mesyuarat jawatankuasa kira-kira wang negara di … · mesyuarat tapak yang diadakan pada setiap...

PAC 8.12.2009

Laporan Prosiding JK Kira-kira Wang Negara / Bil. 36 2009

i

MESYUARAT JAWATANKUASA KIRA-KIRA WANG NEGARA DI BILIK MESYUARAT JAWATANKUASA 1, PARLIMEN MALAYSIA

KUALA LUMPUR

SELASA, 8 DISEMBER 2009

AHLI-AHLI JAWATANKUASA Hadir: YB. Dato’ Seri Azmi bin Khalid [Padang Besar] - Pengerusi YB. Dr. Tan Seng Giaw [Kepong] - Timbalan Pengerusi YB. Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed [Pulai] YB. Ir. Haji Hamim bin Samuri [Ledang] YB. Tuan Liang Teck Meng [Simpang Renggam] YB. Datuk Wilfred Mojilip Bumburing [Tuaran] YB. Dato’ Kamarudin Jaffar [Tumpat] YB. Tuan William Leong Jee Keen [Selayang] YB. Dato' Kamarul Baharin Abbas [Telok Kemang] YB. Tuan Pua Kiam Wee [Petaling Jaya Utara] YBhg. Datuk Roosme binti Hamzah [Setiausaha Dewan Rakyat] - Setiausaha Tidak Hadir [Dengan Maaf]: YB. Dato’ Abd. Rahman Dahlan [Kota Belud] YB. Tuan Alexander Nanta Linggi [Kapit] YB. Puan Tan Ah Eng [Gelang Patah]

URUS SETIA Encik Ikmalrudin bin Ishak [Setiausaha Bahagian (Pengurusan Dewan)] Encik Amisyahrizan bin Amir Khan [Ketua Penolong Setiausaha (Pengurusan Dewan)] Encik Wan Kamarul Ariffin bin Wan Ibrahim [Penolong Setiausaha

(Perundangan dan Prosiding)]

HADIR BERSAMA

Jabatan Audit Negara YBhg. Dato’ Azizah binti Haji Arshad [Timbalan Ketua Audit Negara] Kementerian Kewangan Malaysia YBhg. Dato’ Noorrizan binti Shafie [Setiausaha Bahagian Kawalan dan Pemantauan] Tuan Syed Nasir bin Syed Ahmad [Timbalan Setiausaha Bahagian,

Kawalan dan Pemantauan ]

samb/-

PAC 8.12.2009


ii

HADIR BERSAMA (samb/-)

Jabatan Akauntan Negara Malaysia Puan Normah binti Abdul Rahman [Ketua Penolong Pengarah (K)] Unit Perancang Ekonomi Puan Hidah binti Hisran [Timbalan Pengarah] Jabatan Perkhidmatan Awam Malaysia Encik Mansor bin Maizan [Timbalan Pengarah]

SAKSI-SAKSI

Kementerian Pengangkutan Malaysia YBhg. Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari [Ketua Setiausaha

Kementerian Pengangkutan] YBhg. Datuk Surej Singh [Ketua Pengarah Jabatan Keselamatan Jalan Raya] Tuan Haji Abdul Rahim bin Daud [Setiausaha Bahagian Pembangunan] Encik Chua Kok Ching [Setiausaha Bahagian Kewangan] Encik Esparan A/L Munusamy [Timbalan Setiausaha Bahagian Pembangunan] Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz [Penasihat Undang-undang] Encik Mohd Shahriman bin Shifon [Ketua Penolong Setiausaha (PPD)] Syarikat Kereta Api Tanah Melayu Berhad (KTMB) Dr. Aminuddin bin Adnan [Presiden] Tuan Haji Hilmi bin Mohamad [Pengurus Besar Bahagian Pengurusan Projek] Encik Suhaimi bin Ahmad [Jurutera Projek] Encik Azhar bin Darus [Bekas Pengurus Projek] Syarikat DRB-HICOM YBhg. Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd. Jamil [Pengurus Urusan Kumpulan] Tuan Haji Madzin bin Majid [Pengurus Besar Projek] Encik Mohd Zaini bin Ibrahim [Ketua Kontrak] Syarikat Kinta Samudra-OPUS International (KSOI) Tuan Haji Nor Rizan bin Mohd Akhir [Pengurus Projek] Encik Lawrence Chin Kim Leong [Ketua Bahagian Kontrak] Encik Gary Ng [Pengurus Projek] Tuan Haji Ghazali bin Ahmad [Pengurus Kontrak]

PAC 8.12.2009


iii

PAC 8.12.2009


1

LAPORAN PROSIDING

MESYUARAT JAWATANKUASA KIRA-KIRA WANG NEGARA PARLIMEN KEDUA BELAS, PENGGAL KEDUA

Bilik Mesyuarat Jawatankuasa 1, Parlimen Malaysia, Kuala Lumpur

SELASA, 8 Disember 2009

Mesyuarat dimulakan pada pukul 11.56 pagi

[Yang Berhormat Dato’ Seri Azmi bin Khalid

mempengerusikan Mesyuarat]

Tuan Pengerusi: Assalamualaikum dan selamat sejahtera. Yang Berhormat Ahli-ahli

Jawatankuasa Kira-kira Wang Negara Parlimen ke-12, Yang Berbahagia Timbalan Ketua Audit

Negara Dato’ Azizah binti Haji Arshad, Yang Berbahagia wakil urus setia, dan seterusnya para

agensi pusat. Terlebih dahulu izinkan saya semua ahli mesyuarat yang hadir pada hari ini, PAC

yang lalu kita semua telah menyenaraikan beberapa isu yang akan diterangkan untuk PAC

sepanjang Disember ini. Senarai isu-isu yang akan dibincangkan adalah dijadualkan seperti

berikut:

(a) Projek Landasan Berkembar Elektrik di antara Rawang dan Ipoh, oleh

Kementerian Pengangkutan pada 8 Disember 2009 iaitu pada hari ini;

(b) Pengurusan Syarikat Prasarana Negara Berhad, oleh Kementerian

Kewangan; pada 9 Disember 2009;

(c) Pelaksanaan Projek-projek Perumahan di bawah Syarikat SPNB, pada

14 Disember 2009; dan

(d) Penyelenggaraan Bangunan Sekolah, oleh Kementerian Pelajaran pada

16 Disember 2009.

Jadi Ahli-ahli Yang Berhormat sekalian, ingin saya maklumkan bahawa pada minggu ini

mesyuarat akan diadakan selama dua hari iaitu pada hari ini dan esok. Untuk sesi ini, kita telah

menjemput Kementerian Pengangkutan untuk membentangkan Laporan Projek Landasan

Berkembar Elektrik di antara Rawang dan Ipoh. Untuk makluman Ahli-ahli mesyuarat, perkara ini

ada dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara tahun 2008. Tanpa melengahkan masa

lagi, eloklah terlebih dahulu kita mengesahkan mesyuarat pada hari ini. Agendanya ialah

mengesahkan minit mesyuarat pada 17 Oktober 2009.

Yang Berhormat sekalian, di hadapan kita ialah minit mesyuarat 17 Oktober 2009.

PAC 8.12.2009


2

Perkara 1.0 sehingga 1.4 ialah ucapan Tuan Pengerusi. Perkara 2.0 ialah perbincangan

Ahli-ahli jawatankuasa mengenai perancangan isu-isu yang akan disiasat oleh PAC berdasarkan

laporan Ketua Audit Negara. Itu sahaja apa yang telah kita putuskan pada hari itu. Yang

Berhormat, boleh kita teruskan?

Dato’ Kamarudin Jaffar [Tumpat]: Boleh.

Tuan Pengerusi: Okey, untuk landasan kereta api, kita sepatutnya membaca,

diharapkan Ahli-ahli ada diedarkan nota power point ini, untuk jadi panduan kepada kita.

■ 1200 Jadi yang dimaklumkan kepada kita ialah kos overrun, yang selalunya dibangkitkan dan

dimaklumkan kepada kita ialah kerana kelewatan itu dan ini. Jadi, ada perkara-perkara yang kita

hendak bincang dahulu sebelum kita panggil mereka masuk? Ada Yang Berhormat? Anything

that you want to...

Dato’ Kamarudin Jaffar: Tuan Pengerusi, mungkin Audit Negara hendak highlight

semula point-point supaya kita tahu.

Tuan Pengerusi: Okey, sila Dato’ Azizah.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad [Timbalan Ketua Audit Negara]: Assalamualaikum

warahmatullaahi wabarakaatuh. Tuan Pengerusi, Yang Berhormat Ahli-ahli PAC dan Tuan-tuan

dan Puan-puan. Okey, Projek Landasan Berkembar Elektrik Rawang-Ipoh melibatkan kos

berjumlah RM5.7 bilion, dan dilaksanakan melalui dua pakej iaitu pakej infrastruktur dan pakej

sistem.

Kontraktor utama bagi pakej infrastruktur ialah DRB-Hicom, manakala bagi pakej sistem

ialah MITSUI-MTS Consortium. Pengauditan yang telah dijalankan mendapati beberapa

kelemahan, seperti projek lewat disiapkan dan menyebabkan kos projek meningkat di mana

dianggarkan sejumlah RM1.43 bilion lebih tinggi daripada kos asal, perolehan peralatan melebihi

keperluan dan peralihan tren tidak diselaraskan dengan pembangunan infrastruktur.

Perkara ini telah menyebabkan objektif pelaksanaan projek tidak dapat dicapai

sepenuhnya seperti mana yang telah ditetapkan. Kerajaan juga besar kemungkinan terpaksa

menanggung sebahagian daripada kos kerugian yang dianggarkan berjumlah RM1.14 bilion,

kerana syarat kontrak di antara DRB-Hicom dengan kerajaan telah menetapkan bahawa liabiliti

maksimum yang boleh dituntut daripada kontraktor hanyalah setakat RM257.99 juta sahaja.

Okey, itu secara umumnya, Yang Berhormat.

Tuan Pengerusi: Okey, sila tolong panggil pihak kementerian dahulu untuk mereka beri

briefing kepada kita, kemudian mereka hendak jemput sesiapa beri briefing, dipersilakanlah.

Assalamualaikum dan salam sejahtera kepada Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari,

KSU Kementerian Pengangkutan dan semua yang hadir. Dato’ Sri, seperti maklum, kerana in this

court you are quite familiar, bukan?

PAC 8.12.2009


3

Akan tetapi, kepada yang lain di mana belum familiar dengan PAC ini, saya maklumkan

oleh sebab kemungkinan ada yang tidak sedar, bahawa setiap perkataan yang kita sebut dalam

siasatan PAC ini dirakamkan dan recorded in verbatim and it is distributed to Parliament. Jadi,

kalau kita tidak mahu memberi rakaman tutup seperti ini. Lampu merah menyala itu, maknanya

dirakam. Juga, untuk memudahkan pengedaran kita dan penyediaan laporan, urus setia kita ini

kebanyakannya kalau dalam bahasa Inggeris itu mereka susah sedikit untuk di transcribe. Akan

tetapi, make yourself comfortable lah. Kita di sini pun banyak menggunakan bahasa Inggeris

juga. Selepas itu, sebelum kita edarkan verbatim itu, kita hantar semula ke kementerian untuk

dibuat pindaan dan correction. Jadi, kadang-kadang kalau banyak sangat correction pun, lambat

juga jadinya. Okey, kita minta Dato’ Sri KSU untuk memulakan penerangan, berpandukan dahulu

kepada Laporan Audit Negara.

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari [Ketua Setiausaha Kementerian Pengangkutan]: Ya, thank you. Terima kasih Tuan Pengerusi. Assalamualaikum

warahmatullaahi wabarakaatuh dan selamat tengah hari. Terlebih dahulu, saya bagi pihak

Kementerian Pengangkutan ingin mengucapkan terima kasih di atas jemputan yang telah diberi

oleh pihak PAC kepada kementerian untuk memberikan taklimat pada hari ini. Bersama-sama

saya pada hari ini adalah pegawai-pegawai daripada Kementerian Pengangkutan dan juga pihak

KTMB. Di sebelah kanan saya ialah Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz, Penasihat Undang-

undang Kementerian Pengangkutan, dan di sebelah kiri saya adalah Datuk Haji Abdul Rahim

Daud, Setiausaha Bahagian Pembangunan. Tuan Pengerusi...

Tuan Pengerusi: Dato’ Sri, minta maaf.

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Ya.

Tuan Pengerusi: Mengapa you bawa penasihat undang-undang?

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: …Because perkara ini telah dikaji oleh penasihat

undang-undang Tuan Pengerusi, because of ada elemen kontrak ini telah ditamatkan, so, ada

contractual yang perlu dikaji oleh pihak penasihat undang-undang dan beliau telah pun membuat

kajian berkaitan perkara ini.

Tuan Pengerusi: Alright.

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Sebelum saya memberi tentang penerangan

lanjut mengenai projek ini Tuan Pengerusi, saya ingin memaklumkan bahawa Projek Landasan

Berkembar Elektrik Rawang-Ipoh adalah merupakan projek di bawah RMK-8, dengan tempoh

pelaksanaannya termasuk tempoh pelanjutan iaitu bermula dari 17 Julai 2000 hingga 31

Disember 2007, iaitu selama 7 tahun 5 bulan. So, sepanjang tempoh projek ini dilaksanakan dari

tahun 2000 hingga 2007, terdapat tiga orang Ketua Setiausaha Kementerian yang bertukar ganti,

iaitu Datuk Zaharah binti Shaari, bermula 21 Jun 1999 sehingga 2 Julai 2005.

PAC 8.12.2009


4

Kedua, Datuk Mohd Safaruddin bin Muhammad Sidek yang dilantik menjadi KSU

bermula 7 Julai 2005 hingga 8 Oktober 2006. Ketiga, saya sendiri, Zakaria bin Bahari mula

dilantik pada 13 Oktober 2006 hingga sekarang.

Tuan Pengerusi, Projek Landasan Berkembar Elektrik Rawang-Ipoh terbahagi kepada

dua pakej, iaitu pakej infrastruktur yang dilaksanakan oleh syarikat DRB-Hicom dalam tempoh 35

bulan bermula 17 Julai 2000 sehingga 10 Disember 2003, iaitu tarikh siap asal. Kontrak DRB

telah ditamatkan oleh kerajaan pada 5 Ogos 2005. Kerja-kerja tapak seterusnya telah diambil alih

oleh syarikat UEMC bermula 1 Jun 2005. Di antara skop kerjanya ialah pembinaan landasan

berkembar ini, iaitu sepanjang 179 kilometer dan membina 14 buah stesen baru.

Manakala pakej sistem pula, ia dilaksanakan oleh konsortium MITSUI dalam tempoh 45

bulan, iaitu bermula 10 Januari 2001 sehingga 9 Oktober 2004, iaitu tarikh siap asal. Lanjutan

masa telah diberikan sehingga 31 Disember 2007 kerana kelewatan pakej infrastruktur. Di antara

skop kerja bagi pakej sistem ini adalah elektrifikasi, pensemboyanan, komunikasi dan juga pusat

kawalan di KL Sentral. Dalam menjalankan projek ini, kerajaan telah dibantu oleh sebuah syarikat

PMC (Project Management Company) iaitu Konsortium Kinta Samudra ataupun secara

ringkasnya KS-OPUS, yang bertindak sebagai pengurus projek semasa pembinaan.

Tuan Pengerusi, berkaitan dengan pelaksanaan pemantauan projek ini, satu

Jawatankuasa Pemandu di peringkat kementerian telah ditubuhkan, di mana ia mengadakan

mesyuarat setiap bulan dan dipengerusikan oleh KSU ataupun TKSU. Kedua, Jawatankuasa

Perubahan Kerja (Variation Order Committee) dipengerusikan oleh KSU. Ketiga, Jawatankuasa

Tanah, Setinggan dan Rumah Ibadat yang bermesyuarat setiap empat bulan dan dipengerusikan

oleh Setiausaha Bahagian Darat Kementerian Pengangkutan. Di samping itu, terdapat juga

Mesyuarat Tapak yang diadakan pada setiap bulan, dan ia dipengerusikan oleh pengurus projek

daripada syarikat KTM Berhad.

