l apo ran ketu aau dit negara t ahun 2008 negeri ked ah

LA

PO

RA

N K

ET

UA

AU

DIT

NE

GA

RA

TA

HU

N 20

08

NE

GE

RI K

ED

AH

JH302449 cover kedah.indd 1JH302449 cover kedah.indd 1 9/28/09 10:21:18 AM9/28/09 10:21:18 AM

LAPORANKETUA AUDIT NEGARA

AKTIVITI JABATAN/AGENSI DANPENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN

NEGERI KEDAH TAHUN 2008

JABATAN AUDIT NEGARA MALAYSIA

JH302449 T.Page 1.indd 1 9/28/09 4:43:08 PM

KANDUNGAN

JH302449 T.Page 2.indd 1 9/28/09 4:43:40 PM

iii iii

PERKARA MUKA SURAT

KATA PENDAHULUAN vii

INTI SARI LAPORAN xiii BAHAGIAN I - AKTIVITI JABATAN/AGENSI Pendahuluan 3

Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah 3 Pengurusan Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA)

Jabatan Perhutanan Negeri Kedah 33 Pengurusan Hutan Dan Kepentingannya Kepada Alam Sekitar Pejabat Kewangan Negeri/Perbendaharaan Negeri Kedah 54 Pengurusan Sistem Perakaunan Berkomputer Standard Kerajaan Negeri (SPEKS) Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah 78 Pengurusan Kualiti Air Minum Jabatan Kerja Raya Negeri Kedah 109 Membina Dan Menyiapkan Jalan Tambang Badak/Seberang Terus, Bandaraya Alor Setar Majlis Perbandaran Sungai Petani 124 Pengurusan Cukai Taksiran Berkomputer

BAHAGIAN II - PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI Pendahuluan 161 Yayasan Islam Negeri Kedah 161 YIKED Kuari Sdn. Bhd. BAHAGIAN III - PERKARA AM

Pendahuluan 193

Kedudukan Masa Kini Perkara Yang Dibangkitkan 193 Dalam Laporan Ketua Audit Negara Tahun 2007

KANDUNGAN

JH302449 T.Page 2.indd 3 9/28/09 4:43:41 PM

iv iv

PERKARA MUKA SURAT

Perkara Yang Dibangkitkan Dalam Laporan Ketua Audit 205 Negara Yang Masih Belum Selesai

Pembentangan Laporan Ketua Audit Negara Mengenai 206 Aktiviti Jabatan Dan Agensi Kerajaan Negeri

Mesyuarat Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri 206 PENUTUP 209

JH302449 T.Page 2.indd 4 9/28/09 4:43:41 PM

iv

KATA PENDAHULUAN

iv

PERKARA MUKA SURAT

Perkara Yang Dibangkitkan Dalam Laporan Ketua Audit 205 Negara Yang Masih Belum Selesai

Pembentangan Laporan Ketua Audit Negara Mengenai 206 Aktiviti Jabatan Dan Agensi Kerajaan Negeri

Mesyuarat Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri 206 PENUTUP 209

JH302449 T.Page 2.indd 5 9/28/09 4:43:41 PM

viivii

1. Perkara 106 dan 107 Perlembagaan Persekutuan dan Akta Audit 1957 menghendaki Ketua Audit Negara mengaudit aktiviti Kerajaan Negeri dan mengemukakan Laporan mengenainya kepada Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong dan Kebawah Duli Yang Maha Mulia Tuanku Sultan Kedah Darul Aman. Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong akan menitahkan supaya Laporan itu dibentangkan di Parlimen manakala Kebawah Duli Yang Maha Mulia Tuanku Sultan Kedah Darul Aman menitahkan untuk dibentangkan di Dewan Undangan Negeri Kedah. Bagi memenuhi tanggungjawab ini, Jabatan Audit Negara telah menjalankan Pengauditan Prestasi untuk menentukan sama ada sesuatu aktiviti Kerajaan dilaksanakan dengan cekap, berhemat dan mencapai objektif yang telah ditetapkan. 2. Laporan saya mengenai Aktiviti Jabatan/Agensi Dan Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri Kedah Tahun 2008 adalah hasil daripada pengauditan yang dijalankan terhadap aktiviti-aktiviti tertentu yang dilaksanakan di tujuh buah Jabatan/Agensi Negeri iaitu Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah, Jabatan Perhutanan Negeri Kedah, Pejabat Kewangan Negeri/ Perbendaharaan Negeri, Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah, Jabatan Kerja Raya Negeri Kedah, Majlis Perbandaran Sungai Petani dan Yayasan Islam Negeri Kedah. Program/aktiviti yang diaudit adalah berkaitan dengan Pengurusan Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA), Pengurusan Hutan Dan Kesannya Kepada Alam Sekitar, Pengurusan Sistem Perakaunan Berkomputer Standard Kerajaan Negeri (SPEKS), Pengurusan Kualiti Air Minum, Projek Membina Dan Menyiapkan Jalan Dan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus Bandaraya Alor Setar, Pengurusan Sistem Cukai Taksiran Berkomputer dan Pengauditan Syarikat Kerajaan iaitu Yiked Kuari Sdn. Bhd. 3. Pengauditan terhadap aktiviti Kerajaan Negeri adalah untuk menilai semua polisi, program dan projek yang telah dirancang dilaksanakan dengan jayanya mengikut tempoh yang ditetapkan, spesifikasi kontrak/syarat-syarat perjanjian dipatuhi, tiada pembaziran dan mencapai matlamatnya. Pada umumnya, aktiviti-aktiviti yang dilaksanakan oleh Jabatan/Agensi Negeri Kedah pada tahun 2008 masih terdapat kelemahan. Seperti pelaksanaan program KAFA yang kurang memuaskan, kelewatan pewartaan hutan simpan kekal, penguatkuasaan yang kurang berkesan terhadap aktiviti ekonomi yang dibenarkan dalam kawasan hutan simpan kekal seperti kuari, pengambilan pasir dan pembalakan secara tebang habis untuk projek pembangunan telah membawa kesan negatif kepada alam sekitar (banjir lumpur, hakisan tanah, pencemaran sungai, gangguan habitat hidupan liar dan menjejaskan flora dan fauna). Perancangan untuk pencucian tangki imbangan dan paip agihan tidak disediakan bagi menjamin kualiti air minum. Modul SPEKS tidak dilaksanakan sepenuhnya bagi melancarkan pengurusan kewangan Kerajaan Negeri. Pemantauan terhadap Sistem Pengurusan Cukai Taksiran Berkomputer yang lemah menjejaskan integriti data dan kawalan operasi, aplikasi, fizikal dan persekitaran. Selain itu, berlaku kelemahan tadbir urus korporat dalam sebuah syarikat Kerajaan Negeri. Secara amnya, kelemahan ini boleh menjejaskan imej Kerajaan Negeri dan perkhidmatan awam.

KATA PENDAHULUAN

vii


KATA PENDAHULUAN

vii


KATA PENDAHULUAN

JH302449 T.Page 2.indd 7 9/28/09 4:43:42 PM

viii ixviii

4. Semua Pegawai Pengawal yang berkenaan telah dimaklumkan tentang perkara yang akan dilaporkan untuk pengesahan mereka. Laporan ini juga mengandungi tindakan susulan yang telah diambil terhadap perkara yang dibangkitkan dalam laporan saya bagi tahun 2007 untuk memberi gambaran sejauh mana tindakan susulan dan pembetulan telah diambil oleh pihak Jabatan/Agensi Negeri berkenaan terhadap isu yang telah dibangkitkan. 5. Di samping memenuhi kehendak perundangan, saya berharap laporan ini dapat dijadikan asas untuk memperbaiki segala kelemahan, usaha penambahbaikan dan meningkatkan akauntabiliti dan integriti. Laporan ini telah memberi panduan kepada Jabatan/Agensi Negeri mengenai penilaian Jabatan Audit Negara terhadap program/aktiviti daripada aspek ekonomi, kecekapan dan keberkesanan serta pencapaian matlamatnya. Segala kelemahan yang ditemui hendaklah diambil tindakan segera untuk mengelakkan daripada berlakunya pembaziran, pemborosan dan penyelewengan sesuatu program/aktiviti. 6. Pada pandangan saya, pencapaian pelaksanaan aktiviti Kerajaan Negeri dan Agensinya boleh dipertingkatkan lagi sekiranya semua pihak yang terlibat menghayati dan mengamalkan lima perkara utama yang diringkaskan sebagai DAMAI iaitu: a) DUE DILIGENCE - Penjawat Awam perlu menjalankan tugas dengan penuh ketelitian

yang profesional (due diligence) untuk mewujudkan sistem penyampaian yang cemerlang.

b) ACHIEVEMENT - Memastikan semua polisi dan program yang telah dirancang

dilaksanakan dengan jayanya mengikut tempoh yang ditetapkan, tidak berlaku peningkatan kos, spesifikasi kontrak/syarat-syarat perjanjian dipatuhi dan mencapai matlamatnya.

c) MONITORING - Pemantauan yang rapi hendaklah dibuat bagi memastikan semua

program atau aktiviti yang dirancang berjaya dilaksanakan, diurus secara akauntabiliti dan berintegriti. Segala kelemahan yang ditemui hendaklah diambil tindakan. Projek yang telah siap dibina hendaklah digunakan untuk mengelakkan berlakunya pembaziran dan memberi impak positif kepada golongan sasaran.

d) ATTITUDE - Setiap Penjawat Awam perlu mempunyai pandangan holistik dalam

melaksanakan tugas dan tanggungjawab masing-masing dengan penuh komitmen yang tinggi. Nilai-nilai positif hendaklah diamalkan dan tidak ada sikap sambil lewa dalam melaksanakan tugas.

e) INTEREST - Setiap Penjawat Awam perlu melaksanakan tugas yang diamanahkan

dengan minat dan dedikasi supaya projek yang dilaksanakan ada usaha penambahbaikan dan berinovasi.

JH302449 T.Page 2.indd 8 9/28/09 4:43:42 PM

viii ixviii

4. Semua Pegawai Pengawal yang berkenaan telah dimaklumkan tentang perkara yang akan dilaporkan untuk pengesahan mereka. Laporan ini juga mengandungi tindakan susulan yang telah diambil terhadap perkara yang dibangkitkan dalam laporan saya bagi tahun 2007 untuk memberi gambaran sejauh mana tindakan susulan dan pembetulan telah diambil oleh pihak Jabatan/Agensi Negeri berkenaan terhadap isu yang telah dibangkitkan. 5. Di samping memenuhi kehendak perundangan, saya berharap laporan ini dapat dijadikan asas untuk memperbaiki segala kelemahan, usaha penambahbaikan dan meningkatkan akauntabiliti dan integriti. Laporan ini telah memberi panduan kepada Jabatan/Agensi Negeri mengenai penilaian Jabatan Audit Negara terhadap program/aktiviti daripada aspek ekonomi, kecekapan dan keberkesanan serta pencapaian matlamatnya. Segala kelemahan yang ditemui hendaklah diambil tindakan segera untuk mengelakkan daripada berlakunya pembaziran, pemborosan dan penyelewengan sesuatu program/aktiviti. 6. Pada pandangan saya, pencapaian pelaksanaan aktiviti Kerajaan Negeri dan Agensinya boleh dipertingkatkan lagi sekiranya semua pihak yang terlibat menghayati dan mengamalkan lima perkara utama yang diringkaskan sebagai DAMAI iaitu: a) DUE DILIGENCE - Penjawat Awam perlu menjalankan tugas dengan penuh ketelitian

yang profesional (due diligence) untuk mewujudkan sistem penyampaian yang cemerlang.

b) ACHIEVEMENT - Memastikan semua polisi dan program yang telah dirancang

dilaksanakan dengan jayanya mengikut tempoh yang ditetapkan, tidak berlaku peningkatan kos, spesifikasi kontrak/syarat-syarat perjanjian dipatuhi dan mencapai matlamatnya.

c) MONITORING - Pemantauan yang rapi hendaklah dibuat bagi memastikan semua

program atau aktiviti yang dirancang berjaya dilaksanakan, diurus secara akauntabiliti dan berintegriti. Segala kelemahan yang ditemui hendaklah diambil tindakan. Projek yang telah siap dibina hendaklah digunakan untuk mengelakkan berlakunya pembaziran dan memberi impak positif kepada golongan sasaran.

d) ATTITUDE - Setiap Penjawat Awam perlu mempunyai pandangan holistik dalam

melaksanakan tugas dan tanggungjawab masing-masing dengan penuh komitmen yang tinggi. Nilai-nilai positif hendaklah diamalkan dan tidak ada sikap sambil lewa dalam melaksanakan tugas.

e) INTEREST - Setiap Penjawat Awam perlu melaksanakan tugas yang diamanahkan

dengan minat dan dedikasi supaya projek yang dilaksanakan ada usaha penambahbaikan dan berinovasi.

ix

7. Saya ingin merakamkan ucapan terima kasih kepada semua pegawai Jabatan/Agensi Negeri/Syarikat Kerajaan Negeri yang telah memberikan kerjasama kepada pegawai saya sepanjang pengauditan dijalankan. Saya juga ingin melahirkan penghargaan dan terima kasih kepada semua pegawai saya yang telah berusaha gigih serta memberikan sepenuh komitmen untuk menyiapkan Laporan ini.

Putrajaya 14 Julai 2009

JH302449 T.Page 2.indd 9 9/28/09 4:43:42 PM

INTI SARI LAPORAN

JH302449 T.Page 2.indd 11 9/28/09 4:43:42 PM

xiiixiii

BAHAGIAN I - AKTIVITI JABATAN/AGENSI 1. Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah - Pengurusan Kelas Al-Quran

Dan Fardu Ain (KAFA) Kerajaan Persekutuan melalui Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) dengan kerjasama Kerajaan Negeri telah melancarkan Program Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA). Program KAFA dilaksanakan oleh JAKIM dan Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Kedah (JHEAIK). Program ini adalah bertujuan untuk mendidik murid sekolah yang berumur antara enam hingga 12 tahun supaya dapat membaca Al-Quran dengan baik dan beramal dengan perkara yang difardukan sebelum mereka mencapai usia dewasa. Matlamat utama program KAFA adalah untuk mewujudkan suatu sistem kelas pengajian Al-Quran dan Fardu Ain yang kemas, seragam dan bersepadu di seluruh negara. Pada keseluruhannya, pengurusan KAFA di Negeri Kedah adalah memuaskan. Bagaimanapun, masih ada kelemahan yang perlu diperbaiki seperti kemudahan asas kelas KAFA yang kurang memuaskan, kuota guru KAFA yang terhad, murid berlainan darjah bercampur kelas serta penyelia dan guru KAFA yang kurang diberi pendedahan dan latihan. Pengurusan KAFA juga tidak sistematik dan tidak terkawal. JHEAIK hendaklah memastikan agar pengurusan KAFA dilaksanakan secara seragam. 2. Jabatan Perhutanan Negeri Kedah - Pengurusan Hutan Dan Kepentingannya

Kepada Alam Sekitar

Pada keseluruhannya, pengurusan Hutan Simpan Kekal (HSK) di Negeri Kedah adalah memuaskan dan telah mendapat Persijilan Pengurusan Perhutanan (MC&I) daripada Majlis Persijilan Kayu Malaysia (MTTC) bagi tempoh 2008 hingga 2013. Hasil pengauditan menunjukkan pengusahasilan hutan dalam kawasan HSK telah mematuhi prinsip pengurusan hutan secara berkekalan. Bagaimanapun, aktiviti perlombongan pasir dan kuari telah menyumbang kepada kemerosotan kualiti alam sekitar dari segi pencemaran sungai, banjir lumpur dan hakisan tanah. Manakala pembalakan secara tebang habis dalam kawasan HSK untuk dibangunkan sebagai stesen penyelidikan telah menjejaskan flora dan fauna. Pencerobohan dan penerokaan tanah di kawasan HSK serta aktiviti pengusahasilan hutan juga telah mengganggu habitat hidupan liar. Kelewatan pewartaan Hutan Perlindungan dan Cadangan HSK telah menjejaskan jaminan pemegangan terhadap kawasan tersebut. Manakala kekurangan komunikasi dan koordinasi antara Jabatan Perhutanan Negeri Kedah (JPNK) dengan Jabatan yang berkaitan dengan pengurusan hutan dan alam sekitar serta kekurangan sumber manusia dan peralatan untuk pemantauan dan penguatkuasaan hutan telah menjejaskan pengurusan HSK. Bagi mengimbangi permintaan ekonomi dan keperluan memelihara alam sekitar, PBN dan JPNK perlu mengkaji semula pemberian permit penggunaan bagi aktiviti perladangan, perlombongan pasir dan kuari di dalam kawasan HSK, mempercepatkan pewartaan, meningkatkan pemantauan dan penguatkuasaan dan menambahbaik jalinan komunikasi dan koordinasi antara Jabatan yang terlibat dalam pengurusan hutan dan alam sekitar.

INTI SARI LAPORAN

xiii

BAHAGIAN I - AKTIVITI JABATAN/AGENSI 1. Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah - Pengurusan Kelas Al-Quran

Dan Fardu Ain (KAFA) Kerajaan Persekutuan melalui Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) dengan kerjasama Kerajaan Negeri telah melancarkan Program Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA). Program KAFA dilaksanakan oleh JAKIM dan Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Kedah (JHEAIK). Program ini adalah bertujuan untuk mendidik murid sekolah yang berumur antara enam hingga 12 tahun supaya dapat membaca Al-Quran dengan baik dan beramal dengan perkara yang difardukan sebelum mereka mencapai usia dewasa. Matlamat utama program KAFA adalah untuk mewujudkan suatu sistem kelas pengajian Al-Quran dan Fardu Ain yang kemas, seragam dan bersepadu di seluruh negara. Pada keseluruhannya, pengurusan KAFA di Negeri Kedah adalah memuaskan. Bagaimanapun, masih ada kelemahan yang perlu diperbaiki seperti kemudahan asas kelas KAFA yang kurang memuaskan, kuota guru KAFA yang terhad, murid berlainan darjah bercampur kelas serta penyelia dan guru KAFA yang kurang diberi pendedahan dan latihan. Pengurusan KAFA juga tidak sistematik dan tidak terkawal. JHEAIK hendaklah memastikan agar pengurusan KAFA dilaksanakan secara seragam. 2. Jabatan Perhutanan Negeri Kedah - Pengurusan Hutan Dan Kepentingannya

Kepada Alam Sekitar

Pada keseluruhannya, pengurusan Hutan Simpan Kekal (HSK) di Negeri Kedah adalah memuaskan dan telah mendapat Persijilan Pengurusan Perhutanan (MC&I) daripada Majlis Persijilan Kayu Malaysia (MTTC) bagi tempoh 2008 hingga 2013. Hasil pengauditan menunjukkan pengusahasilan hutan dalam kawasan HSK telah mematuhi prinsip pengurusan hutan secara berkekalan. Bagaimanapun, aktiviti perlombongan pasir dan kuari telah menyumbang kepada kemerosotan kualiti alam sekitar dari segi pencemaran sungai, banjir lumpur dan hakisan tanah. Manakala pembalakan secara tebang habis dalam kawasan HSK untuk dibangunkan sebagai stesen penyelidikan telah menjejaskan flora dan fauna. Pencerobohan dan penerokaan tanah di kawasan HSK serta aktiviti pengusahasilan hutan juga telah mengganggu habitat hidupan liar. Kelewatan pewartaan Hutan Perlindungan dan Cadangan HSK telah menjejaskan jaminan pemegangan terhadap kawasan tersebut. Manakala kekurangan komunikasi dan koordinasi antara Jabatan Perhutanan Negeri Kedah (JPNK) dengan Jabatan yang berkaitan dengan pengurusan hutan dan alam sekitar serta kekurangan sumber manusia dan peralatan untuk pemantauan dan penguatkuasaan hutan telah menjejaskan pengurusan HSK. Bagi mengimbangi permintaan ekonomi dan keperluan memelihara alam sekitar, PBN dan JPNK perlu mengkaji semula pemberian permit penggunaan bagi aktiviti perladangan, perlombongan pasir dan kuari di dalam kawasan HSK, mempercepatkan pewartaan, meningkatkan pemantauan dan penguatkuasaan dan menambahbaik jalinan komunikasi dan koordinasi antara Jabatan yang terlibat dalam pengurusan hutan dan alam sekitar.

INTI SARI LAPORAN

JH302449 T.Page 2.indd 13 9/28/09 4:43:43 PM

xiv xvxiv

3. Pejabat Kewangan Negeri/ Perbendaharaan Negeri Kedah - Pengurusan Sistem Perakaunan Berkomputer Standard Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS)

SPEKS mula dilaksanakan di Pejabat Kewangan dan Perbendaharaan Negeri Kedah

pada tahun 2001 sebagai projek perintis bersama Negeri Perlis. Tujuan utama pembangunan SPEKS ini adalah bagi memenuhi kehendak Kerajaan Persekutuan supaya satu sistem perakaunan berkomputer yang seragam dan berkualiti dilaksanakan oleh semua negeri di Semenanjung Malaysia. Pelaksanaan sistem ini melalui Modul SPEKS yang dibangunkan diharap dapat membantu Kerajaan Negeri menyediakan Penyata Kewangan tepat pada masa yang dikehendaki dan meningkatkan kualiti Penyata Kewangan Kerajaan Negeri. Pada keseluruhannya, SPEKS di Negeri Kedah belum mencapai sepenuhnya matlamat pengurusan sistem perakaunan berkomputer Kerajaan Negeri yang seragam di samping menyediakan Penyata Kewangan dan Laporan Kewangan yang tepat seperti yang dikehendaki oleh pengurusan Kerajaan Negeri dalam membuat keputusan. Ini kerana pelaksanaan Modul SPEKS yang tidak sepenuhnya menyebabkan Penyata Pelaburan, Penyata Pinjaman dan Penyata Akaun Memorandum masih disediakan secara manual. Aspek keselamatan sistem operasi dan aplikasi serta integriti data SPEKS juga berisiko tinggi. Antaranya ialah masalah pengurusan ID pengguna SPEKS dan keselamatan data SPEKS yang disimpan (backup). Pengurusan aset di Bendahari Negeri Kedah dan Jabatan terpilih menunjukkan penyelenggaraan Daftar Aset adalah lemah. Penyenggaraan peralatan SPEKS juga tidak memuaskan kerana penyenggaraan yang dilaksanakan tidak mengikut tempoh yang ditetapkan serta tidak direkodkan dengan teratur. 4. Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah - Pengurusan Kualiti Air Minum Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah ditubuhkan pada 1 Januari 2006 berperanan untuk membekalkan air bersih dan berkualiti kepada semua penduduk Negeri Kedah. Bekalan air terawat dibekalkan oleh 33 buah loji rawatan air (LRA) dengan kapasiti pengeluaran sebanyak 1,080 juta liter sehari (jlh). Daripada jumlah tersebut, 23 daripadanya dikendalikan oleh Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah sementara 10 buah loji lagi dikendalikan oleh dua syarikat konsesi iaitu Taliworks Langkawi Sdn. Bhd. (TLSB) dan Air Utara Indah Sdn. Bhd. Akta Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara 2006 dan Akta Industri Perkhidmatan Air 2006 digubal bagi membahagikan bidang kawal selia air kepada dua bahagian iaitu punca bekalan air di bawah bidang seliaan Kerajaan Negeri manakala dari loji rawatan air sehingga ke pengguna di bawah seliaan Kerajaan Persekutuan. Secara keseluruhannya pengurusan air terawat di Negeri Kedah adalah baik kerana air bersih yang dihasilkan oleh LRA mematuhi piawaian yang ditetapkan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia. Bagaimanapun, pengurusan LRA boleh dipertingkatkan lagi dari aspek pengurusan komponen loji, kawalan pencemaran, keselamatan tangki imbangan dan penyemakan semula kadar caj penggunaan air mentah. 5. Jabatan Kerja Raya Negeri Kedah - Membina Dan Menyiapkan Jalan Dan

JambatanTambang Badak/Seberang Terus Bandaraya Alor Setar

Jabatan Kerja Raya (JKR) Negeri Kedah bertanggungjawab untuk merancang, menyedia dan menyenggara infrastruktur/kemudahan awam serta memberi nasihat teknikal

JH302449 T.Page 2.indd 14 9/28/09 4:43:43 PM

xiv xvxiv

3. Pejabat Kewangan Negeri/ Perbendaharaan Negeri Kedah - Pengurusan Sistem Perakaunan Berkomputer Standard Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS)

SPEKS mula dilaksanakan di Pejabat Kewangan dan Perbendaharaan Negeri Kedah

pada tahun 2001 sebagai projek perintis bersama Negeri Perlis. Tujuan utama pembangunan SPEKS ini adalah bagi memenuhi kehendak Kerajaan Persekutuan supaya satu sistem perakaunan berkomputer yang seragam dan berkualiti dilaksanakan oleh semua negeri di Semenanjung Malaysia. Pelaksanaan sistem ini melalui Modul SPEKS yang dibangunkan diharap dapat membantu Kerajaan Negeri menyediakan Penyata Kewangan tepat pada masa yang dikehendaki dan meningkatkan kualiti Penyata Kewangan Kerajaan Negeri. Pada keseluruhannya, SPEKS di Negeri Kedah belum mencapai sepenuhnya matlamat pengurusan sistem perakaunan berkomputer Kerajaan Negeri yang seragam di samping menyediakan Penyata Kewangan dan Laporan Kewangan yang tepat seperti yang dikehendaki oleh pengurusan Kerajaan Negeri dalam membuat keputusan. Ini kerana pelaksanaan Modul SPEKS yang tidak sepenuhnya menyebabkan Penyata Pelaburan, Penyata Pinjaman dan Penyata Akaun Memorandum masih disediakan secara manual. Aspek keselamatan sistem operasi dan aplikasi serta integriti data SPEKS juga berisiko tinggi. Antaranya ialah masalah pengurusan ID pengguna SPEKS dan keselamatan data SPEKS yang disimpan (backup). Pengurusan aset di Bendahari Negeri Kedah dan Jabatan terpilih menunjukkan penyelenggaraan Daftar Aset adalah lemah. Penyenggaraan peralatan SPEKS juga tidak memuaskan kerana penyenggaraan yang dilaksanakan tidak mengikut tempoh yang ditetapkan serta tidak direkodkan dengan teratur. 4. Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah - Pengurusan Kualiti Air Minum Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah ditubuhkan pada 1 Januari 2006 berperanan untuk membekalkan air bersih dan berkualiti kepada semua penduduk Negeri Kedah. Bekalan air terawat dibekalkan oleh 33 buah loji rawatan air (LRA) dengan kapasiti pengeluaran sebanyak 1,080 juta liter sehari (jlh). Daripada jumlah tersebut, 23 daripadanya dikendalikan oleh Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah sementara 10 buah loji lagi dikendalikan oleh dua syarikat konsesi iaitu Taliworks Langkawi Sdn. Bhd. (TLSB) dan Air Utara Indah Sdn. Bhd. Akta Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara 2006 dan Akta Industri Perkhidmatan Air 2006 digubal bagi membahagikan bidang kawal selia air kepada dua bahagian iaitu punca bekalan air di bawah bidang seliaan Kerajaan Negeri manakala dari loji rawatan air sehingga ke pengguna di bawah seliaan Kerajaan Persekutuan. Secara keseluruhannya pengurusan air terawat di Negeri Kedah adalah baik kerana air bersih yang dihasilkan oleh LRA mematuhi piawaian yang ditetapkan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia. Bagaimanapun, pengurusan LRA boleh dipertingkatkan lagi dari aspek pengurusan komponen loji, kawalan pencemaran, keselamatan tangki imbangan dan penyemakan semula kadar caj penggunaan air mentah. 5. Jabatan Kerja Raya Negeri Kedah - Membina Dan Menyiapkan Jalan Dan

JambatanTambang Badak/Seberang Terus Bandaraya Alor Setar

Jabatan Kerja Raya (JKR) Negeri Kedah bertanggungjawab untuk merancang, menyedia dan menyenggara infrastruktur/kemudahan awam serta memberi nasihat teknikal

kepada pelanggan. Pembinaan jalan dan jambatan adalah perlu bagi memenuhi kehendak pembangunan sosioekonomi negara di samping menampung perkembangan sektor pengangkutan serta pertambahan bilangan kenderaan di jalan raya. Jalan dan jambatan sedia ada perlu diselenggarakan, dinaikkan taraf dan dijaga kualitinya agar sentiasa dalam keadaan yang terbaik sesuai untuk memastikan pengguna jalan raya selamat. Pembinaan Jalan dan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus, Bandaraya Alor Setar adalah bertujuan mempertingkatkan sosioekonomi dan memenuhi keperluan pembangunan serta mengatasi kesesakan lalu lintas. JKR telah berjaya membina jalan dan jambatan tersebut mengikut perancangan. Pengurusan kontrak projek ini telah dilaksanakan dengan memuaskan. Ianya boleh dipertingkatkan lagi melalui penambahbaikan dari segi pemantauan secara teliti terhadap terma di dalam perjanjian kontrak dan pelaksanaan projek serta pengemaskinian fail/dokumen berkaitan. 6. Majlis Perbandaran Sungai Petani - Pengurusan Cukai Taksiran

Berkomputer

Majlis Perbandaran Sungai Petani (Majlis) mula menggunakan Sistem Bersepadu Pihak Berkuasa Tempatan (SBPBT) bagi pengurusan Cukai Taksiran Berkomputer pada tahun 2003 bagi menggantikan Sistem Kerajaan Tempatan (SIMKET). Modul yang digunakan dalam pengurusan cukai taksiran adalah Modul Taksiran dan Modul Akaun Belum Terima. Pada keseluruhannya, pengurusan cukai taksiran adalah tidak memuaskan kerana wujud beberapa kelemahan seperti penguatkuasaan undang-undang, data dan maklumat pemilik premis yang tidak tepat, penilaian semula cukai yang tidak menyeluruh, komunikasi antara Jabatan yang tidak efektif, kawalan fizikal dan persekitaran bilik server

yang longgar dan fungsi log-in dan log off SBPBT yang tidak selamat. Pihak Majlis perlu mengambil beberapa langkah untuk mengatasinya, antaranya memperkemaskan jalinan kerjasama antara Jabatan, mewujudkan unit khas pemantauan, mendokumenkan kawalan utama sistem SBPBT serta meningkatkan keselamatan bilik server dan back up data. Selain itu, Majlis hendaklah mengambil tindakan proaktif untuk mengemaskinikan data dan maklumat pemilik agar cukai dikenakan kepada pegangan yang sepatutnya dan juga membuat hapus kira tunggakan cukai taksiran bagi cukai yang tertunggak melebihi enam tahun yang tidak dapat dikutip. BAHAGIAN II - PENGURUSAN SYARIKAT SUBSIDIARI KERAJAAN/AGENSI

NEGERI 7. Yayasan Islam Negeri Kedah - Yiked Kuari Sdn. Bhd.

Yiked Kuari Sdn. Bhd. (YKSB) ditubuhkan pada 3 April 1969 dan merupakan syarikat milik penuh Yiked Holding Sdn. Bhd. (YHSB) dengan modal berbayar berjumlah RM1 juta. YHSB adalah syarikat subsidiari milik penuh Yayasan Islam Negeri Kedah (Yayasan). Objektif utama penubuhan YKSB adalah untuk menjana sumber kewangan bagi pihak Yayasan. Aktiviti perniagaan utama syarikat ialah pengkuarian. Pada tahun 2006, YKSB telah membayar yuran pengurusan sejumlah RM500,000 hasil daripada keuntungan jualan kayu balak manakala pada tahun 2007 YKSB telah membayar dividen berjumlah RM30,000 atau 3.9%. Setelah mengambil kira teguran Audit, pihak YKSB telah mengisytiharkan

JH302449 T.Page 2.indd 15 9/28/09 4:43:43 PM

xvixvi

dividen berjumlah RM100,000 pada tahun 2008 kepada YHSB iaitu 16.3% daripada untung kasar YKSB. Secara keseluruhannya, prestasi pengurusan YKSB adalah tidak memuaskan kerana terdapat kelemahan dalam tadbir urus korporat, pengurusan dan prestasi kewangan, pengurusan risiko serta pemantauan. Antara kelemahan tersebut ialah pembayaran honorarium, bonus, serta perbelanjaan hari keluarga Ahli Lembaga Pengarah di luar negara tidak mendapat kelulusan Mesyuarat Agung Tahunan. Di samping itu, perjanjian kuari antara YKSB dengan kontraktor adalah tidak memuaskan kerana tidak menjaga kepentingan YKSB.

JH302449 T.Page 2.indd 16 9/28/09 4:43:44 PM

BAHAGIAN IAKTIVITI JABATAN/AGENSI

JH302449 Teks 1.indd 1 9/30/09 9:28:08 AM

3 3

1. PENDAHULUAN Mengikut Seksyen 6 (d) Akta Audit 1957 Jabatan Audit Negara dikehendaki melaksanakan pengauditan terhadap program dan aktiviti yang dijalankan oleh Jabatan/Agensi Kerajaan Negeri. Tujuannya adalah bagi menilai setiap program dan aktiviti yang dilaksanakan ini telah mencapai objektif yang ditetapkan dan dilaksanakan dengan cekap, ekonomi dan berkesan. Bagi memenuhi kehendak ini pada tahun 2008, sebanyak 6 program dan aktiviti yang dijalankan oleh Kerajaan Negeri Kedah telah dipilih. Kajian tersebut adalah Pengurusan Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA), Pengurusan Hutan Dan Kepentingan Kepada Alam Sekitar, Pengurusan Sistem Perakaunan Berkomputer Standard Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS), Pengurusan Kualiti Air Minum, Membina Dan Menyiapkan Jalan Tambang Badak/Seberang Terus Bandaraya Alor Setar dan Pengurusan Sistem Cukai Taksiran Berkomputer Majlis Perbandaran Sungai Petani.

JABATAN HAL EHWAL AGAMA ISLAM NEGERI KEDAH

2. PENGURUSAN KELAS AL-QURAN DAN FARDU AIN (KAFA) 2.1 LATAR BELAKANG

2.1.1 Pada awal tahun 1990, Kerajaan Persekutuan melalui Jabatan Kemajuan Islam Malaysia (JAKIM) dengan kerjasama Kerajaan Negeri telah melancarkan Program Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA). Program ini adalah bertujuan untuk mendidik murid sekolah yang berumur antara 6 hingga 12 tahun supaya dapat membaca Al-Quran dengan baik dan beramal dengan perkara yang difardukan sebelum mereka mencapai usia dewasa. Program KAFA adalah berkonsepkan pendidikan agama peringkat rendah bagi menyokong dan memperkukuh Pendidikan Islam yang dilaksanakan di bawah sistem pendidikan kebangsaan. Penekanan dan tumpuan adalah diberikan kepada latihan amali dan kemahiran membaca Al-Quran mengikut tajwid di samping memberi kemahiran terhadap penulisan dan pembacaan tulisan jawi.

2.1.2 Program KAFA dilaksanakan oleh JAKIM dan Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Kedah (JHEAIK). Matlamat utama program KAFA adalah untuk mewujudkan suatu sistem kelas pengajian Al-Quran dan Fardu Ain yang kemas, seragam dan bersepadu di seluruh negara. JAKIM bertanggungjawab untuk merancang dan menyediakan peruntukan tahunan serta menentukan dasar dan garis panduan KAFA yang perlu diikuti oleh negeri. 2.1.3 Sehingga tahun 2008 terdapat sebanyak 420 KAFA telah berdaftar dengan bilangan murid seramai 76,935 orang di Negeri Kedah. Butiran terperinci mengenai bilangan penyelia, guru, murid dan KAFA mengikut daerah adalah seperti di Jadual 2.1.

BAHAGIAN I AKTIVITI JABATAN/AGENSI

JH302449 Teks 1.indd 3 9/30/09 9:28:10 AM

4 54

Jadual 2.1 Maklumat KAFA Negeri Kedah Pada Tahun 2008

Daerah Bilangan Penyelia KAFA Kelas Murid Guru

JHEAIK 5 - - - 2 Baling 4 45 360 10,943 350 Bandar Baharu 1 16 109 2,899 105 Kota Setar 5 80 500 11,856 499 Kuala Muda 4 69 377 11,562 370 Kubang Pasu 3 50 300 8,509 295 Kulim 3 35 203 6,311 203 Langkawi 3 28 131 3,571 109 Padang Terap 3 19 182 4,707 181 Pendang 3 35 251 6,450 249 Sik 3 21 197 5,887 193 Yan 2 22 183 4,240 184

Jumlah 39 420 2,793 76,935 2,740 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

2.1.4 Peruntukan diterima daripada JAKIM dan Kerajaan Negeri oleh JHEAIK serta perbelanjaan pengurusan KAFA bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 2.2.

Jadual 2.2 Peruntukan Dan Perbelanjaan Operasi KAFA

Tahun

JAKIM Kerajaan Negeri Peruntukan

Diterima Perbelanjaan

Peruntukan


(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)

2006 19.50 18.59 1.65 1.65 2007 19.50 18.64 1.54 1.54 2008 19.80 18.74 1.12 1.12

Jumlah 58.80 55.97 4.31 4.31 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

2.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN Pengauditan ini dijalankan adalah bagi menilai kecekapan dan keberkesanan Program Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA) serta mencapai matlamat yang ditetapkan.

2.3 SKOP PENGAUDITAN Pengauditan adalah ditumpukan terhadap program KAFA bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008. Pengauditan dijalankan di JHEAIK, Pejabat Agama Daerah Kota Setar, Pejabat Agama Daerah Kuala Muda, Pejabat Agama Daerah Langkawi dan lima KAFA bagi setiap tiga Pejabat Agama Daerah (PAD) tersebut.

2.4 KAEDAH PENGAUDITAN Semakan Audit dibuat terhadap fail, rekod, minit mesyuarat dan dokumen lain berkaitan dengan program KAFA. Selain itu, lawatan ke lokasi KAFA dan temu bual dengan pegawai, penyelia dan guru terlibat juga dijalankan. Borang soal selidik diedarkan kepada penyelia, guru dan waris murid KAFA.

5

2.5 PENEMUAN AUDIT 2.5.1 Penubuhan KAFA Tidak Teratur Permohonan untuk menubuh dan melaksanakan KAFA hendaklah dibuat secara bertulis kepada Pengarah JHEAIK menggunakan borang yang disediakan. Syarat yang ditetapkan untuk menubuhkan KAFA adalah seperti berikut:

a) Mewujudkan Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah atau Kelas;

b) Kertas Cadangan Penubuhan KAFA dan Minit Mesyuarat Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah atau Kelas hendaklah dikemukakan;

c) Premis bagi tujuan KAFA hendaklah memenuhi piawaian kesihatan dan keselamatan;

d) Tiada Sekolah Rendah Agama Rakyat atau Sekolah Rendah Agama Negeri di kawasan di mana KAFA hendak ditubuhkan melainkan ia diintegrasikan dengan sekolah berkenaan;

e) Guru hendaklah mencukupi dan berkelayakan;

f) Jumlah pelajar hendaklah tidak kurang daripada 25 orang kecuali bagi kawasan tertentu tidak kurang 15 orang; dan

g) Murid hendaklah berumur antara 6 hingga 12 tahun (Tahun 1 hingga Tahun 6).

Semakan Audit mendapati bagi jangka masa tahun 2006 hingga 2008 sebanyak 13 permohonan untuk menubuh dan melaksanakan KAFA telah diterima JHEAIK iaitu dua daripada PAD Kota Setar, dua daripada PAD Langkawi dan sembilan daripada PAD Kuala Muda. Daripada jumlah tersebut, sembilan permohonan telah diluluskan oleh JHEAIK iaitu lima daripada PAD Kuala Muda dan semua daripada PAD Kota Setar serta PAD Langkawi.

Semakan Audit seterusnya mendapati semua permohonan dibuat tanpa menggunakan borang seperti yang ditetapkan dalam Garis Panduan Pelaksanaan KAFA 2006. Tanpa borang permohonan ini, pihak Audit tidak dapat memastikan bahawa semua syarat penubuhan KAFA telah dipatuhi. Permohonan hanya dibuat melalui surat rasmi oleh pemimpin masyarakat seperti pengerusi masjid, surau dan persatuan penduduk kepada PAD yang akan memanjangkan permohonan tersebut kepada JHEAIK. Bagi tujuan meluluskan permohonan, penyelia KAFA daerah yang bertanggungjawab telah membuat pengesahan maklumat seperti keadaan bangunan, peralatan asas seperti meja, kerusi dan papan tulis serta kemudahan asas lain seperti bilik air, kemudahan elektrik dan air serta aspek keselamatan dengan membuat lawatan ke lokasi sebenar tempat yang dinyatakan dalam surat permohonan. Senarai permohonan adalah seperti di Jadual 2.3.

JH302449 Teks 1.indd 4 9/30/09 9:28:11 AM

4 54

Jadual 2.1 Maklumat KAFA Negeri Kedah Pada Tahun 2008

Daerah Bilangan Penyelia KAFA Kelas Murid Guru

JHEAIK 5 - - - 2 Baling 4 45 360 10,943 350 Bandar Baharu 1 16 109 2,899 105 Kota Setar 5 80 500 11,856 499 Kuala Muda 4 69 377 11,562 370 Kubang Pasu 3 50 300 8,509 295 Kulim 3 35 203 6,311 203 Langkawi 3 28 131 3,571 109 Padang Terap 3 19 182 4,707 181 Pendang 3 35 251 6,450 249 Sik 3 21 197 5,887 193 Yan 2 22 183 4,240 184

Jumlah 39 420 2,793 76,935 2,740 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

2.1.4 Peruntukan diterima daripada JAKIM dan Kerajaan Negeri oleh JHEAIK serta perbelanjaan pengurusan KAFA bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 2.2.

Jadual 2.2 Peruntukan Dan Perbelanjaan Operasi KAFA

Tahun



Peruntukan


(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)

2006 19.50 18.59 1.65 1.65 2007 19.50 18.64 1.54 1.54 2008 19.80 18.74 1.12 1.12

Jumlah 58.80 55.97 4.31 4.31 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

2.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN Pengauditan ini dijalankan adalah bagi menilai kecekapan dan keberkesanan Program Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain (KAFA) serta mencapai matlamat yang ditetapkan.

2.3 SKOP PENGAUDITAN Pengauditan adalah ditumpukan terhadap program KAFA bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008. Pengauditan dijalankan di JHEAIK, Pejabat Agama Daerah Kota Setar, Pejabat Agama Daerah Kuala Muda, Pejabat Agama Daerah Langkawi dan lima KAFA bagi setiap tiga Pejabat Agama Daerah (PAD) tersebut.

2.4 KAEDAH PENGAUDITAN Semakan Audit dibuat terhadap fail, rekod, minit mesyuarat dan dokumen lain berkaitan dengan program KAFA. Selain itu, lawatan ke lokasi KAFA dan temu bual dengan pegawai, penyelia dan guru terlibat juga dijalankan. Borang soal selidik diedarkan kepada penyelia, guru dan waris murid KAFA.

