 yang menyatakan hubungkait antara kadar

kemalangan dengan ciri am keselamatan tidak boleh ditolak. Maka boleh disimpulkan

63

tidak terdapat hubungan yang signifikan antara kadar kemalangan dengan ciri am

keselamatan.

Jadual 4.5.6: Analisis Hubungkait Antara Kadar Kemalangan Dengan Ciri Am

Keselamatan

Ciri am keselamatan Kadar Kemalangan


77 61 138 χ² = 1.988² Tiada

39.7% 31.4% 71.1% p = 0.11 25 31 56 dk = 1

Ada 12.9% 16.0% 28.9% 102 92 194

Jumlah 52.6% 47.4% 100.0%


Hipotesis G: Hubungkait antara kadar kemalangan dengan penerimaan alat

perlindungan diri daripada majikan

Jadual 4.5.7 menunjukkan kadar kemalangan di tempat kerja dengan penerimaan

alat perlindungan diri daripada majikan. Daripada 146 orang (75%) yang menyatakan ada

menerima alat perlindungan diri oleh majikan seramai 50 orang (26%) pernah mengalami

kemalangan di tempat kerja sementara 96 orang (50%) tidak pernah. Bagi mereka yang

tidak menerima alat perlindungan diri oleh majikan yang seramai 48 orang, 6 orang (3%)

daripadanya pernah mengalami kemalangan di tempat kerja sementara 42 orang (22%)

lagi menyatakan tidak pernah.


= 8.320 dan nilai ‘p’ ialah 0.002. Oleh kerana nilai ‘p’ ini sangat rendah daripada aras

signifikan yang ditetapkan (0.05), bagi hipotesis G, H0 yang menyatakan tiada

64

hubungkait antara kadar kemalangan dengan penerimaan alat perlindungan diri boleh

ditolak. Oleh yang demikian boleh disimpulkan terdapat hubungan yang signifikan antara

kadar kemalangan dengan penerimaan alat perlindungan diri.

Jadual 4.5.7: Analisis Hubungkait Antara Kadar Kemalangan Dengan Penerimaan Alat

Perlindungan Diri Daripada Majikan

PPE Kadar Kemalangan


42 96 138 χ² = 8.320² Tiada

21.6% 49.5% 71.1% p = 0.002

6 50 56 dk = 1 Ada

3.1% 25.8% 28.9%

48 146 194 Jumlah

24.7% 75.3% 100.0% Signifikan pada aras keyakinan p<0.05 χ2 ialah formula khi. Sumber : Mohd Salleh Abu, Zaidatun Tasir (2001),Pengenalan Kepada Analisis Data Berkomputer SPSS 10.0, Venton Publishing, Kuala Lumpur

4.6 Ringkasan Keputusan Ujian Hipotesis

Jadual 4.6.1 menunjukkan ringkasan keputusan ujian hipotesis yang telah

dijalankan.

Jadual 4.6.1 Ringkasan Keputusan Ujian Hipotesis

Hipotesis (Objektif)

(Hubungkait kadar kemalangan)

P H0,

Tolak atau

Tidak boleh ditolak

Kesimpulan

A – Latihan (1.5.1)

H0 – tidak terdapat hubungkait antara

kadar kemalangan dengan latihan

0.41 Tidak boleh ditolak

H0

Tidak terdapat

hubungkait.

65

H1 – terdapat hubungkait antara

kadar kemalangan dengan latihan

B - Umur (1.5.2)


kadar kemalangan dengan umur

H1 – terdapat hubungkait antara kadar

kemalangan dengan umur


H0

Tidak terdapat

hubungkait.

C - Kaum (1.5.3)


kadar kemalangan dengan kaum


kemalangan dengan kaum

0.001 Tolak H0 Terdapat

hubungkait.

D - Tahap Pendidikan Akademik

(1.5.4)


kadar kemalangan dengan tahap

pendidikan akademik


kemalangan dengan tahap

pendidikan akademik


hubungkait.

E - Penyelenggaraan jentera (1.5.5)


kadar kemalangan dengan

penyelenggaraan jentera


kemalangan dengan

penyelenggaraan jentera


H0

Tidak terdapat

hubungkait.

F - Ciri am keselamatan (1.5.6)


kadar kemalangan dengan ciri am

keselamatan



H0

Tidak terdapat

hubungkait.

66

kemalangan dengan ciri am

keselamatan

G - Alat perlindungan diri (1.5.7)


kadar kemalangan dengan alat

perlindungan diri


kemalangan dengan alat

perlindungan diri


hubungkait.

Secara umumnya, tiga hipotesis telah didapati wujud hubungkait antara kadar

kemalangan dengan kaum, pendidikan dan alat perlindungan diri. Sementara itu empat

hipotesis telah didapati tiada hubungkait antara kadar kemalangan dengan latihan, umur,

penyelenggaraan jentera dan ciri am keselamatan.

4.7 Hasil Kaedah Temubual (Borang 1)

Melalui kaedah temubual ini, pada dasarnya sasaran industri ialah sebanyak 50

buah dan maklumbalas yang diterima adalah dari 44 buah industri yang telah berdaftar.

Berdasarkan temubual yang dijalankan didapati sebanyak 72.7% industri terbabit telah

mengadakan polisi keselamatan yang merangkumi pemberitahuan tentang polisi dan

matlamat syarikat dalam menjalankan kerja-kerja atau aktiviti seharian disamping

menitikberatkan tata amalan keselamatan dan kesihatan pekerja-pekerja di tempat kerja.

Selain itu kewujudan ahli jawatankuasa keselamatan dan kesihatan pekerjaan juga amat

menggalakkan iaitu sebanyak 46.5% dan memenuhi peruntukkan di bawah AKKP 1994

dimana pekerja yang melebihi 40 orang merupakan syarat wajib bagi majikan untuk

mengadakan jawatankuasa tersebut.

Bagi manual prosedur kerja selamat pula, maklumat menunjukkan 68.2% industri

telah menyediakannya untuk memudahkan para pekerja membuat rujukan tentang tugas

67

dan fungsi sesuatu kerja dalam aktiviti yang membabitkan mereka. Disamping itu,

sebanyak 75% industri memperuntukkan belanjawan tahunan mereka untuk keselamatan

dan kesihatan pekerja termasuklah latihan-latihan yang sesuai serta pembelian alat-alat

perlindungan diri. Latihan dalaman untuk pekerja-pekerja baru amatlah diperlukan

dimana 72.7% industri didapati menyediakan kemudahan ini. Antara latihan yang

disediakan ialah :

a. pengendalian jentera

b. mengenali polisi syarikat serta prosedur kerja selamat

c. penggunaan trak angsun

d. cara pengendalian bahan kimia

e. induksi secara umum di tempat kerja

f. penggunaan alat perlindungan diri

g. pengawalan mutu serta produktiviti

h. penggunaan alat pemadam api serta kotak keselamatan

i. keselamatan di tempat kerja

Bagi latihan luaran kepada pekerja terlatih pula, hanya 31.8% diperuntukkan oleh

majikan memandangkan keperluannya yang terbatas bergantung kepada jenis industri

terbabit. Kekerapan majikan mengadakan mesyuarat pula dilihat berbeza-beza di mana

13 syarikat (29.5%) hanya mengadakan mesyuarat tidak kurang daripada 4 kali setahun

dan selebihnya mengikut keadaan atau kesempatan masa yang terluang. Antara perkara

yang menjadi agenda perbincangan dalam mesyuarat berkenaan ialah :

a. kebersihan dan keselamatan pekerja

b. program keselamatan dan kesihatan pekerja

c. penyusunan barangan di tempat yang sesuai

d. cara penggunaan yang selamat terhadap jentera

e. keselamatan orang awam di tempat kerja

f. pencegahan kemalangan dan cara mengatasinya

g. prosedur kerja selamat yang perlu diperbaiki

h. risiko bahaya di tempat kerja

i. pencegahan dan pengawalan kemalangan

68

Berdasarkan taburan kemalangan yang berlaku dalam kawasan industri menunjukkan

sebanyak 50% pernah mengalami kemalangan. Antara kemalangan tersebut ialah :

a. cedera di bahagian jari

b. luka terkena jarum

c. terhempap bahan yang terjatuh

d. cedera di bahagian mata

e. melecur di tangan

f. jatuh

g. patah tangan

h. tersepak barangan di laluan jalan kaki

Oleh yang demikian, apabila berlakunya kemalangan, tindakan segera diambil oleh pihak

majikan dan antara langkah-langkah yang di ambil ialah :

a. mendapatkan rawatan di panel klinik

b. memberi nasihat dan panduan kepada pekerja terbabit untuk mengambil

langkah berjaga-jaga di masa hadapan

c. menyediakan prosedur kerja selamat yang lebih tersusun terhadap jentera-

jentera yang kerap berlaku kemalangan

d. memberikan lebih tumpuan terhadap latihan di tempat kerja

e. mencari punca kemalangan tersebut dan mengatasinya dengan kadar yang

segera

f. menyediakan tempat rawatan yang sesuai dan ubat yang berkaitan

disimpan di dalam kotak peti kecemasan yang mudah diambil

g. menitikberatkan langkah keselamatan seperti melarang penggunaan

jentera yang sedang diselenggara

h. menggunakan alat perlindungan diri yang lebih berkesan

i. menyediakan laporan kemalangan dengan mengambil langkah pencegahan

daripada ianya berulang kembali

j. meletakkan alat bantuan kecemasan seperti alat pemadam api di tempat

yang strategik

69

k. memberi penerangan setiap hari sebelum bekerja secara ringkas kepada

semua pekerja untuk mengambil langkah berjaga-jaga agar tidak terlibat

dalam sebarang kemalangan di tempat kerja

Kekerapan kemalangan yang berlaku juga memperlihatkan kebanyakan kejadian berlaku

di beberapa lokasi antaranya ialah :

a. bahagian pengeluaran yang melibatkan pekerja biasa

b. penyelenggaraan jentera atau mesin

c. pembungkusan

d. penggunaan jentera yang berpusing atau bergerak

Justeru itu, majikan telah mengambil langkah-langkah yang proaktif untuk mengelakkan

dari berlakunya sebarang kejadian yang tidak diingini dengan mengutamakan arahan-

arahan yang sesuai dan ini amat berkesan kerana 77.3% daripada mereka memberikan

respon tiada masalah dalam mengeluarkan arahan untuk dipatuhi. Selebihnya 22.7%

daripada industri menghadapi masalah berkaitan arahan di tempat kerja dan ini

termasuklah kesukaran dalam memahami arahan yang dikeluarkan.

Seterusnya, apabila diteliti melalui jawapan yang diberikan oleh para majikan

berhubung punca sesuatu kemalangan itu berlaku, dan respon yang diberikan adalah

seperti berikut :

a. tiada tumpuan oleh pekerja sewaktu menjalankan tugas

b. kecuaian dan kelalaian pekerja

c. kekurangan kemudahan latihan yang bersesuaian

d. gagal mematuhi arahan pihak pengurusan terutamanya prosedur yang

tidak dipatuhi

e. sikap pekerja itu sendiri

f. sikap lewa terhadap pekerjaan

g. cara kerja yang bahaya

h. kurangnya tahap kesedaran terhadap keselamatan

i. mengantuk dan tidak cerdas sepenuhnya

j. berbual dengan rakan-rakan

70

k. gagal memakai alat keselamatan diri

l. kurang faham tentang arahan yang diberikan

m. kurang pengetahuan tentang mesin atau jentera yang digunakan

n. kurang pengalaman kerja

o. melakukan kerja dengan jalan pintas (untuk kerja cepat)

p. sikap malas dan degil

Secara keseluruhannya melalui kaedah soal selidik terhadap majikan didapati

kebanyakan daripada mereka memahami keperluan keselamatan dan kesihatan pekerja di

tempat kerja secara tidak langsung yang bertujuan untuk meningkatkan produktiviti dan

mengurangkan kos yang berlebihan dalam pengeluaran.