Tuan Pengerusi, bagi meneruskan taklimat ini, saya ingin memohon kebenaran Tuan

Pengerusi bagi membolehkan Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz, iaitu Penasihat Undang-

undang Kementerian Pengangkutan untuk memberikan taklimat seterusnya berkaitan projek ini,

di mana beliau telah membuat kajian menyeluruh terhadap projek ini berdasarkan kepada

keadaan di mana kontraknya telah ditamatkan dengan pihak syarikat DRB-Hicom. Saya mohon

kebenaran Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Silakan.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz [Penasihat Undang-undang Kementerian Pengangkutan]: Terima kasih Tuan Pengerusi. Sebelum saya bermula, saya ingin membuat

clarification di sini bahawa penemuan atau fakta yang hendak dibentangkan ini tiada mempunyai

kaitan dengan undang-undang dan tidak merupakan pandangan undang-undang, tetapi lebih

kepada fakta yang boleh membantu Jawatankuasa PAC dalam taklimat ini.

PAC 8.12.2009


5

Saya terlibat secara tidak langsung dan langsung dalam projek ini, terutamanya selepas

kontrak ini dibatalkan dan semasa dalam proses amicable settlement...

Tuan Pengerusi: Kontrak dengan DRB-Hicom ini kontrak yang mana?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: DRB-Hicom, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: First contract lah ya?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ya, first contract. Dibatalkan dan setelah kita

mengadakan rundingan melalui amicable settlement, kita telah menemui fakta-fakta yang akan

saya jelaskan selepas ini. Izinkan saya, Tuan Pengerusi.

Kontrak ini pada mulanya bermula 17 Julai 2000, dan kemudian kita ada satu lagi phase,

iaitu infrastruktur dan juga sistem. Kontrak sistem bermula 6 bulan lewat. Di peringkat ini,

terdapat persoalan mengapa kerajaan telah memberikan EOT selama 177 hari. So apa yang

berlaku adalah, apabila kontrak DRB-Hicom bermula, mereka sepatutnya ada satu proses

dinamakan inter-phase, di mana kedua-dua pihak akan bertukar design, sistem dan juga

infrastruktur. So di sini, kementerian telah dinasihatkan supaya kontrak MITSUI dimulakan lewat.

Akan tetapi, apabila perkara ini berlaku, kita dapati bahawa MITSUI memaklumkan kepada

kementerian dan mengatakan, “kita tidak boleh hendak ubah design, sebab kontrak kita belum

bermula”. So because of that, kontrak DRB-Hicom telah dilanjutkan untuk disamakan dengan

kontrak MITSUI. So dari situ, kontrak DRB-Hicom telah dilanjutkan selama enam bulan, di mana

tarikh untuk site possession telah dianjakkan kepada 11 June 2001, manakala untuk tarikh siap

kontrak adalah pada 23 Disember 2003.

Dato’ Kamarudin Jaffar: Kalau boleh saya tanya, Kinta Samudra ini sudah terlibat atau

belum lagi?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Sudah terlibat, Yang Berhormat.

Dato’ Kamarudin Jaffar: Jadi, ini nasihat Kinta Samudra?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ya, saya. Saya akan pergi kepada Kinta Samudra

pada akhir taklimat nanti. So, setelah projek bermula, sepatutnya pada 1 Jun 2001 kerajaan perlu

beri site possession kepada pihak kontraktor bagi membolehkan pihak kontraktor memulakan

kerja. So apa yang berlaku on the ground pada waktu itu adalah, terdapat banyak arahan

perubahan kerja yang melibatkan EOT dan terdapat juga kelewatan yang ketara daripada pihak

kerajaan dalam memberikan site possession. Ia ada kena mengena dengan perubahan.

Tuan Pengerusi: I think, in front of us is only a bare documentation. So, you please

bare with us kalau kita tanya in between ya. Pertama, kita ada konsultan yang sepatutnya

membuat satu total perancangan. Jadi, bagaimana ini berlaku? You beri kontrak infrastruktur

dahulu, kemudian baru dimaklumkan oleh MITSUI bahawa sistem perlu dibuat dahulu barulah

kita boleh sesuaikan. Adakah itu tidak dilihat oleh konsultan?

PAC 8.12.2009


6

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Sepatutnya perkara tersebut perlu dilihat oleh

pihak konsultan, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Okey. Mengapa konsultan tidak membuat begitu? Konsultan ada di

sini?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Kita sudah panggil, mereka ada di luar.

Tuan Pengerusi: Ada di luar? Okey, that question we want to know. Pengalaman

konsultan ini memang luas dalam bidang ini kah agaknya?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Konsultan ini sebelumnya terlibat dalam projek

Putra LRT Station, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Putra LRT.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Konsultan yang sama difahamkan telah

dipindahkan ke dalam projek ini.

Tuan Pengerusi: Jadi, pengalaman mereka ini dalam bidang ini hanya satu sahaja,

bukan?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Jikalau difahamkan, begitulah, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Bagaimana mereka dilantik?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Pelantikan tiada dalam pengetahuan saya, Tuan

Pengerusi.

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Saya ada menerima satu surat, Tuan Pengerusi,

ada Setiausaha Bahagian Darat semasa kontrak ini berjalan.

Tuan Pengerusi: Tidak mengapa. Kita hendak tahu sahaja. Sebagai konsultan,

sepatutnya ia terlebih dahulu melihat sistem dahulu. Saya bersetuju, selagi sistem tidak dibuat,

bagaimana kita hendak membuat yang lain? How come such a simple matter di drag kan dari

segi... Maknanya, kelewatan enam bulan, bukan?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ya, saya.

Tuan Pengerusi: Dalam tempoh itu, adakah di caj kepada kerajaan?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Tidak ada, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Tidak ada bayaran?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Tidak ada bayaran.

Tuan Pengerusi: Bermakna free lah?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Free sahaja, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Okay, no cost to government. Any question on that one? No cost tidak

mengapalah rasanya.

Tuan Pua Kiam Wee [Petaling Jaya Utara]: UEMC tidak mengenakan kos kepada

government?

Tuan Pengerusi: Ya.

PAC 8.12.2009


7

Tuan Pua Kiam Wee: [Bercakap tanpa menggunakan pembesar suara]

Tuan Pengerusi: No, main contractor untuk infrastruktur ini, mereka beri, tetapi mereka

tidak boleh buat kerja kerana sistem tidak siap, design system. Jadi, ia perlu ditangguhkan enam

bulan untuk apa-apa bayaran yang dibayar kepada sesiapa dalam tempoh berkenaan. Adakah

dibayar kepada kontraktor kerana dia tidak boleh jalankan, mobilization cost kah, management

cost kah, overhead kah atau apakah..., adakah dia bayar?

■ 1215 Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Mengikut rekod, tiada.

Tuan Pengerusi: Tiada?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Tiada, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Okey, konsultan daripada awal perlu bayar, bukan?

Ir. Haji Hamim bin Samuri [Ledang]: Tuan Pengerusi...

Tuan Pengerusi: Ya.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Perlu check betul-betul. Minta maaf ya. Ini perlu check betul-

betul. Biasanya, kalau EOT dengan sebab arahan kerajaan, di mana kontraktor tidak boleh

masuk awal, biasanya dalam items preliminaries itu ada VO. So in this case, perlu check betul-

betul khuatir ada. Kalu tidak, nanti kita salah buat statement pula... [Ketawa] Cuba check semula.

Tuan Pengerusi: Untuk apa itu?

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Preliminaries item. Biasanya ada kalau ada EOT.

Seorang Ahli: Budget preliminary.

Tuan Pengerusi: Okey. Ini soalan daripada Ahli PAC. Kita ini pun juga konsultan...

[Ketawa] Jadi, mungkin di sembunyi di dalam content prelims.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Tuan Pengerusi, terima kasih atas soalan tersebut.

Kita ada dalam kes ini, untuk yang interface ini, permohonan EOT itu sebenarnya kerajaan

arahkan kepada kontraktor untuk apply, sebab tidak boleh berlaku suai muka atau interface itu.

Dalam kes EOT yang lain, ada sepuluh EOT selepas ini. Saya akan jelaskan...

Tuan Pengerusi: EOT itu apa? Minta maaf.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Saya minta maaf, Tuan pengerusi. Perlanjutan

masa. Apabila kita beri perubahan kerja dan tukar design, ia akan melibatkan pengambilan tanah

yang lain dan menyebabkan perlanjutan masa. So, untuk EOT ini, assessment day ini Yang

Berhormat, ia tidak melibatkan sebarang variation claim. Memang tidak ada yang hidden. It is

very clear cut.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Tiada tuntutan lah?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Tiada tuntutan, Yang Berhormat.

Tuan Pengerusi: Not hidden, anyway?... [Ketawa] Tidak mengapa.

PAC 8.12.2009


8

Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed [Pulai]: Tuan pengerusi.

Tuan Pengerusi: Ya.

Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed: Saya cadangkan kalau boleh, biar taklimat ini

diteruskan dahulu. Jadi, as we go along, we post question…

Tuan Pengerusi: Ya.

Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed: ...Akan tetapi mereka tidak perlu jawab

dahulu. Then, mereka jawab kemudian lah. Jadi, kita dapat bigger picture dahulu, baru kita boleh

zoom in on the details...

Tuan Pengerusi: Saya khuatir nanti...

Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed: ...Sebab sekarang ini saya khuatir mereka

side tracks...

Tuan Pengerusi: Saya khuatir kita lupa nanti. Kita lupa, mereka pun lupa.

Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed: Tulislah.

Tuan Pengerusi: Okeylah, yang mana....

Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed: Kalau tidak, kita tidak dapat cerita yang

keseluruhan.

Tuan Pengerusi: Ya, feel...

Tuan William Leong Jee Keen [Selayang]: Lagipun, ada sepuluh alasan extension of

time untuk beri kita dengar dahulu.

Tuan Pengerusi: Jadi, Tuan Pengerusi ada right lah untuk tanya, bukan?

Beberapa Ahli: Okey... [Ketawa]

Tuan Pengerusi: Thank you... [Ketawa].

Encik Mohamad Onn Bin Abd Aziz: Saya harap pihak...

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Ahli boleh mencelah?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Pada waktu itu pihak kontraktor dan konsultan pun

ada pada waktu itu. So, mereka boleh menafikan atau pun menyokong dengan sayalah, sebab

saya bukan engineer by profession tetapi saya cuma study dan mengambil perhatian saya

berdasarkan apa yang saya faham. So, saya cuba ringkaskan, Tuan Pengerusi. So, apabila kita

telah pun tetapkan 1 Jun 2006 sebagai tarikh untuk kita berikan peringatan kosong kepada

kontraktor, apa yang berlaku di sana ataupun on the ground, adalah terdapat 34 lokasi kita beri

lewat. Ada satu lokasi itu, kita beri satu bulan sebelum tarikh siap kerja iaitu November 2003.

Tarikh siap kerja ialah Disember 2003.

So, di sini ada satu isu dan ia berkait rapat dengan arahan-arahan VO yang dikeluarkan

oleh pihak kerajaan. Di sini, kita ada 46 VO yang mana terdapat surat daripada SOR KTMB

mengarahkan perubahan kerja dilakukan. Daripada jumlah 46 tersebut, enam VO berstatus VAR

3. So, yang untuk engineering, mungkin Variation Authorization Request.

PAC 8.12.2009


9

Apabila sampai peringkat VAR 3 ini, selalunya kita sudah okey. Cuma, hendak tentukan

costing bawa kepada VAR 5 dan kita bayar. So, apabila kontraktor buat kerja, kemudian apabila

KS-OPUS memperakukan, mereka sudah lupa yang mereka sudah keluarkan VAR 3. Apabila

mereka perakukan, mereka tolak semua permohonan VO, 46 permohonan VO yang berjumlah

RM588 juta yang mana kerja-kerja telah berjalan. So, berikutan daripada itu, pihak kontraktor

mengalami masalah kewangan yang teruk.

Tuan Pengerusi: Sebentar. VAR 3 itu apa?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Variation Authorization Request. So, apabila ada

arahan untuk perubahan kerja, pihak kontraktor akan kemukakan kepada pihak SOR, KS-OPUS

dalam kes ini, dan konsultan akan evaluate. So, ia ada committee, VAR 1A dan VAR 1B. Itu

secara internal. Kemudian itu, ada VAR 2...

Tuan Pengerusi: Can you… Please? Kita di sini not familiar with VAR 1, 2 or 3. You

perlu clarify sedikit lah ya. Thank you.

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: VAR itu...

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Okey. VAR ini...

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: VAR 1, VAR2.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Okey. VAR 1, VAR 2, VAR 3, VAR 4, dan VAR 5.

Ia ada lima VAR. Untuk perubahan kerja, ia perlu melalui proses ini. Ahli Jawatankuasa VO yang

akan tentukan perkara ini. So apa yang berlaku, apabila ada arahan perubahan kerja, kontraktor

akan datang kepada kerajaan, atau pun dalam kes ini konsultan, beritahu ada arahan daripada

KTMB atau pun daripada pihak berkuasa tempatan meminta supaya perkara ini dilakukan. So, ia

akan melibatkan additional cost. So, di pihak Jawatankuasa VO mereka akan sit down. Itu

namanya VAR 1A, VAR 1B sehingga VAR 2, di situ. Internal. Apabila telah selesai internal dan

berpuas hati, kerajaan, SOR akan keluarkan variation authorization order, VAR 3 kepada pihak

kontraktor dan mengarahkan mereka membuat kerja.

So, pada waktu itu bilangan kuantiti telah pun dimaklumkan kepada kerajaan. Kerajaan

ambil maklum, so, kontraktor buat kerja. So, dalam kes ini Tuan Pengerusi, terdapat enam

variations order yang berstatus VAR 3. Maksudnya, positif. Tinggal lagi, dari segi pentadbiran

administrative, perkara itu perlu di bawa semula kepada Jawatankuasa VO untuk ditentukan

costing yang munasabah. So, apa yang berlaku di dalam projek ini, apabila perkara tersebut

dibawa kepada Jawatankuasa, KS-OPUS telah mengubah pendirian, yang mana ke semua 46

VO ini yang mana enam merupakan sudah berstatus VAR 3, ditolak oleh pihak konsultan.

Tuan Pengerusi: Ditolak oleh konsultan kah...

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Saya..

Tuan Pengerusi: ... Atau ditolak oleh Jawatankuasa?

PAC 8.12.2009


10

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Konsultan. Konsultan telah memperakukan

Jawatankuasa untuk menolak.

Tuan Pua Kiam Wee: Adakah konsultan itu duduk dalam Jawatankuasa?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ya.

Tuan Pua Kiam Wee: Sebelum ini?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ya. Dia duduk dalam Jawatankuasa.

Tuan Pua Kiam Wee: Sebelum ini ada duduk dalam Jawatankuasa?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Yes, saya.

Tuan Pua Kiam Wee: So, mereka telah setuju bersama dengan Jawatankuasa...

Encik Mohamad Onn Bin Abd Aziz: Yes.

Tuan Pua Kiam Wee: ...Dan selepas itu menolak semua?


Tuan Pengerusi: Akan tetapi, tiap-tiap claim kontraktor, selalunya is a consultant that

verify, bukan?


Tuan Pengerusi: Kemudian barulah...

Seorang Ahli: [Bercakap tanpa menggunakan pembesar suara]. Tuan Pengerusi: Ya, instruction to do work above. Consultant is always there, bukan?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Yes, saya Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Bagaimana yang dia boleh tolak di sini, dan sebelum itu yang variation

order level 3 itu...

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Okey...

Tuan Pengerusi: ...Enam sudah diluluskan...

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Okey..

Tuan Pengerusi: ...Adakah konsultan bersama-sama dalam masa ia diluluskan?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Saya, Tuan Pengerusi. Bersama-sama.

Tuan Pengerusi: Bersama-sama? Akan tetapi, di peringkat atasan lagi rekomen ditolak?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Rekomen ditolak.

Tuan Pengerusi: Apakah sebabnya?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Okey. Saya difahamkan Tuan Pengerusi, pada

mesyuarat yang diadakan pada 23 Ogos 2003, pihak kontraktor telah beri taklimat bagi pihak

KSU pada waktu tersebut. Pada waktu itu, Datuk KSU, Datuk Zaharah pun ada pada waktu

tersebut, telah mengingatkan konsultan untuk setiap permohonan VO, especially yang telah pun

kementerian keluarkan status VAR 3 ini, kita perlu rujuk kepada arahan Perbendaharaan.

Maksudnya, EPU dan juga Kementerian Kewangan, terutama dari segi costing.

PAC 8.12.2009


11

Ini kerana, kalau amountnya more than 10%, kita perlu dapatkan kelulusan daripada

MOF.

Tuan Pengerusi: Procedure lah...