5

2.5 PENEMUAN AUDIT 2.5.1 Penubuhan KAFA Tidak Teratur Permohonan untuk menubuh dan melaksanakan KAFA hendaklah dibuat secara bertulis kepada Pengarah JHEAIK menggunakan borang yang disediakan. Syarat yang ditetapkan untuk menubuhkan KAFA adalah seperti berikut:

a) Mewujudkan Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah atau Kelas;

b) Kertas Cadangan Penubuhan KAFA dan Minit Mesyuarat Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah atau Kelas hendaklah dikemukakan;

c) Premis bagi tujuan KAFA hendaklah memenuhi piawaian kesihatan dan keselamatan;

d) Tiada Sekolah Rendah Agama Rakyat atau Sekolah Rendah Agama Negeri di kawasan di mana KAFA hendak ditubuhkan melainkan ia diintegrasikan dengan sekolah berkenaan;

e) Guru hendaklah mencukupi dan berkelayakan;

f) Jumlah pelajar hendaklah tidak kurang daripada 25 orang kecuali bagi kawasan tertentu tidak kurang 15 orang; dan

g) Murid hendaklah berumur antara 6 hingga 12 tahun (Tahun 1 hingga Tahun 6).

Semakan Audit mendapati bagi jangka masa tahun 2006 hingga 2008 sebanyak 13 permohonan untuk menubuh dan melaksanakan KAFA telah diterima JHEAIK iaitu dua daripada PAD Kota Setar, dua daripada PAD Langkawi dan sembilan daripada PAD Kuala Muda. Daripada jumlah tersebut, sembilan permohonan telah diluluskan oleh JHEAIK iaitu lima daripada PAD Kuala Muda dan semua daripada PAD Kota Setar serta PAD Langkawi.

Semakan Audit seterusnya mendapati semua permohonan dibuat tanpa menggunakan borang seperti yang ditetapkan dalam Garis Panduan Pelaksanaan KAFA 2006. Tanpa borang permohonan ini, pihak Audit tidak dapat memastikan bahawa semua syarat penubuhan KAFA telah dipatuhi. Permohonan hanya dibuat melalui surat rasmi oleh pemimpin masyarakat seperti pengerusi masjid, surau dan persatuan penduduk kepada PAD yang akan memanjangkan permohonan tersebut kepada JHEAIK. Bagi tujuan meluluskan permohonan, penyelia KAFA daerah yang bertanggungjawab telah membuat pengesahan maklumat seperti keadaan bangunan, peralatan asas seperti meja, kerusi dan papan tulis serta kemudahan asas lain seperti bilik air, kemudahan elektrik dan air serta aspek keselamatan dengan membuat lawatan ke lokasi sebenar tempat yang dinyatakan dalam surat permohonan. Senarai permohonan adalah seperti di Jadual 2.3.

JH302449 Teks 1.indd 5 9/30/09 9:28:12 AM

6 76

Jadual 2.3 Senarai Permohonan Menubuh Dan Melaksanakan KAFA

Bagi Tahun 2006 Hingga 2008 Daerah Bil. KAFA Tarikh

Mohon Lulus Kota Setar 1. Penjara Pokok Sena 20.3.06 21.3.06

2. SK Peremba 30.7.06 15.10.06

Langkawi 1. Masjid Al-Bukhari 9.10.06 28.1.07 2. Masjid Aisyah 4.2.07 5.11.07

Kuala Muda

1. Masjid Kg. Teluk Wang 16.2.06 Belum Diluluskan 2. Surau Al-Huda 16.2.06 Belum Diluluskan 3. Surau Al-Muhajirin 16.2.06 10.12.07 4. Surau Al-Hidayah 14.12.06 8.2.07 5. Surau Kg. Kubang Bemban 11.1.07 28.1.07 6. Surau Kg. Seberang Tok Soh 25.9.07 Belum Diluluskan 7. Surau Taman Desa Enggang 22.11.07 10.12.07 8. SK Taman Intan 22.11.07 10.12.07 9. Surau Al-Syakirin 21.2.08 Belum Diluluskan

Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

Sebanyak empat permohonan daripada Daerah Kuala Muda belum diluluskan walaupun telah dimohon sejak tahun 2006 lagi. Antara alasan yang diberi ialah bilangan guru KAFA telah memenuhi kuota yang ditetapkan oleh JAKIM. KAFA baru hanya akan dibuka sekiranya terdapat KAFA sedia ada yang ditutup. JHEAIK tidak boleh melantik guru KAFA yang baru tanpa kelulusan daripada JAKIM. Semakan Audit mendapati JHEAIK tidak membuat permohonan kepada JAKIM untuk menambah kuota guru KAFA bagi menampung permintaan penduduk Islam yang memohon pembukaan KAFA baru. Pada pendapat Audit, penubuhan KAFA adalah memuaskan. Bagaimanapun, penubuhan KAFA tidak mengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA.

2.5.2 Prestasi Penyelia KAFA a) Kelayakan Dan Pelantikan Penyelia Jawatan penyelia boleh diwujudkan dan akan dilantik apabila terdapat lebih daripada

100 orang guru KAFA bagi setiap daerah. Permohonan boleh dibuat daripada individu yang layak dengan menggunakan borang khas yang disediakan kepada JHEAIK. Pemilihan penyelia akan dibuat oleh Panel Penemuduga dan perakuan akan dikemukakan kepada Pengarah JHEAIK yang akan melantik penyelia berdasarkan perakuan tersebut secara sementara selama dua tahun. Keanggotaan Panel Penemuduga bagi pengambilan penyelia KAFA hendaklah terdiri daripada Pengarah JHEAIK sebagai pengerusi, Pengarah Bahagian Pembangunan Pendidikan Islam JAKIM atau wakil dan seorang pegawai kanan daripada Bahagian Pendidikan Islam JHEAIK. Pelantikan semula akan dibuat setiap dua tahun sehingga penyelia tersebut mencapai umur persaraan. Penyelia akan menerima elaun sejumlah RM810 hingga RM1,350 sebulan dan kemudahan cuti rehat serta cuti sakit. Masa bekerja ialah mengikut waktu pejabat. Surat Tawaran dan Perjanjian Pelantikan Penyelia serta syarat perkhidmatannya akan dikeluarkan oleh JHEAIK kepada calon yang berjaya. Syarat kelayakan untuk memohon yang ditetapkan adalah seperti berikut:

7

Warganegara Malaysia beragama Islam, rakyat Negeri Kedah;

Sedang berkhidmat sebagai guru SPI/KAFA dan berumur tidak melebihi 45 tahun pada tarikh iklan ditutup;

Tidak pernah dihukum di bawah kesalahan jenayah oleh mana-mana mahkamah;

Sihat tubuh badan dan disahkan oleh pegawai perubatan; dan

Memiliki Sijil Pelajaran Malaysia atau yang setaraf dengannya dan lulus mata pelajaran Pengetahuan Agama Islam serta Bahasa Arab; atau

Memiliki Sijil Tinggi Agama atau Empat Thanawi yang diiktiraf oleh Majlis Agama Islam Negeri Kedah dan Tauliah Al-Quran Tajwid dan Fardu Ain Jawi serta berkhidmat tidak kurang dari lima tahun sebagai guru SPI/KAFA Negeri Kedah; atau

Memiliki Sijil Rendah Pelajaran Malaysia atau Penilaian Menengah Rendah dengan sekurang-kurangnya lulus mata pelajaran Pengetahuan Agama Islam dan Bahasa Arab atau Sijil Menengah Rendah Agama yang diiktiraf oleh Majlis Agama Islam Negeri Kedah dan mempunyai Tauliah Quran Tajwid dan Fardu Ain Jawi serta berkhidmat tidak kurang dari tujuh tahun sebagai guru SPI/KAFA Negeri Kedah; atau

Memiliki Sijil Tamat Persekolahan Darjah 6 dan Tauliah Quran Tajwid dan Fardu Ain serta berkhidmat sebagai guru SPI/KAFA tidak kurang dari 10 tahun.

Pemeriksaan Audit mendapati bilangan penyelia KAFA yang dilantik sehingga tahun 2008 adalah seramai 39 orang berbanding kuota yang ditetapkan oleh JAKIM iaitu seramai 27 orang. Perkara ini berlaku kerana penyelia tersebut telah dilantik oleh JHEAIK sebelum JAKIM menetapkan kuota tersebut bermula pada 27 Januari 2006. Bilangan penyelia akan berkurangan apabila berlaku persaraan sehingga menyamai kuota JAKIM. Bilangan penyelia KAFA yang melebihi kuota ini menyebabkan JHEAIK membiayai bayaran gaji melalui peruntukan Kerajaan Negeri. Bilangan penyelia KAFA mengikut tahun adalah seperti di Jadual 2.4.

Jadual 2.4 Bilangan Penyelia KAFA

Tahun Bilangan Penyelia Dilantik Kuota JAKIM Lebihan

2006 44 27 17 2007 44 27 17 2008 39 27 12


JAKIM hanya membayar elaun penyelia berdasarkan kuota yang telah ditetapkan iaitu 27 jawatan. Akibatnya JHEAIK terpaksa menanggung bayaran elaun penyelia yang berjumlah RM261,000 bagi tahun 2006 hingga 2008. Semakan Audit turut mendapati dua pengambilan telah dibuat iaitu pada 11 Jun 2006 melibatkan dua orang penyelia dan 11 Jun 2007 juga melibatkan dua orang penyelia. Penyelia yang baru dilantik tersebut telah memenuhi semua syarat pelantikan yang ditetapkan dan telah menandatangani Surat Perjanjian Pelantikan Penyelia yang dikeluarkan oleh JHEAIK. Bagaimanapun, Panel Penemuduga tidak dianggotai oleh wakil JAKIM.

JH302449 Teks 1.indd 6 9/30/09 9:28:12 AM

6 76

Jadual 2.3 Senarai Permohonan Menubuh Dan Melaksanakan KAFA

Bagi Tahun 2006 Hingga 2008 Daerah Bil. KAFA Tarikh

Mohon Lulus Kota Setar 1. Penjara Pokok Sena 20.3.06 21.3.06

2. SK Peremba 30.7.06 15.10.06

Langkawi 1. Masjid Al-Bukhari 9.10.06 28.1.07 2. Masjid Aisyah 4.2.07 5.11.07

Kuala Muda

1. Masjid Kg. Teluk Wang 16.2.06 Belum Diluluskan 2. Surau Al-Huda 16.2.06 Belum Diluluskan 3. Surau Al-Muhajirin 16.2.06 10.12.07 4. Surau Al-Hidayah 14.12.06 8.2.07 5. Surau Kg. Kubang Bemban 11.1.07 28.1.07 6. Surau Kg. Seberang Tok Soh 25.9.07 Belum Diluluskan 7. Surau Taman Desa Enggang 22.11.07 10.12.07 8. SK Taman Intan 22.11.07 10.12.07 9. Surau Al-Syakirin 21.2.08 Belum Diluluskan


Sebanyak empat permohonan daripada Daerah Kuala Muda belum diluluskan walaupun telah dimohon sejak tahun 2006 lagi. Antara alasan yang diberi ialah bilangan guru KAFA telah memenuhi kuota yang ditetapkan oleh JAKIM. KAFA baru hanya akan dibuka sekiranya terdapat KAFA sedia ada yang ditutup. JHEAIK tidak boleh melantik guru KAFA yang baru tanpa kelulusan daripada JAKIM. Semakan Audit mendapati JHEAIK tidak membuat permohonan kepada JAKIM untuk menambah kuota guru KAFA bagi menampung permintaan penduduk Islam yang memohon pembukaan KAFA baru. Pada pendapat Audit, penubuhan KAFA adalah memuaskan. Bagaimanapun, penubuhan KAFA tidak mengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA.

2.5.2 Prestasi Penyelia KAFA a) Kelayakan Dan Pelantikan Penyelia Jawatan penyelia boleh diwujudkan dan akan dilantik apabila terdapat lebih daripada

100 orang guru KAFA bagi setiap daerah. Permohonan boleh dibuat daripada individu yang layak dengan menggunakan borang khas yang disediakan kepada JHEAIK. Pemilihan penyelia akan dibuat oleh Panel Penemuduga dan perakuan akan dikemukakan kepada Pengarah JHEAIK yang akan melantik penyelia berdasarkan perakuan tersebut secara sementara selama dua tahun. Keanggotaan Panel Penemuduga bagi pengambilan penyelia KAFA hendaklah terdiri daripada Pengarah JHEAIK sebagai pengerusi, Pengarah Bahagian Pembangunan Pendidikan Islam JAKIM atau wakil dan seorang pegawai kanan daripada Bahagian Pendidikan Islam JHEAIK. Pelantikan semula akan dibuat setiap dua tahun sehingga penyelia tersebut mencapai umur persaraan. Penyelia akan menerima elaun sejumlah RM810 hingga RM1,350 sebulan dan kemudahan cuti rehat serta cuti sakit. Masa bekerja ialah mengikut waktu pejabat. Surat Tawaran dan Perjanjian Pelantikan Penyelia serta syarat perkhidmatannya akan dikeluarkan oleh JHEAIK kepada calon yang berjaya. Syarat kelayakan untuk memohon yang ditetapkan adalah seperti berikut:

7

Warganegara Malaysia beragama Islam, rakyat Negeri Kedah;

Sedang berkhidmat sebagai guru SPI/KAFA dan berumur tidak melebihi 45 tahun pada tarikh iklan ditutup;

Tidak pernah dihukum di bawah kesalahan jenayah oleh mana-mana mahkamah;

Sihat tubuh badan dan disahkan oleh pegawai perubatan; dan

Memiliki Sijil Pelajaran Malaysia atau yang setaraf dengannya dan lulus mata pelajaran Pengetahuan Agama Islam serta Bahasa Arab; atau

Memiliki Sijil Tinggi Agama atau Empat Thanawi yang diiktiraf oleh Majlis Agama Islam Negeri Kedah dan Tauliah Al-Quran Tajwid dan Fardu Ain Jawi serta berkhidmat tidak kurang dari lima tahun sebagai guru SPI/KAFA Negeri Kedah; atau

Memiliki Sijil Rendah Pelajaran Malaysia atau Penilaian Menengah Rendah dengan sekurang-kurangnya lulus mata pelajaran Pengetahuan Agama Islam dan Bahasa Arab atau Sijil Menengah Rendah Agama yang diiktiraf oleh Majlis Agama Islam Negeri Kedah dan mempunyai Tauliah Quran Tajwid dan Fardu Ain Jawi serta berkhidmat tidak kurang dari tujuh tahun sebagai guru SPI/KAFA Negeri Kedah; atau

Memiliki Sijil Tamat Persekolahan Darjah 6 dan Tauliah Quran Tajwid dan Fardu Ain serta berkhidmat sebagai guru SPI/KAFA tidak kurang dari 10 tahun.

Pemeriksaan Audit mendapati bilangan penyelia KAFA yang dilantik sehingga tahun 2008 adalah seramai 39 orang berbanding kuota yang ditetapkan oleh JAKIM iaitu seramai 27 orang. Perkara ini berlaku kerana penyelia tersebut telah dilantik oleh JHEAIK sebelum JAKIM menetapkan kuota tersebut bermula pada 27 Januari 2006. Bilangan penyelia akan berkurangan apabila berlaku persaraan sehingga menyamai kuota JAKIM. Bilangan penyelia KAFA yang melebihi kuota ini menyebabkan JHEAIK membiayai bayaran gaji melalui peruntukan Kerajaan Negeri. Bilangan penyelia KAFA mengikut tahun adalah seperti di Jadual 2.4.

Jadual 2.4 Bilangan Penyelia KAFA

Tahun Bilangan Penyelia Dilantik Kuota JAKIM Lebihan

2006 44 27 17 2007 44 27 17 2008 39 27 12


JAKIM hanya membayar elaun penyelia berdasarkan kuota yang telah ditetapkan iaitu 27 jawatan. Akibatnya JHEAIK terpaksa menanggung bayaran elaun penyelia yang berjumlah RM261,000 bagi tahun 2006 hingga 2008. Semakan Audit turut mendapati dua pengambilan telah dibuat iaitu pada 11 Jun 2006 melibatkan dua orang penyelia dan 11 Jun 2007 juga melibatkan dua orang penyelia. Penyelia yang baru dilantik tersebut telah memenuhi semua syarat pelantikan yang ditetapkan dan telah menandatangani Surat Perjanjian Pelantikan Penyelia yang dikeluarkan oleh JHEAIK. Bagaimanapun, Panel Penemuduga tidak dianggotai oleh wakil JAKIM.

••

•••

•

•

•

JH302449 Teks 1.indd 7 9/30/09 9:28:13 AM

8 98

JHEAIK masih lagi membuat pelantikan baru bagi jawatan penyelia walaupun bilangan penyelia sedia ada telah melebihi kuota JAKIM. Selain itu, JHEAIK juga tidak membuat permohonan pertambahan penyelia kepada JAKIM dan pelantikan baru penyelia juga tidak dimaklumkan kepada JAKIM. Pada pendapat Audit, pelantikan penyelia KAFA adalah tidak memuaskan kerana pelantikan baru bagi jawatan penyelia masih dibuat walaupun telah memenuhi kuota JAKIM.

b) Nisbah Penyelia Dan Guru KAFA Tidak Seimbang

JAKIM telah menetapkan nisbah penyelia berbanding guru KAFA ialah seorang penyelia bagi 100 orang guru KAFA. Pemeriksaan Audit mendapati bilangan penyelia KAFA di Negeri Kedah sehingga akhir tahun 2008 adalah sebanyak 39 orang berbanding bilangan guru KAFA sebanyak 2,740 orang. Jadual 2.5 menunjukkan nisbah penyelia berbanding guru KAFA bagi setiap daerah.

Jadual 2.5 Nisbah Penyelia Berbanding Guru KAFA

Sehingga Tahun 2008 Bil. Daerah Bilangan Nisbah Penyelia Guru 1. JHEAIK 5 2 2:1 2. Baling 4 350 1:88 3. Bandar Baharu 1 105 1:105 4. Kota Setar 5 499 1:100 5. Kuala Muda 4 370 1:93 6. Kubang Pasu 3 295 1:98 7. Kulim 3 203 1:68 8. Langkawi 3 109 1:36 9. Padang Terap 3 181 1:60 10. Pendang 3 249 1:83 11. Sik 3 193 1:64 12. Yan 2 184 1:92

Jumlah 39 2,740 1:70 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

Daripada jadual di atas, nisbah penyelia berbanding guru KAFA bagi setiap daerah adalah tidak seragam. Nisbah guru paling ramai ialah 105 orang berbanding seorang penyelia iaitu di Daerah Bandar Baharu manakala nisbah paling sedikit ialah 36 orang berbanding seorang penyelia di Daerah Langkawi. Nisbah keseluruhan guru ialah 70 orang berbanding seorang penyelia dan nisbah ini adalah rendah dibandingkan dengan ketetapan JAKIM. Lebihan penyelia berlaku kerana penyelia sedia ada telah dilantik sebelum JAKIM menetapkan kuota pada awal tahun 2006.

Pada pendapat Audit, nisbah penyelia berbanding guru KAFA adalah baik walaupun melebihi ketetapan JAKIM kerana ini dapat meringankan tugas penyelia. c) Tanggungjawab Penyelia KAFA Garis Panduan Pelaksanaan KAFA Tahun 2006 telah menggariskan senarai tugas yang

perlu dilaksanakan oleh penyelia KAFA seperti berikut:

9

Menyelaras dan menyelia aktiviti KAFA di peringkat daerah atau negeri;

Membuat penyeliaan khas kepada setiap guru KAFA sekurang-kurangnya 6 bulan sekali;

Menjadi pegawai perhubungan di peringkat daerah antara Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah atau Kelas dengan Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Negeri;

Memastikan guru KAFA mengikuti kursus, bengkel, seminar, ijtimak dan bimbingan yang dianjurkan oleh Agensi yang berkaitan;

Menyedia dan mengemaskinikan laporan aktiviti dan maklumat KAFA serta mengemukakannya kepada JHEAIK sebulan sekali dan satu salinan dihantar kepada JAKIM;

Memantau dan mengesahkan Buku Kedatangan Guru (BKG) bagi mengelak pembayaran elaun kepada guru yang tidak hadir sebelum 20 hari bulan setiap bulan supaya penerusan atau penyekatan elaun dapat dibuat;

Bertanggungjawab kepada Pengarah JHEAIK;

Menjalankan tugas dengan penuh dedikasi dan bertanggungjawab;

Menghadiri kursus, seminar, bengkel dan lain-lain latihan seperti diarahkan; dan

Melaksanakan lain-lain tugas yang diarahkan dari semasa ke semasa.

Semakan Audit mendapati tugas yang dipertanggungjawabkan kepada penyelia KAFA telah dilaksanakan dengan baik. Bagaimanapun, semakan Audit terhadap Daftar Lawatan ke KAFA di PAD Kota Setar, PAD Kuala Muda dan PAD Langkawi mendapati 14 KAFA di Daerah Kota Setar tidak pernah dilawati oleh penyelia yang bertanggungjawab sejak tahun 2006 hingga 2008. Pemeriksaan selanjutnya mendapati 40 KAFA tidak pernah dilawati dalam masa setahun pada tahun 2006 dan 2007 serta 46 KAFA bagi tahun 2008. Perkara sebegini tidak harus berlaku kerana penyelia perlu membuat penyeliaan kepada setiap guru KAFA sekurang-kurangnya enam bulan sekali. Temu bual dengan penyelia terlibat menyatakan bahawa mereka dibebani dengan tugas yang banyak. Selain melawat KAFA, mereka terpaksa melakukan tugas pentadbiran KAFA di peringkat daerah serta diarahkan untuk membuat lawatan ke TASKA oleh Pegawai Agama Daerah dan ini telah menjadi penambahan tugas kepada penyelia terlibat. Pada pendapat Audit, secara keseluruhannya penyelia KAFA telah melaksanakan tugas dengan baik. Bagaimanapun, prestasi lawatan penyelia ke KAFA di Daerah Kota Setar adalah tidak memuaskan kerana separuh bilangan KAFA tidak pernah dilawati setiap tahun.

d) Latihan Penyelia KAFA Penyelia KAFA yang menjalankan tugas perlu menjalani latihan untuk melengkapkan diri

menghadapi situasi tugas yang diamanahkan. Penyelia perlu mengawal selia guru-guru yang ada di daerah berkenaan supaya guru mengajar kurikulum yang ditetapkan dengan

9














JH302449 Teks 1.indd 8 9/30/09 9:28:13 AM

8 98

JHEAIK masih lagi membuat pelantikan baru bagi jawatan penyelia walaupun bilangan penyelia sedia ada telah melebihi kuota JAKIM. Selain itu, JHEAIK juga tidak membuat permohonan pertambahan penyelia kepada JAKIM dan pelantikan baru penyelia juga tidak dimaklumkan kepada JAKIM. Pada pendapat Audit, pelantikan penyelia KAFA adalah tidak memuaskan kerana pelantikan baru bagi jawatan penyelia masih dibuat walaupun telah memenuhi kuota JAKIM.

b) Nisbah Penyelia Dan Guru KAFA Tidak Seimbang

JAKIM telah menetapkan nisbah penyelia berbanding guru KAFA ialah seorang penyelia bagi 100 orang guru KAFA. Pemeriksaan Audit mendapati bilangan penyelia KAFA di Negeri Kedah sehingga akhir tahun 2008 adalah sebanyak 39 orang berbanding bilangan guru KAFA sebanyak 2,740 orang. Jadual 2.5 menunjukkan nisbah penyelia berbanding guru KAFA bagi setiap daerah.

Jadual 2.5 Nisbah Penyelia Berbanding Guru KAFA

Sehingga Tahun 2008 Bil. Daerah Bilangan Nisbah Penyelia Guru 1. JHEAIK 5 2 2:1 2. Baling 4 350 1:88 3. Bandar Baharu 1 105 1:105 4. Kota Setar 5 499 1:100 5. Kuala Muda 4 370 1:93 6. Kubang Pasu 3 295 1:98 7. Kulim 3 203 1:68 8. Langkawi 3 109 1:36 9. Padang Terap 3 181 1:60 10. Pendang 3 249 1:83 11. Sik 3 193 1:64 12. Yan 2 184 1:92

Jumlah 39 2,740 1:70 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

Daripada jadual di atas, nisbah penyelia berbanding guru KAFA bagi setiap daerah adalah tidak seragam. Nisbah guru paling ramai ialah 105 orang berbanding seorang penyelia iaitu di Daerah Bandar Baharu manakala nisbah paling sedikit ialah 36 orang berbanding seorang penyelia di Daerah Langkawi. Nisbah keseluruhan guru ialah 70 orang berbanding seorang penyelia dan nisbah ini adalah rendah dibandingkan dengan ketetapan JAKIM. Lebihan penyelia berlaku kerana penyelia sedia ada telah dilantik sebelum JAKIM menetapkan kuota pada awal tahun 2006.

Pada pendapat Audit, nisbah penyelia berbanding guru KAFA adalah baik walaupun melebihi ketetapan JAKIM kerana ini dapat meringankan tugas penyelia. c) Tanggungjawab Penyelia KAFA Garis Panduan Pelaksanaan KAFA Tahun 2006 telah menggariskan senarai tugas yang

perlu dilaksanakan oleh penyelia KAFA seperti berikut:

9














9














••

•

•

•

•

••••

JH302449 Teks 1.indd 9 9/30/09 9:28:14 AM

10 1110

lebih berkesan. Semakan Audit mendapati penyelia KAFA telah diberi latihan/kursus dari semasa ke semasa. JHEAIK juga tidak menyediakan rancangan untuk mengadakan kursus dan latihan kepada penyelia KAFA. Antara kursus yang telah diadakan ialah kursus Pengurusan Dan Kewangan Penyelia KAFA anjuran JHEAIK dan kursus Kemahiran ICT anjuran JAKIM yang diadakan pada tahun 2007. Bagaimanapun, pada tahun 2006 dan 2008 tidak ada kursus/latihan diberi kepada penyelia KAFA.

Pada pendapat Audit, latihan dan kursus kepada penyelia KAFA adalah tidak memuaskan kerana tiada kursus yang dijalankan pada tahun 2006 dan 2008.

e) Elaun Penyelia KAFA Penyelia yang dilantik akan menerima bayaran elaun berjumlah RM810 hingga RM1,350

sebulan. Kerajaan Negeri akan membayar kenaikan dua tahun sekali sejumlah RM60 hingga RM600 sebulan kepada semua penyelia sebagai tambahan kepada kadar yang dibayar oleh JAKIM. JAKIM memperuntukkan kadar tetap elaun kepada penyelia iaitu RM750 sebulan kepada seramai 27 orang penyelia manakala jumlah bayaran elaun kepada penyelia selebihnya ditanggung oleh JHEAIK. Penyelia juga berkelayakan menuntut elaun perjalanan tertakluk kepada had maksimum berjumlah RM3,000 setahun.

Semakan Audit mendapati pembayaran elaun bulanan kepada penyelia adalah mengikut kadar seperti yang ditetapkan dan pemotongan Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP) juga telah dibuat dengan betul. Kelewatan pembayaran elaun telah berlaku kepada semua penyelia bagi bayaran elaun bulan Ogos serta September 2007 dan dibayar pada bulan Oktober 2007. Selain itu, semua penyelia juga telah menerima bayaran imbuhan tahunan. Semakan Audit seterusnya yang dilakukan terhadap baucar tuntutan perjalanan penyelia mendapati pada tahun 2007 seramai 17 orang penyelia KAFA telah membuat tuntutan perjalanan melebihi kadar yang ditetapkan iaitu RM3,000 setahun. Nilai lebihan elaun perjalanan yang telah dibayar oleh JHEAIK berjumlah RM15,353. Bagaimanapun pada tahun 2008, perkara ini tidak berlaku kerana telah dipantau oleh pihak pengurusan JHEAIK. JHEAIK hanya membayar sehingga kadar yang ditetapkan sahaja iaitu RM3,000. Jika ada penyelia yang membuat lawatan dan membuat tuntutan selepas itu, bayaran tidak lagi dibuat ke atas tuntutan tersebut. Pihak JAKIM dan JHEAIK sepatutnya mengkaji semula kadar tuntutan perjalanan kepada penyelia KAFA. Pada pendapat Audit, pembayaran elaun bulanan kepada penyelia adalah memuaskan. Bagaimanapun, lebihan bayaran tuntutan perjalanan tidak sepatutnya berlaku jika pengurusan pembayaran oleh JHEAIK dibuat dengan lebih teratur.

2.5.3 Prestasi Guru KAFA a) Kelayakan Dan Pelantikan Guru KAFA

Jawatan guru boleh diwujudkan dan akan dilantik apabila terdapat lebih daripada 25 orang murid bagi setiap kelas atau 15 orang murid bagi kawasan tertentu seperti dinyatakan di dalam Garis Panduan Pelaksanaan KAFA 2006. Permohonan boleh dibuat

11

daripada individu yang layak menggunakan borang yang disediakan kepada JHEAIK. Pemilihan guru akan dibuat dengan mengadakan ujian bertulis di peringkat pertama dan temu duga pada peringkat kedua. Pengarah JHEAIK akan melantik guru secara sementara berdasarkan perakuan oleh Panel Penemuduga. Surat Tawaran dan Perjanjian Pelantikan Guru serta syarat perkhidmatannya akan dikeluarkan oleh JHEAIK kepada calon yang berjaya. Guru dibahagikan kepada empat kumpulan iaitu Kategori A, Kategori B, Kategori C dan Guru JPN. Kategori A ialah guru yang memiliki sama ada IV Thanawi atau Tauliah Quran Tajwid dan Fardu Ain. Kategori B ialah guru yang memiliki sama ada Sijil Rendah Agama atau Sijil Menengah Agama atau Tauliah Quran Tajwid atau Tauliah Fardu Ain. Kategori C ialah guru yang memiliki Sijil Darjah 6 Sekolah Rendah Kebangsaan dan mempunyai kemahiran dalam pembacaan Al-Quran. Manakala Guru JPN adalah terdiri daripada guru Jabatan Pelajaran Negeri yang mengajar KAFA secara sambilan. Syarat kelayakan untuk memohon yang ditetapkan oleh JAKIM adalah seperti berikut: Berumur antara 18 tahun hingga 60 tahun; Sihat tubuh badan dan disahkan oleh pegawai perubatan; Lulus Sijil Pelajaran Malaysia (SPM) dengan kepujian Bahasa Melayu, Pendidikan

Islam atau lulus Pengajian Syariah Islamiah atau Pengajian Al-Quran, dan Al-Sunnah dan lulus Bahasa Arab Tinggi atau kepujian Bahasa Arab Komunikasi atau yang setaraf dengannya; dan

Mempunyai pengetahuan dan kemahiran dalam Al-Quran, Fardu Ain dan Tulisan Jawi.

Manakala syarat tambahan yang ditetapkan oleh JHEAIK adalah seperti berikut: Warganegara Malaysia beragama Islam, rakyat Negeri Kedah; Sekurang-kurangnya memiliki Sijil Darjah 6 Sekolah Rendah Kebangsaan dan

mempunyai kemahiran Al-Quran. Keutamaan akan diberi kepada mereka yang memiliki sijil yang lebih tinggi seperti Sekolah Rendah Agama, Sekolah Menengah Rendah Agama, Tauliah Al-Quran dan Tajwid serta Tauliah Fardu Ain, Sijil Tinggi Agama atau IV Thanawi.

Pemeriksaan Audit mendapati JAKIM telah menetapkan kuota guru bagi Negeri Kedah seramai 2,772 orang apabila Garis Panduan Pelaksanaan KAFA mula berkuat kuasa. Jumlah guru yang dilantik sehingga tahun 2008 adalah berjumlah 2,740 orang. Jumlah lantikan baru pada tahun 2006 ialah seramai 441 orang, tahun 2007 seramai 228 orang dan bagi tahun 2008 pula adalah seramai 158 orang. Lantikan baru tersebut adalah berikutan kekosongan yang disebabkan oleh guru yang sedia ada telah berhenti atau bersara. Hasil semakan terhadap fail surat peletakan jawatan guru mendapati alasan yang diberikan ialah mereka telah menerima tawaran jawatan yang tetap, menyambung pengajian, masalah kesihatan dan sebagainya. Pelantikan semua guru tersebut telah memenuhi syarat yang ditetapkan dan melalui prosedur yang betul. Lantikan adalah secara kontrak selama dua tahun dan pemeriksaan Audit terhadap lantikan yang tamat tempoh mendapati tindakan pembaharuan kontrak telah dibuat. Tempoh bagi perkhidmatan ditetapkan sehingga guru mencapai umur 56 tahun. Bilangan guru KAFA sehingga tahun 2008 mengikut kategori adalah seperti di Jadual 2.6.

10








11







JH302449 Teks 1.indd 10 9/30/09 9:28:15 AM

10 1110








11







10








11







•••

•

••

JH302449 Teks 1.indd 11 9/30/09 9:28:15 AM

12 1312

Jadual 2.6 Bilangan Guru KAFA Mengikut Kategori Sehingga Tahun 2008

Bil. Daerah Kategori Guru Jumlah A B C JPN 1. JHEAIK 1 1 - - 2 2. Baling 119 87 138 6 350 3. Bandar Baharu 23 15 67 - 105 4. Kota Setar 150 132 214 3 499 5. Kuala Muda 90 110 166 4 370 6. Kubang Pasu 69 70 154 2 295 7. Kulim 45 46 102 10 203 8. Langkawi 25 32 52 - 109 9. Padang Terap 64 64 52 1 181 10. Pendang 59 74 113 3 249 11. Sik 63 47 82 1 193 12. Yan 65 58 59 2 184

Jumlah 773 736 1,199 32 2,740 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

Pada pendapat Audit, pengurusan pelantikan guru KAFA adalah baik kerana guru yang dilantik telah mematuhi syarat yang ditetapkan.

b) Nisbah Guru KAFA Berbanding Murid JAKIM menetapkan bahawa guru boleh dilantik apabila terdapat lebih daripada 25 orang murid bagi setiap kelas atau 15 orang murid bagi kawasan tertentu. Pemeriksaan Audit mendapati jumlah guru KAFA yang dilantik sehingga akhir tahun 2008 adalah seramai 2,740 orang berbanding jumlah murid iaitu seramai 76,935 orang. Daripada jumlah tersebut, seramai dua orang guru telah ditempatkan di JHEAIK dan menjalankan tugas sebagai pembantu penyelia. Nisbah guru KAFA berbanding murid mengikut daerah di Negeri Kedah adalah seperti di Jadual 2.7.

Jadual 2.7 Nisbah Guru Berbanding Murid KAFA Sehingga Tahun 2008

Bil. Daerah Bilangan Nisbah Guru Murid 1. Baling 350 10,943 1:31 2. Bandar Baharu 105 2,899 1:28 3. Kota Setar 499 11,856 1:24 4. Kuala Muda 370 11,562 1:31 5. Kubang Pasu 295 8,509 1:29 6. Kulim 203 6,311 1:31 7. Langkawi 109 3,571 1:33 8. Padang Terap 181 4,707 1:26 9. Pendang 249 6,450 1:26 10. Sik 193 5,887 1:31 11. Yan 184 4,240 1:23

Jumlah 2,738 76,935 1:28 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

Daripada Jadual di atas, nisbah guru berbanding murid KAFA adalah tidak seragam antara daerah. Nisbah murid paling ramai ialah 33 orang berbanding seorang guru iaitu di Daerah Langkawi manakala nisbah paling sedikit ialah 23 orang berbanding seorang guru iaitu di Daerah Yan. Nisbah keseluruhan ialah 28 orang murid berbanding seorang guru.

13

Pada pendapat Audit, nisbah guru berbanding murid KAFA di setiap daerah adalah baik. Walaupun tidak seragam tetapi nisbah murid masih tidak melebihi 40 orang berbanding seorang guru KAFA.

c) Tanggungjawab Guru KAFA

Tugas guru KAFA yang telah ditetapkan di dalam Garis Panduan Pelaksanaan KAFA Tahun 2006 adalah seperti berikut:

Menandatangani Buku Kedatangan Guru (BKG) setiap kali mengajar;

Membuat rancangan mengajar tahunan dan harian di dalam Buku Rekod Mengajar (BRM);

Merekodkan kehadiran murid dalam Jadual Kedatangan Murid (JKM) setiap kali pengajian;

Melaksanakan pengajaran dan pembelajaran kelas sebagaimana yang ditetapkan oleh JAKIM dan tertakluk kepada perubahan dari semasa ke semasa;

Memaklumkan kepada penyelia dengan mengisi borang yang disediakan jika tidak hadir bertugas;

Membuat laporan bulanan sebelum atau pada tujuh hari bulan pada bulan berikutnya dan dikemukakan kepada Pejabat Agama Daerah;

Mematuhi segala arahan yang dibuat oleh penyelia yang melawat ke kelas atau tempat guru itu mengajar;

Melaksanakan pengajaran dan pembelajaran mengikut kurikulum yang ditetapkan; dan


Pemeriksaan Audit terhadap fail, rekod dan dokumen di 16 KAFA yang dilawati mendapati semua tugas guru telah dilaksanakan dengan baik dan semua arahan telah dipatuhi. BRM telah dikemas kini dan kedatangan murid telah dicatat ke dalam JKM. Laporan Bulanan juga telah disediakan dan dihantar kepada PAD terlibat.

Bagaimanapun, didapati hanya seorang guru yang mengajar di KAFA Dewan Kampung Keluncur, Daerah Kota Setar tidak menyelenggarakan BRM kerana hanya terdapat sebuah kelas yang menggabungkan murid Tahun 2, 3, 4 dan 5. Selain itu, semua guru yang bertugas di KAFA bertempat di sekolah kebangsaan juga terlibat bagi membantu aktiviti sekolah tersebut. Hasil temu bual dengan guru terlibat mendapati mereka terpaksa melakukannya atas arahan guru besar yang juga merupakan pengerusi Jawatankuasa Pelaksanaan KAFA Peringkat Sekolah. Pada pendapat Audit, guru KAFA telah melaksanakan tugas yang diamanahkan dengan baik.

JH302449 Teks 1.indd 12 9/30/09 9:28:16 AM

12 1312

Jadual 2.6 Bilangan Guru KAFA Mengikut Kategori Sehingga Tahun 2008

Bil. Daerah Kategori Guru Jumlah A B C JPN 1. JHEAIK 1 1 - - 2 2. Baling 119 87 138 6 350 3. Bandar Baharu 23 15 67 - 105 4. Kota Setar 150 132 214 3 499 5. Kuala Muda 90 110 166 4 370 6. Kubang Pasu 69 70 154 2 295 7. Kulim 45 46 102 10 203 8. Langkawi 25 32 52 - 109 9. Padang Terap 64 64 52 1 181 10. Pendang 59 74 113 3 249 11. Sik 63 47 82 1 193 12. Yan 65 58 59 2 184

Jumlah 773 736 1,199 32 2,740 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

Pada pendapat Audit, pengurusan pelantikan guru KAFA adalah baik kerana guru yang dilantik telah mematuhi syarat yang ditetapkan.

b) Nisbah Guru KAFA Berbanding Murid JAKIM menetapkan bahawa guru boleh dilantik apabila terdapat lebih daripada 25 orang murid bagi setiap kelas atau 15 orang murid bagi kawasan tertentu. Pemeriksaan Audit mendapati jumlah guru KAFA yang dilantik sehingga akhir tahun 2008 adalah seramai 2,740 orang berbanding jumlah murid iaitu seramai 76,935 orang. Daripada jumlah tersebut, seramai dua orang guru telah ditempatkan di JHEAIK dan menjalankan tugas sebagai pembantu penyelia. Nisbah guru KAFA berbanding murid mengikut daerah di Negeri Kedah adalah seperti di Jadual 2.7.

Jadual 2.7 Nisbah Guru Berbanding Murid KAFA Sehingga Tahun 2008

Bil. Daerah Bilangan Nisbah Guru Murid 1. Baling 350 10,943 1:31 2. Bandar Baharu 105 2,899 1:28 3. Kota Setar 499 11,856 1:24 4. Kuala Muda 370 11,562 1:31 5. Kubang Pasu 295 8,509 1:29 6. Kulim 203 6,311 1:31 7. Langkawi 109 3,571 1:33 8. Padang Terap 181 4,707 1:26 9. Pendang 249 6,450 1:26 10. Sik 193 5,887 1:31 11. Yan 184 4,240 1:23

Jumlah 2,738 76,935 1:28 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

Daripada Jadual di atas, nisbah guru berbanding murid KAFA adalah tidak seragam antara daerah. Nisbah murid paling ramai ialah 33 orang berbanding seorang guru iaitu di Daerah Langkawi manakala nisbah paling sedikit ialah 23 orang berbanding seorang guru iaitu di Daerah Yan. Nisbah keseluruhan ialah 28 orang murid berbanding seorang guru.

13

Pada pendapat Audit, nisbah guru berbanding murid KAFA di setiap daerah adalah baik. Walaupun tidak seragam tetapi nisbah murid masih tidak melebihi 40 orang berbanding seorang guru KAFA.

c) Tanggungjawab Guru KAFA

Tugas guru KAFA yang telah ditetapkan di dalam Garis Panduan Pelaksanaan KAFA Tahun 2006 adalah seperti berikut:

Menandatangani Buku Kedatangan Guru (BKG) setiap kali mengajar;

Membuat rancangan mengajar tahunan dan harian di dalam Buku Rekod Mengajar (BRM);

Merekodkan kehadiran murid dalam Jadual Kedatangan Murid (JKM) setiap kali pengajian;

Melaksanakan pengajaran dan pembelajaran kelas sebagaimana yang ditetapkan oleh JAKIM dan tertakluk kepada perubahan dari semasa ke semasa;

Memaklumkan kepada penyelia dengan mengisi borang yang disediakan jika tidak hadir bertugas;

Membuat laporan bulanan sebelum atau pada tujuh hari bulan pada bulan berikutnya dan dikemukakan kepada Pejabat Agama Daerah;

Mematuhi segala arahan yang dibuat oleh penyelia yang melawat ke kelas atau tempat guru itu mengajar;

Melaksanakan pengajaran dan pembelajaran mengikut kurikulum yang ditetapkan; dan


Pemeriksaan Audit terhadap fail, rekod dan dokumen di 16 KAFA yang dilawati mendapati semua tugas guru telah dilaksanakan dengan baik dan semua arahan telah dipatuhi. BRM telah dikemas kini dan kedatangan murid telah dicatat ke dalam JKM. Laporan Bulanan juga telah disediakan dan dihantar kepada PAD terlibat.

Bagaimanapun, didapati hanya seorang guru yang mengajar di KAFA Dewan Kampung Keluncur, Daerah Kota Setar tidak menyelenggarakan BRM kerana hanya terdapat sebuah kelas yang menggabungkan murid Tahun 2, 3, 4 dan 5. Selain itu, semua guru yang bertugas di KAFA bertempat di sekolah kebangsaan juga terlibat bagi membantu aktiviti sekolah tersebut. Hasil temu bual dengan guru terlibat mendapati mereka terpaksa melakukannya atas arahan guru besar yang juga merupakan pengerusi Jawatankuasa Pelaksanaan KAFA Peringkat Sekolah. Pada pendapat Audit, guru KAFA telah melaksanakan tugas yang diamanahkan dengan baik.

••

•

•

•

•

•

•

•

JH302449 Teks 1.indd 13 9/30/09 9:28:17 AM

14 1514

d) Latihan Guru KAFA Latihan dan kursus adalah perlu bagi meningkatkan ilmu pengetahuan dan kemahiran untuk guru melaksanakan tugas dengan lebih cekap dan berkesan. Pemeriksaan Audit mendapati pada tahun 2006 hingga 2008 sebanyak sembilan kursus telah dianjurkan kepada guru KAFA. Bagaimanapun, maklumat mengenai bilangan guru yang terlibat tidak dapat diperolehi kerana rekod mengenainya tidak disimpan. Maklumat latihan dan kursus yang telah diadakan adalah seperti di Jadual 2.8.