4.8 Hasil Kaedah Pemeriksaan (Borang 2)

Melalui kaedah ini, maklumbalas yang diterima daripada IKS adalah sebanyak 41

buah industri. Borang 2 ini menunjukkan laporan pemeriksaan kilang IKS yang

dijalankan oleh pihak JKKP. Maklumat yang diperolehi sedikit sebanyak membantu

melengkapkan kajian ini dan memberikan informasi berkenaan tahap pematuhan dan

tahap pencapaian IKS. Beberapa unsur penting dinyatakan dalam Borang 2 berdasarkan

AKJ 1967 dan AKKP 1994 dan peraturan-peraturan yang tertakluk di bawahnya.

Borang 2 merupakan laporan pemeriksaan kilang IKS yang hanya membuat

lawatan pemeriksaan terhadap pematuhan dan pencapaian pihak majikan terhadap akta

yang dikuatkuasakan. Sebarang kemalangan yang berlaku adalah dilaporkan dan unit

siasatan kemalangan akan mengambil tindakan yang selanjutnya. Namun begitu, ulasan

yang dibuat oleh pihak JKKP secara keseluruhannya mendapati pematuhan dan

pencapaian sebahagian besar pemeriksaan memberikan jawapan bahawa pihak

pengurusan perlu memainkan peranan dengan meningkatkan tahap kebersihan,

kekemasan, mengadakan latihan, merekod sebarang maklumat yang diperolehi

71

terutamanya yang berkaitan dengan penggunaan bahan kimia dan mengadakan kekerapan

mesyuarat jawatan kuasa keselamatan dan kesihatan pekerjaan.

Selain penilaian tentang aspek keselamatan seperti keadaan premis, lantai kerja

yang tertutup dan penggunaan elektrik penilaian berkenaan kesihatan juga dilihat mampu

mengurangkan kadar kemalangan dalan IKS. Ini termasuklah pengurusan bahan-bahan

kimia, pencahayaan dan pengudaraan, suhu dan ruang padu pekerja, penyediaan alat

perlindungan diri dan juga kebajikan pekerja diambil perhatian terutamanya peti

pertolongan cemas, kebersihan tandas, tempat makan dan minum.

Hasil pemeriksaan mendapati sebanyak 32 buah kilang (78%) menunjukkan tahap

pematuhan dan pencapaian yang baik (B) manakala selebihnya iaitu 9 buah kilang (22%)

menunjukkan tahap pematuhan dan pencapaian yang memuaskan (C). Tiada sebuah pun

IKS yang berada dalam kedudukan cemerlang (A), kurang memuaskan (D) dan tidak

memuaskan (E).

Ulasan selanjutnya adalah bergantung kepada pihak JKKP untuk mengambil

tindakan sama ada mengeluarkan notis-notis atau surat arahan untuk memperbaiki

kelemahan yang timbul dan diberi satu tempoh masa untuk menyelesaikannya.

4.9 Hasil Kaedah Temubual (Borang 3)

Melalui kaedah ini, maklumbalas yang diterima daripada pekerja amatlah

memuaskan. Taburan bilangan pekerja yang berumur melebihi 36 tahun ke atas ialah

35.9% yang menguasai sektor pekerjaan dalam IKS sementara 26.6% bagi mereka yang

berumur antara 18-25 tahun. Manakala bagi mereka yang berumur 26-30 tahun pula

hanya mencatatkan 22.9% dan selebihnya 14.6% bagi pekerja yang berumur 31-35 tahun.

Kaum lelaki dilihat menguasai sektor pekerjaan ini dengan jumlah 75.3%

berbanding pekerja perempuan iaitu 24.7%. Bangsa Melayu pula dilihat lebih gemar

72

bekerja dalam IKS dengan 60.8% menguasainya diikuti bangsa Cina 31.4% dan India

sekadar 7.7%. Kebanyakan pekerja pula terdiri daripada mereka yang mencapai tahap

SPM/SPMV/MCE/STPM dengan 54.1% daripada mereka menceburkan diri manakala

27.3% pula terdiri daripada yang mencapai tahap SRP/LCE/PMR. Kurang daripada 10%

daripada mereka mencapai tahap Diploma/Sarjana Muda.

Kebanyakan daripada pekerja yang berkhidmat dalam IKS ini mempunyai jangka

masa yang cerah memandangkan perkhidmatan mereka yang lebih panjang di mana bagi

tempoh perkhidmatan yang baru menjangkau 1-2 tahun menunjukkan penglibatan 22.9%

tenaga kerja di pasaran. Mereka yang telah berkhidmat antara 3-5 tahun pula sebanyak

35.1% dan antara 6-9 tahun menunjukkan 22.3%. Ini memberi gambaran bahawa dengan

keadaan ekonomi yang stabil keperluan sektor pekerjaan tidak terbatas pada sesuatu

industri semata-mata malahan penglibatan pelbagai pihak dalam memajukan industri

amatlah digalakkan.

Selain itu, melalui keputusan soal selidik juga didapati pekerja-pekerja ini telah

diberikan latihan sewaktu memulakan kerja di mana 61.9% daripada mereka telah

didedahkan dengan latihan asas pengendalian jentera serta keselamatan am di tempat

kerja. Namun begitu sebahagian besar daripada mereka iaitu sebanyak 54.6% tidak

mengetahui tentang kewujudan AKJ 1967 serta AKKP 1994 walaupun menyedari aspek

keselamatan dan kesihatan pekerja-pekerja selalunya dibangkitkan oleh majikan masing-

masing.

Kebanyakan pekerja-pekerja yang ditemubual menunjukkan sebahagian besar

mereka mengendalikan jentera atau mesin yang bergerak serta tidak sepenuhnya secara

automatik, antaranya ialah mesin :

a. dandang

b. penebuk lubang

c. merata dan memotong besi

d. kimpalan

e. pembungkusan

f. pencetakan

73

g. trak angsun

h. penyaduran

i. pencampuran bahan-bahan tertentu

j. mesin makmal

k. penggilapan

l. pembakaran

m. jahit dan gam

n. pelabelan

o. pengisaran

p. penyemburan

q. penyambungan dan sebagainya.

Sebahagian daripada mesin-mesin di atas digunakan oleh para pekerja dalam

industri terbabit dan telah diberikan latihan secara asas berdasarkan respon dari soal

selidik yang telah dijalankan. Sebanyak 72.7% daripada pekerja telah didedahkan kepada

penggunaan peralatan tersebut terutamanya dari segi :

a. cara memulakan pengendalian mesin

b. ciri keselamatan terhadap penggunaan mesin

c. aspek keselamatan serta penyelenggaraan terhadap mesin

d. proses dan latihan penggunaan mesin terbabit

Kesemua latihan dan penerangan yang diberikan adalah melalui pengawasan

penyelia dan pekerja lama yang telah mahir dalam melaksanakan kerja-kerja berkaitan

dengan penerangan secara lisan. Selain itu pekerja baru juga diberikan latihan tambahan

secara latihan luaran dengan menghantar mereka mengikuti kursus tertentu, antaranya di :

a. Institut Kemahiran Mara

b. UMW Toyota

Namun keperluan menghadiri kursus ini terhad bergantung kepada industri tertentu

sahaja kerana hanya 31.8% sahaja daripada mereka pernah menghadirinya atau dihantar

oleh pihak majikan.

74

Selain dari penyediaan latihan oleh majikan, keselamatan pekerja-pekerja telah

dipertingkatkan melalui ciri-ciri am keselamatan seperti pengadang laluan merbahaya,

penutupan lubang yang terbuka sebagai langkah awal mengelakkan sebarang kemalangan

di mana 68.2% industri telah mewujudkannya. Ini dapat membantu para pekerja

memahami dengan lebih mendalam tentang prosedur sesuatu kerja yang hendak

dijalankan dengan lebih berkesan. Disamping itu, para pekerja yang mengendalikan

mesin juga telah memberikan jawapan yang pelbagai terhadap penyelenggaraannya

berdasarkan soal selidik yang diterima. Sebanyak 26.8% memberikan respon bahawa

mesin tidak pernah diselenggara secara mingguan atau bulanan tetapi respon 22.7%

menunjukkan bahawa mesin dijaga atau diselenggara setiap hari.

Penyelenggaraan secara mingguan pula adalah sebanyak 24.2% manakala 22.2%

menunjukkan majikan menyediakan kemudahan penyelenggaraan mesin secara bulanan

dan selebihnya 4.1% adalah diselenggara atau diperbaiki apabila mengalami kerosakan

sewaktu pengendaliannya. Ini menunjukkan bahawa walaupun penggunaan mesin secara

manual atau separa automatik masih menguasai pasaran, penyelenggaraan secara berkala

masih dititikberatkan oleh majikan memandangkan ianya dapat membantu mengelakkan

sebarang kemalangan dan meningkatkan amalan keselamatan di tempat kerja masing-

masing.

Disamping itu, penggunaan alat perlindungan diri yang sesuai juga disediakan

oleh majikan kepada para pekerja sebagaimana soal selidik yang dijalankan. Sebanyak

74.2% daripada mereka telah diberikan alat perlindungan diri yang sesuai di tempat kerja

masing-masing manakala selebihnya 25.8% tidak disediakan oleh majikan. Antara

peralatan tersebut ialah :

a. kasut keselamatan

b. sarung tangan

c. topi keselamatan

d. penutup mulut

e. tali pinggang

f. cermin mata keselamatan

g. penutup telinga

75

h. baju pelindung keselamatan

Melalui penyediaan alat perlindungan diri, didapati pihak majikan telah

memberikan penerangan cara-cara penggunaan supaya tidak timbul kesilapan sewaktu

kerja dijalankan. Ini dapat membantu para pekerja mengurangkan risiko merbahaya di

tempat kerja dan meningkatkan tahap keselamatan dan kesihatan pekerja pada setiap

masa. Meskipun ada pekerja (22.5%) yang tidak diberi penerangan tentang cara

penggunaannya, terdapat sebanyak 67.5% pekerja telah diberi penerangan dari pelbagai

pihak yang terbabit antaranya melalui :

a. penyelia pengeluaran

b. pihak perunding

c. pihak pembekal

d. pengurus pengeluaran

Selain dari itu, kajian ini juga memperlihatkan bahawa sebanyak 28.4% pekerja

pernah terlibat dalam kemalangan sewaktu bekerja manakala selebihnya 71.6% pekerja

tidak pernah mengalami kemalangan semasa bekerja. Antara kemalangan yang

melibatkan para pekerja ini ialah :

a. putus jari

b. tangan atau kaki tersepit

c. luka ringan atau kecil

d. terhempap benda di kaki

e. kaki terkehel

f. terkena air atau wap yang panas

g. patah tangan

h. tersepit di antara jentera atau mesin

i. terkena minyak panas

j. tergelincir

Justeru itu apabila berlakunya kemalangan, maka langkah berjaga-jaga atau

pencegahan di ambil perhatian oleh pekerja-pekerja amatlah dititikberatkan, antaranya

ialah:

76

a. memberitahu penyelia apabila berlaku kemalangan

b. menghantar mangsa kemalangan terus ke klinik

c. lebih berwaspada dan berhati-hati

d. memakai alat perlindungan keselamatan yang sesuai

e. mengikut arahan yang dikeluarkan

f. memberi rawatan awal

g. mengutamakan lebih keselamatan di tempat kerja

h. mengaktifkan serta merta butang kecemasan

i. memperbaiki prosedur kerja selamat sedia ada

j. bertindak mengikut keperluan supaya kemalangan tidak berulang

Apabila sesuatu kemalangan itu berlaku, tindakbalas majikan amatlah perlu. Ini

dibuktikan melalui respon soal selidik yang diterima mendapati antara reaksi majikan

adalah :

a. melakukan pembaikan di tempat kerja

b. membuat laporan ke pihak yang berkenaan

c. menghantar terus mangsa ke klinik berdekatan

d. membekalkan alat keselamatan yang lebih sesuai

e. menyediakan tempat laluan yang lebih selamat

Melalui kajian dan soal selidik ini juga menunjukkan terdapat beberapa punca

kemalangan industri berlaku sebagaimana respon yang dinyatakan oleh para pekerja.