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: So, perkara ini telah pun dimaklumkan kepada

pihak konsultan. Pada mesyuarat yang diadakan pada 13 Disember 2003, ketika mengadakan

mesyuarat susulan berikutan mesyuarat yang diadakan pada 23 Ogos tersebut, amount yang

sangat besar telah di bawa kepada Datuk KSU pada masa itu. RM689 juta kalau ikut figure.

Tuan Pengerusi: Amount?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: RM689 juta, Tuan Pengerusi. Berikutan dari itu,

Datuk KSU telah memberi kata dua kepada konsultan, kenapa konsultan tidak mengikut proses

yang telah diarahkan sebelum ini? So, hasil daripada mesyuarat tersebut, selepas tarikh tersebut,

semua KS-OPUS, dengan segala hormatnya, telah mengambil langkah mudah menolak semua

permohonan VO tanpa mengambil kira kesannya kepada kerja-kerja pembinaan di tapak. So,

kami di pihak kementerian pada waktu itu difahamkan bahawa, VO adalah negatif walaupun telah

berstatus VAR 3. EOT tidak wajar diberikan, walaupun site possession lewat kita beri. Oleh

sebab tarikh siap kerja adalah pada Disember 2003, mereka telah lewat dan kita kenakan LAD,

and on top of that, kita terus dicadangkan dengan ada empat proposal, yang mana proposal nya

adalah kita menamatkan kontrak kerja dengan pihak DRB-HICOM.

Tuan Pengerusi: Siapa cadangkan?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: KS-OPUS, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Konsultan lah?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Saya. Fakta-fakta ini Tuan Pengerusi, kita cuma

dapat secara detail apabila Yang Berbahagia Datuk KSU, yang pada masa itu ialah Datuk

Safaruddin, telah arahkan supaya kementerian duduk dan kita dengar sebenarnya apakah

permohonan VO ini? Kenapa pihak konsultan bermati-matian mengatakan negatif? Apabila kita

sit down dan teliti, kita dapati memang terdapat asas dalam permohonan VO. That is why kita go

for amicable settlement.

Tuan Pengerusi: Ini Tuan Pengerusi hendak tanya, tidak apa ya? Selalunya projek

besar ini, ia ada dua main consultants biasanya untuk projek apa pun, iaitu technical consultant

dan financial consultant. Dalam kerajaan, adakah diwujudkan dua badan ini?

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Tuan Pengerusi, dalam kes ini, satu konsultan

sahaja yang dilantik iaitu KS-OPUS. Mereka on the teknikal dan juga dari segi kewangan.

Tuan Pengerusi: Pihak kerajaan tidak ada langsung dasar technical consultant dan

financial consultant? Ada dua itu. Two body, different peoples. Tidak ada kah?

Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed: KS-OPUS ini...

Tuan Pengerusi: Ya, ya.

PAC 8.12.2009


12

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Okey. Sebenarnya dalam kerajaan, Technical

Evaluation Committee dan Financial Evaluation Committee itu ada. Itu di peringkat perancangan

awal, but the moment projek telah dilaksanakan, kita memang boleh menggunakan konsultan

untuk mengesahkan kerja-kerja yang dijalankan and at the same time, also memperakukan

bayaran. It is only one. We do not have the financial consultant, but Financial Evaluation

Committee, yes. That is at the early stage. Yes. Tuan Pengerusi: Kalau ada ambil private outside, ia ada dua.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: But in government... [Bercakap tanpa menggunakan

pembesar suara] ...Technical consultant tadi, sebab ia akan…

Tuan Pengerusi: But, it is a must.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Ya. That is why dia melihat kerja-kerja…

Tuan Pengerusi: Akan tetapi, financial nya… Tidak mengapalah. Okey. That’s mean all

other project besar-besar dalam kerajaan begitu juga?

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Dalam kes ini, ia ada pihak mengesahkan kerja-kerja

telah dilaksanakan dengan sempurna dan memperakukan bayaran.

Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed: Minta penjelasan. KS-OPUS ini anak syarikat

UAM, bukan?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ya, disahkan.

Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed: Disenaraikan dalam Bursa Saham Kuala

Lumpur?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Itu saya tidak ada pengetahuan, Yang Berhormat.

Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed: Okey. KS-OPUS ini anak syarikat UAM...

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Yes.

Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed: GLC…


Datuk Nur Jazlan bin Tan Sri Mohamed: ...Akan tetapi disenaraikan dalam Bursa

Saham Kuala Lumpur atau tidak? Kalau tidak silap saya.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Tuan Pengerusi, tidak mengapalah. Kita tanya sedikit lah

fasal ada kaitan. KS-OPUS ini, is it a PMC ataupun consultant technical? Ini kerana, apa yang

saya faham, kalau saya baca dan dengar tadi, ia ini seperti PMC.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Ya, PMC.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: So, sudah pastilah dalamnya ada civil engineer consultant,

QS, dan mungkin yang lain-lain, bukan? So, on financial, saya yakin this QS ia mampu untuk

tengok kes-kes seperti ini. Cuma yang saya faham, selama ini tidak ada amalan atau pun jarang

amalan melantik perunding bebas untuk memeriksa dari semasa ke semasa.

PAC 8.12.2009


13

Tuan Pengerusi: Okey. Teruskan Dato’.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: So, untuk permohonan...

Tuan Pengerusi: One more soalan.

Tuan Liang Teck Meng: Untuk pengetahuan saya, seperti variation order VAR 1, 2, 3, 4,

dan 5 ini, adakah amalan biasa memang wujud di kontrak mana-mana, ataupun khas wujud di

kontrak ini sahaja?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Standard JKR, Tuan Pengerusi.

Tuan Liang Teck Meng: Standard?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Yang Berhormat ya, saya.

Tuan Liang Teck Meng: Standard JKR ya?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ya.

Tuan Pengerusi: Okey. Terus.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Tuan Pengerusi, dalam projek ini terdapat sepuluh

permohonan EOT, yang mana EOT nombor dua telah di tarik semula oleh pihak DRB-HICOM

dan meninggalkan lagi sembilan EOT.

■ 1230 Dalam sembilan EOT ini, ada dua EOT yang melibatkan interfaced. Maksudnya,

pertukaran maklumat antara DRB-HICOM dan MITSUI. So di sini, sebelum saya pergi kepada

site possession, Tuan Pengerusi, di sini kementerian ingin menegaskan bahawa, apabila KS-

OPUS atau pun konsultan menolak permohonan EOT daripada DRB-HICOM untuk nombor tiga

dan empat ini, KS-OPUS telah gagal untuk mitigate lebih kurang RM93 juta terhadap tuntutan

lost and expends yang dituntut oleh MITSUI.

Oleh sebab di sini, apabila kelewatan itu di pihak MITSUI sendiri dan memberikan design

kepada DRB, so, ia adalah satu yang sangat tidak munasabah kalau tidak dibenarkan

permohonan EOT, yang mana kalau dibenarkan EOT tiga dan empat tersebut, kerajaan akan

membuat penjimatan sebanyak RM93 juta daripada amount RM315 juta yang kita bayar kepada

MITSUI untuk kelewatan projek ini.

EOT yang lain Tuan Pengerusi, melibatkan site possession, dan juga arahan VO pun

berkaitan dengan site possession, Tuan Pengerusi. So di akhir yang ingin saya sampaikan di sini,

katalah kalau, to the extreme, VO itu semuanya negatif, okey kita akan terima kalau itu pendirian

daripada KS-OPUS, tetapi bagaimana dengan site possession? Sedangkan, dalam kontrak ada

peruntukan yang jelas kalau kerajaan lewat memberikan site possession, in fact 90 hari lewat,

kita perlu beri notis, option whether you want to proceed with the work atau you hendak terminate

the contract? Ini langsung tidak diberitahu kepada kita dan dalam 34...

Tuan Pengerusi: Kita itu siapa?

PAC 8.12.2009


14

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Kementerian.

Tuan Pengerusi: ...Tidak beritahu?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ya, Tuan Pengerusi. Ini kerana, sewaktu ia

presented kepada government, mereka ada fakta, numbers dan teknikal, ia ada kepakaran, so,

presentation itu di buat dalam bentuk meyakinkan kerajaan. Memang clear cut, tiada EOT. Projek

ini very simple.

Tuan Pengerusi: Encik Mohammad Onn, konsultan ada diluarkan?

Encik Mohammad Onn bin Abd Aziz: Ya, saya.

Tuan Pengerusi: Dalam presentation ini, kita hendak panggil mereka sekali masuk

untuk dengar..? Kalau tidak...

Tuan William Leong Jee Keen: Overview.

Tuan Pengerusi: Ya?

Tuan William Leong Jee Keen: [Bercakap tanpa menggunakan pembesar suara]

Tuan Pengerusi: Let them listen, otherwise...They have to listen to be fair.

Tuan William Leong Jee Keen: Yes.

Tuan Pengerusi: They have to be fair to them. They have to listen what you say and

later on they can... Kalau tidak...[Disampuk]. Not fair lah, bukan?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Yes. Yes. In fact, saya minta pihak kontraktor untuk

hadir sekali. So, ia boleh libat...

Tuan Pengerusi: Okay. We need all the parties sitting down...

Dato’ Kamarul Baharin Abbas [Telok Kemang]: Before that. Boleh saya tanya tidak?

SO nya ialah Ketua Setiausaha MOT. Berapa kali, I mean frequency meeting ini, sebab SO ini is

the orang yang bertanggungjawab dalam pengendalian kontrak. Bermakna, beliau must be

hands-on on implementation of the contract. Jadi, berapa kali agaknya tahap perjumpaan dengan

team perunding yang melaksanakan projek ini?

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Tuan Pengerusi, Jawatankuasa Pemandu yang

dipengerusikan oleh KSU telah bermesyuarat sepanjang tempoh dari tahun 2000 hingga 2007,

iaitu adalah sebanyak 32 kali.

Dato’ Kamarul Baharin Abbas: My next question is, tadi ada sebut bahawa perunding

gagal memberitahu MOT berkenaan dengan VO dan sebagainya. Jadi kalau... Bagaimana ini

boleh berlaku kalau kita mempunyai perjumpaan dan mesyuarat yang diadakan setiap bulan?

Bagaimana kita boleh memberitahu bahawa we are not aware of the VO submitted by the

consultant?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Terima kasih Yang Berhormat. Sebenarnya, kami

juga bertanya soalan yang sama sewaktu kontrak ini ditamatkan dan bila kita duduk untuk

amicable settlement.

PAC 8.12.2009


15

So, jawapan yang sebenarnya Tuan Pengerusi, bermula dari 13 Disember 2003, apabila

prosedur kewangan untuk VO ini tidak dipatuhi dan berikutan itu, semua permohonan VO telah

ditolak oleh KS-OPUS, sedangkan sebelum itu mereka telah memperakuinya, Tuan Pengerusi.

Kami sehingga sekarang, kami tiada jawapan kenapa pada waktu tersebut perkara ini tidak diteliti

oleh pihak KS-OPUS. Ia berubah pendirian, Tuan Pengerusi, kalau saya izinkan.

Tuan Pengerusi: Yang Berhormat Telok Kemang, ada yang you not clear?

Dato’ Kamarul Baharin Abbas: Ya. My point is the SO must be hands-on on what is

going on in the project. Jadi, soal tidak dimaklumkan mengenai dengan apa yang diutarakan oleh

perunding, is not acceptable, because kalau kita selalu ikut jadual ini dan selalu adakan

perjumpaan, mesyuarat dan sebagainya, semestinya SO dimaklumkan apa yang berlaku dalam

projek, termasuk soal VO.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Yang Berhormat.

Tuan Pengerusi: Very relevant. Very relevant.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Terima kasih Tuan Pengerusi dan Yang Berhormat

Telok Kemang. Saya beritahu tadi tidak dimaklumkan tentang isu site possession yang delay 90

hari, so, apa yang berlaku pada waktu tersebut, adalah dimaklumkan perkara lain.

Tuan Pengerusi: Sorry. Ini soal VO ini.


Tuan Pengerusi: VO ini, kerja sudah berjalan.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Yes.

Tuan Pengerusi: Di mana SO semasa perunding membuat perakuan itu dan ini?

Selalunya SO ini, ia kalau seperti main bola, jersi number five lah, or maybe better than number

five?... [Ketawa] Number seven?... [Ketawa]. He is the Superintendent Officer, bukan?

Superintendent Officer, ia on the top of everything. Siapa masa itu jadi SO ini dalam..? In person.

Pangkat beliau dalam kementerian, apa ya?

Dato’ Sri Zakaria bin Bahari: Tuan Pengerusi, SO pada masa tersebut adalah Yang

Berbahagia Datuk Zaharah Shaari.

Tuan Pengerusi: KSU lah.

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: KSU.

Tuan Pengerusi: How can KSU jadi SO? She got so much to do.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Memang itu amalannya.

Tuan Pengerusi: Ya lah, amalan tidak... I fail to understand. KSU is the very busy

person untuk melihat kesemuanya. Mungkin beliau ada delegation of the power. Ada tidak?

Beliau delegate tidak kepada pegawai-pegawai? Mesti ada wakil. Siapa wakilnya?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Yes. Memang perkara ini ada di delegate kan

kepada TKSUO dan TKSUP.

PAC 8.12.2009


16

Tuan Pengerusi: Siapa TKSUO dan TKSUP ini?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Timbalan Ketua Setiausaha Operasi dan Timbalan

Ketua Setiausaha Perancangan.

Tuan Pengerusi: Dalam semua-semua mesyuarat, siapa yang hadir? Atau pun adakah

mereka berganti-ganti?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ia ada dua Jawatankuasa. Satu teknikal dan satu...

Tuan Pengerusi: No. I am taking about person. SO is the person, not jawatankuasa.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: SO masih sama. Masih KSU. Dalam projek ini

Tuan Pengerusi, kita ada SO dan SOR. SOR adalah KTMB, manakala SO adalah KSU.

Tuan Pengerusi: Okey. Sebagai lawyer lah, you tengok dalam contract document, apa

tugas-tugas SO? Can you please clarify?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Yes. Yes.

Tuan Pengerusi: Yang Berhormat Selayang, are you familiar with SO dalam semua

jenis kontrak? Kontrak apa pun, SO adalah beliau yang mewakili tuan punya, bukan?

Tuan William Leong Jee Keen: Yes.

Tuan Pengerusi: Ia tidak boleh dibuat secara sambilan.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ya. Ya. Betul, betul, betul.

Tuan Pengerusi: Itu sebab saya hendak tanya, mesti KSU mewakilkan pegawai, bukan?

Saya tidak percaya KSU sendiri buat kerja itu.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Yes. Saya, saya. Memang...

Tuan Pengerusi: It is not fair to KSU.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Yes. Yes.

Tuan Pengerusi: You tanya KSU sekarang. Do you think you will be sitting at every

meeting? No. I do not think so. You got so much to do.

Dato’ Sri Zakaria bin Bahari: Saya pun berdasarkan nasihat, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Ya, ya. Okey.

Tuan Pua Kiam Wee: Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: There must be ada orang yang di delegatekan bertugas untuk ini. Ia

mesti fulltime.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Tuan Pengerusi...

Tuan Pua Kiam Wee: Tuan Pengerusi...

Ir. Haji Hamim bin Samuri: ...Boleh saya mencelah? Sekejap, sekejap. Kementerian

Kewangan. No, praktisnya begini, Kementerian Kewangan...., praktisnya begini, ia semua

terpaksa mengikut arahan Perbendaharaan. Ini bukan saya hendak bela, tidaklah. Ini semua ikut

arahan Perbendaharaan. Dalam arahan Perbendaharaan itu ada tulis “This level of cost contract,

must be this person become SO.”

PAC 8.12.2009


17

Walau bagaimanapun, ada wakil SO. Kalau beliau cakap ada... even Jurutera Daerah

atau pun Jurutera Bahagian Bangunan boleh jadi wakil SO kepada SO. Ia ada level, tetapi ia

terpaksa ikut arahan Perbendaharaan... [Ketawa].

Tuan Pengerusi: Ia ada prosedur dalam ini, tetapi dalam projek-projek, saya hendak

tahu... Minta maaf, saya hendak minta juga penjelasan. Dalam kes ini, saya percaya sungguh-

sungguh bahawa KSU mendelegatekan kuasa.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Wakil KSU.