Jadual 2.8 Latihan Dan Kursus Kepada Guru KAFA Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Bil. Nama Latihan/Kursus Kekerapan Bil. Hari 2006 1. Kursus Asas Guru SPI/KAFA 6 2

2. Kursus Pengajian Dan Pembelajaran 1 3

2007

1. Kursus Asas Guru SPI/KAFA 2 2 2. Kursus Sistem Ejaan Jawi 1 1 3. Kursus Jurulatih Umum Pendidikan Guru KAFA 1 4 4. Kursus Naqib Talaqi Al-Quran Guru SPI/KAFA 1 2 5. Taklimat Peperiksaan – Kertas Jawapan UPKK

Tahun 2007 (Guru Pemeriksa) 1 1

2008 1. Kursus Asas Guru SPI/KAFA 4 2 2. Kursus Naqib Talaqi Al-Quran Guru SPI/KAFA 3 2

Sumber: Rekod Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

Selain itu, Kursus Tahsin dan Taranum juga telah diadakan di masjid tertentu bagi setiap daerah selama satu setengah jam (1½). Kursus yang diwajibkan hadir kepada semua guru ini telah diadakan antara 20 hingga 22 kali setiap tahun. Berbeza dengan guru KAFA, guru j-QAF adalah terdiri dari guru lepasan ijazah yang dilantik secara tetap ke dalam perkhidmatan oleh Suruhanjaya Perkhidmatan Pendidikan setelah menjalani latihan dan kursus perguruan secara formal. Guru j-QAF juga dikehendaki mengikuti kursus yang diadakan pada masa cuti sekolah.

Pada pendapat Audit, kursus dan latihan yang diberikan kepada guru KAFA adalah tidak memuaskan kerana tidak mencukupi dari segi kandungan dan masa. Ini menyebabkan guru KAFA tidak mendapat pengiktirafan oleh institusi pendidikan tempatan.

e) Elaun Guru KAFA Guru yang dilantik akan menerima elaun sejumlah RM500 hingga RM562 sebulan. JAKIM memperuntukkan bayaran elaun kepada guru sejumlah RM500 sebulan dan selebihnya ditanggung oleh JHEAIK. Pemeriksaan Audit mendapati JHEAIK telah memperuntukkan tambahan elaun kepada setiap guru bergantung kepada kategori guru tersebut. Guru Kategori A dibayar tambahan sejumlah RM62, Kategori B sejumlah RM32 dan Kategori C sejumlah RM2. Manakala Guru JPN pula tiada tambahan elaun dibayar oleh JHEAIK kerana kumpulan ini merupakan guru yang mengajar KAFA secara sambilan dan telah mempunyai pekerjaan tetap sebagai guru di sekolah kebangsaan biasa. Guru juga tidak mendapat kelayakan menuntut elaun perjalanan. Semakan Audit seterusnya mendapati kelewatan bayaran elaun bulanan kepada semua guru KAFA telah berlaku iaitu elaun bulan Ogos dan September 2007 telah dibayar pada bulan Oktober 2007. Selain itu, pembayaran elaun kepada guru telah dibuat dengan teratur dan mengikut peraturan serta pemotongan KWSP juga telah dibuat dengan sewajarnya.

15

Pada pendapat Audit, pengurusan bayaran elaun bulanan kepada guru KAFA adalah baik. Bagaimanapun, kadar elaun yang ditetapkan oleh JAKIM adalah rendah dan menyebabkan guru KAFA berada di bawah paras kemiskinan.

f) Guru KAFA Tidak Dibayar Imbuhan Tahunan

Kerajaan telah memutuskan untuk memberi imbuhan tahunan kepada kakitangan Awam Persekutuan bagi tahun 2008 sebagai menghargai peningkatan produktiviti dan sumbangan mereka kepada pembangunan negara selaras dengan Pekeliling Perkhidmatan Bil. 13 Tahun 2008. Antara penjawat awam yang layak dipertimbangkan untuk mendapat imbuhan tahunan tersebut adalah terdiri daripada:

i) Pegawai tetap, sementara, sangkut, sambilan, kontrak, dan guru sandaran;

ii) Pegawai yang bercuti separuh gaji;

iii) Pegawai yang dikenakan hukuman tatatertib iaitu amaran atau amaran keras;

iv) Pemandu yang dilantik oleh Jawatan Utama ‘B’ dan ke atas serta Gred Khas ‘A’ dan ke atas; dan

v) Pegawai kontrak yang putus perkhidmatannya selama satu hari sebelum disambung semula kontrak perkhidmatannya.

Semakan Audit terhadap rekod kewangan JHEAIK mendapati, bayaran imbuhan tahunan kepada guru KAFA tidak pernah dibayar kerana kekangan kewangan JAKIM dan Kerajaan Negeri tidak memberi peruntukan kepada JHEAIK untuk tujuan bayaran imbuhan tahunan kepada guru KAFA.

Pada pendapat Audit, imbuhan tahunan yang tidak dibayar kepada guru KAFA adalah tidak memuaskan kerana pekeliling yang dikeluarkan adalah mencukupi dan jelas maksudnya bagi melayakkan guru KAFA dibayar imbuhan tersebut. 2.5.4 Prestasi Murid a) Pengambilan Dan Penempatan Murid

Pelaksanaan KAFA adalah disasarkan kepada murid berumur 6 hingga 12 tahun sahaja. Bagi mata pelajaran Al-Quran, murid akan ditempatkan dalam sesuatu kelas mengikut tahap kemampuan mereka membaca Al-Quran. Murid juga akan ditempatkan dalam kelas yang sama mengikut umur kecuali bagi murid yang lemah dan bermasalah akan ditempatkan dalam kelas khas yang sesuai. Keutamaan akan diberikan terhadap pengambilan dan penempatan murid yang lemah dari segi penguasaan Al-Quran dan Fardu Ain.

Dalam aspek pengajaran, KAFA akan berorientasikan aspek pendidikan iaitu ke arah mendidik seseorang murid dan juga untuk memperkukuhkan asas-asas pendidikan yang dipelajari di sekolah rendah. Oleh itu, KAFA akan memberi penekanan kepada latihan amali. Kelas pengajian ini adalah bagi tempoh enam tahun dan akan dibahagikan kepada dua tahap. Tahap I terdiri daripada darjah 1, 2 dan 3 dan Tahap II daripada darjah 4, 5 dan 6. Murid darjah 1 di sekolah rendah akan belajar darjah 1 dalam KAFA dan begitulah seterusnya sehingga darjah 6. Tahap I akan diberi penekanan terhadap

15













JH302449 Teks 1.indd 14 9/30/09 9:28:18 AM

14 1514

d) Latihan Guru KAFA Latihan dan kursus adalah perlu bagi meningkatkan ilmu pengetahuan dan kemahiran untuk guru melaksanakan tugas dengan lebih cekap dan berkesan. Pemeriksaan Audit mendapati pada tahun 2006 hingga 2008 sebanyak sembilan kursus telah dianjurkan kepada guru KAFA. Bagaimanapun, maklumat mengenai bilangan guru yang terlibat tidak dapat diperolehi kerana rekod mengenainya tidak disimpan. Maklumat latihan dan kursus yang telah diadakan adalah seperti di Jadual 2.8.

Jadual 2.8 Latihan Dan Kursus Kepada Guru KAFA Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Bil. Nama Latihan/Kursus Kekerapan Bil. Hari 2006 1. Kursus Asas Guru SPI/KAFA 6 2

2. Kursus Pengajian Dan Pembelajaran 1 3

2007

1. Kursus Asas Guru SPI/KAFA 2 2 2. Kursus Sistem Ejaan Jawi 1 1 3. Kursus Jurulatih Umum Pendidikan Guru KAFA 1 4 4. Kursus Naqib Talaqi Al-Quran Guru SPI/KAFA 1 2 5. Taklimat Peperiksaan – Kertas Jawapan UPKK

Tahun 2007 (Guru Pemeriksa) 1 1

2008 1. Kursus Asas Guru SPI/KAFA 4 2 2. Kursus Naqib Talaqi Al-Quran Guru SPI/KAFA 3 2

Sumber: Rekod Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

Selain itu, Kursus Tahsin dan Taranum juga telah diadakan di masjid tertentu bagi setiap daerah selama satu setengah jam (1½). Kursus yang diwajibkan hadir kepada semua guru ini telah diadakan antara 20 hingga 22 kali setiap tahun. Berbeza dengan guru KAFA, guru j-QAF adalah terdiri dari guru lepasan ijazah yang dilantik secara tetap ke dalam perkhidmatan oleh Suruhanjaya Perkhidmatan Pendidikan setelah menjalani latihan dan kursus perguruan secara formal. Guru j-QAF juga dikehendaki mengikuti kursus yang diadakan pada masa cuti sekolah.

Pada pendapat Audit, kursus dan latihan yang diberikan kepada guru KAFA adalah tidak memuaskan kerana tidak mencukupi dari segi kandungan dan masa. Ini menyebabkan guru KAFA tidak mendapat pengiktirafan oleh institusi pendidikan tempatan.

e) Elaun Guru KAFA Guru yang dilantik akan menerima elaun sejumlah RM500 hingga RM562 sebulan. JAKIM memperuntukkan bayaran elaun kepada guru sejumlah RM500 sebulan dan selebihnya ditanggung oleh JHEAIK. Pemeriksaan Audit mendapati JHEAIK telah memperuntukkan tambahan elaun kepada setiap guru bergantung kepada kategori guru tersebut. Guru Kategori A dibayar tambahan sejumlah RM62, Kategori B sejumlah RM32 dan Kategori C sejumlah RM2. Manakala Guru JPN pula tiada tambahan elaun dibayar oleh JHEAIK kerana kumpulan ini merupakan guru yang mengajar KAFA secara sambilan dan telah mempunyai pekerjaan tetap sebagai guru di sekolah kebangsaan biasa. Guru juga tidak mendapat kelayakan menuntut elaun perjalanan. Semakan Audit seterusnya mendapati kelewatan bayaran elaun bulanan kepada semua guru KAFA telah berlaku iaitu elaun bulan Ogos dan September 2007 telah dibayar pada bulan Oktober 2007. Selain itu, pembayaran elaun kepada guru telah dibuat dengan teratur dan mengikut peraturan serta pemotongan KWSP juga telah dibuat dengan sewajarnya.

15













15













JH302449 Teks 1.indd 15 9/30/09 9:28:18 AM

16 1716

kelas pengajian Al-Quran. Pemeriksaan Audit mendapati jumlah murid yang mendaftar untuk pengajian KAFA bagi tahun 2006 ialah seramai 76,788 orang, tahun 2007 seramai 76,800 orang dan tahun 2008 seramai 76,935 orang. Jumlah murid Islam sekolah rendah mengikut rekod Jabatan Pelajaran Negeri Kedah bagi tahun 2008 adalah seramai 177,855 orang manakala yang mendaftar KAFA hanya seramai 76,935 orang sahaja iaitu 43.26%. Perbandingan jumlah murid yang mendaftar KAFA dengan jumlah murid Islam sekolah rendah seluruh Negeri Kedah bagi tahun 2008 untuk Daerah Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi adalah seperti di Jadual 2.9.

Jadual 2.9 Jumlah Murid Islam Dan Murid Mendaftar KAFA Bagi Tahun 2008

Daerah Jumlah Murid Islam Sekolah Rendah Peratus Murid

Yang Mendaftar KAFA

(%) Keseluruhan Mendaftar

KAFA Tidak

Mendaftar KAFA

Kota Setar 35,165 11,856 23,309 33.7 Kuala Muda 28,226 11,562 16,664 41.0 Langkawi 10,368 3,571 6,797 34.4


Daripada Jadual di atas, peratus murid yang mendaftar KAFA adalah kurang 50% bagi tiga daerah tersebut. Pemeriksaan yang dilakukan semasa lawatan Audit ke 16 KAFA terpilih di Daerah Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi mendapati KAFA dilaksanakan dalam empat darjah sahaja iaitu bermula darjah 2 hingga darjah 5. Amalan ini telah mendapat kebenaran daripada JHEAIK. Kelas darjah 1 kebiasaannya kurang mendapat sambutan dan kelas darjah 6 pula tidak diadakan supaya memberi peluang kepada murid untuk menghadapi Ujian Penilaian Sekolah Rendah (UPSR). Semua murid telah ditempatkan mengikut umur dan pengasingan murid telah dibuat semasa pengajaran Al-Quran mengikut kebolehan murid tersebut.

Pada pendapat Audit, pengambilan murid adalah kurang memuaskan kerana pelaksanaan KAFA tidak mewajibkan setiap murid Islam sekolah rendah mengikuti KAFA.

b) Kelas Kurang 25 Orang Murid Dan Penempatan Bercampur Darjah Bilangan murid dalam satu kelas ditetapkan sebanyak 20 hingga 30 murid sahaja dan dipecahkan kepada kumpulan yang lebih kecil semasa pengajian Al-Quran. Pemeriksaan Audit semasa lawatan mendapati empat KAFA iaitu Surau Taman Wira di Daerah Kota Setar, Masjid Kampung Penghulu Him di Daerah Kuala Muda dan Surau Polis Marin serta Surau Ibu Pejabat Polis Daerah di Daerah Langkawi telah menggabungkan kelas iaitu darjah 2 dengan darjah 3 dan darjah 4 dengan darjah 5 kerana guru dan bangunan kelas tidak mencukupi. Foto 2.1 di bawah menunjukkan satu kelas yang menempatkan murid darjah 1 seramai enam orang murid, darjah 2 seramai 14 orang dan darjah 3 seramai 16 orang murid di KAFA Masjid Penghulu Him, Daerah Kuala Muda.

17

Manakala KAFA di Dewan Kampung Keluncur di Daerah Kota Setar pula terpaksa menggabungkan semua murid di dalam satu kelas. Ini berikutan KAFA tersebut mempunyai satu bangunan yang kecil dan terdapat seorang guru sahaja yang mengajar. Bilangan murid juga didapati tidak ramai iaitu darjah 3 seramai 14 orang, darjah 4 seramai 10 orang dan darjah 5 juga seramai 10 orang. Hasil temu bual dengan guru tersebut menyatakan bahawa beliau tidak boleh melaksanakan pengajaran mengikut silibus yang diarahkan kerana darjah yang bercampur dan hanya mengutamakan pengajian Al-Quran sahaja. Foto 2.2 menunjukkan keadaan kelas yang digabungkan di KAFA Dewan Kampung Keluncur.

Foto 2.2 Keadaan Kelas Yang Menggabungkan Semua Murid KAFA

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: KAFA Dewan Kampung Keluncur, Daerah Kota Setar Tarikh: 10 November 2008

Foto 2.1 Keadaan Murid Darjah 1, 2 Dan 3 Di Dalam Satu Kelas

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: KAFA Masjid Kampung Penghulu Him, Daerah Kuala Muda Tarikh: 2 November 2008

JH302449 Teks 1.indd 16 9/30/09 9:28:19 AM

16 1716

kelas pengajian Al-Quran. Pemeriksaan Audit mendapati jumlah murid yang mendaftar untuk pengajian KAFA bagi tahun 2006 ialah seramai 76,788 orang, tahun 2007 seramai 76,800 orang dan tahun 2008 seramai 76,935 orang. Jumlah murid Islam sekolah rendah mengikut rekod Jabatan Pelajaran Negeri Kedah bagi tahun 2008 adalah seramai 177,855 orang manakala yang mendaftar KAFA hanya seramai 76,935 orang sahaja iaitu 43.26%. Perbandingan jumlah murid yang mendaftar KAFA dengan jumlah murid Islam sekolah rendah seluruh Negeri Kedah bagi tahun 2008 untuk Daerah Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi adalah seperti di Jadual 2.9.

Jadual 2.9 Jumlah Murid Islam Dan Murid Mendaftar KAFA Bagi Tahun 2008

Daerah Jumlah Murid Islam Sekolah Rendah Peratus Murid

Yang Mendaftar KAFA

(%) Keseluruhan Mendaftar

KAFA Tidak

Mendaftar KAFA

Kota Setar 35,165 11,856 23,309 33.7 Kuala Muda 28,226 11,562 16,664 41.0 Langkawi 10,368 3,571 6,797 34.4


Daripada Jadual di atas, peratus murid yang mendaftar KAFA adalah kurang 50% bagi tiga daerah tersebut. Pemeriksaan yang dilakukan semasa lawatan Audit ke 16 KAFA terpilih di Daerah Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi mendapati KAFA dilaksanakan dalam empat darjah sahaja iaitu bermula darjah 2 hingga darjah 5. Amalan ini telah mendapat kebenaran daripada JHEAIK. Kelas darjah 1 kebiasaannya kurang mendapat sambutan dan kelas darjah 6 pula tidak diadakan supaya memberi peluang kepada murid untuk menghadapi Ujian Penilaian Sekolah Rendah (UPSR). Semua murid telah ditempatkan mengikut umur dan pengasingan murid telah dibuat semasa pengajaran Al-Quran mengikut kebolehan murid tersebut.

Pada pendapat Audit, pengambilan murid adalah kurang memuaskan kerana pelaksanaan KAFA tidak mewajibkan setiap murid Islam sekolah rendah mengikuti KAFA.

b) Kelas Kurang 25 Orang Murid Dan Penempatan Bercampur Darjah Bilangan murid dalam satu kelas ditetapkan sebanyak 20 hingga 30 murid sahaja dan dipecahkan kepada kumpulan yang lebih kecil semasa pengajian Al-Quran. Pemeriksaan Audit semasa lawatan mendapati empat KAFA iaitu Surau Taman Wira di Daerah Kota Setar, Masjid Kampung Penghulu Him di Daerah Kuala Muda dan Surau Polis Marin serta Surau Ibu Pejabat Polis Daerah di Daerah Langkawi telah menggabungkan kelas iaitu darjah 2 dengan darjah 3 dan darjah 4 dengan darjah 5 kerana guru dan bangunan kelas tidak mencukupi. Foto 2.1 di bawah menunjukkan satu kelas yang menempatkan murid darjah 1 seramai enam orang murid, darjah 2 seramai 14 orang dan darjah 3 seramai 16 orang murid di KAFA Masjid Penghulu Him, Daerah Kuala Muda.

17

Manakala KAFA di Dewan Kampung Keluncur di Daerah Kota Setar pula terpaksa menggabungkan semua murid di dalam satu kelas. Ini berikutan KAFA tersebut mempunyai satu bangunan yang kecil dan terdapat seorang guru sahaja yang mengajar. Bilangan murid juga didapati tidak ramai iaitu darjah 3 seramai 14 orang, darjah 4 seramai 10 orang dan darjah 5 juga seramai 10 orang. Hasil temu bual dengan guru tersebut menyatakan bahawa beliau tidak boleh melaksanakan pengajaran mengikut silibus yang diarahkan kerana darjah yang bercampur dan hanya mengutamakan pengajian Al-Quran sahaja. Foto 2.2 menunjukkan keadaan kelas yang digabungkan di KAFA Dewan Kampung Keluncur.

Foto 2.2 Keadaan Kelas Yang Menggabungkan Semua Murid KAFA

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: KAFA Dewan Kampung Keluncur, Daerah Kota Setar Tarikh: 10 November 2008

Foto 2.1 Keadaan Murid Darjah 1, 2 Dan 3 Di Dalam Satu Kelas


JH302449 Teks 1.indd 17 9/30/09 9:28:19 AM

18 1918

Pemeriksaan Audit mendapati bilangan murid yang belajar di KAFA Dewan Kampung Keluncur adalah terlalu sedikit bagi membentuk satu kelas mengikut peringkat umur kerana pengajian KAFA tidak diwajibkan kepada semua murid Islam sekolah rendah. Pada pendapat Audit, penempatan secara menggabungkan murid daripada darjah yang berbeza di dalam satu kelas adalah tidak memuaskan kerana guru dan murid KAFA tidak dapat memberi tumpuan sepenuhnya terhadap pengajaran dan pembelajaran silibus KAFA.

c) Pencapaian Prestasi Ujian Penilaian Kelas KAFA

Peperiksaan atau ujian yang diadakan bertujuan untuk menilai tahap pencapaian dan pemahaman seseorang murid selepas tamat sesuatu sesi pembelajaran. Di dalam KAFA, ujian penilaian penggal dan bulanan akan dikendalikan oleh guru mengikut keperluan. Setiap kemajuan pelajaran murid akan direkodkan untuk penilaian. Satu ujian penilaian di akhir tahun pengajian akan dikendalikan oleh sebuah Lembaga Peperiksaan di peringkat negeri iaitu Ujian Penilaian Kelas KAFA (UPKK). UPKK akan diadakan bagi murid yang mengikuti KAFA dalam darjah 5 secara amali bagi mata pelajaran seperti Hafazan Al-Quran dan Amali Solat. Manakala ujian bertulis akan diadakan bagi mata pelajaran yang lain. Satu sijil akan dikeluarkan oleh JAKIM kepada semua pelajar yang mengambil UPKK manakala JHEAIK pula akan mengeluarkan Sijil Sekolah Pendidikan Islam kepada pelajar yang lulus 4 mata pelajaran di dalam UPKK. Jabatan Pelajaran Negeri Kedah mengiktiraf sijil UPKK dengan memberikan pemberat sebanyak 10% bagi membuat penilaian permohonan kemasukan murid ke sekolah berasrama penuh di Kedah. Pemeriksaan Audit mendapati semua KAFA yang dilawati telah mengadakan ujian/peperiksaan sekurang-kurangnya sekali dalam setahun bagi semua darjah. Seterusnya, pihak Audit mendapati jumlah murid yang mendaftar dan menduduki UPKK serta jumlah murid lulus adalah seperti di Jadual 2.10.

Jadual 2.10 Keputusan UPKK

Tahun Jumlah Calon Peratus (%)

Daftar Hadir Tidak Hadir Lulus Gagal Lulus Gagal

2006 17,484 16,181 1,303 14,944 1,237 92.4 7.6 2007 17,807 16,411 1,396 15,545 866 94.7 5.3 2008 18,413 17,330 1,083 16,376 954 94.5 5.5


Dari Jadual di atas, masih terdapat murid berdaftar yang tidak hadir menduduki UPKK iaitu seramai 1,303 orang atau 7.5% bagi tahun 2006, 1,396 orang atau 7.8% bagi tahun 2007 dan 1,083 orang atau 5.9% bagi tahun 2008. Di samping itu, juga terdapat murid yang gagal di dalam UPKK iaitu seramai 1,237 orang atau 7.6% bagi tahun 2006, 866 orang atau 5.3% bagi tahun 2007 dan 954 orang atau 5.5% bagi tahun 2008. Jumlah ketidakhadiran dan murid yang gagal tersebut adalah tinggi. Manakala perbandingan keputusan UPKK bagi Daerah Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi adalah seperti di Jadual 2.11.

19


Daerah Tahun Jumlah Calon Peratus (%)


Kota Setar

2006 2,448 2,254 194 1,922 332 85.3 14.7 2007 2,656 2,238 418 2,166 72 96.8 3.2 2008 2,523 2,271 252 2,188 83 96.3 3.7

Kuala Muda

2006 2,572 2,300 272 2,300 - 100 - 2007 2,595 2,280 315 2,225 55 97.6 2.4 2008 2,748 2,560 188 2,473 87 96.6 3.4

Langkawi 2006 852 825 27 787 38 95.4 4.6 2007 850 808 42 754 54 93.3 6.7 2008 875 853 22 761 92 89.2 10.8


Pada pendapat Audit, mekanisme untuk menilai kefahaman dan kebolehan murid yang diadakan adalah baik. Bagaimanapun, kehadiran murid yang menduduki UPKK adalah pada tahap memuaskan.

d) Kurikulum KAFA

Semua kelas hendaklah menggunakan kurikulum KAFA yang disediakan oleh JAKIM. Kurikulum KAFA dirancang oleh JAKIM bagi memenuhi tujuan untuk membantu dan memperkukuhkan pendidikan/pengajian Al-Quran dan Fardu Ain di kalangan murid Islam dari umur 6 hingga 12 tahun. Asas pendidikan dan kemahiran dalam kurikulum KAFA ditumpukan kepada kebolehan dan kemahiran membaca Al-Quran, menghafaz ayat-ayat Al-Quran serta memahami maksud kalimah ayat-ayat tertentu daripada Al-Quran dan juga aspek yang berkaitan dengan amalan dan penghayatan Islam, akidah, ibadat dan akhlak. Mata pelajaran kurikulum KAFA termasuklah Hafazan Al-Quran, Tilawah Al-Quran, Pelajaran Jawi, Ulum Syariah 1, Ulum Syariah 2, Bahasa Arab, Amali Solat dan Penghayatan Cara Hidup Islam. Semua mata pelajaran tersebut akan diajar dalam Bahasa Melayu tulisan jawi bertujuan untuk memberi kemahiran menulis dan membaca jawi di kalangan murid. Sementara itu, Bahasa Arab akan disepadukan dalam pengajian Al-Quran. Masa pengajaran dan pembelajaran KAFA telah ditetapkan sekurang-kurangnya 3 hari seminggu selama 2.5 jam sehari. Mulai tahun 1990 pelaksanaan pengajaran dan pembelajaran KAFA hendaklah menggunakan Buku Sumber KAFA (BSK). Bermula daripada tahun 1996, JAKIM melalui Bahagian Pembangunan Pendidikan Islam dan Urus Setia LEPAI telah mengarahkan BSK diedarkan ke semua negeri untuk digunakan sebagai buku teks utama KAFA dan buku-buku lain boleh digunakan sebagai buku tambahan. Program j-QAF oleh KPM pula telah dilaksanakan bermula pada tahun 2005 di sekolah rendah secara berperingkat. Matlamat program ini ialah supaya murid Islam sekolah rendah dapat menguasai bacaan dan tulisan jawi, khatam Al-Quran, menguasai asas Bahasa Arab komunikasi dan memantapkan serta menghayati amalan Fardu Ain. Pengajaran j-QAF dilaksanakan oleh guru lepasan ijazah yang dilantik secara tetap dan

JH302449 Teks 1.indd 18 9/30/09 9:28:20 AM

18 1918

Pemeriksaan Audit mendapati bilangan murid yang belajar di KAFA Dewan Kampung Keluncur adalah terlalu sedikit bagi membentuk satu kelas mengikut peringkat umur kerana pengajian KAFA tidak diwajibkan kepada semua murid Islam sekolah rendah. Pada pendapat Audit, penempatan secara menggabungkan murid daripada darjah yang berbeza di dalam satu kelas adalah tidak memuaskan kerana guru dan murid KAFA tidak dapat memberi tumpuan sepenuhnya terhadap pengajaran dan pembelajaran silibus KAFA.

c) Pencapaian Prestasi Ujian Penilaian Kelas KAFA

Peperiksaan atau ujian yang diadakan bertujuan untuk menilai tahap pencapaian dan pemahaman seseorang murid selepas tamat sesuatu sesi pembelajaran. Di dalam KAFA, ujian penilaian penggal dan bulanan akan dikendalikan oleh guru mengikut keperluan. Setiap kemajuan pelajaran murid akan direkodkan untuk penilaian. Satu ujian penilaian di akhir tahun pengajian akan dikendalikan oleh sebuah Lembaga Peperiksaan di peringkat negeri iaitu Ujian Penilaian Kelas KAFA (UPKK). UPKK akan diadakan bagi murid yang mengikuti KAFA dalam darjah 5 secara amali bagi mata pelajaran seperti Hafazan Al-Quran dan Amali Solat. Manakala ujian bertulis akan diadakan bagi mata pelajaran yang lain. Satu sijil akan dikeluarkan oleh JAKIM kepada semua pelajar yang mengambil UPKK manakala JHEAIK pula akan mengeluarkan Sijil Sekolah Pendidikan Islam kepada pelajar yang lulus 4 mata pelajaran di dalam UPKK. Jabatan Pelajaran Negeri Kedah mengiktiraf sijil UPKK dengan memberikan pemberat sebanyak 10% bagi membuat penilaian permohonan kemasukan murid ke sekolah berasrama penuh di Kedah. Pemeriksaan Audit mendapati semua KAFA yang dilawati telah mengadakan ujian/peperiksaan sekurang-kurangnya sekali dalam setahun bagi semua darjah. Seterusnya, pihak Audit mendapati jumlah murid yang mendaftar dan menduduki UPKK serta jumlah murid lulus adalah seperti di Jadual 2.10.


Tahun Jumlah Calon Peratus (%)


2006 17,484 16,181 1,303 14,944 1,237 92.4 7.6 2007 17,807 16,411 1,396 15,545 866 94.7 5.3 2008 18,413 17,330 1,083 16,376 954 94.5 5.5


Dari Jadual di atas, masih terdapat murid berdaftar yang tidak hadir menduduki UPKK iaitu seramai 1,303 orang atau 7.5% bagi tahun 2006, 1,396 orang atau 7.8% bagi tahun 2007 dan 1,083 orang atau 5.9% bagi tahun 2008. Di samping itu, juga terdapat murid yang gagal di dalam UPKK iaitu seramai 1,237 orang atau 7.6% bagi tahun 2006, 866 orang atau 5.3% bagi tahun 2007 dan 954 orang atau 5.5% bagi tahun 2008. Jumlah ketidakhadiran dan murid yang gagal tersebut adalah tinggi. Manakala perbandingan keputusan UPKK bagi Daerah Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi adalah seperti di Jadual 2.11.

19


Daerah Tahun Jumlah Calon Peratus (%)


Kota Setar

2006 2,448 2,254 194 1,922 332 85.3 14.7 2007 2,656 2,238 418 2,166 72 96.8 3.2 2008 2,523 2,271 252 2,188 83 96.3 3.7

Kuala Muda

2006 2,572 2,300 272 2,300 - 100 - 2007 2,595 2,280 315 2,225 55 97.6 2.4 2008 2,748 2,560 188 2,473 87 96.6 3.4

Langkawi 2006 852 825 27 787 38 95.4 4.6 2007 850 808 42 754 54 93.3 6.7 2008 875 853 22 761 92 89.2 10.8


Pada pendapat Audit, mekanisme untuk menilai kefahaman dan kebolehan murid yang diadakan adalah baik. Bagaimanapun, kehadiran murid yang menduduki UPKK adalah pada tahap memuaskan.

d) Kurikulum KAFA

Semua kelas hendaklah menggunakan kurikulum KAFA yang disediakan oleh JAKIM. Kurikulum KAFA dirancang oleh JAKIM bagi memenuhi tujuan untuk membantu dan memperkukuhkan pendidikan/pengajian Al-Quran dan Fardu Ain di kalangan murid Islam dari umur 6 hingga 12 tahun. Asas pendidikan dan kemahiran dalam kurikulum KAFA ditumpukan kepada kebolehan dan kemahiran membaca Al-Quran, menghafaz ayat-ayat Al-Quran serta memahami maksud kalimah ayat-ayat tertentu daripada Al-Quran dan juga aspek yang berkaitan dengan amalan dan penghayatan Islam, akidah, ibadat dan akhlak. Mata pelajaran kurikulum KAFA termasuklah Hafazan Al-Quran, Tilawah Al-Quran, Pelajaran Jawi, Ulum Syariah 1, Ulum Syariah 2, Bahasa Arab, Amali Solat dan Penghayatan Cara Hidup Islam. Semua mata pelajaran tersebut akan diajar dalam Bahasa Melayu tulisan jawi bertujuan untuk memberi kemahiran menulis dan membaca jawi di kalangan murid. Sementara itu, Bahasa Arab akan disepadukan dalam pengajian Al-Quran. Masa pengajaran dan pembelajaran KAFA telah ditetapkan sekurang-kurangnya 3 hari seminggu selama 2.5 jam sehari. Mulai tahun 1990 pelaksanaan pengajaran dan pembelajaran KAFA hendaklah menggunakan Buku Sumber KAFA (BSK). Bermula daripada tahun 1996, JAKIM melalui Bahagian Pembangunan Pendidikan Islam dan Urus Setia LEPAI telah mengarahkan BSK diedarkan ke semua negeri untuk digunakan sebagai buku teks utama KAFA dan buku-buku lain boleh digunakan sebagai buku tambahan. Program j-QAF oleh KPM pula telah dilaksanakan bermula pada tahun 2005 di sekolah rendah secara berperingkat. Matlamat program ini ialah supaya murid Islam sekolah rendah dapat menguasai bacaan dan tulisan jawi, khatam Al-Quran, menguasai asas Bahasa Arab komunikasi dan memantapkan serta menghayati amalan Fardu Ain. Pengajaran j-QAF dilaksanakan oleh guru lepasan ijazah yang dilantik secara tetap dan

JH302449 Teks 1.indd 19 9/30/09 9:28:21 AM

20 2120

telah menjalani kursus serta latihan perguruan secara formal. Penjadualan program j-QAF adalah seperti di Jadual 2.12.

Jadual 2.12 Penjadualan Program j-QAF

Kelas/Model 6 Bulan Pertama 6 Bulan Kedua Kelas Pemulihan Jawi 60 min seminggu

(2 waktu X 30 min) 30 min seminggu ( 1 waktu x 30 min)

Model 6 bulan Khatam Al-Quran

120 min seminggu (4 waktu X 30 min)


Model Tasmik Khatam Al-Quran Dilaksanakan di Luar Jadual Waktu

Bahasa Arab Komunikasi 60 min seminggu (2 waktu x 30 min)


Kem Bestari Solat 4 kali setahun Sumber: Dasar Pelaksanaan j-QAF, Kementerian Pelajaran Malaysia Selain itu, program j-QAF telah menggunakan buku teks yang seragam di seluruh negara. Pemeriksaan Audit terhadap 16 KAFA yang dilawati pula mendapati semua KAFA tersebut telah menggunakan BSK yang diluluskan oleh JAKIM. Terdapat juga KAFA yang menggunakan buku rujukan lain bagi memperkukuhkan pengajaran dan pembelajaran. Semua guru di KAFA tersebut juga didapati telah menyediakan jadual waktu seperti arahan JHEAIK. Pengajaran dan pembelajaran KAFA juga telah diadakan mengikut masa yang ditetapkan iaitu pada hari Ahad, Isnin dan Selasa. Foto 2.3 dan Foto 2.4 menunjukkan BSK yang digunakan oleh KAFA Masjid Penghulu Him, Sungai Petani.

Foto 2.3 BSK Darjah 4


Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : KAFA Masjid Penghulu Him, Sg. Petani Tarikh : 2 November 2008

Pada pendapat Audit, penggunaan buku teks dalam pengajaran dan pembelajaran KAFA adalah baik kerana menggunakan BSK yang diluluskan JAKIM di samping buku rujukan lain. 2.5.5 Pengurusan Kewangan KAFA JHEAIK menganggarkan sejumlah RM66 juta diperlukan untuk menguruskan kewangan KAFA bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008. Sumber peruntukan adalah daripada pemberian Kerajaan Persekutuan melalui JAKIM dan pemberian Kerajaan Negeri.

21

Perbelanjaan dalam pengurusan KAFA termasuk bayaran elaun kepada penyelia dan guru, tuntutan perjalanan penyelia, perbelanjaan pejabat, peralatan pejabat, UPKK, aktiviti murid, alat bantuan mengajar dan buku persediaan mengajar yang diluluskan oleh JAKIM. Manakala program dan aktiviti berkaitan KAFA seperti kursus, latihan dan lain-lain juga akan dibiayai selepas mendapat kelulusan bertulis daripada JAKIM. Pemeriksaan Audit mendapati jumlah peruntukan yang dimohon dan peruntukan yang diterima daripada JAKIM dan Kerajaan Negeri adalah seperti di Jadual 2.13.

Jadual 2.13 Jumlah Permohonan Dan Peruntukan Yang Diterima

Tahun Peruntukan JAKIM Peruntukan Kerajaan Negeri

Permohonan (RM Juta)

Diterima (RM Juta)

(%)


Diterima (RM Juta)

(%)

2006 20.00 19.50 97.5 2.00 1.65 82.5 2007 20.00 19.50 97.5 2.00 1.54 77.0 2008 20.00 19.80 99.0 2.00 1.12 56.0

Jumlah 60.00 58.80 98.0 6.00 4.31 71.8 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

a) Prestasi Perbelanjaan KAFA Bagi tempoh tahun 2006 hingga tahun 2008, sejumlah RM58.80 juta telah diterima daripada Kerajaan Persekutuan melalui JAKIM. Daripada jumlah tersebut, sejumlah RM55.97 juta atau 95.2% telah dibelanjakan. Di samping itu, peruntukan juga telah diterima daripada Kerajaan Negeri melalui JHEAIK bagi tempoh yang sama berjumlah RM4.31 juta. Kesemua peruntukan tersebut telah dibelanjakan. Prestasi perbelanjaan KAFA bagi tempoh tahun 2006 hingga tahun 2008 adalah seperti di Jadual 2.14.

Jadual 2.14 Prestasi Perbelanjaan Peruntukan KAFA

Tahun



Peruntukan Diterima Perbelanjaan

(RM Juta) (RM Juta) (%) (RM Juta) (RM Juta) (%)

2006 19.50 18.59 95.34 1.65 1.65 100 2007 19.50 18.64 95.59 1.54 1.54 100 2008 19.80 18.74 94.65 1.12 1.12 100

Jumlah 58.80 55.97 95.18 4.31 4.31 100 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

Pada pendapat Audit, prestasi perbelanjaan program KAFA adalah baik.

b) Penubuhan Akaun Amanah Mengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA, JHEAIK hendaklah menubuhkan Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA bagi mengawal selia satu akaun amanah yang akan ditubuhkan bagi membiayai pelaksanaan program KAFA. Akaun ini akan dikawal oleh Pengarah JHEAIK atau seorang pegawai yang dilantik secara bertulis. Akaun tersebut akan dikreditkan dengan wang seperti peruntukan JAKIM untuk program KAFA, semua derma atau sumbangan yang diterima sama ada dari dalam atau luar negeri bagi tujuan program KAFA, hasil pelaburan yang ditadbir oleh Perbendaharaan Negeri dan pendapatan lain yang diluluskan oleh Pegawai Kewangan Negeri. Wang dalam akaun ini hanya boleh dikeluarkan bagi tujuan membayar elaun kepada penyelia dan guru KAFA mengikut kadar yang diluluskan dari semasa ke semasa, membiayai perbelanjaan lain yang perlu bagi pelaksanaan KAFA tertakluk kepada kelulusan 21





Diterima (RM Juta)

(%)


Diterima (RM Juta)

(%)

2006 20.00 19.50 97.5 2.00 1.65 82.5 2007 20.00 19.50 97.5 2.00 1.54 77.0 2008 20.00 19.80 99.0 2.00 1.12 56.0




Tahun





2006 19.50 18.59 95.34 1.65 1.65 100 2007 19.50 18.64 95.59 1.54 1.54 100 2008 19.80 18.74 94.65 1.12 1.12 100



b) Penubuhan Akaun Amanah Mengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA, JHEAIK hendaklah menubuhkan Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA bagi mengawal selia satu akaun amanah yang akan ditubuhkan bagi membiayai pelaksanaan program KAFA. Akaun ini akan dikawal oleh Pengarah JHEAIK atau seorang pegawai yang dilantik secara bertulis. Akaun tersebut akan dikreditkan dengan wang seperti peruntukan JAKIM untuk program KAFA, semua derma atau sumbangan yang diterima sama ada dari dalam atau luar negeri bagi tujuan program KAFA, hasil pelaburan yang ditadbir oleh Perbendaharaan Negeri dan pendapatan lain yang diluluskan oleh Pegawai Kewangan Negeri. Wang dalam akaun ini hanya boleh dikeluarkan bagi tujuan membayar elaun kepada penyelia dan guru KAFA mengikut kadar yang diluluskan dari semasa ke semasa, membiayai perbelanjaan lain yang perlu bagi pelaksanaan KAFA tertakluk kepada kelulusan

20
















JH302449 Teks 1.indd 20 9/30/09 9:28:22 AM

20 2120
















21





Diterima (RM Juta)

(%)


Diterima (RM Juta)

(%)

2006 20.00 19.50 97.5 2.00 1.65 82.5 2007 20.00 19.50 97.5 2.00 1.54 77.0 2008 20.00 19.80 99.0 2.00 1.12 56.0




Tahun





2006 19.50 18.59 95.34 1.65 1.65 100 2007 19.50 18.64 95.59 1.54 1.54 100 2008 19.80 18.74 94.65 1.12 1.12 100



b) Penubuhan Akaun Amanah Mengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA, JHEAIK hendaklah menubuhkan Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA bagi mengawal selia satu akaun amanah yang akan ditubuhkan bagi membiayai pelaksanaan program KAFA. Akaun ini akan dikawal oleh Pengarah JHEAIK atau seorang pegawai yang dilantik secara bertulis. Akaun tersebut akan dikreditkan dengan wang seperti peruntukan JAKIM untuk program KAFA, semua derma atau sumbangan yang diterima sama ada dari dalam atau luar negeri bagi tujuan program KAFA, hasil pelaburan yang ditadbir oleh Perbendaharaan Negeri dan pendapatan lain yang diluluskan oleh Pegawai Kewangan Negeri. Wang dalam akaun ini hanya boleh dikeluarkan bagi tujuan membayar elaun kepada penyelia dan guru KAFA mengikut kadar yang diluluskan dari semasa ke semasa, membiayai perbelanjaan lain yang perlu bagi pelaksanaan KAFA tertakluk kepada kelulusan 21





Diterima (RM Juta)

(%)


Diterima (RM Juta)

(%)

2006 20.00 19.50 97.5 2.00 1.65 82.5 2007 20.00 19.50 97.5 2.00 1.54 77.0 2008 20.00 19.80 99.0 2.00 1.12 56.0




Tahun





2006 19.50 18.59 95.34 1.65 1.65 100 2007 19.50 18.64 95.59 1.54 1.54 100 2008 19.80 18.74 94.65 1.12 1.12 100



b) Penubuhan Akaun Amanah Mengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA, JHEAIK hendaklah menubuhkan Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA bagi mengawal selia satu akaun amanah yang akan ditubuhkan bagi membiayai pelaksanaan program KAFA. Akaun ini akan dikawal oleh Pengarah JHEAIK atau seorang pegawai yang dilantik secara bertulis. Akaun tersebut akan dikreditkan dengan wang seperti peruntukan JAKIM untuk program KAFA, semua derma atau sumbangan yang diterima sama ada dari dalam atau luar negeri bagi tujuan program KAFA, hasil pelaburan yang ditadbir oleh Perbendaharaan Negeri dan pendapatan lain yang diluluskan oleh Pegawai Kewangan Negeri. Wang dalam akaun ini hanya boleh dikeluarkan bagi tujuan membayar elaun kepada penyelia dan guru KAFA mengikut kadar yang diluluskan dari semasa ke semasa, membiayai perbelanjaan lain yang perlu bagi pelaksanaan KAFA tertakluk kepada kelulusan

20
















JH302449 Teks 1.indd 21 9/30/09 9:28:24 AM

22 2322

Jawatankuasa Penyelarasan Pelaksanaan Rancangan KAFA dan membuat pelaburan ke dalam simpanan tetap di institusi kewangan yang mengamalkan sistem kewangan Islam yang ditadbirkan oleh Perbendaharaan Negeri. Semua bayaran hendaklah dibuat menggunakan baucar yang telah disahkan oleh Pengarah JHEAIK atau pegawai yang diberi kuasa dan akaun ini hendaklah berbaki kredit dan tidak boleh terlebih dikeluarkan. JHEAIK hendaklah mengemukakan Penyata Terimaan dan Bayaran Akaun Amanah ini kepada Ketua Audit Negara selepas 31 Disember setiap tahun atau tidak lewat daripada 31 Mac tahun berikutnya.

