nawardaril2~gu2

haruan atau nama saintifiknyaChanna striatus merupakan spesies air tawarkarnivor dan popular di negara ini.

Populariti ikan haruan bukan sahaja se­bagai sajlan makanan atau sumber proteinsemata-mata tetapi menjangkau sehinggakepada penggunaan dalam perubatan.

Di kalangan masyarakat Melayu, ikan ha­ruan digunakan dalam perubatan tradisionaliaitu untuk rawatan dalaman terutama ibuyang baru lepas bersalin.

Hal yang sarna juga berlaku bagi ma­syarakat Cina dan India dan dan masyarakatlain yang juga terkenal dengan penggunaanikan haruan sebagai rawatan tradisional.

Berdasarkan kepada penggunaan spesies.tersebut dalam rawatan luka yang diamalkansejak sekian lama, seorang penyelidik diJabatan Sains Bioperubatan, Fakulti Peru­batan dan Sains Kesihatan, Universiti PutraMalaysia, Prof Dr. Abdul Manan Mat Jaistelah mengetuai sepasukan penyelidik untukmemberi fokus dalam usaha menggunakanekstrak ikan tersebut untuk tujuan saintifikdan perubatan.

Pasukan penyelidik yang dikenali sebagaiKumpulan Penyelidik Haruan melibatkanhampir 30 orang penyelidik daripada pel­bagai institusi pengajian tinggi awam (IPTA)dan universiti luar negara.

Penyelidik IPTA UPM seramai 10 orang,Universiti Teknologi Mara (UiTM) dan Uni­versiti Malaysia Sabah masing-masing se­ramai dua orang manakala Universiti In-

ndustri Selangor (Unisel), Universiti Malaya,Universiti Malaysia Pahang (UMP), Uni­versiti Malaysia Sarawak (Unimas) serta Ins­titut Penyelidikan Perhutanan Malaysia(FRIM) melibatkan seorang penyelidik.

Selain itu penyelidikan tersebut melibat­kan lapan penyelidik luar negara dari UnitedKingdom, Singapura, Australia, Thailand,China dan Amerika Syarikat.

Pasukan tersebut ditubuhkan pada 1 Juntahun lalu untuk memulakan dan membantudalam usaha penyelidikan dan pembangu­nan (R&D), projek pelajar, jaringan ker­jasama dan mengkomersialkan ikan haruan,Dr. Abdul Manan yang ditemui berkata, skopkajian penyelidikan informasi biologi, bahanbioperubatan, analisis genetik, analisis ki­mia, bahan perubatan dan penyelidikan ma­sa depan.

Pengkomersialan"Penyelidikan tersebut bermula pada 1985

dan berjaya menghasilkan beberapa pen­capaian dan kini telah sedia untuk fasapengkomersialan produk bioperubatan yangboleh dikategorikan kepada makanan tam­bahan, ubatan tradisional, penjagaan pe­ribadi (personal cares) dan farmaseutikal,"katanya.

Menurut Dr Abdul Manan yang juga ketuaprojek tersebut, antara penemuan yang me­narik sepanjang penyelidikan tersebut ialahterdapat 17 jenis asid amino dalam ikanharuan iaitu glycine, alanine, praline, iso-

leucine, leucine, methanine, histidine danthroenine yang secara relatifuya lebih tinggidalam spesies berkenaan berbanding yanglain.

Selain protein itu, ikan haruan juga me­ngandungi lemak dan kedua-dua merupakankomponen biokimia penting dalam prosespenyembuhan luka.

Beliau mendapat idea mengenai penye­lidikan tersebut selepas mendapatkan pan­dangan rakan-rakan mengenai kegunaanikan haruan untuk penyembuhan luka is­terinya yang baru bersalin secara pembe­dahan atau caesarian.

Namun Dr. Abdul Manan tidak berseo­rangan, memandangkan kerja-kerja penye­lidikan bermula daripada peringkat ekstraksebatian aktif ikan sehinggalah kepada peng­hasilan produk, analisis klinikal memerlukanramai kepakaran.