Tuan Pengerusi: KSU mewakilkan kepada siapa? Tadi Yang Berbahagia Penasihat

Undang-undang kita mengatakan ada dua Timbalan KSU. Jadi saya hendak tahu, dalam

mesyuarat-mesyuarat ini mereka part time kah juga? Perkara part time ini jadi satu masalah.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Sebenarnya, saya difahamkan mereka menduduki

jawatan tersebut untuk full time, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Menduduki Jawatankuasa?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Jawatankuasa. Ya, saya.

Tuan Pengerusi: Jadi, Jawatankuasa hanya apabila ada mesyuarat.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Memang Jawatankuasa, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Okey. Masa dalam mesyuarat VO di mana perunding mencadangkan

bayaran, di mana mereka ini?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Dalam Jawatankuasa yang dipengerusikan oleh

TKSU...

Tuan Pengerusi: Yang dikatakan VO enam yang ditolak itu?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Yes, saya. VO tiga.

Tuan Pengerusi: Jadi wakil KSU ada di situ?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ada di situ.

Tuan Pengerusi: Yang Berhormat, you understand the reading? Dalam waktu pihak

konsultan OPUS mencadangkan bayaran, wakil KSU ada situ. Jadi, sudah tentu arahan

Perbendaharaan itu diikuti, sebab orang itu sepatutnya peka dengan arahan. Jadi, mereka

terlibat dalam kelulusan VO yang enam ditolak itu. Jadi, kenapa perkara ini tidak dibangkitkan

oleh mereka semasa mereka berbincang yang enam itu? Hendak tanya itu.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Saya difahamkan, Tuan Pengerusi, sewaktu

mesyuarat pada 13 hari bulan semasa taklimat diberikan, saya difahamkan wakil kementerian

ada dalam mesyuarat tersebut dan setelah...

Tuan Pengerusi: Wakil kementerian ada dalam itu?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ada, ada, ada. Setelah ingatan diberikan supaya

Peraturan Kewangan dipatuhi, dan pada 23 hari bulan bila didapati tidak dipatuhi, so, semua

urusan VO telah diambil alih oleh KSU sendiri, Tuan Pengerusi.

PAC 8.12.2009


18

So, sama ada apa yang telah di respons daripada wakil kementerian pada waktu

tersebut, saya tiada rekod untuk menyatakan pendirian mereka. Berdasarkan rekod mesyuarat

yang saya ada, taklimat diberikan and then KSU membuat keputusan dan tiada pandangan-

pandangan daripada wakil kementerian pada mesyuarat tersebut, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Saya confused sedikit, confused sedikit. Minta maaf, ya.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Tidak mengapa.

Tuan Pengerusi: Tadi dikatakan yang enam VO yang ditolak itu bersama... Banyak VO

kan? Akan tetapi, yang telah diluluskan itu dan ditolak kemudian, dibuat oleh konsultan OPUS,

bukan? Akan tetapi dimaklumkan dalam mesyuarat ini juga, bahawa dalam mesyuarat-mesyuarat

meluluskan enam itu juga ada wakil kementerian. Jadi oleh kerana ada wakil kementerian, waktu

mana pula KSU menolaknya? Selepas itu atau pun bagaimana?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Selepas itu, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Selepas itu?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Ya, saya.

Tuan Pengerusi: Bermakna, wakil kementerian tidak menjalankan fungsi seperti mana

yang sepatutnya lah.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Saya tidak boleh beri ulasan untuk itu, Tuan

Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Ya. There must be a conclusion, bukan? Bagaimana pendapat KSU

kita sekarang? Dato’, what is your opinion if you are in that situation?

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Hendak menjawab ini susah, Tuan Pengerusi.

Saya tidak ada masa itu dalam mesyuarat.

Tuan Pengerusi: Akan tetapi, kalau lah. Kalau lah procedurally... [Ketawa].

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: No. Selalunya kalau saya jadi SO pada masa

tersebut, saya akan bertanya wakil KSU yang mengadakan mesyuarat VO pada mula-mula

tersebut, kenapa VO yang pertama diluluskan dan kenapa dalam mesyuarat yang

dipengerusikan oleh SO sendiri, ia telah di reject? Saya akan bertanya, kalau saya sebagai SO

pada masa tersebut lah.

Tuan Pengerusi: Okey. Dato’ Azizah?

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Tuan Pengerusi, saya hendak bantu sedikit. If we look

at this chart, it is very clear. Tadi kita berbincang who is the SO? SO of course Ketua Setiausaha

Kementerian Pengangkutan. Akan tetapi dalam hal ini, wakil SO bukan Timbalan KSU, tetapi

adalah Pengurus Besar Project Management Division KTMB. It is stated here.

Tuan Pengerusi: Ya.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Okey. Ada dalam chart ini.

PAC 8.12.2009


19

Jadi, wakil SO adalah Pengurus Besar KTMB, and then KINTA SAMUDRA-OPUS adalah

merupakan perunding kerajaan. By right, KINTA SAMUDERA patut menasihati... Memang betul

SO tidak akan ada masa untuk full time, but that is why kita lantik perunding dengan kos

kontraknya RM93 million untuk melaksanakan tugas-tugas ini as a Project Management

Consultant. So dalam hal ini, dari segi strukturnya, it is very clear. Problem yang ada sekarang

adalah dari segi pelaksanaan, Tuan Pengerusi. So dalam hal ini, I do not know whether KTMB is

around today. So in fact, they should be called, because mereka yang patut jawab, because

mereka adalah wakil SO dalam projek ini.

Tuan William Leong Jee Keen: Kalau boleh saya minta penjelasan? Apa ini ‘R’ untuk

SOR? Apa...

■1245 Dato’ Azizah binti Haji Arshad: ‘R’ itu is representative.

Tuan William Leong Jee Keen: Representative. Apa tugasnya di antara SOR dan

perunding?

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Perunding... [Bercakap tanpa menggunakan pembesar

suara] ...Mesti bahawa mereka patut mempunyai kepakaran. That is why we appeal RM93 million

for the first contract untuk menasihati… In fact, to look into government interest

Tuan Pengerusi: Okey, kalau begitu, beginilah Yang Berhormat semua. Kita perlu

panggil mereka dalam... Otherwise, we talk about them but they are not around. So, it is not fair

lah. Sila panggillah semua orang yang terlibat, KTMB, konsultan, semua.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Tuan Pengerusi, saya hendak tanya sekali lagi. Wakil SO ini

sebenarnya adalah Pengurus Besar Project Management Division KTMB, bukan?


Ir. Haji Hamim bin Samuri: This bukan satu bahagian, bukan TKSU dan sebagainya?

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Ya, tidak.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Apa yang tercatat dalam document contract itu, siapakah

wakil SO? Maknanya...

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: SO dalam kontrak ialah Ketua Setiausaha Kementerian.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Okey.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Akan tetapi, dalam perolehan kerajaan, dia dibenarkan

untuk mewakilkan.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Saya faham, sebab begini. Biasanya begini, apabila kontrak

hendak di sign, SO sign, dan selepas itu SO akan keluarkan tulis satu surat melantik sekian-

sekian orang itu sebagai wakil SO?


PAC 8.12.2009


20

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Jadi, ini betul ya?

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Betul.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Jadi, maknanya itu wakil SO adalah Pengurus Besar KTMB.

Okeylah.

Dato’ Kamarul Baharin Abbas: Tuan Pengerusi, dalam...

Tuan Pengerusi: You want to question now or wait for them to come in? Dato’ Kamarul Baharin Abbas: I hendak prosedur ini. The procedure ya, mengenai

perkara VO ini, apabila telah dibuat konsultan.

[Saksi-saksi daripada KTMB, DRB-HICOM dan KS-OPUS, masuk mengambil tempat

di dalam Bilik Mesyuart] 12.48 tgh.

Tuan Pengerusi: Sebelah kanan boleh. Ada kerusi? Sebelah sini pun ada, sebelah

belakang ini.

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Cukup Kerusi Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Cukup, okey. Kita hendak tahu juga yang mana KTMB dan yang mana

konsultan kita KS-OPUS, ya? Siapa KTMB, tolong angkat tangan. Okey, alright. PMC Kinta

Samudera-OPUS, angkat tangan. Okey. Alright thank you.

Seorang Ahli: Ada seorang lagi. Dia pergi tandas sekejap.

Tuan Pengerusi: Okey, tidak mengapa. Kita panggil ini sebab bila bercakap ini, let

everybody hear what have been said lah. Okey Yang Berhormat Telok Kemang, tolong sambung.

Dato’ Kamarul Baharin Abbas: Kita ini hendak establish pertalian ini dalam organisasi

yang mengendalikan kontrak ini. Itu sebab ia mula daripada SO itu ya. SO is the main person in

charge of the whole contract. Soal wakil itu, itu adalah administratif. Konsultan ada dua, iaitu

konsultan dan SOR yang menguruskan, specifically seperti soal VO ini, pertaliannya itu... I mean,

normally dalam kontrak, VO dibuat oleh konsultan, tetapi mesti ada yang meluluskannya. Jadi,

yang meluluskan itu siapa di sini, di dalam struktur pengendalian projek ini, siapa yang

meluluskan?

Saya tidak menyangka VO itu dibuat dan diluluskan oleh perunding. Saya rasa, mereka

boleh mengesyorkan, misalnya VO. Akan tetapi, ada peringkat yang tertinggi daripada itu

meluluskan, apabila sudah berpuas hati dengan cadangan yang dibuat oleh VO. Jadi ini, I want

to establish the link here. Kalau tidak, kita hanya wild goose chase..., kita point sana, point sini.

Kita hendak tahu pertaliannya itu.

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Yang Berhormat, dalam konsep ini kita ada dua

perkara yang kita mesti clear dalam pemikiran kita.

PAC 8.12.2009


21

First, apa yang termaktub dalam kontrak dan apa yang berlaku on the ground. So, saya

beritahu apa yg ada di dalam kontrak. Apabila terdapat arahan untuk perubahan kerja, so dalam

kes ini, SOR yang akan keluarkan arahan perubahan kerja, VO. So dalam kes ini, ada 46 VO

telah dikeluarkan, yang mana saya sebut tadi, enam berstatus VAR 3.

Tuan Pengerusi: Akan tetapi, yang meluluskan SOR lah, bukan?

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: SOR. Apa yang berlaku... Akan tetapi, perkara ini

dibawa kepada Jawatankuasa VO yang dipengerusikan oleh TKSUO pada waktu tersebut.

Tuan Pengerusi: Jadi, sebelum diluluskan... VAR 3 itu tidak termasuk KSU lah.

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Tidak.

Tuan Pengerusi: Akan tetapi boleh dibayar?

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Itu yang dibincangkan pada 13 Disember untuk

costing, dan tiada permohonan yang dibuat kepada MOF memaklumkan tentang terdapatnya VO

yang bernilai lebih daripada 10% daripada harga kontrak. Di situ masalahnya bermula, Tuan

Pengerusi.

Dato’ Kamarul Baharin Abbas: Tuan Pengerusi, jadi SOR yang mengeluarkan isu kerja

tambahan? Selepas atau sebelum mendapat kelulusan peruntukan mengenai kerja tambahan?

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Itu yang saya beritahu awal tadi, iaitu mengikut

kontrak dan apa yang berlaku on the ground. Apa yang berlaku on the ground adalah, terdapat

40 arahan VO, yang mana kontraktor telah diarahkan untuk buat kerja even without VAR 3 pun,

sebab diberi impression perkara ini, ”you buat dahulu, this is fast track project, you perlu siapkan,

nanti kita akan bawa kepada committee, kemudian committee akan endorse dan akan bayar”.

So, untuk menjawab soalan Yang Berhormat mengenai sama ada perkara ini sudah di endorse

atau belum, jawapannya belum.

Tuan Pengerusi: Very familiar nampaknya. Very familiar. PKFZ pun seperti itu juga.

Very common lah. Ini tidak tahu, sama ada ini common kerana ada sebab-sebab tertentu

ataupun ada kelemahan understandinglah. Jadi tentang andaian-andaian tertentu ini... Akan

tetapi dari segi teknikalnya, diluluskan oleh SOR, dan apabila masuk ke VAR 3 ini, maksudnya

bolehkah diteruskan atau dibayarkan terus atau bagaimana? VAR 3 apa makna?

Dato’ Kamarul Baharin Abbas: Tuan Pengerusi, itu bukan soal teknikalnya. Ia soal

arahan project management, SOR ini. The issue is kerja tambahan, tetapi apakah perunding

sudah bersetuju bahawa kerja tambahan itu diperlukan untuk melaksanakan kerja?

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Tuan Pengerusi, untuk kesemua 46 VO tersebut,

SOR akan bertindak atas nasihat daripada konsultan, dan semua telah dipersetujui oleh

konsultan. Berikutan itu, KTMB telah mengeluarkan 40 VO secra bertulis kepada kontraktor, yang

mana tambahan enam lagi yang berstatus VAR 3.

PAC 8.12.2009


22

Semua, sebagai jawapan terus kepada jawapan Yang Berhormat yang bertanya tadi,

mendapat persetujuan daripada konsultan, sebab kontraktor tidak akan membuat kerja kalau

tiada insurans daripada government untuk mereka proceed dengan arahan kerja. In fact

sebenarnya Tuan Pengerusi kalau saya boleh tambah, ada mesyuarat tapak and then di situ,

akan timbul arahan-arahan baru.

Pihak kontraktor, they are smart, mereka minta in writing, you confirm in writing. So, they

confirm in writing, and because of that, ada 40 arahan VO yang belum berstatus VAR 3, and then

ada enam yang sudah berstatus VAR 3. So, pada kontraktor, kerajaan hendak projek ini berjalan

dan VO telah pun diluluskan, and then mereka proceed. Apabila mereka proceed, dan pergi

claim, bila amount terlampau tinggi dan peruntukan tidak dipohon and then kita tidak bayar atas

perakuan KS-OPUS kemudiannya, mereka ada di sini sebelah saya, and then, projek memang

ada masalah cash flow, Tuan Pengerusi. Tuan Pengerusi: Seperti PKFZ, walaupun tidak pergi semula ke Kementerian

Kewangan untuk tambahkan, pengurusan Lembaga Pelabuhan Klang bayar, sebab duit sudah

ada dalam tangan. Akan tetapi dalam kes ini, duit tidak ada dalam tangan. Kalau ada dalam

tangan, duit sudah bayar itu. Jadi, total amount yang dikatakan dalam VAR 3 itu berapa? RM600

juta kah? Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Kalau VAR 3, saya rasa hampir RM100 juta,

RM90 juta lebih.

Tuan Pengerusi: Akan tetapi, semua yang 46 VO itu, berapa?

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: RM588 juta, Tuan Pengerusi.

Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: Tuan Pengerusi,

Tuan Pengerusi: Ya.

Datuk Wilfred Mojilip Bumburing [Tuaran]: Saya ingin tanya basis on the VO,

selalunya VO ini perlukan atas, basically based on two reason, unforeseen extra cost or extra

work. Saya mahu tahu, what are the main basis for this? Is it unforeseen extra cost or extra

work?

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Sebenarnya, kedua-duanya terlibat, Yang

Berhormat. Saya hendak sentuh sedikit tentang alignment, jajaran. Apabila jajaran itu siap untuk

fast track ini, designnya berubah. Apabila design berubah, jajaran ini ia ada horizontal dan ada

vertical. Horizontal ini map view. Kita nampak seperti kita lihat dari atas kertas. Vertical ini pula

apabila kita tengok daripada side view. So, dari segi horizontal, design itu hanya di proof kan oleh

pihak SOR dan juga KS-OPUS pada April 2001. Bare in mind, kita perlu serahkan site possesion

on June 2001.

PAC 8.12.2009


23

Saya pergi balik kepada soalan mengenai VO tadi itu. Untuk VO ini, apabila ia

melibatkan horizontal, kita tidak nampak ia melibatkan perubahan kerja di situ. Akan tetapi,

apabila pergi kepada vertical, kita nampak di situ terdapat VO yang sangat besar, yang mana

gradient, kalau dalam SON (statement of need), kita kata gradient is 1.5. Maksudnya,

kenaikannya itu, kereta api itu, ia naik 1.5. So dalam kes ini, KTM atau SOR dan juga KS-OPUS

telah arahkan supaya pihak kontraktor revise dan buat perubahan kerja terhadap gradient itu,

sebab ada bentuknya itu... Saya tidak berapa faham termanya ini. Ia seperti...

Dato’ Kamarul Baharin Abbas: Ia jadi seperti bentuk ’S’ kah?