Pemeriksaan Audit mendapati Akaun Amanah Rancangan Pengajian Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain ada ditubuhkan tetapi Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA tidak ditubuhkan. Semakan Audit juga mendapati akaun ini telah terlebih dikeluarkan berjumlah RM16.96 juta pada tahun 2006 iaitu sebelum pelaksanaan Sistem Perakaunan Kerajaan Negeri Berkomputer (SPEKS). Hal ini berlaku kerana JHEAIK tidak menyediakan penyata pemungut kepada Perbendaharaan Negeri yang menerima peruntukan daripada JAKIM. Selain itu, JHEAIK telah menyediakan penyata amanah dengan sewajarnya seperti kehendak peraturan. Kedudukan terimaan, bayaran dan baki akaun amanah ini bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 2.15.

Jadual 2.15 Kedudukan Akaun Amanah Rancangan Kelas Pengajian Al-Quran Dan

Fardu Ain Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Baki Pada 1 Januari Terimaan Bayaran Baki Pada

31 Disember (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)

2006 (16.29) 19.57 20.24 (16.96) 2007 (16.96) 84.55 65.39 2.20 2008 2.20 10.29 12.33 0.15

Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Kedah

Pada pendapat Audit, penubuhan dan pengurusan akaun amanah adalah memuaskan. Bagaimanapun, Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA tidak ditubuhkan.

2.5.6 Prasarana Dan Kemudahan Asas a) Bangunan Tidak Kondusif

Bangunan adalah satu faktor yang penting bagi menentukan aktiviti pengajaran dan pembelajaran dapat dilaksanakan dalam suasana yang baik, selamat dan lengkap dengan kemudahan asas termasuk peralatan pembelajaran. Mengikut Garis Panduan, Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Kelas (JPKPK) dikehendaki menyediakan bangunan serta peralatan pengajaran dan pengajian. Kawasan pembelajaran hendaklah lengkap dengan kemudahan asas seperti bilik air, surau dan kantin. Selain daripada bangunan sekolah rendah, bangunan lain seperti masjid dan surau juga akan dipertimbangkan untuk dijadikan KAFA jika syarat penubuhan dipatuhi. Jabatan Pelajaran Negeri melalui sekolah yang terlibat dengan pelaksanaan KAFA juga dikehendaki menyediakan kemudahan pengajaran dan pembelajaran seperti kerusi, meja, peralatan kelas lain, bilik solat dan sebagainya yang diperlukan. Kedudukan KAFA di Negeri Kedah mengikut daerah adalah seperti di Jadual 2.16.

23

Jadual 2.16 Kedudukan KAFA Negeri Kedah

Bil. Daerah Sek. Kebangsaan Masjid Surau Sek. Men.

Agama Jumlah 1. Kota Setar 58 8 14 - 80 2. Bandar Baru 15 1 - - 16 3. Pendang 34 - 1 - 35 4. Langkawi 12 7 9 - 28 5. Yan 21 1 - - 22 6. Kuala Muda 36 10 23 - 69 7. Sik 21 - - - 21 8. Baling 45 - - - 45 9. Padang Terap 19 - - - 19 10. Kubang Pasu 43 4 3 - 50 11. Kulim 22 8 4 1 35

Jumlah 326 39 54 1 420 Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Negeri Kedah

Lawatan Audit ke 16 KAFA terpilih mendapati 14 KAFA ada dilengkapi dengan kerusi serta meja. Bagaimanapun, dua KAFA iaitu Surau Taman Wira dan Dewan Kampung Keluncur di Daerah Kota Setar tidak dilengkapi kerusi serta meja untuk murid dan guru. Kemudahan bilik air dan tandas ada disediakan di semua KAFA yang dilawati. Bagi KAFA yang beroperasi di bangunan sekolah, kantin juga didapati beroperasi menjual makanan serta minuman kepada murid. Manakala bagi KAFA yang beroperasi di masjid dan surau, terdapat kedai atau gerai menjual makanan dan minuman beroperasi bersebelahan atau berdekatan dengan KAFA tersebut. Terdapat juga individu yang menjual makanan serta minuman kepada murid setiap hari pada waktu rehat seperti di KAFA Masjid Kampung Batu 3, Jalan Jeniang dan Surau Taman Perwaja di Daerah Kuala Muda. Foto 2.5 dan Foto 2.6 menunjukkan keadaan kelas KAFA Dewan Kampung Keluncur dan KAFA Surau Taman Wira di Daerah Kota Setar.

Foto 2.5 Foto 2.6 Keadaan Kelas Yang Tidak Dilengkapi Kerusi Dan Meja

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: KAFA Dewan Kampung Keluncur, Daerah Kota Setar Tarikh: 12 November 2008 Temu bual pihak Audit dengan Pengerusi JPKPK merangkap Pengerusi Persatuan Penduduk Taman Wira di Daerah Kota Setar mendapati KAFA Surau Taman Wira telah ditubuhkan pada tahun 1989 atas inisiatif Persatuan Penduduk berdasarkan kepada keperluan ilmu agama kepada anak-anak Islam. Persatuan Penduduk telah bersetuju menjadikan bangunan surau dan dewan Taman Wira yang terletak bersebelahan sebagai

23








JH302449 Teks 1.indd 22 9/30/09 9:28:25 AM

22 2322

Jawatankuasa Penyelarasan Pelaksanaan Rancangan KAFA dan membuat pelaburan ke dalam simpanan tetap di institusi kewangan yang mengamalkan sistem kewangan Islam yang ditadbirkan oleh Perbendaharaan Negeri. Semua bayaran hendaklah dibuat menggunakan baucar yang telah disahkan oleh Pengarah JHEAIK atau pegawai yang diberi kuasa dan akaun ini hendaklah berbaki kredit dan tidak boleh terlebih dikeluarkan. JHEAIK hendaklah mengemukakan Penyata Terimaan dan Bayaran Akaun Amanah ini kepada Ketua Audit Negara selepas 31 Disember setiap tahun atau tidak lewat daripada 31 Mac tahun berikutnya.

Pemeriksaan Audit mendapati Akaun Amanah Rancangan Pengajian Kelas Al-Quran Dan Fardu Ain ada ditubuhkan tetapi Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA tidak ditubuhkan. Semakan Audit juga mendapati akaun ini telah terlebih dikeluarkan berjumlah RM16.96 juta pada tahun 2006 iaitu sebelum pelaksanaan Sistem Perakaunan Kerajaan Negeri Berkomputer (SPEKS). Hal ini berlaku kerana JHEAIK tidak menyediakan penyata pemungut kepada Perbendaharaan Negeri yang menerima peruntukan daripada JAKIM. Selain itu, JHEAIK telah menyediakan penyata amanah dengan sewajarnya seperti kehendak peraturan. Kedudukan terimaan, bayaran dan baki akaun amanah ini bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 2.15.

Jadual 2.15 Kedudukan Akaun Amanah Rancangan Kelas Pengajian Al-Quran Dan

Fardu Ain Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Baki Pada 1 Januari Terimaan Bayaran Baki Pada

31 Disember (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)

2006 (16.29) 19.57 20.24 (16.96) 2007 (16.96) 84.55 65.39 2.20 2008 2.20 10.29 12.33 0.15

Sumber: Jabatan Hal Ehwal Agama Islam Kedah

Pada pendapat Audit, penubuhan dan pengurusan akaun amanah adalah memuaskan. Bagaimanapun, Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA tidak ditubuhkan.

2.5.6 Prasarana Dan Kemudahan Asas a) Bangunan Tidak Kondusif

Bangunan adalah satu faktor yang penting bagi menentukan aktiviti pengajaran dan pembelajaran dapat dilaksanakan dalam suasana yang baik, selamat dan lengkap dengan kemudahan asas termasuk peralatan pembelajaran. Mengikut Garis Panduan, Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Kelas (JPKPK) dikehendaki menyediakan bangunan serta peralatan pengajaran dan pengajian. Kawasan pembelajaran hendaklah lengkap dengan kemudahan asas seperti bilik air, surau dan kantin. Selain daripada bangunan sekolah rendah, bangunan lain seperti masjid dan surau juga akan dipertimbangkan untuk dijadikan KAFA jika syarat penubuhan dipatuhi. Jabatan Pelajaran Negeri melalui sekolah yang terlibat dengan pelaksanaan KAFA juga dikehendaki menyediakan kemudahan pengajaran dan pembelajaran seperti kerusi, meja, peralatan kelas lain, bilik solat dan sebagainya yang diperlukan. Kedudukan KAFA di Negeri Kedah mengikut daerah adalah seperti di Jadual 2.16.

23








23








JH302449 Teks 1.indd 23 9/30/09 9:28:26 AM

24 2524

KAFA. Untuk permulaan, kemudahan asas seperti kerusi serta meja tidak dapat disediakan sehingga sekarang kerana masalah kewangan. Bagaimanapun, Persatuan Penduduk tersebut telah berusaha untuk membina bangunan sendiri untuk dijadikan KAFA bagi kawasan berkenaan. Bangunan berkenaan juga dirancang untuk dijadikan pusat sumber setempat untuk perkembangan ilmu. Foto 2.7 menunjukkan keadaan bangunan tersebut dalam pembinaan.

Foto 2.7 Bangunan Baru KAFA Dalam Pembinaan

Sumber:Jabatan Audit Negara Lokasi : Taman Wira, Daerah Kota Setar Tarikh: 16 September 2008

KAFA lain yang dilawati mempunyai kemudahan asas meja serta kerusi dan bangunan berasingan. Temu bual dengan guru KAFA tersebut mendapati semua kemudahan asas telah disediakan hasil kerjasama penduduk setempat dan sumbangan pihak tertentu. Pengerusi JPKPK juga memainkan peranan penting iaitu aktif dan tidak jemu mencari sumber kewangan atau bahan keperluan lain untuk kegunaan KAFA. Foto 2.8 dan Foto 2.9 menunjukkan keadaan KAFA tersebut.

Foto 2.8 Foto 2.9 Keadaan Kelas Yang Dilengkapi Kemudahan

Asas Kerusi Dan Meja Keadaan Kelas Yang Dilengkapi

Kemudahan Asas Kerusi Untuk Menulis


Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: KAFA Masjid Al-Bukhari, Daerah Kota Setar Tarikh: 16 September 2008

25

Selain itu, status pemilikan tanah dan bangunan KAFA di sekolah kebangsaan adalah milik Kementerian Pelajaran. Manakala KAFA yang diadakan di masjid, surau dan dewan orang ramai, status pemilikan tanah dan bangunan adalah milik jawatankuasa pentadbir masjid/surau/dewan berkenaan. Pada pendapat Audit, bangunan dan kemudahan asas yang disediakan adalah baik bagi KAFA di sekolah kebangsaan dan memuaskan bagi KAFA yang dijalankan di masjid, surau dan lain-lain. b) Peralatan Dan Kemudahan Pejabat Tidak Mencukupi

Peralatan dan kemudahan pejabat adalah perkara penting yang menjadi alat utama untuk proses pengajaran dan pembelajaran KAFA. Peralatan tersebut termasuklah alat tulis, kapur tulis, marker pen, carta, papan hitam atau putih serta pemadam, kertas dan lain-lain. Mengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA, JPKPK adalah bertanggungjawab untuk menyediakan peralatan tersebut. Pemeriksaan Audit mendapati bagi KAFA yang diadakan selain di sekolah kebangsaan, peralatan dan kemudahan pejabat telah disediakan oleh JPKPK atau guru KAFA sendiri. Manakala bagi KAFA yang diadakan di sekolah kebangsaan pula tidak banyak menghadapi masalah berkaitan peralatan dan kemudahan pejabat. Daripada lima sekolah kebangsaan yang dilawati, pihak Audit mendapati sebuah sekolah sahaja iaitu Sekolah Kebangsaan Jalan Pegawai di Daerah Kota Setar tidak menyediakan bilik untuk kemudahan guru KAFA menjalankan aktiviti. Selain itu, pihak sekolah membenarkan peralatan asas lain seperti papan tulis, kapur dan pemadam digunakan untuk KAFA. Temu bual Audit dengan guru KAFA semasa lawatan pula mendapati ada peralatan yang terpaksa dibeli sendiri seperti kapur tulis dan kertas terutama bagi guru yang mengajar KAFA yang diadakan di masjid dan surau. Foto 2.10 menunjukkan peralatan pejabat yang disediakan oleh JPKPK di KAFA Masjid Kelibang, Langkawi.

Foto 2.10 Komputer Serta Pencetak Yang Disediakan JPKPK

Sumber:Jabatan Audit Negara Lokasi:KAFA Masjid Kelibang, Daerah Langkawi Tarikh:2 Disember 2008

JH302449 Teks 1.indd 24 9/30/09 9:28:27 AM

24 2524

KAFA. Untuk permulaan, kemudahan asas seperti kerusi serta meja tidak dapat disediakan sehingga sekarang kerana masalah kewangan. Bagaimanapun, Persatuan Penduduk tersebut telah berusaha untuk membina bangunan sendiri untuk dijadikan KAFA bagi kawasan berkenaan. Bangunan berkenaan juga dirancang untuk dijadikan pusat sumber setempat untuk perkembangan ilmu. Foto 2.7 menunjukkan keadaan bangunan tersebut dalam pembinaan.

Foto 2.7 Bangunan Baru KAFA Dalam Pembinaan

Sumber:Jabatan Audit Negara Lokasi : Taman Wira, Daerah Kota Setar Tarikh: 16 September 2008

KAFA lain yang dilawati mempunyai kemudahan asas meja serta kerusi dan bangunan berasingan. Temu bual dengan guru KAFA tersebut mendapati semua kemudahan asas telah disediakan hasil kerjasama penduduk setempat dan sumbangan pihak tertentu. Pengerusi JPKPK juga memainkan peranan penting iaitu aktif dan tidak jemu mencari sumber kewangan atau bahan keperluan lain untuk kegunaan KAFA. Foto 2.8 dan Foto 2.9 menunjukkan keadaan KAFA tersebut.

Foto 2.8 Foto 2.9 Keadaan Kelas Yang Dilengkapi Kemudahan

Asas Kerusi Dan Meja Keadaan Kelas Yang Dilengkapi

Kemudahan Asas Kerusi Untuk Menulis


Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: KAFA Masjid Al-Bukhari, Daerah Kota Setar Tarikh: 16 September 2008

25

Selain itu, status pemilikan tanah dan bangunan KAFA di sekolah kebangsaan adalah milik Kementerian Pelajaran. Manakala KAFA yang diadakan di masjid, surau dan dewan orang ramai, status pemilikan tanah dan bangunan adalah milik jawatankuasa pentadbir masjid/surau/dewan berkenaan. Pada pendapat Audit, bangunan dan kemudahan asas yang disediakan adalah baik bagi KAFA di sekolah kebangsaan dan memuaskan bagi KAFA yang dijalankan di masjid, surau dan lain-lain. b) Peralatan Dan Kemudahan Pejabat Tidak Mencukupi

Peralatan dan kemudahan pejabat adalah perkara penting yang menjadi alat utama untuk proses pengajaran dan pembelajaran KAFA. Peralatan tersebut termasuklah alat tulis, kapur tulis, marker pen, carta, papan hitam atau putih serta pemadam, kertas dan lain-lain. Mengikut Garis Panduan Pelaksanaan KAFA, JPKPK adalah bertanggungjawab untuk menyediakan peralatan tersebut. Pemeriksaan Audit mendapati bagi KAFA yang diadakan selain di sekolah kebangsaan, peralatan dan kemudahan pejabat telah disediakan oleh JPKPK atau guru KAFA sendiri. Manakala bagi KAFA yang diadakan di sekolah kebangsaan pula tidak banyak menghadapi masalah berkaitan peralatan dan kemudahan pejabat. Daripada lima sekolah kebangsaan yang dilawati, pihak Audit mendapati sebuah sekolah sahaja iaitu Sekolah Kebangsaan Jalan Pegawai di Daerah Kota Setar tidak menyediakan bilik untuk kemudahan guru KAFA menjalankan aktiviti. Selain itu, pihak sekolah membenarkan peralatan asas lain seperti papan tulis, kapur dan pemadam digunakan untuk KAFA. Temu bual Audit dengan guru KAFA semasa lawatan pula mendapati ada peralatan yang terpaksa dibeli sendiri seperti kapur tulis dan kertas terutama bagi guru yang mengajar KAFA yang diadakan di masjid dan surau. Foto 2.10 menunjukkan peralatan pejabat yang disediakan oleh JPKPK di KAFA Masjid Kelibang, Langkawi.

Foto 2.10 Komputer Serta Pencetak Yang Disediakan JPKPK

Sumber:Jabatan Audit Negara Lokasi:KAFA Masjid Kelibang, Daerah Langkawi Tarikh:2 Disember 2008

JH302449 Teks 1.indd 25 9/30/09 9:28:27 AM

26 2726

Pada pendapat Audit, peralatan dan kemudahan pejabat yang disediakan bagi KAFA di sekolah kebangsaan adalah baik. Manakala bagi KAFA yang dijalankan di masjid, surau dan lain-lain adalah memuaskan di mana peralatan yang disediakan adalah tidak seragam dan terdapat guru KAFA yang terpaksa membeli sendiri peralatan yang diperlukan. 2.5.7 Pengurusan Rekod Dan Maklumat Pengurusan rekod dan maklumat yang baik membolehkan maklumat mudah diperoleh. Ini dapat membantu pihak atasan membuat pemantauan dan perancangan mengenai program KAFA. Oleh yang demikian, sistem pengurusan rekod dan maklumat yang teratur dan berkesan harus dilaksanakan dan menempatkan kakitangan khusus untuk menguruskannya. Pemeriksaan Audit mendapati rekod dan fail berkaitan KAFA di JHEAIK dan tiga PAD yang dilawati ada diselenggarakan tetapi tidak lengkap, tidak kemas kini dan tidak seragam. Kelemahan pengurusan rekod dan maklumat adalah seperti berikut:

a) Fail Surat-menyurat - 18 fail surat menyurat di JHEAIK dan PAD Kota Setar, Kuala

Muda dan Langkawi mendapati pengurusan fail surat menyurat adalah memuaskan.

b) Fail Peribadi - 39 fail peribadi penyelia di JHEAIK dan 90 fail peribadi guru KAFA di PAD Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi mendapati rekod dan maklumat diselenggarakan dengan memuaskan.

c) Rekod Kewangan - Pengurusan rekod kewangan KAFA di JHEAIK diselenggarakan

oleh seorang Pembantu Kewangan Gred W17. Bagaimanapun, tidak ada kakitangan khusus ditugaskan di PAD Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi untuk menyelenggarakan rekod kewangan KAFA seperti elaun dan tuntutan perjalanan. Tugas tersebut dilakukan oleh penyelia KAFA yang juga menjalankan tugas-tugas penyeliaan KAFA.

d) Rekod Latihan - Rekod latihan yang diselenggarakan adalah tidak lengkap dan kemas

kini. Maklumat berkaitan latihan seperti nama pegawai yang berkursus dan tempoh kursus tidak direkodkan dalam fail latihan penyelia dan guru yang terlibat.

e) Daftar Lawatan KAFA - Di PAD Kota Setar dan Langkawi mendapati Daftar Lawatan

KAFA tidak diselenggarakan. Manakala bagi PAD Kuala Muda, daftar tersebut diselenggarakan tetapi tidak lengkap. Maklumat lawatan bagi tahun 2005 dan 2006 tidak dicatat. Maklumat lawatan telah direkodkan dalam daftar mulai tahun 2007 hingga bulan Oktober 2008.

f) Sistem Maklumat Pendidikan Islam - Bahagian Kewangan JHEAIK telah memasukkan maklumat berkaitan kewangan KAFA ke dalam Sistem Maklumat Pendidikan Islam (SIMPENI) manakala Unit KAFA masih belum lagi memasukkan data murid ke dalam SIMPENI.

27

Pada pendapat Audit, pengurusan rekod dan maklumat KAFA adalah tidak memuaskan kerana rekod latihan dan Daftar Lawatan tidak kemas kini, bilangan kakitangan yang menguruskan rekod dan maklumat KAFA adalah terhad serta SIMPENI tidak digunakan secara optimum. 2.5.8 Keperluan Guna Tenaga Selain Penyelia Dan Guru KAFA Pemeriksaan Audit mendapati perjawatan baru telah diluluskan dan berkuat kuasa mulai 1 Januari 2007 antaranya melibatkan tujuh Pembantu Akauntan Gred W17 di Bahagian Khidmat Pengurusan dan dua di Bahagian Pendidikan serta satu Pembantu Tadbir Gred N17 di Bahagian Pendidikan. Daripada jumlah tersebut, hanya seorang Pembantu Akauntan Gred W17 di Bahagian Khidmat Pengurusan sahaja yang diisi. Pada pendapat Audit, pengurusan guna tenaga adalah memuaskan. Bagaimanapun, perjawatan baru yang diluluskan sejak 1 Januari 2007 belum diisi sepenuhnya. 2.5.9 Analisis Maklum Balas Penyelia, Guru Dan Waris Borang soal selidik mengenai pengurusan KAFA telah diedarkan kepada penyelia KAFA, guru KAFA dan waris murid. Pengedaran borang soal selidik ini adalah bertujuan bagi mendapatkan maklum balas terhadap pengurusan KAFA serta mendapatkan ulasan serta pandangan responden. Sebanyak 639 borang soal selidik telah diedarkan kepada responden berkenaan. Daripada jumlah tersebut sebanyak 564 borang telah dikembalikan. Borang soal selidik yang diedarkan adalah seperti di Jadual 2.17.

Jadual 2.17 Borang Soal Selidik Yang Diedarkan

Responden Jumlah Borang Soal Selidik Peratus Dikembalikan (%) Diedarkan Dikembalikan

Penyelia 39 30 76.9 Guru 200 144 72.0 Waris 400 390 97.5

Sumber:Jabatan Audit Negara

a) Maklum Balas Ibu bapa Mengenai Kurikulum/Bangunan/Kemudahan Berdasarkan borang soal selidik yang dikembalikan, pihak Audit mendapati 97.9% waris berpuas hati dengan kurikulum yang diajar di KAFA manakala 94.6% waris berpuas hati dengan kemudahan kelas dan pembelajaran. Bagaimanapun, 5.4% waris tidak berpuas hati mengenai kehadiran guru bertugas di KAFA. Analisis maklum balas waris adalah seperti di Jadual 2.18.

Jadual 2.18 Analisis Terhadap Maklum Balas Waris

Kriteria Ya Tidak Bil. % Bil. %

Berpuas Hati Dengan Kurikulum 382 97.9 8 2.1 Berpuas Hati Dengan Kemudahan Kelas Dan Pembelajaran 369 94.6 21 5.4 Aduan Guru Tidak Hadir 21 5.4 369 94.6

Sumber: Jabatan Audit Negara

JH302449 Teks 1.indd 26 9/30/09 9:28:27 AM

26 2726

Pada pendapat Audit, peralatan dan kemudahan pejabat yang disediakan bagi KAFA di sekolah kebangsaan adalah baik. Manakala bagi KAFA yang dijalankan di masjid, surau dan lain-lain adalah memuaskan di mana peralatan yang disediakan adalah tidak seragam dan terdapat guru KAFA yang terpaksa membeli sendiri peralatan yang diperlukan. 2.5.7 Pengurusan Rekod Dan Maklumat Pengurusan rekod dan maklumat yang baik membolehkan maklumat mudah diperoleh. Ini dapat membantu pihak atasan membuat pemantauan dan perancangan mengenai program KAFA. Oleh yang demikian, sistem pengurusan rekod dan maklumat yang teratur dan berkesan harus dilaksanakan dan menempatkan kakitangan khusus untuk menguruskannya. Pemeriksaan Audit mendapati rekod dan fail berkaitan KAFA di JHEAIK dan tiga PAD yang dilawati ada diselenggarakan tetapi tidak lengkap, tidak kemas kini dan tidak seragam. Kelemahan pengurusan rekod dan maklumat adalah seperti berikut:

a) Fail Surat-menyurat - 18 fail surat menyurat di JHEAIK dan PAD Kota Setar, Kuala

Muda dan Langkawi mendapati pengurusan fail surat menyurat adalah memuaskan.

b) Fail Peribadi - 39 fail peribadi penyelia di JHEAIK dan 90 fail peribadi guru KAFA di PAD Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi mendapati rekod dan maklumat diselenggarakan dengan memuaskan.

c) Rekod Kewangan - Pengurusan rekod kewangan KAFA di JHEAIK diselenggarakan

oleh seorang Pembantu Kewangan Gred W17. Bagaimanapun, tidak ada kakitangan khusus ditugaskan di PAD Kota Setar, Kuala Muda dan Langkawi untuk menyelenggarakan rekod kewangan KAFA seperti elaun dan tuntutan perjalanan. Tugas tersebut dilakukan oleh penyelia KAFA yang juga menjalankan tugas-tugas penyeliaan KAFA.

d) Rekod Latihan - Rekod latihan yang diselenggarakan adalah tidak lengkap dan kemas

kini. Maklumat berkaitan latihan seperti nama pegawai yang berkursus dan tempoh kursus tidak direkodkan dalam fail latihan penyelia dan guru yang terlibat.

e) Daftar Lawatan KAFA - Di PAD Kota Setar dan Langkawi mendapati Daftar Lawatan

KAFA tidak diselenggarakan. Manakala bagi PAD Kuala Muda, daftar tersebut diselenggarakan tetapi tidak lengkap. Maklumat lawatan bagi tahun 2005 dan 2006 tidak dicatat. Maklumat lawatan telah direkodkan dalam daftar mulai tahun 2007 hingga bulan Oktober 2008.

f) Sistem Maklumat Pendidikan Islam - Bahagian Kewangan JHEAIK telah memasukkan maklumat berkaitan kewangan KAFA ke dalam Sistem Maklumat Pendidikan Islam (SIMPENI) manakala Unit KAFA masih belum lagi memasukkan data murid ke dalam SIMPENI.

27

Pada pendapat Audit, pengurusan rekod dan maklumat KAFA adalah tidak memuaskan kerana rekod latihan dan Daftar Lawatan tidak kemas kini, bilangan kakitangan yang menguruskan rekod dan maklumat KAFA adalah terhad serta SIMPENI tidak digunakan secara optimum. 2.5.8 Keperluan Guna Tenaga Selain Penyelia Dan Guru KAFA Pemeriksaan Audit mendapati perjawatan baru telah diluluskan dan berkuat kuasa mulai 1 Januari 2007 antaranya melibatkan tujuh Pembantu Akauntan Gred W17 di Bahagian Khidmat Pengurusan dan dua di Bahagian Pendidikan serta satu Pembantu Tadbir Gred N17 di Bahagian Pendidikan. Daripada jumlah tersebut, hanya seorang Pembantu Akauntan Gred W17 di Bahagian Khidmat Pengurusan sahaja yang diisi. Pada pendapat Audit, pengurusan guna tenaga adalah memuaskan. Bagaimanapun, perjawatan baru yang diluluskan sejak 1 Januari 2007 belum diisi sepenuhnya. 2.5.9 Analisis Maklum Balas Penyelia, Guru Dan Waris Borang soal selidik mengenai pengurusan KAFA telah diedarkan kepada penyelia KAFA, guru KAFA dan waris murid. Pengedaran borang soal selidik ini adalah bertujuan bagi mendapatkan maklum balas terhadap pengurusan KAFA serta mendapatkan ulasan serta pandangan responden. Sebanyak 639 borang soal selidik telah diedarkan kepada responden berkenaan. Daripada jumlah tersebut sebanyak 564 borang telah dikembalikan. Borang soal selidik yang diedarkan adalah seperti di Jadual 2.17.

Jadual 2.17 Borang Soal Selidik Yang Diedarkan

Responden Jumlah Borang Soal Selidik Peratus Dikembalikan (%) Diedarkan Dikembalikan

Penyelia 39 30 76.9 Guru 200 144 72.0 Waris 400 390 97.5

Sumber:Jabatan Audit Negara

a) Maklum Balas Ibu bapa Mengenai Kurikulum/Bangunan/Kemudahan Berdasarkan borang soal selidik yang dikembalikan, pihak Audit mendapati 97.9% waris berpuas hati dengan kurikulum yang diajar di KAFA manakala 94.6% waris berpuas hati dengan kemudahan kelas dan pembelajaran. Bagaimanapun, 5.4% waris tidak berpuas hati mengenai kehadiran guru bertugas di KAFA. Analisis maklum balas waris adalah seperti di Jadual 2.18.

Jadual 2.18 Analisis Terhadap Maklum Balas Waris


Berpuas Hati Dengan Kurikulum 382 97.9 8 2.1 Berpuas Hati Dengan Kemudahan Kelas Dan Pembelajaran 369 94.6 21 5.4 Aduan Guru Tidak Hadir 21 5.4 369 94.6


JH302449 Teks 1.indd 27 9/30/09 9:28:28 AM

28 2928

b) Maklum Balas Penyelia KAFA Mengenai Pejabat/Kemudahan/Elaun Borang soal selidik telah diagihkan kepada semua 39 penyelia KAFA untuk mendapat maklum balas. Sebanyak 30 borang soal selidik telah dikembalikan. Berdasarkan maklum balas tersebut, didapati hanya 36.7% penyelia menyatakan elaun yang diterima mencukupi. Sejumlah 83.3% berpuas hati dengan persekitaran tempat kerja manakala 96.7% menyatakan kemudahan peralatan adalah mencukupi. Analisis maklum balas penyelia adalah seperti di Jadual 2.19.

Jadual 2.19 Analisis Terhadap Maklum Balas Penyelia KAFA


Elaun Mencukupi 11 36.7 19 63.3 Sumber Pendapatan Lain 13 43.3 17 56.7 Tempat Kerja Kondusif 25 83.3 5 16.7 Kemudahan Peralatan Mencukupi 29 96.7 1 3.3


c) Maklum Balas Guru KAFA Mengenai Pejabat/Kemudahan/Elaun Borang soal selidik telah diagihkan kepada 200 guru KAFA untuk mendapat maklum balas dan sebanyak 144 borang soal selidik atau 72% telah dikembalikan. Berdasarkan maklum balas tersebut, didapati sebanyak 78.5% guru menyatakan elaun yang diterima tidak mencukupi. Sejumlah 85.5% berpuas hati dengan persekitaran tempat kerja manakala 68.1% menyatakan kemudahan peralatan adalah mencukupi. Analisis terhadap maklum balas guru KAFA adalah seperti di Jadual 2.20.

Jadual 2.20 Analisis Terhadap Maklum Balas Guru KAFA

Kriteria Ya Tidak Tidak Menjawab Bil. % Bil. % Bil. %

Elaun Mencukupi 28 19.4 113 78.5 3 2.1 Sumber Pendapatan Lain 30 20.8 112 77.8 2 1.4


Tempat Kerja Kondusif 123 85.5 11 7.6 10 6.9 Kemudahan Peralatan Mencukupi 98 68.1 45 31.2 1 0.7


Pada pendapat Audit, kurikulum/bangunan/kemudahan yang disediakan untuk program KAFA adalah baik kerana majoriti responden berpuas hati. Bagaimanapun, kadar bayaran elaun kepada penyelia dan guru adalah tidak memuaskan kerana majoriti responden tidak berpuas hati dan ini boleh memberi kesan kepada proses pengajaran dan pembelajaran. 2.5.10 Pemantauan Pemantauan berterusan merupakan elemen pengurusan yang penting dan perlu dilaksanakan secara berkesan. Garis Panduan Pelaksanaan KAFA menetapkan bahawa Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Negeri (JPKPN) dan Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah/Kelas (JPKPK) perlu ditubuhkan bagi menyelaras dan memantau perjalanan KAFA. Pemeriksaan Audit mendapati perkara berikut:

29

a) Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Negeri (JPKPN) JPKPN hendaklah dipengerusikan oleh Pengarah JHEAIK dan ahlinya terdiri daripada wakil Setiausaha Kerajaan Negeri, wakil Pegawai Kewangan Negeri, wakil Pengarah Jabatan Pelajaran Negeri, wakil Ketua Pengarah JAKIM, seorang tokoh agama negeri yang dinamakan oleh Pengerusi dan Penolong Pengarah Bahagian Pendidikan JHEAIK sebagai setiausaha. Fungsi JPKPN adalah seperti berikut:

i) Mengawal dan menyelaras pelaksanaan KAFA di peringkat negeri mengikut peraturan yang ditetapkan;

ii) Merancang aktiviti KAFA dan menyediakan anggaran peruntukan tahunan untuk kelulusan JAKIM;

iii) Mengemukakan cadangan pertambahan kelas atau guru secara bertulis kepada JAKIM;

iv) Mengawal perbelanjaan atau bantuan kewangan KAFA mengikut peraturan kewangan yang berkuat kuasa;

v) Memastikan pertambahan kelas dan pelantikan guru baru mengikut peruntukan yang diluluskan;

vi) Menyediakan laporan pelaksanaan dan kewangan KAFA untuk dikemukakan kepada Ketua Pengarah JAKIM;

vii) Merancang dan melaksanakan kursus, bengkel, seminar, ijtimak dan bimbingan kepada penyelia dan guru KAFA dengan kerjasama JAKIM atau Kementerian Pelajaran Malaysia; dan

viii) Bertanggungjawab ke atas semua perkara yang berkaitan dengan pelaksanaan KAFA di peringkat negeri.

Pemeriksaan Audit mendapati JHEAIK telah menubuhkan Jawatankuasa Induk Majlis Ko-Kurikulum SPI/KAFA bagi menjelaskan dan melaksanakan keputusan Jawatankuasa Pelaksanaan KAFA peringkat Persekutuan serta membentang dan menerima Kertas Cadangan Aktiviti KAFA Negeri. Keahlian Jawatankuasa ini adalah seperti berikut:

Penasihat : Pengarah JHEAIK Pengerusi : Timbalan Pengarah JHEAIK Timbalan Pengerusi : Penolong Pengarah, Bahagian Pendidikan JHEAIK Setiausaha : Pegawai Hal Ehwal Islam, Bahagian Pendidikan

JHEAIK Penolong Setiausaha : Ketua Unit SPI/KAFA Ketua Urus Setia : Penyelia Kanan KAFA Ahli : Pengarah Pelajaran Negeri Kedah Ahli : Pegawai Agama Daerah (11 Daerah) Ahli : Penolong Pegawai Hal Ehwal Islam, Bahagian

Pendidikan JHEAIK

JH302449 Teks 1.indd 28 9/30/09 9:28:28 AM

28 2928

b) Maklum Balas Penyelia KAFA Mengenai Pejabat/Kemudahan/Elaun Borang soal selidik telah diagihkan kepada semua 39 penyelia KAFA untuk mendapat maklum balas. Sebanyak 30 borang soal selidik telah dikembalikan. Berdasarkan maklum balas tersebut, didapati hanya 36.7% penyelia menyatakan elaun yang diterima mencukupi. Sejumlah 83.3% berpuas hati dengan persekitaran tempat kerja manakala 96.7% menyatakan kemudahan peralatan adalah mencukupi. Analisis maklum balas penyelia adalah seperti di Jadual 2.19.

Jadual 2.19 Analisis Terhadap Maklum Balas Penyelia KAFA


Elaun Mencukupi 11 36.7 19 63.3 Sumber Pendapatan Lain 13 43.3 17 56.7 Tempat Kerja Kondusif 25 83.3 5 16.7 Kemudahan Peralatan Mencukupi 29 96.7 1 3.3


c) Maklum Balas Guru KAFA Mengenai Pejabat/Kemudahan/Elaun Borang soal selidik telah diagihkan kepada 200 guru KAFA untuk mendapat maklum balas dan sebanyak 144 borang soal selidik atau 72% telah dikembalikan. Berdasarkan maklum balas tersebut, didapati sebanyak 78.5% guru menyatakan elaun yang diterima tidak mencukupi. Sejumlah 85.5% berpuas hati dengan persekitaran tempat kerja manakala 68.1% menyatakan kemudahan peralatan adalah mencukupi. Analisis terhadap maklum balas guru KAFA adalah seperti di Jadual 2.20.

Jadual 2.20 Analisis Terhadap Maklum Balas Guru KAFA


Elaun Mencukupi 28 19.4 113 78.5 3 2.1 Sumber Pendapatan Lain 30 20.8 112 77.8 2 1.4


Tempat Kerja Kondusif 123 85.5 11 7.6 10 6.9 Kemudahan Peralatan Mencukupi 98 68.1 45 31.2 1 0.7


Pada pendapat Audit, kurikulum/bangunan/kemudahan yang disediakan untuk program KAFA adalah baik kerana majoriti responden berpuas hati. Bagaimanapun, kadar bayaran elaun kepada penyelia dan guru adalah tidak memuaskan kerana majoriti responden tidak berpuas hati dan ini boleh memberi kesan kepada proses pengajaran dan pembelajaran. 2.5.10 Pemantauan Pemantauan berterusan merupakan elemen pengurusan yang penting dan perlu dilaksanakan secara berkesan. Garis Panduan Pelaksanaan KAFA menetapkan bahawa Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Negeri (JPKPN) dan Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah/Kelas (JPKPK) perlu ditubuhkan bagi menyelaras dan memantau perjalanan KAFA. Pemeriksaan Audit mendapati perkara berikut:

29

a) Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Negeri (JPKPN) JPKPN hendaklah dipengerusikan oleh Pengarah JHEAIK dan ahlinya terdiri daripada wakil Setiausaha Kerajaan Negeri, wakil Pegawai Kewangan Negeri, wakil Pengarah Jabatan Pelajaran Negeri, wakil Ketua Pengarah JAKIM, seorang tokoh agama negeri yang dinamakan oleh Pengerusi dan Penolong Pengarah Bahagian Pendidikan JHEAIK sebagai setiausaha. Fungsi JPKPN adalah seperti berikut:

i) Mengawal dan menyelaras pelaksanaan KAFA di peringkat negeri mengikut peraturan yang ditetapkan;

ii) Merancang aktiviti KAFA dan menyediakan anggaran peruntukan tahunan untuk kelulusan JAKIM;

iii) Mengemukakan cadangan pertambahan kelas atau guru secara bertulis kepada JAKIM;

iv) Mengawal perbelanjaan atau bantuan kewangan KAFA mengikut peraturan kewangan yang berkuat kuasa;

v) Memastikan pertambahan kelas dan pelantikan guru baru mengikut peruntukan yang diluluskan;

vi) Menyediakan laporan pelaksanaan dan kewangan KAFA untuk dikemukakan kepada Ketua Pengarah JAKIM;

vii) Merancang dan melaksanakan kursus, bengkel, seminar, ijtimak dan bimbingan kepada penyelia dan guru KAFA dengan kerjasama JAKIM atau Kementerian Pelajaran Malaysia; dan

viii) Bertanggungjawab ke atas semua perkara yang berkaitan dengan pelaksanaan KAFA di peringkat negeri.

Pemeriksaan Audit mendapati JHEAIK telah menubuhkan Jawatankuasa Induk Majlis Ko-Kurikulum SPI/KAFA bagi menjelaskan dan melaksanakan keputusan Jawatankuasa Pelaksanaan KAFA peringkat Persekutuan serta membentang dan menerima Kertas Cadangan Aktiviti KAFA Negeri. Keahlian Jawatankuasa ini adalah seperti berikut:

Penasihat : Pengarah JHEAIK Pengerusi : Timbalan Pengarah JHEAIK Timbalan Pengerusi : Penolong Pengarah, Bahagian Pendidikan JHEAIK Setiausaha : Pegawai Hal Ehwal Islam, Bahagian Pendidikan

JHEAIK Penolong Setiausaha : Ketua Unit SPI/KAFA Ketua Urus Setia : Penyelia Kanan KAFA Ahli : Pengarah Pelajaran Negeri Kedah Ahli : Pegawai Agama Daerah (11 Daerah) Ahli : Penolong Pegawai Hal Ehwal Islam, Bahagian

Pendidikan JHEAIK

JH302449 Teks 1.indd 29 9/30/09 9:28:29 AM

30 3130

Mesyuarat Jawatankuasa ini hendaklah diadakan sekurang-kurangnya dua kali setahun. Semakan terhadap fail mesyuarat mendapati hanya notis mesyuarat pada 1 Mac 2007, 20 Februari 2008 dan 3 Julai 2008 disediakan tetapi minit mesyuarat yang berkenaan tidak disediakan.

b) Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah/Kelas (JPKPK)

JPKPK hendaklah ditubuhkan untuk mengurus semua perkara yang berkaitan pelaksanaan KAFA peringkat sekolah atau kelas. Jawatankuasa ini hendaklah dipengerusikan oleh Guru Besar sekolah di mana KAFA diadakan atau Pegawai Masjid atau Pengerusi Jawatankuasa Masjid atau Surau bagi KAFA yang dilaksanakan bukan di sekolah, seorang setiausaha, seorang bendahari dan lima orang anggota lain sekurang-kurangnya tiga orang daripada mereka hendaklah arif dalam Pendidikan Islam. Fungsi JPKPK adalah seperti berikut:

i) Mengawasi kehadiran murid dan guru KAFA;

ii) Mengawal selia aktiviti KAFA;

iii) Mengadakan keperluan asas bagi KAFA;

iv) Mengenal pasti calon guru dan mengemukakan kepada PAD;

v) Mengumpul dan membuat pendaftaran murid yang berumur 6 hingga 12 tahun untuk mengikuti KAFA setiap tahun;

vi) Mengawal selia dan memastikan bangunan KAFA memenuhi piawaian kesihatan dan keselamatan;

vii) Mengadakan kemudahan pengajaran dan pembelajaran yang mencukupi;

viii) Mengawal selia kegiatan guru yang mengajar di KAFA;

ix) Berusaha mengatasi masalah yang dihadapi KAFA;

x) Mengemukakan masalah yang tidak dapat diselesaikan kepada penyelia atau Pengarah JHEAIK;

xi) Mengadakan mesyuarat sekurang-kurangnya tiga kali setahun;

xii) Bekerjasama dengan penyelia bagi menentukan perjalanan KAFA yang baik; dan

xiii) Bertanggungjawab ke atas semua perkara yang berkaitan dengan pelaksanaan KAFA.

Pemeriksaan Audit mendapati Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah atau Kelas ada ditubuhkan di semua KAFA yang dilawati kecuali KAFA Dewan Kampung Keluncur di Daerah Kota Setar dan KAFA Surau Polis Marin di Daerah Langkawi. Bagaimanapun, agenda dan kekerapan mesyuarat JPKPK tidak dapat ditentukan kerana tiada minit mesyuarat disediakan. Pihak Audit juga tidak dapat memastikan bahawa JPKPK telah menjalankan fungsinya dengan sempurna.

31

c) Mekanisme Pemantauan Mekanisme pemantauan yang berkesan boleh memudahkan pihak pengurusan membuat tindakan susulan yang tepat bagi mengatasi sebarang masalah yang berlaku. Pemeriksaan Audit mendapati antara mekanisme pemantauan yang wujud ialah mesyuarat penyelia, lawatan penyelia dan Laporan UPKK. Kekerapan lawatan tidak dapat disahkan kerana ada penyelia yang tidak merekodkan tarikh dan KAFA yang telah dilawati. Malah terdapat sebahagian KAFA yang tidak pernah dilawati oleh penyelia. Unit KAFA hanya menyediakan Laporan UPKK untuk makluman umum sahaja. Terdapat juga KAFA yang mengadakan ujian penggal secara bersendirian kepada muridnya bagi menilai kebolehan serta kefahaman dan keputusan ujian akan direkodkan dalam BRM.

