1.PENGENALAN SISTEM KABEL BERTEBAT DIUDARA

PENATAHAN GEGANTI PERLINDUNGAN

1.Prosedur memulakan tugas

a) Elakkan ujian semula / berulang

b) Fahamkan lukisan skamatik

- secara terperinci

- biasakan

- fahamkan skim yang direkabentuk

- manual operasi / ujian pengilang

c) Format borang keputusan ujian

- sediakan awal-awal

- geganti-geganti biasa - guna format biasa

d) Semasa lawatan tapak

- perhatian susunataur umum pepasangan

i) Alat perlindungan dan alat kawalan

ii) Rekod dan buat lapuran bagi yang perlu ganti untuk jimat

masa.

e) Sebelum membuat setan geganti

Sedia / dapat nilai yang dikehendaki daripada perkiraan atau

parameter yang telah disediakan.

f) Litar individu disambung kepada palang bas voltan rendah atau

- Sistem dua palang bas voltan tinggi lengkap dengan alatubah dan pensuap.

- Pendekatannya adalah sama.

g) Kerja-kerja memula tugas biasanya dijalankan pada peringkat akhir apabila

semua kerja selesai.

(Oleh itu penguji akan bekerja dalam keadaan tertekan - never take

shortcut.

h) Pastikan semua litar berkaitan lengkap ( tiada gangguan )

( Ini panduan sahaja dan tidak semestinya menggambarkan jadual kerja yang

lengkap semasa memula tugas. (]

Prosedur memula tugas

Jadual Pemeriksaan

1. Pemeriksaan penglihatan

- Penyambungan pendawaian kemas / ketat

- panel geganti

- panel kawalan

- kotak penamatan alatubah arus dan sebagainya

- Cadangan penamatan penggunaan ' crimp ' atau ' lug '

- Sistem nombor piawai

- Label pendekatan mengikut fungsi

2. Lapurkan sebarang kerosakan, kehilangan atau pendawaian yang tidak lengkap.

3. Ujian keatas komponen perlindungan alatubah arus, alat ubah VT

- Ujian ciri

i ) Susunan fisikal

ii) Alatubah yang sesuai untuk geganti yang sesuai

iii) Kadar

4. Menjalankan ujian suntikan sekunder

- Untuk periksa tentukuran

- Ciri-ciri berada dalam tolerance

- Rekodkan lapuran ujian

5. Melengkapkan skim ujian dengan satu arus prima.

( Melibatkan keseluruhan papan suis

- termasuk komponen-komponen perlindungan (alatubah arus )

- litar-litar sekunder sehingga ke alat perlindungan untuk memastikan

penamatan yang baik dan betul.

( Peringatan : alat yang diuji mestilah ' mati ' , sedia ada tidak perlu )

- sambungan bumi dibukakan

- sambungan ujian mesti baik kerana voltan ujian rendah tetapi arus ujian amat

tinggi.

- perhatian harus diberi kepada komponen yang shortime rated - terbakar

- tentukurkan alat meter penunjuk - meter arus atau meter volt.

Langkah-langkah keselamatan semasa ujian :-

- Pastikan semua alat-alat ukur mempunyai range yang betul supaya tidak rosak

semasa diuji.

- Jangan biarkan sebarang alatubah mempunyai sambungan terbuka - high

voltage.

- Semasa menjalankan ujian penebatan 500V - pastikan buka semua alat

elektronik.

Langkah akhir- Ujian tekanan 2 KV untuk 1 minit.

- Ujian functional ( trip test )

Sistem Perlindungan Radial

-Berlakunya kerosakan diantara B dan C menyebabkan pemutus litar B bertindak.

-Sistem radial tidak seboleh harap seperti ring.

-Diskriminasi ialah faktor yang penting dalam sistem radial.

Jenis-jenis Skim Perlindungan

- Bergantung kepada pepasangan, saiz beban.

- Struktur sistem pengagihan ( paling umum ring dan radial ).