Malah, beliau memerlukan kepakaran dankecanggihan peralatan termasuk dari luarnegara bagi membantu penyelidikan ter­sebut.

"Sebab itulah saya melibatkan ramai pe­nyelidik termasuk dari institusi pengajiantinggi dari luar negara kerana kajian inimelibatkan banyak bidang, kata beliau ke­pada Utusan Malaysia.

Dalam penyelidikan tersebut, kaedah pe­ngekstrakan dilakukan dengan dua kaedahiaitu pelarut organik yang biasanya meng­gunakan alkohol dan juga pengektrakan be­rasaskan air atau water based extraction.

DR. ABDUL Msebah' anan Mat J .ikan haaglandaripada ProdalSkmenUnjUkkanruan ya . u beraseta kat ini. ng bel]aya dihaSilk~:kan

to a new self ..est~

is the most optima

Our products are

PENGGUNAAN ikan haRlan untuk penyembuhan dalaman memang sudah diketahui tetapisaintis mahu menjalankan penyelidikanbagi mencari rahsia keistimewaan tersebut.

UTUSAN MALAYSIA» Jumaat 8 Februari 2008

EkologiTerdapat 30 spesies dalam famili Channidae dan lapan daripadanyaterdpaat di negara ini termasuklah Haruan Channa striatus, tomanChanna micropeltes dan Bujuk Channa lucius. Haruan biasanya hidupdalam air cetek sedalam kira-kira satu meter, keruh dan tenang padasuhu antara 20 dan 30 darjah Celsius. Dengau sifat karnivor, haruanm8kan, haiwan kecil termasuk ikan, reptilia dan amfibia.

Kelakuan/Tabiat .Spesies ini mempunyai tabiat berenang ke air bersih dan mencarimakanan di kawasan yang banyak makanan. Ketika musim kemarau,ikan tersebut menyorok dalam lumpur dan keluar semula apabilakeadaan kembali normal.

Selepas itu, kandungan protein ikantersebut yang telah diekstrak akan me­nerusi alat khas iaitu berdasarkan tek­nologi kromatografi, yang seterusnya di­analisis menggunakan GCMS dan LCMSdanGCMS.

Ini penting bagi mengenal pasti jenisatau struktur molekul kandungan bioak­tif yang dikesan dalam ekstrak tersebut.

Antara penyelidikan yang dilakukandaripada ekstrak tersebut ialah menge­cilkan saiz partikel bahan kepada bentukserbuk selain penghasilan bahan farma­seutikal.

Penghasilan dalam bentuk kering atau

serbuk penting untuk menghasilkanubat-ubatan, kata Dr. Abdul Manan.

Menurut beliau penyelidikan akan di­teruskan dengan mencari ubat-ubatanuntuk dijadikan produk farmaseutikalanti-sakit, anti-kanser, anti-mikrob, dangumpalan platelet darah dan dijangkasemua penyelidikan dapat disiapkanmenjelang dua tahun akan datang.

Projek penyelidikan tersebut kini telahberjaya menghasilkan beberapa produkyang boleh dikomersialkan tetapi memer­lukan sokongan pelbagai pihak untuk me­mastikan ia benar-benar dapat diman­faatkan untuk kegunaan ramai.

ReproduksiSecara semulajadi haruan membiak beberapa minggu sebelummusim hujan dan anak ikan membesar kepada saiz dewasa bagimenghadapi musim banjir. Ini menjadi satu strategi bagimengelakkan pemangsa seperti ular, monyet dan cicak.

PentemakanHaruan membiak sama ada secara semub\jadi atau juga diladangtemakan termasuk teknik aruhan. Ikan ini mampu membiak sehingga1,000 anak ikan dan kolam konkrit dengan kedalaman tiga kaki danstok antara 2,000 dan 3,000 ekor bergantung kepada saiz kolam.Ia memerlukan empat bulan untuk membesar mencapai saiz pasaranseberat 250 gram.