laporan ketua audit - govdocs.sinarproject.org · paip air terawat serta stesen pam, tangki...

JABATAN AUDIT NEGARA MALAYSIANo. 15, Aras 1-5, Persiaran Perdana, Presint 2, Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62518 Putrajaya.| Tel : +603 8889 9000 | Faks : +603 8888 9721

JABATAN AUDIT NEGARAMALAYSIA

LAPORANKETUAAUDITNEGARA PENGURUSAN AKTIVITI KEMENTERIAN/JABATAN/ AGENSI DAN PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN

NEGERI SARAWAK TAHUN 2016

SIRI 2

LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA | PENGURUSAN AKTIVITI KEMENTERIAN/JABATAN/AGENSI DAN PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI SARAW

AK TAHUN 2016SIRI 2

LAPORAN

KETUA AUDIT NEGARA

TAHUN 2016

PENGURUSAN AKTIVITI

KEMENTERIAN/JABATAN/AGENSI DAN

PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI

NEGERI SARAWAK

SIRI 2

Jabatan Audit Negara Malaysia

KANDUNGAN

LKAN NEGERI SARAWAK 2016 SIRI 2 │iii

KANDUNGAN

vii

KATA PENDAHULUAN

xi

INTISARI LAPORAN

AKTIVITI KEMENTERIAN/JABATAN/AGENSI

DAN PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN

NEGERI

3

1. JABATAN KERJA RAYA SARAWAK

Pengurusan Projek Pembinaan Bekalan Air Mukah

A

42 1. LEMBAGA SUNGAI-SUNGAI SARAWAK

Pengurusan Operasi Baraj

68 1. SARAWAK FORESTRY CORPORATION

Sarawak Forestry Corporation Sdn. Bhd.

93 PENUTUP

KATA PENDAHULUAN

LKAN NEGERI SARAWAK 2016 SIRI 2 │vii

KATA PENDAHULUAN

1. Perkara 106 dan 107 Perlembagaan Persekutuan dan Akta Audit 1957

menghendaki Ketua Audit Negara mengaudit Penyata Kewangan Kerajaan Negeri,

Pengurusan Kewangan dan Aktiviti Jabatan/Agensi Negeri. Seksyen 5(1)(d) Akta Audit

1957 serta Perintah Audit (Akaun Syarikat) 2017 pula memberi kuasa kepada Ketua

Audit Negara untuk mengaudit sesebuah syarikat yang didaftarkan di bawah Akta

Syarikat 1965 yang menerima geran/pinjaman/jaminan daripada Kerajaan Persekutuan

atau Kerajaan Negeri dan sesebuah syarikat di mana lebih daripada 50% modal saham

berbayar dipegang oleh Kerajaan Persekutuan, Kerajaan Negeri atau Agensi Kerajaan

Persekutuan/Negeri.

2. Pengauditan prestasi telah dijalankan selaras dengan Seksyen 6(d), Akta Audit

1957 serta berpandukan kepada piawaian pengauditan antarabangsa yang dikeluarkan

oleh International Organisation of Supreme Audit Institutions (INTOSAI). Laporan saya

ini mengandungi Aktiviti Jabatan/Agensi dan Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri

Sarawak bagi tahun 2016 Siri 2 mengenai perkara yang telah diperhatikan hasil

daripada pengauditan yang telah dijalankan terhadap aktiviti di satu Jabatan, satu

Agensi dan satu Syarikat Kerajaan Negeri.

3. Pemerhatian Audit daripada pengauditan tersebut telah dikemukakan kepada

Ketua Jabatan/Agensi/Syarikat Kerajaan Negeri berkenaan. Ketua-ketua

Jabatan/Agensi/Syarikat Kerajaan Negeri juga telah dimaklumkan mengenai isu-isu

berkaitan semasa Exit Conference yang diadakan sebelum laporan ini disediakan.

Sehubungan itu, hanya penemuan Audit yang penting sahaja yang dilaporkan dalam

laporan ini. Laporan berkenaan juga telah dikemukakan kepada Setiausaha Kerajaan

Negeri Sarawak. Bagi menambah baik kelemahan yang dibangkitkan atau bagi

mengelakkan kelemahan yang sama berulang, saya telah mengemukakan sebanyak 8

syor untuk diambil tindakan oleh Ketua Jabatan/Agensi/Syarikat Kerajaan Negeri

berkenaan.

4. Auditor General’s Dashboard yang mula dilaksanakan pada 31 Mei 2013

memaparkan isu dan status terkini tindakan Laporan Ketua Audit Negara. Mekanisme

ini berjaya membantu Jabatan/Agensi Kerajaan untuk menyalurkan maklum balas

dengan cepat dan pantas. Ini membuktikan komitmen dan keprihatinan Kerajaan dalam

menjelaskan kedudukan terkini isu Laporan Ketua Audit Negara serta menyalurkan

status tindakan yang telah diambil kepada pihak awam.

LKAN NEGERI SARAWAK 2016 SIRI 2 │viii

5. Saya berharap laporan ini akan digunakan sebagai asas untuk memperbaiki

segala kelemahan, memantapkan usaha penambahbaikan, meningkatkan akauntabiliti

dan integriti serta mendapat value for money bagi setiap perbelanjaan yang dibuat

seperti mana yang dihasratkan oleh Kerajaan.

6. Saya ingin merakamkan ucapan terima kasih kepada semua pegawai

Jabatan/Agensi dan Syarikat Kerajaan Negeri yang telah memberikan kerjasama

kepada pegawai saya sepanjang pengauditan dijalankan. Saya juga ingin melahirkan

penghargaan dan terima kasih kepada pegawai saya yang telah berusaha gigih serta

memberikan sepenuh komitmen untuk menyiapkan laporan ini.

(TAN SRI DR. MADINAH BINTI MOHAMAD)

Ketua Audit Negara

Malaysia

Putrajaya

17 Oktober 2017

INTISARI LAPORAN

LKAN NEGERI SARAWAK 2016 SIRI 2 │xi

INTISARI LAPORAN

JABATAN KERJA RAYA SARAWAK

1. Pengurusan Projek Pembinaan Bekalan Air Mukah

a. Projek Pembinaan Bekalan Air Mukah (BAM) adalah bertujuan untuk memenuhi

permintaan bekalan air terawat yang semakin meningkat di Daerah Mukah.

Lembaga Pembangunan Koridor Wilayah (RECODA) adalah agensi pelanggan dan

Jabatan Kerja Raya Sarawak (JKR) adalah agensi pelaksana. Pengurus Wilayah,

JKR Wilayah Tengah, Bahagian Sibu dilantik sebagai Pegawai Penguasa Projek.

Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak (JBALB) telah ditubuhkan pada 1

September 2015 yang bertanggungjawab untuk menyediakan air terawat di

kawasan luar bandar. Skop kerja bagi projek BAM merangkumi kerja menaik taraf

muka sauk air mentah sedia ada di Tingkas, Bahagian Mukah dan pemasangan 900

mm saluran paip air mentah sepanjang 18.4 km dari Tingkas ke Penakub, menaik

taraf Loji Rawatan Air (LRA) sedia ada di Penakub, pemasangan 20.9 km saluran

paip air terawat serta stesen pam, tangki takungan air, pemasangan 4.5 km saluran

paip air terawat dari LRA Penakub ke simpang Kampung Tellian. Kontrak projek ini

diperoleh secara tender terbuka dan ditawarkan kepada empat kontraktor dengan

kontrak bernilai RM200.96 juta. Lima perunding dilantik bagi menyediakan reka

bentuk dan menyelia projek ini. Projek BAM dilaksanakan melalui dua fasa di mana

fasa satu melibatkan kajian kemungkinan yang dijalankan oleh Jurutera Perunding

Wahba Sdn. Bhd. pada tahun 2014 dengan kos sejumlah RM0.50 juta. Fasa dua

merangkumi empat pakej projek pembinaan. Peruntukan yang diterima oleh JKR

daripada Kerajaan Persekutuan melalui RECODA untuk projek BAM dari tahun

2013 hingga 2017 adalah sejumlah RM213.60 juta dan perbelanjaan secara

keseluruhan setakat bulan Ogos 2017 adalah sejumlah RM207.31 juta atau 97.1%.

b. Pengauditan yang dijalankan antara bulan Mei hingga Ogos 2017 mendapati secara

keseluruhan pelaksanaan projek ini adalah baik di mana tiga daripada empat pakej

projek dapat disiapkan, pengurusan perolehan dibuat mengikut peraturan yang

ditetapkan dan pemantauan projek ada dilakukan. Bagaimanapun, pengurusan

terhadap aspek reka bentuk, kualiti kerja, pengujian dan pentauliahan serta tekanan

air di sistem agihan yang kurang memuaskan perlu ditambah baik bagi

meningkatkan kecekapan dan keberkesanan pengurusan projek. Ringkasan

penemuan Audit adalah seperti berikut:

LKAN NEGERI SARAWAK 2016 SIRI 2 │xii

i. terdapat pembaziran limpahan air mentah di kesemua tiga aerator yang

dibina;

ii. tangki flokulasi bocor dan sebahagian kerja yang dibuat tidak sempurna;

iii. maklumat Supervisory Control and Data Acquisition (SCADA) tidak dapat

dipantau secara online;

iv. travelling bridge sludge collector di LRA baru dan Muka Sauk baru tidak

berfungsi dan 5 MLD raw water intake facilities di jeti Penakub tidak

digunakan selepas projek Muka Sauk Air Mentah baru di Tingkas siap;

v. kriteria pengujian dan pentauliahan tujuh hari secara berterusan tidak

dipatuhi; dan

vi. kesemua empat sampel ujian tekanan air di sistem agihan di bawah had

minima requirement for water supply system di Sarawak.

c. Bagi mengatasi kelemahan yang dibangkitkan dalam laporan ini dan juga untuk

memastikan perkara yang sama tidak berulang dalam pelaksanaan projek adalah

disyorkan:

i. Jabatan Kerja Raya Sarawak dan Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak

bersama perunding perlu memastikan kehendak syarat kontrak dipatuhi,

kualiti kerja pada tahap yang baik, peralatan dan instrumentasi berfungsi

serta proses pengujian dan pentauliahan dilakukan dalam tempoh tujuh hari

secara berterusan tanpa gagal sebelum mengeluarkan Sijil Siap Kerja;

ii. Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak perlu memastikan standard kualiti

air terawat yang ditetapkan dipatuhi dan tekanan air di sistem agihan yang

bersesuaian hendaklah disediakan bagi memastikan pengguna mendapat

bekalan air yang mencukupi; dan

iii. Jabatan Kerja Raya Sarawak dan Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak

perlu memastikan semua kerosakan diperbaiki dalam tempoh tanggungan

kecacatan sebelum pengeluaran Certificate of Completion of Making Good

Defect.

LEMBAGA SUNGAI-SUNGAI SARAWAK

2. Pengurusan Operasi Baraj

a. Baraj di Sungai Sarawak merupakan komponen utama Skim Regulasi Sungai

Sarawak (SRSS) yang bernilai RM164 juta dan telah siap dibina pada bulan

November 1997. Reka bentuk baraj adalah dari negara German dan merupakan

yang pertama di Asia Tenggara menggabungkan fungsi pintu air dan laluan kapal.

LKAN NEGERI SARAWAK 2016 SIRI 2 │xiii

Baraj ini termasuk lima pintu air (radial gates), sebuah shiplock sepanjang 125

meter dan sebuah jambatan dengan empat lorong jalan sepanjang 435 meter dan

25 meter lebar. Lima pintu air ini adalah bertujuan untuk mengawal ketinggian paras

air sungai di sebelah hulu struktur baraj dan menahan kemasukan air laut semasa

air pasang. Selain itu, pintu air nombor lima telah direka khas untuk berfungsi

sebagai laluan kapal semasa kecemasan. Sebuah shiplock dengan dua pintu air

radial yang beroperasi secara hidraulik adalah untuk laluan kapal mengakses ke

hulu baraj. Jambatan yang dibina di atas baraj adalah untuk menghubungkan

kawasan Sejingkat, Pending dan Bandaraya Kuching. Mengikut Seksyen 5(1) The

Sarawak Rivers (Sungai Sarawak Barrage) Regulations 1997, Lembaga Sungai-

sungai Sarawak (LSS) telah dipertanggungjawabkan untuk mengurus dan

menyenggara baraj termasuk shiplock, mengatur dan mengawal kapal yang melalui

shiplock, serta mengenakan yuran atau tol terhadap kapal yang melalui shiplock

tersebut. LSS telah melantik Kuching Barrage Management Sdn. Bhd. pada akhir

tahun 1997 bagi melaksanakan pengurusan, operasi dan penyenggaraan baraj.

Bagi tahun 2014 hingga 2016, sejumlah RM26 juta geran Kerajaan telah diterima

untuk Akaun Amanah Tabung Bendungan Sungai Sarawak dan sejumlah RM22.77

juta telah dibelanjakan manakala baki akhir akaun tersebut adalah sejumlah

RM31.43 juta.

b. Secara keseluruhannya pengurusan operasi baraj adalah memuaskan.

Bagaimanapun, terdapat perkara yang perlu diberi perhatian seperti berikut:

i. tiada kutipan caj tol dikenakan terhadap semua jenis kapal yang melalui baraj;

dan

ii. operasi flooding in dan flushing out melebihi had yang ditetapkan.

SULIT

c. Bagi memastikan pengurusan operasi baraj diurus dengan lebih berkesan, teratur

dan mencapai objektif yang ditetapkan adalah disyorkan pihak berkaitan mengambil

tindakan penambahbaikan seperti berikut:

i. membuat kutipan caj tol terhadap semua jenis kapal yang melalui baraj bagi

menambah hasil;

ii. memastikan operasi flooding in dan flushing out dilaksanakan mengikut had

yang ditetapkan dan melaksanakan kerja pembaikan bagi pembentukan lubang

kaut di baraj dan gelinciran di bangunan utara baraj dengan segera; dan

iii. memastikan semua operasi kapal atau jeti persendirian dipindahkan ke

bahagian hilir Sungai Sarawak bagi mengurangkan kekerapan penggunaan

shiplock.

LKAN NEGERI SARAWAK 2016 SIRI 2 │xiv

SARAWAK FORESTRY CORPORATION

3. Sarawak Forestry Corporation Sdn. Bhd.

a. Sarawak Forestry Corporation Sdn. Bhd. (SFCSB) diperbadankan pada 21

November 1997 di bawah Akta Syarikat 1965. SFCSB merupakan syarikat

subsidiari milik penuh Sarawak Forestry Corporation (SFC). SFC adalah sebuah

Badan Berkanun Negeri Sarawak yang telah ditubuhkan di bawah Sarawak Forestry

Corporation Ordinance, 1995 (Ordinan). Modal dibenarkan bagi SFCSB berjumlah

RM5 juta dan modal berbayar adalah RM2.5 juta. Seksyen 10 Ordinan menetapkan

fungsi SFC sebagai agen Kerajaan bagi melaksanakan pengurusan hasil hutan,

kawasan terlindung sepenuhnya, pemuliharaan hidupan liar, kawalan penuaian dan

penguatkuasaan terhadap pematuhan serta penyelidikan dan pembangunan

perhutanan. SFC tidak mempunyai kakitangan dan hanya mempunyai Lembaga

Pengarah yang dipengerusikan oleh Ketua Menteri Sarawak dan lapan ahli. SFCSB

ditubuhkan bagi melaksanakan fungsi dan peranan SFC.

b. Pengauditan yang dijalankan pada bulan Mei hingga Julai 2017 mendapati secara

keseluruhannya, prestasi kewangan SFCSB adalah memuaskan. SFCSB telah

mencatat keuntungan terkumpul berjumlah RM18.60 juta pada 2016. Selain itu,

SFCSB mencatat keuntungan sebelum cukai berjumlah RM9.93 juta pada tahun

2016 setelah mencatat kerugian sebelum cukai masing-masing berjumlah RM2.06

juta serta RM3.33 juta pada tahun 2014 dan 2015. Pengurusan aktiviti dan tadbir

urus adalah memuaskan kecuali terdapat kelemahan berbangkit yang perlu diambil

tindakan penambahbaikan oleh SFCSB. Perkara yang perlu tindakan

penambahbaikan adalah seperti berikut:

i. pengurusan kemudahan di taman negara kurang memuaskan;

ii. kemudahan berek kediaman pekerja tidak memuaskan; dan

i. tindakan pelupusan tidak diambil terhadap aset yang rosak dan tidak ekonomik

untuk disenggara.

c. Bagi memantapkan lagi pengurusan syarikat, pihak Audit mengesyorkan supaya

Sarawak Forestry Corporation Sdn. Bhd. mengambil tindakan seperti berikut:

i. tindakan proaktif diambil bagi mendapat dana yang mencukupi untuk tujuan

penyenggaraan serta pembaikan kemudahan dan tindakan susulan atau

pelupusan diambil terhadap aset rosak di kawasan terlindung sepenuhnya; dan

ii. memperkemaskan tadbir urus syarikat dengan menubuhkan Jawatankuasa

Audit dan Audit Dalaman yang bebas daripada pengurusan SFCSB.

AKTIVITI KEMENTERIAN/JABATAN/AGENSI DAN PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN

LKAN NEGERI SARAWAK 2016 SIRI 2 | 3

JABATAN KERJA RAYA SARAWAK

1. PENGURUSAN PROJEK PEMBINAAN BEKALAN AIR MUKAH

1.1. LATAR BELAKANG

1.1.1. Projek Pembinaan Bekalan Air Mukah (BAM) adalah bertujuan untuk

memenuhi permintaan bekalan air terawat yang semakin meningkat di Daerah

Mukah. Mukah merupakan salah satu kawasan Koridor Tenaga Diperbaharui

Sarawak (Sarawak Corridor of Renewable Energy – SCORE) yang dikenal pasti

untuk dibangunkan sebagai Bandar Pintar (Smart City), Pusat Pembangunan

Sumber Manusia, Kawasan Perindustrian Matadeng dan Ibu Pejabat Lembaga

Pembangunan Koridor Wilayah (RECODA). RECODA adalah agensi pelanggan dan

Jabatan Kerja Raya Sarawak (JKR) adalah agensi pelaksana. Pengurus Wilayah,

JKR Wilayah Tengah, Bahagian Sibu dilantik sebagai Pegawai Penguasa Projek.

Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak (JBALB) telah ditubuhkan pada

1 September 2015 yang bertanggungjawab untuk menyediakan air terawat di

kawasan luar bandar.

1.1.2. Skop kerja bagi projek BAM merangkumi kerja menaik taraf muka sauk air

mentah sedia ada di Tingkas, Bahagian Mukah dan pemasangan 900 mm saluran

paip air mentah sepanjang 18.4 km dari Tingkas ke Penakub, menaik taraf Loji

Rawatan Air (LRA) sedia ada di Penakub, pemasangan 20.9 km saluran paip air

terawat serta stesen pam, tangki takungan air, pemasangan 4.5 km saluran paip air

terawat dari LRA Penakub ke simpang Kampung Tellian. Projek ini dilaksanakan

secara tender terbuka dan ditawarkan kepada empat kontraktor dengan kontrak

bernilai RM200.96 juta. Lima perunding dilantik bagi menyediakan reka bentuk dan

menyelia projek ini. Projek BAM dilaksanakan melalui dua fasa di mana fasa satu

melibatkan kajian kemungkinan yang dijalankan oleh Jurutera Perunding Wahba

Sdn. Bhd. pada tahun 2014 dengan kos sejumlah RM0.50 juta. Fasa dua

merangkumi empat pakej projek pembinaan seperti butiran di jadual dan peta

berikut:

JADUAL 1.1 BUTIRAN PROJEK PEMBINAAN BEKALAN AIR MUKAH

BIL. PAKEJ KONTRAKTOR PERUNDING TEMPOH

PELAKSANAAN (Bulan)

KOS ASAL KONTRAK (RM Juta) C&S M&E

1. Phase 2 Package 1- Upgrading of Existing Water Treatment Plant and Associated Facilities

PPES Wahba Epsilon 18 78.00

2.

Phase 2 Package 2 - Upgrading of Existing Tingkas Raw Water Intake including Raw Water Pumping main from Tingkas Intake to Penakub and

Samado CSD Epsilon 18 68.95


BIL. PAKEJ KONTRAKTOR PERUNDING TEMPOH

PELAKSANAAN (Bulan)

KOS ASAL KONTRAK (RM Juta) C&S M&E

Associated Facilities

3.

Phase 2 Package 3 - New Booster Station, Reservoir, Delivery Main, Reticulation Pipeline and Associated Facilities

Debessa C.F. PKM 18 41.48

4.

Phase 2 Package 3A - New Transmission Main from Mukah Water Treatment Plant at Penakub to Kampung Tellian Junction

Laras Jaya C.F. - 12 12.53

JUMLAH 200.96

Sumber: Jabatan Kerja Raya Sarawak/Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak Nota: 1. PPES Works (Sarawak) Sdn. Bhd. - PPES 2. Samado Sdn. Bhd. - Samado 3. Debessa Development Sdn. Bhd. - Debessa 4. Laras Jaya Construction Sdn. Bhd. - Laras Jaya 5. Jurutera Perunding Wahba Sdn. Bhd. - Wahba 6. Epsilon Jurutera Perunding (S) Sdn. Bhd. - Epsilon 7. Jurutera CSD Sdn. Bhd. - CSD 8. Perunding C.F. - C.F. 9. PKM Projek Konsultant Sdn. Bhd. - PKM 10. Kejuruteraan Awam - C&S 11. Kejuruteraan Mekanikal dan Elektrikal - M&E

PETA 1.1 PELAN LOKASI PROJEK PEMBINAAN BEKALAN AIR MUKAH

Sumber: Jabatan Kerja Raya Sarawak/Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak


1.1.3. Peruntukan yang diterima oleh JKR daripada Kerajaan Persekutuan melalui

RECODA untuk projek BAM dari tahun 2013 hingga 2017 adalah sejumlah

RM213.60 juta dan perbelanjaan secara keseluruhan setakat bulan Ogos 2017

adalah sejumlah RM207.31 juta atau 97.1%.

1.2. OBJEKTIF PENGAUDITAN

Pengauditan ini dijalankan untuk menilai Projek Pembinaan Bekalan Air Mukah diurus

dengan cekap dan berhemat bagi mencapai objektif yang ditetapkan.

1.3. SKOP PENGAUDITAN

Skop pengauditan ini meliputi kerja menaik taraf muka sauk air mentah sedia ada di

Tingkas, Bahagian Mukah dan pemasangan 900 mm saluran paip air mentah

sepanjang 18.4 km dari Tingkas ke Penakub, menaik taraf LRA sedia ada di Penakub,

pemasangan 20.9 km saluran paip air terawat serta stesen pam, tangki takungan air,

pemasangan 4.5 km saluran paip air terawat dari LRA Penakub ke simpang Kampung

Tellian bagi tempoh tahun 2014 hingga 2017. Pengauditan telah dilaksanakan di Ibu

Pejabat JKR Sarawak, RECODA, Ibu Pejabat JBALB, Pejabat JKR Wilayah Tengah,

Kementerian Utiliti Sarawak serta Jabatan Tanah dan Survei Sarawak.

1.4. METODOLOGI PENGAUDITAN

Pengauditan dilakukan dengan menyemak rekod, dokumen dan fail berkaitan serta

mengkaji data berkaitan dengan projek. Selain itu, lawatan Audit ke tapak projek bagi

kesemua empat pakej projek diadakan pada 19 hingga 21 Julai 2017 bersama pegawai

teknikal Jabatan Audit Negara bagi mendapat pandangan dan nasihat profesional. Ujian

tekanan air juga dijalankan ke empat sampel lokasi yang dipilih iaitu Jalan Mukah-

Balingian, Simpang Kampung Sungai Alo, Kampung Sungai Alo dan Rumah Chili,

Bahagian Mukah. Perbincangan dengan pegawai yang terlibat turut dilakukan.

1.5. PENEMUAN AUDIT

Pengauditan yang dijalankan antara bulan Mei hingga Ogos 2017 mendapati secara

keseluruhan pelaksanaan projek ini adalah baik di mana tiga daripada empat pakej

projek dapat disiapkan, pengurusan perolehan dibuat mengikut peraturan yang

ditetapkan dan pemantauan projek ada dilakukan. Bagaimanapun, pengurusan

terhadap aspek reka bentuk, kualiti kerja, pengujian dan pentauliahan serta tekanan air

di sistem agihan yang kurang memuaskan perlu ditambah baik bagi meningkatkan

kecekapan dan keberkesanan pengurusan projek. Ringkasan penemuan Audit adalah

seperti berikut:

i. terdapat pembaziran limpahan air mentah di kesemua tiga aerator yang dibina;


ii. tangki flokulasi bocor dan sebahagian kerja yang dibuat tidak sempurna;

iii. maklumat Supervisory Control and Data Acquisition (SCADA) tidak dapat

dipantau secara online;

iv. travelling bridge sludge collector di LRA baru dan Muka Sauk baru tidak

berfungsi dan 5 MLD raw water intake facilities di jeti Penakub tidak digunakan

selepas projek Muka Sauk Air Mentah baru di Tingkas siap;

v. kriteria pengujian dan pentauliahan tujuh hari secara berterusan tidak dipatuhi;

dan

vi. kesemua empat sampel ujian tekanan air di sistem agihan di bawah had minima

requirement for water supply system di Sarawak.

Perkara yang ditemui dan maklum balas Jabatan Kerja Raya Sarawak dan Jabatan

Bekalan Air Luar Bandar Sarawak telah dibincangkan dalam Exit Conference pada

20 September 2017. Penjelasan lanjut mengenainya adalah seperti berikut:

1.5.1. Prestasi Keseluruhan Projek

1.5.1.1. Mengikut kontrak yang ditandatangani, tempoh pelaksanaan

kesemua empat pakej projek BAM adalah antara 12 hingga 18 bulan. Kesemua

empat pakej projek tersebut hendaklah dilaksanakan antara bulan Januari 2015

hingga bulan April 2017 dengan kos asal kontrak berjumlah RM200.96 juta dan

bayaran kepada kontraktor secara keseluruhan adalah RM195.38 juta atau

97.2%. Butiran status pelaksanaan projek BAM setakat bulan Ogos 2017 adalah

seperti di jadual berikut:

JADUAL 1.2

STATUS PELAKSANAAN PROJEK BEKALAN AIR MUKAH SETAKAT BULAN OGOS 2017

BIL. PAKEJ STATUS KOS ASAL KONTRAK (RM Juta)

BAYARAN KEPADA

KONTRAKTOR (RM Juta)

PERATUSAN BAYARAN

(%)

1.

Phase 2 Package 1 - Upgrading of Existing Water Treatment Plant and Associated Facilities

Siap pada 04.01.2017

Certificate of Practical Completion (CPC) dikeluarkan pada 24.02.2017

Tempoh Tanggungan Kecacatan adalah 12 bulan dan tamat pada 03.01.2018

78.00 75.16 96.4

2.