Antaranya ialah :

a. kecuaian dan kelalaian pekerja itu sendiri

b. tiada perhatian tumpuan penuh sewaktu bekerja

c. tidak mengikut carakerja yang disediakan tetapi mengikut jalan pintas

untuk memudahkan kerja

d. kurang penyelenggaraan ke atas mesin-mesin atau jentera yang digunakan

e. kurang kemahiran, tidak mendapat latihan dan penerangan yang

secukupnya dari pihak majikan

f. tidak mengikut arahan atau prosedur kerja selamat yang telah dikeluarkan

77

g. kekurangan alat perlindungan keselamatan yang sesuai dalam sesuatu

kerja

h. tiada langkah keselamatan yang mencukupi dengan pekerja sentiasa

terdedah kepada bahaya kemalangan

i. kurang disiplin, tidak bertanggungjawab sewaktu bertugas

j. letih, mengantuk, tidur dan kurang sihat

k. keadaan tempat kerja yang tidak terurus dengan ciri-ciri keselamatan yang

amat amat rendah

l. tidak berhati-hati sewaktu bekerja

4.10 Kesimpulan

Keputusan yang diperolehi menunjukkan jawapan yang terkini dan pelbagai dari

para pekerja dan juga majikan. Hipotesis yang dibentangkan memperlihatkan kematangan

dan kehendak pekerja yang telah memahami keperluan aspek keselamatan dan kesihatan

di tempat kerja perlu diutamakan manakala bagi majikan pula beberapa respon yang

diberikan menunjukkan peranan yang perlu dimainkan secara bersama antara kedua-dua

pihak agar matlamat asal perindustrian ini tidak terjejas disamping perlaksanaan satu

amalan yang konsisten terhadap keselamatan dan kesihatan pekerja di tempat kerja.

Bab seterusnya menerangkan perbincangan tentang keputusan-keputusan yang

telah diperolehi.

BAB 5

PERBINCANGAN

5.1 Pengenalan

Bab ini membincangkan tentang keputusan-keputusan yang telah diperolehi

daripada kaedah yang dinyatakan iaitu kaedah temubual, kaedah pemeriksaan kilang dan

kaedah soal selidik. Di dalam mengumpul segala maklumat dan keputusan yang telah

diperolehi terdapat beberapa kelebihan, kebaikan, kelemahan yang perlu di atasi untuk

menghasilkan keputusan terkini untuk meningkatkan lagi kualiti keselamatan pekerja di

tempat kerja terutamanya dalam IKS. Perbincangan juga meliputi keperluan semasa yang

sesuai untuk digunakan dalam industri terbabit agar kelemahan-kelemahan yang sedia

ada dapat dikurang atau dihapuskan sama sekali.

5.2 Analisis Hubungan (Khi kuasa Dua)

Melalui hipotesis yang telah dinyatakan, penilaian hubungan dilakukan terhadap

hubungkait antara kadar kemalangan di tempat kerja dengan latihan untuk mengendalikan

mesin, umur pekerja yang terlibat, kaum, tahap kelulusan atau pendidikan secara formal

yang diterima, tahap penyelenggaraan mesin, ciri-ciri am keselamatan di tempat kerja dan

alat perlindungan diri yang dibekalkan oleh majikan kepada pekerja-pekerja. Data yang

79

diuji ini adalah berbentuk nominal dan ujian khi kuasa dua telah digunakan untuk

menguji sama ada terdapat kaitan atau kebergantungan antara dua pemboleh ubah. Ia juga

bertujuan untuk mengkaji perkaitan antara dua pemboleh ubah di mana data bagi

pemboleh ubah yang terlibat adalah dalam bentuk kekerapan dan telah disusun dalam

jadual silang antara dua pemboleh ubah.

5.2.1 Hipotesis A :Hubungkait antara kadar kemalangan dengan latihan

pengendalian mesin

Analisis ini menjelaskan bahawa H0 telah diterima di mana tidak terdapat

hubungkait yang signifikan antara kadar kemalangan dengan latihan yang diberikan

kepada pekerja-pekerja di dalam mengendalikan mesin-mesin atau jentera di tempat

kerja. Berdasarkan maklumbalas yang diterima daripada para pekerja daripada soal

selidik melalui borang 3 menunjukkan sebanyak 71.6% daripada mereka tidak terlibat

dalam kemalangan di industri-industri meskipun angka kemalangan menunjukkan

sebanyak 28.4%. Namun begitu latihan amatlah dititikberatkan bagi memenuhi keperluan

kemahiran dan kesedaran tentang keselamatan di tempat kerja. Selain itu para pekerja

juga telah diberi latihan yang secukupnya untuk mengendalikan jentera atau mesin di

mana 72.7% daripada mereka menyatakan latihan dalaman telah diberikan dengan

secukupnya dan ini sememangnya dapat mengurangkan kadar kemalangan di tempat

kerja.

5.2.2 Hipotesis B :Hubungkait antara kadar kemalangan dengan umur

Analisis ini menjelaskan bahawa H0 telah diterima di mana tidak terdapat

hubungkait yang signifikan antara kadar kemalangan dengan umur pekerja di tempat

kerja. Jika diimbas kembali taburan bilangan dan peratusan pekerja berdasarkan umur di

tempat kerja menunjukkan bahawa 26.6% daripada mereka adalah yang berumur antara

80

18-25 tahun yang terdiri daripada pemegang Sijil Pelajaran Malaysia atau yang

berkelulusan Diploma mahupun Ijazah. Mereka ini terdiri daripada golongan muda yang

baru menyertai sektor pekerjaan dan ini memudahkan segala bentuk arahan diterima

pakai tanpa sebarang masalah. Mereka boleh dianggap lebih bertanggungjawab dan

mempunyai kesedaran yang tinggi berdasarkan tahap kecerdasan mereka.

Penerimaan arahan daripada majikan dapat dilihat daripada taburan bilangan dan

peratusan sebanyak 98.5% memperlihatkan arahan yang dikeluarkan oleh majikan

diterima tanpa sebarang masalah oleh pekerja-pekerja. Selain dari itu, bagi pekerja yang

berumur 36 tahun keatas menunjukkan sebanyak 35.9% daripada mereka melibatkan diri

dalam IKS ini dan kematangan, kemahiran, keupayaan, pengalaman memperlihatkan

kecekapan mengendalikan jentera dapat mengurangkan kadar kemalangan dan secara

tidak langsung juga menunjukkan tidak terdapat hubungkait antara kadar kemalangan

dengan umur dalam hipotesis ini.

5.2.3 Hipotesis C :Hubungkait antara kadar kemalangan dengan kaum

Analisis seterusnya ini menjelaskan bahawa H0 telah ditolak di mana wujud

hubungkait antara kadar kemalangan dengan kaum. Jika dilihat dari sudut kaum bagi

sektor industri ini ianya melibatkan ramai kaum Melayu yang menguasai 60.8% di

pasaran pekerjaan dan penglibatan kaum Melayu ini telah menunjukkan angka

kemalangan yang tinggi di mana 24% daripada seramai 118 orang kaum Melayu yang

disoal menyatakan pernah mengalami kemalangan di tempat kerja sementara 72 orang

atau 37% pula menyatakan tidak terlibat langsung dalam kemalangan.

Bagi kaum Cina pula seramai 61 orang memberikan respon yang menyatakan

bahawa 7 orang atau 4% daripada mereka terlibat sementara 54 orang atau 28%

menyatakan tiada penglibatan mereka dalam sebarang bentuk kemalangan. Daripada 15

orang kaum India pula, 3 daripadanya (2%) menyatakan pernah mengalami kemalangan

sementara 12 orang (6%) menyatakan tidak pernah. Ini memperlihatkan kebenaran

81

hipotesis di atas bahawa terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan kaum

dalam industri ini.

Selain itu, masalah yang dikenalpasti berdasarkan maklumbalas yang diberikan

ialah pemahaman berhubung komunikasi yang terjejas akibat salah faham arahan yang

diberi dengan penerimaan yang tidak selari. Ini menimbulkan kekeliruan apabila

perlaksanaan arahan dan juga dari segi latihan yang dikendalikan terjejas hingga

menimbulkan kesulitan dan kemalangan di tempat kerja. Namun begitu hipotesis ini

memperlihatkan wujudnya kemalangan yang dilaporkan daripada kaum yang berbeza dan

ini perlu diambil perhatian yang lebih serius untuk menanganinya.

5.2.4 Hipotesis D :Hubungkait antara kadar kemalangan dengan tahap

pendidikan akademik

Analisis selanjutnya menunjukkan bahawa H0 telah ditolak di mana terdapat

hubungkait yang signifikan antara kadar kemalangan dengan tahap pendidikan akademik

di kalangan pekerja. Jika dilihat dari sudut tahap pendidikan akademik di kalangan

pekerja am dalam industri, didapati bahawa kebanyakan daripada mereka mencapai tahap

SPM / SPMV / MCE / STPM yang menguasai 54.1% di pasaran tempatan dan 27.3%

tahap SRP / LCE / PMR manakala selebihnya kurang dari 10% berpendidikan Diploma /

Sarjana atau sehingga Darjah Enam. Justeru itu, kebanyakan pekerja yang mencapai

tahap SPM / SPMV / MCE / STPM bekerja dalam sektor ini sebagai pekerja am yang

terlibat secara langsung dengan bahagian pengeluaran. Daripada seramai 93 orang yang

ditanya, 56 orang daripada mereka atau 33% pernah memberikan respon terlibat dalam

kemalangan industri. Ini menunjukkan bahawa golongan yang menguasai pasaran

pekerjaan dengan kelulusan tersebut sudah semestinya ramai yang terlibat dalam

kemalangan berbanding dengan kelulusan lain yang dimiliki oleh pekerja. Dengan erti

kata lain hipotesis ini menunjukkan terdapatnya hubungkait antara kadar kemalangan

dengan tahap pendidikan akademik di kalangan pekerja.

