Pendekatan, Kaedah Dan Teknik Serta Bahan Bantu Mengajar Yang Digunakan Dalam P&P Sirah MenurutAtanLong(1986),pengajaranmerupakansatuaktivitibagimendatangkan pembelajaran(NorainidanShuki,2009).ManakalamenurutWoolfolk(2001), pembelajaran adalah suatu proses di mana pengalaman yang dilalui membawa kepada perubahan yang tekal kepada pengetahuan atau tingkah laku (Noraini dan Shuki, 2009). Apabila mengungkap pengajaran dan pembelajaran sirah dalam Pendidikan Islam pasti akanwujudpelbagaistrategiyangbakaldigunakanolehguru-guruPendidikanIslam ketikainginmelaksanakannya.Dalammemastikanhasilpembelajarandapatdicapai olehmurid-murid,guruPendidikanIslamperlulahtelitidanbijakdalammemilihdan melaksanakankaedahdantekniksertabahanbantumengajaryangingindigunakan ketikamengajarkhususnyadalampengajarandanpembelajaransirahPendidikan Islam.Olehitu,berdasarkanpemerhatianyangtelahdilakukandisekolahserta perbincanganyangdilakukanbersamaahlikumpulan,penulisberpendapatbahawa pendekatanberpusatkangurusertaberpusatkanmuridmerupakansalahsatu pendekatan yang berkesan dalam menyampaikan pengajaran dan pembelajaran kepada murid. Pendekatanberpusatkangurubermaksudguruberperanandalammengawal keadaandidalamkelasketikasesipengajarandanpembelajaranberlakuserta bertindaksebagaiketuadidalamkelas(Noriatiet.al,2009).MenurutBrophy(1978), pendekatan ini merupakan suatu pendekatan yang mudah dirancang dan mudah diurus (Noriatiet.al,2009).Manakalapendekatanberpusatkanmuridbermaksudpelajar mengambil alih sedikit tanggungjawab untuk apa-apa yang dipelajari dan bagaimana ia dapatdipelajari.(Noriatiet.al,2009).Walaupunpendekatanberpusatkangurubersifat autokratikyangmanaguruberkuasapenuhdalammelaksanakanprosespengajaran dan pembelajaran di dalam kelas tanpa memberi peluang kepada murid untuk bertanya, namunberbezasuasananyaketikapenulismelakukanpemerhatiandisekolah.Ketika melakukanpemerhatiandisekolah,penulismendapatirata-rataguru-guruPendidikan Islam berjaya mewujudkan satu suasana pengajaran dan pembelajaran yang hidup dan menyeronokkan.Halyangdemikiankeranagurumelibatkanmurid-muriddalam menerangkanisipembelajaranyangingindisampaikan.Malahangurujugamembuka ruang dan peluang kepada murid untuk bertanya kepada guru berkaitan perkara-perkara yangkurangdifahamiataukurangjelasakantajukyangdipelajari.Bagimemudahkan gurumenggunakanpendekatanberpusatkangurudanmuriddenganlebihberkesan,kaedahberceritatelahdigunakandalammenyampaikanisipelajarankepadamurid. MenurutShahabudin(2008),kaedahberceritamerupakanwasilahyangberkesanbagi melaksanakan pendekatan berpusatkan guru. Hal yang demikian kerana sekiranya guru menggunakankaedahberceritaadalahbertujuanuntukmembinapemikirankreatif pelajar,makasecaratidaklangsungpenggunaanpendekatanberpusatkanmuridtelah berlaku.Olehitu,apayangbolehdirumuskanolehpenulisialahpendekatan berpusatkangurusertapendekatanberpusatkanmuridmerupakanpendekatanyang sesuai digunakan dalam proses pengajaran dan pembelajaran sirah. Hal yang demikian keranakedua-duapendekataniniberjayamembantugurudalammencapaihasil pembelajaranyangtelahditetapkandisampingmembantumuriddalammemahami serta menghuraikan isi pembelajaran yang telah dipelajari. Sekiranyawujudpendekatanyangsesuainamuntiada kaedahdanteknikyang sesuai dalam pengajaran dan pembelajaran sirah ia boleh diibaratkan seperti tin kosong yangtidakmemberimanfaatkepadamanusia.Olehituberdasarkanpemerhatian penulis serta perbincangan yang dilakukan bersama ahli