Phase 2 Package 2 - Upgrading of Existing Tingkas Raw Water Intake including Raw Water Pumping main from Tingkas Intake to Penakub and Associated Facilities


CPC dikeluarkan pada 21.01.2017


68.95 66.96 97.1

3.



CPC dikeluarkan pada 20.12.2016


41.48 41.87 100.9


BIL. PAKEJ STATUS KOS ASAL KONTRAK (RM Juta)

BAYARAN KEPADA

KONTRAKTOR (RM Juta)

PERATUSAN BAYARAN

(%)

4.

Phase 2 Package 3A - New Transmission Main from Mukah Water Treatment Plant at Penakub to Kampung Tellian Junction

Masih dalam pelaksanaan

Kemajuan fizikal sebenar setakat 25.08.2017 adalah 98% berbanding yang dijadualkan iaitu 100% dan varian ialah 2%.

Kemajuan kewangan sebenar setakat 25.08.2017 adalah 93.6% berbanding yang dijadualkan iaitu 100% dan varian ialah 6.4%.

12.53 11.39 90.9

JUMLAH 200.96 195.38 97.2


1.5.1.2. Semakan Audit setakat bulan Ogos 2017 mendapati tiga pakej projek

siap dilaksanakan iaitu Pakej 1, Pakej 2 dan Pakej 3 manakala satu pakej belum

siap iaitu Pakej 3A. Penjelasan lanjut mengenai prestasi kesemua empat pakej

projek BAM adalah seperti berikut:

a. Phase 2 Package 1 – Upgrading of Existing Water Treatment Plant and Associated Facilities

i. Mengikut kontrak yang ditandatangani, tempoh pelaksanaan projek ini

adalah 18 bulan. Tarikh mula pelaksanaan projek ini adalah pada

18 Februari 2015 dan dijadualkan siap pada 17 Ogos 2016. Projek ini

hanya disiapkan pada 4 Januari 2017 setelah mendapat Perakuan

Kelewatan dan Lanjutan Masa (EOT) berjumlah 142 hari dan CPC

dikeluarkan. Tempoh Tanggungan Kecacatan (DLP) adalah 12 bulan

bermula pada 4 Januari 2017 dan berakhir pada 3 Januari 2018.

ii. Semakan Audit terhadap dokumen kontrak bagi Pakej 1 mendapati

empat EOT diluluskan oleh JKR dan sebab kelewatan adalah keadaan

cuaca yang tidak menentu dan by delay on the part of independent

contractors not forming part of this contract. Semakan Audit selanjutnya

mendapati pembayaran kepada kontraktor setakat bulan Ogos 2017

adalah sejumlah RM75.16 juta atau 96.4%. Butiran pencapaian fizikal

pelaksanaan dan kewangan projek adalah seperti graf berikut:


GRAF 1.1 PENCAPAIAN FIZIKAL PROJEK PHASE 2

PACKAGE 1 BERBANDING JADUAL PELAKSANAAN PROJEK


GRAF 1.2 PENCAPAIAN KEWANGAN PROJEK PHASE 2



b. Phase 2 Package 2 – Upgrading of Existing Tingkas Raw Water Intake Including Raw Water Pumping Main from Tingkas Intake to Penakub and Associated Facilities



30 Januari 2015 dan dijadualkan siap pada 29 Julai 2016. Projek ini

hanya disiapkan pada 7 November 2016 setelah mendapat EOT

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Fe

b-1

5

Ma

r-15

Ap

r-15

Ma

y-1

5

Ju

n-1

5

Ju

l-15

Au

g-1

5

Se

p-1

5

Oct-

15

No

v-1

5

Dec-1

5

Jan

-16

Fe

b-1

6

Ma

r-16

Ap

r-16

Ma

y-1

6

Ju

n-1

6

Ju

l-16

Au

g-1

6

Se

p-1

6

Oct-

16

No

v-1

6

Dec-1

6

Jan

-17

PE

RA

TU

SA

N

BULAN / TAHUN

JADUAL

SEBENAR

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Fe

b-1

5

Ma

r-15

Ap

r-15

Ma

y-1

5

Ju

n-1

5

Ju

l-15

Au

g-1

5

Se

p-1

5

Oct-

15

No

v-1

5

Dec

-15

Jan

-16

Fe

b-1

6

Ma

r-16

Ap

r-16

Ma

y-1

6

Ju

n-1

6

Ju

l-16

Au

g-1

6

Se

p-1

6

Oct-

16

No

v-1

6

Dec

-16

Jan

-17

PE

RA

TU

SA

N

BULAN / TAHUN

JADUAL

SEBENAR


berjumlah 91 hari dan CPC dikeluarkan. Tempoh DLP adalah 12 bulan

bermula pada 7 November 2016 dan berakhir pada 6 November 2017.

ii. Semakan Audit terhadap dokumen kontrak bagi Pakej 2 mendapati lima

EOT diluluskan oleh JKR dan sebab kelewatan adalah keadaan cuaca

yang tidak menentu, by reason of Superintending Officer’s Instruction

dan by delay on the part of independent contractors not forming part of

this contract. Semakan Audit selanjutnya mendapati pembayaran kepada

kontraktor setakat bulan Ogos 2017 adalah sejumlah RM66.96 juta atau

97.1%. Butiran pencapaian fizikal pelaksanaan dan kewangan projek

adalah seperti graf berikut:




0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Jan

-15

Fe

b-1

5

Ma

r-15

Ap

r-15

Ma

y-1

5

Ju

n-1

5

Ju

l-15

Au

g-1

5

Se

p-1

5

Oct-

15

No

v-1

5

Dec-1

5

Jan

-16

Fe

b-1

6

Ma

r-16

Ap

r-16

Ma

y-1

6

Ju

n-1

6

Ju

l-16

Au

g-1

6

Se

p-1

6

Oct-

16

No

v-1

6

PE

RA

TU

SA

N

BULAN / TAHUN

JADUAL

SEBENAR





c. Phase 2 Package 3 - New Booster Station, Reservoir, Delivery Main, Reticulation Pipeline and Associated Facilities



30 Januari 2015 dan dijadualkan siap pada 29 Julai 2016. Projek ini

hanya disiapkan pada 10 November 2016 setelah mendapat EOT

berjumlah 104 hari dan CPC dikeluarkan. Tempoh DLP adalah 12 bulan

bermula pada 10 November 2016 dan berakhir pada 9 November 2017.

ii. Semakan Audit terhadap dokumen kontrak bagi Pakej 3 mendapati dua

EOT diluluskan oleh JKR dan sebab kelewatan adalah keadaan cuaca

yang tidak menentu dan by the contractor’s inability for reason beyond

control. Semakan Audit selanjutnya mendapati pembayaran kepada

kontraktor setakat bulan Ogos 2017 adalah sejumlah RM41.87 juta atau

100.9% iaitu melebihi kos asal kontrak sejumlah RM0.39 juta.

Pembayaran yang melebihi kos asal kontrak adalah disebabkan oleh

Arahan Perubahan Kerja (APK) Bil. 1 bernilai RM2.09 juta yang

diluluskan oleh pegawai penguasa projek pada 5 Februari 2016. APK

tersebut adalah untuk membina muka sauk air mentah berkapasiti 5 MLD

termasuk saluran paip dan kerja berkaitan bagi mengatasi dengan kadar

segera masalah tekanan air rendah di Daerah Mukah. Butiran

pencapaian fizikal pelaksanaan dan kewangan projek adalah seperti graf

berikut:

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Jan

-15

Fe

b-1

5

Ma

r-15

Ap

r-15

Ma

y-1

5

Ju

n-1

5

Ju

l-15

Au

g-1

5

Se

p-1

5

Oct-

15

No

v-1

5

Dec-1

5

Jan

-16

Fe

b-1

6

Ma

r-16

Ap

r-16

Ma

y-1

6

Ju

n-1

6

Ju

l-16

Au

g-1

6

Se

p-1

6

Oct-

16

No

v-1

6

PE

RA

TU

SA

N

BULAN / TAHUN

JADUAL

SEBENAR








d. Phase 2 Package 3A - New Transmission Main from Mukah Water Treatment Plant at Penakub to Kampung Tellian Junction



18 April 2016 dan dijadualkan siap pada 17 April 2017. Projek ini

diluluskan EOT berjumlah sepuluh hari dan didapati masih belum siap

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Jan

-15

Fe

b-1

5

Ma

r-15

Ap

r-15

Ma

y-1

5

Ju

n-1

5

Ju

l-15

Au

g-1

5

Se

p-1

5

Oct-

15

No

v-1

5

Dec-1

5

Jan

-16

Fe

b-1

6

Ma

r-16

Ap

r-16

Ma

y-1

6

Ju

n-1

6

Ju

l-16

Au

g-1

6

Se

p-1

6

Oct-

16

No

v-1

6

PE

RA

TU

SA

N

BULAN / TAHUN

JADUAL

SEBENAR

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Fe

b-1

5

Ma

r-15

Ap

r-15

Ma

y-1

5

Ju

n-1

5

Ju

l-1

5

Au

g-1

5

Se

p-1

5

Oct-

15

No

v-1

5

Dec-1

5

Jan

-16

Fe

b-1

6

Ma

r-16

Ap

r-16

Ma

y-1

6

Ju

n-1

6

Ju

l-1

6

Au

g-1

6

Se

p-1

6

Oct-

16

No

v-1

6

PE

RA

TU

SA

N

BULAN / TAHUN

JADUAL

SEBENAR


setakat bulan Ogos 2017. Mengikut laporan kemajuan fizikal projek

Pakej 3A bagi tempoh sehingga 25 Ogos 2017, projek telah lewat jadual

sebanyak 2%.

ii. Semakan Audit terhadap dokumen kontrak bagi Pakej 3A mendapati

satu EOT diluluskan oleh JKR dan sebab kelewatan adalah keadaan

cuaca yang tidak menentu. Semakan Audit selanjutnya mendapati

pembayaran kepada kontraktor setakat bulan Ogos 2017 adalah

sejumlah RM11.39 juta atau 90.9%. Semakan Audit juga mendapati

sejumlah RM0.17 juta LAD dikenakan kepada kontraktor dengan kadar

RM2,909.80 sehari iaitu 0.0219% x contract sum per day seperti di

klausa 40.1 pada dokumen kontrak Pakej 3A. Butiran pencapaian fizikal

pelaksanaan dan kewangan projek adalah seperti graf berikut:

GRAF 1.7

PENCAPAIAN FIZIKAL PROJEK PHASE 2 PACKAGE 3A BERBANDING JADUAL PELAKSANAAN PROJEK


0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ap

r-16'

Ap

r-16

Ma

y-1

6

Ju

n-1

6

Ju

l-16

Au

g-1

6

Se

p-1

6

Oct-

16

No

v-1

6

Dec-1

6

Jan

-17

Fe

b-1

7

Ma

r-1

7

Ap

r-17

Ma

y-1

7

Ju

n-1

7

Ju

l-17

Au

g-1

7

PE

RA

TU

SA

N

BULAN / TAHUN

JADUAL

SEBENAR


GRAF 1.8 PENCAPAIAN KEWANGAN PHASE 2

PACKAGE 3A BERBANDING JADUAL PELAKSANAAN PROJEK


Pada pendapat Audit, prestasi keseluruhan projek ini adalah baik kerana

tiga daripada empat pakej projek dapat disiapkan dalam tempoh yang

ditetapkan dan air terawat dapat diagihkan kepada pengguna.

1.5.2. Pengurusan Perolehan

Objektif perolehan kerajaan adalah untuk menguruskan perolehan secara cekap

dan berkesan serta mendapatkan harga yang paling menguntungkan kerajaan.

1.5.2.1. Pelantikan Perunding

a. Kerajaan Malaysia telah melantik perunding secara lantikan terus

berdasarkan cadangan teknikal dan kewangan serta diluluskan oleh

Lembaga Perolehan RECODA untuk menyelia pembinaan projek BAM ini

supaya ia dapat dilaksanakan dengan lancar. Selain daripada memastikan

kerja dijalankan mengikut spesifikasi kontrak, perunding juga

bertanggungjawab untuk memastikan kualiti kerja kontraktor adalah pada

tahap yang boleh diterima.

b. Pada tahun 2013 hingga 2015, dua perunding M&E, tiga perunding C&S dan

dua perunding ukur tanah dilantik oleh JKR untuk perkhidmatan perunding

bagi projek BAM. Perkhidmatan perunding bagi kesemua empat pakej projek

BAM meliputi reka bentuk terperinci, penyediaan dokumen tender dan

penyeliaan pembinaan serta ukur tanah. Yuran perunding keseluruhan

adalah sejumlah RM12.48 juta. Butiran yuran perunding M&E, C&S dan ukur

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Ap

r-16'

Ap

r-16

Ma

y-1

6

Ju

n-1

6

Ju

l-1

6

Au

g-1

6

Se

p-1

6

Oct-

16

No

v-1

6

Dec-1

6

Jan

-17

Fe

b-1

7

Ma

r-17

Ap

r-17

Ma

y-1

7

Ju

n-1

7

Ju

l-1

7

Au

g-1

7

PE

RA

TU

SA

N

BULAN / TAHUN

JADUAL

SEBENAR


tanah bagi kesemua empat pakej projek BAM adalah seperti di jadual

berikut:

JADUAL 1.3

YURAN PERUNDING M&E, C&S DAN UKUR TANAH

PAKEJ

PERUNDING M&E/

TARIKH PERJANJIAN

YURAN (RM Juta)

PERUNDING C&S/

TARIKH PERJANJIAN

YURAN (RM Juta)

PERUNDING UKUR TANAH/

TARIKH PERJANJIAN

YURAN (RM Juta)

JUMLAH (RM Juta)

Phase 2 Package 1 - Upgrading of Existing Water Treatment Plant and Associated Facilities

Epsilon 22.7.13 1.74 Wahba 19.7.13 2.75 Prima 6.3.13 0.05 4.54

Phase 2 Package 2- Upgrading of Existing Tingkas Raw Water Intake including Raw Water Pumping main from Tingkas intake to Penakub and Associated Facilities

Epsilon 22.7.13 0.98 CSD 24.7.13 3.09 Prima 6.3.13 0.35 4.42


PKM 18.7.13 0.17 C.F. 18.7.13 2.06 United 4.11.13 0.32 2.55

Phase 2 Package 3A - New Transmission Main from Mukah Water Treatment Plant at Penakup to Kampung Tellian Junction

- - C.F. 23.11.15

* 0.87 United

23.11.15 *

0.10 0.97

JUMLAH 2.89 8.77 0.82 12.48

Sumber: Jabatan Kerja Raya Sarawak/Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak Nota:

1. Juruukur Prima Sdn. Bhd. - Prima 2. United Survey Consultants - United * - Perjanjian Tambahan

1.5.2.2. Bayaran Perunding

a. Butiran bayaran yuran perunding bagi kesemua empat pakej projek BAM

setakat bulan Ogos 2017 adalah seperti di jadual berikut:

JADUAL 1.4

BAYARAN YURAN PERUNDING SETAKAT BULAN OGOS 2017

BIL. JENIS

YURAN JENIS

PERKHIDMATAN YURAN (RM Juta)

PERUNDING/AMAUN (RM Juta) Peratus Kos (%) 1. Wahba Epsilon 2. CSD C.F. PKM Prima United JUMLAH

Phase 2 Package 1 – Upgrading of Existing Water Treatment Plant and Associated Facilities

1. Profesional dan Penyeliaan

C&S 2.75 2.30 2.30 83.6


M&E 1.74 - 1.34 - - - - - 1.34 77.0

3. Profesional Ukur Tanah 0.05 - - - - - 0.05 - 0.05 100.0

JUMLAH 4.54 2.30 1.34 - - - 0.05 - 3.69 81.3


BIL. JENIS

YURAN JENIS

PERKHIDMATAN YURAN (RM Juta)

PERUNDING/AMAUN (RM Juta) Peratus Kos (%) 1. Wahba Epsilon 2. CSD C.F. PKM Prima United JUMLAH

Phase 2 Package 2 – Upgrading of Existing Tingkas Raw Water Intake including Raw Water Pumping main from Tingkas intake to Penakub and Associated Facilities


C&S 3.09 - - 2.16 - - - - 2.16 70.0


M&E 0.98 - 0.80 - - - - - 0.80 81.6

6. Profesional Ukur Tanah 0.35 - - - - - 0.35 - 0.35 100.0

JUMLAH 4.42 - 0.80 2.16 - - 0.35 - 3.31 74.9

Phase 2 Package 3- New Booster Station, Reservoir, Delivery Main, Reticulation Pipeline and Associated Facilities


C&S (*) 2.93 - - - 2.00 - - - 2.00 68.2


M&E 0.17 - - - - 0.07 - - 0.07 41.2

9. Profesional Ukur Tanah (*) 0.42 - - - - - - 0.42 0.42 100

JUMLAH 3.52 - - - 2.00 0.07 - 0.42 2.49 70.7

JUMLAH KESELURUHAN 12.48 2.30 2.14 2.16 2.00 0.07 0.40 0.42 9.49 76.0

Sumber: Jabatan Kerja Raya Sarawak/Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak Nota: 1. C&S (*) - Bayaran yuran Perunding C.F adalah termasuk bayaran skop kerja tambahan bagi projek Pakej

3A 2. Ukur Tanah (*) - Bayaran yuran Perunding United adalah termasuk yuran tambahan bagi kerja ukur bagi

projek Pakej 3A

b. Setakat bulan Ogos 2017, bayaran kepada perunding secara keseluruhan

adalah sejumlah RM9.49 juta atau 76.0% daripada sejumlah RM12.48 juta

yuran perunding.

Pada pendapat Audit, pengurusan perolehan perkhidmatan perunding

adalah baik kerana perolehan dibuat mengikut peraturan yang ditetapkan.

1.5.2.3. Pelantikan Kontraktor

Semakan Audit mendapati empat pakej bagi projek fasa 2 telah dilaksanakan

secara tender terbuka. Semakan Audit selanjutnya mendapati bagi Pakej 1,

Pakej 2 dan Pakej 3 diluluskan oleh Lembaga Perolehan A RECODA manakala

bagi Pakej 3A telah diluluskan oleh Lembaga Perolehan B RECODA.

Penjelasan lanjut mengenai pengurusan perolehan kontraktor adalah seperti

berikut:

a. Phase 2 Package 1 – Upgrading of Existing Water Treatment Plant and Associated Facilities

i. Merujuk minit mesyuarat RECODA Tender Opening Committee No. 2

tahun 2014 yang diadakan pada 9 Julai 2014, sejumlah 12 dokumen

tender diterima daripada petender bagi projek Pakej 1.


ii. Penilaian Semula Tender dibuat oleh Jawatankuasa Pengurusan Tender

JKR Sarawak pada 23 Disember 2014 untuk pertimbangan Lembaga

Perolehan A RECODA. Mengikut Minit Mesyuarat Lembaga Perolehan

Tender A RECODA Bil. 4 Tahun 2014 yang diadakan pada 23 Disember

2014, mesyuarat memutuskan untuk menawarkan projek ini kepada

petender PPES dengan kontrak bernilai RM78 juta. Surat Setuju Terima

dikeluarkan pada 21 Januari 2015 dan perjanjian kontrak dimeterai

antara Kerajaan Sarawak dengan PPES pada 23 Februari 2015. Tempoh

kontrak adalah 18 bulan mulai 18 Februari 2015 hingga 17 Ogos 2016.

b. Phase 2 Package 2 – Upgrading of Existing Tingkas Raw Water Intake

Including Raw Water Pumping Main from Tingkas Intake to Penakub and Associated Facilities



tender telah diterima daripada petender bagi projek Pakej 2.

ii. Mengikut minit mesyuarat Lembaga Perolehan Tender A RECODA Bil. 3

Tahun 2014 yang diadakan pada 5 November 2014, mesyuarat

memutuskan untuk menawarkan projek ini kepada petender Samado

dengan kontrak bernilai RM68.95 juta. Surat Setuju Terima dikeluarkan

pada 2 Januari 2015 dan perjanjian kontrak dimeterai antara Kerajaan

Sarawak dengan Samado pada 2 Februari 2015. Tempoh kontrak adalah

18 bulan mulai 30 Januari 2015 hingga 29 Julai 2016.

c. Phase 2 Package 3 - New Booster Station, Reservoir, Delivery Main,

Reticulation Pipeline and Associated Facilities



tender telah diterima daripada petender bagi projek Pakej 3.

ii. Mengikut Minit Mesyuarat Lembaga Perolehan Tender A RECODA Bil. 3

Tahun 2014 yang diadakan pada 5 November 2014, mesyuarat

memutuskan untuk menawarkan projek ini kepada petender Debessa

dengan kontrak bernilai RM41.48 juta. Surat Setuju Terima dikeluarkan

pada 2 Januari 2015 dan perjanjian kontrak dimeterai antara Kerajaan

Sarawak dengan Debessa pada 2 Februari 2015. Tempoh kontrak

adalah 18 bulan mulai 30 Januari 2015 hingga 29 Julai 2016.

d. Phase 2 Package 3A - New Transmission Main from Mukah Water

Treatment Plant at Penakub to Kampung Tellian Junction

i. Merujuk minit mesyuarat RECODA Tender Opening Committee No.1

tahun 2016 yang diadakan pada 6 Januari 2016, sejumlah 12 dokumen

tender diterima daripada petender bagi projek Pakej 3A.


ii. Mengikut minit mesyuarat RECODA Tender Board B Meeting No. 1

tahun 2016 yang diadakan pada 7 Mac 2016, mesyuarat bersetuju untuk

menerima petender Laras Jaya dengan kontrak bernilai RM12.53 juta.

Surat Setuju Terima dikeluarkan pada 21 Mac 2016 dan perjanjian

kontrak dimeterai antara Kerajaan Sarawak dengan Laras Jaya pada

20 April 2016. Tempoh kontrak adalah 12 bulan mulai 18 April 2016

hingga 17 April 2017.

Pada pendapat Audit, pengurusan perolehan kontraktor adalah baik kerana

perolehan dibuat mengikut peraturan yang ditetapkan.

1.5.3. Spesifikasi Kerja

Kerajaan Malaysia telah melantik perunding untuk menyelia projek pembinaan BAM

ini bagi memastikan kerja dijalankan mengikut spesifikasi kontrak dan pada tahap

yang boleh diterima pakai. Lawatan Audit pada 19 hingga 21 Julai 2017 ke tapak

projek mendapati perkara berikut:

1.5.3.1. Kompartmen Pengudaraan (Aerator) di LRA Kurang Bersesuaian

Pengudaraan adalah proses rawatan awalan yang memerlukan air yang hendak

dirawat dikocak untuk mewujudkan suasana air beroksida. Reka Bentuk

pengudaraan haruslah membolehkan kocakan yang sempurna bagi

menghasilkan oksigen yang mencukupi bagi membolehkan kerja pendosan

kimia dapat dilakukan. Lawatan Audit pada 20 Julai 2017 mendapati berlaku air

melimpah (marine falls) di kesemua tiga buah kompartmen pengudaraan

(circular cascade aerator) di LRA baharu yang menyebabkan pembaziran air

mentah seperti di Gambar 1.1 dan Gambar 1.2.

GAMBAR 1.1 GAMBAR 1.2

Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Kesan Limpahan Air di Kompartmen Pengudaraan

(20.07.2017)

Phase 2 Package 1 Bahagian Mukah, Sarawak

- Kesan Limpahan Air di Kompartmen Pengudaraan (20.07.2017)


Maklum Balas Daripada JKR Bertarikh 14 September 2017

Perunding bagi pakej ini mengesahkan bahawa reka bentuk kompartmen

pengudaraan adalah sesuai digunakan untuk menghasilkan oksigen yang

mencukupi bagi membolehkan kerja pendosan kimia dapat dilakukan

dengan sempurna. Namun, didapati berlaku air melimpah di kompartmen

pengudaraan.

Pada pendapat Audit, reka bentuk aerator adalah kurang memuaskan

kerana terdapat pembaziran limpahan air mentah di kesemua tiga aerator

yang dibina. Ini kerana berdasarkan kepada Malaysia Water Association

Design Guidelines for Water Supply System, Section 8.1.4. menyatakan

dinding sisi perlu dibina bagi mencegah air melimpah.

1.5.4. Kualiti Kerja Pembinaan

JKR Sarawak, Form of Contract Item 7.2 menetapkan all materials, goods,

equipment and workmanship shall be the best of the respective kinds and standards

described in the Contract Documents. Bagi memastikan Kerajaan mendapat value

for money terhadap perbelanjaan yang telah dibuat, kontraktor perlu melaksanakan

kerja dengan sempurna dan perunding juga berperanan untuk menyelia projek

pembinaan. Lawatan Audit pada 19 hingga 21 Julai 2017 ke tapak projek mendapati

perkara berikut:

1.5.4.1. Phase 2 Package 1 – Upgrading of Existing Water Treatment

Plant and Associated Facilities

a. Blok Pentadbiran

Mengikut dokumen kontrak Pakej 1, Schedule No. 6, Treatment Plant &

Associated Works, Item 6.1 (a), sejumlah RM0.89 juta diperuntukkan untuk

supply of all equipment, tools, materials and labour for the construction and

completion of 1 unit administrative block. Lawatan Audit pada 20 Julai 2017

ke tapak projek mendapati kualiti kerja tidak sempurna di sebahagian blok

pentadbiran. Tindakan pembaikan telah dibuat selepas teguran Audit dan

keadaan adalah seperti gambar berikut:



Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Tiang Retak (20.07.2017)


- Tindakan Pembaikan Telah Dibuat (14.09.2017)

(Sumber: Jabatan Kerja Raya Sarawak)


Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Sambungan Rasuk(Beam) Retak

(20.07.2017)




GAMBAR 1.7

Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Expansion Joint Retak

(20.07.2017)


Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Saluran Kabel Lama Tidak Dibuang

(20.07.2017)




Sebelum Selepas

Sebelum Selepas

Sebelum Selepas


b. Chemical House

Mengikut dokumen kontrak Pakej 1, M&E Works, Schedule No.10, Electrical

Equipment, Item 2.d, sejumlah RM0.25 juta diperuntukkan bagi chemical

house untuk supply, installation, testing and commissioning submain cabling

from the main switchboard to the following sub-switchboards and distribution

boards complete with all associated accessories. Lawatan Audit pada

20 Julai 2017 ke tapak projek mendapati kualiti kerja tidak kemas di

sebahagian chemical house. Tindakan pembaikan telah dibuat selepas

teguran Audit dan keadaan adalah seperti gambar berikut:


Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Pintu Panel Kawalan Pam Bahan Kimia Rosak

(20.07.2017)





Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Kabel Elektrik Tidak Teratur

(20.07.2017)




c. Drainage Works Tidak Sempurna

Mengikut dokumen kontrak Pakej 1, Schedule No.5, Drainage Works,

sejumlah RM0.88 juta diperuntukkan untuk excavate and construct all types

of concrete drains (cascading or non-cascading), sumps, drainage flow

dissipators and all other incidental and associated drainage structures,

including formworks, disposal of surplus materials, etc. Lawatan Audit pada

20 Julai 2017 ke tapak projek mendapati sebahagian drainage works tidak

sempurna. Tindakan pembaikan telah dibuat selepas teguran Audit dan

keadaan adalah seperti gambar berikut:

Sebelum Selepas

Sebelum Selepas



Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Weephole Jalan Tersumbat Dengan Simen

(20.07.2017)





Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Outlet Untuk Weephole Tidak Disediakan

(20.07.2017)




GAMBAR 1.18

Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Longkang Tidak Kemas

(20.07.2017)

d. Kerja Pemasangan Tidak Sempurna

Lawatan Audit pada 20 Julai 2017 ke tapak projek mendapati kerja

pemasangan tidak sempurna. Tindakan pembaikan telah dibuat selepas

teguran Audit dan keadaan adalah seperti Gambar 1.19 hingga Gambar

1.24.