Pada pendapat Audit, pemantauan terhadap KAFA adalah tidak memuaskan kerana JPKPN tidak berfungsi dengan sewajarnya dan mekanisme pemantauan yang tidak seragam antara PAD. 2.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT

Secara keseluruhannya, pihak Audit berpendapat pengurusan KAFA adalah memuaskan. Bagaimanapun, masih ada kelemahan yang perlu diperbaiki lagi supaya matlamat pelaksanaannya tercapai sepenuhnya. Antara kelemahan yang ditemui ialah kemudahan asas kelas KAFA yang kurang memuaskan, kuota guru KAFA yang terhad, murid berlainan darjah bercampur kelas serta penyelia dan guru KAFA yang kurang diberi pendedahan dan latihan. Pengurusan KAFA juga tidak sistematik dan terkawal. JHEAIK hendaklah memastikan agar pengurusan KAFA oleh setiap PAD dilaksanakan secara seragam. Berdasarkan kepada kelemahan yang wujud, pihak Audit mengesyorkan agar pengurusan KAFA diberi perhatian oleh JHEAIK. Antara perkara yang perlu diberi penekanan dan tindakan oleh JHEAIK adalah seperti berikut:

a) Kualiti pendidikan Agama Islam hendaklah setaraf dengan kualiti pendidikan yang lain seperti j-QAF;

b) Memastikan infrastruktur dan kemudahan asas bangunan disediakan sebelum meluluskan sesuatu penubuhan KAFA baru;

c) Memastikan penyelia dan guru KAFA melaksanakan tugas seperti di dalam Garis Panduan Pelaksanaan KAFA;

d) Mendapatkan persetujuan/kelulusan JAKIM terhadap sesuatu tindakan sebelum dilaksanakan;

e) Memastikan matlamat KAFA diberi keutamaan dan tercapai dengan membuat penempatan murid yang lebih teratur;

JH302449 Teks 1.indd 30 9/30/09 9:28:29 AM

30 3130

Mesyuarat Jawatankuasa ini hendaklah diadakan sekurang-kurangnya dua kali setahun. Semakan terhadap fail mesyuarat mendapati hanya notis mesyuarat pada 1 Mac 2007, 20 Februari 2008 dan 3 Julai 2008 disediakan tetapi minit mesyuarat yang berkenaan tidak disediakan.

b) Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah/Kelas (JPKPK)

JPKPK hendaklah ditubuhkan untuk mengurus semua perkara yang berkaitan pelaksanaan KAFA peringkat sekolah atau kelas. Jawatankuasa ini hendaklah dipengerusikan oleh Guru Besar sekolah di mana KAFA diadakan atau Pegawai Masjid atau Pengerusi Jawatankuasa Masjid atau Surau bagi KAFA yang dilaksanakan bukan di sekolah, seorang setiausaha, seorang bendahari dan lima orang anggota lain sekurang-kurangnya tiga orang daripada mereka hendaklah arif dalam Pendidikan Islam. Fungsi JPKPK adalah seperti berikut:

i) Mengawasi kehadiran murid dan guru KAFA;

ii) Mengawal selia aktiviti KAFA;

iii) Mengadakan keperluan asas bagi KAFA;

iv) Mengenal pasti calon guru dan mengemukakan kepada PAD;

v) Mengumpul dan membuat pendaftaran murid yang berumur 6 hingga 12 tahun untuk mengikuti KAFA setiap tahun;

vi) Mengawal selia dan memastikan bangunan KAFA memenuhi piawaian kesihatan dan keselamatan;

vii) Mengadakan kemudahan pengajaran dan pembelajaran yang mencukupi;

viii) Mengawal selia kegiatan guru yang mengajar di KAFA;

ix) Berusaha mengatasi masalah yang dihadapi KAFA;

x) Mengemukakan masalah yang tidak dapat diselesaikan kepada penyelia atau Pengarah JHEAIK;

xi) Mengadakan mesyuarat sekurang-kurangnya tiga kali setahun;

xii) Bekerjasama dengan penyelia bagi menentukan perjalanan KAFA yang baik; dan

xiii) Bertanggungjawab ke atas semua perkara yang berkaitan dengan pelaksanaan KAFA.

Pemeriksaan Audit mendapati Jawatankuasa Pelaksana KAFA Peringkat Sekolah atau Kelas ada ditubuhkan di semua KAFA yang dilawati kecuali KAFA Dewan Kampung Keluncur di Daerah Kota Setar dan KAFA Surau Polis Marin di Daerah Langkawi. Bagaimanapun, agenda dan kekerapan mesyuarat JPKPK tidak dapat ditentukan kerana tiada minit mesyuarat disediakan. Pihak Audit juga tidak dapat memastikan bahawa JPKPK telah menjalankan fungsinya dengan sempurna.

31

c) Mekanisme Pemantauan Mekanisme pemantauan yang berkesan boleh memudahkan pihak pengurusan membuat tindakan susulan yang tepat bagi mengatasi sebarang masalah yang berlaku. Pemeriksaan Audit mendapati antara mekanisme pemantauan yang wujud ialah mesyuarat penyelia, lawatan penyelia dan Laporan UPKK. Kekerapan lawatan tidak dapat disahkan kerana ada penyelia yang tidak merekodkan tarikh dan KAFA yang telah dilawati. Malah terdapat sebahagian KAFA yang tidak pernah dilawati oleh penyelia. Unit KAFA hanya menyediakan Laporan UPKK untuk makluman umum sahaja. Terdapat juga KAFA yang mengadakan ujian penggal secara bersendirian kepada muridnya bagi menilai kebolehan serta kefahaman dan keputusan ujian akan direkodkan dalam BRM.

Pada pendapat Audit, pemantauan terhadap KAFA adalah tidak memuaskan kerana JPKPN tidak berfungsi dengan sewajarnya dan mekanisme pemantauan yang tidak seragam antara PAD. 2.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT

Secara keseluruhannya, pihak Audit berpendapat pengurusan KAFA adalah memuaskan. Bagaimanapun, masih ada kelemahan yang perlu diperbaiki lagi supaya matlamat pelaksanaannya tercapai sepenuhnya. Antara kelemahan yang ditemui ialah kemudahan asas kelas KAFA yang kurang memuaskan, kuota guru KAFA yang terhad, murid berlainan darjah bercampur kelas serta penyelia dan guru KAFA yang kurang diberi pendedahan dan latihan. Pengurusan KAFA juga tidak sistematik dan terkawal. JHEAIK hendaklah memastikan agar pengurusan KAFA oleh setiap PAD dilaksanakan secara seragam. Berdasarkan kepada kelemahan yang wujud, pihak Audit mengesyorkan agar pengurusan KAFA diberi perhatian oleh JHEAIK. Antara perkara yang perlu diberi penekanan dan tindakan oleh JHEAIK adalah seperti berikut:

a) Kualiti pendidikan Agama Islam hendaklah setaraf dengan kualiti pendidikan yang lain seperti j-QAF;

b) Memastikan infrastruktur dan kemudahan asas bangunan disediakan sebelum meluluskan sesuatu penubuhan KAFA baru;

c) Memastikan penyelia dan guru KAFA melaksanakan tugas seperti di dalam Garis Panduan Pelaksanaan KAFA;

d) Mendapatkan persetujuan/kelulusan JAKIM terhadap sesuatu tindakan sebelum dilaksanakan;

e) Memastikan matlamat KAFA diberi keutamaan dan tercapai dengan membuat penempatan murid yang lebih teratur;

JH302449 Teks 1.indd 31 9/30/09 9:28:29 AM

32 3332

f) Membuat permohonan kepada JAKIM agar menambah kuota penyelia dan guru KAFA dengan mengemukakan justifikasi yang wajar dan lengkap kerana kuota yang ditetapkan tidak dapat menampung permintaan waris untuk mewujudkan KAFA baru;

g) Membuat permohonan kepada JAKIM agar elaun perjalanan ditambah supaya penyelia dapat melaksanakan tugas lawatan dengan lebih menyeluruh;

h) Menubuhkan Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA agar pengurusan akaun amanah yang berkenaan dapat dilaksanakan dengan lebih efisien;

i) Membuat permohonan kepada JAKIM agar elaun guru KAFA ditambah supaya guru KAFA tidak berada pada paras kemiskinan;

j) Membayar imbuhan tahunan kepada guru KAFA;

k) Membuat perancangan latihan/kursus kepada penyelia dan guru KAFA dengan lebih teratur dan memastikan penglibatan semua penyelia dan guru KAFA; dan

l) Memastikan pengurusan rekod dan maklumat KAFA diselenggarakan dengan teratur.

33

JABATAN PERHUTANAN NEGERI KEDAH 3 PENGURUSAN HUTAN DAN KEPENTINGANNYA KEPADA ALAM SEKITAR 3.1 LATAR BELAKANG 3.1.1 Hutan adalah sebahagian daripada ekosistem dunia yang menampung serta memperkayakan kehidupan manusia. Ekosistem hutan mempunyai kitaran yang kompleks yang melibatkan air, tanah, atmosfera, tumbuhan dan fauna membantu kelestarian alam. Hutan Hujan Tropika adalah warisan semula jadi yang asli serta unik dan telah wujud sejak berjuta tahun yang lalu dan kaya dengan kepelbagaian flora dan fauna. Hutan memainkan peranan yang penting dalam memenuhi keperluan manusia untuk makanan, perlindungan sumber air, pencegahan hakisan tanah dan pantai, memelihara sumber biologi, penstabilan pemanasan global (global warming), membekalkan oksigen dengan menyerap karbon dioksida, sumber perubatan dan nilai ekonomi. Selain itu, pokok hutan juga mempunyai fungsi tertentu di mana melalui akarnya dapat menghindarkan tanah daripada menjadi kering, mengelakkan daripada kejadian banjir dan tanah runtuh. Pada masa yang sama juga, pokok hutan perlu ditebang untuk memenuhi keperluan industri perkayuan negara bagi tujuan pembangunan. 3.1.2 Isu-isu perhutanan terutamanya yang berkaitan dengan hutan tropika diberi perhatian serius di pelbagai peringkat. Kepentingan pengekalan sumber hutan semakin diberikan keutamaan ekoran daripada kemusnahan kepada alam sekitar akibat fenomena seperti pemanasan dunia, perubahan iklim, kehilangan biodiversiti dan sebagainya. Menyedari hakikat ini, Kerajaan telah mengamalkan pengurusan hutan berdasarkan kepada prinsip pengurusan hutan secara berkekalan. Justeru, Jabatan Perhutanan adalah berperanan untuk mentadbir, mengurus, memelihara dan membangunkan sumber hutan secara profesional, sistematik dan berkesan supaya sumber hutan dapat dinikmati secara berterusan. Matlamat Jabatan Perhutanan adalah untuk menguruskan sumber hutan secara berkekalan dengan memberi penekanan kepada pengeluaran hasil secara berterusan tanpa menjejaskan nilai-nilai yang terdapat pada hutan itu sendiri iaitu dengan mengambil kira kelestarian nilai ekonomi, impak sosial dan alam sekitar. Terdapat empat aspek utama bagi pengurusan hutan secara berkekalan iaitu:

i) Pihak yang menjalankan aktiviti perhutanan perlu mematuhi undang-undang negara serta hak-hak penduduk tempatan mengenai cara untuk mengumpul barangan bukan balak seperti rempah dan ubat-ubatan;

ii) Pengeluaran lesen perlu dikawal bagi memastikan sumber hutan di negara ini terpelihara untuk generasi masa depan;

iii) Semasa membalak, kesannya terhadap alam sekitar perlu dikawal supaya impaknya berada pada tahap minimum. Aliran air sepatutnya tidak diganggu serta pemampatan tanah perlu dielakkan. Sisa hutan mestilah dikitarkan semula dan penggunaan bahan kimia yang banyak patut dielakkan; dan

JH302449 Teks 1.indd 32 9/30/09 9:28:30 AM

32 3332

f) Membuat permohonan kepada JAKIM agar menambah kuota penyelia dan guru KAFA dengan mengemukakan justifikasi yang wajar dan lengkap kerana kuota yang ditetapkan tidak dapat menampung permintaan waris untuk mewujudkan KAFA baru;

g) Membuat permohonan kepada JAKIM agar elaun perjalanan ditambah supaya penyelia dapat melaksanakan tugas lawatan dengan lebih menyeluruh;

h) Menubuhkan Jawatankuasa Pengurusan Akaun Amanah KAFA agar pengurusan akaun amanah yang berkenaan dapat dilaksanakan dengan lebih efisien;

i) Membuat permohonan kepada JAKIM agar elaun guru KAFA ditambah supaya guru KAFA tidak berada pada paras kemiskinan;

j) Membayar imbuhan tahunan kepada guru KAFA;

k) Membuat perancangan latihan/kursus kepada penyelia dan guru KAFA dengan lebih teratur dan memastikan penglibatan semua penyelia dan guru KAFA; dan

l) Memastikan pengurusan rekod dan maklumat KAFA diselenggarakan dengan teratur.

33

JABATAN PERHUTANAN NEGERI KEDAH 3 PENGURUSAN HUTAN DAN KEPENTINGANNYA KEPADA ALAM SEKITAR 3.1 LATAR BELAKANG 3.1.1 Hutan adalah sebahagian daripada ekosistem dunia yang menampung serta memperkayakan kehidupan manusia. Ekosistem hutan mempunyai kitaran yang kompleks yang melibatkan air, tanah, atmosfera, tumbuhan dan fauna membantu kelestarian alam. Hutan Hujan Tropika adalah warisan semula jadi yang asli serta unik dan telah wujud sejak berjuta tahun yang lalu dan kaya dengan kepelbagaian flora dan fauna. Hutan memainkan peranan yang penting dalam memenuhi keperluan manusia untuk makanan, perlindungan sumber air, pencegahan hakisan tanah dan pantai, memelihara sumber biologi, penstabilan pemanasan global (global warming), membekalkan oksigen dengan menyerap karbon dioksida, sumber perubatan dan nilai ekonomi. Selain itu, pokok hutan juga mempunyai fungsi tertentu di mana melalui akarnya dapat menghindarkan tanah daripada menjadi kering, mengelakkan daripada kejadian banjir dan tanah runtuh. Pada masa yang sama juga, pokok hutan perlu ditebang untuk memenuhi keperluan industri perkayuan negara bagi tujuan pembangunan. 3.1.2 Isu-isu perhutanan terutamanya yang berkaitan dengan hutan tropika diberi perhatian serius di pelbagai peringkat. Kepentingan pengekalan sumber hutan semakin diberikan keutamaan ekoran daripada kemusnahan kepada alam sekitar akibat fenomena seperti pemanasan dunia, perubahan iklim, kehilangan biodiversiti dan sebagainya. Menyedari hakikat ini, Kerajaan telah mengamalkan pengurusan hutan berdasarkan kepada prinsip pengurusan hutan secara berkekalan. Justeru, Jabatan Perhutanan adalah berperanan untuk mentadbir, mengurus, memelihara dan membangunkan sumber hutan secara profesional, sistematik dan berkesan supaya sumber hutan dapat dinikmati secara berterusan. Matlamat Jabatan Perhutanan adalah untuk menguruskan sumber hutan secara berkekalan dengan memberi penekanan kepada pengeluaran hasil secara berterusan tanpa menjejaskan nilai-nilai yang terdapat pada hutan itu sendiri iaitu dengan mengambil kira kelestarian nilai ekonomi, impak sosial dan alam sekitar. Terdapat empat aspek utama bagi pengurusan hutan secara berkekalan iaitu:

i) Pihak yang menjalankan aktiviti perhutanan perlu mematuhi undang-undang negara serta hak-hak penduduk tempatan mengenai cara untuk mengumpul barangan bukan balak seperti rempah dan ubat-ubatan;

ii) Pengeluaran lesen perlu dikawal bagi memastikan sumber hutan di negara ini terpelihara untuk generasi masa depan;

iii) Semasa membalak, kesannya terhadap alam sekitar perlu dikawal supaya impaknya berada pada tahap minimum. Aliran air sepatutnya tidak diganggu serta pemampatan tanah perlu dielakkan. Sisa hutan mestilah dikitarkan semula dan penggunaan bahan kimia yang banyak patut dielakkan; dan

JH302449 Teks 1.indd 33 9/30/09 9:28:30 AM

34 3534

iv) Menjaga kebajikan masyarakat tempatan termasuk memberi sumbangan kepada pembangunan setempat, menyediakan peluang pekerjaan dan menghormati hak-hak rakyat tempatan berkaitan dengan produk hutan.

3.1.3 Asas pengurusan hutan di Malaysia bermula dengan memperuntukkan sebahagian kawasan hutan yang luas sebagai Hutan Simpanan Kekal (HSK). HSK telah diwartakan untuk memastikan perlindungan dan usaha pengawasan yang ketat serta penguatkuasaan dan pencegahan yang sepatutnya, sekali gus memastikan integriti dan keselamatan kawasan-kawasan tersebut. Tanah yang telah dianggap sebagai Hutan Simpanan Kekal adalah tertakluk di bawah pengurusan berkekalan. HSK diwartakan di bawah Seksyen 7, Akta Perhutanan Negara 1984 (Akta 313) di mana tiada aktiviti dibenarkan dalam kawasan ini kecuali dengan kebenaran Pihak Berkuasa Negeri (PBN). Keluasan tanah di Negeri Kedah terdiri daripada tanah beri milik seluas 495,600 hektar (53%), HSK seluas 307,046 hektar (33%), manakala Cadangan Hutan Simpan Kekal (CHSK) seluas 35,567 hektar (3%) dan bakinya terdiri dari tanah Kerajaan seluas 104,387 hektar (11%). Peta kawasan HSK di Negeri Kedah adalah seperti di Peta 3.1.

Peta 3.1 Kawasan HSK Di Negeri Kedah

Sumber: Jabatan Perhutanan Negeri Kedah

35

3.1.4 Pada tahun 2006 Jabatan Perhutanan Negeri Kedah (JPNK) telah mengutip sejumlah RM11.85 juta hasil dari sumber hutan melalui bayaran premium, royalti dan bayaran lain seperti lesen, permit dan denda kesalahan hutan. Kutipan ini meningkat menjadi RM11.91 juta pada tahun 2007 dan sejumlah RM31.45 juta pada tahun 2008. 3.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN Objektif pengauditan ini adalah untuk menilai sama ada pengurusan hutan ini telah dilaksanakan dengan cekap dan berkesan selaras dengan matlamat yang ditetapkan dengan mengambil kira kesannya terhadap alam sekitar. 3.3 SKOP PENGAUDITAN Skop pengauditan adalah tertumpu kepada pengurusan HSK yang melibatkan Hutan Pengeluaran dan Hutan Perlindungan untuk tempoh tiga tahun iaitu tahun 2006 hingga 2008. Pengauditan dijalankan di Jabatan Perhutanan Negeri Kedah (JPNK) dan tiga Pejabat Perhutanan Daerah iaitu Kedah Utara, Kedah Tengah dan Kedah Selatan.

3.4 KAEDAH PENGAUDITAN Kaedah pengauditan adalah dengan menyemak, mengkaji serta menganalisis fail, rekod dan dokumen, temu bual dengan pegawai di Jabatan yang berkaitan. Lawatan Audit juga dilakukan bersama pegawai JPNK dan Pejabat Hutan Daerah di kawasan pengusahasilan, pertanian dan perlombongan bagi meninjau sama ada aktiviti berkenaan telah menyumbang kepada pencemaran alam sekitar. Temu bual dengan pegawai yang terlibat juga dibuat bagi mendapatkan maklumat dan penjelasan lanjut. Untuk menilai kesan alam sekitar dari aktiviti perhutanan, pihak Audit telah merujuk kepada Jabatan Alam Sekitar, Jabatan Pengairan Dan Saliran, Jabatan Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara, Jabatan Ukur Dan Pemetaan (JUPEM), Jabatan Perikanan, Lembaga Kemajuan Pertanian Muda (MADA), Pejabat Tanah Daerah (PTD) Padang Terap, Pejabat Tanah Daerah Yan dan Jabatan Bekalan Air.

3.5 PENEMUAN AUDIT

3.5.1 Pengurusan Hutan Dan Kesannya Kepada Alam Sekitar Menurut Akta Perhutanan Negara 1984, tiada apa-apa aktiviti boleh dijalankan di dalam HSK kecuali dengan kebenaran PBN. Seksyen 33 pula menyatakan PBN boleh mengeluarkan permit penggunaan untuk tujuan yang dibenarkan di dalam HSK. Sementara itu, Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 telah mendefinisikan alam sekeliling sebagai faktor fizikal yang berada di sekeliling manusia seperti tanah, air, udara, iklim, bunyi, bau, flora dan fauna. Penemuan Audit adalah seperti berikut: a) Gangguan Habitat Hidupan Liar

Kehilangan dan fragmentasi habitat adalah ancaman utama terhadap populasi gajah di Semenanjung Malaysia. Sehingga 1980-an banyak kawasan hutan pamah, iaitu habitat utama gajah, telah dibuka dan ditanam dengan kelapa sawit dan getah. Malah banyak

JH302449 Teks 1.indd 34 9/30/09 9:28:30 AM

34 3534

iv) Menjaga kebajikan masyarakat tempatan termasuk memberi sumbangan kepada pembangunan setempat, menyediakan peluang pekerjaan dan menghormati hak-hak rakyat tempatan berkaitan dengan produk hutan.

3.1.3 Asas pengurusan hutan di Malaysia bermula dengan memperuntukkan sebahagian kawasan hutan yang luas sebagai Hutan Simpanan Kekal (HSK). HSK telah diwartakan untuk memastikan perlindungan dan usaha pengawasan yang ketat serta penguatkuasaan dan pencegahan yang sepatutnya, sekali gus memastikan integriti dan keselamatan kawasan-kawasan tersebut. Tanah yang telah dianggap sebagai Hutan Simpanan Kekal adalah tertakluk di bawah pengurusan berkekalan. HSK diwartakan di bawah Seksyen 7, Akta Perhutanan Negara 1984 (Akta 313) di mana tiada aktiviti dibenarkan dalam kawasan ini kecuali dengan kebenaran Pihak Berkuasa Negeri (PBN). Keluasan tanah di Negeri Kedah terdiri daripada tanah beri milik seluas 495,600 hektar (53%), HSK seluas 307,046 hektar (33%), manakala Cadangan Hutan Simpan Kekal (CHSK) seluas 35,567 hektar (3%) dan bakinya terdiri dari tanah Kerajaan seluas 104,387 hektar (11%). Peta kawasan HSK di Negeri Kedah adalah seperti di Peta 3.1.

Peta 3.1 Kawasan HSK Di Negeri Kedah


35

3.1.4 Pada tahun 2006 Jabatan Perhutanan Negeri Kedah (JPNK) telah mengutip sejumlah RM11.85 juta hasil dari sumber hutan melalui bayaran premium, royalti dan bayaran lain seperti lesen, permit dan denda kesalahan hutan. Kutipan ini meningkat menjadi RM11.91 juta pada tahun 2007 dan sejumlah RM31.45 juta pada tahun 2008. 3.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN Objektif pengauditan ini adalah untuk menilai sama ada pengurusan hutan ini telah dilaksanakan dengan cekap dan berkesan selaras dengan matlamat yang ditetapkan dengan mengambil kira kesannya terhadap alam sekitar. 3.3 SKOP PENGAUDITAN Skop pengauditan adalah tertumpu kepada pengurusan HSK yang melibatkan Hutan Pengeluaran dan Hutan Perlindungan untuk tempoh tiga tahun iaitu tahun 2006 hingga 2008. Pengauditan dijalankan di Jabatan Perhutanan Negeri Kedah (JPNK) dan tiga Pejabat Perhutanan Daerah iaitu Kedah Utara, Kedah Tengah dan Kedah Selatan.

3.4 KAEDAH PENGAUDITAN Kaedah pengauditan adalah dengan menyemak, mengkaji serta menganalisis fail, rekod dan dokumen, temu bual dengan pegawai di Jabatan yang berkaitan. Lawatan Audit juga dilakukan bersama pegawai JPNK dan Pejabat Hutan Daerah di kawasan pengusahasilan, pertanian dan perlombongan bagi meninjau sama ada aktiviti berkenaan telah menyumbang kepada pencemaran alam sekitar. Temu bual dengan pegawai yang terlibat juga dibuat bagi mendapatkan maklumat dan penjelasan lanjut. Untuk menilai kesan alam sekitar dari aktiviti perhutanan, pihak Audit telah merujuk kepada Jabatan Alam Sekitar, Jabatan Pengairan Dan Saliran, Jabatan Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara, Jabatan Ukur Dan Pemetaan (JUPEM), Jabatan Perikanan, Lembaga Kemajuan Pertanian Muda (MADA), Pejabat Tanah Daerah (PTD) Padang Terap, Pejabat Tanah Daerah Yan dan Jabatan Bekalan Air.

3.5 PENEMUAN AUDIT

3.5.1 Pengurusan Hutan Dan Kesannya Kepada Alam Sekitar Menurut Akta Perhutanan Negara 1984, tiada apa-apa aktiviti boleh dijalankan di dalam HSK kecuali dengan kebenaran PBN. Seksyen 33 pula menyatakan PBN boleh mengeluarkan permit penggunaan untuk tujuan yang dibenarkan di dalam HSK. Sementara itu, Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 telah mendefinisikan alam sekeliling sebagai faktor fizikal yang berada di sekeliling manusia seperti tanah, air, udara, iklim, bunyi, bau, flora dan fauna. Penemuan Audit adalah seperti berikut: a) Gangguan Habitat Hidupan Liar

Kehilangan dan fragmentasi habitat adalah ancaman utama terhadap populasi gajah di Semenanjung Malaysia. Sehingga 1980-an banyak kawasan hutan pamah, iaitu habitat utama gajah, telah dibuka dan ditanam dengan kelapa sawit dan getah. Malah banyak

JH302449 Teks 1.indd 35 9/30/09 9:28:31 AM

36 3736

lagi kawasan hutan telah dibuka untuk membina lebuh raya dan kawasan empangan. Namun kadar pembukaan hutan telah berkurangan di akhir 1990-an. Bagaimanapun, pembukaan hutan secara kecil-kecilan masih berterusan yang menghasilkan fragmentasi hutan. Aktiviti penghasilan juga turut menyumbang kepada penurunan populasi gajah di Semenanjung Malaysia. Habitat yang semakin mengecil telah memaksa gajah-gajah keluar mencari makanan di luar daripada habitatnya. Ia juga akan berkeliaran di dalam hutan berhampiran dengan ladang-ladang yang kebiasaannya ditanam dengan pokok kelapa sawit dan pisang. Tanaman ini menjadi sumber makanan yang mudah bagi gajah-gajah tersebut.1

Semakan Audit mendapati bagi tahun 2006 hingga 2008, sebanyak 15 kompartmen seluas 1,923 hektar HSK Chebar Besar telah dijalankan aktiviti pengusahasilan. Di samping itu, penerokaan tanah Kerajaan telah dilakukan di Bukit Kemunting. Aktiviti tersebut telah menyebabkan kerosakan dan gangguan kepada habitat hidupan liar. Menurut laporan akhbar Berita Harian bertarikh 2 Januari 2006, satu kejadian serangan gajah liar telah berlaku di Kampong Masjid Lama, Naka yang bersempadan dengan HSK Chebar Besar mengakibatkan seorang penoreh getah telah mengalami cedera parah dan terpaksa menerima rawatan di Hospital Alor Setar seperti di Foto 3.1. Penduduk tempatan mendakwa seperti yang di laporkan oleh akhbar berkenaan, gajah tersebut dipercayai keluar dari HSK Chebar Besar.

Foto 3.1 Serangan Gajah

Menurut laporan akhbar Harian Metro bertarikh 23 Mac 2009, satu kejadian serangan gajah telah berlaku di Charuk Malau, Padang Terap yang bersempadan dengan HSK Chebar Besar seperti di Foto 3.2. Dalam kejadian ini, sekumpulan gajah telah memusnahkan tanaman getah, pokok nangka dan cempedak seluas 4.5 hektar. Mengikut laporan siasatan yang dikeluarkan oleh Jabatan Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara Negeri Kedah, tiga ekor gajah dengan ukuran tapak 14 inci, 13 inci dan 8 inci telah keluar dari HSK Chebar Besar. Kejadian serangan gajah ini adalah disebabkan faktor yang sama dengan 1 Gajah Di Semenanjung Malaysia, PERHILITAN, www.wildlife.gov.my

Sumber:Keratan Akhbar Berita Harian Tarikh:2 Januari 2006

37

Sumber: Keratan Akhbar Harian Metro Tarikh: 23 Mac 2009

serangan gajah pada tahun 2006 iaitu kerana aktiviti penerokaan tanah untuk tujuan pertanian.


Menurut maklum balas JPNK, pengusahasilan hutan umumnya tidak memusnahkan habitat

hidupan liar. Malahan dengan aktiviti tebangan, akan muncul tumbuhan baru seperti pisang

hutan, buluh serta anak-anak pokok dan daun yang merupakan sumber makanan kepada

kebanyakan hidupan liar. Gangguan terhadap hidupan liar iaitu gajah mungkin ada kaitan

dengan pengusahasilan hutan. Bagaimanapun, JPNK berpendapat punca utama ialah

penerokaan tanah hutan asal seluas 2,260 hektar di kawasan Tanah Kerajaan Bukit

Kemunting telah menyebabkan kekurangan makanan gajah.

Pada pendapat Audit, aktiviti penerokaan tanah untuk pertanian dan pengusahasilan dalam HSK telah menjejaskan habitat hidupan liar. Sumber makanan yang semakin berkurangan menyebabkan gajah mencari sumber makanan di kawasan yang diteroka oleh penduduk. b) Pencemaran Air Sungai Sintok

Pada 15 Ogos 2006, pihak Universiti Utara Malaysia (UUM) telah membuat aduan mengenai pencemaran air sungai dan mendapan kelodak di dalam Sungai Sintok yang mengalir melalui kawasan UUM kepada Jabatan Pengairan Dan Saliran (JPS). Semakan Audit terhadap laporan siasatan JPS Negeri Kedah pada bulan Oktober 2006, mendapati kejadian pencemaran tersebut akibat daripada aktiviti pembalakan dan perlombongan pasir di HSK Koh Moi. Dalam kejadian itu Sungai Sintok telah dipenuhi oleh kelodak tanah dan pasir yang menyebabkan berlakunya pencemaran air dan penimbusan kelodak di dasar sungai. JPS telah mengambil tindakan untuk mengorek dan memperbaiki semula saliran sungai yang tertimbus seperti di Foto 3.3 dan Foto 3.4.

36






36






JH302449 Teks 1.indd 36 9/30/09 9:28:31 AM

36 3736






37

Sumber: Keratan Akhbar Harian Metro Tarikh: 23 Mac 2009

serangan gajah pada tahun 2006 iaitu kerana aktiviti penerokaan tanah untuk tujuan pertanian.


Menurut maklum balas JPNK, pengusahasilan hutan umumnya tidak memusnahkan habitat

hidupan liar. Malahan dengan aktiviti tebangan, akan muncul tumbuhan baru seperti pisang

hutan, buluh serta anak-anak pokok dan daun yang merupakan sumber makanan kepada

kebanyakan hidupan liar. Gangguan terhadap hidupan liar iaitu gajah mungkin ada kaitan

dengan pengusahasilan hutan. Bagaimanapun, JPNK berpendapat punca utama ialah

penerokaan tanah hutan asal seluas 2,260 hektar di kawasan Tanah Kerajaan Bukit

Kemunting telah menyebabkan kekurangan makanan gajah.

Pada pendapat Audit, aktiviti penerokaan tanah untuk pertanian dan pengusahasilan dalam HSK telah menjejaskan habitat hidupan liar. Sumber makanan yang semakin berkurangan menyebabkan gajah mencari sumber makanan di kawasan yang diteroka oleh penduduk. b) Pencemaran Air Sungai Sintok

Pada 15 Ogos 2006, pihak Universiti Utara Malaysia (UUM) telah membuat aduan mengenai pencemaran air sungai dan mendapan kelodak di dalam Sungai Sintok yang mengalir melalui kawasan UUM kepada Jabatan Pengairan Dan Saliran (JPS). Semakan Audit terhadap laporan siasatan JPS Negeri Kedah pada bulan Oktober 2006, mendapati kejadian pencemaran tersebut akibat daripada aktiviti pembalakan dan perlombongan pasir di HSK Koh Moi. Dalam kejadian itu Sungai Sintok telah dipenuhi oleh kelodak tanah dan pasir yang menyebabkan berlakunya pencemaran air dan penimbusan kelodak di dasar sungai. JPS telah mengambil tindakan untuk mengorek dan memperbaiki semula saliran sungai yang tertimbus seperti di Foto 3.3 dan Foto 3.4.

36






36






JH302449 Teks 1.indd 37 9/30/09 9:28:32 AM

38 3938

Foto 3.3 Timbunan Kelodak Dalam Sungai Sintok

Foto 3.4 Kerja Mengorek Kelodak

Sumber: Jabatan Pengairan Dan Saliran Kedah Lokasi: Sungai Sintok, Kedah Tarikh: 3 Oktober 2006 Semakan Audit mendapati PBN telah meluluskan sebidang tanah dalam HSK Koh Moi di Kompartmen 8 dan 9 seluas lebih kurang 10.15 hektar untuk tujuan melombong pasir mulai 11 Oktober 2006. Lawatan Audit ke Kompartmen 8 dan 9 HSK Koh Moi pada 8 Mei 2009, mendapati aktiviti perlombongan pasir sedang beroperasi di tapak yang diluluskan. Operasi perlombongan pasir menyebabkan lereng bukit dikorek secara tidak terkawal dan kesannya berlaku hakisan yang teruk seperti di Foto 3.5. Kelodak hasil dari hakisan akibat hujan kawasan perlombongan telah memenuhi kolam takungan air yang dibina untuk memerangkap kelodak seperti di Foto 3.6. Oleh kerana kolam takungan tidak dibina dengan sempurna dan tanpa pemantauan oleh JPS menyebabkan air yang berkelodak dengan pasir dan lumpur telah melimpah ke dalam Sungai Siputih seperti di Foto 3.7.

Foto 3.5 Kawasan Perlombongan Pasir

Foto 3.6 Kolam Takungan Perangkap Kelodak

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Kompartmen 8 dan 9 HSK Koh Moi Tarikh: 8 Mei 2009

39

Foto 3.7

Kelodak Yang Memenuhi Sungai


Kelodak tersebut memasuki Sungai Sintok yang mengalir ke kawasan UUM yang menyebabkan Sungai Sintok menjadi cetek dan mencemarkan air sungai seperti di Foto 3.8. Kerja mengorek dan mendalamkan sungai perlu dijalankan supaya tidak berlaku banjir seperti di Foto 3.9.

Foto 3.8 Foto 3.9 Kelodak Yang Telah Menimbus Sungai Sintok Kerja Mengorek Kelodak Secara Sedutan

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Sungai Sintok, Kedah Tarikh: 8 Mei 2009


Menurut maklum balas JPNK, aktiviti pengusahasilan yang dijalankan di HSK Sungai Badak,

HSK Koh Moi dan HSK Bukit Perangin dijalankan secara berasingan dan kawasan yang

dilesenkan telah dikawal dengan sempurna dan mematuhi kaedah pengurusan hutan secara

berkekalan. Aktiviti perlombongan pasir dalam HSK Koh Moi adalah salah satu punca pencemaran Sungai Sintok. Selain itu, pembersihan kawasan ladang getah untuk tanaman semula, projek pembangunan tanah untuk penternakan, pencerobohan tanah untuk

JH302449 Teks 1.indd 38 9/30/09 9:28:33 AM

38 3938

Foto 3.3 Timbunan Kelodak Dalam Sungai Sintok

Foto 3.4 Kerja Mengorek Kelodak

Sumber: Jabatan Pengairan Dan Saliran Kedah Lokasi: Sungai Sintok, Kedah Tarikh: 3 Oktober 2006 Semakan Audit mendapati PBN telah meluluskan sebidang tanah dalam HSK Koh Moi di Kompartmen 8 dan 9 seluas lebih kurang 10.15 hektar untuk tujuan melombong pasir mulai 11 Oktober 2006. Lawatan Audit ke Kompartmen 8 dan 9 HSK Koh Moi pada 8 Mei 2009, mendapati aktiviti perlombongan pasir sedang beroperasi di tapak yang diluluskan. Operasi perlombongan pasir menyebabkan lereng bukit dikorek secara tidak terkawal dan kesannya berlaku hakisan yang teruk seperti di Foto 3.5. Kelodak hasil dari hakisan akibat hujan kawasan perlombongan telah memenuhi kolam takungan air yang dibina untuk memerangkap kelodak seperti di Foto 3.6. Oleh kerana kolam takungan tidak dibina dengan sempurna dan tanpa pemantauan oleh JPS menyebabkan air yang berkelodak dengan pasir dan lumpur telah melimpah ke dalam Sungai Siputih seperti di Foto 3.7.

Foto 3.5 Kawasan Perlombongan Pasir

Foto 3.6 Kolam Takungan Perangkap Kelodak


39

Foto 3.7

Kelodak Yang Memenuhi Sungai


Kelodak tersebut memasuki Sungai Sintok yang mengalir ke kawasan UUM yang menyebabkan Sungai Sintok menjadi cetek dan mencemarkan air sungai seperti di Foto 3.8. Kerja mengorek dan mendalamkan sungai perlu dijalankan supaya tidak berlaku banjir seperti di Foto 3.9.

Foto 3.8 Foto 3.9 Kelodak Yang Telah Menimbus Sungai Sintok Kerja Mengorek Kelodak Secara Sedutan



Menurut maklum balas JPNK, aktiviti pengusahasilan yang dijalankan di HSK Sungai Badak,

HSK Koh Moi dan HSK Bukit Perangin dijalankan secara berasingan dan kawasan yang

dilesenkan telah dikawal dengan sempurna dan mematuhi kaedah pengurusan hutan secara

berkekalan. Aktiviti perlombongan pasir dalam HSK Koh Moi adalah salah satu punca pencemaran Sungai Sintok. Selain itu, pembersihan kawasan ladang getah untuk tanaman semula, projek pembangunan tanah untuk penternakan, pencerobohan tanah untuk

JH302449 Teks 1.indd 39 9/30/09 9:28:33 AM

40 4140

pertanian dan pembinaan prasarana di kawasan berdekatan Sungai Sintok yang berada di luar kawasan HSK turut menyumbang kepada pencemaran Sungai Sintok. Pada pendapat Audit, aktiviti perlombongan pasir dalam kawasan HSK Koh Moi telah mencemarkan Sungai Sintok, Sungai Siputih dan Sungai Badak terutamanya apabila hujan lebat kerana kelodak yang melimpah dari kolam takungan yang tidak dibina dengan sempurna dan hakisan tanah mengalir masuk ke dalam sungai tersebut.

c) Banjir Lumpur Di Sawah Padi, Singkir, Daerah Yan

Majlis Mesyuarat Kerajaan (MMK) pada 8 Mei 2001 telah meluluskan kawasan seluas 40.47 hektar di sebahagian Kompartmen 15 dan 16, HSK Gunung Jerai untuk dijadikan tapak kuari. Kawasan HSK ini telah dikelaskan sebagai hutan perlindungan tanah tetapi belum diwartakan. Bagi mengeluarkan hasil hutan, Jawatankuasa Tetap Hasil Bumi (JKTHB) Negeri Kedah pada 28 Julai 2002 telah menender kawasan tersebut dan JPNK telah meluluskan lesen membalak secara tebang habis pada tahun 2004. Menurut aduan oleh Pertubuhan Peladang Kawasan Merbuk, kejadian banjir lumpur telah berlaku akibat hujan lebat pada 23 Oktober 2008. Kawasan yang terlibat adalah sawah padi dan jalan pertanian seluas 12.97 hektar di sepanjang Sungai Badong. Akibatnya air berlumpur tersebut telah melimpah ke sawah padi dan telah merosakkan semaian benih padi seperti di Foto 3.10. Lumpur dan pasir berkenaan dikatakan berpunca daripada aktiviti kuari di bukit berdekatan. Tapak kuari yang diluluskan adalah seperti di Foto 3.11.

Foto 3.10 Foto 3.11 Kesan Banjir Lumpur Di Sawah Padi,

Singkir Darat Kuari Batu Di HSK

Gunung Jerai

Sumber:Jabatan Pengairan Dan Saliran Kedah Lokasi:Kampong Singkir, Yan Kedah Tarikh:26 November 2008

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: HSK Gunung Jerai Tarikh: 26 November 2008

Menurut maklum balas JPNK, kejadian banjir lumpur pertama kali berlaku pada 26 Jun 2004, apabila kerja-kerja tanah dijalankan oleh pengusaha kuari. Kejadian ini telah disiarkan dalam media massa. Sejak itu, beberapa mesyuarat ‘one stop agency’ telah diadakan untuk membincang dan menyelesaikan kejadian banjir lumpur yang sering berlaku apabila hujan lebat.

41

Pada pendapat Audit, aktiviti pengusahaan kuari di HSK Gunung Jerai yang telah dikelaskan sebagai hutan perlindungan tanah telah menjejaskan alam sekitar kerana berlaku banjir lumpur apabila hujan lebat dan merosakkan semaian benih padi. d) Hakisan Tanah

Pencerobohan hutan menyebabkan kerosakan hutan yang serius dan memberi kesan negatif kepada alam sekitar. Menurut Laporan Pencerobohan Hutan yang disediakan oleh Pejabat Renjer Hutan Langkawi, didapati 34 kawasan telah diteroka dan diduduki tanpa kebenaran meliputi kawasan seluas 1,250 hektar di kawasan HSK di Pulau Langkawi. Daripada sembilan HSK di Pulau Langkawi, didapati HSK Gunung Raya dan HSK Bukit Sawak adalah kawasan pencerobohan masing-masing melibatkan keluasan 459 hektar dan 345 hektar. Penerokaan kawasan HSK Gunung Raya telah berlaku sejak tahun 1970-an dan HSK Bukit Sawak sejak tahun 1983 oleh orang awam untuk dijadikan kawasan penempatan dan dusun buah-buahan. Lawatan Audit ke HSK Bukit Sawak, Pulau Langkawi pada 3 Disember 2008 mendapati pencerobohan hutan oleh orang awam adalah untuk aktiviti pertanian dan penempatan seperti di Foto 3.12 dan Foto 3.13. Ini menyebabkan berlaku hakisan tanah serta kemusnahan terhadap tumbuh-tumbuhan dan anak pokok hutan serta kawasan sekitarnya seperti di Foto 3.14.