82

5.2.5 Hipotesis E :Hubungkait antara kadar kemalangan dengan

penyelenggaraan mesin secara mingguan/bulanan

Melalui kajian ini didapati bahawa H0 telah diterima di mana majikan telah

mengambil langkah awal mengawal sebarang kerosakan ke atas mesin melalui

penyelenggaraan secara berkala iaitu sebanyak 24.2% penyelenggaraan dilakukan secara

mingguan manakala 22.2% menunjukkan majikan meyediakan kemudahan

penyelenggaraan mesin secara bulanan. Ini secara tidak langsung menunjukkan dengan

jelas tentang penyediaan sistem penyelenggaraan secara teratur dan bersistematik

membolehkan kadar kemalangan dapat dikawal dan diturunkan ke paras yang minimum

sekiranya langkah pencegahan dan perlindungan berterusan ke atas jentera atau mesin ini

dijaga dengan baik dan sempurna. Justeru itu tidak terdapat hubungkait antara kadar

kemalangan dengan penyelenggaraan mesin secara mingguan atau bulanan.

5.2.6 Hipotesis F :Hubungkait antara kadar kemalangan dengan ciri am

keselamatan

Ciri am keselamatan merupakan salah satu aspek penting sewaktu pemeriksaan

kilang dijalankan dan keberkesanan pematuhan industri-industri dalam penyediaannya

menunjukkan kesan positif dengan hasilnya menunjukkan H0 telah diterima. Ini dapat

dibuktikan apabila 68.2% daripada pihak majikan memberikan respon tentang

peningkatan ciri am keselamatan untuk kemudahan pekerja masing-masing disamping

menyediakan kemudahan lain yang berkaitan antaranya latihan, kursus dan sebagainya

untuk merealisasikan penggunaan serta aplikasi manual ini dalam industri berkenaan.

Justeru adalah tidak mengejutkan apabila daripada 92 orang atau 47% yang menyatakan

terlibat dalam peningkatan ciri am keselamatan di tempat kerja, 31% atau 61 orang

memberi jawapan tidak pernah terlibat dalam kemalangan industri ini. Ini menunjukkan

bahawa tidak terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan ciri am keselamatan

berdasarkan keputusan hipotesis yang diuji.

83

Namun apa yang perlu ditekankan disini ialah dengan peningkatan ciri am

keselamatan di tempat kerja, secara tidak langsung ianya membantu para pekerja dari

aspek pengendalian jentera-jentera semasa baru mula bekerja sama ada secara latihan

sambil kerja atau pun sewaktu induksi keselamatan dan kesihatan diperjelaskan. Ini dapat

membantu mengelakkan risiko daripada berlakunya kemalangan di tempat kerja.

5.2.7 Hipotesis G :Hubungkait antara kadar kemalangan dengan penerimaan

alat perlindungan diri daripada majikan

Penggunaan alat perlindungan diri merupakan salah satu unsur penting yang

diberi perhatian oleh pihak majikan dalam memastikan kelancaran sistem pengeluaran

tidak diganggu oleh kemalangan atau risiko kepada kemalangan daripada berlaku

sebagaimana kajian yang dijalankan menunjukkan H0 telah ditolak. Berdasarkan

maklumbalas awal penggunaan alat perlindungan diri yang sesuai disediakan oleh

majikan kepada para perlindungan diri yang sesuai di tempat kerja masing-masing, 146

orang atau 75% yang menyatakan menerima alatan tersebut dan 96 orang daripada

mereka atau 50% menyatakan tidak pernah terlibat dalam sebarang kemalangan di tempat

kerja. Bagi 3% atau 6 orang sahaja yang pernah terlibat manakala 22% atau 42 orang

menyatakan tidak pernah. Ini menunjukkan bahawa sememangnya terdapat hubungkait

yang signifikan antara kadar kemalangan dengan penerimaan alat perlindungan diri

daripada majikan. Oleh itu hipotesis ini menunjukkan kebenaran bahawa kemalangan

sememangnya boleh berlaku dengan kadar yang tinggi sekiranya para pekerja tidak

dibekalkan dengan peralatan perlindungan diri yang sesuai.

Perlu dijelaskan bahawa alat perlindungan diri merupakan salah satu elemen

penting yang diwartakan dalam AKJ 1967 dan AKKP 1994 yang merupakan

tanggungjawab majikan untuk membekalkan peralatan tersebut dan juga menjadi

tanggungjawab pekerja untuk memakainya pada setiap masa waktu bekerja. Dengan

penerangan dan pematuhan pemakaian alat perlindungan diri, para pekerja boleh

dilindungi daripada sebarang kemungkinan berlakunya kemalangan.

84

5.3 Cadangan Perlaksanaan

Beberapa cadangan perlaksanaan perlu dilakukan dalam IKS bagi memenuhi hasil

dari kajian yang telah dijalankan terutamanya jawapan yang diberikan dari para pekerja

berkaitan perihal keselamatan di tempat kerja mereka. Cadangan yang dikemukakan ini

telah dikenalpasti terlebih dahulu untuk meningkatkan amalan pengurusan keselamatan di

tempat kerja. Langkah-langkah pembaikan perlu diberi perhatian yang sewajarnya agar

keberkesanan perlaksanaan melalui cadangan ini dapat membantu mengurangkan kadar

kemalangan dalam industri.

5.3.1 Kepelbagaian Latihan Secara Berjadual.

Meskipun hipotesis menunjukkan tidak terdapat hubungkait antara kadar

kemalangan dengan latihan tetapi latihan merupakan satu ciri penting yang perlu

disediakan oleh pihak majikan sebagaimana ianya tertakluk di bawah seksyen 26 AKJ

1967 terutamanya pekerja yang terlibat dalam operasi penggunaan mesin bagi sesuatu

proses yang boleh mengakibatkan kecederaan atau kemalangan kepada anggota tubuh

badan. Berdasarkan hipotesis pertama, adalah dikenalpasti melalui kajian ini bahawa

walaupun tidak terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan latihan yang

diberikan, pekerja memberikan respon tentang perlunya latihan yang dapat

mempertingkatkan ilmu, kemahiran dan mengelakkan sebarang kewujudan risiko

berbahaya di tempat kerja masing-masing.

Justeru itu untuk mengelakkan sebarang kejadian atau kemalangan sama ada

kecil, besar dan sebagainya majikan perlu mematuhi akta yang dinyatakan terutamanya

dari segi penyediaan program latihan secara berjadual untuk jangka masa setahun.

Latihan juga patut memenuhi kriteria keperluan semasa yang perlu dalam industri

terbabit dan memberi kemudahan kepada pekerja untuk menjalankan tugas mereka

dengan berkesan. Disamping itu latihan berjadual ini perlu dikemaskini setiap tahun

untuk penglibatan secara menyeluruh oleh semua pekerja dan juga kepelbagaian latihan

85

yang merangkumi aspek teknikal dan tektikal dalam proses melaksanakan sesuatu kerja

itu.

Latihan yang diberikan oleh pihak perunding yang bertauliah juga diperlukan

memandangkan keupayaan dan kelayakannya memberi penerangan secara teori dan amali

dalam memastikan jumlah kemalangan boleh dikurangkan. Ini berpandukan keputusan

yang diperolehi dan pihak majikan juga boleh mendapatkan kembali pembiayaan latihan

daripada HRDF. Secara tidak langsung perbelanjaan pihak pengurusan atau majikan

dapat dikurangkan ke tahap minimum disamping para pekerja mendapat pendedahan

yang mencukupi untuk menjalankan operasi harian mereka dengan lebih selamat dan

sihat.

Selain dari itu, para pekerja yang menghadiri latihan perlu dicatat nama, tarikh,

tajuk latihan serta tanda tangan dan penceramah bagi latihan tersebut seeloknya diberikan

oleh mereka yang kompetensi dengan aktiviti jabatan yang berkaitan seperti JKKP.

Latihan ini boleh dilaksanakan sama ada melalui latihan dalaman atau latihan sambil

bekerja dibawah pengawasan mereka yang berkelayakan dan juga latihan luaran yang

lebih professional dikendalikan oleh pihak yang mahir.

Secara tidak langsung latihan juga dapat menghargai para pekerja yang diberi

tugas mengendalikan sebarang jentera terbabit dapat memberikan tumpuan lebih sewaktu

mengendalikannya agar tidak timbul sebarang kejadian yang tidak diingini. Disebabkan

kebanyakan responden menyatakan latihan telah diberikan kepada mereka maka hipotesis

ini telah menunjukkan tidak terdapat kaitan antara kadar kemalangan dengan latihan yang

diberikan dan sebaliknya sekiranya latihan langsung tidak diberi mungkin respon

sebaliknya akan berlaku.

5.3.2 Kematangan Usia Pekerja.

Secara amnya usia memainkan peranan penting dalam menjalankan sesuatu

tanggungjawab dengan lebih berkesan. Ini dapat dilihat melalui lingkungan usia yang

86

matang melebihi 36 tahun boleh memberikan kesan yang positif terutamanya dalam

usaha mengelakkan sebarang kemalangan di tempat kerja. Bagi para pekerja yang baru

melangkah ke alam pekerjaan di awal usia 20an juga dilihat dapat mengikuti sebarang

tunjuk ajar dan latihan yang diberikan tanpa sebarang masalah yang timbul. Implikasinya

ialah kadar kemalangan yang membabitkan pekerja yang berusia 20an ke atas amatlah

rendah dan kepatuhan mereka terhadap arahan dan tunjuk ajar sehingga ke tahap 98.5%

amatlah dipuji.

Melalui hipotesis kedua, keputusan kajian menunjukkan tidak terdapat hubungkait

antara kadar kemalangan dengan umur pekerja. Namun begitu perlaksanaan amalan

harian aspek keselamatan dan kesihatan dalam IKS perlu dipatuhi oleh setiap pekerja

untuk meningkatkan tahap keselamatan dan kesihatan di tempat kerja masing-masing.

5.3.3 Kumpulan Kaum Pekerja

Melalui soal selidik yang telah dijalankan, hipotesis ketiga adalah tentang

hubungkait antara kadar kemalangan dengan kumpulan kaum pekerja dan hasil kajian

menunjukkan terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan kaum. Beberapa

langkah terbaik untuk mengatasi masalah kemalangan daripada terus berlaku di tempat

kerja dicadangkan oleh pekerja, antaranya ialah :

a. sentiasa mematuhi dan mengikuti arahan yang diberikan oleh pihak

pengurusan dari masa ke semasa.

b. perlu berwaspada dan berhati-hati sewaktu menjalankan tugas agar

kemalangan dapat dielakkan.

c. memerlukan pengawasan yang lebih daripada penyelia dan majikan dalam

melaksanakan kerja.

d. mengambil perhatian serta peka terhadap semua papan tanda amaran

keselamatan yang diletakkan di tempat kerja.

e. berdisiplin, memberi tumpuan dan mematuhi peraturan dan melakukan

kerja dengan betul.

87

f. mengutamakan keselamatan dan mengambil berat tentang langkah-

langkah keselamatan sewaktu bekerja.

Berdasarkan maklumbalas yang diberikan oleh pekerja, majikan juga perlu

memberi penjelasan lebih terperinci berhubung setiap perkara berkaitan keselamatan agar

masalah komunikasi bukanlah penghalang kepada penyampaian maklumat tersebut.

Selain itu, majikan juga perlulah memberikan perhatian tanpa membezakan kumpulan

kaum agar langkah atau cadangan perlaksanaan di atas dapat memberi kebaikan dan

manfaat bersama supaya amalan keselamatan dan kesihatan pekerja tidak diabaikan

disamping mengelakkan sebarang kemalangan daripada berlaku.

5.3.4 Tahap Pendidikan Akademik Pekerja

Perbezaan tahap pendidikan akademik di kalangan pekerja dalam IKS adalah

berlandaskan kepada setiap jawatan yang dipertanggungjawabkan. Melalui hipotesis ke

empat yang menunjukkan terdapat hubungkait antara kadar kemalangan dengan tahap

pendidikan akademik di kalangan pekerja, pihak majikan boleh mengambil inisiatif

tersendiri untuk membendung gejala kemalangan ini daripada berterusan berlaku.