kumpulan, penulis berpendapat bahawakaedahyangpalingsesuaidigunakandalampengajarandanpembelajaran sirahPendidikanIslamialahkaedahbercerita.Walaupunterdapatjugaguru-guru PendidikanIslamyangmenggunakankaedahkuliahdalampengajarandan pembelajaran sirah semasapenulis melakukan pemerhatian di sekolah, namun setelah berbincangbersamaahlikumpulanpenulisberpendapatbahawakaedahbercerita adalahlebihsesuaidanberkesanuntukdigunakandidalampengajarandan pembelajaransirah.MenurutKamusDewanEdisiKeempat,ceritaialahjalinanatau susunanmengenaikejadianatauhal-halyangberlakusamaadabetul-betulberlaku atauyangdiada-adakan.Berceritamerupakansuatukaedahmengajaryang membolehkan guru menyampaikan isi pelajaran dengan berkesan dan berjaya menarik perhatianmurid-muridterhadapapayangingindisampaikanolehguruketika melaksanakansesipengajarandanpembelajaran(Shahabudin,2008).Bagi memastikan kaedah yang diguna benar-benar dapat mencapai hasil pembelajaran yang telah ditetapkan, guru boleh menggunakan teknik dialog supaya kaedah bercerita yang digunakantidakhanyamewujudkankomunikasisehalasahaja.Inibertepatandengan situasi yang dilihat oleh penulis ketika melaksanakan pemerhatian di sekolah. Teknik ini bersesuaiandengancarayangdiamalkanpadazamanRasulullahs.a.w.sepertimana hadis yang diriwayatkan oleh Muslim, daripada Umar bin al-Khattab yang bermaksud: Pada suatu ketika, sedang Rasulullah SAW dikelilingi oleh para sahabat dalam sebuah majlis ilmu, tiba-tiba datang seorang lelaki yang berpakaian putih, lalududukdisisiRasulullah.DiamerapatkanlututnyakelututNabidan meletakkankeduatangannyadiatasribaNabi,sambilbertanyatentangIslam, Iman dan Hari Kiamat. Tiap-tiap soalan dijawab oleh Rasulullah dengan baik dan sempurnadantentangkiamatdinyatakanalamat-alamatnya.Selepasnabi selesaimenjawab,lelakitersebutmenghilangkandiri.Sehubungandengan peristiwaitu,Rasulullahmenjelaskankepadaparasahabatbahawalelaki tersebut ialah Jibril yang datang untuk menerangkan pengajaran agama. Dalamusahauntukmenarikperhatiandanfokusmurid-muridterhadapproses pengajarandanpembelajaran,teknikdialogamatsesuaidigunakanolehguruketika melaksanakankaedahbercerita.Malahansatuilmuyangdapatpenulispelajariketika melihat pelaksanaan kaedah bercerita ini ialah guru Pendidikan Islam telah menetapkan beberapaperaturansepertimemintamuridmenumpukanperhatianterhadapsegala perkataanyangdiucapkanolehgurudanmemintamurid-muridmencatatkanisi-isi pentingceritayangmanatelahditekankanolehguru.Seterusnyabagimemastikan murid-murid benar-benar memberikan perhatian terhadap cerita yang disampaikan oleh guru,guruberkenaanbersoaljawabdenganmurid-muridakanfakta-faktayangtelah ditekankanolehgurusemasabercerita.Hasilnyamuridberjayamenyatakansemula segalafaktapentingyangdinyatakanolehguruPendidikanIslamberkenaan.Halini bersesuaiandenganprinsipberceritaiaituselaindaripadaikhlas,gurujugaperlubijak dalammelaksanakankaedahberceritaagarkaedahyangdigunakantidakmenjadikan prosespengajarandanpembelajaranmenjadibosandanlesu(AhmadMohdSalleh, 2008).Olehitu,penulisberpendapatbahawadalamusahamelaksanakankaedah bercerita,teknik-tekniksepertidialogdanbersoal-jawabadalahantarawasilahyang terbaik bagi memudahkan guru melaksanakan kaedah bercerita dengan lebih berkesan. Malahanpenggunaanteknikdialogbanyakmembantugurudalammelaksanakan kaedahbercerita.Natijahnya,prosesP&Pbukansahajamenjadisatusuasanayang ceriamalahanmurid-muridjugadapatmengingatisertaberjayamenyatakansemula fakta-fakta penting yang