Sebelum Selepas

Sebelum Selepas


i. Tiada Level Indicator pada Skid Tank

Skid Tank perlu disediakan bagi tujuan penggunaan genset semasa

kecemasan. Mengikut dokumen kontrak Pakej 1, Schedule No. 6,

Treatment Plant & Associated Works Item 6.1 (e), sejumlah RM35,619

diperuntukkan untuk supply of all equipment, tools, materials and labour

for construction and completion of 1 unit skid tank. Lawatan Audit pada

20 Julai 2017 ke tapak projek mendapati tiada level indicator pada Skid

Tank. Tindakan pembaikan telah dibuat selepas teguran Audit seperti di

gambar berikut:


Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Tiada Level Indicator pada Skid Tank

(20.07.2017)




ii. Saluran Outlet dari Tangki Bancuhan Kimia Dibina Tidak Selari dengan Saluran ke Pam Bancuhan

Lawatan Audit pada 20 Julai 2017 ke tapak projek mendapati saluran

outlet dari tangki bancuhan kimia dibina tidak selari dengan saluran ke

pam bancuhan. Tindakan pembaikan telah dibuat selepas teguran Audit

seperti di gambar berikut:


Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Saluran Outlet dari Tangki Bancuhan Kimia Dibina

Tidak Selari dengan Saluran ke Pam Bancuhan (20.07.2017)




Sebelum Selepas

Sebelum Selepas


e. Tangki Flokulasi Bocor

Mengikut dokumen kontrak Pakej 1, M&E Works Schedule No.2, sejumlah

RM0.74 juta diperuntukkan bagi Flocculation Tank. Lawatan Audit pada

20 Julai 2017 ke tapak projek mendapati tangki flokulasi bocor seperti di

gambar berikut:


Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Kesan Kebocoran Tangki Flokulasi

(20.07.2017)


Pemeriksaan terhadap tangki flokulasi yang bocor telah dijalankan oleh

Jurutera JKR pada 25 September 2017 dan didapati ada kesan kebocoran

tetapi tiada kesan keretakan yang ketara. Laporan perunding menyatakan

kesan kebocoran bukan disebabkan kekurangan ketahanan konkrit dan

struktur adalah selamat.

Pada pendapat Audit, kualiti kerja pembinaan di LRA adalah kurang

memuaskan kerana sebahagian kerja yang dibuat tidak sempurna dan

tangki flokulasi bocor.

1.5.4.2. Phase 2 Package 2 – Upgrading of Existing Tingkas Raw Water Intake Including Raw Water Pumping Main from Tingkas Intake to Penakub and Associated Facilities

a. Rumput Tidak Tumbuh

Mengikut dokumen kontrak Pakej 2, Schedule No.10, Turfing Item 10.1.1,

sejumlah RM27,796 diperuntukkan untuk supply, transport and lay quality

spot turf and maintain to minimum 75% coverage including 100 mm thick top

soil from an approved source. Lawatan Audit pada 19 Julai 2017 ke tapak

projek mendapati rumput tidak tumbuh di sebahagian tempat. Rumput

ditanam semula selepas teguran Audit seperti di gambar berikut:



Phase 2 Package 2

Bahagian Mukah, Sarawak - Rumput Tidak Tumbuh

(19.07.2017)




b. Level Indicator Skid Tank Mudah Tertanggal

Mengikut dokumen kontrak Pakej 2, Schedule No.6, Raw Water Intake &

Associated Facilities Item 6.1 (g), sejumlah RM27,761 diperuntukkan untuk

supply of all equipment, tools, materials and labour for construction and

completion of skid tanks. Lawatan Audit pada 19 Julai 2017 ke tapak projek

mendapati level indicator pada skid tank mudah tertanggal. Level indicator

kekal telah dipasang selepas teguran Audit seperti di gambar berikut:



- Level Indicator Mudah Tertanggal (19.07.2017)




Pada pendapat Audit, kualiti kerja pembinaan di muka sauk dan fasiliti

berkaitan adalah kurang memuaskan kerana sebahagian kerja yang dibuat

tidak sempurna.

1.5.5. Peralatan dan Instrumentasi

Peralatan dan instrumentasi berfungsi untuk mengukur dan memantau parameter

seperti aliran (flow), tekanan (pressure) dan aras (level). Parameter tersebut

merupakan maklumat penting untuk pengoperasian yang efisien bagi LRA.

Sebelum Selepas

Sebelum Selepas


1.5.5.1. Sebahagian Peralatan dan Instrumentasi Tidak Berfungsi

Lawatan Audit pada 20 Julai 2017 ke tapak projek Pakej 1 mendapati

sebahagian peralatan dan instrumentasi tidak berfungsi. Tempoh DLP bagi

projek ini adalah 12 bulan bermula pada 4 Januari 2017 dan berakhir pada

3 Januari 2018.

a. Streaming Current Controller dan Monitor Air Mentah Tiada Bacaan

Lawatan Audit pada 20 Julai 2017 ke tapak projek mendapati streaming

current controller dan monitor air mentah tiada bacaan. Tindakan pembaikan

telah dibuat selepas teguran Audit dan keadaan adalah seperti di gambar

berikut:


Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Streaming Current Controler Tiada Bacaan

(20.07.2017)





Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak Monitor Air Mentah Tiada Bacaan

(20.07.2017)


Tindakan Pembaikan Telah Dibuat (14.09.2017)


b. Saluran Paip Bagi Balang Pemantauan Setiap Proses Rawatan Air Tidak Berfungsi Kecuali Air Terawat

i. Mengikut dokumen kontrak Pakej 1, M&E Works Schedule No.9 –

Miscellaneous Plant Equipment, Item 4, sejumlah RM174,843

diperuntukkan dalam kontrak untuk supply, delivery, install, test and

commission complete with sampling water system.

Sebelum Selepas

Sebelum Selepas

- -


ii. Lawatan Audit pada 20 Julai 2017 ke tapak projek mendapati saluran

paip bagi balang pemantauan setiap proses rawatan air tidak berfungsi

kecuali air terawat. Tindakan pembaikan telah dibuat selepas teguran

Audit dan keadaan adalah seperti di gambar berikut:


Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Saluran Paip Bagi Balang Pemantauan Setiap Proses

Rawatan Air Tidak Berfungsi Kecuali Air Terawat (20.07.2017)




Pada pendapat Audit, pemasangan peralatan dan instrumentasi adalah

memuaskan dan berfungsi untuk mengukur parameter bagi pengoperasian

LRA selepas teguran Audit.

1.5.5.2. Maklumat SCADA Tidak Dapat Dipantau Secara Online

a. Mengikut dokumen kontrak pakej 1, 2 dan 3, sejumlah RM3.01 juta

diperuntukkan bagi Supervisory Control And Data Acquisition (SCADA)

sistem untuk pembinaan LRA, muka sauk dan rumah pam booster projek

BAM bagi tujuan pemantauan dan pengoperasian. Lawatan Audit ke tapak

projek pada 19 dan 20 Julai 2017 mendapati sistem SCADA telah siap

dipasang dengan kelengkapan yang cukup di LRA, muka sauk dan rumah

pam booster. Lawatan Audit juga mendapati SCADA sistem yang telah siap

dipasang di Bilik Kawalan Muka Sauk tidak dapat digunakan kerana tidak

dapat memaparkan maklumat di monitor seperti di gambar berikut:

GAMBAR 1.35


Monitor Untuk SCADA - Tidak Memaparkan Maklumat

(19.07.2017)

Sebelum Selepas


c. Pihak Audit juga mendapati bagi bacaan paras air tangki air sedutan yang

direkodkan dalam sistem SCADA di rumah pam booster tidak sama dengan

bacaan paras sebenar di tapak seperti jadual di bawah dan gambar berikut:

JADUAL 1.5 PERBEZAAN BACAAN SCADA DAN SEBENAR DI TAPAK

Bil. KOMPONEN BACAAN SCADA

(M)

BACAAN SEBENAR DI TAPAK

(M)

1. Tangki Sedutan (Suction Tank)

0.69 1.0

2. Tangki Air Menara (Elevated Tank)

4.33 4.0

Sumber: Jabatan Audit Negara


Phase 2 Package 3 Tangki Air Sedutan

- Bacaan SCADA 0.69m (20.07.2017)

Phase 2 Package 3 Tangki Air Sedutan

- Bacaan Sebenar di Tapak 1.0m (20.07.2017)


Phase 2 Package 3

Tangki Air Menara (Elevated) - Bacaan SCADA 4.33m

(20.07.2017)

Phase 2 Package 3 Tangki Air Menara (Elevated)

- Bacaan Sebenar di Tapak 4.0m (20.07.2017)


Kerja pembetulan (calibration) telah dibuat di Pakej 3.

Pada pendapat Audit, pemasangan sistem SCADA adalah kurang

memuaskan kerana maklumat SCADA tidak dapat dipantau secara online.

1.5.6. Pembersihan Tapak Selepas Pembinaan

Berdasarkan dokumen kontrak Pakej 1, Schedule No.1, Preliminaries And General,


Item 1.6.7 sejumlah RM5,000 diperuntukkan untuk clearing and tidying up of site

upon completion dan perlu dilaksanakan oleh pihak kontraktor sebelum projek

diserahkan kepada pegawai penguasa. Dokumen kontrak Pakej 2, Schedule 1,

Preliminaries And General, Item 1.6.7 juga memperuntukkan sejumlah RM5,500

untuk clearing and tidying up of site upon completion. Lawatan Audit pada 20 Julai

2017 mendapati longkang tersumbat di Chemical House dan Pipe Dosing dipenuhi

air dan sampah sarap. Contoh pembersihan yang tidak dilakukan selepas projek

siap dan tindakan yang diambil selepas teguran Audit adalah seperti di gambar

berikut:


Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Longkang Tersumbat

(20.07.2017)





Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Kebuk di Chemical House Dipenuhi Air dan Sampah

Sarap (20.07.2017)





Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Kebuk Pipe Dosing Dipenuhi Air dan Sampah Sarap

(20.07.2017)




Sebelum Selepas

Sebelum Selepas

Sebelum Selepas


Pada pendapat Audit, pembersihan tapak selepas projek siap adalah kurang

memuaskan kerana pembersihan tidak sempurna selepas CPC dikeluarkan.

1.5.7. Pengendalian Selepas Projek Siap

1.5.7.1. Phase 2 Package 1 – Upgrading of Existing Water Treatment Plant and Associated Facilities

a. Travelling Bridge Sludge Collector Tidak Berfungsi

Fungsi Travelling Bridge Sludge Collector (TBSC) adalah untuk mengumpul

kelodak yang terbentuk di dasar tangki dan membuang kelodak tersebut di

saluran outlet yang telah disediakan. Alat ini boleh berfungsi secara

automatik atau manual. Mengikut dokumen kontrak Pakej 1, M&E Works,

Schedule No. 3 - Sedimentation Tank, Item 2, sejumlah RM1.71 juta

diperuntukkan untuk supply, installation, testing and commissioning

Travelling Bridge Sludge Scrapper System. Pihak Audit dimaklumkan TBSC

berfungsi semasa CPC dikeluarkan. Bagaimanapun, semasa lawatan Audit

pada 20 Julai 2017 mendapati TBSC yang dipasang tidak berfungsi seperti

di gambar berikut:

GAMBAR 1.46


- Travelling Bridge Sludge Collector Tidak Berfungsi (20.07.2017)


Reka bentuk TBSC adalah automatik secara dua kali setiap satu jam dan

didapati sistem tidak berfungsi semasa beroperasinya LRA buat seketika.

b. Sistem Pencegahan Kebakaran Tidak Berfungsi

Seksyen 225, Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984 345(3)

menyatakan tiap-tiap bangunan hendaklah dilengkapi dengan cara-cara

mengesan dan memadam api dan penggera kebakaran. Agensi perlu

memohon dan mendapat perakuan bagi pemasangan tetap dan sistem

pencegahan kebakaran dari pihak Jabatan Bomba dan Penyelamat

Malaysia. Merujuk surat daripada Jabatan Bomba Dan Penyelamat bertarikh

28 Mac 2017, pemeriksaan dan ujian alat Pencegahan Keselamatan

Kebakaran di LRA baru telah diadakan pada 23 Mac 2017. Surat Sokongan


Kelayakan Menduduki Bangunan belum dapat dikeluarkan kerana keperluan

atau kehendak Jabatan belum dilaksanakan sepenuhnya. Lawatan Audit

pada 20 Julai 2017 ke tapak projek mendapati sistem pencegahan

kebakaran di Bangunan Bahan Kimia, Bangunan Klorin dan Rumah Pam Air

tidak berfungsi. Tindakan pembaikan selepas teguran Audit adalah seperti di

gambar berikut:


Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Tiada Lampu Signal Mode Sedia

(20.07.2017)




c. LRA Lama Tidak Beroperasi

Laporan Makmal Pengurusan Nilai berkaitan Bekalan Air Mukah yang

diadakan pada 19 hingga 23 Mei 2014 menyatakan objektif pembinaan

adalah untuk menaik taraf LRA sedia ada yang berkapasiti 14 JLH. Mengikut

rekod Actual And Projected Water Demand For Mukah, permintaan air

terawat bagi tahun 2017 adalah 28.04 JLH dan dijangka meningkat kepada

70.55 JLH pada tahun 2020. Sehubungan itu, projek Pakej 1 yang

berkapasiti 45 JLH dilaksanakan untuk meningkatkan kapasiti pengeluaran

air bersih di LRA Penakub. Lawatan Audit pada 20 Julai 2017 mendapati

LRA sedia ada tidak beroperasi seperti keadaan di gambar berikut:


Phase 2 Package 1

Bahagian Mukah, Sarawak - Kemudahan Lama Tidak Beroperasi

(20.07.2017)


- Aerator Lama Tidak Beroperasi (20.07.2017)

Sebelum Selepas



LRA lama telah dihentikan operasinya pada 31 Januari 2017. Kos operasi

yang tinggi diperlukan untuk tenaga kerja, bahan kimia, elektrik, minyak

dan penyenggaraan sekiranya beroperasi kedua-dua LRA tersebut.

Lagipun permintaan air harian sedia ada belum sampai ke tahap reka

bentuk kapasiti keseluruhan 60 MLD.

Perancangan telah dibuat untuk melaksanakan kerja baik pulih terhadap

LRA lama yang telah usang. Permohonan peruntukan untuk pelaksanaan

kerja baik pulih terhadap LRA lama telah dikemukakan melalui pihak

RECODA ke EPU, JPM untuk kelulusan di bawah RP3 RMKe-11pada bulan

Mac 2017. Jadual bagi operasi LRA lama pada setiap hujung bulan mulai

31 Oktober 2017 ada disediakan.

Pada pendapat Audit, pengendalian LRA baru kurang memuaskan kerana

Travelling Bridge Sludge Collector tidak berfungsi dan boleh menyebabkan

proses rawatan air terganggu.

1.5.7.2. Phase 2 Package 2 – Upgrading of Existing Tingkas Raw Water Intake Including Raw Water Pumping Main from Tingkas Intake to Penakub and Associated Facilities

a. Travelling Bridge Sludge Collector Tidak Berfungsi dan Rail Berkarat

Mengikut dokumen kontrak Pakej 2, M&E Works, Schedule No.2 -

Mechanical Installation, Item 3, sejumlah RM0.98 juta diperuntukkan untuk

supply and install heavy duty Travelling Bridge Sludge Collector complete

with Control Panel, Piping and necessary accessories for Sedimentation

Tanks. Lawatan Audit pada 19 Julai 2017 mendapati TBSC telah dipasang

tetapi tidak berfungsi dan rail berkarat. Mengikut catatan pada papan putih,

TBSC tidak berfungsi sejak bulan Jun 2017 kerana mendapan terlalu tebal.

Temu bual dengan operator loji juga menunjukkan fungsi automatik TBSC

telah dimatikan dan peralatan tersebut beroperasi secara manual. Catatan

pada papan putih, TBSC tidak berfungsi dan rail berkarat serta tindakan

pembaikan selepas teguran Audit adalah seperti di dokumen dan gambar

berikut:


DOKUMEN 1.1

Phase 2 Package 2

Bahagian Mukah, Sarawak - Catatan Pada Papan Putih Menunjukkan TBSC Tidak Beroperasi Sejak 2 Jun 2017 Kerana

Mendapan Terlalu Tebal (19.07.2017)


Phase 2 Package 2

Bahagian Mukah, Sarawak - Rail Berkarat (19.07.2017)




GAMBAR 1.53

Phase 2 Package 2

Bahagian Mukah, Sarawak - Travelling Bridge Sludge Collector Tidak Berfungsi

(19.07.2017)


Reka bentuk TBSC adalah automatik secara dua kali setiap satu jam dan

didapati sistem tidak berfungsi semasa beroperasinya LRA buat seketika.

Fungsi automatik TBSC tidak diaktifkan disebabkan sistem tidak berfungsi.

b. Sistem Pencegahan Kebakaran Dalam Keadaan Tidak Bersedia

Seksyen 225, Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984 345(3)

menyatakan tiap-tiap bangunan hendaklah dilengkapi dengan cara

mengesan dan memadam api dan penggera kebakaran. Agensi perlu

memohon dan mendapat perakuan bagi pemasangan tetap dan sistem

pencegahan kebakaran dari pihak Jabatan Bomba dan Penyelamat

Sebelum Selepas


Malaysia. Merujuk surat daripada Jabatan Bomba Dan Penyelamat bertarikh

15 Disember 2016, surat Sokongan Kelayakan Menduduki Bangunan telah

dikeluarkan bagi muka sauk air mentah dan fasiliti berkaitan. Lawatan Audit

pada 19 Julai 2017 ke tapak projek mendapati sistem pencegahan

kebakaran tidak berfungsi dan tindakan pembaikan selepas teguran Audit

adalah seperti di gambar berikut:


Phase 2 Package 2

Bahagian Mukah, Sarawak - Tiada Lampu Signal Mode Sedia

(19.07.2017)



Sumber: Jabatan Kerja Raya Sarawak

c. Muka Sauk Lama Tidak Beroperasi

Mengikut Laporan Makmal Pengurusan Nilai, objektif pembinaan adalah

untuk menaik taraf muka sauk sedia ada. Lawatan Audit pada 19 Julai 2017

ke tapak projek mendapati muka sauk lama tidak beroperasi seperti keadaan

di gambar berikut:


Phase 2 Package 2

Bahagian Mukah, Sarawak - Dinding Bangunan Pecah

(19.07.2017)


- Tangki Sedimen Tidak Digunakan (19.07.2017)

GAMBAR 1.58


- Muka Sauk Lama Tidak Digunakan (19.07.2017)

Sebelum Selepas



Muka Sauk Lama bertujuan untuk membekalkan air mentah ke LRA Lama

sahaja, memandangkan LRA Lama tidak beroperasi, maka pembekalan air

mentah dari Muka Sauk Lama adalah tidak diperlukan untuk menjimatkan

tenaga kerja dan kos operasi.

Perancangan telah dibuat untuk melaksanakan kerja baik pulih peralatan

sedia ada. Permohonan peruntukan untuk pelaksanaan kerja baik pulih

terhadap muka sauk telah dikemukakan melalui pihak RECODA ke EPU,

JPM untuk kelulusan di bawah RP3 RMKe-11 pada bulan Mac 2017.

Pada pendapat Audit, pengendalian muka sauk baru dan fasiliti berkaitan

kurang memuaskan kerana Travelling Bridge Sludge Collector tidak

berfungsi.

1.5.7.3. Phase 2 Package 3 - New Booster Station, Reservoir, Delivery Main, Reticulation Pipeline and Associated Facilities

a. 5 MLD Raw Water Intake Facilities di Penakub Jetty Tidak Digunakan

i. APK Bil. 1 berjumlah RM2.09 juta bagi projek Pakej 3 dikeluarkan pada

5 Februari 2016 untuk supply, install, test and commissioning of 5 MLD

raw water intake facilities from existing jetty to water treatmant plant at

Penakub, Mukah Division. Butiran lanjut adalah seperti di jadual berikut:

JADUAL 1.6 ARAHAN PERUBAHAN KERJA BIL.1

BIL. PERKARA KOS

(RM Juta)

1. Pipeworks 1.19

2. End Sunction Pump Raw Water Pump Set & Associated Works 0.40

3. Sub Frame at Jetty for Mounting of Raw Water. 0.49

4. Testing and Commissioning of The Works 0.01

JUMLAH 2.09


ii. Mengikut APK Bil. 1 tersebut, Item 3.3.3, sejumlah RM36,000

diperuntukkan bagi rental of jetty for the period of 12 month. Perjanjian

dimeterai antara pemilik tanah Jeti Penakub dengan Debessa pada

15 Mac 2016 bagi tempoh 12 bulan mulai 1 November 2015 sehingga

31 Oktober 2016. Lawatan Audit pada 19 Julai 2017 ke tapak projek

mendapati 5 MLD Raw Water Intake di Jeti Penakub tidak digunakan dan

keadaan adalah seperti di gambar berikut.


GAMBAR 1.59

Phase 2 Package 3

Bahagian Mukah, Sarawak - 5 MLD Raw Water Intake di Penakub Jetty Tidak Digunakan

(19.07.2017)

iii. Mengikut minit Project Management Monitoring Meeting No. 4/2017

bertarikh 25 Julai 2017 yang dipengerusikan oleh Ketua Pegawai

Eksekutif RECODA, Item 3.3 menyatakan bahawa mesyuarat bersetuju

untuk mengekalkan pam air mentah dan jeti di Kampung Penakub

sebagai sistem back up untuk bekalan air Mukah secara keseluruhan.


Demi untuk mengatasi masalah tekanan air rendah di kawasan Mukah

dengan kadar segera (immediate Intervention measure), kerja tambahan

telah diluluskan oleh Lembaga Perolehan Tender RECODA A bagi

membina muka sauk air mentah di Penakub dengan kapasiti 5 MLD

termasuk saluran paip air dan kerja yang berkaitan.

Memandangkan LRA Lama tidak beroperasi buat sementara, maka ianya

dihentikan buat seketika semenjak LRA Lama tidak beroperasi pada

31 Januari 2017.

Perjanjian telah dimeterai pada 1 September 2017 antara JBALB Bahagian

Mukah dengan pemilik tanah untuk mengekalkan 5 MLD Raw Water Intake

di Jeti Penakub sebagai sistem back-up. Peruntukan sejumlah RM10,000

setahun diperlukan sepertimana termaktub di dalam perjanjian tersebut.

Pada pendapat Audit, 5 MLD Raw Water Intake Facilities di Jeti Penakub

tidak digunakan selepas projek Muka Sauk Air Mentah baru di Tingkas

siap.

1.5.8. Pengoperasian dan Penyenggaraan

Berdasarkan kepada terma kontrak mengenai Maintenance During Defects Liability

Period, pihak kontraktor bertanggungjawab untuk memberi on job training kepada


Operator Loji, melaksanakan penyenggaraan pencegahan (preventive) secara

berkala dan membaiki segala kerosakan dalam Tempoh Tanggungan Kecacatan.

1.5.8.1. Penyerahan Projek

a. Surat bertarikh 20 Mac 2017 daripada PPES kepada, Pejabat JKR Wilayah

Tengah, Bahagian Sibu menyatakan Building Keys and Phone Units bagi

projek Pakej 1 telah diserahkan kepada JBALB, Bahagian Mukah untuk

urusan pengoperasian. Surat bertarikh 4 Mei 2017 daripada PPES kepada,

Pejabat JKR Wilayah Tengah, juga menyatakan peralatan makmal bagi

projek Pakej 1 telah diserahkan kepada JBALB, Bahagian Mukah untuk

makluman dan perekodan.

b. Memorandum Rasmi bertarikh 4 Mei 2017 daripada JBALB Wilayah Tengah

kepada Pejabat JKR Wilayah Tengah mengenai Report of Project’s Handing

Over menyatakan projek Pakej 1 diserahkan kepada JBALB Wilayah Tengah

oleh JKR Wilayah Tengah pada 19 Januari 2017, projek Pakej 2 diserahkan

pada 4 Januari 2017 dan projek Pakej 3 diserahkan pada 20 Januari 2017.

Laporan tersebut menyatakan bahawa as-built drawings, operating and

maintenance manual dan warranty certificate bagi kesemua tiga pakej belum

dikemukakan oleh kontraktor.


Untuk Pakej 3, As-built Drawings dan Operation and Maintenance Manual

for Electrical and Mechanical Works bersama Warranty Certificates telah

diterima oleh pihak JKR Wilayah Tengah/JBALB. Kontraktor bagi Pakej 1

dan Pakej 2 dalam proses menyediakan dokumen tersebut.

Pada pendapat Audit, pengoperasian dan penyenggaraan adalah

memuaskan.