Perlindungan seunit ( di A ) amat efektif

Untuk sistem agihan gegelung berfungsi hanya jika kerosakan berlaku didalam zon

perlindungan.

Pemutus litar A dan B akan bertindak sekiranya kerosakan berlaku didalam zon.

- Sesuai untuk motor, alatubah, kabel, palang bas

- Membeza arus / voltan / jumlah fasa

- Hubung dengan pilot wire hujung ke hujung

Geganti-geganti semua unit

-translay

-Solkor R

- " RF

- " A

- " B

Komponen-komponen Skim Perlindungan

Am

- Alat ubah arus dan alat ubah voltan jatuh kedalam kategori ini.

- Perbezaan alatubah arus berbanding dengan alatubah voltan adalah alatubah arus tidak mengendalikan voltan yang tinggi.

sama juga alatubah voltan tidak mengendalikan arus yang tinggi.

- Oleh itu kuasa yang dikendalikan adalah kecil ( kurang daripada beberapa VA )

- Alatubah arus ialah untuk penyambungan ke geganti dan alatukur dan pemilihan burden dan penggunaan adalah penting supaya tidak kecil.

Alatubah Arus

Mempunyai kelas-kelas ketepatan

-tentu ukuran - yang lebih tepat, faktor tepu yang rendah

-perlindungan - jenis biasa - ALF yang tinggi

- eror yang tinggi

-

- kelas X - klas khas - kp

- secondary resistance

- Im yang ditetapkan

Pengiraan arus kerosakan :

Biasanya 2 tahap kerosakan ( fault level ) diguna iaitu : -

-3 fasa

-1 fasa

Untuk tahap kerosakan ( TK ) 3

Z punca + Z PB + Z kabel

Berdasarkan setiap fasa dan voltan satu fasa dibahagikan untuk mengetahui ITK

I3 = VF-N ( Z punca + Z kabel )

( V base yang sama )

Contoh :Sebuah generator 50KW ( 80% Xd ), 11KV bersambung kepada palang

bas oleh talian atas ( 0.3 ohm / km ) sejauh 10km.

I3o = 11 [ 11 x 0.8 + ( 0.3 x 10 ) ] kA

( 3 50

= 1.3 kA pada palang bas atau 24.76 MVA

Alatubah arus

- Stepdown arus kerosakan ketahap yang lebih selamat yang digunakan untuk membuatkan alat perlindungan berfungsi.

- Nisbah piawai untuk kegunaan alat perlindungan ialah 5A dan 1A.

- Nilai tipikal

100 / 5

100 / 1

200 / 5

200 / 1

400 / 5

400 / 1

1200 / 5

1200 / 1

2000 / 5

2000 / 1

dsb nya

dsb nya

- Disambung secara sesiri

- Merbahaya sekiranya bekerja dengan litar terbuka

Alat Ubah Voltan

- Mempunyai 2 kelas

-tentukuran

-perlindungan

- VT kadar beban lebih tinggi ( CT up to 30 to 40VA )

iaitu 100 to 200VA

- dilindungi oleh fius-fius disebelah primer dan sekunder

Alatubah Perlindungan jenis Kategori Khas

1) Alat ubah jenis core seimbang ( core balance )

2) Alat ubah penambahan ( summation )

Jenis 1) Menggunakan konsep fluks baki daripada ketiga-tiga fasa dan bukan arus

baki untuk mengukur ketiga-tiga arus samada hasilnya seimbang atau tidak

( RCCB )

2) Mengumpulkan keseluruhan arus daripada berbagai litar untuk memberikan

hasil campurannya - Pilot wire

- Summation metering

Alatubah Perlindungan dan Tentukuran

Kenapa perlu proses ujian memula tugas yang remeh : -

- Mengesahkan1) Tiada alat yang dirosakkan semasa dalam perjalanan

ketapak.

ii) Alat suis, alat perlindungan komponen perlindungan yang

betul dipasang.

iii) Verifikasi kepada lukisan shematik dan sistem

perlindungan yang dikehendaki.

iv) Memberi rekod keputusan untuk kegunaan nilai berkala

v) Proses perlindungan yang kompleks berfungsi mengikut

yang direkabentuk.