Foto 3.12 HSK Gunung Raya Dicerobohi Untuk Tujuan

Penempatan


Pertanian

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: HSK Gunung Raya, Langkawi Tarikh: 2 Disember 2008


JH302449 Teks 1.indd 40 9/30/09 9:28:33 AM

40 4140

pertanian dan pembinaan prasarana di kawasan berdekatan Sungai Sintok yang berada di luar kawasan HSK turut menyumbang kepada pencemaran Sungai Sintok. Pada pendapat Audit, aktiviti perlombongan pasir dalam kawasan HSK Koh Moi telah mencemarkan Sungai Sintok, Sungai Siputih dan Sungai Badak terutamanya apabila hujan lebat kerana kelodak yang melimpah dari kolam takungan yang tidak dibina dengan sempurna dan hakisan tanah mengalir masuk ke dalam sungai tersebut.

c) Banjir Lumpur Di Sawah Padi, Singkir, Daerah Yan

Majlis Mesyuarat Kerajaan (MMK) pada 8 Mei 2001 telah meluluskan kawasan seluas 40.47 hektar di sebahagian Kompartmen 15 dan 16, HSK Gunung Jerai untuk dijadikan tapak kuari. Kawasan HSK ini telah dikelaskan sebagai hutan perlindungan tanah tetapi belum diwartakan. Bagi mengeluarkan hasil hutan, Jawatankuasa Tetap Hasil Bumi (JKTHB) Negeri Kedah pada 28 Julai 2002 telah menender kawasan tersebut dan JPNK telah meluluskan lesen membalak secara tebang habis pada tahun 2004. Menurut aduan oleh Pertubuhan Peladang Kawasan Merbuk, kejadian banjir lumpur telah berlaku akibat hujan lebat pada 23 Oktober 2008. Kawasan yang terlibat adalah sawah padi dan jalan pertanian seluas 12.97 hektar di sepanjang Sungai Badong. Akibatnya air berlumpur tersebut telah melimpah ke sawah padi dan telah merosakkan semaian benih padi seperti di Foto 3.10. Lumpur dan pasir berkenaan dikatakan berpunca daripada aktiviti kuari di bukit berdekatan. Tapak kuari yang diluluskan adalah seperti di Foto 3.11.

Foto 3.10 Foto 3.11 Kesan Banjir Lumpur Di Sawah Padi,

Singkir Darat Kuari Batu Di HSK

Gunung Jerai

Sumber:Jabatan Pengairan Dan Saliran Kedah Lokasi:Kampong Singkir, Yan Kedah Tarikh:26 November 2008


Menurut maklum balas JPNK, kejadian banjir lumpur pertama kali berlaku pada 26 Jun 2004, apabila kerja-kerja tanah dijalankan oleh pengusaha kuari. Kejadian ini telah disiarkan dalam media massa. Sejak itu, beberapa mesyuarat ‘one stop agency’ telah diadakan untuk membincang dan menyelesaikan kejadian banjir lumpur yang sering berlaku apabila hujan lebat.

41

Pada pendapat Audit, aktiviti pengusahaan kuari di HSK Gunung Jerai yang telah dikelaskan sebagai hutan perlindungan tanah telah menjejaskan alam sekitar kerana berlaku banjir lumpur apabila hujan lebat dan merosakkan semaian benih padi. d) Hakisan Tanah

Pencerobohan hutan menyebabkan kerosakan hutan yang serius dan memberi kesan negatif kepada alam sekitar. Menurut Laporan Pencerobohan Hutan yang disediakan oleh Pejabat Renjer Hutan Langkawi, didapati 34 kawasan telah diteroka dan diduduki tanpa kebenaran meliputi kawasan seluas 1,250 hektar di kawasan HSK di Pulau Langkawi. Daripada sembilan HSK di Pulau Langkawi, didapati HSK Gunung Raya dan HSK Bukit Sawak adalah kawasan pencerobohan masing-masing melibatkan keluasan 459 hektar dan 345 hektar. Penerokaan kawasan HSK Gunung Raya telah berlaku sejak tahun 1970-an dan HSK Bukit Sawak sejak tahun 1983 oleh orang awam untuk dijadikan kawasan penempatan dan dusun buah-buahan. Lawatan Audit ke HSK Bukit Sawak, Pulau Langkawi pada 3 Disember 2008 mendapati pencerobohan hutan oleh orang awam adalah untuk aktiviti pertanian dan penempatan seperti di Foto 3.12 dan Foto 3.13. Ini menyebabkan berlaku hakisan tanah serta kemusnahan terhadap tumbuh-tumbuhan dan anak pokok hutan serta kawasan sekitarnya seperti di Foto 3.14.


Penempatan


Pertanian



JH302449 Teks 1.indd 41 9/30/09 9:28:33 AM

42 4342

Foto 3.14 Kesan Pencerobohan HSK Bukit Sawak

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: HSK Bukit Sawak, Langkawi Tarikh: 3 Disember 2008

Menurut maklum balas JPNK, keluasan Tanah Kerajaan di Pulau Langkawi sangat

berkurangan dan dengan pertambahan penduduk, telah menyebabkan peningkatan

pencerobohan terhadap HSK untuk dijadikan penempatan dan kawasan pertanian.

Pencerobohan ini telah mengakibatkan kemusnahan sumber hutan dan juga menjejaskan alam sekitar.

Pada pendapat Audit, pencerobohan kawasan HSK untuk tujuan pertanian dan penempatan telah menjejaskan alam sekitar kerana berlaku kemusnahan terhadap pokok-pokok hutan dan menyebabkan hakisan tanah.

e) Penanaman Hutan Bakau

Peristiwa tsunami yang berlaku pada 26 Disember 2004 akibat kejadian gempa bumi berukuran 9 skala Richter di Lautan Hindi ke utara Pulau Sumatera, Indonesia telah memberi kesan yang teruk dari segi sosioekonomi di kawasan yang terlibat di Negeri Kedah iaitu di Kuala Muda dan Pulau Langkawi. Seramai 12 orang terkorban dan 27 orang lagi tercedera di Kuala Muda, manakala di Langkawi seorang maut akibat tsunami. Peristiwa ini juga telah menjejaskan mata pencarian serta mengakibatkan kerugian kepada 4,100 orang nelayan dan 114 orang petani. Fenomena alam ini telah memberi kesedaran kepada masyarakat terhadap kepentingan hutan bakau sebagai zon penampan daripada bencana ribut taufan dan ombak di pesisiran pantai. Selain itu, hutan bakau juga berperanan menstabilkan muara dan pesisir pantai, pokok-pokok bakau yang berakar ceracak dan tumbuh padat dapat mengurangkan pengaliran sedimen dari kawasan muara dan pantai, ini boleh mengekal dan menstabilkan muara dan pantai. Bagi mengelakkan kesan kemusnahan akibat tsunami, JPNK telah melaksanakan Program Pemeliharaan dan Pemuliharaan Alam Sekitar iaitu menanam dan menyulam anak pokok bakau mulai tahun 2005 hingga 2009 di pesisiran pantai Kota Kuala Muda, Kampung Baru, Pulau Sayak dan kawasan HSK Merbok. Kaedah

43

penanaman secara ‘Bamboo Encasement Method (REM)’ dan ‘Geotextile Tube’ telah digunakan untuk menanam anak pokok bakau di kawasan yang berisiko tinggi kerana tiupan angin dan hakisan seperti di pesisiran pantai Kampong Baru, Pulau Sayak.

Lawatan Audit ke HSK Merbok mendapati usaha JPNK menanam pokok bakau telah berjaya kerana pokok bakau tumbuh subur seperti di Foto 3.15. Bagaimanapun, pokok bakau yang ditanam di pesisiran pantai Kampong Baru, Pulau Sayak telah musnah akibat dari hakisan pantai yang serius kerana kawasan tersebut terdedah kepada tiupan angin kencang seperti di Foto 3.16.

Foto 3.15 Foto 3.16 Anak Bakau Hidup Subur

Di HSK Merbok Hakisan Di Pesisiran Pantai Kampong Baru, Pulau Sayak

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: HSK Merbok Tarikh: 7 April 2009

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Kampong Baru Pulau Sayak Tarikh: 7 April 2009

Pada pendapat Audit, aktiviti penanaman pokok bakau adalah usaha yang baik dalam menjaga alam sekitar. Bagaimanapun, faktor alam semula jadi seperti ombak besar telah menghakis kawasan pesisiran pantai dan memusnahkan tanaman pokok bakau.

f) Kemusnahan Flora Dan Fauna

Kaedah tebang habis mendatangkan akibat yang serius terhadap flora dan fauna serta menjejaskan ekosistem hutan. Kaedah ini tidak selari dengan matlamat Pengurusan Hutan Secara Berkekalan. Semakan Audit mendapati PBN telah meluluskan kawasan seluas 637 hektar di HSK Koh Moi untuk diberi kepada Lembaga Getah Malaysia (LGM) bagi membangunkan stesen penyelidikan. Pada 4 Mei 2007, JKTHB Negeri Kedah telah meluluskan pembalakan secara tebang habis di kawasan ini. JPNK telah membahagikan kawasan pembalakan ini kepada empat blok yang keluasannya antara 145 hektar hingga 202 hektar seperti di Jadual 3.1 dan Peta 3.2.

Jadual 3.1 Pembahagian Keluasan Kawasan Pembalakan Bil. Lokasi Keluasan

(Hektar) 1. Blok 1 202 2. Blok 2 145 3. Blok 3 145 4. Blok 4 145

Jumlah 637 Sumber : Jabatan Perhutanan Negeri Kedah

43













JH302449 Teks 1.indd 42 9/30/09 9:28:34 AM

42 4342

Foto 3.14 Kesan Pencerobohan HSK Bukit Sawak

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: HSK Bukit Sawak, Langkawi Tarikh: 3 Disember 2008

Menurut maklum balas JPNK, keluasan Tanah Kerajaan di Pulau Langkawi sangat

berkurangan dan dengan pertambahan penduduk, telah menyebabkan peningkatan

pencerobohan terhadap HSK untuk dijadikan penempatan dan kawasan pertanian.

Pencerobohan ini telah mengakibatkan kemusnahan sumber hutan dan juga menjejaskan alam sekitar.

Pada pendapat Audit, pencerobohan kawasan HSK untuk tujuan pertanian dan penempatan telah menjejaskan alam sekitar kerana berlaku kemusnahan terhadap pokok-pokok hutan dan menyebabkan hakisan tanah.

e) Penanaman Hutan Bakau

Peristiwa tsunami yang berlaku pada 26 Disember 2004 akibat kejadian gempa bumi berukuran 9 skala Richter di Lautan Hindi ke utara Pulau Sumatera, Indonesia telah memberi kesan yang teruk dari segi sosioekonomi di kawasan yang terlibat di Negeri Kedah iaitu di Kuala Muda dan Pulau Langkawi. Seramai 12 orang terkorban dan 27 orang lagi tercedera di Kuala Muda, manakala di Langkawi seorang maut akibat tsunami. Peristiwa ini juga telah menjejaskan mata pencarian serta mengakibatkan kerugian kepada 4,100 orang nelayan dan 114 orang petani. Fenomena alam ini telah memberi kesedaran kepada masyarakat terhadap kepentingan hutan bakau sebagai zon penampan daripada bencana ribut taufan dan ombak di pesisiran pantai. Selain itu, hutan bakau juga berperanan menstabilkan muara dan pesisir pantai, pokok-pokok bakau yang berakar ceracak dan tumbuh padat dapat mengurangkan pengaliran sedimen dari kawasan muara dan pantai, ini boleh mengekal dan menstabilkan muara dan pantai. Bagi mengelakkan kesan kemusnahan akibat tsunami, JPNK telah melaksanakan Program Pemeliharaan dan Pemuliharaan Alam Sekitar iaitu menanam dan menyulam anak pokok bakau mulai tahun 2005 hingga 2009 di pesisiran pantai Kota Kuala Muda, Kampung Baru, Pulau Sayak dan kawasan HSK Merbok. Kaedah

43













43













JH302449 Teks 1.indd 43 9/30/09 9:28:35 AM

44 4544

Peta 3.2 Pelan Kawasan Pembalakan Di HSK Koh Moi


Kerja pembalakan telah dijalankan antara 24 September 2007 hingga 25 Jun 2008. Bagaimanapun, penggunaan instrumen perancangan alam sekitar iaitu Penilaian Impak Alam Sekitar (EIA) tidak dapat dikuatkuasakan kerana dari segi teknikalnya setiap kawasan yang diberi kelulusan untuk pembalakan adalah kurang dari 500 hektar walaupun lokasi kompartmen yang diusahakan adalah bersebelahan. Lawatan Audit dilakukan di kawasan tersebut menunjukkan kesan alam sekitar seperti hakisan tanah akibat dari kerja pembalakan seperti di Foto 3.17 dan Foto 3.18.

Foto 3.17 Foto 3.18 Hakisan Tanah Kesan Daripada Kerja Pembalakan

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: HSK Koh Moi, Padang Terap Tarikh: 2 November 2008

Pada pendapat Audit, pembalakan secara tebang habis di kawasan seluas 637 hektar dalam HSK Koh Moi untuk dijadikan stesen penyelidikan LGM telah menyebabkan kemusnahan flora dan fauna serta hakisan tanah di kawasan tersebut.

45

3.5.2 Pewartaan Hutan Simpan Kekal Dan Hutan Perlindungan a) Pewartaan Hutan Perlindungan

HSK hendaklah dikelaskan bagi menggambarkan maksud kegunaan tanah dan diwartakan sebagaimana yang dijelaskan di bawah seksyen 10(1), Bab 2, APN 1984. Sehingga tahun 2008, seluas 157,782 hektar dikenal pasti sebagai hutan perlindungan. Pemeriksaan Audit mendapati seluas 31,219 hektar atau 20% sahaja daripada keluasan kawasan hutan perlindungan diwartakan sebagai Hutan Tadahan Air manakala baki hutan perlindungan seluas 126,563 hektar atau 80% belum lagi diwartakan mengikut kelas masing-masing seperti di Jadual 3.2.

Jadual 3.2 Pengelasan Hutan Perlindungan Mengikut Kelas Kegunaan

Bil. Pengelasan Hutan Perlindungan

Warta Belum Warta

Jumlah Keluasan

(Hektar) (Hektar) (Hektar) 1. Hutan Tadahan Air 31,219 90,685 121,904 2. Hutan Perlindungan Tanah - 23,291 23,291 3. Hutan Simpanan Hutan Dara - 3,676 3,676 4. Hutan Lipur - 2,274 2,274 5. Hutan Pelajaran - 2,999 2,999 6. Hutan Penyelidikan - 3,638 3,638

Jumlah 31,219 126,563 157,782 Sumber: Laporan Tahunan Jabatan Perhutanan Negeri Kedah

Kelewatan mewartakan hutan perlindungan mengikut kelas menyebabkan kawasan tersebut tidak dilindungi dari aktiviti pembalakan, pembersihan kawasan dan penempatan. Aktiviti tersebut mengakibatkan kesan kepada alam sekitar seperti hakisan dan mendapan tanah, banjir kilat, mencetekkan dasar sungai dan menjejaskan kawasan perlindungan serta habitat hidupan liar. Menurut maklum balas JPNK, pihak Jabatan dalam proses untuk mewartakan seluas

14,480 hektar HSK Padang Terap, Kuah, Bukit Sawak, Gunung Machinchang, Gunung

Raya, Gunung Jerai, HSK Tadahan Air Parit Buntar dan Kulim. Sehingga kini Jabatan

masih menunggu keputusan daripada JKTHB Negeri Kedah. Selain itu, Jabatan juga

telah mencadangkan kepada PBN untuk mewartakan kawasan seluas 36,071 hektar di

HSK Ulu Muda dan Gunung Jerai sebagai Hutan Tadahan Air dan Taman Negeri.

Pada pendapat Audit, tindakan pewartaan kawasan Hutan Perlindungan mengikut kelas adalah tidak memuaskan kerana 126,563 hektar atau 80% belum diwartakan lagi. b) Pewartaan Hutan Tadahan Air

Hutan Tadahan Air (HTA) adalah kawasan hutan yang berfungsi mengawal larian air permukaan yang berlebihan dan berkeupayaan untuk menakung air bagi bekalan untuk kegunaan domestik, industri dan pertanian. Pewartaan kawasan ini hendaklah dibuat untuk memberi jaminan pemegangan (security of tenure) yang membolehkan JPNK mengurus dan mentadbir kawasan hutan secara berkekalan seperti yang diperuntukkan dalam Seksyen 10, APN 1984. Semakan Audit mendapati seluas 121,904 hektar dari kawasan HSK telah dikelaskan sebagai HTA. Daripada jumlah tersebut seluas 31,219 hektar (26%) telah diwartakan sebagai HTA pada 13 Mac 2008 seperti di Jadual 3.3.

JH302449 Teks 1.indd 44 9/30/09 9:28:36 AM

44 4544

Peta 3.2 Pelan Kawasan Pembalakan Di HSK Koh Moi


Kerja pembalakan telah dijalankan antara 24 September 2007 hingga 25 Jun 2008. Bagaimanapun, penggunaan instrumen perancangan alam sekitar iaitu Penilaian Impak Alam Sekitar (EIA) tidak dapat dikuatkuasakan kerana dari segi teknikalnya setiap kawasan yang diberi kelulusan untuk pembalakan adalah kurang dari 500 hektar walaupun lokasi kompartmen yang diusahakan adalah bersebelahan. Lawatan Audit dilakukan di kawasan tersebut menunjukkan kesan alam sekitar seperti hakisan tanah akibat dari kerja pembalakan seperti di Foto 3.17 dan Foto 3.18.

Foto 3.17 Foto 3.18 Hakisan Tanah Kesan Daripada Kerja Pembalakan

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: HSK Koh Moi, Padang Terap Tarikh: 2 November 2008

Pada pendapat Audit, pembalakan secara tebang habis di kawasan seluas 637 hektar dalam HSK Koh Moi untuk dijadikan stesen penyelidikan LGM telah menyebabkan kemusnahan flora dan fauna serta hakisan tanah di kawasan tersebut.

45

3.5.2 Pewartaan Hutan Simpan Kekal Dan Hutan Perlindungan a) Pewartaan Hutan Perlindungan

HSK hendaklah dikelaskan bagi menggambarkan maksud kegunaan tanah dan diwartakan sebagaimana yang dijelaskan di bawah seksyen 10(1), Bab 2, APN 1984. Sehingga tahun 2008, seluas 157,782 hektar dikenal pasti sebagai hutan perlindungan. Pemeriksaan Audit mendapati seluas 31,219 hektar atau 20% sahaja daripada keluasan kawasan hutan perlindungan diwartakan sebagai Hutan Tadahan Air manakala baki hutan perlindungan seluas 126,563 hektar atau 80% belum lagi diwartakan mengikut kelas masing-masing seperti di Jadual 3.2.

Jadual 3.2 Pengelasan Hutan Perlindungan Mengikut Kelas Kegunaan

Bil. Pengelasan Hutan Perlindungan

Warta Belum Warta

Jumlah Keluasan

(Hektar) (Hektar) (Hektar) 1. Hutan Tadahan Air 31,219 90,685 121,904 2. Hutan Perlindungan Tanah - 23,291 23,291 3. Hutan Simpanan Hutan Dara - 3,676 3,676 4. Hutan Lipur - 2,274 2,274 5. Hutan Pelajaran - 2,999 2,999 6. Hutan Penyelidikan - 3,638 3,638

Jumlah 31,219 126,563 157,782 Sumber: Laporan Tahunan Jabatan Perhutanan Negeri Kedah

Kelewatan mewartakan hutan perlindungan mengikut kelas menyebabkan kawasan tersebut tidak dilindungi dari aktiviti pembalakan, pembersihan kawasan dan penempatan. Aktiviti tersebut mengakibatkan kesan kepada alam sekitar seperti hakisan dan mendapan tanah, banjir kilat, mencetekkan dasar sungai dan menjejaskan kawasan perlindungan serta habitat hidupan liar. Menurut maklum balas JPNK, pihak Jabatan dalam proses untuk mewartakan seluas

14,480 hektar HSK Padang Terap, Kuah, Bukit Sawak, Gunung Machinchang, Gunung

Raya, Gunung Jerai, HSK Tadahan Air Parit Buntar dan Kulim. Sehingga kini Jabatan

masih menunggu keputusan daripada JKTHB Negeri Kedah. Selain itu, Jabatan juga

telah mencadangkan kepada PBN untuk mewartakan kawasan seluas 36,071 hektar di

HSK Ulu Muda dan Gunung Jerai sebagai Hutan Tadahan Air dan Taman Negeri.

Pada pendapat Audit, tindakan pewartaan kawasan Hutan Perlindungan mengikut kelas adalah tidak memuaskan kerana 126,563 hektar atau 80% belum diwartakan lagi. b) Pewartaan Hutan Tadahan Air

Hutan Tadahan Air (HTA) adalah kawasan hutan yang berfungsi mengawal larian air permukaan yang berlebihan dan berkeupayaan untuk menakung air bagi bekalan untuk kegunaan domestik, industri dan pertanian. Pewartaan kawasan ini hendaklah dibuat untuk memberi jaminan pemegangan (security of tenure) yang membolehkan JPNK mengurus dan mentadbir kawasan hutan secara berkekalan seperti yang diperuntukkan dalam Seksyen 10, APN 1984. Semakan Audit mendapati seluas 121,904 hektar dari kawasan HSK telah dikelaskan sebagai HTA. Daripada jumlah tersebut seluas 31,219 hektar (26%) telah diwartakan sebagai HTA pada 13 Mac 2008 seperti di Jadual 3.3.

JH302449 Teks 1.indd 45 9/30/09 9:28:36 AM

46 4746

Proses pewartaan ini mengambil masa dua tahun. Manakala bakinya seluas 90,685 hektar atau 74% sedang dalam tindakan JPNK untuk diwartakan sejak tahun 2008. Kelewatan mewartakan HTA menyebabkan kawasan sumber air mentah Kerajaan Negeri tidak dilindungi oleh undang-undang. Aktiviti pembalakan boleh berlaku dan menyebabkan ekosistem hutan yang berperanan sebagai regulator air akan terancam di mana tahap kualiti air tercemar dan kuantiti air mentah berkurangan.

Jadual 3.3 Kawasan Hutan Tadahan Air Yang Telah Diwartakan

Pada 13 Mac 2008 Bil. Empangan Hutan Simpan Keluasan

(Hektar) 1. Pedu Pedu 14,712 2. Pedu Chebar Besar 1,442 3. Beris Terenas 2,581 4. Muda Ulu Muda 12,484

Jumlah 31,219 Sumber: Jabatan Perhutanan Negeri Kedah

Menurut maklum balas JPNK, pihak Jabatan adalah komited terhadap gesaan untuk

mewartakan HSK sebagai hutan tadahan air. Pada 10 September 2008, Jabatan telah

mengangkat kertas kerja untuk mewartakan seluas 14,480 hektar HSK sebagai Hutan

Tadahan Air fasa II kepada JKTHB. JKTHB telah memperakukan kertas kerja tersebut

pada 30 Mac 2009 untuk diangkat ke MMK bagi tindakan pewartaan. Sehingga kini

Jabatan masih menunggu keputusan daripada MMK.

Pada pendapat Audit, tindakan pewartaan Hutan Tadahan Air adalah tidak memuaskan kerana 90,685 hektar atau 74% belum diwartakan lagi. c) Kelewatan Pewartaan Kawasan Cadangan Hutan Simpan Kekal (CHSK)

Dasar Perhutanan Negara (DPN) 1978 telah digubal untuk memelihara dan mengurus hutan melalui amalan pengurusan hutan secara berkekalan serta mengekalkan peranan pentingnya dalam ekonomi negara dan kestabilan alam sekitar. Mengikut Seksyen 7 (1) APN 1984, PBN boleh menjadikan mana-mana tanah sebagai HSK dengan mewartakannya. Semakan Audit mendapati sembilan kawasan CHSK seluas 35,567 hektar tanah Kerajaan belum diwartakan sepenuhnya sebagai HSK seperti di Jadual 3.4.

Jadual 3.4 Kelewatan Pewartaan Kawasan CHSK Jenis Hutan Darat

Bil. Kawasan CHSK Daerah Hutan Keluasan

(Hektar) 1. Ulu Muda (Tambahan) Kedah Tengah 1,359 2. Bukit Payong Kedah Utara 1,131 3. Bukit Kerong Kedah Utara 391 4. Terenas (Tambahan) Kedah Tengah 343 5. Bukit Tiang Layar Kedah Utara 323 6. Bukit Keramat Kedah Utara 10,226 7. Bukit Saiong Kedah Tengah 8,191 8. Bukit Kemunting Kedah Utara 8,025 9. Bukit Genting Iboi Kedah Utara 5,578

Jumlah 35,567 Sumber: Laporan Tahunan Jabatan Perhutanan Negeri Kedah 2006

47

Semua kawasan CHSK tersebut telah diluluskan oleh PBN untuk pewartaan sebagai HSK antara tahun 1963 hingga 1973. Kesan dari kelewatan mewartakan CHSK telah mengakibatkan keluasan kawasan CHSK semakin berkurangan kerana ianya tidak dilindungi oleh APN 1984 di mana kawasan tersebut boleh diberi milik kepada orang awam. JPNK sedang mengenal pasti baki kawasan CHSK yang boleh diwartakan sebagai HSK. Semakan Audit di Pejabat Tanah Daerah Padang Terap mendapati seluas 649 hektar atau 6.3% daripada 10,226 hektar tanah di kawasan CHSK Bukit Keramat telah diberi milik kepada orang awam sejak tahun 2003 seperti di Foto 3.19. Penukaran tanah hutan kepada pertanian dan penempatan telah mengakibatkan berlakunya penebangan hutan secara meluas selain daripada mengurangkan jumlah kawasan hutan asal dan biodiversiti hutan serta kepupusan flora dan fauna.

Foto 3.19 Kawasan CHSK Bukit Keramat Yang Diberi Milik

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: CHSK Bukit Keramat, Kedah Tarikh: 7 Mei 2009

Menurut maklum balas JPNK, kawasan CHSK Bukit Saiong dan Bukit Keramat telah

diluluskan oleh Kerajaan Negeri untuk pewartaan pada 6 Oktober 1973 namun tiada

tindakan susulan diambil. Pada 9 September 2007, Jabatan telah mengangkat kertas ke MMK untuk mewartakan seluas 8,191 hektar CHSK Bukit Saiong dan seluas 10,226 hektar CHSK Bukit Keramat. Pada 20 Mei 2009, Mesyuarat Pewartaan CHSK Bukit Saiong dan Bukit Keramat kali ke 2 telah diadakan di Pejabat Tanah Daerah Sik. Jabatan ini masih lagi menunggu pelan baru yang dicadangkan untuk diteliti.

Pada pendapat Audit, tindakan dalam mewartakan kawasan CHSK adalah tidak memuaskan kerana berlaku kelewatan yang terlalu lama. Ini menyebabkan kawasan CHSK telah diberi hak milik kepada orang awam.

d) Penggantian Kawasan Tanah Yang Dikeluarkan Dari Hutan Simpan Kekal

Mengikut Seksyen 11,12 dan 13 APN 1984, PBN boleh mengeluarkan mana-mana kawasan tanah daripada HSK setelah berpuas hati demi kepentingan negara. Pengeluaran kawasan tanah daripada HSK hendaklah diwartakan dengan mengisytiharkan kawasan tersebut tidak lagi menjadi HSK. Kawasan HSK ini juga

47










JH302449 Teks 1.indd 46 9/30/09 9:28:37 AM

46 4746

Proses pewartaan ini mengambil masa dua tahun. Manakala bakinya seluas 90,685 hektar atau 74% sedang dalam tindakan JPNK untuk diwartakan sejak tahun 2008. Kelewatan mewartakan HTA menyebabkan kawasan sumber air mentah Kerajaan Negeri tidak dilindungi oleh undang-undang. Aktiviti pembalakan boleh berlaku dan menyebabkan ekosistem hutan yang berperanan sebagai regulator air akan terancam di mana tahap kualiti air tercemar dan kuantiti air mentah berkurangan.

Jadual 3.3 Kawasan Hutan Tadahan Air Yang Telah Diwartakan

Pada 13 Mac 2008 Bil. Empangan Hutan Simpan Keluasan

(Hektar) 1. Pedu Pedu 14,712 2. Pedu Chebar Besar 1,442 3. Beris Terenas 2,581 4. Muda Ulu Muda 12,484

Jumlah 31,219 Sumber: Jabatan Perhutanan Negeri Kedah

Menurut maklum balas JPNK, pihak Jabatan adalah komited terhadap gesaan untuk

mewartakan HSK sebagai hutan tadahan air. Pada 10 September 2008, Jabatan telah

mengangkat kertas kerja untuk mewartakan seluas 14,480 hektar HSK sebagai Hutan

Tadahan Air fasa II kepada JKTHB. JKTHB telah memperakukan kertas kerja tersebut

pada 30 Mac 2009 untuk diangkat ke MMK bagi tindakan pewartaan. Sehingga kini

Jabatan masih menunggu keputusan daripada MMK.

Pada pendapat Audit, tindakan pewartaan Hutan Tadahan Air adalah tidak memuaskan kerana 90,685 hektar atau 74% belum diwartakan lagi. c) Kelewatan Pewartaan Kawasan Cadangan Hutan Simpan Kekal (CHSK)

Dasar Perhutanan Negara (DPN) 1978 telah digubal untuk memelihara dan mengurus hutan melalui amalan pengurusan hutan secara berkekalan serta mengekalkan peranan pentingnya dalam ekonomi negara dan kestabilan alam sekitar. Mengikut Seksyen 7 (1) APN 1984, PBN boleh menjadikan mana-mana tanah sebagai HSK dengan mewartakannya. Semakan Audit mendapati sembilan kawasan CHSK seluas 35,567 hektar tanah Kerajaan belum diwartakan sepenuhnya sebagai HSK seperti di Jadual 3.4.

Jadual 3.4 Kelewatan Pewartaan Kawasan CHSK Jenis Hutan Darat

Bil. Kawasan CHSK Daerah Hutan Keluasan

(Hektar) 1. Ulu Muda (Tambahan) Kedah Tengah 1,359 2. Bukit Payong Kedah Utara 1,131 3. Bukit Kerong Kedah Utara 391 4. Terenas (Tambahan) Kedah Tengah 343 5. Bukit Tiang Layar Kedah Utara 323 6. Bukit Keramat Kedah Utara 10,226 7. Bukit Saiong Kedah Tengah 8,191 8. Bukit Kemunting Kedah Utara 8,025 9. Bukit Genting Iboi Kedah Utara 5,578

Jumlah 35,567 Sumber: Laporan Tahunan Jabatan Perhutanan Negeri Kedah 2006

47










47










JH302449 Teks 1.indd 47 9/30/09 9:28:38 AM

48 4948

hendaklah diganti balik dengan kawasan tanah yang lebih kurang sama luasnya sebagai HSK. Semakan Audit mendapati 24 kawasan HSK seluas 4,479 hektar yang telah diluluskan oleh Kerajaan Negeri untuk tujuan pembangunan masih belum diwartakan keluar daripada HSK dan belum diganti balik sebagaimana yang ditetapkan oleh APN 1984. Kawasan HSK yang terlibat adalah seperti di Jadual 3.5.

Jadual 3.5 Kawasan HSK Yang Diluluskan Untuk Pembangunan

Bil. Kawasan HSK Keluasan (Hektar) Tujuan

1. Pedu 116 Resort 2. Pedu 162 Hotel & Resort 3. Pedu 40 Resort PKNK 4. Pedu 60 Development 5. Padang Terap 540 Ladang Tebu 6. Kisap 5 Restoran 7. Malut 800 Permodalan Kedah Berhad 8. Malut 100 Tapak Pembangunan TUDM 9. Bukit Perak 194 Kuari Batu

10. Bukit Enggang 41 Kuari Batu 11. Gunung Jerai 4.25 Tapak Chalet 12. Gunung Jerai 4.05 Projek Cendawan 13. Gunung Jerai 6.07 Perniagaan Pelancongan 14. Gunung Jerai 412 Kuari Batu 15. Gunung Jerai 48 Kuari Batu 16. Gunung Jerai 51 Rancangan Teratur 17. Gunung Jerai 125 Loji Air JKR 18. Gunung Jerai 5 Pertanian/Dusun 19. Gunung Jerai 6 (Tiada Maklumat) 20. Gunung Jerai 50 Ternakan Rusa 21. Gunung Bongsu 730 FELDA 22. Gunung Inas 187 KEDA 23. Rimba Teloi 575 FELDA 24. Ulu Muda 218 JHEOA

Jumlah 4,479 Sumber: Rancangan Tahunan Pembangunan JPNK Tahun 2008

Kelewatan pewartaan tanah di kawasan HSK yang dibangunkan adalah disebabkan APN 1984 tidak menetapkan tempoh masa tertentu untuk memastikan Kerajaan Negeri mengambil tindakan untuk menggantikan kawasan HSK berkenaan. Kegagalan PBN mematuhi Seksyen 12 APN 1984 untuk menggantikan kawasan HSK yang baru telah menyebabkan keluasan sebenar HSK berkurangan seluas 4,479 hektar. Contoh kawasan HSK yang telah dikeluarkan adalah seperti di Foto 3.20, Foto 3.21 dan Foto 3.22. JPNK bersetuju bahawa HSK yang dikeluarkan untuk tujuan pembangunan belum diwartakan dan diganti.

49

Foto 3.20 Tapak Kem TLDM Di HSK Bukit Malut

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: HSK Bukit Malut, Langkawi Tarikh: 2 Disember 2008

Pada pendapat Audit, pewartaan keluar kawasan HSK untuk tujuan pembangunan dan penggantian semula dengan kawasan lain adalah tidak memuaskan kerana kawasan HSK yang dikeluarkan tidak diganti dengan segera. 3.5.3 Pengurangan Jumlah Kompaun Mengikut Bahagian VII, APN 1984 dan Pekeliling Ketua Pengarah Perhutanan Semenanjung Malaysia Bil. 1/2006, Pengarah Perhutanan Negeri telah diberi kuasa untuk mengkompaun pelbagai kesalahan hutan tertakluk kepada had yang dibenarkan. Semakan Audit terhadap Daftar Kesalahan Hutan mendapati kompaun yang dikenakan oleh JPNK bagi 19 kesalahan hutan adalah lebih rendah berbanding jumlah kerugian hasil hutan yang dianggarkan. Keadaan ini adalah disebabkan Pengarah JPNK telah meluluskan

Foto 3.21 Foto 3.22 Restoran Di HSK Kisap Kuari Batu Di HSK Gunung Jerai

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: HSK Kisap, Langkawi Tarikh: 2 Disember 2008


JH302449 Teks 1.indd 48 9/30/09 9:28:38 AM

48 4948

hendaklah diganti balik dengan kawasan tanah yang lebih kurang sama luasnya sebagai HSK. Semakan Audit mendapati 24 kawasan HSK seluas 4,479 hektar yang telah diluluskan oleh Kerajaan Negeri untuk tujuan pembangunan masih belum diwartakan keluar daripada HSK dan belum diganti balik sebagaimana yang ditetapkan oleh APN 1984. Kawasan HSK yang terlibat adalah seperti di Jadual 3.5.

Jadual 3.5 Kawasan HSK Yang Diluluskan Untuk Pembangunan

Bil. Kawasan HSK Keluasan (Hektar) Tujuan

1. Pedu 116 Resort 2. Pedu 162 Hotel & Resort 3. Pedu 40 Resort PKNK 4. Pedu 60 Development 5. Padang Terap 540 Ladang Tebu 6. Kisap 5 Restoran 7. Malut 800 Permodalan Kedah Berhad 8. Malut 100 Tapak Pembangunan TUDM 9. Bukit Perak 194 Kuari Batu

10. Bukit Enggang 41 Kuari Batu 11. Gunung Jerai 4.25 Tapak Chalet 12. Gunung Jerai 4.05 Projek Cendawan 13. Gunung Jerai 6.07 Perniagaan Pelancongan 14. Gunung Jerai 412 Kuari Batu 15. Gunung Jerai 48 Kuari Batu 16. Gunung Jerai 51 Rancangan Teratur 17. Gunung Jerai 125 Loji Air JKR 18. Gunung Jerai 5 Pertanian/Dusun 19. Gunung Jerai 6 (Tiada Maklumat) 20. Gunung Jerai 50 Ternakan Rusa 21. Gunung Bongsu 730 FELDA 22. Gunung Inas 187 KEDA 23. Rimba Teloi 575 FELDA 24. Ulu Muda 218 JHEOA

Jumlah 4,479 Sumber: Rancangan Tahunan Pembangunan JPNK Tahun 2008

Kelewatan pewartaan tanah di kawasan HSK yang dibangunkan adalah disebabkan APN 1984 tidak menetapkan tempoh masa tertentu untuk memastikan Kerajaan Negeri mengambil tindakan untuk menggantikan kawasan HSK berkenaan. Kegagalan PBN mematuhi Seksyen 12 APN 1984 untuk menggantikan kawasan HSK yang baru telah menyebabkan keluasan sebenar HSK berkurangan seluas 4,479 hektar. Contoh kawasan HSK yang telah dikeluarkan adalah seperti di Foto 3.20, Foto 3.21 dan Foto 3.22. JPNK bersetuju bahawa HSK yang dikeluarkan untuk tujuan pembangunan belum diwartakan dan diganti.

49

Foto 3.20 Tapak Kem TLDM Di HSK Bukit Malut

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: HSK Bukit Malut, Langkawi Tarikh: 2 Disember 2008

Pada pendapat Audit, pewartaan keluar kawasan HSK untuk tujuan pembangunan dan penggantian semula dengan kawasan lain adalah tidak memuaskan kerana kawasan HSK yang dikeluarkan tidak diganti dengan segera. 3.5.3 Pengurangan Jumlah Kompaun Mengikut Bahagian VII, APN 1984 dan Pekeliling Ketua Pengarah Perhutanan Semenanjung Malaysia Bil. 1/2006, Pengarah Perhutanan Negeri telah diberi kuasa untuk mengkompaun pelbagai kesalahan hutan tertakluk kepada had yang dibenarkan. Semakan Audit terhadap Daftar Kesalahan Hutan mendapati kompaun yang dikenakan oleh JPNK bagi 19 kesalahan hutan adalah lebih rendah berbanding jumlah kerugian hasil hutan yang dianggarkan. Keadaan ini adalah disebabkan Pengarah JPNK telah meluluskan

Foto 3.21 Foto 3.22 Restoran Di HSK Kisap Kuari Batu Di HSK Gunung Jerai

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: HSK Kisap, Langkawi Tarikh: 2 Disember 2008


JH302449 Teks 1.indd 49 9/30/09 9:28:39 AM

50 5150

pengurangan jumlah kompaun sehingga RM424,526 atau 97% berdasarkan rayuan orang yang dituduh. Menurut maklum balas JPNK, pengurangan kompaun adalah berasaskan kepada fakta kes

seperti kategori kesalahan, kekerapan kesalahan dan latar belakang orang yang dituduh.

Pertimbangan diberi sebaik-baiknya bagi menyelesaikan kes yang kekurangan bukti untuk

pendakwaan dan kemampuan orang yang dituduh membayar kompaun.

Pada pendapat Audit, pengurangan jumlah kompaun bagi kesalahan hutan adalah tidak memuaskan kerana telah mengurangkan hasil Kerajaan Negeri. 3.5.4 Pemberian Kawasan Ganti Syarat tawaran membalak secara pemberian menyatakan pembalak yang menerima tawaran kawasan pembalakan tidak dibenarkan memohon untuk menukar atau menggantikan kawasan tersebut dengan kawasan lain dan sebarang permohonan tidak akan dilayan. Semakan Audit mendapati pembalak yang menerima kawasan balak yang ditawarkan oleh Kerajaan Negeri telah memohon kawasan ganti. Pada tahun 2006, JKTHB telah meluluskan sebanyak 28 kawasan ganti dengan keluasan 2,107 hektar berbanding dengan 37 kawasan pembalakan baru yang diluluskan seluas 3,778 hektar. Manakala pada tahun 2007, JKTHB telah meluluskan tiga kawasan ganti dengan keluasan 87 hektar. Pada tahun 2008, sebanyak empat kawasan ganti yang diluluskan dengan keluasan 266 hektar. Semakan Audit terhadap fail pemberian kawasan balak mendapati pemegang lesen memohon kawasan ganti dengan alasan inventori hutan tidak mencukupi. Permohonan tersebut dibuat melalui Pengarah Perhutanan Negeri dan diangkat kepada JKTHB untuk mendapatkan kelulusan. JPNK bersetuju dengan pendapat Audit kerana ini akan menjejaskan matlamat pengurusan hutan secara berkekalan dan boleh mengurangkan beban tugas Jabatan.

Pada pendapat Audit, pemberian kawasan ganti adalah tidak memuaskan kerana tidak menepati syarat tawaran kawasan membalak dan menyebabkan keluasan kawasan untuk pengusahasilan bagi pusingan tebangan akan datang berkurangan dan menjejaskan matlamat pencapaian pengeluaran hasil hutan secara berkekalan serta akan menambahkan beban kerja pemulihan hutan. 3.5.5 Komunikasi Dan Koordinasi Antara Jabatan Dalam Pengurusan HSK JPNK bertanggungjawab sepenuhnya dalam menguruskan hutan dan sumbernya. Selain itu, tanggungjawab untuk mengawal biodiversiti hutan dan memelihara alam sekitar dikongsi bersama dengan pelbagai Jabatan dan Agensi lain. Antaranya adalah Jabatan Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara, Jabatan Alam Sekitar, Jabatan Bekalan Air serta Pejabat Tanah Dan Daerah. Semakan Audit mendapati perkongsian maklumat antara JPNK dan PTD dalam menjalankan tugas dan tanggungjawab terhadap pengurusan hutan adalah tidak memuaskan. Keadaan ini telah menyebabkan berlaku kes di mana tanah dalam kawasan HSK telah diberi milik kepada orang awam. Contohnya, kawasan seluas tiga ekar di HSK Bukit Sawak, Pulau Langkawi yang diwartakan pada tahun 1969 telah dilupuskan secara pemberian kepada individu melalui Hak Milik Sementara (HSM 38-87) pada 10 Mei 1987.

51

Perkara ini berlaku disebabkan kegagalan Pejabat Tanah Daerah Langkawi mendapatkan ulasan dan pandangan daripada JPNK terlebih dahulu sebelum permohonan tanah tersebut diproses dan diangkat kepada MMK untuk kelulusan. Di samping itu, amalan PTD yang meluluskan permohonan tanah dan memberi hak milik berasaskan pengusahaan tanah terlebih dahulu oleh pemohon menyebabkan berlakunya kegiatan penerokaan tanah di kawasan CHSK menjadi semakin meningkat. Akibat daripada itu, keluasan kawasan hutan yang dicadangkan untuk dijadikan HSK semakin berkurangan.

Pada pendapat Audit, koordinasi dan komunikasi antara JPNK dengan lain-lain Jabatan dan Agensi dalam pengurusan HSK adalah tidak memuaskan.

3.5.6 Pemantauan Dan Penguatkuasaan Pemantauan dan penguatkuasaan secara berterusan merupakan kaedah terbaik bagi memastikan pengurusan HSK dibuat secara berkekalan. Aktiviti penguatkuasaan terhadap pengurusan hutan adalah di bawah tanggungjawab Unit Penguatkuasaan di peringkat JPNK dan Pejabat Hutan Daerah. Semakan Audit menunjukkan JPNK telah melaksanakan program penguatkuasaan dengan berkesan. Pungutan bayaran kompaun, ganti rugi, pampasan dan denda kesalahan hutan telah meningkat sebanyak RM0.56 juta atau 622.2% iaitu daripada RM0.09 juta pada tahun 2007 kepada RM0.65 juta pada tahun 2008. Rekod penguatkuasaan dan aduan orang awam telah diselenggarakan dengan teratur dan kemas kini. Bagaimanapun, JPNK menghadapi kekangan sumber manusia dan peralatan seperti berikut: a) Kekosongan Jawatan Pengawas Hutan

Pengisian jawatan mengikut senarai dalam Waran Perjawatan dapat membantu JPNK melaksanakan operasinya dengan lebih cekap dan berkesan. Semakan Audit terhadap Waran Perjawatan bagi tahun 2008 mendapati kekosongan 16 jawatan Pengawas Hutan Gred G11. Jawatan yang diluluskan ialah 98 jawatan. Kekosongan jawatan ini menjejaskan aktiviti pemantauan dalam pengurusan hutan.