1.5.9. Pengujian Sistem Bekalan Air

Bagi memastikan sistem bekalan air yang dibina memenuhi standard yang telah

ditetapkan, ianya perlu melalui proses ujian kebocoran air (water tightness) serta

pengujian dan pentauliahan (testing and comissioning). Pemeriksaan Audit

mendapati perkara seperti berikut:

1.5.9.1. Ujian Kebocoran Air (Water Tightness)

Berdasarkan kepada Pelan Jaminan Kualiti dalam kontrak, ujian kebocoran air

dibahagikan kepada tiga perkara utama iaitu Ujian Ketahanan Struktur Air


(Water Tightness and Strength Test), Ujian Sistem Keseluruhan (Overall System

Test) yang dilaksanakan setelah siap pembinaan dan Ujian Flushing and

Chlorination. Semakan Audit mendapati projek telah menjalani proses ujian

kebocoran air seperti berikut:

a. Ujian Ketahanan Struktur Air

Berdasarkan kepada Pelan Jaminan Kualiti dalam kontrak, ujian ketahanan

struktur air dilaksanakan secara berperingkat di setiap komponen sistem

bekalan air seperti tangki air dan rangkaian paip air yang telah siap

dipasang. Semakan Audit mendapati pengujian ketahanan struktur air telah

dijalankan oleh pihak kontraktor dan telah disaksikan oleh perunding sebagai

wakil pegawai penguasa.

b. Ujian Sistem Keseluruhan (Overall System Test)

Mengikut dokumen kontrak pakej 1, Water Treatment Plant Specification,

Clause 4.10, the treatment plant shall be tested up to 100% capacity for

continuous 7 days operation without any major shut down. Proses ini

melibatkan pengujian keseluruhan sistem rawatan air bagi memastikan

kesemua peralatan mekanikal dan elektrikal, instrumentasi, proses, bahan,

struktur dan sebagainya yang dibekalkan serta dipasang dapat berfungsi

dengan baik sebagaimana yang ditetapkan dalam kontrak. Selain itu,

dokumen kontrak Pakej 1, Schedule No.6 –Treatment Plant & Associated

Works, Item 6.4, sejumlah RM51,500 diperuntukkan untuk sterilising,

flushing and commissioning of all r.c. water retaining structures all in

accordance to specification. Semakan Audit mendapati pengujian sistem

keseluruhan telah dijalankan oleh kontraktor di LRA selama sembilan hari

tetapi tidak secara berterusan. Pengujian telah dijalankan selama empat hari

iaitu dari 19 hingga 22 Disember 2016 dan bersambung balik selama lima

hari iaitu pada 30 Disember 2016 hingga 3 Januari 2017. Oleh itu, kriteria

tujuh hari secara berterusan tidak dipatuhi. Butiran mengenai rekod

pengujian sistem keseluruhan di LRA adalah seperti di jadual berikut:

JADUAL 1.7 REKOD PENGUJIAN SISTEM KESELURUHAN DI LRA

BIL. TARIKH

WATER QUALITY LOG SHEET

TREATED WATER PUMP RUNNING DATA

ON-LINE MONITORING WATER QUALITY LOG SHEET

TEMPOH MASA 24 JAM

DIPATUHI

REKOD PEMANTAUAN

TEMPOH MASA 24 JAM

DIPATUHI

REKOD PEMANTAUAN

TEMPOH MASA 24 JAM

DIPATUHI

REKOD PEMANTAUAN

1. 19.12.2016 / / / / / /

2. 20.12.2016 / / / / / /

3. 21.12.2016 / / / / / /

4. 22.12.2016 / / / / / /

5. 23.12.2016 X X X X X X

6. 24.12.2016 X X X X X X

7. 25.12.2016 X X X X X X

8. 26.12.2016 X X X X X X

9. 27.12.2016 X X X X X X


BIL. TARIKH

WATER QUALITY LOG SHEET

TREATED WATER PUMP RUNNING DATA

ON-LINE MONITORING WATER QUALITY LOG SHEET

TEMPOH MASA 24 JAM

DIPATUHI

REKOD PEMANTAUAN

TEMPOH MASA 24 JAM

DIPATUHI

REKOD PEMANTAUAN

TEMPOH MASA 24 JAM

DIPATUHI

REKOD PEMANTAUAN

10. 28.12.2016 X X X X X X

11. 29.12.2016 X X X X X X

12. 30.12.2016 / / / / / /

13. 31.12.2016 / / / / / /

14. 01.01.2017 / / / / / /

15. 02.01.2017 / / / / / /

16. 03.01.2017 / / / / / /

Sumber: Jabatan Kerja Raya Sarawak Nota: / - Ya X - Tidak

Mengikut maklum balas JKR bertarikh 14 September 2017

Walaupun pengujian sistem keseluruhan tidak dapat dijalankan selama

tujuh hari berterusan seperti dijelaskan, pihak JKR/JBALB berpuas hati

dengan keputusan pengujian yang dijalankan selama sembilan hari iaitu

dari 19 hingga 22 Disember 2016 dan 30 Disember 2016 sehingga 3 Januari

2017. Kontraktor pada ketika itu masih berada di tapak loji selama sebulan

sehingga Februari 2017 untuk memastikan air yang dirawat mematuhi

piawaian yang ditetapkan dalam kontrak.

Pada pendapat Audit, proses pengujian sistem bekalan air secara

keseluruhan adalah kurang memuaskan kerana kriteria pengujian tujuh

hari secara berterusan tidak dipatuhi.

1.5.10. Tekanan Air di Sistem Agihan

a. Pengurusan Nilai menetapkan supaya tekanan air yang bersesuaian

hendaklah disediakan bagi memastikan pengguna bagi projek ini mendapat

bekalan air yang mencukupi. Guidelines and Requirements For Water

Supply System In Sarawak, Item 10.a. (Ref:SWSCC/DIR.1/2002WTC1/98)

Tahun 2002 menetapkan had minima tekanan air di kawasan Bandar adalah

20 meter manakala had minima di kawasan Luar Bandar pula adalah 10

meter. Had minima tekanan air ini penting bagi memastikan bekalan air yang

secukupnya dapat disalurkan kepada pengguna.

b. Ujian tekanan air yang dijalankan semasa lawatan Audit pada 20 Julai 2017

ke empat buah lokasi yang dipilih iaitu Jalan Mukah-Balingian, Simpang

Kampung Sungai Alo, Kampung Sungai Alo dan Rumah Chili mendapati

kesemuanya di bawah had minima requirement for water supply system di

Sarawak seperti di jadual dan gambar berikut:


JADUAL 1.8 HASIL KEPUTUSAN UJIAN TEKANAN AIR

BIL. LOKASI AGIHAN AIR KATEGORI KAWASAN

BACAAN SEMASA (Meter)

HAD MINIMA (Meter)

1. Jalan Mukah-Balingan Bandar 18 20

2. Simpang Kampung Sungai Alo Bandar 15 20

3. Kampung Sungai Alo Luar Bandar 3 10

4. Rumah Chili Luar Bandar 6 10

Sumber: Jabatan Audit Negara


Jalan Mukah-Balingian

Bahagian Mukah, Sarawak - Bacaan Tekanan Air Rendah (18m)

(20.07.2017)

Simpang Kampung Sungai Alo Bahagian Mukah, Sarawak

- Bacaan Tekanan Air Rendah (15m) (20.07.2017)


Kampung Sungai Alo

Bahagian Mukah, Sarawak - Tekanan Air Rendah (3m)

(20.07.2017)

Rumah Chili Bahagian Mukah, Sarawak - Tekanan Air Rendah (6m)

(20.07.2017)

c. Sehubungan itu, pihak Audit tidak dapat menentukan bekalan air bersih yang

mencukupi dapat disalurkan kepada pengguna untuk projek ini.


Buat masa ini, didapati tekanan air telah meningkat tetapi masih tidak

memenuhi had tekanan air seperti dinyatakan dalam garis panduan

Guidelines and Requirements For Water Supply System in Sarawak di

lokasi seperti Jalan Mukah-Balingian, Simpang Kampung Sungai Alo,

Kampung Sungai Alo dan Rumah Chili. Bagaimanapun, penduduk di

kawasan tersebut dapat menikmati bekalan air terawat yang mencukupi

terutamanya kawasan hab pendidikan dan perindustrian selepas

beroperasinya LRA Baru.


Projek Performance Based Holistic NRW Reduction Project for Bandar

Mukah dilaksanakan pada tahun 2014 untuk mengurangkan kadar air tidak

terhasil. District Metering Zone (DMZ) diwujudkan untuk mengawal tekanan

air ke kawasan yang ditentukan. Pressure Reducing Valve (PRV) dipasang

pada setiap DMZ untuk mengawal tekanan air ke kawasan tersebut. Purata

tekanan air di kawasan hujung (end point) pada semua DMZ telah

ditentukan iaitu pada kadar 0.8 hingga 1.0 bar.

Pada pendapat Audit, tekanan air di sistem agihan bagi kesemua empat

sampel Audit adalah kurang memuaskan kerana di bawah had minima

requirement for water supply system di Sarawak.

1.5.11. Pemantauan Projek

a. Pemantauan terhadap kerja pembinaan hendaklah sentiasa dilakukan

secara berterusan bagi memastikan projek yang dirancang dilaksanakan

mengikut jadual, menepati skop dan spesifikasi kerja. Pemantauan yang

berkesan dapat membantu meningkatkan kualiti kerja yang dilaksanakan

dan menyelesaikan masalah yang berbangkit semasa pelaksanaan kerja di

tapak. JKR dan JBALB sebagai agensi pelaksana dan agensi yang

menyediakan air terawat adalah bertanggungjawab untuk memantau

pelaksanaan kerja pembinaan sehingga tamat Tempoh Tanggungan

Kecacatan.

b. Kaedah pemantauan dan penyeliaan projek adalah dijalankan melalui

mesyuarat Pre Construction Meeting, Services Cordination Meeting, Site

Meeting, lawatan ke tapak, Laporan Quality Assurance and Quality Control,

Buku Harian Tapak serta laporan kemajuan fizikal dan kewangan projek.

Selain itu, JKR juga mengesahkan kerja telah siap dilaksanakan dan

diperakukan oleh perunding sebelum bayaran dibuat kepada kontraktor.

Pada pendapat Audit, pemantauan terhadap pelaksanaan projek BAM

adalah memuaskan kerana pemantauan projek dilakukan mengikut kaedah

yang ditetapkan.

1.6. SYOR AUDIT

Bagi mengatasi kelemahan yang dibangkitkan dalam laporan ini dan juga untuk

memastikan perkara yang sama tidak berulang dalam pelaksanaan projek adalah

disyorkan:


1.6.1. Jabatan Kerja Raya Sarawak dan Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak

bersama perunding perlu memastikan kehendak syarat kontrak dipatuhi, kualiti kerja

pada tahap yang baik, peralatan dan instrumentasi berfungsi serta proses pengujian

dan pentauliahan dilakukan dalam tempoh tujuh hari secara berterusan tanpa gagal

sebelum mengeluarkan Sijil Siap Kerja;

1.6.2. Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak perlu memastikan standard kualiti

air terawat yang ditetapkan dipatuhi dan tekanan air di sistem agihan yang

bersesuaian hendaklah disediakan bagi memastikan pengguna mendapat bekalan

air yang mencukupi; dan

1.6.3. Jabatan Kerja Raya Sarawak dan Jabatan Bekalan Air Luar Bandar Sarawak

perlu memastikan semua kerosakan diperbaiki dalam tempoh tanggungan

kecacatan sebelum pengeluaran Certificate of Completion of Making Good Defect.


LEMBAGA SUNGAI-SUNGAI SARAWAK

2. PENGURUSAN OPERASI BARAJ

2.1. LATAR BELAKANG

2.1.1. Baraj di Sungai Sarawak merupakan komponen utama Skim Regulasi

Sungai Sarawak (SRSS) yang bernilai RM164 juta dan telah siap dibina pada bulan

November 1997. Reka bentuk baraj adalah dari negara German dan merupakan

yang pertama di Asia Tenggara menggabungkan fungsi pintu air dan laluan kapal.

Baraj ini termasuk lima pintu air (radial gates), sebuah shiplock sepanjang 125

meter dan sebuah jambatan dengan empat lorong jalan sepanjang 435 meter dan

25 meter lebar. Lima pintu air ini adalah bertujuan untuk mengawal ketinggian paras

air sungai di sebelah hulu struktur baraj dan menahan kemasukan air laut semasa

air pasang. Selain itu, pintu air nombor lima telah direka khas untuk berfungsi

sebagai laluan kapal semasa kecemasan. Sebuah shiplock dengan dua pintu air

radial yang beroperasi secara hidraulik adalah untuk laluan kapal mengakses ke

hulu baraj. Jambatan yang dibina di atas baraj adalah untuk menghubungkan

kawasan Sejingkat, Pending dan Bandaraya Kuching. Kedudukan baraj adalah

seperti gambarajah berikut:

GAMBARAJAH 2.1 BARAJ KUCHING

Sumber: Lembaga Sungai-sungai Sarawak

Jambatan – 4 Lorong Jalan

Kawasan Baraj

Pintu Air

Shiplock

Ke Kuching

Ke Sejingkat


2.1.2. Mengikut Seksyen 5(1) The Sarawak Rivers (Sungai Sarawak Barrage)

Regulations 1997, Lembaga Sungai-sungai Sarawak (LSS) telah

dipertanggungjawabkan untuk mengurus dan menyenggara baraj termasuk

shiplock, mengatur dan mengawal kapal yang melalui shiplock, serta mengenakan

yuran atau tol terhadap kapal yang melalui shiplock tersebut. LSS telah melantik

Kuching Barrage Management Sdn. Bhd. (operator) pada akhir tahun 1997 bagi

melaksanakan pengurusan, operasi dan penyenggaraan baraj.

2.1.3. Bagi tahun 2014 hingga 2016, sejumlah RM26 juta geran Kerajaan telah

diterima untuk Akaun Amanah Tabung Bendungan Sungai Sarawak dan sejumlah

RM22.77 juta telah dibelanjakan manakala baki akhir akaun tersebut adalah

sejumlah RM31.43 juta.

2.2. OBJEKTIF PENGAUDITAN

Objektif pengauditan adalah untuk menilai pengurusan operasi baraj telah dilaksanakan

secara berkesan, cekap dan berhemat serta mencapai objektif yang ditetapkan.

2.3. SKOP PENGAUDITAN

Skop pengauditan merangkumi aspek pengurusan operasi baraj termasuk operasi pintu

air serta shiplock, pemantauan stesen telemetri dan prestasi kewangan meliputi tahun

2014 hingga 2016. Pengauditan dijalankan di Pejabat Lembaga Sungai-sungai

Sarawak, Kuching Barrage Management Sdn. Bhd., Jabatan Pengairan dan Saliran

Sarawak (JPS), Kementerian Pembangunan Infrastruktur dan Pengangkutan Sarawak

(MIDT), Lembaga Sumber Asli dan Alam Sekitar Sarawak (NREB), Jabatan Laut

Wilayah Sarawak (JLS), Jabatan Kerja Raya (JKR), Jabatan Meteorologi Malaysia

Cawangan Sarawak, Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia Negeri Sarawak (LKIM) dan

Jabatan Perkhidmatan Pembetungan Sarawak (JPPS).

2.4. METODOLOGI PENGAUDITAN

Metodologi pengauditan adalah dengan menyemak, mengkaji serta menganalisis data,

dokumen, laporan, minit mesyuarat dan fail berkaitan. Lawatan tapak ke baraj, Batang

Salak, Sungai Santubong dan Sungai Bintangor juga dijalankan. Selain itu, temu bual

dan perbincangan dengan pegawai dan operator turut diadakan.

2.5. PENEMUAN AUDIT

Pengauditan yang dijalankan pada bulan Jun hingga Ogos 2017 mendapati secara

keseluruhannya pengurusan operasi baraj adalah memuaskan. Bagaimanapun,

terdapat perkara seperti berikut:


i. tiada kutipan caj tol dikenakan terhadap semua jenis kapal yang melalui baraj;

dan

ii. operasi flooding in dan flushing out melebihi had yang ditetapkan.

Perkara yang ditemui dan maklum balas daripada MIDT, LSS, JKR dan JPS telah

dibincangkan dalam Exit Conference pada 20 September 2017. Penjelasan lanjut

mengenainya adalah seperti di perenggan berikut:

2.5.1. Prestasi Kewangan Operasi Baraj

2.5.1.1. LSS bertanggungjawab untuk menguruskan semua hasil dan

perbelanjaan mengikut peruntukan dalam Akaun Amanah Tabung Bendungan

Sungai Sarawak. Akaun tersebut telah diwujudkan pada 1 Januari 2001, di

bawah Seksyen 4(3) dalam Ordinan Acara Kewangan (Dana Amanah dan

Kontigensi) 1963. Akaun tersebut dikawal dan diselenggarakan oleh Setiausaha

Tetap, Kementerian Pembangunan Infrastruktur dan Pengangkutan (SUT,

MIDT).

2.5.1.2. Semakan Audit mendapati dari tahun 2014 hingga 2016, sejumlah

RM26 juta geran Kerajaan telah diterima untuk akaun amanah tersebut dan

sejumlah RM22.77 juta telah dibelanjakan manakala baki akhir akaun tersebut

adalah sejumlah RM31.43 juta seperti di jadual berikut:

JADUAL 2.1 GERAN KERAJAAN DITERIMA DAN

PERBELANJAAN DARI TAHUN 2014 HINGGA 2016

TAHUN BAKI AWAL

(RM)

GERAN KERAJAAN

(RM)

PERBELANJAAN (RM)

BAKI AKHIR (RM)

2014 28,195,300 9,000,000 5,493,194 31,702,106

2015 31,702,107 9,000,000 4,689,174 36,012,933

2016 36,012,933 8,000,000 12,584,983 31,427,950

JUMLAH 26,000,000 22,767,351 31,427,950


2.5.1.3. Semakan Audit mendapati dari tahun 2014 hingga 2016, LSS telah

membelanjakan sejumlah RM22.77 juta iaitu sejumlah RM12.43 juta kepada

operator mengikut perjanjian kontrak yang dibuat dan RM10.33 juta untuk

penyenggaraan pelbagai yang dibiayai oleh LSS seperti di jadual berikut:


JADUAL 2.2 PERBELANJAAN KOS OPERASI DAN

PENYELENGGARAN DARI TAHUN 2014 HINGGA 2016

TAHUN OPERATOR

(RM)

PENYENGGARAAN PELBAGAI

(RM)

JUMLAH (RM)

2014 3,809,531 1,683,662 5,493,194

2015 4,182,865 506,309 4,689,174

2016 4,441,913 8,143,070 12,584,983

JUMLAH 12,434,310 10,333,041 22,767,351


2.5.1.4. Analisis Audit terhadap Penyata Terimaan dan Bayaran Tabung

Bendungan Sungai Sarawak dari tahun 2015 hingga 2016 mendapati kos

penyenggaraan baraj meningkat secara mendadak. Pada tahun 2016, berlaku

peningkatan sejumlah RM7.90 juta atau 168.4% berbanding dengan

perbelanjaan tahun 2015. Peningkatan perbelanjaan secara mendadak ini

adalah kerana pada tahun 2016, LSS menjalankan kerja penyenggaraan

terhadap komponen utama baraj iaitu silinder hidraulik untuk pintu air serta

shiplock serta pivot bearing untuk pintu shiplock, pembelian alat ganti mekanikal

serta elektrikal dan menjalankan kajian Quantitative Risk Assessment (QRA)

terhadap baraj. Kerja penyenggaraan terhadap komponen utama baraj yang

dijalankan pada tahun 2016 adalah seperti di jadual berikut:

JADUAL 2.3 KERJA PENYENGGARAAN TERHADAP

KOMPONEN UTAMA BARAJ DIJALANKAN PADA TAHUN 2016

BIL.

TARIKH NO. BAUCAR BUTIRAN KERJA KOS

KONTRAK (RM)

1. 25.04.2016 HQ/583/2016 Kerja Cadangan Menukar Dan Memasang Bering Pangsi (Pivot Bearing) di Pintu Shiplock Antara Pier 7 And Pier 8

3,927,340

2. 04.05.2016 HQ/657/2016 Khidmat perunding untuk servis dan memasang bering baru untuk pivot arms pier 7 & 8

21,244

3. 04.05.2016 HQ/658/2016 Memeriksa dan membaiki bahagian rosak Uninterrupted Power Supply (UPS) & Programmable Logic Control (PLC) pintu baraj no.1, 2 & 3

59,717

4. 08.06.2016 HQ/842/2016 Penyenggaraan dan menaiktaraf Sistem Telemetri 22,000

5. 21.06.2016 HQ/927/2016 Yuran profesional untuk membekal dan menghantar alat ganti mekanikal dan elektrikal

35,104

6. 28.06.2016 HQ/939/2016 Membekal dan menghantar alat ganti mekanikal dan elektrikal 2,868,899

7. 22.06.2016 HQ/928/2016 Perintah Perubahan untuk kerja cadangan menukar dan memasang bering pangsi di pintu shiplock antara pier 7 & 8

417,854

8. 07.12.2016 HQ/1867/2016 Yuran profesional untuk pier 7 & 8 103,162

9. 07.12.2016 HQ/1868/2016 Yuran perunding bagi cadangan kerja membaik pulih silinder hidraulik pintu baraj nombor 4

44,385

10. 31.12.2016 HQ/230/2017 Quantitative Risk Assessment (QRA) Study untuk baraj dan shiplock

377,165

JUMLAH 7,876,870



2.5.1.5. Semakan Audit mendapati kerja ini perlu dilaksanakan disebabkan

oleh kekerapan operasi baraj yang dilakukan melebihi had dan secara

berterusan.

Maklum Balas LSS yang Diterima pada 14 September 2017

LSS menyatakan peningkatan kos penyelenggaraan pada tahun 2014

hingga 2016 adalah disebabkan baraj telah beroperasi selama 20 tahun dan

memerlukan kerja penyenggaraan dibuat terutamanya kerja membaik pulih

dan penggantian komponen utama baraj, pembelian alat ganti baru,

menaik taraf sistem telemetri kepada sistem digital dan kajian berkaitan

baraj.

Pada pendapat Audit, komponen utama baraj yang digunakan tanpa

mengikut had ditetapkan mengakibatkan peningkatan kos penyenggaraan

setiap tahun.

a. Hasil Kutipan Operasi Baraj

i. Hasil diterima oleh akaun amanah ini adalah melalui geran kerajaan dan

caj tol yang dikenakan. Mengikut perenggan 13, The Sarawak Rivers

(Sungai Sarawak Barrage) Regulations 1997 iaitu tiada kapal boleh

memasuki kawasan baraj untuk melalui baraj melainkan kapal itu telah

membayar tol yang dikenakan ke atas kapal tersebut sebagaimana yang

ditetapkan dalam Jadual Kedua. Kadar caj tol yang dikenakan ke atas

setiap kapal yang dinyatakan dalam Jadual Kedua, The Sarawak Rivers

(Sungai Sarawak Barrage) Regulations 1997 adalah seperti di jadual

berikut:

JADUAL 2.4 KADAR CAJ TOL YANG DIKENAKAN

KE ATAS SETIAP JENIS KAPAL YANG MELALUI BARAJ

BIL. JENIS KAPAL SAIZ/PANJANG CAJ (RM)

1. Bot laju dan Bot Kecil (termasuk bot tambang)

- 5.00

2. Pleasure Craft

Bawah 30 meter 5.00

30 meter – 60 meter 10.00

Atas 60 meter 20.00

3. Kapal Kargo

Bawah 30 meter 10.00


Atas 60 meter 50.00

4. Tongkang

Bawah 45 meter 20.00


Atas 60 meter 50.00

5. Bot Tarik - 20.00


BIL. JENIS KAPAL SAIZ/PANJANG CAJ (RM)

6. Kapal Penumpang - 720.00

7. Kapal Ikan

Kapal dilengkapi dengan peralatan menangkap ikan yang tradisional

5.00

Kapal dengan muatan kurang daripada 15 tan (termasuk kapal ikan yang dikenali sebagai ‘kotak’)

7.00

Kapal dengan muatan melebih 15 tan dan ke atas 10.00

Sumber: Jadual Kedua, The Sarawak Rivers (Sungai Sarawak Barrage) Regulations 1997

ii. Semakan Audit terhadap Penyata Terimaan dan Bayaran Tabung

Bendungan Sungai Sarawak dari tahun 2015 hingga 2016 mendapati,

tiada sebarang hasil dikutip di bawah akaun amanah tersebut selain

geran yang diterima. Ini adalah kerana pada tahun 1998, Controller

Lembaga Sungai-sungai Sarawak telah mengeluarkan arahan untuk

menangguhkan kutipan caj tol.

iii. Berdasarkan pengiraan pihak Audit, implikasi kehilangan hasil kutipan caj

tol bagi tempoh 2014 hingga 2016 adalah berjumlah RM556,951.


LSS menyatakan caj tol tidak dilaksanakan sehingga kini disebabkan oleh

faktor berikut:

i. Kelembapan ekonomi pada ketika itu dan seterusnya keputusan Kerajaan

untuk menangguhkan kutipan tersebut;

ii. Kerajaan Negeri telah memperuntukkan geran tahunan untuk menampung

kos operasi, pengurusan dan penyenggaraan baraj sejak beroperasi

bermula pada tahun 1997;

iii. Jangkaan bahawa semua aktiviti perkapalan dan bot ikan serta kemudahan

yang ada dipindahkan di luar zon baraj; dan

iv. Gangguan dalam pergerakan kapal dan bot ikan melalui baraj telah

menyukarkan pengusaha dari segi masa menunggu dan ini akan

melewatkan dalam jadual perkhidmatan.

Bagaimanapun, LSS telah membuat kertas kerja Majlis Mesyuarat Kerajaan

Negeri (MMKN) untuk mendapat kelulusan bagi pengecualian tol bagi semua

jenis kapal yang melalui baraj yang dikemukakan melalui surat rujukan

bertarikh 11 Julai 2017.

Pada pendapat Audit, pengecualian tol bagi semua jenis kapal yang melalui

baraj mesti mendapat kelulusan MMKN terlebih dahulu.


2.5.2. Pengendalian Operasi Baraj

2.5.2.1. Mengikut The Sarawak Rivers (Sungai Sarawak Barrage)

Regulations, 1997, adalah menjadi tanggungjawab LSS untuk mengendali dan

menyenggara baraj yang menyeberangi Sungai Sarawak dari Taman Industri

Demak Laut ke tebing bertentangan. LSS boleh melantik operator baraj untuk

menjalankan tanggungjawab tersebut dengan kelulusan MIDT.

2.5.2.2. Pengurusan operasi dan penyenggaraan baraj telah dilaksanakan

secara kontrak. Semakan Audit mendapati LSS telah melantik dan menyambung

kontrak Kuching Barrage Management Sdn. Bhd. (operator) sebanyak enam kali

berturut-turut sejak baraj beroperasi pada akhir tahun 1997 hingga tahun 2021

dengan jumlah kontrak bernilai RM84.64 juta. Pihak Audit mendapati

penyambungan kontrak kali terakhir telah dicadangkan oleh Ahli Lembaga

Pengarah LSS dan diluluskan oleh Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri iaitu dari

20 September 2016 hingga 30 Jun 2021. Maklumat lanjut mengenai kontrak

pelantikan operator dari tahun 1997 hingga 2021 adalah seperti berikut:

JADUAL 2.5 PELANTIKAN OPERATOR DARI TAHUN 1997 HINGGA 2021

BIL. TARIKH MULA

TARIKH TAMAT

TEMPOH (Tahun)

KOS KONTRAK SEBULAN

(RM)

JUMLAH KOS KONTRAK

(RM)

KAEDAH PELANTIKAN

1. 01.12.1997 30.11.1999 2 312,500 7,500,000 Rundingan

Terus

2. 25.11.1999 30.11.2004 5 281,250 16,875,000 Sambung Kontrak

3. 02.01.2005 31.12.2009 4 302,344 14,512,512 Sambung Kontrak

4. 16.08.2010 30.06.2015 5 317,461 19,104,803 Sambung Kontrak

5. 30.06.2015 30.06.2016 1 370,159 4,441,913 Sambung Kontrak

6. 30.06.2016 30.06.2021 5 370,159 22,209,540 Sambung Kontrak

JUMLAH 84,643,768



LSS menyatakan pelantikan operator sejak baraj beroperasi pada tahun

1997 tidak dilaksanakan secara tender terbuka tetapi permohonan

pelanjutan kontraktor dibentangkan kepada Jemaah Ahli Lembaga untuk

sokongan dan perakuan sebelum cadangan dikemukakan kepada Kerajaan

Negeri untuk pertimbangan dan kelulusan.