Beberapa cadangan yang diterima dari pekerja dirasakan amat bersesuaian dan boleh

digunakan antaranya ialah saranan agar semua pekerja tanpa mengira tahap pendidikan

perlulah memenuhi slogan atau dasar keselamatan dan kesihatan pekerjaan yang

disediakan oleh ahli jawatankuasa keselamatan dan kesihatan pekerjaan. Selain itu

pekerja juga patut bersama-sama memberikan tindakbalas positif secara berterusan dalam

memperbaiki amalan pengurusan keselamatan dan kesihatan pada setiap masa.

Pekerja yang mempunyai tahap rendah biasanya terlibat secara langsung dengan

kerja-kerja di bahagian pengeluaran atau penyelenggaraan manakala mereka yang

mencapai tahap pendidikan tinggi biasanya menjawat jawatan seperti pengurus, jurutera,

penyelia dan sebagainya. Oleh yang demikian mereka yang terlibat melaksanakan kerja-

88

kerja am mudah terdedah pada risiko kemalangan sekiranya perhatian dan langkah yang

sewajarnya tidak diutamakan seperti latihan atau pengawasan secara berterusan.

Sebahagian daripada pekerja pula ingin mendapat tempat dan hak bersuara agar

pandangan dan pendapat yang dikemukakan diterima oleh majikan terutamanya dari segi

aspek keselamatan dan kesihatan di tempat kerja masing-masing. Pekerja juga perlu

diberi peluang secara aktif melibatkan diri dalam organisasi dengan memberi ganjaran

atau pengiktirafan kepada yang layak dalam usaha mempromosi kempen kesedaran

tentang keselamatan dan kesihatan tanpa mengira latar belakang tahap pendidikan

mereka.

5.3.5 Penyelenggaraan Mesin Atau Jentera

Penggunaan mesin atau jentera dalam IKS sememangnya amat diperlukan

terutamanya yang melibatkan teknologi terkini. Melalui hipotesis yang ke lima iaitu

untuk mengenalpasti adanya hubungkait antara kadar kemalangan dengan tahap

penyelenggaraan mesin atau jentera dalam IKS, kajian mendapati tidak terdapat

hubungkait antara kadar kemalangan dengan penyelenggaraan mesin atau jentera terbabit

sekiranya diselenggara dengan sempurna secara berkala dan bersistematik iaitu secara

harian, mingguan dan bulanan dengan lebih kerap dan teliti sebagaimana yang dinyatakan

oleh para pekerja.

Bagi memastikan semua jentera atau mesin berada pada tahap keupayaan yang

baik dan selamat, satu sistem penyelenggaraan berjadual dan bersistematik perlu

dilaksanakan. Ianya perlulah dibuat berdasarkan tahap bahaya dan penggunaan jentera

terbabit sama ada penyelenggaraannya dijalankan secara harian, mingguan atau pun

bulanan. Perlantikan pihak kontraktor yang berwibawa juga perlu sekiranya kemampuan

dan kebolehan pekerja terbatas untuk memastikan jentera tersebut benar-benar dalam

keadaan baik. Selain itu majikan juga perlu memastikan penggunaan alat ganti yang

berkualiti dan terjamin supaya pengendalian jentera berkenaan tidak menjejaskan

89

keselamatan dan kesihatan pekerja. Setiap penyelenggaraan yang dibuat mestilah direkod

dan disimpan untuk sebarang rujukan sekiranya perlu dan ini dapat membantu

mengurangkan kemungkinan penggunaan jentera tersebut tergendala dan mengawal dari

bahaya yang mungkin berlaku pada setiap masa.

Walaupun peratusan kemalangan di tempat kerja masih berlaku namun majikan

dan pekerja didapati masih berusaha untuk mengikut prosedur kerja selamat yang

disediakan dan memantau sistem penyelenggaraan ke tahap yang maksimum untuk

mengelakkan sebarang kerugian daripada kerosakan yang menimpa disamping

mengurangkan risiko berlakunya kemalangan di kawasan berkenaan.

5.3.6 Ciri-ciri Am Keselamatan

Hipotesis ke enam bertujuan untuk mengetahui hubungkait antara kadar

kemalangan dengan ciri-ciri am keselamatan di tempat kerja. Meskipun kajian

menunjukkan hipotesis ini menyatakan tidak terdapat hubungkait antara kadar

kemalangan dengan ciri-ciri am keselamatan di tempat kerja, beberapa cadangan yang

dikemukakan oleh pekerja masih boleh dipertimbang dan di ambil perhatian. Ini secara

tidak langsung mencerminkan kewibawaan pihak pengurusan dan meningkatkan lagi

tahap keselamatan pekerja dengan mematuhi ciri am yang sedia ada. Antaranya ialah :

a. mengikut arahan prosedur kerja selamat yang disediakan serta langkah-

langkah keselamatan yang telah digariskan.

b. menguatkuasakan peraturan keselamatan yang berkaitan di tempat kerja

dan memastikan pekerja mematuhinya setiap masa terutamanya yang

berkaitan dengan polisi keselamatan, amaran awal bahaya kemalangan dan

sebagainya.

c. meletakkan lebih banyak papan tanda keselamatan untuk peringatan

kepada pekerja yang menggunakan setiap laluan yang difikirkan bahaya

atau wujudnya risiko kepada kemalangan.

90

Keperluan ciri am keselamatan ini dapat membantu dalam IKS daripada berlakunya

kemalangan kerana mencegah adalah lebih baik daripada merawat.

5.3.7 Alat Perlindungan Diri

Berdasarkan hipotesis terakhir untuk menilai hubungkait antara kadar kemalangan

dengan alat perlindungan diri, kajian menunjukkan hipotesis ini menyatakan terdapat

hubungan antara kadar kemalangan dengan penerimaan alat perlindungan diri kepada

para pekerja. Para pekerja dilihat sebagai aset kepada kejayaan sesebuah IKS

merencanakan produktiviti di tahap yang memuaskan dan mereka memberikan reaksi

yang positif terhadap perlunya alat perlindungan diri ini sewaktu menjalankan tugas

masing-masing. Antara peralatan yang diperlukan ialah baju keselamatan, kasut

keselamatan, sarung tangan, penutup habuk, topi keselamatan dan sebagainya.

Selain itu satu bentuk latihan berkenaan penerangan pemakaian dan keperluan di

sesuatu tempat kerja adalah diminta oleh pekerja. Ini untuk memastikan mutu barangan

tersebut diiktiraf oleh pihak tertentu dan dijamin berkualiti. Pekerja juga memberikan

maklum balas bahawa keperluan alat perlindungan diri amat penting memandangkan

pelbagai kemalangan berlaku sama ada kemalangan kecil atau besar disebabkan oleh

kekurangan alat tersebut. Dengan menitikberatkan kepentingan alat perlindungan diri ini,

kadar kemalangan boleh dikurang dan dikawal ke tahap yang minimum untuk menjaga

keselamatan dan kesihatan pekerja dalam IKS.

Adalah menjadi tanggungjawab majikan untuk membekalkan alat perlindungan

diri yang bersesuaian dan berkualiti serta terjamin untuk pekerja menggunakannya

sewaktu menjalankan tugas. Selain itu, pekerja juga perlulah menggunakannya pada

setiap masa setelah latihan dan penerangan berkenaannya diberikan. Ini dapat membantu

pekerja mengelakkan kemungkinan kejadian yang tidak diingin berlaku dan dalam masa

yang sama memastikan tahap piawaian keselamatan dan kesihatan mereka terpelihara.

Peralatan perlindungan diri ini perlulah direkod dan dikemaskini untuk membantu

91

penilaian dan pemantauan penggunaannya dari masa ke semasa. Pekerja juga adalah

dikecualikan dari sebarang kos pembelian berdasarkan kepada akta dan peraturan yang

tertakluk di bawahnya.

5.3.8 Pekerja Memahami Komitmen Pengurusan.

Eksekutif kepimpinan bertanggungjawab meyakinkan pengurus kilang bahawa

syarikat komited dalam mengadakan program keselamatan yang berkesan. Pengurus

melawat kilang dengan rekod keselamatan yang baik dan melihat sendiri bagaimana

program keselamatan dijalankan dan yakin ianya boleh dilaksanakan dengan jayanya.

Selain itu, pengurus juga terlibat dalam perbincangan dengan perunding keselamatan

yang juga merupakan eksekutif kepimpinan.

Di dalam waktu yang sama, pekerja tidak akan yakin dengan komitmen yang

majikan berikan terhadap keselamatan sehinggalah mereka melihat sendiri perkembangan

langkah pembaikan terhadap hazad fizikal yang signifikan yang ditunjukkan oleh pihak

pengurusan. Tambahan pula, pekerja juga mudah berasa curiga dan ragu-ragu tentang

keperluan mengikuti dan mengaplikasikan prosedur kerja selamat yang baru. Oleh itu,

sekiranya majikan komited dengan pendiriannya dalam menangani isu keselamatan,

lama-kelamaan para pekerja dapat melihat komitmen yang konsisten daripada pihak

pengurusan dalam menyediakan sebuah tempat kerja yang selamat dan yakin dengan apa

yang disediakan oleh pihak majikan.

Dengan menyemai dan menggalakkan kepentingan keselamatan kepada semua

pekerja, majikan atau pihak pengurusan dan kesatuan kepimpinan dapat menghapuskan

sempadan yang wujud diantara majikan dan pekerja. Mereka juga perlu menunjukkan

yang keselamatan adalah untuk semua pekerja sama ada mereka berada di dalam

kesatuan atau pun tidak.

92

5.3.9 Koodinator Keselamatan sebagai Penghubung.

Koordinator adalah sebagai penghubung diantara pekerja dan pihak pengurusan.

Lebih kurang 50 peratus masa koordinator diluangkan untuk berkomunikasi dengan rakan

sekerja pada setiap bahagian. Koordinator melawat kawasan pembuatan, berbincang

mengenai pelbagai aspek keselamatan dengan individu rakan sekerja, mendengar

pandangan mereka mengenai keselamatan di kawasan kerja atau bahaya yang terlibat di

dalam sesuatu kerja, dan melakukan latihan serta merta terhadap rakan sekerja.

Pekerja yang berada di posisi ini mempengerusikan setiap jawatankuasa

keselamatan di setiap bahagian, dan berkhidmat dengan jawatankuasa kemudi

keselamatan. Apabila tugasan sementara telah siap, koordinator keselamatan kembali

kepada kerja asal atau kerja utama beliau. Koordinator keselamatan lebih memahami

tentang program keselamatan, bagaimana syarikat bekerja dan bagaimana keutamaan

diberikan. Koordinator keselamatan juga mengembangkan hubungan dengan pihak

pengurusan dan sekaligus meningkatkan kerjasama dan persefahaman diantara pekerja

dan pihak pengurusan.

5.3.10 Peranan Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan

Jawatankuasa keselamatan dan kesihatan membentuk keutamaan dan memantau

aktiviti setiap bahagian di mana pengarah keselamatan mempengerusikan jawatankuasa.

Wakil kesatuan mempunyai kerusi yang kekal di dalam jawatankuasa, dan wakil setiap

bahagian kesatuan berkhidmat di dalam jawatankuasa. Pengurusan tertinggi misalnya

bagi bahagian pembuatan, begitu juga dengan pengurus kilang dan wakil jabatan,

daripada bahagian penyelenggaraan hingga ke jaminan kualiti, adalah juga di dalam

jawatankuasa.