dinyatakan oleh guru. Di samping itu, penggunaan kaedah latih tubi juga merupakan antara salah satu kaedahyangberkesandalampengajarandanpembelajaransirah.Kaedahlatihtubi melibatkanmuridmelakukansesuatuperkarasecaraberulang-ulangsehinggadapat, secaraautomatik,menyebut,mengingatisertamembuatsemulaperkaratersebut apabiladisuruhberbuatdemikian(NorainidanShuki,2009).Bagimemastikanmurid-murid dapat mengingati fakta-fakta yang dinyatakan oleh guru berdasarkan cerita yang telahdisampaikan,gurubolehmenggunakankaedahlatihtubidenganmenjadikan teknikhafalansebagaimediummelaksanakanpengajarandanpembelajaransirah. Gurubolehmemperuntukkanmasadiantarasepuluhminitkelimabelasminituntuk memberipeluangkepadamurid-muridmenghafalsertamengulangkembalifakta-fakta yangtelahdicatatkanolehmurid.MenurutRahmat(2002),gurudinasihatkansupaya memperuntukkanmasarehatseminithinggatigaminitselangdiantarauntuk memudahkan murid mengingati dan mengulang semula perkara-perkara atau fakta-fakta yangdiajar(NorainidanShuki,2009).Disinikitadapatlihatdenganjelasbahawa penggunaanteknikhafalantelahdigunakanketikamelaksanakanpengajarandan pembelajaransirah.MenurutAbdullahIshak(1989),teknikhafalanmerupakansuatu teknikyangpentingdalamPendidikanIslam.SebaiksahajaRasulullahmenerima wahyu,Bagindasegeradanbersungguh-sungguhmenghafalwahyutersebutkerana bimbangwahyuituakanhilangdariingatannya(AhmadMohdSalleh,2008).Ia bertepatan dengan firman Allah dalam surah al-Qiamat: 16-19 '@OO4q` gO) El4^=OgEu4-g gO) ^gEp)4L^1U4N +OEu- +O4^-47O~4^_-O) +O4^4O~ ;7)lE>+O4^-47O~ ^g Ep)4L^1U4N +O4^414 ^_ JanganlahEngkau(WahaiMuhammad)-keranahendakkancepat menghafazQuranYangditurunkankepadamu-menggerakkanlidahmu membacanya(sebelumselesaidibacakankepadamu).SesungguhnyaKamilah YangberkuasamengumpulkanAl-Quranitu(dalamdadamu),danmenetapkan bacaannya(padalidahmu);Olehitu,apabilaKamitelahmenyempurnakan bacaannya(kepadamu,DenganperantaraanJibril),makabacalahmenurut bacaannyaitu;Kemudian,SesungguhnyakepadaKamilahterserahurusan menjelaskan kandungannya (yang memerlukan penjelasan). Hasil perbincangan bersama ahli kumpulan, penulis berpendapat bahawa rata-rata guru PendidikanIslamdisekolahmenggunakankaedahlatihtubisebagaicarauntuk memastikan murid mengingati fakta-fakta penting berkaitan tajuk-tajuk di dalam sirah. Di samping itu, tidak lengkap rasanya teknik hafalan tanpa adanya teknik ulangan. Teknik ulanganialahmelakukanpembacaanataumengingatsecaraberulangkali(Ahmad Mohd Salleh, 2008). Aisyah (r.a) meriwayatkan hadis yang bermaksud: Rasulullah suka mengulang-ulang suatu perkara kepada para sahabat sehingga mereka semua mendapat fahaman yang sebenar.Bagi memastikan fakta-fakta yang dinyatakan oleh guru dapat diingati oleh murid-murid, gurutelahmeringkaskanfakta-faktayangberkaitandengantajuk.Halinibertujuan memudahkanmurid-muridmengulang-ulangfaktayangdihafaldenganmudahdan tepat. Selain itu, penulis juga berpendapat bahawa bagi menjadikan aktivitihafalan dan ulanganmenjadilebihmenarikdanmenyeronokkandalamkalangan murid,guruboleh menggalakkan murid-murid menghafal dan mengulang-ulang fakta secara berpasangan. Aktiviti ini bukan sahaja membantu murid menghafal fakta dengan lebih mudah malahan mampumenerbitkansifatberlumba-lumbadalammenguasaisesuatuilmu.Halyang demikiankeranawujudnyapersainganyangsihatdalamaktivitihafalandanulangan yangdilaksanakanolehguru.Menyorotsemulasesuatuyangtelahdipelajariadalah sesuatuyangperludalammempelajarisesuatu.Disampingitu,aktivitihafalandan