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Ya, relief gradient. So relief gradient, ia pergi

seperti ini, seperti ini, seperti ini…. [Menggambarkan dengan tangan] So, kerja itu sahaja

mengambil kos yang sangat tinggi dan melibatkan VO yang sangat besar, dan kita telah pun

keluarkan arahan, so dalam kes ini, uncurcumstances kepada pihak kontraktor. Apa yang kita

jangkakan, perubahan stesen, kita telah buat alignment, kita sebut fasal alignment dahulu Tuan

Pengerusi, alignment itu ia mempunyai kelebaran tertentu. Dalam kes ini, kelebarannya itu 17

meter, kalau tidak silap saya. So, bila arahan daripada KTMB dan juga SOR untuk kita pindah

location station, maka costing tidak berubah, sebab stesen di sana kosnya sama dengan stesen

di sini.

Akan tetapi apa yang berubah ialah dari segi sambungan jalan bridge yang datang, jalan-

jalan yang perlu sambung. Itu disebabkan oleh additional cost. Belum lagi kita mengambil kira

tentang land acquisition yang baru, sebab ia melibatkan tambahan, sebab yang sedia ada yang

kita sudah luluskan itu, ia cuma boleh cater untuk 15 meter. So bila kita sudah pindah setapak, ia

perlukan stesen yang besar, parking lot dan look side semua. So, kelebarannya itu akan

bertambah dan disitulah costing nya meningkat dan juga kesesuaian tapak. Maknanya, ada satu

projek, tapak tersebut tidak sesuai, dan perlukan kerja-kerja cerucuk yang berbeza daripada yang

asal. So...

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Minta maaf Tuan Pengerusi, sebab tegur saya berbual di

sini. Saya hendak tanya, perkara ini design and build, bila ada masalah on site seperti alignment

vertical, horizontal, dan macam-macam tadi, semasa hendak sign kontrak kenapa tidak termasuk

dalam detail design? For sure, tentang cerucuk dan sebagainya, telah pun diambil kira semasa di

peringkat design awal dahulu, sebelum kontrak ditandatangani, sebelum kuantiti diambil,

sebelum rate atau kadar harga ditentukan dan sebagainya. Itu yang membebankannya. Minta

maaf. Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Jawapannya mudah. Without VO, perkara ini tidak

berbangkit, Yang Berhormat.

Tuan Pengerusi: Tidak. Bukan soal VO. Sebelum apa-apa, mesti ada design, bukan?

PAC 8.12.2009


24

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Ya, memang ada design.

Tuan Pengerusi: Memang ada design, tetapi design atas kertas.

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Ya, saya.

Tuan Pengerusi: Tidak ada on site.

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Betul.

Tuan Pengerusi: Saya hendak tanya konsultan, have you been on site when you

design?

Haji Nor Rizan bin Mohd Akhir: Tuan Pengerusi, saya ini project management. So, this

is design and builds, seperti yang wakil Tuan Pengerusi cakap...

Tuan Pengerusi: Siapa yang design dahulu?

Tuan Haji Nor Rizan bin Mohd Akhir: Okey. DRB, mereka ada appoint two designers...

Tuan Pengerusi: So, you are not apart of designer?

Tuan Haji Nor Rizan bin Mohd Akhir: No. We are the project management.

Tuan Pengerusi: Siapa yang design? Tuan Haji Nor Rizan bin Mohd Akhir: They got Ranhill and Main Co.

Tuan Pengerusi: Are they in here?

Tuan Haji Nor Rizan bin Mohd Akhir: So, saya setuju dengan concept of design and

build. You have to design to fix the concept of the responsibility of the design and build. Saya

project management team. Saya Pengurus Projek, saya bukan...

Dato’ Kamarul Baharin Abbas: No, we asking the “…”

Tuan Pengerusi: Okey, okey.

Dato’ Kamarul Baharin Abbas : Who employs the Ranhil, the designer?

Tuan Haji Nor Rizan bin Mohd Akhir: DRB contract.

Dato’ Kamarul Baharin Abbas: Jadi maknanya, ini sudah diambil kira oleh kontraktor

DRB-HICOM, and then turnkey design and build, lump sum. Mesti masuk variable yang ada,

yang disebutkan tadi. Bagaimana perkara ini boleh berlaku kalau turnkey design does not arise?

■ 1300 Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: Tuan Pengerusi, actually I am coming to second part

of my question. The sheer numbers of VOs and the financial amount involved give me the

impression as a person that the initial design was not done properly, you know. You see,

selalunya kalau kita build road umpamanya, when you hit hard rock or unforced rock, then, that is

munasabah. Akan tetapi, ini this is unsolved with all kind of project. We need this design to be

done properly.

Tuan Pengerusi: Okay, back to the question tadi, Yang Berhormat. Projek ini design and

build, bukan, is it design and build?

Beberapa Ahli: Yes

PAC 8.12.2009


25

Tuan Pengerusi: Okey. Kalau design and build, kontraktor melantik konsultan dan

konsultan adalah konsultannya. Mereka yang buat, mereka yang bertanggungjawablah.

Beberapa Ahli: Yes,

Tuan Pengerusi: Then, at fix sum, bukan?

Beberapa Ahli: Yes.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Lump sum.

Tuan Pengerusi: Lump sum. Apa-apa kos ini, itu hal mereka.

Dato’ Kamarudin Jaffar: VO itu, VO merekalah.

Tuan Pengerusi: VO itu, hal mereka. Jadi dari segi legal, bagaimana? So, hendak

advise legally.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Tuan Pengerusi, kalau dari segi VO, it depends.

Sometimes VO is come from us, which is requested by the user.

Dato’ Kamarudin Jaffar: Itu, yes.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: So lump sum, kalau sekiranya design and build, we do

not change anything.

Dato’ Kamarudin Jaffar: That is right.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: So, it might cost a lot of that. Kalau kita yang request

macam-macam perubahan, then we have to pay.

Dato’ Kamarudin Jaffar: Jikalau misalnya kita minta tambah tiga stesen lagi...


Dato’ Kamarudin Jaffar: ... Itu lainlah. Itu kita bayarlah, but, kalau design...

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Saya hendak maklumkan Tuan Pengerusi, these VOs

yang kita bincang ini, ia ada positif dan negatif. Ada yang menyebabkan penambahan kos. In this

case, ada penambahan kos yang melibatkan value nya RM588 juta. Ini pada asalnya. Then, ada

juga negatif. Negatif maknanya ada sesuatu yang kita tidak mahu, di mana they do not have to

build anything because of certain reason, you know. So, ada yang negatif, and the value for the

negative in this case is RM78 million plus and minus.

Tuan Pengerusi: Plus itu, adakah atas arahan client, iaitu kerajaan, bagi yang membuat

VO RM588 juta itu? Adakah atas arahan ataupun atas yang bagaimana? Cuba Dato’...

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil [Pengurus Urusan Kumpulan, DRB-HICOM]: Tuan Pengerusi, kalau saya dibenarkan untuk menjelaskan...

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: You come from management consultant, right?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Tuan Pengerusi, saya Mohd Khamil Jamil

daripada DRB-Hicom,

PAC 8.12.2009


26

Tuan Pengerusi: DRB-HICOM.

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: ...Kontraktor utama untuk projek ini. If I will be

allowed to clarify, memang diperakui bahawa kontrak ini ialah on the lump sum build and design.

Segala design yang telah dilakukan oleh DRB-HICOM melalui konsultan-konsultannya telah

dipersetujui atas statement of need yang telah diberikan daripada kerajaan kepada the main

contractor. The agreement was based on the design that was submitted by DRB-HICOM, which

is prepared by the consultants, to the government and approved. Akan tetapi, subsequently,

setelah kerja-kerja dilakukan dan we went on site dan di atas permintaan...

Tuan Pengerusi: Wait, “we went on site”? It means sebelum itu you did not go on site?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: No, I mean we went on site to start the works.

While doing the work, there was a request by the government authorities to change certain of the

design that were approved earlier by the government and signed as a final contract.

Jadi, apabila pihak-pihak berkuasa dan pihak-pihak tertentu kerajaan mengarah atau

meminta kontraktor mengubah certain scope of the contract, ini telah menambahkan skop atau

mengubah design dan kos yang telah dipersetujui oleh kerajaan dan juga kontraktor. Seperti

mana yang telah diperjelaskan oleh Kementerian Pengangkutan bahawa, seperti jajaran atau

alignment, whereby it was on the straight line horizontal alignment, but subsequently, at the

request of the KTMB as well as the authorities, the alignment had to be change after the contract

was signed, according to the statement of need originally agreed. So, when the alignment was

changed, additional works have got to be done, which incurs more cost.

Tuan Pengerusi: Semasa design alignment, adakah juga mengambil kira tanah-tanah

rakyat, tanah-tanah kerajaan dan tanah-tanah yang boleh dan tidak boleh diambil? Adakah itu

diambil kira semasa design?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Yes, Tuan Pengerusi. Segala peruntukan

according to the statement of need (SON) seperti mana yang telah diperuntukkan oleh kerajaan

telah diambil kira.

Tuan Pengerusi: No, no. Statement of need is one thing. Akan tetapi, jajarannya itu.

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Yes, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: We are talking about laluannya, bukan? Laluannya ada laluan yang

melalui kawasan-kawasan kebun kelapa sawit, kawasan ada penduduk, rumah dan sebagainya,

bukan?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Yes, Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Jadi, adakah itu semua diambil kira semasa design itu?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Telah diambil kira, Tuan Pengerusi

Tuan Pengerusi: So, dalam kes ini, mengenai RM588 juta itu, berapa peratus daripada

wang tersebut ada permintaan baru daripada kerajaan yang mengubah daripada design asal?

PAC 8.12.2009


27

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Kesemuanya, 46 VO yang telah dilakukan

adalah di atas permintaan pihak-pihak tertentu iaitu pihak-pihak berkuasa kerajaan.

Tuan Pengerusi: Termasuk kerajaan negeri?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Termasuk kerajaan negeri, PBT. Sorry, PBT.

Pihak Berkuasa Tempatan.

Tuan Pengerusi: Akan tetapi, sebelum design itu, ada tidak penglibatan dengan

mereka?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Memang ada, Tuan Pengerusi. Akan tetapi, itu

telah dimuktamadkan semasa kedua-dua pihak iaitu pihak kerajaan dan pihak DRB-Hicom

menandatangani kontrak. Perkara-perkara VO datang selepas dipersetujui skop kos dan design.

VO adalah perubahan daripada skop, design serta kos yang original yang telah dipersetujui oleh

semua pihak.

Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: Tuan Pengerusi, can I ask a question at this time?

Tuan Pengerusi: Ya.

Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: May I know, how the VO requests is communicated?

Is it by a letter, certain official or decided on the meeting?

Mohamad Onn bin Abd Aziz: Saya jelaskan kalau saya boleh membantu Tuan

Pengerusi. Seperti yang saya jelaskan tadi, pertama sekali ia dibincangkan di dalam mesyuarat

dan disusuli dengan surat.

Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: Mesyuarat yang dipengerusikan oleh SO?

Mohamad Onn bin Abd Aziz: Mesyuarat tapak, kalau tidak silap saya.

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Site meeting.

Mohamad Onn bin Abd Aziz: Site meeting. Yes.

Tuan Pengerusi: Tentang menukar design ini, it is a serious matter. Jadi, di peringkat

mana perkara ini dibincangkan, dan siapa yang menentukan bahawa design dan alignment perlu

ditukar ini?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Boleh beri contoh?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: If I may ask your permission, Haji Madzin is our

general manager that was in charge.

Tuan Haji Madzin bin Majid [Pengurus Besar Projek, DRB-HICOM]: Tuan Pengerusi,

izinkan saya memberi sedikit penjelasan, iaitu proses...

Tuan Pengerusi: Silakan duduk.

Tuan Haji Madzin bin Majid: Mungkin kita terlibat directly ke atas arahan yang diberi

yang membawa kepada perubahan kerja ataupun variation orders.

PAC 8.12.2009


28

Jadi, seperti yang dijelaskan tadi, design and build yang telah dikemukakan dan

dipersetujui oleh DRB-HICOM, di mana selepas itu kita telah signed kontrak dengan government,

adalah berpandukan pada SON. SON menjelaskan segala-galanya. Sebagai contoh, jikalau

jambatan misalnya, jambatan itu untuk menghubungkan satu atau untuk cross river bridge

misalnya, so sudah jelas di dalam SON dan kita design based on that. So, VO ini datang

apabila...

Tuan Pengerusi: Satu lagi soalan. Akan tetapi, dari segi urusan tanah semasa design

itu, adakah ia muktamad?

Tuan Haji Madzin bin Majid: Urusan pengambilan tanah maksudnya, Tuan Pengerusi.

Okey, itu telah dikenal pasti mengenai berapakah keluasan atau tanah-tanah yang terlibat, tetapi

ia belum lagi sampai ke tahap kelulusan daripada pihak Pejabat Tanah untuk meluluskan. For

example, it involves dua jenis tanah, iaitu tanah kerajaan dan juga tanah persendirian.

Mana-mana yang melibatkan tanah kerajaan, memang belum lagi dapat kelulusan

daripada jabatan-jabatan tertentu ke atas pemindahan tanah itu untuk to be allocated for the

alignment. Begitu juga dengan tanah-tanah persendirian, juga belum lagi dibuat proses

pengambilan tanah. Maksud saya, semasa design awal, semasa kita kemukakan proposal design

and build kepada government mengikut SON. Jadi,...

Tuan Pengerusi: SON is statement of need

Tuan Haji Madzin bin Majid: Ya. Statement of need.

Tuan Pengerusi: Statement of need is more on specification. Tidak mengapa.

Tuan Haji Madzin bin Majid: Ya, ya.

Tuan Pengerusi: Akan tetapi, tanah itu satu isu yang serius

Tuan Haji Madzin bin Majid: Yes.

Tuan Pengerusi: Memang kita ketahui bahawa ia memakan masa juga.


Tuan Pengerusi: Akan tetapi, indications daripada authorities negeri yang terlibat

dengan tanah, bukan?


Tuan Pengerusi: Tidak adakah semasa itu satu indication bahawa ini mudah, ini susah

dan sebagainya?

Tuan Haji Madzin bin Majid: Sememangnya itu. Mungkin boleh saya jelaskan semula.

Dalam proposal kita pada awalnya, kita telah menganggarkan projek ini boleh disiapkan dalam

masa 64 bulan, iaitu dengan mengambil kira pengambilan tanah, proses reallocation of quarters

dan semua itu kita anggarkan sekurang-kurangnya dalam 13 bulan. Dari waktu itulah kerja

design and approval seharusnya dilakukan dalam tempoh 13 bulan, iaitu design and approval

stage seperti yang kita panggil...

PAC 8.12.2009


29

Tuan Pengerusi: ... Ada atau tidak?

Tuan Haji Madzin bin Majid: ...And then followed by constructions for another... Yes.

Akan tetapi, dalam perundingan dengan kerajaan, kontraktor diminta untuk memendekkan, iaitu

di mana, ditetapkan design and approval stage dengan semua land acquisition hendaklah

dilakukan dalam masa lima bulan dicampuri 30 bulan untuk constructions. That was what has

been finally determined dalam kontrak. So, memang perkara ini kita telah pun dapat

menganggarkan kerana perkara ini bukan mudah.

Tuan Pengerusi: Okey, satu soalan ya.


Tuan Pengerusi: Dalam VO yang banyak ini.

Tuan Haji Madzin bin Majid: Ya.

Tuan Pengerusi: Berapa banyak perubahan yang berlaku kerana alignment dan tanah,

dan berapa banyak perubahan yang berlaku kerana statement of need itu bertukar?


Tuan Pengerusi: How many percentage of either..?

Tuan Haji Madzin bin Majid: Daripada segi percentage, mungkin saya terangkan begini.

Dari segi alignment, ia melibatkan iaitu particularly horizontal alignment, di mana horizontal

alignment mengikut SON, kecerunan itu hendaklah mengikut kecerunan SON 1.25% sahaja.

Jadi, apabila kita design untuk kecerunan 1.25%, kita dapati gradient up gradient itu berterusan

lebih daripada satu kilometer, kemudian pihak authority SOR menjangkakan mungkin nanti akan

menimbulkan kesukaran kepada mereka. Maka, mereka mengubah SON dengan menyatakan

kecerunan hendaklah dilengkapkan dengan, they call it relief gradient. Hendaklah ada relief.