Pada pendapat Audit, kaedah perolehan yang tidak dilaksanakan secara

tender memberi implikasi kepada best value for money.


2.5.3. Pengurusan Operasi

Mengikut perjanjian kontrak antara LSS dan operator, perenggan 6.4, Manual

Operasi Baraj dan Shiplock, lima pintu air dan sebuah shiplock merupakan

antara komponen utama baraj yang bertujuan untuk mengawal keluar masuk air

sungai melalui operasi flooding in dan flushing out dengan kekerapan maksimum

14 kali setahun. Selain itu, shiplock juga berfungsi sebagai laluan kapal. Setiap

pintu air mempunyai dua silinder hidraulik yang direka untuk beroperasi dalam

keadaan maksimum yang ditentukan tidak melebihi working pressure of 220 bar

dan kederasan aliran 6 meter sesaat. Pada keadaan biasa, pintu air dan

shiplock ditutup bagi mengelak penerobosan air masin.

2.5.3.1. Operasi Flooding In

a. Mengikut perjanjian tersebut, pintu air hanya dibuka untuk operasi flooding in

apabila berlakunya air pasang besar (king tide) dan hendaklah dilakukan

pada kitaran empat minggu. Operasi flooding in dilakukan bagi

membolehkan aliran air pasang sampai ke hulu sungai serta menjaga paras

air sungai di sekitar Bandaraya Kuching. Ini dilakukan dengan menaikkan

tiga daripada empat pintu air ke paras R.l.-7.0m LSD iaitu pembukaan

setinggi satu meter untuk tempoh 24 jam.

b. Lawatan ke tapak baraj pada 31 Julai 2017 mendapati operasi flooding in

yang ke-8 sedang dilakukan dalam bulan Julai 2017 untuk tempoh 3 jam 18

minit. Proses flooding ini dilakukan disebabkan air di hulu baraj (arah laut)

lebih tinggi daripada air hulu baraj (arah Bandaraya Kuching). Lawatan Audit

pada 16 Oktober 2017 mendapati keadaan operasi flooding in adalah seperti

gambar berikut:

GAMBAR 2.1

Baraj Kuching

- Air Bergerak ke Hulu Baraj Dalam Operasi Flooding In

(16.10.2017)

c. Pihak Audit mendapati pada bulan Jun 2017, LSS telah menghadkan operasi

flooding in untuk tujuan mengawal kualiti air di hulu sebanyak dua kali

seminggu. Bagaimanapun atas permintaan daripada individu, syarikat dan

agensi kerajaan berkaitan, operasi flooding in diluluskan bertujuan

menambah paras air sungai di hulu baraj bagi membolehkan bot atau kapal

naik atau turun landasan (slipway). Pihak Audit mendapati dari tahun 2014

hingga 2016, sebanyak 190 kali permintaan dibuat oleh pihak berkenaan dan

diluluskan oleh LSS dan menyumbang kepada peningkatan kekerapan


operasi flooding in. Keadaan kapal yang melalui baraj atas permintaan untuk

melalui baraj adalah seperti gambar berikut:


Baraj Kuching

- Tongkang Sedang Melalui Slipway (26.07.2017)

d. Analisis Audit mendapati bagi tahun 2014 hingga 2016, kekerapan lima pintu

baraj beroperasi bagi flooding in yang direkodkan adalah sebanyak 1,064

kali. Purata jumlah proses flooding in adalah sebanyak 355 kali dalam

tempoh setahun dan ini adalah 25 kali ganda lebih banyak daripada 12 kali

yang telah ditetapkan dalam setahun seperti yang dinyatakan dalam

Perenggan 6.4, Manual Operasi Baraj dan Shiplock. Maklumat lanjut

kekerapan operasi flooding in adalah seperti di jadual berikut:

JADUAL 2.6 KEKERAPAN OPERASI FLOODING IN

MELALUI PINTU AIR BARAJ DAN SHIPLOCK

TAHUN

FLOODING IN

JUMLAH PINTU AIR SHIPLOCK

1 2 3 4 5

2014 47 47 47 47 0 0 188

2015 81 146 146 146 101 0 620

2016 0 64 64 64 64 0 256

JUMLAH 128 257 257 257 165 0 1,064


e. Operasi flooding in telah berjaya mengawal paras air sungai di hulu baraj

dalam keadaan baik. Bagaimanapun, LSS menanggung kos penyenggaraan

untuk komponen silinder hidraulik dan sistem Programmable Logic Control

(PLC) untuk pintu air sejumlah RM2.91 juta pada tahun 2015 hingga 2016

kesan daripada operasi flooding ini dan flushing out yang berlebihan.

Lawatan Audit ke sekitar Bandaraya Kuching ketika waktu hujan pada 12

September 2017 mendapati paras air sungai berada pada tahap memuaskan

iaitu pada paras 8.2 meter seperti gambar berikut:



Tebingan Kuching

- Paras Air Sungai di Sekitar Tebingan Kuching

(11.09.2017)

Tebingan Kuching - Paras Air Sungai di Sekitar Tebingan

Kuching Terkawal Ketika Hujan (11.09.2017)

f. Semakan Audit mendapati tiada kos tambahan dikenakan kepada operator

terhadap operasi flooding in secara berlebihan ini kerana tidak dinyatakan

dalam perjanjian kontrak. Bagaimanapun, operasi berlebihan ini memberi

kesan terhadap jangka hayat baraj tersebut disebabkan oleh faktor haus dan

lusuh.

2.5.3.2. Operasi Flushing Out

a. Operasi flushing out pula dilakukan apabila paras air di hilir baraj lebih

rendah daripada paras air di hulu baraj. Operasi flushing out dilakukan

dengan membuka lima pintu termasuk shiplock apabila paras air di hulu

baraj melebihi R.L. 20m (LSD) atau pelepasan air yang diramalkan melebihi

2,000 m3 sesaat bagi tujuan pembuangan lebihan air dari hulu sungai untuk

mengawal banjir. Operasi flushing out juga dilakukan untuk mengekalkan

kualiti air sungai dan mengalirkan keluar kelodak yang terkumpul untuk

kesegaran semula sistem sungai sekurang-kurangnya dua kali setiap

minggu.

b. Lawatan ke tapak baraj pada 31 Julai 2017 mendapati operasi flushing out

yang ke-25 dalam bulan Julai 2017 sedang dilakukan semasa paras air di

hulu baraj melebihi R.L. 20m (LSD) atau pelepasan air yang diramalkan

melebihi 2,000 m3 sesaat untuk tempoh 3 jam 2 minit. Proses flushing out

dilakukan disebabkan air di hulu baraj (arah Bandaraya Kuching) lebih tinggi

daripada air di hilir (arah laut). Lawatan Audit pada 16 Oktober 2017

mendapati keadaan operasi flushing out adalah seperti di gambar berikut:



Baraj Kuching

- Pintu Air Baraj Sebelum Operasi Flushing Out Dijalankan

(16.10.2017)

Baraj Kuching - Pintu Air Baraj yang Dibuka Menyebabkan Air

Bergerak ke Hilir Baraj Dalam Operasi Flushing Out (16.10.2017)

c. Semakan Audit seterusnya mendapati LSS menghadkan operasi flushing out

untuk tujuan mengawal kualiti air di hulu dan mengalirkan keluar kelodak

yang terkumpul sebanyak dua kali seminggu. Bagaimanapun, berlaku

peningkatan kekerapan operasi flushing out disebabkan oleh jumlah taburan

hujan yang tinggi di sekitar Bandaraya Kuching dengan purata sebanyak 452

mm setahun menyebabkan operasi flushing out perlu dilakukan dengan lebih

kerap bagi menangani masalah banjir di sekitar Bandaraya Kuching.

d. Analisis Audit mendapati bagi tahun 2014 hingga 2016, kekerapan lima pintu

baraj dan sebuah shiplock beroperasi bagi flushing out yang direkodkan

adalah sebanyak 4,398 kali. Purata jumlah operasi flushing out ini adalah

sebanyak 1,466 kali dalam tempoh setahun dan ini adalah 105 kali ganda

lebih banyak daripada yang telah ditetapkan dalam setahun seperti yang

dinyatakan dalam Perenggan 6.4, Manual Operasi Baraj dan Shiplock.

Maklumat lanjut operasi flushing out adalah seperti di jadual berikut:

JADUAL 2.7 KEKERAPAN OPERASI FLUSHING OUT

MELALUI PINTU AIR BARAJ DAN SHIPLOCK

TAHUN

FLUSHING OUT

JUMLAH PINTU AIR SHIPLOCK

1 2 3 4 5

2014 298 301 301 301 13 4 1,218

2015 247 371 371 373 172 24 1,558

2016 0 400 400 400 391 31 1,622

JUMLAH 545 1,072 1,072 1,074 576 59 4,398


e. Pihak Audit mendapati kekerapan operasi flooding in dan flushing out yang

dilakukan melebihi had dan secara berterusan telah mengakibatkan

terbentuknya lubang kaut di dasar sungai berhampiran dengan pintu air dan

gelinciran tebing seperti berikut:


i. Lubang Kaut (Scouring) di Kawasan Baraj

Lima pintu radial baraj dibuka sepenuhnya untuk mengalir keluar air

hujan yang berlebihan ke laut semasa hujan lebat. Kederasan arus

sungai semasa proses flooding in dan flushing out dan kekerapan

ianya dilakukan menyebabkan terhasilnya hydraulic jump dan

pergerakan air yang deras serta tidak setara. Dasar sungai di sekitar

struktur baraj yang dilindungi dengan timbusan batu terhakis dan

menghasilkan lubang kaut.

Semakan Audit terhadap Buku Vot mendapati LSS telah

membelanjakan sejumlah RM183,382 dari tahun 2010 hingga 2016

untuk kerja survei hidrografi terhadap dasar sungai di sekitar struktur

baraj. Kerja ini dijalankan oleh JLS dengan tujuan untuk memantau

kedalaman lubang kaut di hulu dan di hilir kawasan tersebut. Hasil

penemuan mendapati terbentuk lubang kaut di dasar sungai di

sekitar struktur baraj yang boleh mengancam keselamatan dan

kestabilan struktur tersebut. Kedalaman lubang kaut di lokasi satu

kilometer di hulu baraj pada tahun 2016 adalah 15.0 meter

berbanding 0.3 meter pada tahun 1999 manakala di lokasi satu

kilometer di hilir baraj, kedalaman lubang kaut pada tahun 2016

adalah 20.7 meter berbanding 0.4 meter pada tahun 1999.

Semakan Audit terhadap rekod JKR mendapati, tindakan untuk

melindungi dasar sungai di hilir baraj telah ditawarkan oleh JKR

secara rundingan terus kepada M/S Pekerjaan Piasau Konkrit Sdn.

Bhd. (PPK) melalui kontrak turnkey pada akhir tahun 2003 dengan

perbelanjaan sejumlah RM10.20 juta daripada geran Kerajaan Negeri

bagi kerja perlindungan dasar sungai di hilir Sungai Sarawak dengan

mengguna kaedah geotextile (reinforced concrete precast

interlocking beam). Adalah didapati, PPK telah menggunakan

perkhidmatan perunding kejuruteraan dan perunding pakar hidraulik

iaitu KTA (Sarawak) Sdn. Bhd. dan HR Asia Sdn. Bhd. untuk

membantu menjalankan kerja tersebut. Bagaimanapun, mengikut

laporan oleh JLS pada tahun 2016, lubang kaut sedalam 15.0 meter

di hulu dan 20.7 meter masih berlaku di hilir baraj. Kedalaman lubang

kaut pada tahun 2016 dapat dilihat dari survei hidrografi adalah

seperti gambarajah berikut:


GAMBARAJAH 2.2 KEDALAMAN LUBANG KAUT DARIPADA SURVEI HIDROGRAFI


Pada bulan April 2016, LSS telah melantik Institut Penyelidikan

Hidraulik Kebangsaan Malaysia (NAHRIM) secara rundingan terus

dengan kelulusan Setiausaha Kewangan Negeri untuk menjalankan

Kajian Terhadap Lubang Kaut Zon Baraj dengan kos kontrak

sejumlah RM1.70 juta. Kajian ini dijalankan pada bulan Jun 2016

bertujuan untuk menentukan punca masalah lubang kaut dan

tindakan yang sesuai untuk menangani masalah ini. Mengikut

Laporan Awal Kajian tersebut yang dikemukakan pada bulan

Februari 2017, jenis lubang kaut yang berlaku di baraj adalah jet

scour seperti di gambarajah berikut:

GAMBARAJAH 2.3

CIRI JET SCOUR KESAN DARIPADA STRUKTUR HIDRAULIK


Mengikut laporan tersebut, lubang kaut di kawasan baraj ini

menyebabkan dasar sungai semakin rendah dan boleh

mengakibatkan baraj runtuh jika berlaku banjir besar. Kajian oleh

NAHRIM sepatutnya siap pada bulan April 2017 tetapi setakat akhir

bulan Julai 2017, kajian tersebut masih belum siap sepenuhnya.

Lubang Kaut Sedalam 20.1-20.7m


ii. Gelinciran di Bangunan Utara Baraj

Mengikut perjanjian kontrak antara LSS dengan operator dalam

perenggan 8.6 River Bank Stability Monitoring, operator hendaklah

memantau, memeriksa dan melapor kepada LSS jika terdapat

sebarang runtuhan tebing di sekitar baraj disebabkan penurunan

paras air yang deras di baraj semasa operasi flushing out.

Semakan Audit terhadap laporan pemantauan yang dijalankan oleh

operator pada setiap tahun mendapati berlaku gelinciran Bangunan

Utara Baraj. Operator telah menanda empat kawasan di sekitar

bangunan dan mendapati berlaku gelinciran antara 4.63 cm hingga

6.89 cm dari tahun 2004 hingga tahun 2015 seperti di jadual berikut:

JADUAL 2.8 PERBEZAAN KETINGGIAN

BANGUNAN UTARA BARAJ TAHUN 2004 DAN 2015

PENANDA KETINGGIAN PADA

15.12.2015 (cm)

KETINGGIAN PADA 27.09.2004

(cm)

PERBEZAAN (cm)

1 970.880 977.774 -6.894

2 979.245 984.704 -5.459

3 987.456 992.087 -4.631

4 977.809 983.993 -6.184


Kesan daripada gelinciran ini boleh menyebabkan kabel elektrik

utama terjejas disebabkan papan suis utama, suis gear, set

janakuasa, pam motor untuk tiga pintu baraj, satu tangki hidraulik dan

alat ganti komponen baraj ditempatkan dalam bangunan tersebut

seperti gambar berikut:


Bangunan Utara Baraj

- Bilik Papan Suis Utama (16.10.2017)

Bangunan Utara Baraj - Bilik Pam Motor

(16.10.2017)

Lawatan Audit ke tapak pada 26 Julai 2017 mendapati gelinciran dan

keretakan Bangunan Utara Baraj masih berlaku serta pothole yang

telah dibaiki telah menurun dan retak kembali seperti di gambar

berikut:




- Keretakan Parit Berlaku di Bangunan Utara Baraj

(26.07.2017)

Bangunan Utara Baraj - Keretakan Papak Konkrit Berlaku

di Bangunan Utara Baraj (26.07.2017)



- Pothole Menurun dan Retak (26.07.2017)

Bangunan Utara Baraj - Bangunan Utara Baraj Kelihatan

Menurun (26.07.2017)


LSS menyatakan operasi flooding in dan flushing out dihadkan

sebanyak dua kali iaitu pada hari Jumaat dan Isnin. Berdasarkan

kepada draf Laporan Akhir yang telah dibentangkan oleh NAHRIM

kepada Jawatankuasa Teknikal dan Pemandu pada 17 Ogos 2017

untuk Kajian Terhadap Lubang Kaut Zon Baraj, NAHRIM telah

mencadangkan kaedah In-Situ Concrete Mattress dengan

menggunakan In-Situ NAHRIM Scouring Protection System (NSPS)

bagi menangani masalah lubang kaut di baraj. Anggaran kos untuk

cadangan ini adalah RM55.58 juta dan masa penyiapan adalah 18

bulan. LSS menyatakan Condition Audit akan dilaksanakan untuk

mendapatkan punca sebenar berlaku gelinciran bangunan dan bagi

mendapatkan rekomendasi untuk mengatasi masalah ini. Kertas

kerja Tender dan Kewangan (TFC) akan dimajukan kepada

Jawatankuasa TFC untuk pertimbangan dan kelulusan pelantikan

perunding.

Pada pendapat Audit, operasi flooding in dan flushing out yang

tidak dikawal dan berlebihan menyebabkan penambahan kos untuk

Keretakan Masih Berlaku

Keretakan Masih Berlaku


menyenggara komponen utama baraj serta membaik pulih dasar

sungai yang terhakis serta gelinciran Bangunan Utara Baraj.

2.5.4. Operasi Baraj Mengawal Banjir

2.5.4.1. Punca utama kejadian banjir secara umumnya adalah disebabkan

oleh hujan lebat bertembung dengan air pasang tinggi, hujan lebat yang

berlarutan mengakibatkan paras air di kawasan tadahan air di sepanjang

lembangan Sungai Sarawak meningkat secara mendadak. Pembinaan baraj ini

direka bentuk untuk menangani masalah banjir serta mengurangkan kesan

akibat banjir dengan mengawal paras air sungai.

2.5.4.2. Pada keadaan biasa, air sungai dikawal melalui empat pintu air (flat

gates) untuk mengekalkan paras air Sungai Sarawak pada ketinggian 8.5 meter

atau lebihan +0.5 meter bagi mengelakkan banjir kecuali semasa operasi total

flooding-in dan total flush-out manakala paras air sungai dikekalkan pada 7.5

meter ketika hari hujan. Semasa hujan lebat, air dari hulu kawasan tadahan

Sungai Sarawak mengambil masa lebih dari enam jam untuk sampai ke

Bandaraya Kuching atau baraj. Bagi mengawal paras air semasa keadaan

cuaca buruk, baraj akan beroperasi berdasarkan kepada faktor berikut:

a. perbandingan antara paras air sungai di hulu dan di hilir pintu baraj;

b. aliran dan paras air dijangka oleh perisian Mike 11-Flood Forecasting

System Telemetry; dan

c. rekod paras air dan kelebatan hujan turun.

2.5.4.3. Semakan Audit terhadap Laporan Banjir Tahunan oleh JPS

mendapati sebanyak 18 kes banjir telah dilaporkan berlaku di sekitar Bandaraya

Kuching dari tahun 2014 hingga 2016 dengan yang tertinggi sebanyak 15 kali

pada tahun 2015. Ini disebabkan hujan lebat yang tertumpu di pusat Bandaraya

Kuching di mana sistem perparitan sedia ada tidak mampu menampung air

hujan yang banyak. Selain itu, berlaku limpahan air disebabkan kapasiti sistem

saliran serta perparitan yang sedia ada yang tidak mampu menampung air yang

banyak akibat pembangunan yang pesat serta sistem perparitan yang belum lagi

dinaiktaraf.

2.5.4.4. Mengikut laporan akhir Executive Summary Environmental Impact

Assessment Volume 1, SRSS oleh JKR pada tahun 1994, pihak Audit mendapati

kriteria bentuk baraj adalah berdasarkan kejadian banjir pada tahun 1963

dengan 1% peluang kejayaan kapasiti pengaliran 3,500 meter padu sesaat

(m3/saat) bila lima pintu air dibuka sepenuhnya. Bagaimanapun pengiraan isi


padu asal tidak lagi tepat disebabkan faktor pembangunan dan penggunaan

tanah di kawasan tadahan.


LSS menyatakan berdasarkan kepada Standard Operating Procedure

Monsoon Season, ketika berlakunya banjir besar, air akan dikeluarkan

sebanyak dua kali sehari sehingga paras sungai di hulu baraj berada di

tahap yang terendah. Ini dilakukan supaya sungai dapat menampung air

sekiranya berlakunya hujan lebat di bahagian hulu Sungai Sarawak.

Maklum Balas JPS yang Diterima pada 14 September 2017

JPS menyatakan kemungkinan banjir 100 tahun akan berlaku secara

berkala setiap 100 tahun (seperti yang dinyatakan dalam laporan) adalah

hanya sekali, dua kali, lebih atau tidak sama sekali dalam 100 tahun

disebabkan oleh nilai ARI yang besar. Berdasarkan kajian Sungai Sarawak

Flood Mitigation Options reka bentuk 1:100 tahun banjir adalah bersamaan

dengan air pasang surut dan pembinaan baraj membantu dalam

mengurangkan banjir berlaku tetapi dalam magnitud yang kecil dan untuk

pengurangan sebanyak 100 mm di Bandaraya Kuching.

Pada pendapat Audit, operasi baraj adalah memuaskan kerana dapat

menangani kejadian banjir daripada berlaku di Bandaraya Kuching.

2.5.5. Operasi Baraj Mengawal Pemendapan

2.5.5.1. Baraj juga beroperasi untuk membuang lumpur di sekitar pintu air

iaitu dengan membuka tiga daripada empat pintu air setinggi satu meter semasa

air surut untuk tempoh 24 jam dan membuka pintu air nombor lima setinggi

300mm semasa air surut untuk tempoh 15 minit. Pembuangan lumpur yang

mendap di hulu baraj memerlukan halaju yang tinggi dengan membuka semua

lima pintu air selama dua jam semasa air surut.

2.5.5.2. Menurut laporan perunding KASI (Malaysia Sdn. Bhd.) yang telah

dijalankan pada bulan Jun 2016 mendapati kesan daripada pemendapan ini,

kapal tidak boleh melalui kawasan ini. Selain itu, pemendapan telah

menyebabkan kawasan berdekatan shiplock menjadi lebih sempit dan cetek

dengan kedalaman dua hingga lima meter. Semua jenis kapal berisiko tinggi

untuk terkandas apabila mendekati shiplock dari hilir sungai disebabkan

kekurangan under-keel-clearance. Tindakan segera untuk memindah mendapan

yang telah bertimbus selama 12 tahun (2004 hingga 2016) telah disyorkan oleh

perunding bagi memulihkan bathymetry kawasan itu untuk keselamatan


navigasi. Bagaimanapun, semakan Audit mendapati tindakan ini belum

dilakukan.

2.5.5.3. Pihak Audit juga mendapati pemendapan berlaku juga di kawasan

berdekatan dengan Tambak Bako dan di Tambak Pending. Pembinaan dua

tambak menyeberangi Sungai Santubong di Jalan Bako dan menyeberangi

Sungai Sarawak di Jalan Keruing telah mengubah aliran Sungai Sarawak

melalui terusan di kawasan tebingan Pending. Aktiviti mengawal paras air

mengakibatkan penurunan halaju arus air dan menukar aliran air ke satu arah

dari hulu baraj. Perubahan halaju air sungai menjadi semakin perlahan,

mengurangkan kekeruhan air sungai dan penambahan kelodak secara

beransur-ansur di hilir tambak menyebabkan berlakunya pemendapan. Mengikut

maklumat hidrografi di Carta Nautika JLS pada bulan Jun 2008, pemendapan

antara 0.5 meter hingga 2.6 meter berlaku di kawasan berhampiran dengan

Tambak Bako, Sungai Santubong. Pemendapan antara 0.5 meter hingga dua

meter juga berlaku di Tambak Pending.

2.5.5.4. Lawatan Audit ke Tambak Bako dan Kampung Santubong pada 31

Julai 2017 mendapati kawasan sungai menjadi cetek seperti di gambar berikut:


Tambak Bako

- Sungai Santubong Menjadi Cetek (31.07.2017)

Kampung Santubong - Sungai Santubong Menjadi Cetek

(31.07.2017)

2.5.5.5. Semakan Audit terhadap laporan perunding mendapati penambahan

mendapan yang serius telah berlaku sejak baraj beroperasi iaitu pada tahun

1997 dan telah menyebabkan paras air sungai di kawasan baraj semakin cetek

terutamanya berdekatan dengan shiplock. Pada bulan Jun 2016, perunding telah

menjalankan survei Bathymetric untuk menentukan tahap pemendapan. Ini

dilakukan dengan membuat perbandingan antara peta Chart SAR 102-Senari

Port to Kuching [Survey Date:15 September 2004] dengan Bathymetric Chart

dari unit Hidrografik 2016, JLS bertarikh 21 Jun 2016 seperti peta berikut:


PETA 2.1 GABUNGAN CARTA SAR DAN CARTA BATHYMETRIK

DARI UNIT HIDROGRAFI JABATAN LAUT WILAYAH SARAWAK


2.5.5.6. Carta tersebut menunjuk garis kontur dua meter di selatan saluran

berdekatan hilir sungai telah beralih 40 meter ke dalam laluan shiplock dan

terdapat satu kawasan seluas sepuluh meter telah mendap berdekatan dengan

laluan selatan shiplock.


LSS menyatakan perancangan untuk mengatasi masalah pemendapan ini

telah dimasukkan dalam cadangan upgrading of dolphin/fender di baraj

yang akan dirancang pada tahun 2018/2019.

Pada pendapat Audit, operasi baraj dari aspek mengawal pemendapan

adalah kurang memuaskan kerana sungai menjadi semakin cetek dan

menyebabkan kapal tidak dapat melalui sebahagian kawasan baraj.

2.5.6. Operasi Shiplock

Mengikut laporan akhir Executive Summary Environmental Impact Assessment

Volume 1, SRSS oleh JKR pada tahun 1994, baraj dibina dengan andaian semua

industri dan aktiviti perkapalan akan ditempatkan semula ke hilir baraj bagi

mengatasi masalah navigasi melalui shiplock. Selain digunakan untuk operasi

flushing out, shiplock digunakan untuk navigasi kapal. Mengikut laporan tersebut,

Carta SAR 102 Tahun 2004

Carta Bathymetrik Dari JLS Tahun 2016

Kawasan Seluas 10 Meter Tidak Dapat Dilalui oleh Kapal


kekerapan shiplock beroperasi untuk navigasi ialah enam hingga lapan kali sehari.