Jawatankuasa keselamatan peringkat bahagian atau kilang juga memainkan

peranan yang penting. Setiap kilang mempunyai jawatankuasa keselamatan, di mana

93

diketuai oleh koordinator keselamatan operasi. Setiap jawatankuasa keselamatan

bahagian dibentuk oleh ahli teras, dan dipisahkan sama rata diantara majikan dan pekerja.

Tahap penglibatan daripada semua segmen populasi pekerja mewujudkan

komunikasi secara terus diantara pekerja dan majikan. Jawatankuasa boleh berjumpa

pada jangka masa yang tetap untuk berbincang mengenai pandangan pekerja, dan

mengulas semua siasatan mengenai insiden dan laporan kecederaan dan juga laporan

insiden yang lain. Jawatankuasa juga memantau dan mengikuti perkara yang di

bangkitkan dari audit keselamatan yang dimasukkan ke dalam simpanan data. Perkara

yang diaudit dan perkembangan berkaitan dikesan sehinggalah ianya dikemaskini dan

diperbetulkan.

5.3.11 Mewujudkan Senarai Semak Pengurusan Dokumen.

Seterusnya senarai semak diwujudkan untuk menyusun dokumen-dokumen yang

diperlukan. Mengetahui permintaan pematuhan dan mengaplikasikan peraturan kepada

setiap kumpulan adalah penting dan kritikal untuk dokumen pengurusan projek yang

berjaya. Secara jelasnya, kenalpasti pihak yang berhak menguruskan dokumentasi supaya

sentiasa mempunyai sistem simpanan. Ini dapat menghindari kegagalan mematuhi

peraturan atau proses yang ditetapkan apabila seseorang itu di luar pejabat.

Kini, terdapat banyak teknologi yang boleh membantu menyediakan peringatan

aliran kerja dalam menguruskan dokumen. Kesalahan biasa adalah menguruskan

informasi di dalam program komputer.

94

5.3.12 Nilai Teras

Untuk melaksanakan program pengurangan kadar kemalangan yang berkesan, ia

haruslah diuruskan dengan memastikan ianya dianggap penting dalam urusan perniagaan.

Keselamatan haruslah diadunkan bersama kualiti, produktiviti, tumpuan pelanggan dan

keuntungan sebagai cara perniagaan dilakukan. Ianya perlulah menjadi nilai teras bagi

sesebuah organisasi; asas kepercayaan paling penting bagi semua pekerja yang boleh

menjamin keselamatan mereka.

5.4 Kesimpulan

Secara keseluruhannya objektif kajian ini telah mencapai matlamatnya

berdasarkan hipotesis yang dilaksanakan. Pada dasarnya hasil daripada maklum balas

pekerja-pekerja telah membantu usaha-usaha untuk mengenalpasti hubungkait antara

kadar kemalangan dengan latihan di tempat kerja, umur, kaum, tahap pendidikan

akademik, tahap penyelenggaraan mesin, ciri am keselamatan dan alat perlindungan diri

dalam IKS di negeri Johor. Namun begitu, beberapa cadangan dan pembaikan dari masa

ke semasa perlu dilakukan untuk memastikan lagi kualiti dan amalan keselamatan dan

kesihatan pekerja dijaga dan terjamin dengan wujudnya persekitaran yang sempurna dan

dapat mengelakkan dari sebarang tragedi kemalangan yang berterusan.

Bab seterusnya menerangkan tentang kesimpulan keseluruhan kajian ini, dan

cadangan masa hadapan yang perlu pada pihak pengurusan agar wujud budaya kerja

selamat dan sihat di dalam organisasi masing-masing melalui tanggungjawab dan

pematuhan berdasarkan keperluan semasa terutamanya dalam IKS.

BAB 6

RINGKASAN, CADANGAN MASA HADAPAN DAN KESIMPULAN

6.1 Pengenalan

Pengurangan kadar kemalangan merupakan perkara penting yang perlu diterapkan

oleh majikan-majikan dalam IKS. Ianya mencerminkan kewibawaan dan keprihatinan

pihak majikan dalam mematuhi peraturan-peraturan yang terdapat di dalam AKJ 1967

dan AKKP 1994 yang memberikan garispanduan tentang hal-hal yang berkaitan dengan

keselamatan dan kesihatan pekerja-pekerja di industri terbabit. Melalui kajian ini telah

dijelaskan beberapa kaedah untuk melaksanakan, bagaimana punca sesuatu masalah yang

berkaitan dengan kemalangan dapat diungkap dan dihuraikan dengan lebih mendalam

agar langkah-langkah pencegahan di masa hadapan dapat membantu mengurangkan

jumlah kemalangan di tempat kerja. Bab ini memberikan kesimpulan kajian dan

cadangan untuk masa hadapan serta peranan pihak pengurusan yang perlu ditonjolkan

untuk membantu mengurang atau mengawal kemalangan dari terus berlaku melalui

program pengurusan keselamatan yang berkesan dalam IKS mahu pun dalam industri

perkhidmatan lain amnya.

96

6.2 Ringkasan

Kajian ini dijalankan untuk mengenalpasti hubungkait diantara kadar kemalangan

industri dengan latihan yang diberi, umur, kaum, tahap pendidikan akademik,

penyelenggaraan jentera atau mesin yang digunakan, ciri-ciri am keselamatan, dan alat

perlindungan diri yang dibekalkan. Ini bertujuan untuk meningkatkan amalan pengurusan

keselamatan dan kesihatan terhadap para pekerja dalam industri kecil dan sederhana

terutamanya di negeri Johor. Berdasarkan laporan kemalangan dan data yang diterima

dari JKKP Johor menunjukkan peningkatan kadar kemalangan pada setiap tahun dan

kajian begini diperlukan untuk membantu mengelak, mengawal dan menurunkan kadar

kemalangan dan juga mengurangkan kemungkinan serta potensi kemalangan industri di

kalangan para pekerja.

Kajian ini juga dapat membantu pihak pengurusan mencapai carakerja yang lebih

baik dan prosedur kerja selamat yang lebih sempurna di kalangan pekerja. Satu soal

selidik antara pekerja dan majikan dibuat untuk mendapat data yang diperlukan dalam

kajian ini.

Ianya berpandukan perbezaan latarbelakang antara pekerja menurut kumpulan

kaum, umur, tahap pendidikan akademik, penyelenggaraan jentera atau mesin secara

harian atau bulanan, ciri-ciri am keselamatan yang ada, alat perlindungan diri dan latihan

yang disediakan kepada pekerja.

Hasil kajian menunjukkan wujud persekitaran tempat kerja yang tidak sesuai yang

boleh menyumbang kepada kemalangan. Hasil kajian juga mendapati wujud kaitan di

antara kemalangan dengan kumpulan kaum, tahap pendidikan akademik pekerja dan alat

perlindungan diri sementara tidak wujud kaitan di antara kemalangan dengan latihan,

umur, penyelenggaraan jentera dan ciri am keselamatan.

97

6.3 Cadangan Masa Hadapan

Melalui kajian yang telah dijalankan adalah didapati bahawa kadar kemalangan

dalam IKS masih di tahap yang tidak baik di mana majikan dan pekerja perlu berusaha

secara bersama untuk mewujudkan budaya kerja yang selamat dan sihat. Justeru beberapa

cadangan dibentangkan sebagai usaha mengurangkan kadar kemalangan di tempat kerja

supaya boleh dikawal dan dikurangkan ke tahap yang minimum supaya produktiviti dapat

dipertingkatkan dari masa ke semasa. Antara cadangan tersebut ialah :

1. Pihak pengurusan atau majikan hendaklah terlebih dahulu memahami keperluan

yang terkandung di dalam AKJ 1967 dan AKKP 1994 dan peraturan-peraturan masing-

masing. Pemahaman yang mendalam secara tidak langsung akan memberi kesedaran

kepada majikan tentang aspek-aspek keselamatan dan kesihatan terhadap para pekerja

yang perlu diambil perhatian agar isu kemalangan di tempat kerja dapat diperbaiki dan

dipertingkatkan lagi. Satu kajian tentang tahap pemahaman AKJ 1967 dan AKKP 1994 di

kalangan majikan boleh dijalankan untuk menilai kaitannya dengan kadar kemalangan

yang berlaku dalam industri terbabit.

2. Organisasi bertanggungjawab seperti JKKP dan Institut Keselamatan Dan

Kesihatan Pekerjaan Negara (IKKPN) perlu bertindak lebih aktif dalam mempromosi dan

mengambil bahagian dalam memainkan peranan memberi pengetahuan yang lebih

mendalam tentang aspek keselamatan dan kesihatan kepada pekerja-pekerja. Ini dapat

diterapkan melalui seminar, kursus, syarat kelayakan untuk mengendalikan jentera yang

memerlukan lessen, kepelbagaian latihan yang bersesuaian, mengadakan kempen

kesedaran dalam industri yang sesuai dan sebagainya. Satu kajian tentang hubungkait

antara jenis dan kekerapan kursus dengan kadar kemalangan yang berlaku boleh dikaji

untuk menentukan kaitan antaranya dilaksanakan.

3. Pihak majikan perlu mengadakan perancangan tahunan untuk pekerja-pekerja

dalam menyediakan latihan-latihan secara formal atau pun tidak, dengan menitikberatkan

soal pengawasan, penyeliaan, papan tanda amaran, lawatan atau pemeriksaan mengejut

98

secara bersistematik dengan lebih berkesan. Ini dapat memantau disiplin dan etika kerja

yang dilaksanakan oleh pekerja menurut prosedur kerja selamat yang digariskan terlebih

dahulu. Kajian lanjut untuk menentukan hubungkait di antara kemudahan seperti

penyeliaan, papan tanda amaran, pemeriksaan yang teratur dengan kadar kemalangan

yang terjadi boleh dijalankan.

4. Disebabkan kepelbagaian peringkat usia yang melibatkan pekerja di tempat kerja

dapat mengawal kemalangan dari terus berlaku, maka majikan juga perlu mendedahkan

mereka kepada kursus-kursus yang melibatkan motivasi diri untuk meningkatkan tahap

kematangan dan tanggungjawab yang perlu dipikul secara bersama. Ini secara tidak

langsung dapat membantu meningkatkan kesedaran dan ketekunan untuk

mengoptimumkan produktiviti harian dan menjaga keselamatan diri selain kesihatan yang

dapat membantu kerja seharian mereka. Justeru itu, kajian lanjut boleh dilakukan ke atas

hubungkait di antara usia dengan kadar kemalangan yang dilaporkan.

5. Bagi ciri am keselamatan pula, ianya perlu dipertingkatkan berdasarkan keperluan

persekitaran dan penggunaan mesin atau jentera terbabit. Para pekerja yang terdedah

dengan penggunaan jentera yang berisiko tinggi perlu diberi perhatian agar ciri am

keselamatan diperbaharui dan sentiasa dipatuhi oleh perkerja-pekerja. Penerangan dari

masa ke semasa perlu dilakukan agar sifat lupa, ingin jalan pintas dapat diatasi dan

seterusnya mengawal dari peningkatan jumlah kemalangan di tempat kerja. Kajian lanjut

juga boleh dilaksanakan untuk menentukan hubungkait di antara ciri am keselamatan

dengan kadar kemalangan yang berlaku.