Kajian semasa berlakunya kerosakan litar pintas

1)Terlepasnya arus kerosakan tinggi secara tiba-tiba

- merosakan alat suis sekiranya tidak dilepaskan akan berlaku letupan,

kebakaran kepada papan suis / alat suis

2)Arus kerosakan yang amat tinggi menyebabkan tekanan mekanikal kepada alat

suis dan kabel terlibat. Oleh itu arus ini mesti dibuang dan dihindarkan dengan

seberapa cepat yang mungkin.

Oleh itu, bagaimana boleh dielak

- dengan ujian memulakan tugas

-dapat memastikan pemasangan betul

-selamat untuk digunakan

Dan dengan sebab itu perhatian keatas kesemua aspek adalah kritikal

-tiada yang disorokkan / ditinggalkan

Geganti elektronik lebih tepat ( nilai sempadan pengredan masa boleh

dikurangkan lagi.

PROSEDUR PENGREDAN

Pengredan Fius / geganti

tR = masa geganti bertindak

tR = fius pre - arc

Cadangan untuk diskriminasi

1.25tR + 0.1 + 0.1 = 0.6 tF

( 25% ) (sempadan ( P / Litar ) ( 40 % )

keselamatan)

( tF = 2tR + 0.3 saatDiscrimination

Tidak baiknya

Banyak level - jumlah masa terlalu panjang.

Geganti terakhir bertindak berada hampir kepada sumber yang paling tinggi tahap

arus kerosakan.

Koordinasi dengan fius masalah.

Baik

Mudah

Sempadan Pengredan

Tradisi- 0.4 saat ( daripada P / Litar 0.1 ) a

- lajakan geganti 0.05 b

- errors 0.15 c

- sempadan selamat 0.1 d

__________

0.4

- persamaan

t1 = 0.25t + 0.25 saat ( a + b + d ) tetap

t1 = sempadan pengredan

t = masa geganti bertindak paling hampir kepada titik kerosakan

( 2 x 7.5% kesilapan geganti )

( 10% kesilapan alat ubah arus )

Geganti B

Se tan arus = 5A = 200 A ( primary )

IF = 1400 A = 7 x setan 100%

masa geganti bertindak pada 7 x setan dan TMS = 1.0 ialah 3.6 s

Jumlah masa untuk bertindak = 0.13 + 0.4 = 0.53 s

Oleh TMS diperlu ialah = 0.53 = 0.147

3.6

guna 0.15

Pengredan Geganti Sebelum Fius

Nilai setan arus primer geganti mestilah

lebih 3-4 kali ganda kadar fius terlibat.

Sempadan = 0.4 tF + 0.15

40% error

( EIDMT or VIDMT )

Pengredan Geganti dengan Geganti

Gred B dengan A pada IF

Kedua jenis geganti biasa ( 3 / 10 )

Geganti A

Setan Arus = 5 A : 100 A ( Primary )

IF = 1400 A = 14 x setan 100%

PSM = 14

Rujuk graf geganti bertindak pada 14 X PSM, TMS = 0.05 ialah 0.13 s.

Kadaran-kadaran Umum

VA

Isee

Proction Class

Alf

2.5

0.5A

5P

5

5

1A

10P

10

7.5

5A

15

10

20

15

30

30

Perkara - perkara Yang perlu Diuji

Polarity ( Kekutuban ) - DC

Nisbah

Knee Point

Boleh diuji dengan teknik ujian sekunder atau primer.

Arus DC

Kekutuban-slide

Tujuan

-menentukan kutub yang betul bagi arah arus ( Lenz law )

agar relay bergerak ke arah yang betul ( begitu juga alat tentukur

supaya bacaan tidak terbalik).