Semakan Audit terhadap pengurusan operasi shiplock mendapati perkara berikut:

2.5.6.1. Aktiviti Perkapalan di Shiplock

a. Lawatan Audit ke tapak pada 25 April 2017, 26 dan 31 Julai 2017 mendapati

aktiviti perkapalan masih berjalan di shiplock tersebut. Pada bulan Julai 2017

kekerapan navigasi kapal dan bot melalui shiplock adalah sebanyak 1,218

kali iaitu melebihi kekerapan enam hingga lapan kali sehari seperti yang

ditetapkan dalam Manual Operasi Baraj dan Shiplock. Kapal kargo dan bot

ikan masih menggunakan pintu shiplock untuk akses ke hulu Sungai

Sarawak seperti di gambar berikut:


Shiplock

- Bot Ikan Melalui Shiplock (26.07.2017)

Shiplock - Kapal Kargo Melalui Shiplock

(31.07.2017)

b. Pihak Audit juga mendapati Pelabuhan Perikanan LKIM Tanjung Bako

(PPLTB) yang bernilai RM247.84 juta siap dibina pada bulan Julai 2017 dan

dijangka mula beroperasi pada bulan Oktober 2017. Pembinaan PPLTB ini

adalah bertujuan untuk menggantikan Kompleks Perikanan LKIM Bintawa

yang terletak di hulu baraj di mana bot ikan perlu melalui baraj untuk ke

Kompleks Perikanan LKIM Bintawa tersebut. Menurut LKIM, sebanyak 20

buah bot telah memberi komitmen untuk membuat pendaratan apabila

PPLTB mula beroperasi. Lawatan Audit pada 26 Julai 2017 mendapati

PPLTB tersebut telah siap dibina seperti gambar berikut:


Pelabuhan Perikanan LKIM Tanjung Bako

- Pintu Masuk PPLTB (26.07.2017)

Pelabuhan Perikanan LKIM Tanjung Bako - Tempat Pendaratan Ikan PPLTB

(26.07.2017)


c. Semakan Audit mendapati selepas 20 tahun, masih terdapat 62 syarikat

perkapalan dan enam jeti swasta yang masih beroperasi di hulu baraj.

d. Analisis Audit berdasarkan laporan tahunan aktiviti perkapalan di baraj oleh

operator mendapati dari tahun 2014 hingga 2016, jumlah kekerapan kapal

kargo, bot tunda, tongkang, kapal ikan, sampan, kapal Kerajaan dan

persendirian melalui shiplock adalah 41,489 kali atau purata 13,830 kali

setahun iaitu sebanyak 20,781 kali masuk dan 20,708 kali keluar. Bagi tahun

2014 hingga 2016, bot ikan yang paling kerap menggunakan shiplock iaitu

sebanyak 19,967 kali. Statistik mengenai kekerapan kapal melalui shiplock

adalah seperti di jadual berikut:

JADUAL 2.9 STATISTIK KEKERAPAN KAPAL MELALUI

SHIPLOCK BAGI TAHUN 2014 HINGGA JUN 2016

TAHUN KARGO BOT

TUNDA TONGKANG

BOT IKAN

SAMPAN INDIVIDU KERAJAAN LAIN- LAIN

JUMLAH

2014 2,219 2,719 1,027 7,283 1,581 13 307 38 15,187

2015 1,496 1,853 682 6,380 1,519 27 243 517 12,717

2016 1,938 2,600 949 6,304 1,453 9 299 33 13,585

JUMLAH 5,653 7,172 2,658 19,967 4,553 49 849 588 41,489


e. Analisis Audit selanjutnya mendapati kekerapan kapal melalui shiplock telah

berkurangan sebanyak 2,470 atau 16.3% iaitu daripada 15,187 kali pada

tahun 2014 kepada 12,717 kali pada tahun 2015 dan meningkat 868 kali

pada tahun 2016. Pengurangan kekerapan ini adalah kerana tempat

persinggahan bot ekspres dan Bahagian Operasi Agensi Kerajaan di Sungai

Sarawak seperti Lembaga Pelabuhan Kuching, Polis Marin, JLS serta

Jabatan Kastam DiRaja Malaysia telah dipindahkan ke hilir baraj.

f. Pihak Audit mendapati akibat daripada aktiviti perkapalan yang aktif ini telah

menyebabkan shiplock beroperasi melebihi had yang ditetapkan iaitu enam

hingga lapan kali sehari dan kesannya LSS menanggung kos sejumlah

RM4.81 juta bagi tempoh 2014 hingga 2016 untuk mengganti bering pangsi

(pivot bearing) baru untuk pintu shiplock.


LSS menyatakan tindakan yang telah dilaksanakan oleh LSS dan agensi

dalam menangani masalah kekerapan kapal melalui shiplock adalah:

i. Mengarahkan semua kapal yang membawa kargo untuk

memunggah kargo di dermaga Sejingkat;

ii. Koordinasi bersama dengan pihak LKIM di mana semua aktiviti

pendaratan ikan dipusatkan di terminal PPLTB; dan


iii. Menasihati semua industri berkaitan perkapalan seperti limbungan

dan pasir untuk memindahkan aktiviti mereka di luar zon baraj.

Pada pendapat Audit, navigasi kapal melalui shiplock yang melebihi had

kekerapan yang ditetapkan mengakibatkan LSS menanggung kos

penyenggaraan yang tinggi.

2.5.6.2. Masalah Navigasi di Baraj

a. Bagi mengurangkan kerosakan serta kemalangan dan memastikan

komponen sistem baraj mencapai jangka hayat yang disyorkan, operasi

shiplock hendaklah mengikut prosedur seperti yang dinyatakan dalam

Lampiran A, Manual Operasi Prosedur Baraj.

b. Semakan Audit terhadap laporan perunding, KASI (Malaysia Sdn. Bhd.)

mendapati kemalangan yang berlaku mengakibatkan kerosakan fizikal

kepada approach guide dolphins, komponen shiplock seperti lengan hidraulik

dan kerosakan kepada struktur shiplock seperti pintu dan dinding serta

sistem fender. Semakan lanjut Audit terhadap laporan perunding tersebut

seterusnya mendapati perunding telah mencadangkan penambahbaikan

untuk masalah navigasi di baraj. Bagaimanapun, tindakan penambahbaikan

tidak dilaksanakan segera setakat tarikh pengauditan. Cadangan

penambahbaikan untuk masalah navigasi di baraj adalah seperti di jadual

berikut:

JADUAL 2.10

CADANGAN PENAMBAHBAIKAN OLEH PERUNDING

BIL. ASPEK CADANGAN PENAMBAHBAIKAN

1. Manual Operasi dan Prosedur (SOP) Shiplock

Menambah baik SOP dengan memasukkan cadangan berikut:

Had kelajuan kapal

Prosedur pengisytiharan barang merbahaya

2. Format laporan kemalangan Menambah baik format laporan dengan memasukkan maklumat tambahan berkaitan dengan kemalangan terjadi

3. Program kesedaran dan buku panduan

Membuat buku panduan menerangkan maklumat berkenaan dengan fasiliti dan operasi baraj serta menjalankan program kesedaran

4. Sarawak Rivers (Sungai Sarawak Barrrage) Regulations 1997

Membuat pindaan terhadap perenggan 9-Restriction on vessels, 16 (b)-Right to refuse passage if the vessel is not engine-driven dan 23-Off-loading of dangerous goods

5. Pertambahan pemendapan berdekatan dengan shiplock

Membuang pemendapan

Mengepam shiplock selalu untuk mengelakkan pemendapan

6. Menghadkan keadaan operasi Melaksanakan had laju untuk setiap kapal yang menggunakan shiplock

7. Kapal tunda Menetapkan penggunaan kapal tunda dengan kuasa kuda 1,200 hingga 1,600 bagi kapal dengan muatan melebihi 80m

8. Kapal tunda operator Menggantikan kapal tunda operator dengan kapal tunda baharu dengan kuasa kuda 1,200

9. AtoNs Menambah baik panduan keselamatan dengan menambah AtoNs

10. Pemantauan dan pengawasan sistem

Menambah baik kecekapan sistem shiplock dengan bantuan sistem pemantauan dan pengawasan



c. Semakan Audit mendapati dari tahun 1998 hingga 2016, sebanyak 78

kemalangan dilaporkan berlaku di kawasan baraj. Pada bulan Jun 2016, LSS

telah melantik KASI (Malaysia Sdn. Bhd.) untuk menjalankan kajian

Quantitative Risk Assessment (QRA) dengan kos sejumlah RM885,950.

Kajian tersebut bertujuan untuk mengkaji punca utama berlaku kemalangan

serta tahap pendedahan risiko kepada kapal yang mengguna baraj dan

untuk mencadangkan langkah pengurangan risiko yang realistik bagi

mengatasi atau mengurangkan kejadian kemalangan tersebut. Mengikut

kajian tersebut, daripada 78 kes tersebut, 50% kemalangan melibatkan

tongkang yang ditunda oleh bot, 15% bot pukat tunda dan 35% lain-lain.

Semakan Audit terhadap laporan perunding juga mendapati faktor yang

menyebabkan berlaku kemalangan yang teruk serta kerap di baraj adalah

seperti berikut:

i. kekurangan bantuan untuk navigasi (AtoNs) seperti lampu banjir, papan

tanda dan semafor;

ii. masalah komunikasi antara operator KBS dengan pengguna;

iii. keadaan fizikal shiplock dan kemudahannya;

iv. dimensi shiplock tidak muat dengan saiz maksimum kapal; dan

v. mendapan berlaku berdekatan dengan shiplock menyebabkan kawasan

pergerakan air dalam terhad.


LSS menyatakan tindakan susulan yang diambil oleh LSS ialah:

i. melaksanakan perolehan Tender for The Supply, Delivery, Install,

Laying and Commissioning of 2.6 Diameter Complete Set of Two (2)

Unit of Anchorage Buoys yang telah ditender bersama melalui

Tender Terbuka iaitu Nombor Tender LSS/HQ/BL/T/06/2017; dan

ii. melaksanakan perolehan Tender for The Proposed Upgrading of

Aids to Navigation (AtoNs) for The Kuching Barrage and Shiplock.

Pada pendapat Audit, masalah navigasi di baraj tidak dapat diatasi selagi

tindakan penambahbaikan berdasarkan cadangan perunding tidak

dilaksanakan dengan segera.


2.5.7. Stesen Telemetri

2.5.7.1. Mengikut Manual Operasi Baraj dan Shiplock, operasi baraj untuk

mengawal banjir termasuk penyenggaraan sistem telemetri amaran yang baik

dan memantau paras air atau pasang surut di sungai.

2.5.7.2. Semakan Audit mendapati LSS membina sebanyak 24 stesen

telemetri dengan kos sejumlah RM2.80 juta menggunakan geran Kerajaan

Negeri yang telah siap dipasang pada bulan Disember 2005 di sepanjang

Sungai Sarawak iaitu di Kampung Padawan, Kampung Semadang, Kampung

Git, Kampung Segubang, Kampung Landeh, Kampung Batu Kitang, Kampung

Belimbin, Kampung Buan Bidi, Kampung Sandong, Pekan Batu Kawa, Kampung

Segedup, Taman Malihah, Kampung Paroh, Taman Yen Yen, Sungai Maong

Kiri, SJK Chung Hua No.6, Jambatan Satok, Jabatan Link Kedua dan Sungai

Bintangor seperti di jadual berikut:

JADUAL 2.11 LOKASI SISTEM TELEMETRI YANG DIPASANG DI SEPANJANG SUNGAI SARAWAK

STESEN TELEMETRI LOKASI BILANGAN

STESEN

Di Sungai Sarawak Kanan Kampung Padawan, Kampung Semadang, Kampung Git, Kampung Segubang, Kampung Landeh, Kampung Batu Kitang

6

Di Sungai Sarawak Kiri Kampung Belimbin, Kampung Buan Bidi 7

Di Kawasan Tanah Rendah

Kampung Sandong, Pekan Batu Kawa, Kampung Segedup, Taman Malihah, Kampung Paroh, Taman Yen Yen, Sungai Maong Kiri, SJK Chung Hua No.6, Jambatan Satok (seperti Gambar 3.19), Jabatan Link Kedua, Sungai Bintangor (seperti Gambar 3.20)

11

JUMLAH 24


2.5.7.3. Tujuan pemasangan stesen telemetri adalah untuk:

a. membuat pemantauan terhadap data dan maklumat hidrologi yang diterima

daripada stesen telemetri untuk disampaikan kepada operator di baraj bagi

mengawal paras air di sesuatu kawasan;

b. memudahkan Controller memaklumkan kepada Jawatankuasa Operasi

Bencana Negeri membuat amaran banjir di sesuatu kawasan apabila stesen

telemetri mencatatkan paras kritikal; dan

c. mengumpul dan menyebarkan data hidrologi kepada pihak berkenaan.

2.5.7.4. Semakan Audit seterusnya mendapati stesen telemetri tersebut

disenggara oleh operator setiap bulan. Pada tahun 2016, LSS telah melantik

Jumsar (Sarawak) Sdn. Bhd. secara rundingan terus dengan mendapat

kelulusan daripada Setiausaha Kewangan Negeri. Kerja menaiktaraf semua

stesen telemetri daripada analog kepada digital adalah selama 6 bulan dengan

kos sejumlah RM1.70 juta daripada geran Kerajaan Negeri dan kerja

penghijrahan data telah siap dilaksanakan pada 17 Mei 2017. Tujuan

menaiktaraf ini adalah kerana syarikat Telekom Malaysia Berhad telah


menamatkan perkhidmatan radio analog utama mereka yang mana stesen

telemetri LSS menggunapakai perkhidmatan ini untuk beroperasi. Selain itu,

stesen telemetri ini merupakan nadi utama untuk menyampaikan data masa

sebenar bagi jumlah hujan yang turun dan paras air di hulu sungai ke pusat

kawalan baraj untuk mengawal banjir di Bandaraya Kuching dan kawasan

sekitar. Data ini digunakan untuk menentukan masa yang sesuai untuk

membuka pintu baraj bagi melakukan operasi flushing out iaitu mengalirkan air

dari hulu baraj ke hilir baraj untuk mengelakkan banjir.

2.5.7.5. Keadaan Stesen Telemetri Sungai Bintangor dan Jambatan Satok

adalah seperti di gambar berikut:


Sungai Bintangor, Satok

- Stesen Telemetri Sungai Bintangor (26.07.2017)

Medan Niaga Satok - Stesen Telemetri Jambatan Satok

(31.07.2017)

2.5.7.6. Semakan Audit terhadap Laporan Penyenggaraan Bulanan oleh

operator bagi bulan Jun 2017 mendapati terdapat 11 stesen telemetri dalam

keadaan yang kurang memuaskan seperti tiada penggera amaran, pengesanan

terhadap paras air yang tidak konsisten, kerap kali kehilangan komunikasi dan

kerosakan pada butang bagi unit kompresor. Maklumat lanjut adalah seperti di

jadual berikut:

JADUAL 2.12

STESEN TELEMETRI YANG MENGALAMI MASALAH DALAM LAPORAN PENYENGGARAAN BULANAN OLEH OPERATOR BAGI BULAN JUN 2017

BIL. TARIKH STESEN TELEMETRI MASALAH

1.

06.06.2017

Kampung Semadang Tiada penggera amaran yang ditetapkan pada Citect Scada sejak pemasangan

2. Kampung Landeh Pemasangan semula saluran untuk mendapatkan sensor paras air diperlukan

3.

08.06.2017

Pekan Batu Kawa Tidak konsisten dalam mendapatkan paras air

4. Kampung Paroh Butang bagi unit kompresor rosak

5. Taman Yen Yen Tiada penggera amaran yang ditetapkan pada Citect Scada sejak pemasangan

6. 14.06.2017 Kampung Sandong Pemasangan semula saluran untuk mendapatkan sensor paras air diperlukan

7. 14.06.2017 Kampung Segubang Kerap kali kehilangan komunikasi

8. 15.06.2017

Sungai Maong Kiri Hakisan teruk di sebahagian tapak stesen

Akan dipindahkan ke lokasi lain

9. SJK Chung Hua No. 6 Tidak konsisten dalam mendapatkan paras air


BIL. TARIKH STESEN TELEMETRI MASALAH

10. Kampung Bintangor Tidak konsisten dalam mendapatkan paras air

11. 20.06.2017 Kampung Buan Bidi Pemasangan semula saluran untuk mendapatkan sensor paras air diperlukan


2.5.7.7. Kesan daripada kerosakan atau ketiadaan stesen telemetri ini

menyebabkan amaran awal banjir tidak dapat dimaklumkan kepada

Jawatankuasa Operasi Bencana Negeri dan orang awam.

Maklum Balas JPS yang Diterima pada 14 September 2017

LSS menyatakan tindakan yang diambil untuk menangani masalah stesen

telemetri yang rosak atau memerlukan pembaikan adalah migrasi sistem yang

sedia ada iaitu sistem analog kepada sistem telekomunikasi digital pada bulan

Mei 2017. Setelah operator menyaksikan tunjuk ajar dan menjalani latihan

dengan menggunakan Sistem Telemetri Logger pada bulan Julai 2017, barulah

mereka dapat mengakses Telemetri Data Logger. Kerja tersebut telah bermula

pada bulan Ogos 2017. Bagi stesen telemetri yang rosak dan memerlukan

pembaikan, proses pembaikan/pengujian alat (water level calibration) telah

mula dijalankan pada bulan Ogos 2017.

Pada pendapat Audit, sistem telemetri yang tidak disenggara dengan baik

menyebabkan paras air masa sebenar dan data hujan turun yang sepatutnya

di kumpul oleh sistem telemetri baraj tidak dapat diperoleh untuk memberi

amaran awal terhadap kejadian banjir.

2.6. SYOR AUDIT

Bagi memastikan pengurusan operasi baraj diurus dengan lebih berkesan, teratur dan

mencapai objektif yang ditetapkan adalah disyorkan pihak berkaitan mengambil

tindakan penambahbaikan seperti berikut:

2.6.1. membuat kutipan caj tol terhadap semua jenis kapal yang melalui baraj bagi

menambah hasil;

2.6.2. memastikan operasi flooding in dan flushing out dilaksanakan mengikut had

yang ditetapkan dan melaksanakan kerja pembaikan bagi pembentukan lubang kaut

di baraj dan gelinciran di bangunan utara baraj dengan segera; dan

2.6.3. memastikan semua operasi kapal atau jeti persendirian dipindahkan ke

bahagian hilir Sungai Sarawak bagi mengurangkan kekerapan penggunaan

shiplock.


SARAWAK FORESTRY CORPORATION

3. SARAWAK FORESTRY CORPORATION SDN. BHD. 3.1. LATAR BELAKANG

3.1.1. Sarawak Forestry Corporation Sdn. Bhd. (SFCSB) diperbadankan pada 21 November 1997 di bawah Akta Syarikat 1965. SFCSB merupakan syarikat subsidiari milik penuh Sarawak Forestry Corporation (SFC). SFC adalah sebuah Badan Berkanun Negeri Sarawak yang telah ditubuhkan di bawah Sarawak Forestry Corporation Ordinance, 1995 (Ordinan). Modal dibenarkan bagi SFCSB berjumlah RM5 juta dan modal berbayar adalah RM2.5 juta.

3.1.2. Seksyen 10 Ordinan menetapkan fungsi SFC sebagai agen Kerajaan bagi melaksanakan pengurusan hasil hutan, kawasan terlindung sepenuhnya, pemuliharaan hidupan liar, kawalan penuaian dan penguatkuasaan terhadap pematuhan serta penyelidikan dan pembangunan perhutanan. SFC tidak mempunyai kakitangan dan hanya mempunyai Lembaga Pengarah yang dipengerusikan oleh Ketua Menteri Sarawak dan lapan ahli. SFCSB ditubuhkan bagi melaksanakan fungsi dan peranan SFC. 3.1.3. Lembaga Pengarah SFCSB terdiri daripada Pengerusi iaitu YBhg. Datu Dr. Hj.Yusoff Hj. Hanifah dan lima ahli. Syarikat ini diketuai oleh seorang Ketua Pegawai Eksekutif dan dibantu oleh 891 kakitangan. Ibu Pejabat SFCSB terletak di Sungai Tapang, Kuching dan mempunyai empat pejabat kawasan iaitu Kuching, Sibu, Bintulu dan Miri.

3.1.4. Pelaksanaan aktiviti SFCSB adalah tertakluk kepada Sarawak Forestry Corporation Ordinance, 1995, Forests Ordinance Chapter 71, 2015, National Parks And Nature Reserves Ordinance, 1998 And Subsidiary Regulations dan Wild Life Protection Ordinance,1998. SFCSB telah mendapat pensijilan Sistem Pengurusan Kualiti, MS ISO 9001:2008 dan Occupational Health and Safety Management System, OSHAS 18001:2007 serta MS 1722:2011 daripada Jabatan Standard Malaysia dan CI International Certification Sdn. Bhd. Selain itu, SFCSB adalah tertakluk kepada undang-undang dan peraturan yang ditetapkan di bawah Akta Syarikat 1965, Memorandum dan Artikel Penubuhan (M&A) serta Standard Operating Procedures (SOP) syarikat.

3.2. OBJEKTIF PENGAUDITAN Pengauditan dijalankan untuk menilai sama ada prestasi kewangan dan amalan tadbir urus SFCSB adalah baik, pengurusan aktiviti telah dilaksanakan dengan cekap dan berkesan selaras dengan objektif penubuhannya.


3.3. SKOP PENGAUDITAN Pengauditan ini meliputi aspek pengurusan kewangan, aktiviti dan tadbir urus bagi tahun 2014 hingga 2017. Analisis prestasi kewangan dijalankan bagi tahun kewangan 2014, 2015 dan 2016. Bagi pengurusan aktiviti, dua daripada lima aktiviti telah diaudit iaitu pengurusan hasil hutan dan pengurusan kawasan terlindung sepenuhnya. Pemilihan adalah berdasarkan jumlah kutipan dan peruntukan yang disalurkan bagi menjalankan aktiviti tersebut. Pengauditan dijalankan di pejabat SFCSB di Sungai Tapang, Kuching.

3.4. METODOLOGI PENGAUDITAN Penilaian prestasi kewangan dilaksanakan berdasarkan penyata kewangan SFCSB bagi tahun 2014, 2015 dan 2016 yang telah diaudit dan diberi Sijil Bersih oleh Tetuan Ernst & Young. Penilaian ini melibatkan empat analisis iaitu analisis trend pendapatan, perbelanjaan dan untung rugi, analisis trend aset dan liabiliti, analisis nisbah kewangan serta analisis aliran tunai. Bagi pengurusan aktiviti dan amalan tadbir urus, kaedah pengauditan adalah melalui semakan terhadap dokumen, fail, minit mesyuarat, rekod yang berkaitan dan analisis data bagi tahun 2014 hingga 2017. Perbincangan dan temu bual dengan pegawai SFCSB dan lawatan ke tiga Taman Negara iaitu Taman Negara Bako, Taman Negara Niah dan Taman Negara Bukit Lambir telah dijalankan. Exit Conference telah diadakan bersama Ketua Pegawai Eksekutif dan pegawai SFCSB yang lain pada 28 September 2017. 3.5. PENEMUAN AUDIT Pengauditan yang dijalankan pada bulan Mei hingga Julai 2017 mendapati secara keseluruhannya, prestasi kewangan SFCSB adalah memuaskan. SFCSB telah mencatat keuntungan terkumpul berjumlah RM18.60 juta pada 2016. Selain itu, SFCSB mencatat keuntungan sebelum cukai berjumlah RM9.93 juta pada tahun 2016 setelah mencatat kerugian sebelum cukai masing-masing berjumlah RM2.06 juta serta RM3.33 juta pada tahun 2014 dan 2015. Pengurusan aktiviti dan tadbir urus adalah memuaskan kecuali terdapat kelemahan berbangkit yang perlu diambil tindakan penambahbaikan oleh SFCSB. Perkara yang perlu tindakan penambahbaikan adalah seperti berikut:

i. pengurusan kemudahan di taman negara kurang memuaskan;

ii. kemudahan berek kediaman pekerja tidak memuaskan; dan

iii. tindakan pelupusan tidak diambil terhadap aset yang rosak dan tidak ekonomik untuk disenggara.


3.5.1. Prestasi Kewangan

Analisis terhadap prestasi kewangan SFCSB bagi tahun 2014, 2015 dan 2016 telah dilaksanakan berdasarkan kedudukan kewangan syarikat ini yang merangkumi pendapatan, perbelanjaan dan untung rugi, aset dan liabiliti serta tunai dan kesetaraan tunai seperti jadual berikut:

JADUAL 3.1

KEDUDUKAN KEWANGAN BAGI TAHUN 2014, 2015 DAN 2016 BUTIRAN 2014

(RM Juta) 2015

(RM Juta) 2016

(RM Juta)

Pendapatan Langsung 0.56 0.53 0.80

Pendapatan Lain 46.21 45.85 62.76

JUMLAH PENDAPATAN 46.77 46.38 63.56

Perbelanjaan Langsung (0.10) (0.21) (0.48)

Perbelanjaan Pentadbiran (48.73) (49.50) (53.15)

JUMLAH PERBELANJAAN (48.83) (49.71) (53.63)

KEUNTUNGAN/(KERUGIAN) SEBELUM CUKAI (2.06) (3.33) 9.93

Cukai (0.27) (0.26) (0.08)

KEUNTUNGAN/(KERUGIAN) SELEPAS CUKAI (2.33) (3.59) 9.85

KEUNTUNGAN TERKUMPUL 12.35 8.75 18.60

JUMLAH ASET 36.44 37.38 51.84

JUMLAH LIABILITI 21.59 26.13 30.74

JUMLAH EKUITI 14.85 11.25 21.10

JUMLAH LIABILITI DAN EKUITI 36.44 37.38 51.84

TUNAI DAN KESETARAAN TUNAI PADA AKHIR TAHUN 33.06 30.46 40.42 Sumber: Penyata Kewangan Beraudit Bagi Tahun 2014, 2015 dan 2016

3.5.1.1. Pendapatan utama SFCSB adalah dari hasil jualan, sewaan, perkhidmatan, latihan, seminar dan bengkel, program sukarelawan dan sumbangan untuk program pemuliharaan. Pendapatan lain SFCSB terdiri daripada geran Kerajaan dan faedah simpanan tetap. Peningkatan pendapatan pada tahun 2016 disumbangkan oleh peningkatan geran diterima daripada Kerajaan Negeri iaitu sejumlah RM61.26 juta berbanding RM45 juta pada tahun 2015. Selain itu, faedah daripada pelaburan dalam simpanan tetap meningkat kepada RM1.74 juta pada tahun 2016 berbanding RM1.12 juta pada tahun 2015. Trend pendapatan bagi tiga tahun yang berkaitan adalah seperti Jadual 3.1 dan Carta 3.1. 3.5.1.2. Perbelanjaan SFCSB terdiri daripada perbelanjaan langsung iaitu kos pembelian stok cenderamata, sewaan, penyediaan perkhidmatan, penganjuran latihan, seminar serta bengkel, penganjuran program sukarelawan dan program pemuliharaan. Perbelanjaan pentadbiran terdiri daripada emolumen, perolehan aset, sumbangan EPF serta SOSCO, tuntutan perjalanan, perbelanjaan perubatan dan lain-lain. Bagi tahun 2014 hingga 2016, perbelanjaan pentadbiran yang tertinggi adalah untuk pembayaran emolumen masing-masing berjumlah RM32.27


juta, RM30.46 juta dan RM30.33 juta. Pada tahun 2016, perbelanjaan meningkat kepada RM53.63 juta berbanding RM49.71 juta pada tahun 2015. Peningkatan perbelanjaan bagi tahun 2016 disebabkan perolehan aset bagi melaksanakan projek One-Stop Compliance Centre (OSCC). Antara aset yang diperoleh adalah 31 unit kenderaan jenis Toyota Hilux bernilai RM3.59 juta yang dibeli pada tahun 2016. Penubuhan OSCC adalah bertujuan untuk meningkatkan keberkesanan pemantauan terhadap pematuhan syarat lesen pembalakan serta memudahkan pelaksanaan kerja pentaksiran royalti dalam kawasan yang dikeluarkan lesen. Trend perbelanjaan bagi tiga tahun yang berkaitan adalah seperti Jadual 3.1 dan Carta 3.1. 3.5.1.3. Trend pendapatan dan perbelanjaan bagi tahun 2014, 2015 dan 2016 telah memberi kesan terhadap keuntungan SFCSB. Pada tahun 2016, SFCSB telah mencatat keuntungan sebelum cukai berjumlah RM9.93 juta iaitu meningkat sejumlah RM13.26 juta. Ini adalah disebabkan oleh peningkatan geran Kerajaan yang diterima iaitu sejumlah RM61.26 juta berbanding RM45 juta pada tahun 2015. Carta 3.1 dan Carta 3.2 adalah berkaitan.