Menurut maklum balas JPNK, pemantauan dan penguatkuasaan dibuat secara

berterusan. Bagaimanapun, JPNK menghadapi kekurangan kakitangan. Kekosongan

jawatan tersebut belum lagi diisi. Keadaan ini menjejaskan pelaksanaan aktiviti

pengurusan hutan termasuk aktiviti penguatkuasaan dan pembangunan hutan yang

dirancang oleh Jabatan. Nisbah antara keluasan hutan dengan bilangan kakitangan

adalah seperti berikut:

Keluasan Hutan - 342,613 hektar

Bilangan kakitangan - 129 orang

Nisbah - 1 : 2,656 hektar

b) Kekurangan Kenderaan Dan Peralatan Sokongan

Keperluan kenderaan yang mencukupi adalah satu instrumen yang penting bagi JPNK dalam menjalankan aktiviti pemeliharaan dan pemuliharaan alam sekitar HSK di Negeri Kedah. Semakan Audit terhadap rekod Harta Modal JPNK mendapati Unit Silvikultur dan Perlindungan Hutan hanya mempunyai dua kenderaan pacuan empat roda untuk

50







50






Pada pendapat Audit, pemberian kawasan ganti adalah tidak memuaskan kerana tidak menepati syarat tawaran kawasan membalak dan menyebabkan keluasan kawasan untuk pengusahasilan bagi pusingan tebangan akan datang berkurangan dan menjejaskan matlamat pencapaian pengeluaran hasil hutan secara berkekalan serta akan menambahkan beban kerja pemulihan hutan. 3.5.5 Komunikasi Dan Koordinasi Antara Jabatan Dalam Pengurusan HSK JPNK bertanggungjawab sepenuhnya dalam menguruskan hutan dan sumbernya. Selain itu, tanggungjawab untuk mengawal biodiversiti hutan dan memelihara alam sekitar dikongsi bersama dengan pelbagai Jabatan dan Agensi lain. Antaranya adalah Jabatan Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara, Jabatan Alam Sekitar, Jabatan Bekalan Air serta Pejabat Tanah Dan Daerah. Semakan Audit mendapati perkongsian maklumat antara JPNK dan PTD dalam menjalankan tugas dan tanggungjawab terhadap pengurusan hutan adalah tidak memuaskan. Keadaan ini telah menyebabkan berlaku kes di mana tanah dalam kawasan HSK telah diberi milik kepada orang awam. Contohnya, kawasan seluas tiga ekar di HSK Bukit Sawak, Pulau Langkawi yang diwartakan pada tahun 1969 telah dilupuskan secara pemberian kepada individu melalui Hak Milik Sementara (HSM 38-87) pada 10 Mei 1987. 51
















JH302449 Teks 1.indd 50 9/30/09 9:28:40 AM

50 5150







51
















50







50






Pada pendapat Audit, pemberian kawasan ganti adalah tidak memuaskan kerana tidak menepati syarat tawaran kawasan membalak dan menyebabkan keluasan kawasan untuk pengusahasilan bagi pusingan tebangan akan datang berkurangan dan menjejaskan matlamat pencapaian pengeluaran hasil hutan secara berkekalan serta akan menambahkan beban kerja pemulihan hutan. 3.5.5 Komunikasi Dan Koordinasi Antara Jabatan Dalam Pengurusan HSK JPNK bertanggungjawab sepenuhnya dalam menguruskan hutan dan sumbernya. Selain itu, tanggungjawab untuk mengawal biodiversiti hutan dan memelihara alam sekitar dikongsi bersama dengan pelbagai Jabatan dan Agensi lain. Antaranya adalah Jabatan Perlindungan Hidupan Liar Dan Taman Negara, Jabatan Alam Sekitar, Jabatan Bekalan Air serta Pejabat Tanah Dan Daerah. Semakan Audit mendapati perkongsian maklumat antara JPNK dan PTD dalam menjalankan tugas dan tanggungjawab terhadap pengurusan hutan adalah tidak memuaskan. Keadaan ini telah menyebabkan berlaku kes di mana tanah dalam kawasan HSK telah diberi milik kepada orang awam. Contohnya, kawasan seluas tiga ekar di HSK Bukit Sawak, Pulau Langkawi yang diwartakan pada tahun 1969 telah dilupuskan secara pemberian kepada individu melalui Hak Milik Sementara (HSM 38-87) pada 10 Mei 1987. 51
















•••

JH302449 Teks 1.indd 51 9/30/09 9:28:40 AM

52 5352

digunakan oleh 15 orang pegawai berbanding dengan keluasan kawasan HSK yang perlu dikawal dan dilindungi. Ini mengakibatkan aktiviti pemeliharaan dan pemuliharaan HSK tidak dapat dijalankan dengan lancar. Semasa lawatan Audit ke Pejabat Renjer Hutan Weng dan Pejabat Renjer Hutan Kubang Pasu didapati kemudahan mesin faks dan mesin fotostat tidak disediakan.

Menurut maklum balas JPNK, kekurangan kenderaan pacuan empat roda telah

menjejaskan pelaksanaan aktiviti pengurusan hutan termasuk aktiviti penguatkuasaan

dan pembangunan hutan yang dirancang oleh Jabatan. Nisbah antara keluasan hutan

dengan bilangan kenderaan adalah seperti berikut:


Bilangan kenderaan - 28 buah


Bagi mengatasi masalah kekurangan peralatan di Pejabat Renjer Hutan Weng dan Kubang Pasu, JPNK akan membeli dua unit mesin fotostat dan dua unit mesin faks untuk kegunaan pejabat tersebut.

c) Pemantauan Hutan Melalui Sistem Informasi Geografi (GIS)

Sistem Informasi Geografi (GIS) merupakan satu komponen Sistem Maklumat Perhutanan Negara (SMPN) bagi membantu Jabatan merancang, membangun, mengurus dan mengawal sumber hutan. Semakan Audit mendapati JPNK memiliki perkakasan komputer dan perisian GIS. Bagaimanapun, sistem ini tidak digunakan sepenuhnya kerana ketiadaan pegawai yang berkemahiran untuk mengendalikannya. Ini menjejaskan pencapaian objektif SMPN. Untuk memperkemas dan mempertingkatkan penggunaan Sistem GIS dengan lebih berkesan, JPNK telah memohon perjawatan baru iaitu Pegawai Teknologi Maklumat (F41) dan Penolong Pegawai Teknologi Maklumat (F29) melalui penstrukturan semula organisasi JPNK. Menurut maklum balas, JPNK telah memohon jawatan baru iaitu Pegawai Teknologi

Maklumat dan Penolong Pegawai Teknologi Maklumat melalui penstrukturan semula

Jabatan untuk memperkemas dan meningkatkan penggunaan GIS dengan lebih efisien.

Pada pendapat Audit, pemantauan terhadap pengurusan hutan adalah memuaskan. Bagaimanapun, aktiviti pemantauan akan dapat dilakukan dengan lebih berkesan melalui penambahan jawatan, kenderaan dan peralatan yang mencukupi serta penggunaan GIS.

53

3.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT

Secara keseluruhannya, JPNK telah melaksanakan pengurusan perhutanan secara berkekalan dengan memuaskan. Pengurusan HSK telah diberi persijilan oleh Majlis Persijilan Kayu Malaysia (MTTC) bagi tempoh tahun 2008 hingga tahun 2013. Persijilan pengurusan hutan adalah satu penilaian bebas untuk mengesahkan bahawa pengurusan hutan telah memenuhi piawaian aspek ekonomi, alam sekitar dan sosial. Hasil pengauditan menunjukkan aktiviti yang dibenarkan dalam kawasan HSK seperti pengusahasilan hutan telah mematuhi prinsip pengurusan hutan secara berkekalan. Bagaimanapun, aktiviti ekonomi lain yang dibenarkan dalam HSK seperti perlombongan pasir dan kuari telah menyumbang kepada kemerosotan kualiti alam sekitar dari segi pencemaran sungai, banjir lumpur dan hakisan tanah. Manakala penebangan pokok secara tebang habis dalam kawasan HSK untuk dibangunkan sebagai stesen penyelidikan telah menyebabkan kemusnahan flora dan fauna. Pencerobohan dan penerokaan tanah HSK serta pengusahasilan hutan juga telah mengganggu habitat hidupan liar. Bagi mengimbangi permintaan ekonomi dan keperluan memelihara alam sekitar, syor-syor berikut perlu diberi perhatian oleh PBN dan JPNK:

a) Pihak Berkuasa Negeri, JPNK, PTG dan JUPEM hendaklah mempercepatkan proses pewartaan kawasan Hutan Tadahan Air dan CHSK bagi memastikan jaminan pemegangan terhadap kawasan tersebut.

b) Pihak Berkuasa Negeri perlu meningkatkan komunikasi dan koordinasi antara Jabatan/Agensi dan Pihak Berkuasa Tempatan mengenai kepentingan penjagaan alam sekitar supaya lestari dengan pembangunan yang hendak dilaksanakan dalam kawasan HSK.

c) JPNK hendaklah meningkatkan pemantauan terhadap pengurusan hutan yang melibatkan aspek alam sekitar dengan mengisi kekosongan jawatan Pengawas Hutan serta menggunakan GIS.

d) JPNK hendaklah mengkaji semula pemberian permit penggunaan bagi aktiviti perladangan, perlombongan pasir dan kuari di dalam kawasan HSK.

e) JPNK hendaklah mengkaji semula pembangunan ladang getah di dalam HSK kerana mengakibatkan aktiviti pembalakan secara tebang habis yang menyebabkan berlakunya kemusnahan flora dan fauna di samping meningkatkan usaha menanam dan memelihara pokok bakau di pesisiran pantai.

•••

JH302449 Teks 1.indd 52 9/30/09 9:28:41 AM

52 5352

digunakan oleh 15 orang pegawai berbanding dengan keluasan kawasan HSK yang perlu dikawal dan dilindungi. Ini mengakibatkan aktiviti pemeliharaan dan pemuliharaan HSK tidak dapat dijalankan dengan lancar. Semasa lawatan Audit ke Pejabat Renjer Hutan Weng dan Pejabat Renjer Hutan Kubang Pasu didapati kemudahan mesin faks dan mesin fotostat tidak disediakan.

Menurut maklum balas JPNK, kekurangan kenderaan pacuan empat roda telah

menjejaskan pelaksanaan aktiviti pengurusan hutan termasuk aktiviti penguatkuasaan

dan pembangunan hutan yang dirancang oleh Jabatan. Nisbah antara keluasan hutan

dengan bilangan kenderaan adalah seperti berikut:


Bilangan kenderaan - 28 buah


Bagi mengatasi masalah kekurangan peralatan di Pejabat Renjer Hutan Weng dan Kubang Pasu, JPNK akan membeli dua unit mesin fotostat dan dua unit mesin faks untuk kegunaan pejabat tersebut.

c) Pemantauan Hutan Melalui Sistem Informasi Geografi (GIS)

Sistem Informasi Geografi (GIS) merupakan satu komponen Sistem Maklumat Perhutanan Negara (SMPN) bagi membantu Jabatan merancang, membangun, mengurus dan mengawal sumber hutan. Semakan Audit mendapati JPNK memiliki perkakasan komputer dan perisian GIS. Bagaimanapun, sistem ini tidak digunakan sepenuhnya kerana ketiadaan pegawai yang berkemahiran untuk mengendalikannya. Ini menjejaskan pencapaian objektif SMPN. Untuk memperkemas dan mempertingkatkan penggunaan Sistem GIS dengan lebih berkesan, JPNK telah memohon perjawatan baru iaitu Pegawai Teknologi Maklumat (F41) dan Penolong Pegawai Teknologi Maklumat (F29) melalui penstrukturan semula organisasi JPNK. Menurut maklum balas, JPNK telah memohon jawatan baru iaitu Pegawai Teknologi

Maklumat dan Penolong Pegawai Teknologi Maklumat melalui penstrukturan semula

Jabatan untuk memperkemas dan meningkatkan penggunaan GIS dengan lebih efisien.

Pada pendapat Audit, pemantauan terhadap pengurusan hutan adalah memuaskan. Bagaimanapun, aktiviti pemantauan akan dapat dilakukan dengan lebih berkesan melalui penambahan jawatan, kenderaan dan peralatan yang mencukupi serta penggunaan GIS.

53

3.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT

Secara keseluruhannya, JPNK telah melaksanakan pengurusan perhutanan secara berkekalan dengan memuaskan. Pengurusan HSK telah diberi persijilan oleh Majlis Persijilan Kayu Malaysia (MTTC) bagi tempoh tahun 2008 hingga tahun 2013. Persijilan pengurusan hutan adalah satu penilaian bebas untuk mengesahkan bahawa pengurusan hutan telah memenuhi piawaian aspek ekonomi, alam sekitar dan sosial. Hasil pengauditan menunjukkan aktiviti yang dibenarkan dalam kawasan HSK seperti pengusahasilan hutan telah mematuhi prinsip pengurusan hutan secara berkekalan. Bagaimanapun, aktiviti ekonomi lain yang dibenarkan dalam HSK seperti perlombongan pasir dan kuari telah menyumbang kepada kemerosotan kualiti alam sekitar dari segi pencemaran sungai, banjir lumpur dan hakisan tanah. Manakala penebangan pokok secara tebang habis dalam kawasan HSK untuk dibangunkan sebagai stesen penyelidikan telah menyebabkan kemusnahan flora dan fauna. Pencerobohan dan penerokaan tanah HSK serta pengusahasilan hutan juga telah mengganggu habitat hidupan liar. Bagi mengimbangi permintaan ekonomi dan keperluan memelihara alam sekitar, syor-syor berikut perlu diberi perhatian oleh PBN dan JPNK:

a) Pihak Berkuasa Negeri, JPNK, PTG dan JUPEM hendaklah mempercepatkan proses pewartaan kawasan Hutan Tadahan Air dan CHSK bagi memastikan jaminan pemegangan terhadap kawasan tersebut.

b) Pihak Berkuasa Negeri perlu meningkatkan komunikasi dan koordinasi antara Jabatan/Agensi dan Pihak Berkuasa Tempatan mengenai kepentingan penjagaan alam sekitar supaya lestari dengan pembangunan yang hendak dilaksanakan dalam kawasan HSK.

c) JPNK hendaklah meningkatkan pemantauan terhadap pengurusan hutan yang melibatkan aspek alam sekitar dengan mengisi kekosongan jawatan Pengawas Hutan serta menggunakan GIS.

d) JPNK hendaklah mengkaji semula pemberian permit penggunaan bagi aktiviti perladangan, perlombongan pasir dan kuari di dalam kawasan HSK.

e) JPNK hendaklah mengkaji semula pembangunan ladang getah di dalam HSK kerana mengakibatkan aktiviti pembalakan secara tebang habis yang menyebabkan berlakunya kemusnahan flora dan fauna di samping meningkatkan usaha menanam dan memelihara pokok bakau di pesisiran pantai.

JH302449 Teks 1.indd 53 9/30/09 9:28:41 AM

54 5554

PEJABAT KEWANGAN NEGERI/PERBENDAHARAAN NEGERI KEDAH 4 PENGURUSAN SISTEM PERAKAUNAN BERKOMPUTER STANDARD KERAJAAN NEGERI (SPEKS) 4.1 LATAR BELAKANG 4.1.1 Sistem Perakaunan Berkomputer Standard Kerajaan Negeri (SPEKS) dibangunkan bagi memenuhi kehendak Kerajaan Persekutuan supaya satu sistem perakaunan berkomputer yang seragam dan berkualiti dilaksanakan oleh semua negeri di Semenanjung Malaysia. Persetujuan ini dicapai melalui Mesyuarat Jawatankuasa Perhubungan Antara Kerajaan-Kerajaan Negeri Dengan Kerajaan Persekutuan pada bulan November 1996. Jawatankuasa IT Dan Internet Kerajaan (JITIK) yang bermesyuarat pada bulan Mac 2000 telah menetapkan Projek Perintis bagi SPEKS dilaksanakan di Pejabat Kewangan dan Perbendaharaan Negeri Kedah dan Negeri Perlis mulai tahun 2001. Pelaksanaan SPEKS secara national roll out untuk sembilan negeri yang lain pula dilakukan pada bulan Januari tahun 2003.

4.1.2 Objektif utama sistem ini adalah bagi melancarkan pengurusan kewangan Kerajaan Negeri. Ini membolehkan kawalan bajet, perolehan, pembayaran dan terimaan serta perakaunan dibuat dengan betul, cepat dan terperinci. Pelaksanaan sistem ini melalui Modul SPEKS yang dibangunkan diharap dapat membantu Kerajaan Negeri menyediakan Penyata Kewangan tepat pada masa yang dikehendaki dan meningkatkan kualiti Penyata Kewangan Negeri. Pelaksanaan SPEKS ini juga adalah selaras dengan hasrat Kerajaan bagi meningkatkan produktiviti dan keberkesanan Perkhidmatan Awam melalui penggunaan teknologi maklumat dan multimedia.

4.1.3 Bagi merealisasikan projek ini, Jabatan Akauntan Negara Malaysia (JANM) telah dipertanggungjawabkan untuk membangun dan menyenggara sistem aplikasi, menyedia peralatan dan perkakasan komputer serta mengurus dan menyelaras pelaksanaan SPEKS di semua negeri yang terlibat. Manakala Kerajaan Negeri dikehendaki menyediakan rangkaian dan menanggung kos penyenggaraan perkakasan. Sehubungan itu, satu perjanjian telah ditandatangani antara JANM dengan Konsortium Jaya Sdn. Bhd. (KJSB) pada 28 Januari 2002. Mengikut Perjanjian Pembangunan ini, KJSB telah dilantik bagi melaksanakan projek ini. Nilai kontrak yang dilaksanakan oleh KJSB di Negeri Kedah berjumlah RM3.96 juta daripada keseluruhan projek SPEKS di Semenanjung Malaysia berjumlah RM59.07 juta. 4.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN Objektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada SPEKS telah dibangunkan dan dilaksanakan dengan cekap dan berkesan serta memenuhi matlamat yang ditetapkan.

4.3 SKOP PENGAUDITAN 4.3.1 Kajian ini meliputi pelaksanaan SPEKS dari tahun 2006 hingga 2008 dan skop diperluaskan sehingga tahun 2001 iaitu pada peringkat pembangunan sistem dijalankan.

55

4.3.2 Pengauditan dijalankan terhadap pelaksanaan Modul SPEKS meliputi pengurusan penyampaian dan sokongan, pengurusan perjanjian, panduan dan dokumentasi, pengurusan pembangunan dan pelaksanaan, peruntukan dan perbelanjaan serta pemantauan. Jabatan atau Pusat Tanggungjawab (PTJ) yang dipilih untuk pengauditan adalah Pejabat Kewangan Negeri (PKN) dan Perbendaharaan Negeri Kedah (BNK), Jabatan Kerja Raya Negeri Kedah (JKR), Jabatan Pertanian Negeri Kedah (JPN) dan Pejabat Pengarah Tanah Dan Galian Negeri Kedah (PTG). Pengauditan juga dijalankan di Unit Sistem Teknologi Dan Maklumat (STDM) di BNK. 4.4 KAEDAH PENGAUDITAN 4.4.1 Pengauditan dijalankan dengan menyemak Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS dan kontrak perolehan SPEKS di peringkat negeri sama ada ia telah dipatuhi serta memeriksa dan menilai aspek kawalan am, kawalan aplikasi, kawalan rangkaian, pembangunan sistem, penyenggaraan dan penilaian pasca pelaksanaan (post

implementation review). 4.4.2 Semakan Audit juga dibuat terhadap rekod, dokumen, penyata dan laporan yang dihasilkan melalui SPEKS di peringkat PKN dan BNK serta tiga Jabatan yang dipilih. Analisis terhadap sampel maklumat dan data SPEKS dengan menggunakan perisian Audit

Command Language (ACL) dilaksanakan untuk memastikan integriti data. Lawatan dan perbincangan dengan pegawai yang berkenaan serta borang soal selidik diedarkan kepada pihak pengurusan dan pegawai yang terlibat dalam penggunaan SPEKS. 4.5 PENEMUAN AUDIT 4.5.1 Empat Modul SPEKS Belum Digunakan Sepenuhnya Objektif SPEKS adalah bagi melancarkan pengurusan kewangan Kerajaan Negeri. Ia juga dapat meningkatkan kualiti Penyata Kewangan Kerajaan Negeri, menyediakan Penyata Kewangan tepat pada masa yang dikehendaki dan mengurangkan kelemahan pengurusan kewangan melalui penggunaan sepenuhnya Modul SPEKS. Pembangunan Modul SPEKS dilaksanakan secara berperingkat. Pada 30 April 2005, JANM telah menyerahkan kesemua Modul yang telah dibangunkan kecuali Modul MIS yang belum siap dibangunkan ketika itu. Kedudukan pembangunan dan kemajuan pelaksanaan Modul SPEKS Negeri Kedah adalah seperti di Jadual 4.1.

Jadual 4.1 Kedudukan Pembangunan Dan Kemajuan Pelaksanaan Modul SPEKS Negeri Kedah

Bil. Modul

Status Pembangunan

(%)

Kemajuan

Pelaksanaan (%)

Perjanjian Pembangunan

SPEKS

Pelaksanaan Sehingga

31 Disember 2008 MODUL APLIKASI

1. Lejar Am Lejar Am 100 100 2. Bajet Bajet 100 100 3. Sistem Pengurusan

Dokumen (DMS) Sistem Pengurusan Dokumen (DMS) 100 100

4. Integrasi dengan Aplikasi Kerajaan Elektronik

(Dikeluarkan selepas dibangunkan)

100 Tidak Berkenaan

5. Gaji Gaji 100 100

55





Bil. Modul

Status Pembangunan

(%)

Kemajuan

Pelaksanaan (%)


SPEKS







100 Tidak Berkenaan

5. Gaji Gaji 100 100 55





Bil. Modul

Status Pembangunan

(%)

Kemajuan

Pelaksanaan (%)


SPEKS







100 Tidak Berkenaan


JH302449 Teks 1.indd 54 9/30/09 9:28:42 AM

54 5554

PEJABAT KEWANGAN NEGERI/PERBENDAHARAAN NEGERI KEDAH 4 PENGURUSAN SISTEM PERAKAUNAN BERKOMPUTER STANDARD KERAJAAN NEGERI (SPEKS) 4.1 LATAR BELAKANG 4.1.1 Sistem Perakaunan Berkomputer Standard Kerajaan Negeri (SPEKS) dibangunkan bagi memenuhi kehendak Kerajaan Persekutuan supaya satu sistem perakaunan berkomputer yang seragam dan berkualiti dilaksanakan oleh semua negeri di Semenanjung Malaysia. Persetujuan ini dicapai melalui Mesyuarat Jawatankuasa Perhubungan Antara Kerajaan-Kerajaan Negeri Dengan Kerajaan Persekutuan pada bulan November 1996. Jawatankuasa IT Dan Internet Kerajaan (JITIK) yang bermesyuarat pada bulan Mac 2000 telah menetapkan Projek Perintis bagi SPEKS dilaksanakan di Pejabat Kewangan dan Perbendaharaan Negeri Kedah dan Negeri Perlis mulai tahun 2001. Pelaksanaan SPEKS secara national roll out untuk sembilan negeri yang lain pula dilakukan pada bulan Januari tahun 2003.

4.1.2 Objektif utama sistem ini adalah bagi melancarkan pengurusan kewangan Kerajaan Negeri. Ini membolehkan kawalan bajet, perolehan, pembayaran dan terimaan serta perakaunan dibuat dengan betul, cepat dan terperinci. Pelaksanaan sistem ini melalui Modul SPEKS yang dibangunkan diharap dapat membantu Kerajaan Negeri menyediakan Penyata Kewangan tepat pada masa yang dikehendaki dan meningkatkan kualiti Penyata Kewangan Negeri. Pelaksanaan SPEKS ini juga adalah selaras dengan hasrat Kerajaan bagi meningkatkan produktiviti dan keberkesanan Perkhidmatan Awam melalui penggunaan teknologi maklumat dan multimedia.

4.1.3 Bagi merealisasikan projek ini, Jabatan Akauntan Negara Malaysia (JANM) telah dipertanggungjawabkan untuk membangun dan menyenggara sistem aplikasi, menyedia peralatan dan perkakasan komputer serta mengurus dan menyelaras pelaksanaan SPEKS di semua negeri yang terlibat. Manakala Kerajaan Negeri dikehendaki menyediakan rangkaian dan menanggung kos penyenggaraan perkakasan. Sehubungan itu, satu perjanjian telah ditandatangani antara JANM dengan Konsortium Jaya Sdn. Bhd. (KJSB) pada 28 Januari 2002. Mengikut Perjanjian Pembangunan ini, KJSB telah dilantik bagi melaksanakan projek ini. Nilai kontrak yang dilaksanakan oleh KJSB di Negeri Kedah berjumlah RM3.96 juta daripada keseluruhan projek SPEKS di Semenanjung Malaysia berjumlah RM59.07 juta. 4.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN Objektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada SPEKS telah dibangunkan dan dilaksanakan dengan cekap dan berkesan serta memenuhi matlamat yang ditetapkan.

4.3 SKOP PENGAUDITAN 4.3.1 Kajian ini meliputi pelaksanaan SPEKS dari tahun 2006 hingga 2008 dan skop diperluaskan sehingga tahun 2001 iaitu pada peringkat pembangunan sistem dijalankan.

55





Bil. Modul

Status Pembangunan

(%)

Kemajuan

Pelaksanaan (%)


SPEKS







100 Tidak Berkenaan


55





Bil. Modul

Status Pembangunan

(%)

Kemajuan

Pelaksanaan (%)


SPEKS







100 Tidak Berkenaan

5. Gaji Gaji 100 100 55





Bil. Modul

Status Pembangunan

(%)

Kemajuan

Pelaksanaan (%)


SPEKS







100 Tidak Berkenaan


JH302449 Teks 1.indd 55 9/30/09 9:28:43 AM

56 5756

Bil. Modul

Status Pembangunan

(%)

Kemajuan

Pelaksanaan (%)


SPEKS


31 Disember 2008 6. Lejar Akaun

Subsidiari (SLAS) Lejar Akaun Subsidiari (SLAS) 100 100

7. Aset Aset 100 0 8. Pinjaman Pinjaman 100 0 9. Pelaburan Pelaburan 100 0

10. PTJ Kewangan PTJ Kewangan 100 100

11. Sistem Pengurusan Maklumat (MIS)

Sistem Pengurusan Maklumat (MIS) 100 50

Sumber: Perjanjian Pembangunan dan Rekod BNK

Semakan Audit mendapati sebanyak empat Modul SPEKS iaitu Modul Pinjaman, Pelaburan, Aset Dan Sistem Pengurusan Maklumat (MIS) belum digunakan sepenuhnya seperti di Jadual 4.1 di atas. Keadaan ini disebabkan BNK dalam proses mengemaskinikan data pelaburan. Modul Pinjaman pula tidak dapat diproses kerana ketiadaan maklumat penting iaitu nombor perjanjian pinjaman di medan Modul berkenaan. Manakala Modul Aset pula tidak digunakan langsung di semua Jabatan. Tindakan mengemas kini Modul ini mengikut Pekeliling Perbendaharaan Bil. 5 Tahun 2007 Tatacara Pengurusan Aset Alih Kerajaan sedang dilaksanakan oleh JANM. Sehingga tarikh pengauditan hanya 11 daripada 47 Jabatan di Negeri Kedah telah memohon User Identification (ID pengguna) untuk mengakses Modul ini. Modul MIS menyediakan laporan kepada pengguna mengikut keperluan. Format laporan yang dikeluarkan mematuhi Piawaian Perakaunan Kerajaan Bil. 2 (PPK2) seperti yang ditetapkan oleh JANM. Semakan Audit mendapati Modul ini tidak digunakan sepenuhnya kerana Penyata Kewangan tidak dijana daripada Modul ini seperti yang sepatutnya.

Pada pendapat Audit, kemajuan pelaksanaan Modul SPEKS tidak memuaskan kerana empat Modul iaitu Modul Pinjaman, Pelaburan, Aset dan MIS tidak digunakan sepenuhnya.

4.5.2 Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Tidak Dijana Sepenuhnya Dari Modul

SPEKS Salah satu tujuan SPEKS adalah untuk mengautomasikan Penyata Kewangan Kerajaan Negeri supaya dapat disediakan dengan tepat pada masa yang dikehendaki. Oleh itu, semua Modul SPEKS yang terlibat dengan Penyata Kewangan perlu diguna pakai. Semakan Audit mendapati Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Kedah bagi tahun berakhir 31 Disember 2008 dijana dari Modul Lejar Am tetapi tidak sepenuhnya kerana Modul Pelaburan dan Pinjaman tidak digunakan. Penyata Pelaburan dan Pinjaman di disediakan secara manual. Semakan Audit juga mendapati enam Penyata Akaun Memorandum masih disediakan secara manual. Penyata tersebut meliputi Penyata Akaun Memorandum Aset (Penyata F), Penyata Akaun Memorandum Pinjaman Boleh Dituntut (Penyata F1), Penyata Akaun Memorandum Pelaburan (Penyata F2), Penyata Tunggakan Hasil (Penyata F3),

57

Penyata Akaun Memorandum Liabiliti (Penyata G) dan Penyata Akaun Memorandum Hutang Awam (Penyata G1). Pada pendapat Audit, penjanaan Penyata Kewangan dari Modul SPEKS tidak memuaskan kerana Modul Pinjaman Dan Pelaburan tidak digunakan menyebabkan Penyata Pelaburan, Pinjaman dan Memorandum disediakan secara manual.

4.5.3 Prestasi Penyerahan Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Kedah Mengikut Seksyen 9 Akta Audit 1957 dan Arahan Perbendaharaan 138(c), Penyata Kewangan hendaklah disediakan dan dikemukakan kepada Ketua Audit Negara dalam tempoh tujuh bulan selepas penutupan akaun. Manakala Peraturan Penutupan Akaun Kerajaan Negeri Kedah pula menghendaki Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Kedah disedia dan diserah kepada Jabatan Audit Negara pada 31 Mac setiap tahun. Semakan Audit mendapati prestasi penyerahan Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Kedah dan jenis Sijil Audit yang dikeluarkan dari tahun 2001 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 4.2.

Jadual 4.2 Prestasi Penyerahan Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Kedah

Bagi Tempoh Tahun 2001 Hingga 2008

Tahun Tarikh Penyerahan Penyata Kewangan Jenis Sijil Audit

Sebelum Pelaksanaan

SPEKS

2001 7 April 2002 Berteguran 2002 5 Jun 2003 Berteguran

Selepas Pelaksanaan

SPEKS

2003 30 Jun 2004 Tanpa teguran 2004 4 Mei 2005 Tanpa teguran 2005 13 April 2006 Tanpa teguran 2006 17 April 2007 Tanpa teguran 2007 1 April 2008 Tanpa teguran 2008 5 April 2009 Tanpa teguran

Sumber: Laporan dan Sijil Ketua Audit Negara Negeri KedahTahun 2001 Hingga 2007

Berdasarkan Jadual 4.2 di atas, tempoh penyerahan semua Penyata Kewangan bagi tempoh tahun 2001 hingga 2008 tidak berubah walaupun selepas SPEKS dilaksanakan. Bagaimanapun, jenis Sijil Audit yang dikeluarkan telah menunjukkan peningkatan yang baik. Mulai tahun 2003 hingga 2007, Kerajaan Negeri Kedah telah memperoleh Sijil Audit Tanpa Teguran bagi Penyata Kewangan Kerajaan Negeri.

Pada pendapat Audit, penyerahan Penyata Kewangan adalah tidak memuaskan kerana tempohnya tidak berubah walaupun selepas pelaksanaan SPEKS bagaimanapun jenis Sijil Audit yang dikeluarkan bertambah baik.

4.5.4 Keselamatan Sistem

a) Backup Data SPEKS Backup data SPEKS dilaksanakan untuk memastikan keselamatan data dan sistem aplikasi yang beroperasi. Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menghendaki dua jenis backup dilaksanakan iaitu full backup (backup mingguan) dan incremental backup (backup harian). Full backup merupakan backup penuh semua data yang hendak dilindungi meliputi pangkalan data SQL Server dan sistem fail server

57






Sebelum Pelaksanaan

SPEKS


Selepas Pelaksanaan

SPEKS







JH302449 Teks 1.indd 56 9/30/09 9:28:44 AM

56 5756

Bil. Modul

Status Pembangunan

(%)

Kemajuan

Pelaksanaan (%)


SPEKS


31 Disember 2008 6. Lejar Akaun

Subsidiari (SLAS) Lejar Akaun Subsidiari (SLAS) 100 100

7. Aset Aset 100 0 8. Pinjaman Pinjaman 100 0 9. Pelaburan Pelaburan 100 0

10. PTJ Kewangan PTJ Kewangan 100 100

11. Sistem Pengurusan Maklumat (MIS)

Sistem Pengurusan Maklumat (MIS) 100 50

Sumber: Perjanjian Pembangunan dan Rekod BNK

Semakan Audit mendapati sebanyak empat Modul SPEKS iaitu Modul Pinjaman, Pelaburan, Aset Dan Sistem Pengurusan Maklumat (MIS) belum digunakan sepenuhnya seperti di Jadual 4.1 di atas. Keadaan ini disebabkan BNK dalam proses mengemaskinikan data pelaburan. Modul Pinjaman pula tidak dapat diproses kerana ketiadaan maklumat penting iaitu nombor perjanjian pinjaman di medan Modul berkenaan. Manakala Modul Aset pula tidak digunakan langsung di semua Jabatan. Tindakan mengemas kini Modul ini mengikut Pekeliling Perbendaharaan Bil. 5 Tahun 2007 Tatacara Pengurusan Aset Alih Kerajaan sedang dilaksanakan oleh JANM. Sehingga tarikh pengauditan hanya 11 daripada 47 Jabatan di Negeri Kedah telah memohon User Identification (ID pengguna) untuk mengakses Modul ini. Modul MIS menyediakan laporan kepada pengguna mengikut keperluan. Format laporan yang dikeluarkan mematuhi Piawaian Perakaunan Kerajaan Bil. 2 (PPK2) seperti yang ditetapkan oleh JANM. Semakan Audit mendapati Modul ini tidak digunakan sepenuhnya kerana Penyata Kewangan tidak dijana daripada Modul ini seperti yang sepatutnya.

Pada pendapat Audit, kemajuan pelaksanaan Modul SPEKS tidak memuaskan kerana empat Modul iaitu Modul Pinjaman, Pelaburan, Aset dan MIS tidak digunakan sepenuhnya.

4.5.2 Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Tidak Dijana Sepenuhnya Dari Modul

SPEKS Salah satu tujuan SPEKS adalah untuk mengautomasikan Penyata Kewangan Kerajaan Negeri supaya dapat disediakan dengan tepat pada masa yang dikehendaki. Oleh itu, semua Modul SPEKS yang terlibat dengan Penyata Kewangan perlu diguna pakai. Semakan Audit mendapati Penyata Kewangan Kerajaan Negeri Kedah bagi tahun berakhir 31 Disember 2008 dijana dari Modul Lejar Am tetapi tidak sepenuhnya kerana Modul Pelaburan dan Pinjaman tidak digunakan. Penyata Pelaburan dan Pinjaman di disediakan secara manual. Semakan Audit juga mendapati enam Penyata Akaun Memorandum masih disediakan secara manual. Penyata tersebut meliputi Penyata Akaun Memorandum Aset (Penyata F), Penyata Akaun Memorandum Pinjaman Boleh Dituntut (Penyata F1), Penyata Akaun Memorandum Pelaburan (Penyata F2), Penyata Tunggakan Hasil (Penyata F3),

57






Sebelum Pelaksanaan

SPEKS


Selepas Pelaksanaan

SPEKS







57






Sebelum Pelaksanaan

SPEKS


Selepas Pelaksanaan

SPEKS







JH302449 Teks 1.indd 57 9/30/09 9:28:45 AM

58 5958

cawangan. Manakala incremental backup merupakan backup bagi maklumat yang baru dikemas kini/ditambah setiap hari. Automatik backup pula merupakan backup yang dibuat secara automatik oleh sistem. Kesemua jenis backup ini perlu disimpan di lokasi/bangunan berasingan secara terkawal. Aktiviti backup ini hendaklah diselenggarakan dalam Buku Log Backup bagi tujuan pemantauan. Aktiviti backup yang telah dijalankan oleh BNK adalah seperti di Jadual 4.3.

Jadual 4.3 Jenis Backup Data SPEKS Kedah

Bil. Jenis Backup

Kekerapan Bilangan Salinan

Cara Backup

Penyelenggaraan Rekod Backup CD/Pita Dilabel

Daftar Backup

Disediakan

Ujian CD/Pita Backup

Simpanan Dan Susunan

Teratur 1. Data Mingguan 2 CD X X X 2. Automatik Setiap

Malam 1 Server TB X TB Sumber : Unit STDM BNK Simbol: TB - Tidak Berkenaan

Semakan Audit mendapati Buku Log Backup tidak diselenggarakan di Unit STDM BNK menyebabkan jadual aktiviti backup tidak dapat ditentukan. Pemeriksaan fizikal terhadap cd backup pada 19 Mei 2009 pula mendapati hanya data bulan Jun, Julai dan Ogos tahun 2008 serta bulan April dan Mei tahun 2009 sahaja disimpan di lokasi off site. Semakan Audit mendapati hanya backup data mingguan disimpan di lokasi off site manakala backup data harian dibuat secara automatik setiap malam. Semakan Audit selanjutnya terhadap backup automatik mendapati data backup disimpan dalam fail backup di server yang sama dan fail backup ini akan disalin ke komputer peribadi (PC) Pegawai Sistem Teknologi Dan Maklumat pada keesokan hari.

Pada pendapat Audit, pengurusan backup data SPEKS Kedah tidak memuaskan kerana fail data backup automatik disimpan di server yang sama sebelum dipindahkan keesokan harinya. Manakala tempat menyimpan data backup auto terdedah kepada risiko keselamatan seperti serangan virus, pencerobohan (hack) memandangkan PC ini juga digunakan untuk kerja seharian dan disambungkan ke Internet. CD off site backup di lokasi off site juga tidak disimpan dengan teratur dan kemas kini.

b) Verifikasi Media Backup Tidak Dilaksanakan

Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menghendaki verifikasi media backup SPEKS dilaksanakan terhadap fail dipilih sekurang-kurangnya sekali setahun dan direkodkan bagi memastikan data backup adalah tepat, tidak rosak dan boleh dipakai semula (restore). Semakan Audit mendapati verifikasi media backup di lokasi off

site tidak pernah dilaksanakan dan Daftar Verifikasi Media Backup juga tidak diselenggarakan.

Pada pendapat Audit, pengurusan media backup SPEKS tidak memuaskan kerana ketepatan data backup tidak diperiksa mengikut tempoh ditetapkan. Ini menyebabkan keadaan data backup SPEKS tidak dapat ditentukan.

59

c) Pelan Pemulihan Bencana (DRP) Dan Pelan Kesinambungan Business (BCP) Pelan Pemulihan Bencana (Disaster Recovery Plan-DRP) dan Pelan Kesinambungan Business (Business Continuity Plan-BCP) perlu sentiasa dikemas kini dan diuji secara berkala untuk memastikan sistem SPEKS dapat kembali beroperasi sekiranya berlaku sesuatu bencana. Polisi BCP dan DRP telah dinyatakan dalam Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS yang dikeluarkan pada bulan Mac 2006. Semakan Audit mendapati kedua-dua pelan yang sepatutnya dilaksanakan oleh JANM dan BNK belum dilaksanakan di peringkat negeri.

Pada pendapat Audit, pengurusan Pelan BCP dan DRP tidak memuaskan kerana belum dilaksanakan sedangkan Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS telah dikeluarkan pada bulan Mac 2006. Kelewatan ini menambah risiko keselamatan kepada data SPEKS.

d) Jejak Audit

Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menetapkan cubaan akses ke sistem yang tidak dibenarkan dan maklumat lain yang berkaitan dengan keselamatan sistem direkodkan dan dipantau oleh Pengurusan Keselamatan. Sebarang cubaan akses yang tidak dibenarkan dan pelanggaran keselamatan yang lain hendaklah dilaporkan dan disiasat oleh Pengurusan Keselamatan. Log, laporan dan kemudahan pemantauan yang perlu diwujudkan ialah:

Log cubaan akses yang tidak dibenarkan. Log penyenggaraan profil dan jadual keselamatan. Log penggunaan fungsi yang penting dan kritikal. Log aktiviti pengguna istimewa (privileged user). Log akses kepada fail log sistem.

Semakan Audit mendapati log jejak audit SPEKS Kedah telah diwujudkan tetapi tidak digunakan kerana menyebabkan gangguan kepada server. Pada pendapat Audit, pengurusan log jejak Audit SPEKS Kedah tidak memuaskan kerana tidak digunakan menyebabkan sebarang cubaan menceroboh tidak dapat dikesan.

e) Pengurusan Perubahan SPEKS

Kawalan terhadap perubahan SPEKS perlu diwujudkan bagi memastikan kesahihan perubahan ke atas program aplikasi agar keutuhan dan keselamatan sistem terjamin. Ini termasuk penetapan prosedur bagi meluluskan perubahan yang dijalankan. Bagi perubahan yang perlu dibuat terhadap program aplikasi SPEKS, pihak JANM akan mengarahkan KJSB iaitu pembekal menyediakan patches iaitu perubahan kepada sistem mengikut permohonan pihak Perbendaharaan Negeri. KJSB akan menyediakan updates atau patches yang perlu dipasang (install) ke dalam sistem aplikasi SPEKS yang sedia ada. Patches akan diuji oleh JANM dan akan diserahkan kepada setiap

JH302449 Teks 1.indd 58 9/30/09 9:28:45 AM

58 5958

cawangan. Manakala incremental backup merupakan backup bagi maklumat yang baru dikemas kini/ditambah setiap hari. Automatik backup pula merupakan backup yang dibuat secara automatik oleh sistem. Kesemua jenis backup ini perlu disimpan di lokasi/bangunan berasingan secara terkawal. Aktiviti backup ini hendaklah diselenggarakan dalam Buku Log Backup bagi tujuan pemantauan. Aktiviti backup yang telah dijalankan oleh BNK adalah seperti di Jadual 4.3.