ulangandidalam kelasinijugadapat memberipeneguhan kepada kefahamanpelajar, dimanaguruakanmemperbetulkandanmenambahmaklumat-maklumatyang tertinggalsemasaprosespenerapansesuatukonsepataumaklumatolehpelajar (NorainidanShuki,2009).MenurutSalihahSiasis(1993),walaubagaimanapun, sekiranyateknikhafalandanulanganinitidakdikendalikandenganbaik,iaakan menimbulkan rasa bosan dan jemu dalam kalangan murid (Ahmad Mohd Salleh, 2008). Olehitu,secaraamnya,penulisberpendapatbahawakaedahlatihtubimerupakan kaedahyangberkesandalammelaksanakanpengajarandanpembelajaransirah. Elemenyangmelengkapkanpelaksanaankaedahlatihtubidalampengajarandan pembelajaran sirah ialah teknik hafalan dan ulangan. Tidak lengkap rasanya suatu aktiviti pengajaran dan pembelajaran tanpa adanya penggunaan bahan bantu mengajar (BBM). Menurut Ahmad Mohd Salleh (2008), bahan bantumengajarialahsegalakelengkapanyangdigunakanolehguruuntuk membantunyadalam menyampaikanpengajarandibilikdarjah.Bahan bantu mengajar tidak terhad kepada buku-buku teks, papan tulis dan gambar-gambar sahaja tetapi juga merangkumisegalabendayangdigunakandalampelajaranyangdapatdilihat, didengar,dipegang,dibaca,dikisahkan,dirasai,dihidu,digunakandansebagainya. ManakalamenurutKamaruddinHj.Hussin(1986),bahanbantumengajarmerupakan apa-apasahajayangdapatdialamiolehmurid-murid(AhmadMohdSalleh,2008). Bahanbantumengajarmerupakanelemenyangpentingdalammembantu menyampaikandanmelaksanakanaktivitipengajarandanpembelajarankhususnya pengajaran dan pembelajaran sirah. Hal yang demikian kerana ia bertujuan memastikan prosespengajarandapatberjalandenganlancarsupayaisipengajaranyang disampaikandapatdiikutidenganbaikolehmurid.Berdasarkanpemerhatianyang dilakukan di sekolah serta perbincangan yang dilakukan bersama ahli kumpulan, penulis berpendapatbahanbantumengajaryangberkesanuntukdigunakandidalam pengajarandanpembelajaransirahialahBigBook.PenggunaanBigBookadalah bertujuanuntukmenarikperhatiansertafokusmuridterhadapisipembelajaranyang ingindisampaikanolehguru.MalahanpenggunaanBigBookjugaadalahbertujuan menjadikansuasanapenceritaanyangdilaksanakanolehmenjadilebihmenarikdan kelihatanmenyeronokkan.Disampingitu,penulisjugaberpendapatbahawa penggunaan unsur-unsur animasi dan grafik seperti komputer dan LCD juga merupakan antarabahanbantumengajaryangberkesandalammelaksanakanpengajarandan pembelajaransirah.Halyangdemikiankeranaunsur-unsuryangbergerakseperti animasimampumenarikperhatianmuridterhadapP&Pdanseterusnyamemudahkan guruuntukmelaksanakanprosesP&Pdenganlancardanefektif.Namunwalau bagaimanapunpenggunaanbahanbantumengajarperlulahdisesuaikandengantajuk yangingindiajarolehgurudidalamkelas.Sebagaicontoh,sekiranyaguruingin mengajartajukberkaitansalah-silahketurunannabis.a.w.,cukupsekadarguru menggunakancartaalirsalahsilahketurunannabis.a.w.untukditerangkankepada murid-murid. Hal ini bertepatan dengan saranan Sayidina Ali r.a, iaitu: Didiklah anakmu sesuai dengan zamannya Olehitu,penulisberpendapatbahawapenggunaanbahanbantumengajarsepertiBig Book,komputerdanLCDmerupakanantarabahanbantumengajaryangberkesan yangmanabolehdigunakanolehguruPendidikanIslamdalammenyampaikan pengajarandanpembelajaransirahdidalamkelas.Namunharusdiingatkanbahan bantumengajaryangdipiliholehguruperlulahbersesuaiandengantajukyangingin diajar supaya ia tidak menjejaskan perjalanan P&P guru dan yang paling penting ialah ia tidak menjejaskan pencapaian hasil pembelajaran dalam kalangan murid.