CARTA 3.1

TREND PENDAPATAN DAN PERBELANJAAN BAGI TAHUN 2014, 2015

DAN 2016

CARTA 3.2 TREND KEUNTUNGAN/KERUGIAN SEBELUM

CUKAI DAN KEUNTUNGAN TERKUMPUL BAGI TAHUN 2014, 2015 DAN 2016

Sumber: Penyata Kewangan Beraudit Bagi Tahun 2014, 2015 dan 2016

3.5.1.4. Analisis Audit juga mendapati SFCSB mempunyai sumber yang mencukupi bagi memenuhi obligasi kerana kedudukan aset syarikat melebihi liabiliti bagi tempoh tiga tahun ini. Komponen terbesar yang menyumbang kepada aset syarikat ialah tunai di bank manakala bagi liabiliti adalah pemiutang dagangan. SFCSB berada pada tahap kecairan yang memuaskan menunjukkan pada bila-bila masa syarikat ini mampu memenuhi obligasi jangka pendeknya. Akan tetapi, syarikat hanya dapat menjana pendapatan RM0.09 sahaja bagi setiap ringgit yang dilaburkan dalam aset bukan semasa. Bagi pengurusan kredit, SFCSB adalah cekap kerana trend kutipan penghutang menurun dari 37 hari pada tahun 2014 kepada 10 hari pada tahun 2016. Ini menunjukkan SFCSB

46.7

7

46.3

8

63.5

6

48.8

3

49.7

1

53.6

3

010203040506070

2014 2015 2016

Pendapatan Perbelanjaan

-2.06 -3.33

9.93

12.35

8.75

18.60

-5

0

5

10

15

20

2014 2015 2016

Keuntungan/Kerugian Sebelum CukaiKeuntungan Terkumpul

RM Juta RM Juta


semakin cekap dalam mengutip balik hutang dagangan iaitu selaras dengan tempoh norma, 30 hari. 3.5.1.5. Analisis Audit telah dijalankan terhadap aliran tunai SFCSB bagi menilai keupayaan syarikat menjana aliran tunai daripada operasi, pelaburan dan pembiayaan untuk menampung keperluan perbelanjaan syarikat. Pada akhir tahun kewangan 2016, SFCSB mempunyai tunai dan kesetaraan tunai berjumlah RM40.42 juta dengan peningkatan sejumlah RM9.96 juta (32.7%) berbanding RM30.46 juta pada akhir tahun 2015. Faktor utama yang menyumbang kepada peningkatan adalah peningkatan geran dan faedah simpanan tetap yang diterima oleh SFCSB.

Pada pendapat Audit, secara keseluruhannya prestasi kewangan SFCSB bagi tahun 2014 hingga 2016 adalah memuaskan dengan sebahagian besar pendapatannya adalah daripada geran yang diterima daripada Kerajaan Negeri. Keuntungan terkumpul SFCSB meningkat kepada RM18.60 juta pada tahun 2016 setelah mencatat penurunan keuntungan terkumpul pada tahun 2015 iaitu RM8.75 juta berbanding RM12.35 juta pada tahun 2014. Selain itu, SFCSB mempunyai aliran tunai positif bagi menampung perbelanjaan operasinya.

3.5.2. Pengurusan Aktiviti

3.5.2.1. Pengurusan Kutipan Hasil Hutan Bagi Pihak Kerajaan Negeri Sumber hasil SFCSB adalah dari jualan cenderamata, sewaan, perkhidmatan, latihan, seminar dan bengkel, program sukarelawan, sumbangan untuk program pemuliharaan, geran dan faedah daripada pelaburan dalam simpanan tetap. Hasil ini akan dimasukkan ke akaun SFCSB. Bagaimanapun, antara peranan utama SFCSB ditubuhkan adalah untuk menguruskan kutipan hasil hutan bagi pihak Kerajaan Negeri dan hasil hutan tersebut akan dimasukkan terus ke akaun Kerajaan Negeri.

i. SFCSB merupakan salah sebuah agensi yang memungut hasil hutan yang

tinggi bagi pihak Kerajaan Negeri Sarawak. Jenis hasil yang dipungut oleh SFCSB adalah Royalti Hutan, Premium Kayu-Kayan, Tarif Perindustrian Kayu-Kayan, Bayaran Gantirugi Tertentu Hutan, Surcaj ke Atas Bil Royalti Hutan, Premium Hutan dan pungutan lain. SFCSB bertanggungjawab mengeluarkan bil royalti, premium, tarif dan surcaj. Bagi tujuan tersebut, SFCSB menggunakan Royalty Billing System (RBS) sebelum tahun 2016 dan Sarawak Log Tracking And Forest Revenue System (REVLOG) yang telah digunakan mulai pertengahan tahun 2016. Semakan Audit mendapati dokumen yang lengkap untuk pembangunan sistem REVLOG ada disediakan dengan sewajarnya. Kutipan hasil hutan tersebut


dimasukkan terus ke akaun Kerajaan Negeri dengan pembayaran bil dibuat di Jabatan Perbendaharaan Negeri.

ii. Bagi tahun 2014 hingga 2016, Kerajaan Negeri telah menganggarkan

kutipan hasil hutan berjumlah RM548.14 juta (2014), RM479.22 juta (2015) dan RM553.85 juta (2016). Bagi tempoh yang sama, SFCSB telah mengutip hasil hutan berjumlah RM601.18 juta (2014) atau 109.7% melebihi anggaran pada tahun 2014, RM589.14 juta atau 122.9% melebihi anggaran pada tahun 2015 dan RM517.23 juta atau 93.4% daripada anggaran yang ditetapkan pada tahun 2016. Pada tahun 2016, sembilan jenis hasil hutan utama yang dikutip oleh SFCSB adalah royalti hutan dengan kutipan berjumlah RM486.46 juta, premium kayu-kayan bukit sejumlah RM9.12 juta, tarif perindustrian sejumlah RM7.51 juta, premium kayu-kayan sejumlah RM4.50 juta, bayaran ganti rugi tertentu hutan sejumlah RM4.23 juta, tarif kemajuan kayu-kayan sejumlah RM2.10 juta, premium hutan sejumlah RM2.02 juta, lain-lain tarif sejumlah RM1.18 juta dan surcaj ke atas bil royalti hutan sejumlah RM0.11 juta. Semua kutipan bagi sembilan jenis hasil tersebut didapati menurun berbanding jumlah kutipan pada tahun 2015. Ringkasan anggaran, kutipan sebenar hasil hutan dan butiran terperinci jenis hasil yang dikutip SFCSB adalah seperti di Jadual 3.2 dan Jadual 3.3.

JADUAL 3.2

RINGKASAN ANGGARAN DAN KUTIPAN SEBENAR HASIL HUTAN BAGI TAHUN 2014, 2015 DAN 2016

ANGGARAN DAN KUTIPAN SEBENAR HASIL HUTAN 2014 2015 2016

ANGGARAN DISEMAK SEMULA (RM Juta)

SEBENAR (RM Juta)

PENCAPAIAN (%)

ANGGARAN DISEMAK SEMULA (RM Juta)

SEBENAR (RM Juta)

PENCAPAIAN (%)

ANGGARAN (RM Juta)

SEBENAR (RM Juta)

PENCAPAIAN (%)

548.14 601.18 109.7 479.22 589.14 122.9 553.85 517.23 93.4

Sumber: Penyata Akaun Awam Kerajaan Negeri

JADUAL 3.3 ANGGARAN DAN KUTIPAN SEBENAR HASIL

HUTAN SFCSB BAGI TAHUN 2014, 2015 DAN 2016

BIL. JENIS HASIL ANGGARAN

(RM Juta) KUTIPAN SEBENAR

(RM Juta)

2014 2015 2016 2014 2015 2016 1. Royalti Hutan 522.05 447.75 526.65 569.28 550.17 486.46 2. Premium Kayu-Kayan Bukit 6.20 6.55 6.23 8.75 10.90 9.12 3. Tarif Perindustrian Kayu-Kayan Sarawak 7.80 7.60 8.10 8.57 8.34 7.51 4. Premium Kayu-Kayan 4.68 4.98 4.86 5.18 5.09 4.50 5. Bayaran Gantirugi Tertentu Hutan 3.60 5.00 3.78 3.18 5.60 4.23 6. Tarif Kemajuan Kayu-Kayan 0.56 1.54 0.62 2.54 2.39 2.10 7. Premium Hutan 1.89 1.90 1.96 2.23 2.30 2.02

8. Lain-lain Tarif 1.26 3.70 1.40 1.20 4.06 1.18 9. Surcaj Ke Atas Bil Royalti Hutan 0.10 0.20 0.25 0.25 0.29 0.11

JUMLAH 548.14 479.22 553.85 601.18 589.14 517.23 Sumber: Penyata Akaun Awam Kerajaan Negeri


Maklum Balas SFCSB yang Diterima pada 15 September 2017 SFCSB memaklumkan sasaran kutipan hasil hutan pada tahun 2016 tidak dicapai disebabkan oleh keputusan Kerajaan Negeri untuk tidak memperbaharui 67 lesen jangka pendek dan pembatalan Projek Hidro Elektrik Baram yang melibatkan kawasan pembalakan berkeluasan 35,883 hektar. Pada pendapat Audit, SFCSB telah berjaya mengutip hasil hutan bagi pihak Kerajaan Negeri Sarawak melebihi jumlah yang ditetapkan iaitu 109.7% pada tahun 2014 dan 122.9% pada tahun 2015. Bagi tahun 2016, SFCSB telah membuat kutipan hasil hutan pada kadar 93.4% daripada anggaran yang ditetapkan. 3.5.2.2. Pengurusan Kawasan Terlindung Sepenuhnya

Sarawak mempunyai 36 taman negara, lima tempat perlindungan hidupan liar dan 14 rizab semula jadi berkeluasan 940,627.40 hektar (Ha) yang terdiri daripada tanah dan territorial waters. Kawasan ini telah diwartakan sebagai kawasan terlindung sepenuhnya serta Jabatan Hutan Sarawak (JHS) dan SFCSB telah diamanahkan oleh Kerajaan Negeri untuk mengurus kawasan tersebut. Bagi SFCSB tanggungjawab ini dikendalikan oleh Bahagian Kawasan Terlindung Sepenuhnya dan Biodiversiti. Pelaksanaan aktiviti adalah berlandaskan National Parks And Nature Reserves Ordinance, 1998 And Subsidiary Regulations. Bagaimanapun, SFCSB hanya mengurus 21 kawasan terlindung sepenuhnya dan baki sebanyak 34 kawasan adalah di bawah tanggungjawab JHS. Butiran lanjut taman negara, tempat perlindungan hidupan liar dan rizab semula jadi di Negeri Sarawak adalah seperti di jadual berikut:

JADUAL 3.4

TAMAN NEGARA, TEMPAT PERLINDUNGAN HIDUPAN LIAR DAN REZAB SEMULA JADI SARAWAK

BIL. JABATAN/ AGENSI

BIL. KAWASAN

TAMAN NEGARA

(Ha) BIL.

KAWASAN

REZAB SEMULA

JADI (Ha)

BIL. KAWASAN

TEMPAT PERLINDUNGAN

HIDUPAN LIAR (Ha)

JUMLAH

BIL. (Ha)

1. SFCSB 14 307,396.0 4 916.3 3 206,459.0 21 514,771.3

2. Jabatan Hutan Sarawak

22 404,901.0 10 1,622.7 2 19,332.4 34 425,856.1

JUMLAH 36 712,297.0 14 2,539.0 5 225,791.4 55 940,627.4 Sumber: Sarawak Forestry Corporation Sdn. Bhd.

a. Peruntukan dan Perbelanjaan Projek Pembangunan di Kawasan Terlindung Sepenuhnya

i. Sumber peruntukan untuk pengurusan projek di kawasan terlindung

sepenuhnya adalah dari Kerajaan Negeri, Kementerian Pelancongan dan


Kebudayaan Malaysia (MOTAC) dan sumbangan yang diterima daripada

agensi luar seperti Malaysia LNG Sdn. Bhd. (PETRONAS) dan Shell

Malaysia Berhad. Bagi tahun 2014 hingga 2016, peruntukan yang

diluluskan untuk melaksanakan projek pembangunan di kawasan hutan

terlindung sepenuhnya adalah sejumlah RM25.83 juta. Antara projek

pembangunan yang diluluskan adalah menaik taraf kemudahan

pelancongan di Taman Negara Bako, pembaikan serta menukar atap

kantin di Taman Negara Bukit Lambir, menaik taraf dan membaiki laluan

utama di Taman Negara Niah, projek membaiki, menyenggara, menguji

serta mentauliah loji rawatan air di Taman Negara Loagan Bunut,

menjalankan kerja elektrikal di Pusat Perlindungan Lanjak Entimau,

cadangan pusat interpretasi di Taman Negara Similajau, 13 projek TPA

dan pembangunan rizab semula jadi Piasau.

ii. SFCSB telah membelanjakan peruntukan sejumlah RM10.66 juta atau

41% daripada keseluruhan peruntukan yang diluluskan. Sebanyak enam

daripada 20 projek tersebut telah siap dilaksanakan dalam tempoh yang

ditetapkan manakala 14 projek lagi masih dalam pelaksanaan.

b. Peruntukan Mengurus Pembaikan dan Penyenggaraan Berkala

i. Pihak SFCSB berperanan dalam menyediakan kertas cadangan untuk

tujuan pembaikan dan penyenggaraan taman negara di bawah

tanggungjawabnya. Kertas cadangan ini disediakan bagi memohon

peruntukan untuk tempoh lima tahun di bawah Rancangan Malaysia Ke-11

(RMKe-11). SFCSB telah mencadangkan peruntukan sejumlah RM28.94

juta di bawah RMKe-11 untuk tujuan tersebut. Objektif pelaksanaan projek

tersebut adalah bagi memastikan kemudahan di kawasan terlindung

sepenuhnya disenggara dengan teratur bagi mengelakkan kerosakan

teruk dan mengurangkan risiko kepada keselamatan pengguna. Selain itu,

ia dapat membantu dalam penyediaan pelan pembaikan berkala dan

mengurangkan aduan awam yang diterima.

ii. Semakan Audit terhadap permohonan peruntukan mendapati pihak

pengurusan bagi tiga taman negara yang dipilih untuk pengauditan ada

menyediakan anggaran tahunan untuk kerja penyenggaraan, memohon

peruntukan untuk pembaikan serta penyenggaraan dan menyediakan

laporan kerosakan aset. Pihak pengurusan taman negara berkenaan

menghadapi kekangan kewangan untuk menyenggara dan membaiki

kerosakan kemudahan yang berskala besar disebabkan oleh kekangan

peruntukan kewangan yang diterima. Permohonan peruntukan daripada

SFCSB kepada Kementerian Pelancongan Sarawak bagi tiga taman

negara yang berkenaan adalah seperti di jadual berikut:


JADUAL 3.5 KERTAS CADANGAN PROJEK PEMBANGUNAN

DI TAMAN NEGARA NIAH, TAMAN NEGARA BUKIT LAMBIR DAN TAMAN NEGARA BAKO

BIL. TAMAN

NEGARA

KERTAS CADANGAN/

TARIKH

PERUNTUKAN PROJEK

PEMBANGUNAN STATUS PROJEK DIMOHON

(RM) DITERIMA

(RM)

1. Niah

Ringkasan Projek RMKe-11/ 8 April 2015

3,400,000 3,400,000

Projek Peningkatan Kemudahan Pelancongan Projek Pembangunan Di Taman Negara Niah Miri, Sarawak: 1) Interpretation Centre Untuk menyediakan Interpretation Centre di bangunan OSCC. 2) Pembangunan di antara simpang ke Rh.Panjang Patrick Libau ke Gua Niah i. 1 Blok Ticketing Booth ii. 1 Blok Souvenir Shop iii. 1 Blok Pondok Rehat iv. 1 Blok Tandas Awam v. Penggantian papan belian di denai simpang Souvenir Shop ke Rh. Panjang Patrick Libau.

Dalam Pelaksanaan

2. Bukit Lambir

Ringkasan Projek KSP RMKe-11/ 8 April 2015

4,000,000 Belum diterima

Zon 1 (Penginapan) i. Kemudahan penginapan yang

sudah uzur dan mengalami kerosakan teruk pada tiang serta rangka. Tidak ekonomik untuk dibaiki. Enam daripada 15 unit chalet telah ditutup kepada pelawat disebabkan faktor keselamatan dan struktur bangunan yang uzur.

ii. Lima unit chalet yang berusia lebih 30 tahun masih dibuka kepada pelawat dan dalam keadaan baik tetapi litar dan wayar elektrik sudah uzur.

Zon 2 (Pentadbiran) Menaik taraf peralatan bagi menunjukkan informasi berkaitan taman negara dengan menyediakan Pusat Interpretasi.

Zon 3 (Rekreasi/Eko-Pelancongan) Fasiliti untuk kegunaan pelawat kebanyakan telah uzur, rosak sepenuhnya dan tidak mencukupi. Zon rekreasi ini merupakan tempat aktiviti berenang dan nature trekking.

Belum Diluluskan

3. Bako

Ringkasan Projek KSP RMKe-11/ 8 April 2015

8,000,000 Belum diterima

i. Meroboh dan membina baru kemudahan penginapan sedia ada. (RM6 juta)

ii. Membina semula denai sedia ada.(RM2 juta)

Belum Diluluskan

JUMLAH 15,400,000 3,400,000

Sumber: Kertas Cadangan Pembangunan Sarawak Forestry Corporation Sdn. Bhd.

iii. Semakan Audit selanjutnya terhadap peruntukan yang telah dimohon

sejumlah RM28.94 juta di bawah RMKe-11 mendapati SFCSB telah

menerima peruntukan sejumlah RM4.77 juta dan perbelanjaan adalah

sejumlah RM2.56 juta setakat September 2017. Baki peruntukan

sebanyak RM2.21 juta telah dipertanggungkan untuk pembayaran

konsultan dan kontraktor bagi kerja menaik taraf infrastruktur yang sedang

dilaksanakan. Butiran lanjut adalah seperti di jadual berikut:


JADUAL 3.6 PERUNTUKAN DAN PERBELANJAAN BAGI PEMBAIKAN DAN PENYENGGARAAN

KEMUDAHAN DI KAWASAN TERLINDUNG SEPENUHNYA SETAKAT SEPTEMBER 2017

BIL. TAMAN

NEGARA

PERUNTUKAN YANG

DIMOHON MELALUI RMKe-11

(RM) (a)

PERUNTUKAN DITERIMA DAN

DIBELANJA BAGI TAHUN 2016

PERUNTUKAN DITERIMA DAN

DIBELANJA BAGI TAHUN 2017

PERBELANJAAN TERKUMPUL

SETAKAT SEPTEMBER 2017

BAKI PERUNTUKAN YANG BELUM

DITERIMA (RM)

(a-b-c) JUMLAH

(RM) BELANJA

(%) TERIMA

(RM) (b)

BELANJA (RM)

TERIMA (RM) (c)

BELANJA (RM)

1. Batang Ai 500,000 - - 276,829 282,345 282,345 102.0 223,171

2. Bako 5,000,000 - - 460,000 333,809 333,809 72.6 4,540,000

3. Gunung Gading

170,000 - - 50,000 51,066 51,066 102.1 120,000

4. Kubah 2,000,000 - - 100,000 69,321 69,321 69.3 1,900,000

5. Pusat Hidupan Liar Matang

1,750,000 - - 8,000 27,912 27,912 348.90 1,742,000

6. Pusat Hidupan Liar Semenggoh

1,000,000 - - 140,267 145,356 145,356 103.60 859,733

7.

Tempat Perlindungan Hidupan Liar Samunsam

400,000 - - 50,000 10,288 10,288 20.6 350,000

8. Rezab Semula Jadi Samajaya

2,000,000 778,144 289,784 - - 289,784 37.2 1,221,856

9. Santubong 700,000 20,064 32,609 100,000 31,151 63,760 53.1 579,936

10. Talang Satang

120,000 - - 50,000 27,520 27,520 55.0 70,000

11. Tanjung Datu

900,000 - - 79,310 59,886 59,886 75.5 820,690

12. Rezab Semula Jadi Gua Angin

1,000,000 - - 137,600 171,314 171,314 124.50 862,400

13. Pulong Tau 200,000 55,954 52,005 - - 52,005 92.9 144,046

14. Loagan Bunut

1,750,000 69,269 61,832 - - 61,832 89.3 1,680,731

15. Niah 3,350,000 - - 78,000 4,633 4,633 5.9 3,272,000

16.

Tempat Perlindungan Hidupan Liar Sibuti

200,000 93,572 21,027 - - 21,027 22.5 106,428

17. Bukit Bukit Lambir

2,250,000 - - 180,000 10,357 10,357 5.8 2,070,000

18. Rezab Semula Jadi Bukit Lima

2,500,000 144,043 12,430 - - 12,430 8.6 2,355,957

19.

Tempat Perlindungan Hidupan Liar Lanjak Entimau

750,000 231,665 97,133 490,000 396,747 493,880 68.4 28,335

20. Maludam 450,000 439,936 35,440 - - 35,440 8.1 10,064

21. Similajau 1,700,000 387,864 272,671 350,000 63,295 335,966 45.5 962,136

22. Kesemua Kemudahan TPA

250,000 - - - - - - 250,000

JUMLAH 28,940,000 2,220,511 874,931 2,550,006 1,685,000 2,559,931 53.7 24,169,483

Sumber: Kertas Cadangan RMKe -11 dan Laporan Kemajuan Fizikal dan Kewangan TPA

c. Kemudahan di Taman Negara Kurang Memuaskan

i. Kemudahan berkualiti yang disediakan di taman negara adalah antara

perkara yang boleh menarik minat pelawat untuk berkunjung ke taman

negara di samping daya tarikan lain seperti hidupan liar, air terjun, flora

dan fauna semula jadi. Sejumlah lapan daripada 21 taman negara ada


menyediakan kemudahan penginapan, tempat letak kereta, taman rekreasi, infrastruktur dan pusat informasi yang lengkap. SFCSB bertanggungjawab memastikan kemudahan berada dalam keadaan yang baik dan boleh digunakan oleh pelawat ke taman negara yang berkenaan. SFCSB menetapkan bayaran masuk ke taman negara berdasarkan kadar yang telah diwartakan dan hasil kutipan tersebut akan dimasukkan ke akaun Kerajaan Negeri. Bagi warganegara bayaran masuk adalah RM10 bagi orang dewasa, RM5 bagi warga emas serta orang kelainan upaya dan RM3 bagi kanak-kanak. Kadar yang dikenakan terhadap pelawat bukan warganegara adalah RM20. Bagi kemudahan penginapan, kadar yang ditetapkan adalah antara RM5 dan RM300. Antara kemudahan yang disediakan di tiga taman negara yang dipilih untuk pengauditan adalah seperti di jadual berikut:

JADUAL 3.7

SENARAI KEMUDAHAN DI TAMAN NEGARA NIAH, TAMAN NEGARA BUKIT LAMBIR DAN TAMAN NEGARA BAKO

BIL. TAMAN NEGARA JENIS KEMUDAHAN KUANTITI KEMUDAHAN

1. Niah Penginapan 10 Rumah Dan 16 Unit Bilik

25 Tapak Khemah

Kemudahan Lain One Stop Centre Laluan Pejalan Kaki Ke Gua Niah

2. Bukit Lambir

Penginapan 9 Rumah Dan 18 Unit Bilik 20 Tapak Khemah

Kemudahan Lain

Dua Dewan Serbaguna - Gernis dan Bindang Rumah Masak Conservation Activity Hall Laluan Pejalan Kaki Ke Air Terjun di Kawasan

Bukit Lambir

3. Bako

Penginapan 14 Rumah dan 27 Unit Bilik 50 Tapak Khemah

Kemudahan Lain Bilik Seminar di Environmental Education

Building AV Room At One Stop Centre Denai di Sekitar Kawasan Bako

Sumber: Risalah Taman Negara Niah, Taman Negara Bukit Lambir dan Taman Negara Bako

ii. Semakan Audit terhadap rekod penyenggaraan kemudahan di Taman Negara Bukit Lambir dan Taman Negara Bako mendapati kemudahan penginapan di taman negara tersebut tidak dapat digunakan dengan sepenuhnya sejak tahun 2014 dan 2015 kerana faktor keselamatan serta belum dibaiki sehingga tarikh pengauditan dijalankan pada Julai 2017. Kerosakan yang dikenal pasti ialah kerosakan bumbung dan keadaan dalaman kemudahan penginapan yang rosak. Antara tindakan terkini yang diambil oleh pengurusan taman negara berkenaan adalah mencadangkan untuk tindakan pelupusan serta diganti dengan pembinaan bangunan baru dan melaksanakan kerja penyenggaraan kecil. Kerosakan kemudahan ini turut memberi kesan kepada kutipan hasil taman negara berkenaan. Butiran lanjut kemudahan penginapan berkenaan adalah seperti di jadual berikut:


JADUAL 3.8 SENARAI KEMUDAHAN PENGINAPAN YANG TIDAK DAPAT DIGUNAKAN

BIL. TAMAN NEGARA

JENIS KEMUDAHAN PENGINAPAN

BILANGAN BILIK TIDAK

DAPAT DIGUNAKAN

TAHUN TIDAK DAPAT

DIGUNAKAN

TINDAKAN TERKINI SFCSB

1. Bukit Lambir

Forest Lodge Type 6 - 2 Bilik

4 2015 Telah dicadangkan untuk tindakan pelupusan dan diganti dengan bangunan baru.