Alatubah Arus

- Primer- palang bas

- Sekunder- iron laminated core

sec. wound wire output

- Berbagai rekabentuk

- Menisbah arus primer ke kadar yang lebih sesuai agar dawai saiz tidak perlu besar dan alat tentukur tidak besar dan mahal.

- Dikenal saiz melalui saiz beban VA.

500 / 1, 5VA Beban bermaksud

5VA = 5V

1A = 5/1 ( 5 ohm, gelangan maksima yang boleh disambung

atau 5VA = 1V ( 1 = 0.2 ohm

5A

5

-Magnetizing karakteristik perlu diketahui bagi menentukan kesesuaian

mengendali geganti dikenali sebagai titik knee

-Perlindungan P lengkap 5P10 maksud dalam 5% julat ( error ) nilai Arus

sekunder walaupun arus Primer naik sehingga 10 kali ganda.

-Litar uji arus dibuat seperti berikut

-Graf yang perlu dilukis untuk menentukan titik knee tersebut

ContohnyaAnda diberi alatubah arus 15VA, 5P10, 5A, plug setting 2.5A.

Vsec pada kadar arus 5A = 15 = 3V. Pada 2.5A = 15 = 6V

5

2.5

Pada 10 kali ganda daripada kadar biasa Vsee = 10 x 3 = 30V atau 10 x 6 = 60V

Jadi nilai Vknee mesti melebihi nilai-nilai tersebut.

( Jika tidak dapat kesempatan menguji guna Formula )

Vknee = VA x ALF = 2 x Vsec untuk diffential protection relay

Isec kadaran

Keputusan Ujian

VRYB

Periksa

0000

1) Pada 100V IR = 0.046

200.1.010.011

110% = 110V = 0.065

400.06.016.017

% = ( 0.065 - 0.046 ) / 0.046

60.023.024.025

= 41%

80.031.031.032

90.037.037.039

2) 110V, IR

= 0.065

100.047.047.049

110 +101% = 121 IR = 0.105

110.065.06.069

% = ( 0.105 - 0.065 ) / 0.065

120.105.107.111

= 62%

ulang ( 104.V Vknee D)POLARITY TEST

Polarities of current transformer must be checked to ensure that it is correctly installed.

1. Connect the +ve terminal of an L.V. d.c. supply to the C.T. primary P1 and the -Ve

terminal tp P2.

2. Positive terminal of AVO meter is connected to S1 and S2 is connected to the negative terminal ( AVO meter is set at D.C. milliampere )

3. Close the switch and make sure that the pointer deflects to the right.

C)RATIO TEST

Ratio Test is done to check the accuracy of the C.T. ratio. Primary Test Set is

used to carry out the ratio test.

1. Primary Test Set is connected to the CT as shown in figure 3.

2. Ammeter is connected in series and voltmeter in parallel with the load.

3. Raise the primary current and check that the secondary current is in

proportion with it.

FIGURE 3 : CONNECTION FOR RATIO TEST

CURRENT TRANSFORMER TESTINGS

OBJECTIVES :

To learn the followings : -

1.Ratio Test

2.Polarity test

3.Magnetisation Test

4.Resistance Check

INSTRUMENTS TO BE USED :

1.AVO Meter

2.Single Phase Variac

3.Current Transformer

4.Bridge Megger

5.Primary Injection Test Set

6.Resistance Box

PROCEDURE

A)RESISTANCE CHECK

1. Isolate the secondary winding of the current transformer to be tested.

2. Connect a bridge megger to terminals S1 and S2 and measure the resistance.

B)MAGNETISATION TEST

FIG. 1 : CONNECTION FOR MAGNETISATION CURVE TEST

Alat geganti untuk perlindungan

- Alat bertindak kepada keadaan litar yang tidak normal dalam sistem kuasa elektrik

dan mengendalikan pemutus litar supaya bahagian yang rosak diputuskan dengan

menyebabkan gangguan bekalan yang minima.