Maksudnya, dengan pertukaran SON tersebut, maka ia melibatkan kerja cutting yang terlalu

banyak. Ia melibatkan juga on six locations, kalau tidak silap saya, di mana penambahan land

acquisition sebanyak 62 hektar, iaitu seratus lebih lost. Itu yang melibatkan banyak VO di situ dan

juga penambahan land acquisition.

Untuk perkara ini pula, pertukaran SON berlaku pada April ataupun Mei 2001, iaitu

selepas lewat atau melepasi lima bulan design stage tadi. Jadi, apabila perkara ini telah

ditimbulkan iaitu pertukaran, so itu yang kita perlu membuat semula land acquisition process, di

mana ia adalah peringkat kedua seperti yang kita sebut.

Tuan Pengerusi: Berapakah peratus land matters, berapa peratus...?

Tuan Haji Madzin bin Majid: Total land in term of hektar...

Tuan Pengerusi: Forget about hectar. Just land matters, berapakah peratus daripada

VO itu..., daripada 46 VO itu, berapa banyak VO yang terlibat dengan tanah?

PAC 8.12.2009


30

Tuan Haji Madzin bin Majid: Saya rasa banyak Tuan Pengerusi, sebab kita ada juga

VO seperti jambatan di Tanjung Malim, di mana jejambat tersebut sepatutnya panjang di antara

jambatan dengan jalan raya, oleh sebab to replace level of crossing, sepatutnya hanya dalam

seratus meter lebih sahaja. Akan tetapi, apabila diubah atas kehendak pihak JKR, ia menjadi two

kilometer inter-change. So, melibatkan banyak...

Tuan Pengerusi: Semasa design, takkan JKR tidak terlibat pada peringkat awal untuk

buat jambatan...?

Tuan Haji Madzin bin Majid: Pada awalnya, yes. Okey, proses keperluan VO ini

sebenarnya timbul kebanyakannya pada 99% semasa proses approval by the authority concern.

For example, kita telah buat design awalan terlebih dahulu yang telah diterima oleh kerajaan. In

order to start construction, kita perlu submit detail design untuk approval by the JKR...

Tuan Pengerusi: [Bercakap tanpa menggunakan pembesar suara]

Tuan Haji Madzin bin Majid: Semasa itulah mereka minta... Earlier, mereka kata no

problem berkenaan replacement level crossing yang simple itu tadi...

■ 1315 Tuan Pengerusi: Nanti sekejap. Sorry ya.

Tuan Haji Madzin bin Majid: Ya, ya.

Tuan Pengerusi: Design and build ini, approval oleh kerajaan kah termasuk juga

approval by the local authorities?

Tuan Haji Madzin bin Majid: Both. Maknanya…

Tuan Pengerusi: Akan tetapi kenapa ada VO apabila local authorities ubahkan design?

Tuan Haji Madzin bin Majid: For example, some of the approval of the design itu perlu

pohon daripada local authorities, Majlis, Majlis.

Tuan Pengerusi: Okey.


Tuan Pengerusi: Bukan kah itu tanggungjawab design and build punya kontraktor?

Tuan Haji Madzin bin Majid: Untuk dapatkan…

Tuan Pengerusi: Tidak perlu dibayar sebagai VO.

Tuan Haji Madzin bin Majid: Ini dia request untuk perubahan ini yang melibatkan

pertukaran kepada keperluan SON. That’s why kita jelaskan sebentar tadi, kita punya design

pada awalnya adalah berpandukan kepada SON iaitu statement of need. Jikalau misalnya

Standard of need kata…

Tuan Pengerusi: Statement of need satu...


Tuan Pengerusi: ...Akan tetapi apabila you design and build …

PAC 8.12.2009


31


Tuan Pengerusi: …Design itu perlu get approval dari special local authority.


Tuan Pengerusi: Jikalau local authority itu mahu perubahan-perubahan, jadi you perlu

membuat perubahan semasa design.


Tuan Pengerusi: Jadi kenapa itu perlu masuk VO pula?

Tuan Haji Madzin bin Majid: Yes. Ini kerana the final request nya itu, for example

Tanjung Malim bridge itu, bridge itu dia punya skop kerja dia, sepuluh kali ganda daripada asal.

Tuan Pengerusi: Tidak. I know but that should have been consulted with the authorities

before you even complete the design.

Tuan Haji Madzin bin Majid: For earlier apabila kita consult dengan authority, semasa

itu authority yang berkenaan itu mengatakan, kalau setakat hendak membuat bridge untuk

replace level crossing, just the bridge yang kita propose awalan itu, diterima, boleh!. Dia kata

boleh, tetapi apabila kita hendak dapatkan final approval pada masa itu, mereka terfikir, eh,

bridge ini seharusnya dibuat untuk menyelesaikan penguraian trafik di seluruh Pekan Tanjung

Malim. Hah, timbul pula isu itu. Sebelumnya dalam SON tidak ada ditimbulkan penguraian trafik

punya isu kah, tidak! Cuma SON kata, semua level crossing hendaklah digantikan dengan

jejambat, itu sahaja. Jadi inilah timbulnya perkara itu.

Tuan Pengerusi: Mudahnya jadi konsultan kalau begitu.

Tuan Haji Madzin bin Majid: Ya?

Tuan Pengerusi: Mudah sungguh jadi konsultan. Beri SON sahaja, sudah boleh buat...

[Ketawa] Sorry lah.


Tuan Pengerusi: This is not... Just comment begitulah.


Tuan Pengerusi: Yang Berhormat-Yang Berhormat, ada lagi kah, sambil sambung…

Dr. Tan Seng Giaw: Okey. This is my turn…

Tuan Pengerusi: No. I know tetapi dia still briefing you know. Dia di dalam interruption

lagi ini. Ini kita baru interruption.

Dr. Tan Seng Giaw: Akan tetapi saya nampak banyak interruptions… [Ketawa].

Tuan Pengerusi: Okey. Sila interrupt.

Dr. Tan Seng Giaw: No, I want...

Tuan Pengerusi: Okey. Ada lagi briefing? I think we can ask question from now lah.

Seorang Ahli: Ini sampai pukul berapa?

PAC 8.12.2009


32

Tuan Haji Nor Rizan bin Mohd Akhir [Pengurus Projek KS-OPUS]: Saya PMC. Saya

ingat saya hendak beri peluang kepada Head of Contract bagi perspektif on what is a contract as

a design and build, especially the process of the VO, works that’s related to the VO, relation to

the condition of contracts lah. Encik Lawrence, do you want?

Encik Lawrence Chin Kim Leong [Ketua Bahagian Kontrak, KS-OPUS]: Ya.

Tuan Pengerusi: Oh, okay.

Encik Lawrence Chin Kim Leong: Datuk Seri Chairman, my name is Chin Kim Leong

from PMC. Tuan Pengerusi, I just wants to give a brief perspective of where this relation comes

about lah.

First of all, at the outside of this project, we have seated down with the Ministry of

Transport to develop a variation order procedure. Which is, when ever any works which is

potential variation or disputes, it has to be tabled to the MOT Variation Committee. While the

MOT Variation Committees approved that is a principal approval, then the SOR were issue Form

VAR 3. If it is not a variation order, then the SOR will not issue Form VAR 3. That’s the first point.

Second point in this design and build, most of the risk and contingencies fall onto the

DRB. Because during the price negotiation, they have incorporated the risk factor of about RM93

million incorporated in their contracts. DRB during the progress of the projects…

Tuan Pengerusi: RM93 million, how many percent of the total contract?

Encik Lawrence Chin Kim Leong: RM93 million over the contracts about RM2.5 billion.

Seorang Ahli: 4.5 percent.

Encik Lawrence Chin Kim Leong: It is about 4.5 percent.

Tuan Pengerusi: Is it enough 4 percent?

Encik Lawrence Chin Kim Leong: This is the contingences whereby the…

Tuan Pengerusi: Is it?

Encik Lawrence Chin Kim Leong: …Design and build. They have…, in the contract

price to deal with all the contingencies. So, DRB has submitted a lot of claims amounting to about

six hundreds, sorry…, more than RM600 million during the project period. Most of these are

basically comply with local authorities. We are of the opinion that this is the design and build

contractor risk and shall not constitute a variation. This is because in the contract, a variation only

exists when the drawing is at the final stage. Most of these drawing whereby DRB has raised it up

are still preliminary design. So, they haven reach to the final stage as such all these comply to

local authorities is still design process. So, this fixes some amounting of RM600 over million, and

it was discuss with MOT at that time and it was decided that the government wanted to proceed

with adjudication. In fact, they bring in, and the MOT, they have agreed on the name of the

adjudicator but some how, after a few months, we come to know that Ministry of Transport has

issued a amicable settlement of RM425 million to DRB to settle all these disputes…

PAC 8.12.2009


33

Tuan Pengerusi: Four hundred what?

Dato’ Azizah Binti Haji Arshad: Two five.

Tuan Pengerusi: Four…

Dato’ Azizah Binti Haji Arshad: Two five.

Encik Lawrence Chin Kim Leong: Amicable settlement of RM425 million to settle for all

the disputes.

Tuan Haji Madzin bin Majid: Tuan Pengerusi, I don’t think these a correct picture. The

way that it was printed to you and the committee is that the risk that lies with DRB-HICOM which

was put at four percent is absolutely ridicules because when the contract was sign, the entire

design was approved by the government, based on the advised of the SOR, alright. The variation

that’s come in were not minor variation which comprised in the risk of the contract but it is a major

variation that affects the substantive nature design…

Tuan Pengerusi: This is a legal matter.

Tuan Haji Madzin bin Majid: …As well as a substance of the contract for instance by

the alignment. It was not at our request. It was requested by the government to fit for the purpose

of KTMB. The station, how could if reasonable person assumed when the PBT request the

contractor to do a traffic dispersal system to be part of a rail road construction? That’s ridicules

and that is part of a variation order. And any reasonable qualified intelligent SOR would demit as

so…

Tuan Pengerusi: Why do you say it ridicules? Because…

Tuan Haji Madzin bin Majid: Because...

Tuan Pengerusi: If I am in charge in the city…

Tuan Haji Madzin bin Majid: Alright.

Tuan Pengerusi: …When ‘realize’ coming through, I have to think of all my traffic

dispersal, to all the problem that is…

Tuan Haji Madzin bin Majid: Yes Sir. I do agree with you.

Tuan Pengerusi: Yes.

Tuan Haji Madzin bin Majid: But in all contracts whether it is design and build, or

whether is re-measured, will be a statement of need or specifications requested by the employer,

in this case, the government…

Tuan Pengerusi: No. You are the designer.

Tuan Haji Madzin bin Majid: Alright.

Tuan Pengerusi: You are passing through a city. Would not a designer think that a city

also required to adjust upon the traffic, for you? I mean that must be a consideration. Tidak

adakah dalam design itu, consideration for this kind of thing?

PAC 8.12.2009


34

Tuan Haji Madzin bin Majid: They were consideration Sir. But in this instance where the

statements of need say that is a bridge going over, and we have design according to what have

been requested.

Tuan Pengerusi: Tidak mungkin tidak ada consideration for traffic as well?

Tuan Haji Madzin bin Majid: That was and after thought. That came…

Tuan Pengerusi: No. Di dalam design, you don’t have after thought. You are designer.

You should think as well because you are the designer.

Tuan Haji Madzin bin Majid: Ya. But the design was build for the purpose or design was

made for the purpose of the ‘electrified’ double tracking project that comprised the alignment of

the…

Tuan Pengerusi: That’s mean you are only thinking of your railway line only. You do not

think of the traffic.

Tuan Haji Madzin bin Majid: As requested by the government.

Tuan Pengerusi: No. I think you are wrong. Okey, I disagree that. Okey, Yang

Berhormat, you can ask… [Menoleh kepada Yang Berhormat Timbalan Pengerusi]

Dr. Tan Seng Giaw: I can ask question now, please. Now, I just want to… No

interruptions, please. I don’t have time now. Pertamanya, adakah benar landasan ini dibuat untuk

sepanjang 179 kilometer. Adakah ini benar?... ‘176’ kilometers, is it correct?

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari : 179 kilometers.

Dr. Tan Seng Giaw: 179 kilometers, ya. Okey. Now, you are going to supply with the

train of maximum speeds of 160 kilometers per hour, is that correct?

Tuan Haji Madzin bin Majid: 160 kilometers per hour is a design speed.

Dr. Tan Seng Giaw: Design speed. What is the speed now?

Tuan Haji Madzin bin Majid: The operating speed is the 120 kilometers.

Dr. Tan Seng Giaw: At the moment?

Tuan Haji Madzin bin Majid: Yes, that is the criteria.

Tuan Pengerusi: At the moment?

Dr. Tan Seng Giaw: At the moment what is the speed?

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: KTMB…

Dr. Aminudin bin Adnan [Presiden KTMB]: Operation or speed?

Dr. Tan Seng Giaw: At the moment is 120 kilometers.

Dr. Aminudin bin Adnan: Ya.

Dr. Tan Seng Giaw: Is that correct?

Dr. Aminudin bin Adnan: Yes.

Dr. Tan Seng Giaw: All the trains we are using now according to the specification?

PAC 8.12.2009


35

Dr. Aminudin bin Adnan: The trains that we are using are the EMU train…. Sorry Yang

Berhormat. The trains that we are using right now are EMU train that was purchased before this

project started. If I am not mistaken, this specification was up to 220 kilometers an hour for those

trains.

Dr. Tan Seng Giaw: Ya.


Dr. Tan Seng Giaw: So, are you saying that we are conforming with the specifications of

160 kilometers, is that correct?

Dr. Aminudin bin Adnan: Yang Berhormat, 160 kilometers is a design speed not

operational speed.

Dr. Tan Seng Giaw: So…

Dr. Aminudin bin Adnan: Operational speed is when the train actually runs with all the

start, stop, and so on.

Dr. Tan Seng Giaw: Okey.

Dr. Aminudin bin Adnan: It is 120.

Dr. Tan Seng Giaw: It is 120?

Dr. Aminudin bin Adnan: Yes.

Dr. Tan Seng Giaw: Alright. Now, here do you agree that the government has to

menanggung sebahagian daripada kos kerugian yang dianggarkan berjumlah RM1.14 billion?

Tuan Pengerusi: Untuk apa?

Dr. Tan Seng Giaw: Ini kerana kelambatan dan sebagainya, with this implementation of

the project, the government would have to fees out the money to pay for part of the lost, RM1.14

billion, do you agree?

Tuan Pengerusi: That’s why we are here… [Ketawa].

Dr. Aminudin bin Adnan: Yang Berhormat. I am just new. Maybe I think we should refer

this to pihak kementerian or my predecessor. I am just here for four months on this...

Dr. Tan Seng Giaw: So, we have…

Dr. Aminudin bin Adnan: …Project.

Dr. Tan Seng Giaw: ...To call him here.

Dr. Aminudin bin Adnan: Yes. In fact we invited Datuk Salleh.

Dr. Tan Seng Giaw: Datuk Salleh.

Dr. Aminudin bin Adnan: …Who was involved in this project from the beginning? He

knows most of the issues that when on but unfortunately, he told us that he cannot make it today

because he is sick.

PAC 8.12.2009


36

Dr. Tan Seng Giaw: Oh, I see. Now, there area few things that mentioned in the Audit.

Audit from the Audit Findings ya, for instance 12.5.1, here they said that, “Kementerian

sepatutnya mengenakan LAD berjumlah RM80.88 juta terhadap DRB-HICOM kerana

kegagalannya menyiapkan projek dalam tempoh yang ditetapkan.” Do, you agree?

Tuan Pengerusi: Do you asking the kementerian, or KTMB?

Dr. Tan Seng Giaw: No. I mean…, they are there, DRB-HICOM…

Tuan Haji Madzin bin Majid: No Sir. I don’t agree Sir.

Dr. Tan Seng Giaw: You don’t agree?

Tuan Haji Madzin bin Majid: Yes Sir. I don’t agree Sir.

Dr. Tan Seng Giaw: Okey.

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Kalau saya boleh tambah. Setelah kita teliti fakta

yang dibentangkan tadi, keperluan kerajaan mengambil kira EOT, dan dalam kes ini Liquidated

Ascertained Damages LAD, kita kenakan sekiranya berlaku kelewatan dalam projek. Dalam kes

ini, projek sepatutnya siap pada Disember 2003, and then tidak disiapkan, kita kenakan LAD.