2. Bako Forest Lodge Type 5 1 2014 Tutup

Forest Hostel 2 2014 Tutup

JUMLAH 7

Sumber: Sarawak Forestry Corporation Sdn. Bhd.

iii. Lawatan Audit ke Taman Negara Niah, Taman Negara Bukit Lambir dan

Taman Negara Bako mendapati keadaan kemudahan yang disediakan di taman tersebut adalah kurang memuaskan. Antara perkara yang diperhatikan adalah kerosakan kemudahan yang tidak dibaiki, kerja penyenggaraan tidak dilaksanakan dan kerosakan perabot. Keadaan adalah seperti di gambar berikut:


Taman Negara Niah, Miri

- Laluan Pejalan Kaki Telah Rosak (11.07.2017)

Taman Negara Niah, Miri - Katil Dibaiki Dengan Menggunakan Ribet

(11.07.2017)


Taman Negara Bako, Kuching

- Dinding Dapur Telah Rosak Akibat Serangan Anai-Anai

(18.07.2017)

Taman Negara Bako, Kuching - Siling yang Rosak

(18.07.2017)


d. Kemudahan Berek Kediaman Pekerja Tidak Memuaskan

i. SFCSB telah diberi kebenaran menggunakan berek kediaman milik JHS untuk pekerja dan kakitangannya yang berkhidmat di taman negara berkenaan sejak SFCSB mengambil alih pengurusan taman negara pada tahun 2003. Terma tertakluk kepada “Authorise To Use” oleh JHS kepada SFCSB. Sebanyak sembilan berek kediaman terletak di Taman Negara Niah, Taman Negara Bukit Lambir dan Taman Negara Bako serta SFCSB bertanggungjawab menjaga, menyenggara dan menambah baik berek kediaman yang sedia ada di kawasan berkenaan.

ii. Lawatan Audit ke Taman Negara Niah, Taman Negara Bukit Lambir dan

Taman Negara Bako mendapati semua kemudahan berek kediaman di taman negara tersebut mengalami kerosakan dan tidak selamat untuk diduduki. Semakan Audit terhadap kertas cadangan untuk pembaikan taman negara mendapati cadangan pembaikan kemudahan berek kediaman ada dimohon daripada Kementerian Pembangunan Bandar dan Sumber Asli. Keadaan berek kediaman berkenaan adalah seperti di gambar berikut:



- Atap Berek yang Rosak (18.07.2017)

Taman Negara Bako, Kuching - Tangga Berek yang Rosak

(18.07.2017)

GAMBAR 3.7

GAMBAR 3.8

Taman Negara Bako, Kuching - Kawasan Dapur yang Rosak

(18.07.2017)

Taman Negara Bukit Lambir, Miri - Struktur Asas Berek Sudah Mereput

(18.07.2017)



Taman Negara Niah, Miri

- Kabinet Dapur yang Rosak (11.07.2017)

Taman Negara Niah, Miri - Struktur Asas Berek Rosak

(11.07.2017) e. Pengurusan Aset

i. SFCSB ada menetapkan polisi dan prosedur bagi pengurusan aset tetap

yang dimilikinya. Pada tahun 2016, SFCSB telah membuat perolehan aset bernilai RM811,920 untuk kegunaan operasinya dan aset bernilai RM4.30 juta untuk kegunaan pelaksanaan projek. Semakan Audit mendapati SFCSB ada menyelenggara Daftar Aset untuk merekod maklumat nombor aset, butiran aset, lokasi, tarikh pembelian, nombor siri dan nilai aset. Semua aset SFCSB ada dilindungi insurans iaitu di bawah LONPAC Insurance Bhd. Polisi aset SFCSB menetapkan seksyen pentadbiran atau pegawai bertanggungjawab menjalankan verifikasi fizikal ke atas aset. Bagaimanapun, semakan Audit mendapati tiada pemeriksaan fizikal dijalankan terhadap aset SFCSB seperti yang ditetapkan dalam polisi aset.

ii. Semakan Audit selanjutnya mendapati SFCSB telah mengambil tindakan

pelupusan terhadap aset yang rosak, tidak dapat dibaiki dan tidak ekonomik untuk dibaiki bernilai RM136,227 pada tahun 2016. Kelulusan pelupusan oleh Ketua Pegawai Eksekutif terhadap aset ini hanya diperoleh pada 15 Februari 2017.

iii. Bagi aset “Authorise To Use” iaitu aset milik JHS tetapi digunakan oleh

SFCSB, permohonan pelupusan aset perlu dikemukakan kepada JHS. Semakan Audit mendapati SFCSB telah mengemukakan permohonan pelupusan untuk aset rosak serta usang bernilai RM681,685 pada tahun 2015 dan 2017. Bagaimanapun, maklum balas belum diterima daripada JHS sehingga tarikh pengauditan dijalankan, Julai 2017. Butiran lanjut adalah seperti di jadual berikut:


JADUAL 3.9 PERMOHONAN PELUPUSAN ASET “AUTHORISE TO USE”

BIL. TARIKH RUJUKAN AMAUN (RM)

1. 11.09.2015 SFCSB/Adm&Fin/LT/A-15/065 211,076

2. 08.05.2017 SFCSB/Adm&Fin/LT/A-17/036 470,609

JUMLAH 681,685 Sumber: Sarawak Forestry Corporation Sdn. Bhd.

iv. Pemeriksaan Audit di dua Taman Negara iaitu Taman Negara Bukit Lambir, Miri pada 12 Julai 2017 dan Taman Negara Bako, Kuching pada 18 Julai 2017 mendapati aset JHS yang telah dicadangkan untuk pelupusan oleh pihak taman negara berkenaan masih disimpan di dalam stor milik SFCSB. Keadaan aset berkenaan adalah seperti di gambar berikut:


Taman Negara Bukit Lambir, Miri

- Aset “Authorise To Use” (12.07.2017)

Taman Negara Bukit Lambir, Miri - Aset “Authorise To Use”

(12.07.2017)

GAMBAR 3.13

GAMBAR 3.14


- Aset “Authorise To Use” (18.07.2017)

Taman Negara Bako, Kuching - Aset “Authorise To Use”

(18.07.2017)

Maklum Balas SFCSB yang Diterima pada 15 September 2017 SFCSB akan memohon peruntukan sejumlah RM25 juta melalui Kementerian Pembangunan Bandar dan Sumber Asli di bawah RMK-11 Mid-Term Review yang meliputi tahun 2019 dan 2020 bagi tujuan pembaikan serta kerja menaik taraf kemudahan sedia ada. SFCSB memaklumkan kekangan peruntukan kewangan menyebabkan pihaknya mengutamakan pembaikan dan penyenggaraan kemudahan pelawat terutamanya yang


melibatkan aspek keselamatan. SFCSB mengakui pelupusan aset bernilai RM136,227 telah dibuat tanpa kelulusan pada tahun 2016. Kelulusan telah diperoleh pada 15 Februari 2017 dan bagi memastikan perkara ini tidak berulang SFCSB telah mengubah prosedur pelupusan aset. SFCSB menetapkan pelupusan aset dilakukan dalam tempoh 30 hari setelah kelulusan diperoleh. Bagi pelupusan aset Authorise-To-Use, permohonan baharu untuk tindakan pelupusan telah dikemukakan kepada JHS pada 8 Mei 2017. JHS telah melaksanakan pemeriksaan fizikal dan membuat penandaan ke atas aset yang dicadangkan untuk pelupusan pada 25 Mei 2017.

Pada pendapat Audit, pengurusan kawasan terlindung sepenuhnya memerlukan dana yang mencukupi untuk kesinambungan kerja penyenggaraan berkala, projek pembaikan berskala besar dan pembaikan berek yang sudah uzur. Tindakan proaktif harus diambil oleh pihak pengurusan SFCSB bagi mendapat dana untuk memastikan kemudahan yang disediakan adalah berkualiti serta selamat untuk digunakan oleh pelawat dan juga untuk keselesaan kakitangan yang berkhidmat di kawasan tersebut. Keadaan kemudahan yang terbiar dan tidak disenggara akan menyebabkan kerosakan lebih teruk serta menyebabkan peningkatan kos penyenggaraan.

3.5.3. Tadbir Urus

3.5.3.1. Tadbir urus merujuk kepada proses yang digunakan untuk mentadbir, mengurus dan mengawal syarikat. Ia merangkumi dasar, undang-undang dan peraturan, sistem dan prosedur, kawalan pengurusan syarikat dan pengurusan risiko. Tadbir urus yang baik dapat membantu syarikat mempertingkatkan kecekapan dalam mencapai objektifnya serta membolehkan syarikat diurus dengan lebih sempurna, telus dan bertanggungjawab. Tadbir urus yang baik patut diamalkan dengan meluas untuk memaparkan mutu dan integriti tertinggi pemimpin dalam organisasi. Antara amalan terbaik yang boleh diguna pakai adalah Malaysian Code on Corporate Governance (MCCG), The Green Book - Enhancing Board Effectiveness April 2006 (Green Book), Garis Panduan Ahli Lembaga Pengarah Lantikan Menteri Kewangan (Diperbadankan) Disember 2014 [Handbook], 1PP-WP 7.4 (Pelantikan Lembaga Pengarah BBP Sebagai Pengerusi Lembaga Pengarah Dalam Subsidiari) dan panduan tadbir urus daripada Chartered Institute Of Internal Auditor.

3.5.3.2. Semakan telah dijalankan terhadap amalan tadbir urus SFCSB dan penemuan Audit terhadap tujuh aspek amalan tadbir urus penting adalah seperti berikut:


a. Pengerusi

i. Mengikut amalan terbaik, Pengerusi hendaklah tidak mempunyai kuasa eksekutif serta tidak campur tangan dalam urusan operasi harian syarikat. Selain itu, tugas dan tanggungjawab Pengerusi hendaklah ditentukan secara bertulis dengan jelas. Sebagai tadbir urus baik, Pengerusi juga hendaklah tidak menganggotai jawatankuasa lain di peringkat Lembaga Pengarah syarikat untuk mengelakkan risiko konflik kepentingan sepertimana disarankan oleh Menteri Kewangan dalam Handbook.

ii. Semakan Audit mendapati SFCSB telah melaksanakan kesemua tiga

amalan terbaik tadbir urus dalam aspek Pengerusi Lembaga Pengarah seperti berikut:

Pengerusi tidak mempunyai kuasa eksekutif dan tidak campur tangan

dalam urusan operasi harian syarikat. (MCCG 2012 Principle 3, Recommendation 3.4 dan Green Book Perenggan 1.1.3);

tugas dan tanggungjawab Pengerusi ditentukan secara bertulis dengan jelas. (MCCG 2012 Principle 1, Recommendation 1.1, 1.2 dan Green Book Perenggan 1.1.3 dan 2.1.3); dan

Pengerusi dan CEO adalah 2 individu yang berbeza. (MCCG 2012

Principle 3, Recommendation 3.4 dan Green Book Perenggan 1.1.3)

b. Lembaga Pengarah

i. Lembaga Pengarah bertanggungjawab memastikan syarikat beroperasi selaras dengan objektif penubuhannya melalui penyediaan strategi, pelan perniagaan yang mantap dan rangka kerja tadbir urus yang berkesan. Pada bulan Julai 2017, Lembaga Pengarah SFCSB adalah seperti di Jadual 3.10. Semakan Audit terhadap amalan terbaik tadbir urus bagi Lembaga Pengarah mendapati enam daripada sepuluh amalan terbaik ini telah dilaksanakan oleh SFCSB seperti berikut:

Komposisi Lembaga Pengarah terdiri daripada enam orang dan tidak

melebihi 10 orang. (Green Book Perenggan 1.1.1);

Lembaga Pengarah dilantik atas kepakaran dan pengalaman dalam bidang yang berkaitan dengan perniagaan syarikat. (Green Book Perenggan 1.1.4);

Lembaga Pengarah telah menyedia dan meluluskan terma rujukan

(TOR) bagi setiap jawatankuasa yang ditubuhkan di peringkat Lembaga Pengarah dengan menyatakan peranan dan tanggungjawab dengan jelas. (Green Book Perenggan 1.2.2);


Minimum kedatangan Pengarah ke Mesyuarat Lembaga Pengarah mestilah sekurang-kurangnya 50%. (Green Book Perenggan 2.1);

Lembaga Pengarah mempunyai akses kepada program pembelajaran

yang berterusan bagi memperkasakan diri dalam pembangunan perniagaan yang dinamik dan kompleks serta mengekalkan penyertaan yang aktif semasa mesyuarat. (MCCG 2012, Principle 4, Recommendation 4.2); dan

Semua keputusan perniagaan yang material/signifikan dibuat melalui

mesyuarat Lembaga Pengarah dan bukan secara Resolusi Lembaga Pengarah. [Handbook-Perenggan 2.5(d)]

ii. Berdasarkan amalan terbaik sekiranya pengerusi yang dilantik bukan

bebas majoriti keahlian Lembaga Pengarah hendaklah bebas (MCGG 2012 Principle 3, Recommendation 3.5). Memandangkan Pengerusi adalah tidak bebas, maka sekurang-kurangnya tiga orang ahli Lembaga Pengarah hendaklah bebas. Bagaimanapun, adalah didapati hanya dua Lembaga Pengarah adalah berstatus bebas.

iii. Mengikut amalan terbaik MCCG 2012, Principle 3, Recommendation 3.2

ahli lembaga hendaklah berada dalam komposisi Lembaga Pengarah tidak melebihi sembilan tahun bagi mengekalkan status bebas. Sekiranya Lembaga Pengarah ingin mengekalkan Pengarah berstatus bebas, kelulusan pemegang saham hendaklah diperoleh dengan disokong oleh justifikasi. Semakan Audit terhadap komposisi ahli Lembaga Pengarah SFCSB mendapati empat daripada enam ahli adalah Pengarah Bukan Bebas kerana telah dilantik sebagai Lembaga Pengarah melebihi sembilan tahun. Selain itu, tiada kod etika rasmi diwujudkan serta peranan dan tanggungjawab ahli yang jelas dalam melaksanakan tanggungjawab fidusiari tidak disediakan. Ini adalah tidak selaras dengan MCCG 2012, Principle 1, Recommendation 1.3. Keahlian Lembaga Pengarah SFCSB seperti pada bulan Julai 2017 adalah seperti di jadual berikut:

JADUAL 3.10

LEMBAGA PENGARAH SETAKAT JULAI 2017

BIL. NAMA/ JAWATAN

KELAYAKAN/ KEMAHIRAN/

PENGALAMAN

TARIKH LANTIKAN (Bil. Tahun)

STATUS PENGARAH BUKAN

EKSEKUTIF (/) /

EKSEKUTIF (X)

BEBAS(/)/ BUKAN

BEBAS (X)

1. YBhg.Datu Dr. Hj.Yusoff Hj.Hanifah (Pengerusi)

PHD (Sociology/ Education) Stanford University California, USA

12.04.2004 (13) / X

2. YBhg. Dato Sri Ahmad Tarmizi Bin Hj.Sulaiman (Ahli)

Setiausaha Kewangan Negeri Sarawak

21.06.2004 (13) / X

3. YBhg. Datu Dr.Hj.Yusuf Bin Hadi (Ahli)

PHD, British Columbia University USA

01.07.2006 (11) / X


BIL. NAMA/ JAWATAN

KELAYAKAN/ KEMAHIRAN/

PENGALAMAN

TARIKH LANTIKAN (Bil. Tahun)

STATUS PENGARAH BUKAN

EKSEKUTIF (/) /

EKSEKUTIF (X)

BEBAS(/)/ BUKAN

BEBAS (X)

4. YBhg. Datu Cheong Ek Choon (Ahli)

Master Of Science Forestry, University Of Washington USA

21.11.1997 (19) / X

5. YA Tuan Talat Mahmood Abdul Rashid (Ahli)

Peguam Besar Negeri Sarawak 29.03.2017 / /

6. Dr.Wan Lizozman Bin Wan Omar (Ahli)

Setiausaha Tetap Kementerian Pembangunan Bandar Dan Sumber Asli

03.07.2017 / /

Sumber: Sarawak Forestry Corporation Sdn. Bhd.

Maklum Balas SFCSB yang Diterima pada 15 September 2017 SFCSB telah membentangkan perkara tersebut di Mesyuarat Lembaga Pengarah pada 6 September 2017 untuk pertimbangan dan tindakan selanjutnya.

Pada pendapat Audit, komposisi Lembaga Pengarah boleh diperkemaskan selaras dengan amalan terbaik bagi melaksanakan tanggungjawab fidusiari.

c. Ketua Pegawai Eksekutif

Berdasarkan amalan terbaik, Ketua Pegawai Eksekutif (CEO) hendaklah dilantik oleh pemegang saham/Menteri/agensi yang bertanggungjawab sepertimana disarankan oleh Handbook Perenggan 3.5. Selain itu, MCCG 2012, Principle 1, Recommendation 1.1 dan Green Book Perenggan 2.1.3 menyatakan tugas dan tanggungjawab CEO hendaklah ditentukan secara bertulis dengan jelas. Semakan Audit mendapati pelantikan CEO dibuat selaras dengan amalan terbaik tersebut.

d. Jawatankuasa Audit

i. Lembaga Pengarah hendaklah mewujudkan Jawatankuasa Audit (JKA) yang bertanggungjawab menilai dan memberi syor terhadap kualiti kawalan dalaman operasi syarikat kepada Lembaga Pengarah untuk meningkatkan integriti, akauntabiliti dan ketelusan syarikat.

ii. Berdasarkan amalan terbaik seperti yang dinyatakan pada Green Book

Perenggan 1.2.1, syarikat hendaklah menubuhkan JKA bagi memastikan pematuhan terhadap kawalan dalaman pengurusan kewangan dan aktiviti syarikat. Keanggotaan JKA hendaklah terdiri dari sekurang-kurangnya tiga ahli dan tidak melebihi empat ahli Lembaga Pengarah yang berstatus Bebas atau orang luar yang memiliki kepakaran kewangan. Semakan Audit mendapati JKA telah dibubarkan pada tahun 2009 atas alasan


SFCSB diaudit oleh JHS, Unit Audit Dalam Jabatan Ketua Menteri, Jabatan Perbendaharaan Negeri, Moody International, Jabatan Audit Negara dan firma audit swasta. Penemuan dan syor audit ada dibincangkan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah. Bagaimanapun, JKA peringkat pengurusan yang dipengerusikan oleh Ketua Pegawai Eksekutif SFCSB ada ditubuhkan bagi membincangkan penemuan audit.

Maklum Balas SFCSB yang Diterima pada 15 September 2017 Mesyuarat Lembaga Pengarah SFCSB pada 6 September 2017 telah bersetuju untuk menubuhkan JKA bagi meningkatkan integriti, akauntabiliti dan ketelusan syarikat.

Pada pendapat Audit, JKA di peringkat Lembaga Pengarah perlu ditubuhkan bagi meningkatkan integriti, akauntabiliti dan ketelusan syarikat. JKA yang ditubuhkan hendaklah bebas daripada pengurusan syarikat bagi memastikan tanggungjawab pengawasan terhadap laporan kewangan, pengurusan risiko dan amalan tadbir urus dapat dilaksanakan dengan lebih telus.

e. Audit Dalaman i. Peranan utama Audit Dalaman ialah untuk menilai pematuhan, pengurusan

kepada dasar dan prosedur yang ditetapkan. Ia membantu Jawatankuasa Audit dalam menilai dan meningkatkan keberkesanan proses pengurusan risiko, kawalan dalaman dan tadbir urus.

ii. Semakan Audit terhadap amalan tadbir urus bagi Audit Dalaman

mendapati satu daripada empat amalan terbaik ini telah dilaksanakan oleh SFCSB. Amalan tadbir urus dari aspek Audit Dalaman yang tidak dilaksanakan adalah seperti berikut :

Fungsi Audit Dalaman hendaklah dilaksanakan dan bertanggungjawab

terus kepada Jawatankuasa Audit (JKA). (MCCG 2012, Principle 6, Recommendation 6.2);

Ketua Audit Dalaman hendaklah dilantik oleh JKA. (MCCG 2017, Guidance 10.1); dan

Terms Of Reference Audit Dalaman hendaklah jelas dan diluluskan

oleh JKA. (MCCG 2017, Guidance 10.1)

iii. Semakan Audit mendapati UAD SFCSB ada ditubuhkan untuk tujuan merancang, melaksanakan pengauditan dan melaporkan isu yang berbangkit daripada pengauditan yang dijalankan. Bagi tahun 2014 hingga


2016, UAD SFCSB ada menjalankan pengauditan seperti yang dirancang serta menyediakan laporan yang berkaitan kepada pihak pengurusan SFCSB dan dibentang dalam mesyuarat Lembaga Pengarah. Bagi tempoh yang sama, SFCSB turut diaudit oleh Unit Audit Dalam, Jabatan Ketua Menteri, Jabatan Perbendaharaan Negeri dan JHS. Selain itu, Certification International juga menjalankan pengauditan pematuhan bagi tujuan pembaharuan sijil kualiti.

Maklum Balas SFCSB yang Diterima pada 15 September 2017 SFCSB telah membentangkan perkara tersebut di Mesyuarat Lembaga Pengarah pada 6 September 2017 yang bersetuju UAD melaporkan terus kepada JKA. Pada pendapat Audit, UAD SFCSB hendaklah bertanggungjawab terus kepada JKA dan bukannya bertanggungjawab kepada pihak pengurusan seperti amalan sekarang.

f. Standard Operating Procedures

i. Lembaga Pengarah hendaklah memastikan SOP merangkumi proses, prosedur serta polisi yang lengkap dan menyeluruh terhadap aspek kewangan dan aktiviti dalam menguruskan syarikat bagi mencapai objektifnya. Semakan semula terhadap SOP perlu dilaksanakan sekiranya terdapat keperluan dan perubahan dalam operasi syarikat. SOP dan sebarang perubahannya perlu mendapat kelulusan Lembaga Pengarah.

ii. Semakan Audit mendapati SFCSB ada menyediakan manual, polisi dan

prosedur untuk dijadikan panduan semasa mengurus serta mengawal urusan kewangan, operasi dan aktiviti SFCSB. Dokumen ini merangkumi panduan lengkap untuk pengurusan kewangan, pengurusan operasi dan pengurusan aktiviti SFCSB. Semakan Audit mendapati dokumen tersebut dikemas kini mengikut perkembangan dan keperluan semasa. Pindaan terkini terhadap dokumen tersebut adalah pada 13 April 2017 dan telah diluluskan oleh Lembaga Pengarah.

g. Rancangan Korporat dan Petunjuk Prestasi Utama

i. Berdasarkan amalan terbaik MCCG 2012, Principle 1 Recommendation 1.2 menyarankan antara tugas Lembaga Pengarah adalah meneliti dan meluluskan pelan strategik yang dicadangkan oleh pengurusan syarikat serta memantau pelaksanaannya.

ii. Semakan Audit mendapati SFCSB ada menyediakan Rancangan Korporat


bagi tahun 2014 hingga 2018 yang telah dibentang dan diluluskan di dalam mesyuarat khas Lembaga Pengarah pada 1 November 2013. Selain itu, pencapaian KPI tahunan dipantau menggunakan Balanced Scorecard System (SCS Scorecard). SCS Scorecard adalah sistem yang membolehkan sesebuah organisasi menjelaskan visi, misi, strategi serta objektif dan menterjemahkannya kepada tindakan. KPI yang telah ditetapkan adalah dari aspek pengurusan hutan mampan dan pematuhan, pengurusan kawasan terlindung sepenuhnya dan pemuliharaan hidupan liar, penyelidikan dan pembangunan serta pentadbiran dan pembangunan sumber manusia. Pencapaian KPI ada dibentangkan di mesyuarat bulanan pengurusan SFCSB dan mesyuarat Lembaga Pengarah dengan sewajarnya.

3.6. SYOR AUDIT

Bagi memantapkan lagi pengurusan syarikat, pihak Audit mengesyorkan supaya Sarawak Forestry Corporation Sdn. Bhd. (SFCSB) mengambil tindakan seperti berikut:

3.6.1. tindakan proaktif diambil bagi mendapat dana yang mencukupi untuk tujuan penyenggaraan serta pembaikan kemudahan dan tindakan susulan atau pelupusan diambil terhadap aset rosak di kawasan terlindung sepenuhnya; dan

3.6.2. memperkemaskan tadbir urus syarikat dengan menubuhkan Jawatankuasa Audit dan Audit Dalaman yang bebas daripada pengurusan SFCSB.

PENUTUP


PENUTUP

Secara keseluruhan, pengauditan yang dijalankan telah menunjukkan beberapa

penambahbaikan dalam pelaksanaan program dan aktiviti

Kementerian/Jabatan/Agensi/Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri seperti

berkurangnya kes-kes ketidakpatuhan terhadap prosedur Kerajaan dan penetapan

asas-asas yang jelas dalam pelaksanaan projek atau program. Namun begitu,

kegagalan mengambil tindakan awal terhadap masalah yang berlaku sepanjang

pelaksanaan projek/program telah menjejaskan pencapaian matlamat projek/program

pada akhirnya. Selain itu, aspek pemantauan dan penyeliaan masih perlu

dipertingkatkan dan dilakukan secara berterusan terhadap kerja-kerja yang

dilaksanakan oleh kakitangan bawahan, kontraktor dan vendor.

Sehubungan itu, Kementerian/Jabatan/Agensi/Pengurusan Kerajaan Syarikat Negeri

yang terlibat bukan sahaja perlu mengambil tindakan selepas mendapat teguran

daripada pihak Audit, malah perlu bertindak dengan cepat sebaik sahaja masalah atau

kelemahan itu dikenal pasti. Pegawai Pengawal yang terlibat juga perlu mengatur

supaya pemeriksaan secara menyeluruh dijalankan untuk menentukan sama ada

kelemahan yang sama juga berlaku dalam projek/program lain yang tidak diaudit dan

seterusnya mengambil tindakan pembetulan yang sewajarnya.

Agensi Kerajaan Negeri juga perlu memantau aktiviti syarikat miliknya untuk

memastikan syarikat mewujudkan tadbir urus yang baik, mematuhi undang-undang dan

peraturan Kerajaan, berdaya saing serta bagi memastikan objektif penubuhan syarikat

tercapai sepenuhnya.

Jabatan Audit Negara

Putrajaya

17 Oktober 2017

DICETAK OLEHPERCETAKAN NASIONAL MALAYSIA BERHADKUALA LUMPUR, 2017www.printnasional.com.myemail: [email protected].: 03-92366895 Faks: 03-92224773

JABATAN AUDIT NEGARA MALAYSIANo. 15, Aras 1-5, Persiaran Perdana, Presint 2, Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan, 62518 Putrajaya.| Tel : +603 8889 9000 | Faks : +603 8888 9721

JABATAN AUDIT NEGARAMALAYSIA

LAPORANKETUAAUDITNEGARA PENGURUSAN AKTIVITI KEMENTERIAN/JABATAN/ AGENSI DAN PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN

NEGERI SARAWAK TAHUN 2016

SIRI 2

LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA | PENGURUSAN AKTIVITI KEMENTERIAN/JABATAN/AGENSI DAN PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI SARAW

AK TAHUN 2016SIRI 2