6. Penggunaan alat perlindungan diri juga amat penting. Melalui pengawasan dan

denda ke atas individu yang mengingkarinya boleh dilaksanakan dengan lebih berkesan

untuk memberi pengajaran kepada para pekerja agar tidak mengabaikan kepentingan

peralatan tersebut. Selain itu peralatan perlindungan diri yang berkualiti juga dapat

menjamin kesempurnaan mereka menjalankan tugas dengan lebih cekap, efisen dan

teratur. Oleh itu, kajian lanjut untuk menentukan hubungkait di antara alat perlindungan

diri dengan kadar kemalangan boleh dilaksanakan di masa hadapan.

99

7. Akhir sekali, kepelbagaian kaum di tempat kerja sebenarnya dapat membantu

kelicinan operasi industri sekiranya majikan dapat menyediakan segala kemudahan yang

bersesuaian seperti bangsa yang berbeza memerlukan budaya yang bertepatan dengan ciri

kehidupan mereka. Begitu juga dengan masalah komunikasi dapat diatasi melalui

penterjemah atau ketua yang dapat membantu mereka menyesuaikan diri dengan

masyarakat kaum lain. Kajian seterusnya dengan lebih mendalam boleh dijalankan untuk

menentukan hubungkait di antara kepelbagaian kaum dengan kadar kemalangan yang

berlaku dalam IKS.

6.4 Peranan Dan Tanggungjawab Pihak Pengurusan

Dalam memastikan kadar kemalangan boleh dikurangkan di masa hadapan,

peranan dan tanggungjawab pihak pengurusan diharap dapat membantu mengurangkan

risiko kemalangan di tempat kerja. Langkah proaktif dalam menangani masalah tersebut

boleh dilaksanakan antaranya melalui :

a. memberi taklimat pada setiap perhimpunan pagi atau mesyuarat dengan

lebih kerap dan teratur.

b. memberi nasihat dan panduan untuk mengelakkan kemalangan daripada

terjadi atau berulang kembali.

c. menyediakan tempat laluan keluar dan masuk, yang lebih praktikal, teratur

dan selamat.

d. menyediakan suis kecemasan di tempat yang kritikal untuk memudahkan

pemberitahuan kejadian berbahaya yang berlaku.

e. menyiasat punca kemalangan dan cuba mengatasinya untuk mengelakkan

kejadian yang sama berulang seperti perbincangan dua hala dan

sebagainya.

f. mendisiplinkan pekerja melalui penerangan dan latihan di tempat kerja

selain pengiktirafan kepada mereka yang cemerlang pada setiap bulan.

100

g. menyedarkan pekerja tentang aspek keselamatan melalui peningkatan

kemudahan asas mencegah kemalangan seperti alat pemadam api, kotak

kecemasan, bilik rehat, kawasan larangan merokok dan sebagainya.

h. menekankan aspek pengawasan yang berterusan terhadap pekerja dan

sentiasa mengikut prosedur kerja selamat yang disediakan.

i. memahami polisi keselamatan syarikat dengan lebih baik serta mematuhi

undang-undang dan peraturan yang disediakan untuk mengelakkan

tindakan disiplin seperti denda dikenakan.

j. mempertingkatkan penggunaan jentera yang lebih cekap seperti jentera

automatik sepenuhnya atau separa automatik.

k. melaksanakan amalan di negara-negara membangun seperti program 5S,

pengiktirafan ISO dan sebagainya.

l. bekerjasama menyelesaikan sebarang isu atau masalah yang timbul

terutamanya berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan pekerja.

m. mewujudkan persekitaran tempat kerja yang lebih teratur, tersusun melalui

amalan pematuhan keselamatan dan kesihatan pekerjaan secara lebih

berkesan dan bertanggungjawab.

Secara amnya, peranan dan tanggungjawab yang dimainkan oleh pihak majikan

secara tidak langsung membantu perjalanan operasi syarikat dengan lebih tersusun

disamping memberi perhatian kepada pekerja tentang perlunya kesedaran berkaitan

keselamatan dan kesihatan mereka. Ini akan membantu mengurang dan mengawal

kemalangan dari terus berlaku dan juga melihatkan keperluan antara satu sama lain dalam

menjayakan sesebuah organisai terutamanya dalam IKS.

6.5 Kesimpulan

Pengurusan keselamatan dikaji secara terperinci melalui hubungkait di antara

kadar kemalangan dengan latihan di tempat kerja, umur, kaum, tahap pendidikan

101

akademik, tahap penyelenggaraan mesin, ciri am keselamatan dan alat perlindungan diri

dalam IKS di negeri Johor. Secara amnya kadar kemalangan dalam IKS boleh diatasi

dengan pendekatan secara sistematik sebagaimana yang dicadangkan dan ianya bukan

sahaja dapat meyakinkan tentang keselamatan serta kepentingan industri ini pada masa

sekarang malahan komitmen yang diberikan oleh pihak pengurusan terutamanya dapat

mengelak dan mengurangkan kadar kemalangan yang perlu dihadapi setiap masa oleh

para pekerja. Selain itu peranan dan tanggungjawab yang perlu dimainkan oleh kedua-

dua pihak amat penting bagi memastikan kadar kemalangan dapat dikurangkan dan

menurun pada setiap tahun.

102

RUJUKAN

Ahmad Nor Salleh, (1998). Working Towards a Safe & Health Work Culture,

National Occupational Safety And Health Conference, PWTC, Kuala Lumpur.

Ahmad Fauzi Hasan, (1998). Roles and Responsibilities Under The Occupational

Safety and Health Act 1994, National Occupational Safety And Health Conference,

PWTC, Kuala Lumpur.

Anonymous (1987), Safety-Health and Working Condition Training Manual,

Malaysian Society for Occupational Safety and Health, Malaysia. 10 & 28.

Arezes, P.M, and Miguel, A.S. (2003), The Role of Safety Culture in Safety

Performance Measurement, Measuring Business Excellence. 7: 20 & 24.

Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan. Akta Kilang dan Jentera 1967, MDC

Publishers Printers Sdn Bhd.

Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan. Akta Keselamatan dan Kesihatan

Pekerjaan 1994. Syarikat Percetakan Ihsan, Selangor.

Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan (2001). Panduan Program REDO :

Jadual Kemalangan, Sektor, Pengelasan, Punca Pendorong, Kawasan Kemalangan,

103

Status, Pekerjaan, Jenis Kemalangan dan Kecederaan, Agensi Kemalangan dan

Lokasi Anggota Badan Terbabit. Ibupejabat Jabatan Keselamatan dan Kesihatan

Pekerjaan Kuala Lumpur

Jabatan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan, (1998) Safety and Health Committee

Activities Training Records. Ibupejabat Jabatan Keselamatan dan Kesihatan

Pekerjaan Kuala Lumpur

Krieger, G. R & Montsgomary, J. F, (1998.) Accident Prevention Manual For

Bussiness And Industry, Engineering and Technology, National Safety Council,

Illinios, USA.

Lee, L.T, (1998). Message from Chairman, National Institute of Occupational Safety

and Health, Bangi, Selangor.

Mohd Salleh Abu dan Zaidatun Tasir, (2001). Pengenalan Kepada Analisis Data

Berkomputer SPSS 10.0, Venton Publishing, Kuala Lumpur

Noor Hasani Hashim (1997), Bahaya Kimia Industri, Buletin Umum Pusat Racun

Negara, USM Pulau Pinang.

Phang, C, (1998). Demonstration of Operation of Non-Major Hazard Installation

Under CIMAH Regulation 1996, National Occupational Safety And Health

Conference, PWTC, Kuala Lumpur.

Pybus, R, (1996). Safety Management : Strategy and Practice, Butterworth –

Heinemann, U.K.

Pertubuhan Keselamatan Sosial (1996-2000). Laporan Tahunan (1996-2000),

Bilangan Majikan & Pekerja Berdaftar Dan Kemalangan Yang Dilaporkan Di Negeri

Johor. Ketua Unit Bahagian Korporat, Ibupejabat Kuala Lumpur.

104

Silvers, R, (1997), Process Safety Management In The Real World, Management

System,. 5/97 : 91-92. Lewis Publishers USA.

Seabrook, K.A, (1996), Global Safety and Health Management : Essentials of Safety

and Health Management, CRC Press Inc., US. 594 & 599.

Schaffer, B, and Vanderhoof, W, (2005), The Evolution of Safety at Washington Penn

Plastic, Managers, Workers Understand Leadership Commitment,. ABI/INFORM

12(8): 25.

Vincoli, J.W, (1994). Basic Guide To Accident Investigation and Loss Control.

London : Von Nostrand Reinhold, An International Thomson Publishing Company.

14.

Zakaria Ahmad, (1996).Kepimpinan Dan Keberkesanan Organisasi,Pusat

Pembangunan Pengurusan, Institut Tadbiran Awam Negara, Malaysia.

105

BORANG 1 APENDIK A

MAKLUMAT PENGURUSAN KESELAMATAN DALAM

INDUSTRI KECIL DAN SEDRHANA

1. NAMA KILANG : _________________________________________

2. ALAMAT : _________________________________________

__________________________________________

3. NO. TEL/FAX : __________________________________________

4. JUM. MODAL BERBAYAR : _______________ RINGGIT M’SIA

5. PRODUK : __________________________________________

6. PENGURUS : __________________________________________

7. JUM.PEKERJA : LELAKI = ____________ P’PUAN = __________

8. PEG. KESLMTN : __________________________________________

9. NO.RUJ. JKKP : __________________________________________

10. NO. PEND. JKKP : __________________________________________

11. POLISI KESELAMATAN(SAFETY POLICY) : ADA/TIADA

12. AJK KESELAMATAN (SAFETY COMMITTEE) : ADA/TIADA

13. MANUAL PROSEDUR KERJA SELAMAT (SOP) : ADA/TIADA

14. BERAPAKAH PERUNTUKAN TAHUNAN UNTUK KESELAMATAN DAN

KESIHATAN PEKERJA ?

__________________________________________________________________

106

15. ADAKAH SEBARANG LATIHAN DALAMAN (Internal Training)

DIBERIKAH KEPADA PEKERJA BARU ? NAMAKAN LATIHAN

TERSEBUT.

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

16. ADAKAH SEBARANG LATIHAN LUARAN ( External Training)

DIBERIKAN KEPADA PEKERJA TERLATIH? SILA NAMAKAN.

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

17. BERAPA KALIKAH MESYUARAT JAWATANKUASA KESELAMATAN

DIADAKAN?

__________________________________________________________________

18. APAKAH PERKARA UTAMA YANG MENJADI AGENDA

PERBINCANGAN?

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

19. PERNAHKAH TERJADI SEBARANG KEMALANGAN DI KAWASAN

KILANG ANDA?

__________________________________________________________________

20. NAMAKAN JENIS KEMALANGAN TERSEBUT DAN DI BAHAGIAN

MANA KEKERAPAN KEMALANGAN ITU BERLAKU.

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

21. APAKAH TINDAKAN SEGERA YANG ANDA LAKUKAN

BERDASARKAN KEMALANGAN BERKENAAN?

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

107

22. SIAPAKAH GOLONGAN PEKERJA YANG BIASANYA TERBABIT

DALAM KEMALANGAN TERSEBUT?

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

23. ADAKAH ANDA MENGHADAPI SEBARANG MASALAH BERHUBUNG

DENGAN ARAHAN TERHADAP PEKERJA ? SILA NYATAKAN.

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

24. PADA PENDAPAT ANDA, APAKAH PUNCA SESUATU KEMALANGAN

INDUSTRI ITU BERLAKU?