■ 1330 Kita pernah kenakan LAD RM18 juta untuk satu tempoh, and then kita tidak kenakan

LAD, dan timbul isu sama ada wajar tidak wajar RM18 juta ini dikenakan. So, setelah kita lihat

balik fakta-fakta yang berada di hadapan kita, ia ada dua perkara di sini, satu amicable

settlement dan satu lagi perkara ini. Sekarang kita lihat balik fakta-fakta di hadapan kita pada hari

ini. Kita dapati sebenarnya kerajaan wajar membenarkan EOT terhadap pihak kontraktor, yang

mana itu menjustifikasikan kenapa kementerian tidak mengambil tindakan untuk mengenakan

LAD terhadap kontraktor.

Keduanya, amicable settlement untuk jumlah RM425 juta. Dalam amaun tersebut,

Kementerian Kewangan telah memutuskan bahawa amaun RM425 juta itu hanya untuk VO

sahaja, so, dalam VO itu terdapat elemen EOT. Kementerian telah mengambil kira bahawa

memandangkan kita telah selesaikan perkara ini secara amicable settlement, so bagaimana pula

keadaan sekarangnya? Adakah wajar kita mengenakan LAD?

Untuk perkara yang sama juga Yang Berhormat, saya ingin merujuk kepada dua surat

daripada konsultan kita, yang mana konsultan dalam surat bertarikh... Ada dua surat

dikemukakan pihak konsultan yang bersetuju supaya kerajaan tidak mengenakan LAD terhadap

pihak DRB-HICOM. Berikutan syor tersebut, kita telah memutuskan untuk tidak mengenakan

LAD terhadap pihak DRB-HICOM.

Izinkan saya merujuk kepada surat KS-OPUS bertarikh 28 Jun 2006 yang merujuk

kepada surat mereka bertarikh 26 Mei 2006. Sekian, Tuan Pengerusi. So, KS-OPUS turut

mengesyorkan perkara yang sama, Tuan Pengerusi.... [Disampuk] Izinkan saya membacanya,

Tuan Pengerusi...

PAC 8.12.2009


37

Tuan Pengerusi: Baca apa?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: Dia punya inti pati.

Tuan Pengerusi: “Dia” itu siapa?

Encik Mohamad Onn bin Abd Aziz: KS-OPUS. Minta maaf, Tuan Pengerusi. Dalam

surat bertarikh 28 Jun izinkan saya, “The RM4 to RM5 million settlement of variations and claims

carries with it, the imply reconnection that such variation and claims occurred and therefore delay

the DRB works. Constituently, the RM4 to RM5 million is deem to include all the DRB loses and

expanses, to which we referred associated with such prolongation. In such instant, his suggested

that part of settlement may technically require an extension of time. They issued to DRB providing

a revise contract completion date of 31 May 2005. This is then may back the question as to why

DRB contract was determined? It was therefore be prudent not to mention EOT as part of

settlement, but stated as part settlement it is agreed that no further LAD will be deducted by the

government as per KS-OPUS advise to MOT where the reference number dated 26 May 2006”.

So, dengan izin, saya akan merujuk perenggan yang berkaitan dalam surat bertarikh 26

Mei 2006 yang dipetik dari perenggan ketiga, Yang Berhormat. “Walau bagaimanapun, setelah

dipersetujui bahawa VO atau kerja-kerja tambahan DRB diselesaikan dalam amicable settlement,

maka kami berpandangan bahawa persetujuan ini mestilah merangkumi lanjutan masa untuk

VO/kerja-kerja tambahan berkenaan.” Lanjutan daripada pandangan yang serupa daripada pihak

konsultan, kerajaan telah memutuskan untuk tidak mengenakan LAD dalam spirit amicable

settlement, Yang Berhormat.

Dr. Tan Seng Giaw: Now, this business of five set of Automatic Fair Collections System,

can you explain?

Tuan Pengerusi: Parking ticket lah yang bayar. True.

Tuan Haji Hilmi bin Mohamad [Pengurus Besar Bahagian Pengurusan Projek KTMB]: Dengan izin Tuan Pengerusi, saya Pengurus Besar Projek KTMB, tetapi mula

memegang jawatan mulai Mac tahun ini. Akan tetapi, mengikut rekod yang saya dapati daripada

fail mengenai Automatic Fair Collection System ini, ia telah berlaku perubahan dari segi

keperluan operasi tren komuter, yang mana operasi tren komuter telah ditetapkan oleh

pengurusan KTMB meliputi sehingga Tanjung Malim sahaja.

Oleh itu, stesen-stesen selepas Tanjung Malim hingga ke Ipoh tidak perlu dilengkapkan

dan dipasang dengan peralatan yang ada yang telah dibekalkan oleh MITSUI. Walau

bagaimanapun, terdapat cadangan supaya peralatan tersebut digunakan untuk sistem di Lembah

Klang. Jadi, status terakhir ialah kita dalam usaha untuk memasang peralatan tersebut untuk

projek dari Seremban ke Sungai Gadok, iaitu meliputi Stesen Senawang dan Sungai Gadok, iaitu

di bawah Projek Landasan Berkembar Seremban ke Gemas. Itu kedudukan sekarang.

PAC 8.12.2009


38

Dr. Tan Seng Giaw: Jadi ini tidak kena mengena dengan itu Rawang ke Ipoh, sudah

keluar dari projek?

Tuan Haji Hilmi bin Mohamad: Sudah dikeluarkan dan amaun kerja pun telah di...

Sebagai minus VO lah, amaun kerja pemasangan, tetapi peralatan itu ada.

Dr. Tan Seng Giaw: Mengenai semua jenis kecacatan yang berlaku, adakah semua ini

sudah diperbaiki oleh kontraktor?

Tuan Haji Nor Rizan bin Mohd Akhir: Tuan Pengerusi, seperti sedia maklum, selepas

DRB diberi surat the termination of employment, bukan the termination of contract dan diambil

alih oleh UEM World, and then there was audited and the cost was at RM1.4 billion became in

every propose cost plus, that is a saving about 50%, and the responsibility of the works is still

under UEM, whereby they are still under the defect liability period. Once they finished all the

defect liability period, then only issue on certificate of making good defect will be issued. So

currently, there is a few more defect liability period need to be done, so, menjawab soalan Yang

Berhormat, yes. It is not been... Defect liability period is still on going to rectified all the defects.

Dr. Tan Seng Giaw: Oh. Okey. The next one would be this... Perolehan peralatan

kemudahan yang berkaitan hendak diselaraskan dengan pembangunan infrastruktur dan sistem.

Sehubungan ini, perolehan peralatan dengan kemudahan sepatutnya dibuat semasa kemajuan

kerja pada tahap 80% supaya infrastruktur yang dibangunkan dapat digunakan sepenuhnya

sebaik sahaja ia disiapkan. Now, do you agree with this statement?

Dr. Aminudin bin Adnan: Sepatutnya itu adalah satu perancangan yang bagus. Dr. Tan Seng Giaw: Jadi, semua setuju dengan kenyataan ini?


Dr. Tan Seng Giaw: Okey. Now, let me ask. There is no Ministry of Finance at the

moment, just the Ministry of Transport. Kementerian Pengangkutan sahaja sekarang ya?

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Wakil.

Dr. Tan Seng Giaw: Ya. Wakil ya. Okey. Now, what does the kementerian propose to do

now to solve this various problems? Apakah cadangan kementerian untuk menyelesaikan

masalah-masalah yang dihadapi sekarang?

Tuan Pengerusi: Ini kementerian. Soalan ini kepada kementerian.

Dr. Tan Seng Giaw: Ya.

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Tuan Pengerusi, saya minta KTMB menjawab

kerana perkara deskripsi kereta api, ini melibatkan operasi, so, kita hendak requirement from

KTMB. KTMB yang tahu apa yang common yang keperluannya. Saya minta izin untuk KTMB

yang menjawabnya. Terima kasih.

PAC 8.12.2009


39

Dr. Aminudin bin Adnan: Sorry, Yang Berhormat. Can I get clarification..., is that we

regard to the VO atau statement of need?

Dr. Tan Seng Giaw: This project, the whole project. Completed, yes, but what are the

problem that you faced and what the other thing that we need to solve?

Dr. Aminudin bin Adnan: Okey. Basically, masalah yang kita hadapi adalah

pembekalan tren untuk operasi. Tren ini telah pun sampai pada hari Jumaat lepas, satu set, and

then tren yang empat set lagi akan sampai sehingga awal Mac tahun hadapan.

Dr. Tan Seng Giaw: Adakah ini tren semua pun baru?

Dr. Aminudin bin Adnan: Yes. Ini set baru yang telah kita tender kepada Syarikat

’Malbeni’, dan akan sampai keseluruhannya pada bulan Mac tahun hadapan. Kalau testing dan

machine berjalan dengan lancar, kita akan mula operasi pada bulan April 2010.

Tuan Pengerusi: Ini electric train, ya?

Dr. Aminudin bin Adnan: Electric train mengandungi enam coach.

Tuan Pengerusi: Ini by tender atau direct negotiation again?

Dr. Aminudin bin Adnan: Direct negotiation. Tuan Pengerusi: Kalau tender dengan direct negotiation ini selalunya beza besar. Ya

lah, ini not your fault. I think decision made by Kementerian Kewangan ini. Okey. Teruskan Yang

Berhormat.

Dr. Tan Seng Giaw Ya. Now, I would propose... Saya mencadangkan supaya kita

melawat ke kawasan kerana kita hendak meneliti apakah sebenarnya berlaku, dan kita hendak

menyelesaikan segala kemusykilan yang dihadapi oleh semua pihak.


Dr. Tan Seng Giaw: We go to decide whether we want to go there. We have to go there.

Tuan Pengerusi: Kita kena lawat. Kita kena melawat. Kita akan buat lawatan ke track

ini, tetapi lawatan ini bagaimana hendak buat? Sepanjang track atau pun hendak pergi hanya...

What is your proposal kalau kita hendak lawat?

Dr. Aminudin bin Adnan: Saya cadangkan kalau kita hendak tengok isu yang timbul

akibat daripada VO itu, mungkin tempat-tempat yang tertentu, kerana laluannya adalah 179

kilometer. Kalau kita mula dari KL, ia akan mengambil masa lebih daripada dua jam.

Tuan Pengerusi: Kalau dengan electric train yang baru, berapa jam?

Dr. Aminudin bin Adnan: Kalau mengikut specification, ia satu jam 55 minit, tetapi tren

ini belum di commission lagi. Ia hanya boleh beroperasi mungkin bulan Januari akan datang. So,

kita tidak boleh gunakan tren yang ada.

Tuan Pengerusi: How come is 120... Dengan tren yang baru ini, berapa jam?

Dr. Aminudin bin Adnan: Satu jam 55 minit.

PAC 8.12.2009


40

Tuan Pengerusi: Dengan yang baru beli ini?


Tuan Pengerusi: How come it is two hours?

Dr. Aminudin bin Adnan: Current traveling time is two hours 50 minutes. Sorry, itu dari

Kuala Lumpur ke Ipoh. So, dari Rawang ke Ipoh mungkin tolak setengah jam jadi 1 jam 20 minit,

mungkin.

Dato’ Noorizan Binti Shafie: Non stop? Dr. Aminudin bin Adnan: Non stop. Every speed is 110 kmph.

Tuan Pengerusi: Berapa stesen perlu stop?

Dr. Aminudin bin Adnan: So, itu berdasarkan non-stop express KL-Ipoh. Akan tetapi,

kalau stop every station itu, it will take about dua, tiga minit per station.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Tuan Pengerusi, tadi kelajuan kereta api elektrik ini berapa?

120 kmph...

Dr. Aminudin bin Adnan: Maksimum 140 kmph, tetapi operation speed dalam 120

kmph.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Kalau 120 kmph, untuk jarak 180 kilometer, it is about 90

minit sahaja.


Ir. Haji Hamim bin Samuri: Kalau kelajuan 120 kmph, maknanya every satu kilometer is

half minutes.

Dr. Aminudin bin Adnan: Akan tetapi biasanya tren ini, sebab kita ada laluan jajaran

yang ada gradient dan juga ada geometric curve, horizontal curve, jadi biasanya berhampiran

jajaran tersebut, speed tidak akan dapat mencapai maksimum speed. So, plus and minus,

average yang setahu saya adalah about 110 kmph. That is why KL-Ipoh which is about 200

kilometers, will take about 1 jam 55 minit.

Dato’ Kamarudin Jaffar: Hendak tanya tentang amicable settlement RM425 juta itu.

Sudah diluluskan semua di peringkat Treasury, bagaimana status sebenarnya? Sudah lulus

semua? Tidak mengapalah.

■1345 Tuan Pengerusi: Ini soalan yang ammicable settlement ini bagaimana, sudah

dipersetujukan atau bagaimana ini..., ataupun ini hanya cadangan?

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Sudah diluluskan oleh Kementerian Kewangan

Tuan Pengerusi. Telah pun diluluskan, bukan cadangan lagi lah. Sudah dibayar setengah.

Tuan Pengerusi: ... DRB bersetuju?

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Setuju.

PAC 8.12.2009


41

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd. Jamil: Tuan Pengerusi...

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Setuju.

Tuan Pengerusi: DRB setujukah?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd. Jamil: DRB bersetuju Tuan Pengerusi. Tuan Pengerusi: So far, how much have you received total, campur dengan RM425

million ini?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd. Jamil: So far Tuan Pengerusi, that amount of money

was not received by DRB-HICOM , tetapi wang itu digunakan untuk membayar kelim-kelim

kontraktor yang telah mengalami kos penambahan di bawah VO....

Tuan Pengerusi: No, no! Total government membayar kepada DRB-HICOM, dan you

bayar kepada orang lain tak kesah lah..., but how much in total, RM425 million plus berapa?

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Kalau figure yang ada pada saya Tuan Pengerusi,

RM371 million yang kita dah bayar… .

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd. Jamil: RM371 million Tuan Pengerusi.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad:...Kita suggest supaya perkara ini mengambil kira LAD

tadi lah. I think this is the latest ya, RM53 million lagi outstanding kan? Masih ada baki lebih

kurang RM53 juta...

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Yes, yes. Yang RM53 tu dia punya kaedah

pembayaran cuma dijelaskan pihak DRB tadi, kita tidak bayar terus kepada DRB-HICOM.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Yes, ... Direct to the sub-con.

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Kepada sub-con..

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Sub-con...

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: So yang baki itu saya difahamkan ada lagi UEMC

yang masih pending lagi, yang belum...

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: RM53 million.

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Yes. So bila pihak kementerian sign with DRB kita

akan terus bayar kepada UEMC, bukan kepada DRB. Tuan Pengerusi: Okey hendak tanya Dato’ KSU dan yang lain-lain. Kalau hendak

conclude, why you have this kind of problem, apakah sebab..., how do you conclude? Is it…,

what?

Dato’ Kamarudin Jaffar: Saya setuju dengan soalan Tuan Pengerusi. Maknanya saya

hendak tanya Dato’ Sri KSU, what have you learn from this experience, if you going to build

another double track ke Pantai Timur... [Ketawa] Ke Tumpat kah..., is there anything that you

have learn from this? Kalau tidak akan jadi lagi macam ini… berapa belas billion.

Tuan Pengerusi: Ke Perlis ada lagi…

PAC 8.12.2009


42

Seorang Saksi: [Bercakap tanpa menggunakan pembesar suara]

Tuan Pengerusi: On the way lah, on the way.

Dato’ Kamarudin Jaffar: If you have not learn anything, unfortunately… will be very

unfortunate. The government, the rakyat going to loose more money.

Tuan Pua Kiam Wee: Saya hendak tambah satu sahaja soalan hari ini. Adakah post

mortem telah pun diadakan mengenai perkara ini?

Tuan Pengerusi: KSUs come and go, pegawai also, tetapi the institutional memory

must be recorded somewhere, kan. PAC pun akan berubah... [Ketawa] So how do you record, as

institutional memory and sebagai satu SOP lah, standard operation procedure of the coming one.

Banyak lagi ini, saya rasa. Adakah itu satu inisiatif yang dibuat, Dato’ Sri KSU?

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Setiausaha Bahagian Pembangunan, tolong

jawab, Tuan Pengerusi.

Tuan Haji Abdul Rahim bin Daud [Setiausaha Bahagian Pembangunan, Kementerian Pengangkutan]: Dengan izin Tuan Pengerusi. Antara lesson learned yang

pertama yang kita rasa boleh kita ambil daripada kes inilah. Dua kontrak yang berbeza untuk

infra dan sistem, menyebabkan ada masalah inter-facing yang kita dengar tadi banyak,

menyebabkan ada isu VO dan sebagainya. Jadi seeloknya kita buat satu kontrak, one single

contract. Sebagai contoh seperti yang kita buat sekarang ini, macam projek Ipoh- Padang Besar,

kita buat satu kontrak sahaja, dengan MMC Gamuda joint venture. Di mana di dalam skop

kerjanya termasuk sekali sistem dan sebagainya. Jadi command and control itu, single. Itu satu...