- Jenis-jenis asas

Induction-o/c & e/f *

Altracted armature - penunjuk bendera

Moving coil relay - skim perlindungan pantas thermal relay

Timing relay - digunakan bersama geganti perlindungan

Yang diperlukan

Jenis induksi

Cara Operasi

- Piring keluli beraksi yang bebas berpusing diantara 2 kutub elektromagnet.

- Kelajuan pusingan dikawal oleh sebuah magnet tetap ( bersamaan mengawal masa

terpelantik )

- Spring mengawal setan geganti

- Mula bertindak apabila arus ialah 1.05 hingga 1.3 x setan palam.

Setan Palam- 2 jenis GEC / dan lain-lain

Kadar bacaan- dalamA atau %

setan- geganti arus lebih

50 75 100 125 150 175 200 %

2.5 3.75 5 6.25 7.5 8.75 10 A

setan- geganti rosak bumi

10 15 20 25 30 35 40 %

0.5 0.75 1.0 1.25 1.5 1.75 2 A

Ujian-ujian untuk alat geganti

-Periksa arus geganti

-Masa terpelantik

-Arus utama

-Masa berpatah balik ( < 10s )

-Arus merangkak ( creep )

-Arus merangkak setiap setan palam

setelah selesai - Periksa nilai arus melimpah

- Kestabilan sistem

- Periksa dan jalankan kendalian litar terpelantik

-BS dan IEC 255

-Manufacturer guarantee sheet

Setan palam - Nilai yang dipersetujui dengan TNB

Contoh asas kiraan - untuk 1 level perlindungan papan suis sahaja.

Alat ubah arus 500/5, arus beban penuh 400A.

Diperlukan untuk terpelantik dalam 1.8 saat sekira berlaku litar pintas 3300 A.

Setan Palam = 5 x 400 = 4A , ( guna 5A, iaitu yang terdekat )

500

Arus Sekunder sewaktu litar pintas

3300 = 33A iaitu 33 = 6.6 kali ganda setan palam 5A

100

5

Dari graf , pada PSM 6.6, masa geganti bertindak ialah 3.6 saat ( TMS = 1.0 )

Dikehendaki 1.8 saat, TMS = 1.8 x 1 = 0.5

3.6

jadi setan palam 5, TMS = 0.5, masa terpelantik = 1.8 saat sewaktu arus litar pintas bernilai 3300A.

SETAN

-Setan Arus

-Setan masa

4.1SETAN ARUS

Terdapat tujuh setan arus dalam unit ampiar atau peratus pada titi palam ( plug

bridge ).

4.4.1GEGANTI KADAR 5A

Untuk geganti arus lebih

50, 75, 100, 125, 150, 175, 200%

2.5, 3.5, 5.0, 6.25, 7.5, 8.75, 10 Amps

Untuk geganti rosak bumi

10, 15, 20, 25, 30, 35, 40%

0.5, 0.75, 1.0, 1.25, 1.5, 1.75, 2.0 Amps

20, 30, 40, 50, 60, 70, 80%

1 , 1.5, 2 , 2.5, 3.0, 3.5, 4.0 Amps

4.1.2GEGANTI KADAR 1A

Untuk geganti arus lebih

50, 75, 100, 125, 150, 175, 200%

0.50, 0.75, 1.00, 1.25, 1.50, 1.75, 2.00Amps

Untuk geganti rosak kebumi

10, 15, 20, 25, 30, 35, 40%

0.10, 0.15, 0.20, 0.25, 0.30, 0.35, 0.40 Amp

20, 30, 40, 50, 60, 70, 80%

0.2, 0.3, 0.4, 0.5, 0.6, 0.7, 0.8 Amp

4.2SETAN MASA

Pergerakan piring geganti bergantung pada pegas heliks yang mempunyai daya

bertentangan. Masa kendalian geganti dapat diubahsuai dengan mengalihkan

kedudukan sentuh bergerak. ini dapat dilakukan dengan melaraskan setan

pendarab masa.

Setan pendarab masa mempunyai bidang 0 - 1.0.

Ditaip semula SU/2000PAGE 19