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

25. PADA PENDAPAT ANDA, BAGAIMANAKAH CARA TERBAIK UNTUK

MENGATASI KEMALANGAN DARIPADA BERLAKU?

__________________________________________________________________

__________________________________________________________________

108

APENDIK B

LAPORAN PEMERIKSAAN KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN DI

TEMPAT

KERJA

JABATAN KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN

KEMENTERIAN SUMBER MANUSIA

LAPORAN PEMERIKSAAN KILANG IKS

A. MAKLUMAT TEMPAT KERJA

1 NAMA TEMPAT KERJA :

2 ALAMAT :

3 JENIS INDUSTRI :

4 NOMBOR PENDAFTARAN :

5 JUMLAH PEKERJA : BIL PEKERJA LELAKI :

BIL PEKERJA WANITA :

6 JUMLAH JUALAN TAHUNAN : RM

(ANNUAL SALE TURN OVER)

B. PENGURUSAN KESELAMATAN DAN KESIHATAN (K&K)

ADA TIADA

TAK PERL

U

1 DASAR K&K

2 JAWATANKUASA K&K

3 PEGAWAI K&K

4 NAMA PENGERUSI K&K (jika ada)

5 NAMA PEGAWAI K&K (jika ada)

C. MAKLUMAT PEMERIKSAAN

1 TARIKH PEMERIKSAAN :

2 NAMA PEMERIKSA : a)

b)

c)

D. 1. TAHAP PEMATUHAN : Cemerlang (A) / Baik (B) / Memuaskan (C) /

2. TAHAP PENCAPAIAN : % Kurang Memuaskan (D) / Tidak Memuaskan (E)

109ELEMEN-ELEMEN DALAM PEMERIKSAAN KILANG IKS

BIL PERKARA SEKSYEN / PERATURAN A B C D E CATATAN

1.0 PENGURUSAN KESELAMATAN DAN KESIHATAN

1.1 # Dasar Keselamatan OSHA SEK.16 ADA TIADA TAK PERLU

# Dasar Keselamatan dan Kesihatan OSHA SEK.16

1.2 # Pegawai Keselamatan dan Kesihatan OSHA SEK.29 ADA TIADA TAK PERLU

1.3 # Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan ADA TIADA

# Mesyuarat berkala OSHA/JKKK Reg 21(1)

# Pemeriksaan ke tempat kerja oleh jawatankuasa K&K

OSHA/JKKK Reg 12

# Keahlian jawatankuasa K&K OSHA/JKKK Reg 5

# Penyiastan terhadap kemalangan, penyakit perusahaan, kejadian berbahaya, keracunan pekerjaan & kemalangan nyaris

OSHA/JKKK Reg 13(1)

1.4 PERKIRAAN (MANUAL & PROSEDUR KERJA SELAMAT, SOP, WORK PERMIT)

# Sistem penyimpanan rekod K & K OSHA SEK.15 (2)(a)

1.5 LAPORAN KEMALANGAN DAN PENYAKIT PERUSAHAAN FMA SEK.31

1.6 KURSUS KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN

Jumlah 0.30X

2.0 KESELAMATAN FIZIKAL

2.1 PREMIS/BANGUNAN

# Asas dan Lantai SHW Reg.6

# Bumbung FMA Sek.10(b)

# lantai kerja, pelantar tangga SHW Reg.11

# Kawalan premis/Bangunan SHW Reg.22

BIL PERKARA SEKSYEN / PERATURAN A B C D E CATATAN

2.2 JENTERA

# Sijil perakuan sah bagi jentera berperakuan FMA Sek.19

# Pemagaran jentera FMA Reg.4, FOM

OSHA SEK.15 # Program pemeriksaan jentera (2)(a)

OSHA SEK.15 # Sistem kerja yang selamat bagi jentera (2)(a)

OSHA SEK.15 2.3 PENYELENGGARAAN

BERJADUAL (2)(a)

# Penyenggaraan berjadual

2.4 LANTAI KERJA

# Lubang dan pembukaan lantai ditutup/pagar SHW Reg.8

# Laluan di lantai kerja SHW Reg.7&9

# Bekerja ditempat tinggi (lebih 10kaki) SHW Reg.12

# Pelantar-pelantar kerja dan laluan (cat walk) SHW Reg.11

2.5 KESELAMATAN LETRIK FMA

JUMLAH 0.2X 3 KESIHATAN PEKERJAAN

3.1 # Pemeriksaan Perubatan kepada Pekerja OSHA SEK.28 (2)

3.2 # Penilaian risiko kesihatan (bahan kimia, bunyi bising)

OSHA SEK.15 (2)(e)

3.3 PENGURUSAN BAHAN-BAHAN KIMIA

# Penerima bahan-bahan USECHH Reg.5

# Penggunaan bahan-bahan USECHH Reg.6

# Pengangkutan bahan-bahan OSHA SEK.15(2)b

# Pensetoran bahan-bahan FMA SHW Reg.15(1)&17(1)

# Buangan sisa bahan-bahan

3.4 PENILAIAN TEMPAT KERJA FMA SEK.22 &

# Penilaian pencahayaan tempat kerja SHW Reg.29

FMA SEK.22 & # Penilaian Pengalihudaraan tempat

kerja SHW Reg.25

FMA SEK.22 & # Penilaian Suhu tempat kerja

SHW Reg.28

FMA SEK.22 & # Penilaian ruang padu tempat kerja

SHW Reg.24

JUMLAH

111 BIL PERKARA SEKSYEN /

PERATURAN A B C D E MARKAH

3.5 # Penyediaan PPE OSHA SEK.15 (2)(e)

# Dibekal dan direkodkan /

# Pematuhan Pemakaian dan tanda amaran /

# Pemeriksaan dan senggaraan /

3.6 # Kebersihan dan kekemasan lantai kerja dan kawasan keseluruhan SHW Reg.23 /

3.7 ERGONOMIK

# Ergonomik SHW Reg 30&31 /

JUMLAH 0.2X

4 KEBAJIKAN

# Peti pertolongan cemas dan pegawai FMA Reg.38 SHW /

# Kemudahan tempat makan minum FMA Reg.33 SHW /

FMA Reg.34 # Kemudahan tandas SHW

/

# Kemudahan tempat rehat FMA Reg.37 SHW /

# Kemudahan sukan dan sosial FMA Sek 25(2)

JUMLAH 0.1X

5 PENYIMPANAN BAHAN DAN KELUARAN

OSHA SEK 15 (2)(b)

FMA # Pengurusan penyimpanan barang-barang/bahan-bahan

SHW.20 /

# Cara pensetoran yang diamalkan FMA SHW 20 /

# Pensetoran sempurna FMA.SHW.20 /

JUMLAH 0.10X

6 UMUM

# Keselamatan Orang lain selain pekerja OSHA Sek 17 /

# Kawalan keselamatan kanak-kanak daripada jentera FMA SEK.28 /

# Kesediaan menentang kebakaran FMA SEK.13 /

# Pembuangan bahan-bahan buangan FMA SHW Reg 23 /

JUMLAH 0.1X

KESELURUHAN

112

A. Tindakan Pemeriksa Tindakan No. Rujukan Seksyen/Peraturan Perihal Perlanggaran NOP NOI NOP NOI NOP NOI NOP NOI NOP NOI NOP NOI

AKKP

NOP NOI PLS PL

PLS PL PLS PL PLS PL

AKJ

PLS PL Surat Arahan

Cadangan Kompaun Cadangan AKKP AKJ Pendakwaan AKKP AKJ

B. ULASAN KESELURUHAN PEMERIKSAAN Tandatangan : Tandatangan : Nama : Nama : Tandatangan : Tandatangan : Nama : Nama :

C. ULASAN DAN CADANGAN KETUA KUMPULAN Tandatangan : Nama : D. ULASAN PENGARAH

Tandatangan Pengarah :

Nama :

113

BORANG 3

APENDIK C

SOAL SELIDIK

1. NAMA PEKERJA :_______________________________________________

2. UMUR/JANTINA :_________TAHUN LELAKI/PEREMPUAN

3. BANGSA : MELAYU/CINA/INDIA

LAIN-LAIN : NYATAKAN____________________________________

4. KELULUSAN: ____________________________________________________

5. JAWATAN :_____________________________________________________

6. TEMPOH BERKHIDMATAN :___________________________________

7. PERNAHKAH ANDA DIBERI LATIHAN SEWAKTU MEMULAKAN KERJA

DISINI? NAMAKAN LATIHAN TERSEBUT.

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

8. ADAKAH ANDA TAHU BERKENAAN AKTA KILANG DAN JENTERA

1967 SERTA AKTA KESELAMATAN DAN KESIHATAN PEKERJAAN

1994?

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

9. ADAKAH ANDA TAHU TENTANG POLISI KESELAMATAN?

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

10. ADAKAH ANDA TAHU MENGENAI JAWATANKUASA KESELAMATAN

DAN KESIHATAN PEKERJAAN?

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

11. APAKAH ANDA MENGENDALIKAN SEBARANG JENIS MESIN DI

TEMPAT KERJA? NYATAKAN JENIS MESIN TERSEBUT.

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

114

12. PERNAHKAH ANDA DIBERI PENERANGAN ATAU LATIHAN UNTUK

MENGENDALIKAN MESIN TERSEBUT? JIKA ADA,SILA NYATAKAN.

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

13. ADAKAH TERDAPAT SEBARANG CATATAN BERTULIS YANG

DINAMAKAN MANUAL PROSEDUR KERJA SELAMAT DIBERIKAN

KEPADA ANDA OLEH MAJIKAN? JIKA ADA, SILA JELASKAN.

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

14. PERNAHKAH MESIN YANG ANDA GUNAKAN DISELENGGARA,

SECARA MINGGUAN ATAU BULANAN?

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

15. ADAKAH ANDA DIBERI ALAT PERLINDUNGAN DIRI(PPE) OLEH

MAJIKAN? SILA NYATAKAN JENIS ALAT TERSEBUT.

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

16. ADAKAH SEBARANG PENJELASAN DIBERIKAN UNTUK

MENGGUNAKAN ALAT PPE TERSEBUT? JIKA ADA, SIAPA YANG

MENERANGKANNYA?

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

17. PERNAHKAH TERJADI SEBARANG KEMALANGAN DI TEMPAT ANDA?

JIKA ADA, NYATAKAN JENIS KEMALANGAN TERSEBUT.

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

18. BERDASARKAN KEMALANGAN TERSEBUT, APAKAH TINDAKAN

SUSULAN ANDA?

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

115

19. APAKAH REAKSI ATAU TINDAKBALAS DARI MAJIKAN ANDA

SELEPAS KEJADIAN KEMALANGAN TERSEBUT?

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

20. APAKAH TERDAPAT SEBARANG PEMBAIKAN ATAU LANGKAH

KESELAMATAN YANG DIPERTINGKATKAN OLEH MAJIKAN?

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

21. ADAKAH ANDA MENGHADAPI SEBARANG MASALAH BERHUBUNG

DENGAN ARAHAN DARIPADA MAJIKAN? SILA NYATAKAN.

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

22. PADA PENDAPAT ANDA, APAKAH PUNCA SESUATU KEMALANGAN

INDUSTRI ITU BERLAKU?

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

23. PADA PENDAPAT ANDA, BAGAIMANAKAH CARA TERBAIK UNTUK

MENGATASI KEMALANGAN DARIPADA BERLAKU?

(YA/TIDAK)_______________________________________________________

__________________________________________________________________

pengurusan keselamatan dalam industri kecil dan sederhana di

Documents