Tuan Pengerusi: Okey, interruption ya. Kuala Lumpur-Ipoh 120 kilometer per hour. Akan

tetapi Ipoh ke Padang Besar berapa kilometer per hour?

Tuan Haji Abdul Rahim bin Daud: Same spec seperti tadi. Track nya being design lebih

kurang 160 kilometer per hour, speed operasinya yang ditetapkan oleh KTMB, 120 kilometer tadi

lah.

Tuan Pengerusi: Confirm ya?

Tuan Haji Abdul Rahim bin Daud: Ya.

Tuan Pengerusi: But on the ground, dia orang cakap 180 kilometer.

Tuan Haji Abdul Rahim bin Daud: Tidak, tidak...

Dr. Aminuddin bin Adnan: Specification sama Tuan Pengerusi.

Tuan Pengerusi: Saya ada kepentingan ini, saya tanya Ya... [Ketawa] Terima kasih.

Tuan Haji Abdul Rahim bin Daud: Satu lagi pengajarannya Tuan Pengerusi ialah, kita

terlalu bercita-cita besar, terlalu ambitious. Skop yang begini rupa boleh dibuat dalam bentuk fast

track. Pengambilan tanah lima bulan! Memang tidak mungkin dapat dicapai dalam masa lima

bulan. Ini tidak mungkin sama sekali.

PAC 8.12.2009


43

Akan tetapi kerana pihak kementerian, pihak kontraktor diarah, fast track juga, jadi

terpaksa akur kepada arahan. Bila kita berurusan dengan tanah, satu orang setinggan yang tidak

ada hak pun ke atas tanah itu secara legal nya, merayu. So takkan kita hendak roboh rumahnya

begitu sahaja. Kita ada perasaan peri kemanusiaan. Maka urusan pengambilan tanah ini

mengambil masa yang lama. Jadi kita mencadangkan supaya urusan tanah ini di handle dengan

lebih teratur lagi lah. Sebagai contoh kita mungkin perlu terlebih dahulu mengenal pasti

sekurang-kurangnya 50% daripada tanah yang kita hendak gunakan untuk jajaran kereta api ini,

misalnya kita sudah dapatkan dahulu, baru kita boleh kira untuk rancang tentang designing, dan

sebagainya tadilah.

Tuan Pengerusi: Bagus! Point yang lain. Tuan Haji Abdul Rahim bin Daud: Itu dua yang besar Tuan Pengerusi. Tuan Pengerusi: Conclusion daripada problem ini. Takkan itu sahaja. I am sure ia ada...

Tuan Pua Kiam Wee: Adakah kementerian membuat rundingan ataupun perbincangan

mengenai cara untuk memilih kontraktor ataupun cara untuk memilih sesiapalah untuk membuat

kerja bagi kementerian terutama bagi kerja-kerja yang besar mengenai keupayaan, experience,

harga dan lain-lain. Adakah apa-apa langkah yang akan diambil dari segi itu, ataupun sesiapa

yang akan diberikan kontrak telah ditentukan oleh pihak yang lain dan bukan oleh pihak

kementerian?

Dato’ Sri Haji Zakaria bin Haji Bahari: Tidak faham soalan ini Tuan Pengerusi, saya

tidak boleh jawab, saya tidak faham.

Tuan Pengerusi: Yang Berhormat tanya direct negotiation ini perkara yang bagus atau

tidak bagus?... [Ketawa] Itu sahaja. Dato’ Azizah binti Haji Arshad: That’s why kementerian Tuan Pengerusi, jabatan atau

kementerian, memang sudah ada prosedur dari segi perolehan. Setiap perolehan kalau hendak

memilih kontraktor mesti, melalui peraturan secara tender terbuka misalnya. Ada prosedurnya

menetapkan bahawa, mesti ada penilaian dari segi kewangan, teknikal, kepakaran yang

kontraktor ada. But then benda ini, apabila dibuat secara direct nego, itu tak dapat nak buat apa

lah, nak dilaksanakan…

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Saya ada fikir lain sedikitlah. Saya nampak daripada

pembentangan tadi, pertamanya pada saya, kalau projek ini dibuat ikut design yang terakhir, dan

design terakhir itu adalah sama dengan design awal maka itulah harganya...

Tuan Pengerusi: Hem!

Ir. Haji Hamim bin Samuri: Itulah harganya, itulah harganya! Itu yang pertama.So, saya

boleh kata itu juga betul, tidak semestinya... Cuma kita nampak terlebih harga kerana kita

tonjolkan VO. VO berlaku kerana ada perubahan design. Akan tetapi kalau kita mengambil kira,

itulah desing nya, maka itulah harganya. Satu ya.

PAC 8.12.2009


44

Kedua. Cuma yang saya tertanya-tanya daripada awal ialah, kenapa ada DMU, diesel

kereta api. Kenapa tidak straight go electrical EMU. Perkara ini saya masih bertanya, sampai

sekarang belum ada jawapan.

Akan tetapi dari segi Laporan Audit, saya faham makna design speed. Walaupun satu

jalan, jajaran kita design 120, 180, 200 kilometer, no way kita boleh benarkan kenderaan, even

kereta api lalu atas jalan tersebut dengan kelajuan yang direka bentuk. Jadi ada ia punya factor

of security, kan. Jadi kita terimalah kalau itulah dia punya jawapannya. Maknanya kita terimalah

kelajuan 120 kilometer per hour, kelajuan operasi. Itu komen daripada saya.

Jadi yang saya bimbang sekarang ini ialah, bagaimana kita melaporkan kepada publik?

Terutama dari segi bagaimana kita melaporkan Audit kepada publik? Sebab sebagai contoh yang

saya sebutkan tadi, sebenarnya harganya ialah berdasarkan kepada design yang terakhir, yang

paling sesuai paling fit kepada kegunaan akhir semasa kereta api beroperasi. Itulah harganya.

Akan tetapi apabila laporan itu menonjolkan kepada perubahan yang banyak maka publik

pandang, ada satu penyelewengan. So ini kita perlu berhati-hati. Sekian, terima kasih.

Tuan Pengerusi: [Ketawa] Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: Tuan Pengerusi, boleh saya tanya. Saya ingin tanya

kepada soalan awal. Jumlah VOs yang ada, yang perlu diwujudkan. Bagi saya menunjukkan

bahawa perancangan awal tidak dibuat secara teliti. Jumlah 46 VOs involving so much money. I

can understand, I take what you have explained bahawa ada arahan untuk melaksanakan projek

ini secara fast track, tetapi that course every problem that we faced. Apabila arahan dibuat fast

track itu, a lot of overside and come to the design also, the VOs, and all these.

Satu lagi dalam Laporan Audit ini mengatakan bahawa, perolehan tren itu tidak

diselaraskan dengan pembangunan infrastruktur. Tadi saya dengar tren itu dibeli sebelum projek

itu dibuat. How come the track is not design according to the train yang sudah dibeli awal. So

that course a lot of kelebihan barang-barang yang telah dibeli, tidak selaras. That is from the

Audit Report. Can I get comment?

Tuan Pengerusi: Komen dahulu. Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Saya akan komen untuk soalan tentang VO dan

juga site possession. Saya pergi kepada keadaan yang ekstrem Tuan Pengerusi. Katalah projek

ini tiada VO, sebab dikatakan VO ini seolah-olah menampakkan perlunya projek ini...,

menjustifikasikan kenapa projek ini lewat. So katalah tiada VO langsung, design awal

sepertimana design akhir, bagaimana dengan site possession? Kenapa kita bagi sesuatu projek

ini selepas kontrak ditamatkan, serendah apa itu..., police quarters, kita bagi sampai 2004, land

free from any encumbrances. Tidak usah kata 34 lokasi yang lain. So di situ satu persoalan yang

perlu kita teliti. Sebagaimana dibentangkan oleh SUB Pembangunan tadi. Site possession adalah

satu isu yang utama kalau kita tidak mahu melihat kepada VO. Kenapa kita lewat?

PAC 8.12.2009


45

Dan kita telah pun lewat, in this case kerajaan lah untuk memberikan site possession

kepada pihak kontraktor. Sedangkan tarikh permohonan EOT semuanya ditolak, diperakukan

tetapi ditolak. Saya pun tidak faham sampai sekarang, kenapa ditolak, kalaupun tiada kena

mengena dengan VO.

Yang kedua tentang design. Dalam kontrak, ada peruntukan untuk variation. Variation ini

melibatkan scope of work. Minda kita ini kena fikir bahawa, kelulusan yang diberikan oleh local

authority tidak termasuk sampai ‘urusan change of work‘. Ia sampai kelulusan-kelulusan

pentadbiran.You hendak buat macam ini dan macam ini. Akan tetapi bila ia arahkan sahaja, you

relocate. So dia akan melibatkan change scope of work. Bila change scope of work, peruntukan

dalam kontrak akan terpakai. Dan Audit pun tadi ada beritahu bahawa, then ‘purposes’ variation

itu akan mengambil kira, akan menyusul selepas itu...

Tuan Pengerusi: Sebab tadi, I think kita ada mendengar tadi.

Encik Mohamad Onn bin Abd. Aziz: Yes, yes. Saya dengar jawapan, saya support

pada VO tadilah.

Tuan Pengerusi: Okey, Yang Berhormat ada lagi hendak komen?

■ 1400 Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: Berbalik kepada tren itu, locomotive purchased

before the project was done and you are using the locomotive train, am I right?

Dr. Aminudin Bin Adnan: Saya difahamkan yang kontrak untuk Electric Train Service

ini telah lewat di award. Jadi dengan itu, ia sampai lambat setelah sebahagian daripada projek itu

siap.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: I have the information. Okey, actually perubahan untuk

tren itu sepatutnya dalam lingkungan RM240 juta on that time. Akan tetapi, EPU on that time only

approve for RM20 million. So because of that allocation tidak cukup, they cannot proceed. That

was under Rancangan Malaysia Kelapan. So, only under Rancangan Malaysia Kesembilan, then

only government approve for another RM249 million. Itu sebabnya tren tersebut lambat dibeli.

Just to be fair, because duit tidak ada untuk membeli on that time.

Ir. Haji Hamim bin Samuri: [Bercakap tanpa menggunakan pembesar suara]

Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: Tadi saya dengar tren itu dibeli sebelum projek itu

dibuat.

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: No.

Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: After?

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: No.

Seorang Ahli: Selepas. Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: Selepas?

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Selepas.

PAC 8.12.2009


46

Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: So, how come the train and track does not

correlates?

Dato’ Azizah binti Haji Arshad: Jadi Yang Berhormat, apa yang kita bangkitkan dalam

report audit kita, kita kata sepatutnya tren ini dibeli maybe after 80% project sudah ready, you

start ordering, but in this case, they cannot do anything because they do not have budget. They

were given only RM20 million, sedangkan kosnya itu over RM200 million.

Tuan Pengerusi: So, now you have an electric track digunakan oleh tren biasa, bukan?

Dr. Aminudin bin Adnan: Buat sementara ini.

Tuan Pengerusi: Buat sementara. Okey.

Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: I have a question that is very simple and pivotal

question mengenai arahan to have this project done in fast action, siapa yang mengarahnya?

Haji Abdul Rahim bin Daud: Arahan daripada EPU, Yang Berhormat.

Datuk Wilfred Mojilip Bumburing: Okay, thank you. That is very important question.

Tuan Pengerusi: Anyone to say something? On my left, Yang Berhormat Petaling Jaya

Utara?

Tuan Pengerusi: Yang Berhormat Telok Kemang?

Tuan Pua Kiam Wee: Belum menjawab mengenai direct negotiation thing tadi.

Tuan Pengerusi: They are not in the position to…, because direct negotiation is decided

at different level.

Tuan Pua Kiam Wee: But they can give recommendations to the government because...

Tuan Pengerusi: PAC should. I think PAC should. Yang Berhormat Telok Kemang?

Okey, saya pula. Okey, number one pada saya, I have always respect and I still respect

Malaysian’s professional. We have enough caliber people, you know. Tinggal lagi saya melihat

cara kita mengendalikan sesuatu ini, ia seperti left hand does not know what right hand is doing

dan bercampur aduk. They are very messy, yang ini hendak urus, yang itu hendak urus. KSU

sepatutnya menjadi SO delegate sana sini and the end sampai ke bawah.

So, begitu juga design and build ini, saya minta maaf kerana saya tidak bersetuju apabila

you design dengan tidak mengambil kira keperluan local authorities dan sebagainya semasa

design. I think it is not right thing to do, sebab that local level apabila you buat jalan pun, ia ada

planning condition. Begitu juga dengan laluan apa pun seperti tren atau bas. So, I think, our

consultant ini apabila mengarahkan diri masing-masing untuk membuat sesuatu, they have to go

deeper.

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Tuan Pengerusi, if I may be allowed. When the

first design was approved to took into account, ia telah mengambil kira semua kepentingan dan

approval daripada local authorities. It is only...

Tuan Pengerusi: Have you ever discuss with them?

PAC 8.12.2009


47

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Yes. They were part of the committee that

approved...

Tuan Pengerusi: No, the local authority tempatan maksudnya itu. Were they involved in

the planning?

Dato’ Sri Mohd Khamil bin Abd Jamil: Yes.

Tuan Haji Madzin bin Majid: Design awalan. Semasa kita membuat preliminary design

tersebut, we refers to the local authorities.

Tuan Pengerusi: Ya, but then, when you want to approve, mereka tidak approve lagi.

Tuan Haji Madzin bin Majid: Akan tetapi, apabila kita hendak formalize approval itu

secara detail, semasa itu ada perubahan.

Tuan Pengerusi: Sorry, when you said design and build itu, it should be design complete

dengan approval sekali. Tidak boleh mengharapkan di mana kita buat all the tentative. Itu tidak

boleh. I think that is wrong. I think this is what we have to address in future. Wakil Kementerian

Pengangkutan, you are involved with so many things, bukan? You have to look into this in detail.

Okey, kita sudah pukul dua sekarang ini. They way I see this, is messy. Saya nampak

seperti banyak sangat tangan yang terlibat, di mana power and central authority ini bertingkat-

tingkat, too many hands. Jadi, kadang-kadang apabila terlalu banyak sangat, seperti dikatakan

‘too many cooks spoil the broth’, inilah yang saya rasa..., where else, kepakaran kita ramai. We

have a lot of professionals. Kalau kita tengok orang lain buat, bagaimana? Private sector buat,

ada juga berita-berita, tetapi tidak ada masalah. Negara lain pun buat juga kereta api, but they do

not incurs that kind of… The losses is enormous. Bagaimana kita hendak jelaskan kepada rakyat

ini? Jikalau kita kata delay sana, delay sini, and the cost is over one billion, rakyat is not happy.

Ya, mungkin the opposition they are quite happy to tell the rakyat… [Ketawa] On the government

side, we really have problem. Dalam conclusion ini Yang Berhormat, ada nampak

penyelewengan di mana-mana?

Tuan Pua Kiam Wee: [Bercakap tanpa menggunakan pembesar suara]

Tuan Pengerusi: Tadi saya nampak kes ini more on the management problem. I do not

see, kalau ada yang penyelewengan dalaman itu tidak ternampaklah. We do not know, although

we heard tentang pembelian barang selipar yang RM80, and finally it charge over RM250 pun

ada. Kononnya ada third parties involve in calling tenders. This is done by the contractor. So, that

is the internal, sebab price is fix. Jadi, hal belian itu, hal dialah.

Jadi, Dato’ Sri KSU dan semua Datuk-Datuk, tuan-tuan dan puan-puan, kita ucapkan

terima kasih. We will call again kalau kita perlu. Kalau dapat maklumat tertentu dan tambahan,

kita akan panggil but for the time being, kita mengucapkan terima kasih. Sebenarnya, we do not

know how to conclude and we still judge you by the Audit Report. We will still go by the Audit

Report. Lunch is served. Terima kasih Yang Berhormat sekalian. Terima kasih.

Mesyuarat ditangguhkan pada pukul 2.07 petang

mesyuarat jawatankuasa kira-kira wang negara di … · mesyuarat tapak yang diadakan pada setiap...

Documents