Jadual 4.3 Jenis Backup Data SPEKS Kedah

Bil. Jenis Backup Kekerapan Bilangan

Salinan Cara

Backup

Penyelenggaraan Rekod Backup

CD/Pita Dilabel

Daftar Backup

Disediakan

Ujian CD/Pita Backup

Simpanan Dan Susunan

Teratur 1. Data Mingguan 2 CD X X X

2. Automatik Setiap Malam 1 Server TB X TB

Sumber : Unit STDM BNK Simbol: TB - Tidak Berkenaan

Semakan Audit mendapati Buku Log Backup tidak diselenggarakan di Unit STDM BNK menyebabkan jadual aktiviti backup tidak dapat ditentukan. Pemeriksaan fizikal terhadap cd backup pada 19 Mei 2009 pula mendapati hanya data bulan Jun, Julai dan Ogos tahun 2008 serta bulan April dan Mei tahun 2009 sahaja disimpan di lokasi off site. Semakan Audit mendapati hanya backup data mingguan disimpan di lokasi off site manakala backup data harian dibuat secara automatik setiap malam. Semakan Audit selanjutnya terhadap backup automatik mendapati data backup disimpan dalam fail backup di server yang sama dan fail backup ini akan disalin ke komputer peribadi (PC) Pegawai Sistem Teknologi Dan Maklumat pada keesokan hari.

Pada pendapat Audit, pengurusan backup data SPEKS Kedah tidak memuaskan kerana fail data backup automatik disimpan di server yang sama sebelum dipindahkan keesokan harinya. Manakala tempat menyimpan data backup auto terdedah kepada risiko keselamatan seperti serangan virus, pencerobohan (hack) memandangkan PC ini juga digunakan untuk kerja seharian dan disambungkan ke Internet. CD off site backup di lokasi off site juga tidak disimpan dengan teratur dan kemas kini.

b) Verifikasi Media Backup Tidak Dilaksanakan

Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menghendaki verifikasi media backup SPEKS dilaksanakan terhadap fail dipilih sekurang-kurangnya sekali setahun dan direkodkan bagi memastikan data backup adalah tepat, tidak rosak dan boleh dipakai semula (restore). Semakan Audit mendapati verifikasi media backup di lokasi off site tidak pernah dilaksanakan dan Daftar Verifikasi Media Backup juga tidak diselenggarakan.

Pada pendapat Audit, pengurusan media backup SPEKS tidak memuaskan kerana ketepatan data backup tidak diperiksa mengikut tempoh ditetapkan. Ini menyebabkan keadaan data backup SPEKS tidak dapat ditentukan.

59

c) Pelan Pemulihan Bencana (DRP) Dan Pelan Kesinambungan Business (BCP) Pelan Pemulihan Bencana (Disaster Recovery Plan-DRP) dan Pelan Kesinambungan Business (Business Continuity Plan-BCP) perlu sentiasa dikemas kini dan diuji secara berkala untuk memastikan sistem SPEKS dapat kembali beroperasi sekiranya berlaku sesuatu bencana. Polisi BCP dan DRP telah dinyatakan dalam Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS yang dikeluarkan pada bulan Mac 2006. Semakan Audit mendapati kedua-dua pelan yang sepatutnya dilaksanakan oleh JANM dan BNK belum dilaksanakan di peringkat negeri.

Pada pendapat Audit, pengurusan Pelan BCP dan DRP tidak memuaskan kerana belum dilaksanakan sedangkan Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS telah dikeluarkan pada bulan Mac 2006. Kelewatan ini menambah risiko keselamatan kepada data SPEKS.

d) Jejak Audit

Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menetapkan cubaan akses ke sistem yang tidak dibenarkan dan maklumat lain yang berkaitan dengan keselamatan sistem direkodkan dan dipantau oleh Pengurusan Keselamatan. Sebarang cubaan akses yang tidak dibenarkan dan pelanggaran keselamatan yang lain hendaklah dilaporkan dan disiasat oleh Pengurusan Keselamatan. Log, laporan dan kemudahan pemantauan yang perlu diwujudkan ialah:

Log cubaan akses yang tidak dibenarkan. Log penyenggaraan profil dan jadual keselamatan. Log penggunaan fungsi yang penting dan kritikal. Log aktiviti pengguna istimewa (privileged user). Log akses kepada fail log sistem.

Semakan Audit mendapati log jejak audit SPEKS Kedah telah diwujudkan tetapi tidak digunakan kerana menyebabkan gangguan kepada server. Pada pendapat Audit, pengurusan log jejak Audit SPEKS Kedah tidak memuaskan kerana tidak digunakan menyebabkan sebarang cubaan menceroboh tidak dapat dikesan.

e) Pengurusan Perubahan SPEKS

Kawalan terhadap perubahan SPEKS perlu diwujudkan bagi memastikan kesahihan perubahan ke atas program aplikasi agar keutuhan dan keselamatan sistem terjamin. Ini termasuk penetapan prosedur bagi meluluskan perubahan yang dijalankan. Bagi perubahan yang perlu dibuat terhadap program aplikasi SPEKS, pihak JANM akan mengarahkan KJSB iaitu pembekal menyediakan patches iaitu perubahan kepada sistem mengikut permohonan pihak Perbendaharaan Negeri. KJSB akan menyediakan updates atau patches yang perlu dipasang (install) ke dalam sistem aplikasi SPEKS yang sedia ada. Patches akan diuji oleh JANM dan akan diserahkan kepada setiap

•••••

JH302449 Teks 1.indd 59 9/30/09 10:49:20 AM

60 6160

negeri selepas ujian dijalankan untuk dipasang. Pemasangan patches tersebut akan dibuat oleh Unit STDM BNK. Dokumentasi perubahan perlu disediakan dengan lengkap.

Semakan Audit mendapati tiada maklumat mengenai pemasangan patches di BNK kerana daftar tidak diselenggarakan bagi merekodkan patches yang diterima dari JANM. Daftar Pemasangan Patches di BNK hanya mula diselenggarakan mulai bulan Januari 2009. Mengikut Daftar ini BNK telah memasang lapan patches iaitu No. Siri 796 hingga 803 yang dikeluarkan pada bulan Januari hingga Mac 2009.

Pada pendapat Audit, pengurusan perubahan SPEKS di Negeri Kedah tidak memuaskan kerana perubahan tidak direkodkan menyebabkan pemantauan dan penyenggaraan sistem sukar ditentukan.

4.5.5 Kawalan Input Kawalan input data yang berkesan akan memastikan hanya transaksi yang lengkap dan sah sahaja diproses oleh komputer. Ia juga bagi memastikan transaksi tersebut tidak tercicir, ditokok tambah dan berlaku duplikasi.

a) Pegawai Penyemak Dan Pelulus Yang Sama

Mengikut Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS, pegawai yang berlainan hendaklah diberi kuasa bagi menginput data, menyemak dan meluluskan transaksi. Semakan Audit mendapati di JPN, terdapat empat pegawai pelulus yang dilantik, dua pegawai penyemak dan empat pegawai penyedia. Bagaimanapun, seorang pegawai Gred N27 telah dilantik sebagai pegawai penyemak dan pelulus. Sebanyak 20 baucar berjumlah RM0.04 juta telah disemak dan diluluskan oleh pegawai berkenaan.

b) Pegawai Penyedia Menggunakan ID Pegawai Penyemak Dan Pelulus Seksyen 15a Akta Prosedur Kewangan 1957 dan Arahan Perbendaharaan 102 menghendaki tugas Pegawai Pengawal hanya boleh dilaksanakan oleh mereka yang diwakilkan kuasa sahaja. Semakan Audit di JPN meliputi baucar bayaran pada bulan Jun hingga Disember tahun 2008, rekod cuti, kad perakam waktu dan fail kursus mendapati sebanyak 34 baucar bayaran berjumlah RM0.20 juta bagi tempoh 28 hingga 30 Oktober 2008 telah disemak oleh tiga orang pegawai penyedia baucar dengan menggunakan ID seorang pegawai penyemak yang ketika itu bertugas rasmi di Labuan. Manakala 15 atau 44.1% daripada 34 baucar tersebut berjumlah RM0.17 juta telah diluluskan oleh seorang pegawai penyedia baucar dengan menggunakan ID seorang pegawai pelulus yang juga bertugas rasmi di Labuan.

c) Baucar Bayaran Diluluskan Oleh Pegawai Penyemak Dengan Kebenaran Pegawai Pelulus Arahan Perbendaharaan 101 menyatakan hanya Pegawai Pengawal atau Pemegang Waran Peruntukan sahaja yang boleh membenarkan penurunan kuasa memperakui baucar. Penurunan kuasa ini adalah terhad. Oleh itu, pegawai yang diturunkan kuasa

61

menandatangani baucar tidak boleh menurunkan kuasa yang dibenarkan ke atasnya kepada pegawai lain kecuali dinyatakan secara bertulis oleh Pegawai Pengawal. Semakan Audit di JKR mendapati sebanyak 32 baucar bayaran berjumlah RM0.02 juta pada 11 dan 12 Disember 2008 telah diluluskan oleh pegawai penyemak dengan menggunakan ID pegawai pelulus. Kelulusan diberi oleh pegawai pelulus sendiri secara bertulis kepada pegawai penyemak kerana beliau perlu bertugas rasmi di Negeri Johor. Bagaimanapun, semakan Audit terhadap fail penurunan kuasa, senarai tugas, Fail Meja pegawai dan temu bual dengan pegawai yang bertanggungjawab mendapati tidak terdapat surat penurunan kuasa dari Pegawai Pengawal bagi membenarkan pegawai pelulus ini menurunkan kuasa yang dibenarkan. Oleh itu, kebenaran bertulis yang diberi oleh pegawai pelulus kepada pegawai penyemak bagi meluluskan baucar berkenaan adalah tidak sah. Kelulusan oleh pegawai pelulus ini juga menyebabkan ID pegawai pelulus telah diserah kepada pegawai penyemak untuk digunakan bagi tujuan tersebut. Ini bertentangan dengan Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS yang tidak membenarkan ID diserah atau digunakan selain daripada pengguna yang diluluskan sahaja. Semakan Audit juga mendapati JKR hanya melantik seorang sahaja pegawai pelulus.

Pada pendapat Audit, kawalan input data adalah tidak memuaskan dan perlu diperbaiki segera kerana tidak dapat mengelakkan risiko perbelanjaan yang tidak dibenarkan. 4.5.6 Kawalan Proses Kawalan pemprosesan bertujuan memastikan setiap transaksi yang dilakukan oleh sistem adalah sah dan diproses dengan betul. Antara kawalan yang diwujudkan adalah seperti berikut: Proses kelulusan bayaran hanya boleh dibuat berdasarkan had amaun perbelanjaan

yang dibenarkan. Proses bayaran melebihi had peruntukan atau tiada peruntukan tidak boleh dilakukan. Proses baucar Akaun Kena Bayar telah ditetapkan oleh Pejabat Perakaunan dan semua

PTJ tidak boleh melepasi tarikh yang telah ditetapkan secara automatik dengan paparan mesej peringatan.

Modul Pinjaman tidak boleh diinput sekiranya tidak ada maklumat yang mencukupi seperti nombor kontrak.

Medan baucar bayaran, pesanan tempatan dan nota minta diwujudkan dan saling berhubung kait.

a) Resit Perbendaharaan Dikeluarkan Sebelum Pungutan Dibankkan Analisis Audit terhadap pengeluaran resit Perbendaharaan oleh BNK bagi tempoh bulan Mac hingga Disember 2008 mendapati tarikh bagi 15 daripada 63 resit Perbendaharaan yang berjumlah RM4.07 juta adalah lebih awal antara satu hingga lima hari daripada

JH302449 Teks 1.indd 60 9/30/09 9:28:46 AM

60 6160

negeri selepas ujian dijalankan untuk dipasang. Pemasangan patches tersebut akan dibuat oleh Unit STDM BNK. Dokumentasi perubahan perlu disediakan dengan lengkap.

Semakan Audit mendapati tiada maklumat mengenai pemasangan patches di BNK kerana daftar tidak diselenggarakan bagi merekodkan patches yang diterima dari JANM. Daftar Pemasangan Patches di BNK hanya mula diselenggarakan mulai bulan Januari 2009. Mengikut Daftar ini BNK telah memasang lapan patches iaitu No. Siri 796 hingga 803 yang dikeluarkan pada bulan Januari hingga Mac 2009.

Pada pendapat Audit, pengurusan perubahan SPEKS di Negeri Kedah tidak memuaskan kerana perubahan tidak direkodkan menyebabkan pemantauan dan penyenggaraan sistem sukar ditentukan.

4.5.5 Kawalan Input Kawalan input data yang berkesan akan memastikan hanya transaksi yang lengkap dan sah sahaja diproses oleh komputer. Ia juga bagi memastikan transaksi tersebut tidak tercicir, ditokok tambah dan berlaku duplikasi.

a) Pegawai Penyemak Dan Pelulus Yang Sama

Mengikut Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS, pegawai yang berlainan hendaklah diberi kuasa bagi menginput data, menyemak dan meluluskan transaksi. Semakan Audit mendapati di JPN, terdapat empat pegawai pelulus yang dilantik, dua pegawai penyemak dan empat pegawai penyedia. Bagaimanapun, seorang pegawai Gred N27 telah dilantik sebagai pegawai penyemak dan pelulus. Sebanyak 20 baucar berjumlah RM0.04 juta telah disemak dan diluluskan oleh pegawai berkenaan.

b) Pegawai Penyedia Menggunakan ID Pegawai Penyemak Dan Pelulus Seksyen 15a Akta Prosedur Kewangan 1957 dan Arahan Perbendaharaan 102 menghendaki tugas Pegawai Pengawal hanya boleh dilaksanakan oleh mereka yang diwakilkan kuasa sahaja. Semakan Audit di JPN meliputi baucar bayaran pada bulan Jun hingga Disember tahun 2008, rekod cuti, kad perakam waktu dan fail kursus mendapati sebanyak 34 baucar bayaran berjumlah RM0.20 juta bagi tempoh 28 hingga 30 Oktober 2008 telah disemak oleh tiga orang pegawai penyedia baucar dengan menggunakan ID seorang pegawai penyemak yang ketika itu bertugas rasmi di Labuan. Manakala 15 atau 44.1% daripada 34 baucar tersebut berjumlah RM0.17 juta telah diluluskan oleh seorang pegawai penyedia baucar dengan menggunakan ID seorang pegawai pelulus yang juga bertugas rasmi di Labuan.

c) Baucar Bayaran Diluluskan Oleh Pegawai Penyemak Dengan Kebenaran Pegawai Pelulus Arahan Perbendaharaan 101 menyatakan hanya Pegawai Pengawal atau Pemegang Waran Peruntukan sahaja yang boleh membenarkan penurunan kuasa memperakui baucar. Penurunan kuasa ini adalah terhad. Oleh itu, pegawai yang diturunkan kuasa

61

menandatangani baucar tidak boleh menurunkan kuasa yang dibenarkan ke atasnya kepada pegawai lain kecuali dinyatakan secara bertulis oleh Pegawai Pengawal. Semakan Audit di JKR mendapati sebanyak 32 baucar bayaran berjumlah RM0.02 juta pada 11 dan 12 Disember 2008 telah diluluskan oleh pegawai penyemak dengan menggunakan ID pegawai pelulus. Kelulusan diberi oleh pegawai pelulus sendiri secara bertulis kepada pegawai penyemak kerana beliau perlu bertugas rasmi di Negeri Johor. Bagaimanapun, semakan Audit terhadap fail penurunan kuasa, senarai tugas, Fail Meja pegawai dan temu bual dengan pegawai yang bertanggungjawab mendapati tidak terdapat surat penurunan kuasa dari Pegawai Pengawal bagi membenarkan pegawai pelulus ini menurunkan kuasa yang dibenarkan. Oleh itu, kebenaran bertulis yang diberi oleh pegawai pelulus kepada pegawai penyemak bagi meluluskan baucar berkenaan adalah tidak sah. Kelulusan oleh pegawai pelulus ini juga menyebabkan ID pegawai pelulus telah diserah kepada pegawai penyemak untuk digunakan bagi tujuan tersebut. Ini bertentangan dengan Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS yang tidak membenarkan ID diserah atau digunakan selain daripada pengguna yang diluluskan sahaja. Semakan Audit juga mendapati JKR hanya melantik seorang sahaja pegawai pelulus.

Pada pendapat Audit, kawalan input data adalah tidak memuaskan dan perlu diperbaiki segera kerana tidak dapat mengelakkan risiko perbelanjaan yang tidak dibenarkan. 4.5.6 Kawalan Proses Kawalan pemprosesan bertujuan memastikan setiap transaksi yang dilakukan oleh sistem adalah sah dan diproses dengan betul. Antara kawalan yang diwujudkan adalah seperti berikut: Proses kelulusan bayaran hanya boleh dibuat berdasarkan had amaun perbelanjaan

yang dibenarkan. Proses bayaran melebihi had peruntukan atau tiada peruntukan tidak boleh dilakukan. Proses baucar Akaun Kena Bayar telah ditetapkan oleh Pejabat Perakaunan dan semua

PTJ tidak boleh melepasi tarikh yang telah ditetapkan secara automatik dengan paparan mesej peringatan.

Modul Pinjaman tidak boleh diinput sekiranya tidak ada maklumat yang mencukupi seperti nombor kontrak.

Medan baucar bayaran, pesanan tempatan dan nota minta diwujudkan dan saling berhubung kait.

a) Resit Perbendaharaan Dikeluarkan Sebelum Pungutan Dibankkan Analisis Audit terhadap pengeluaran resit Perbendaharaan oleh BNK bagi tempoh bulan Mac hingga Disember 2008 mendapati tarikh bagi 15 daripada 63 resit Perbendaharaan yang berjumlah RM4.07 juta adalah lebih awal antara satu hingga lima hari daripada

•

••

•

•

JH302449 Teks 1.indd 61 9/30/09 9:28:46 AM

62 6362

tarikh penyata pemungut. Semakan Audit mendapati pungutan berkenaan telah dimasukkan ke akaun bank. BNK memaklumkan keadaan ini berlaku kerana terdapat kaedah yang berbeza bagi menetapkan tarikh resit Perbendaharaan dan tarikh penyata pemungut oleh SPEKS serta pegawai bertugas di BNK tidak membuat penutupan harian setiap hari. Keadaan ini boleh dielakkan sekiranya kaedah penetapan tarikh kedua-dua dokumen tersebut diselaraskan dalam sistem melalui penambahbaikan SPEKS oleh JANM. Semua penyata pemungut hendaklah dikunci masuk dalam sistem dan diproses pada hari yang sama.

Pada pendapat Audit, aspek kawalan proses aplikasi SPEKS adalah tidak memuaskan. Tindakan perlu diambil untuk mewujudkan kawalan automasi dari segi kawalan logik proses kewangan. Aplikasi SPEKS hendaklah berupaya mengawal pengeluaran resit Perbendaharaan lebih awal dari tarikh penyata pemungut. 4.5.7 Pengurusan ID Pengguna SPEKS Kawalan Akses Pengguna dalam Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menghendaki pengasingan tugas dilaksanakan mengikut had yang dibenarkan dan memastikan pengguna mengakses data melalui ID pengguna yang diluluskan sahaja. Semakan Audit terhadap pengurusan ID pengguna di BNK dan Jabatan terpilih mendapati:

a) ID Pengguna SPEKS Tidak Dikemaskinikan

Capaian pengguna terhadap aplikasi dan data melalui ID pengguna perlu diwujud, dikawal dan dikemas kini oleh BNK bagi mengelak pengubahsuaian data tanpa kebenaran yang sah. Semua ID pengguna hendaklah direkodkan dalam Daftar ID Pengguna. Manakala ID pengguna yang tidak lagi terlibat dengan SPEKS hendaklah dinyahaktifkan (disable) daripada sistem mengikut tempoh masa tertentu untuk rujukan kerana pernah terlibat dalam melaksanakan tugas kewangan.

Semakan Audit mendapati Daftar ini tidak diwujudkan. Bagaimanapun, berdasarkan maklumat ID pengguna dalam SPEKS, sebanyak 189 ID pengguna telah diwujudkan di Pejabat PKN, BNK, JPN, JKR dan PTG seperti di Jadual 4.4.

Jadual 4.4 Kedudukan ID Pengguna Yang Wujud Dalam SPEKS

Jabatan Jumlah ID Wujud Di

Dalam Sistem

Jumlah ID Sepatutnya

Wujud Perbezaan Sebab Perbezaan

PKN/BNK 104 78 26 17 - bertukar/pencen 8 - tidak terlibat SPEKS 1 - meninggal dunia

JPN 29 13 16 13 - bertukar/pencen 3 - tidak terlibat SPEKS

JKR 33 17 16 13 - bertukar/pencen 3 - tidak terlibat SPEKS

PTG 23 12 11 11 - bertukar/pencen Jumlah 189 120 69

Sumber: Unit STDM BNK dan Jabatan

63

Semakan Audit mendapati hanya 120 dari 189 ID pengguna sahaja yang terlibat dengan SPEKS manakala 69 lagi ID pengguna tidak terlibat. Ini kerana 54 ID pengguna telah bersara/bertukar tetapi masih wujud dalam sistem. Manakala 14 ID pengguna adalah pegawai yang masih bertugas di Jabatan dipilih tetapi tidak lagi terlibat dengan SPEKS. Baki satu ID pengguna lagi adalah pegawai yang telah meninggal dunia. Perkara ini berlaku disebabkan BNK dan Jabatan tidak mengemaskinikan ID pengguna SPEKS. Pada pendapat Audit, pengurusan ID pengguna SPEKS tidak memuaskan kerana Daftar ID Pengguna SPEKS tidak diselenggarakan oleh BNK menyebabkan maklumat ID pengguna SPEKS tidak dapat dikemaskinikan. b) Kata Laluan Pengguna SPEKS Tidak Diencrypt

Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menetapkan kata laluan pengguna yang disimpan di server SPEKS hendaklah dalam bentuk encrypted. Semakan Audit mendapati kata laluan pengguna di server SPEKS tidak diencrypt. Ini menyebabkan kata laluan pengguna di Jabatan boleh dilihat sekiranya diakses di server SPEKS.

Pada pendapat Audit, kata laluan pengguna yang disimpan di pangkalan data server SPEKS tidak memuaskan kerana Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS tidak dipatuhi dan perlu diperbaiki segera. c) Pengesahan ID Pengguna Dan Keselamatan Kata Laluan Pengguna

Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menghendaki kata laluan digunakan oleh pengguna bagi tujuan pengesahan ID. Oleh itu, keselamatan kata laluan perlu dirahsiakan. Sistem yang dibangunkan juga perlu menepati ciri keselamatan bagi kata laluan dan ID pengguna seperti yang ditetapkan oleh Polisi tersebut. Ujian walkthrough terhadap penggunaan ID dan kata laluan pengguna mendapati: i) SPEKS tidak mempunyai fungsi kunci keluar (log off) secara automatik sekiranya

tidak digunakan bagi sesuatu tempoh yang ditetapkan; ii) Pengguna SPEKS dibenarkan kunci masuk (log in) menggunakan ID yang sama

melalui komputer yang berlainan pada masa yang sama; iii) Pengguna SPEKS dibenarkan log in menggunakan ID yang sama walaupun ID

tersebut tidak berjaya di log in sebelumnya sebanyak tiga kali berturut-turut kerana kesilapan kata laluan; dan

iv) Sistem tidak mempunyai fungsi amaran kepada pengguna secara automatik di skrin komputer bagi kata laluan yang hampir tamat tempoh masa penggunaannya.

Pada pendapat Audit, sistem log in ID pengguna SPEKS dan kata laluan tidak memuaskan kerana tidak mematuhi Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS dan perlu diperbaiki segera.

JH302449 Teks 1.indd 62 9/30/09 9:28:47 AM

62 6362

tarikh penyata pemungut. Semakan Audit mendapati pungutan berkenaan telah dimasukkan ke akaun bank. BNK memaklumkan keadaan ini berlaku kerana terdapat kaedah yang berbeza bagi menetapkan tarikh resit Perbendaharaan dan tarikh penyata pemungut oleh SPEKS serta pegawai bertugas di BNK tidak membuat penutupan harian setiap hari. Keadaan ini boleh dielakkan sekiranya kaedah penetapan tarikh kedua-dua dokumen tersebut diselaraskan dalam sistem melalui penambahbaikan SPEKS oleh JANM. Semua penyata pemungut hendaklah dikunci masuk dalam sistem dan diproses pada hari yang sama.

Pada pendapat Audit, aspek kawalan proses aplikasi SPEKS adalah tidak memuaskan. Tindakan perlu diambil untuk mewujudkan kawalan automasi dari segi kawalan logik proses kewangan. Aplikasi SPEKS hendaklah berupaya mengawal pengeluaran resit Perbendaharaan lebih awal dari tarikh penyata pemungut. 4.5.7 Pengurusan ID Pengguna SPEKS Kawalan Akses Pengguna dalam Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menghendaki pengasingan tugas dilaksanakan mengikut had yang dibenarkan dan memastikan pengguna mengakses data melalui ID pengguna yang diluluskan sahaja. Semakan Audit terhadap pengurusan ID pengguna di BNK dan Jabatan terpilih mendapati:

a) ID Pengguna SPEKS Tidak Dikemaskinikan

Capaian pengguna terhadap aplikasi dan data melalui ID pengguna perlu diwujud, dikawal dan dikemas kini oleh BNK bagi mengelak pengubahsuaian data tanpa kebenaran yang sah. Semua ID pengguna hendaklah direkodkan dalam Daftar ID Pengguna. Manakala ID pengguna yang tidak lagi terlibat dengan SPEKS hendaklah dinyahaktifkan (disable) daripada sistem mengikut tempoh masa tertentu untuk rujukan kerana pernah terlibat dalam melaksanakan tugas kewangan.

Semakan Audit mendapati Daftar ini tidak diwujudkan. Bagaimanapun, berdasarkan maklumat ID pengguna dalam SPEKS, sebanyak 189 ID pengguna telah diwujudkan di Pejabat PKN, BNK, JPN, JKR dan PTG seperti di Jadual 4.4.

Jadual 4.4 Kedudukan ID Pengguna Yang Wujud Dalam SPEKS

Jabatan Jumlah ID Wujud Di

Dalam Sistem

Jumlah ID Sepatutnya

Wujud Perbezaan Sebab Perbezaan

PKN/BNK 104 78 26 17 - bertukar/pencen 8 - tidak terlibat SPEKS 1 - meninggal dunia

JPN 29 13 16 13 - bertukar/pencen 3 - tidak terlibat SPEKS

JKR 33 17 16 13 - bertukar/pencen 3 - tidak terlibat SPEKS

PTG 23 12 11 11 - bertukar/pencen Jumlah 189 120 69

Sumber: Unit STDM BNK dan Jabatan

63

Semakan Audit mendapati hanya 120 dari 189 ID pengguna sahaja yang terlibat dengan SPEKS manakala 69 lagi ID pengguna tidak terlibat. Ini kerana 54 ID pengguna telah bersara/bertukar tetapi masih wujud dalam sistem. Manakala 14 ID pengguna adalah pegawai yang masih bertugas di Jabatan dipilih tetapi tidak lagi terlibat dengan SPEKS. Baki satu ID pengguna lagi adalah pegawai yang telah meninggal dunia. Perkara ini berlaku disebabkan BNK dan Jabatan tidak mengemaskinikan ID pengguna SPEKS. Pada pendapat Audit, pengurusan ID pengguna SPEKS tidak memuaskan kerana Daftar ID Pengguna SPEKS tidak diselenggarakan oleh BNK menyebabkan maklumat ID pengguna SPEKS tidak dapat dikemaskinikan. b) Kata Laluan Pengguna SPEKS Tidak Diencrypt

Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menetapkan kata laluan pengguna yang disimpan di server SPEKS hendaklah dalam bentuk encrypted. Semakan Audit mendapati kata laluan pengguna di server SPEKS tidak diencrypt. Ini menyebabkan kata laluan pengguna di Jabatan boleh dilihat sekiranya diakses di server SPEKS.

Pada pendapat Audit, kata laluan pengguna yang disimpan di pangkalan data server SPEKS tidak memuaskan kerana Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS tidak dipatuhi dan perlu diperbaiki segera. c) Pengesahan ID Pengguna Dan Keselamatan Kata Laluan Pengguna

Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menghendaki kata laluan digunakan oleh pengguna bagi tujuan pengesahan ID. Oleh itu, keselamatan kata laluan perlu dirahsiakan. Sistem yang dibangunkan juga perlu menepati ciri keselamatan bagi kata laluan dan ID pengguna seperti yang ditetapkan oleh Polisi tersebut. Ujian walkthrough terhadap penggunaan ID dan kata laluan pengguna mendapati: i) SPEKS tidak mempunyai fungsi kunci keluar (log off) secara automatik sekiranya

tidak digunakan bagi sesuatu tempoh yang ditetapkan; ii) Pengguna SPEKS dibenarkan kunci masuk (log in) menggunakan ID yang sama

melalui komputer yang berlainan pada masa yang sama; iii) Pengguna SPEKS dibenarkan log in menggunakan ID yang sama walaupun ID

tersebut tidak berjaya di log in sebelumnya sebanyak tiga kali berturut-turut kerana kesilapan kata laluan; dan

iv) Sistem tidak mempunyai fungsi amaran kepada pengguna secara automatik di skrin komputer bagi kata laluan yang hampir tamat tempoh masa penggunaannya.

Pada pendapat Audit, sistem log in ID pengguna SPEKS dan kata laluan tidak memuaskan kerana tidak mematuhi Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS dan perlu diperbaiki segera.

JH302449 Teks 1.indd 63 9/30/09 9:28:47 AM

6464

d) Surat Kelulusan ID Pengguna Dan Kata Laluan Sementara Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS menetapkan ID pengguna dan kata laluan sementara yang diluluskan hendaklah disampaikan terus kepada pengguna berkenaan dalam keadaan yang terkawal dan selamat. Semakan Audit mendapati surat kelulusan ID pengguna dan kata laluan sementara tidak selamat kerana disampaikan secara terbuka.

Pada pendapat Audit, pengurusan kelulusan ID pengguna dan kata laluan sementara oleh BNK tidak memuaskan kerana mekanisme penyampaian tidak mematuhi Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS. 4.5.7 Manual Prosedur Kerja Pekeliling Kemajuan Perkhidmatan Awam Bil. 8 Tahun 1991 mengenai Manual Prosedur Kerja (MPK) menghendaki Ketua Jabatan menyediakan MPK dan mengemaskinikan dari semasa ke semasa. Semakan Audit mendapati MPK di BNK telah dikemaskinikan bagaimanapun MPK di PTG dan JPN hanya dikemaskini selepas mendapat teguran Audit pada bulan Jun 2009. Manakala JKR pula sedang mengemaskinikan MPK.

Pada pendapat Audit, penyediaan MPK di peringkat Jabatan terpilih adalah memuaskan. MPK penting untuk dikemaskinikan bagi memastikan semua pegawai dimaklum mengenai perubahan prosedur kerja yang perlu dilaksanakan. 4.5.8 Kawalan Fizikal Dan Persekitaran Pengurusan fizikal dan persekitaran penting bagi memastikan peralatan dan perisian Information And Communications Technology (ICT) sentiasa berkeadaan baik bagi mengelak sebarang ancaman kebakaran dan bencana alam. Justeru itu, JANM telah mewujudkan prosedur keselamatan fizikal bagi Pangkalan Data SPEKS selaras dengan Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS. Antara kawalan yang digariskan ialah mengenal pasti pusat kawalan data yang sensitif, akses ke server dan komunikasi berkunci dan dikawal supaya dapat mengenal pasti pergerakan keluar masuk kakitangan. Peralatan komputer juga hendaklah selamat daripada kerosakan fizikal dan persekitaran. Pemeriksaan Audit mendapati: a) Kedudukan kawalan fizikal dan persekitaran di bilik server BNK dan Jabatan terpilih

pada 19 Oktober 2008, 12 November 2008 dan 23 Mac 2009 adalah seperti di Jadual 4.5.

JH302449 Teks 1.indd 64 9/30/09 9:28:47 AM

6565

Jadual 4.5 Ciri Kawalan Persekitaran Di Bilik Server SPEKS Dan Jabatan

Ciri Kawalan Asas Pemasangan Switch dan/atau Router

(Rangkaian/Network) BNK PKN JPN PTG JKR

Kawalan Akses Ke Bilik Server TM √ TB TB TB Pendawaian Bilik Server √ TB TB TB TB Pendawaian Router di PTJ TB √ √ TM TM Lantai Ditinggikan √ TB TB TB TB Sistem Penyaman Udara - ada backup √ TB TB TB TB Alat Pencegah Kebakaran - ada - diuji (jenis built in, automatik) - bukan jenis cecair - pengesan asap - tarikh expired - latihan kebakaran - dilekatkan di dinding

√ √ √ √

TB X √

√ TB √ X

12.05.09 X X

√ TB √ X

18.04.10 X √

√ TB √ X

12.04.09 X √

√ TB √ X

15.01.09 X X

Uninterrupted Power Supply(UPS) - Alat UPS - Janakuasa tambahan

√ √

TB

TB

TB

TB Backup data - server berbeza - bangunan berbeza

√ √

TB

TB

TB

TB

Firewalls √ TB TB TB TB Antivirus √ √ √ √ √

Sumber : BNK, PKN, JPN, PTG dan JKR Simbol: √ : Ya X : Tidak TM : Tidak Memuaskan TB: Tidak Berkenaan

b) Pemeriksaan Audit mendapati tiada latihan kebakaran bagi perolehan pemasangan server BNK. Manakala di peringkat Jabatan mendapati tiada alat pengesan asap dan tiada latihan kebakaran di semua sampel. Di pejabat PKN dan JKR pula alat kebakaran tidak dilekatkan di dinding.

c) Penutup kotak berserta kunci yang menempatkan switch dan router sentiasa dibuka di JKR seperti di Foto 4.1. Ini berisiko kepada perbuatan vandalisme dan ancaman makhluk perosak seperti tikus.

Foto 4.1 Keadaan Switch Dan Router di JKR

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: JKR Tarikh: 19 Oktober 2008

65

Jadual 4.5 Ciri Kawalan Persekitaran Di Bilik Server SPEKS Dan Jabatan

Ciri Kawalan Asas Pemasangan Switch dan/atau Router

(Rangkaian/Network) BNK PKN JPN PTG JKR

Kawalan Akses Ke Bilik Server TM √ TB TB TB Pendawaian Bilik Server √ TB TB TB TB Pendawaian Router di PTJ TB √ √ TM TM Lantai Ditinggikan √ TB TB TB TB Sistem Penyaman Udara - ada backup √ TB TB TB TB Alat Pencegah Kebakaran - ada - diuji (jenis built in, automatik) - bukan jenis cecair - pengesan asap - tarikh expired - latihan kebakaran - dilekatkan di dinding

√ √ √ √

TB X √

√ TB √ X

12.05.09 X X

√ TB √ X

18.04.10 X √

√ TB √ X

12.04.09 X √

√ TB √ X

15.01.09 X X

Uninterrupted Power Supply(UPS) - Alat UPS - Janakuasa tambahan

√ √

TB

TB

TB

TB Backup data - server berbeza - bangunan berbeza

√ √

TB

TB

TB

TB

Firewalls √ TB TB TB TB Antivirus √ √ √ √ √

Sumber : BNK, PKN, JPN, PTG dan JKR Simbol: √ : Ya X : Tidak TM : Tidak Memuaskan TB: Tidak Berkenaan

b) Pemeriksaan Audit mendapati tiada latihan kebakaran bagi perolehan pemasangan server BNK. Manakala di peringkat Jabatan mendapati tiada alat pengesan asap dan tiada latihan kebakaran di semua sampel. Di pejabat PKN dan JKR pula alat kebakaran tidak dilekatkan di dinding.

c) Penutup kotak berserta kunci yang menempatkan switch dan router sentiasa dibuka di JKR seperti di Foto 4.1. Ini berisiko kepada perbuatan vandalisme dan ancaman makhluk perosak seperti tikus.

Foto 4.1 Keadaan Switch Dan Router di JKR

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: JKR Tarikh: 19 Oktober 2008

JH302449 Teks 2 n.indd 65 9/28/09 4:46:06 PM

66 6766

d) Penutup kotak berserta kunci yang menempatkan router sentiasa dibuka di JPN seperti di Foto 4.2. Bagaimanapun, JPN telah mengambil tindakan pembetulan selepas mendapat teguran Audit seperti di Foto 4.3.

Foto 4.2 Keadaan Router

Di JPN

Foto 4.3 Keadaan Router Di JPN Selepas Teguran Audit

Sumber:Jabatan Audit Negara Lokasi: JPN Tarikh: 19 Oktober 2008

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: JPN Tarikh: 10 Jun 2009

Pada pendapat Audit, kawalan fizikal dan persekitaran bilik server BNK dan JKR tidak memuaskan kerana aspek keselamatan tidak diberi perhatian sewajarnya.

4.5.9 Peralatan Dan Perkakasan SPEKS JANM bertanggungjawab memastikan peralatan dan perkakasan SPEKS dibekalkan oleh KJSB. Senarai peralatan dan perkakasan SPEKS di Kedah telah dinyatakan dalam Perjanjian Pembangunan bertarikh 28 Januari 2002 seperti di Jadual 4.6.

Jadual 4.6 Senarai Perkakasan SPEKS Mengikut Perjanjian Pembangunan

Bil. Perkara Jenama Kuantiti Harga (RM)

BNK 1. Database Server dan Kelengkapan HP9000 L3000 1 314,715 2. Server UPS Dan Kelengkapan 1 26,856 3. Failover Application Server Dan

Kelengkapan HP9000 L3000 1 271,237

4. Server UPS Dan Kelengkapan 26,856 5. External Storage Dan

Kelengkapan 1 63,177

6. NT Server – Mail Server, Web Server Dan Web/DMS Server Dan Kelengkapan

1 135,637

7. Hardware Firewall – For Web Server

WatchGuard LiveSecurity FB-1000

1 38,889

8. Line Printer Printronix P5215 1 27,756 9. High Speed Dengan Duplex

Scanner Panasonix KV-SS25U 1 12,368

10. CD Writer HP SureStoreSCSI DRW 1 1,347 11. PC Dan Kelengkapan Dell OptiPlex GX400 30 16,200 12. UPS For PC Liebert PowerSure 650VA 30 6,000 13. Laser Printer Epson EPL-5800 2 6,666 14. Laser Printer Epson EPLN2010N 1 5,711

JH302449 Teks 2 n.indd 66 9/28/09 4:46:06 PM

66 6766

d) Penutup kotak berserta kunci yang menempatkan router sentiasa dibuka di JPN seperti di Foto 4.2. Bagaimanapun, JPN telah mengambil tindakan pembetulan selepas mendapat teguran Audit seperti di Foto 4.3.

Foto 4.2 Keadaan Router

Di JPN

Foto 4.3 Keadaan Router Di JPN Selepas Teguran Audit

Sumber:Jabatan Audit Negara Lokasi: JPN Tarikh: 19 Oktober 2008

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: JPN Tarikh: 10 Jun 2009

Pada pendapat Audit, kawalan fizikal dan persekitaran bilik server BNK dan JKR tidak memuaskan kerana aspek keselamatan tidak diberi perhatian sewajarnya.

4.5.9 Peralatan Dan Perkakasan SPEKS JANM bertanggungjawab memastikan peralatan dan perkakasan SPEKS dibekalkan oleh KJSB. Senarai peralatan dan perkakasan SPEKS di Kedah telah dinyatakan dalam Perjanjian Pembangunan bertarikh 28 Januari 2002 seperti di Jadual 4.6.

Jadual 4.6 Senarai Perkakasan SPEKS Mengikut Perjanjian Pembangunan


BNK 1. Database Server dan Kelengkapan HP9000 L3000 1 314,715 2. Server UPS Dan Kelengkapan 1 26,856 3. Failover Application Server Dan

Kelengkapan HP9000 L3000 1 271,237

4. Server UPS Dan Kelengkapan 26,856 5. External Storage Dan

Kelengkapan 1 63,177

6. NT Server – Mail Server, Web Server Dan Web/DMS Server Dan Kelengkapan

1 135,637

7. Hardware Firewall – For Web Server

WatchGuard LiveSecurity FB-1000

1 38,889

8. Line Printer Printronix P5215 1 27,756 9. High Speed Dengan Duplex

Scanner Panasonix KV-SS25U 1 12,368

10. CD Writer HP SureStoreSCSI DRW 1 1,347 11. PC Dan Kelengkapan Dell OptiPlex GX400 30 16,200 12. UPS For PC Liebert PowerSure 650VA 30 6,000 13. Laser Printer Epson EPL-5800 2 6,666 14. Laser Printer Epson EPLN2010N 1 5,711

67


15. Ethernet Switch – 24-port 10/100 (Enterprise Edition)

Cisco: Catalyst 2924 2 12,222

16. Network Cabling 1 3,953 Kemudahan Lain :

17. Meja Komputer 30 1,950 18. Kerusi Komputer 30 1,500 19. Meja Pencetak 3 399 20. Meja Scanner 1 133

Jumlah 1,090,929 113 PTJ

1. Mesin Pencetak Epson EPL 5700L 147 193,599 2. PC dan kelengkapan Dell Optiplex GX400 236 1,363,372 3. UPS Liebert Powersure 650VA 236 47,200 4. Meja Komputer 236 15,340 5. Meja Pencetak 147 19,551 6. Kerusi komputer 236 11,800

Jumlah 1,650,852 Jumlah Keseluruhan 2,741,781

Sumber: Perjanjian Pembangunan SPEKS Bertarikh 28 Januari 2002

a) Perkakasan SPEKS Telah Dibekalkan Mengikut Perjanjian Pembangunan Perjanjian Pembangunan SPEKS menghendaki KJSB membekalkan perkakasan SPEKS kepada BNK dan 113 PTJ di Negeri Kedah seperti di Jadual 4.6 di atas. Ini termasuklah PC berjenama Dell Optiplex GX400 sebanyak 236 unit yang berjumlah RM1.36 juta kepada 113 PTJ. Semakan Audit terhadap rekod penerimaan di BNK mendapati semua perkakasan telah dibekalkan.

b) Perkakasan Dibekal Tidak Digunakan

BNK telah menerima perkakasan SPEKS sepenuhnya daripada KJSB pada bulan Mac 2002. Pengagihan perkakasan seperti PC dan mesin pencetak telah dibuat oleh KJSB secara terus kepada 113 PTJ terlibat berdasarkan senarai agihan yang disediakan oleh BNK. Semakan Audit mendapati 46 daripada 56 unit PC di Jabatan yang dipilih dan satu unit Hardware Firewall berjumlah RM0.30 juta tidak digunakan seperti di Jadual 4.7.

Jadual 4.7 Perkakasan SPEKS Yang Tidak Digunakan Dan Didaftarkan

Di BNK Dan Jabatan Yang Dipilih Sehingga 31 Disember 2008

Bil. Jabatan

Perkakasan SPEKS

Jumlah

PC Dan Kelengkapan Jenama Dell Optilex GX400

Harga Seunit RM5,777

Hardware Firewall Jenama WatchGuard Live Security

FB-1000 Harga Seunit RM38,889

Jumlah Terima

Jumlah Tidak Digunakan

Jumlah Terima

Jumlah Tidak Digunakan

Kuantiti Kuantiti (RM) Kuantiti Kuantiti (RM) (RM) 1. BNK/PKN 30 24 138,648 1 1 38,889 177,537 2. JKR 5 5 28,885 - - - 28,885 3. JPN 16 15 86,655 - - - 86,655 4. PTG 5 2 11,554 - - - 11,554

Jumlah 56 46 265,742 1 1 38,889 304,631 Sumber: BNK/PKN dan 3 PTJ

JH302449 Teks 2 n.indd 67 9/28/09 4:46:08 PM

68 6968

Pemasangan hardware firewall adalah bagi tujuan mencegah pencerobohan terhadap sistem SPEKS. Lawatan Audit pada 26 Disember 2008 mendapati perkakasan ini telah dikeluarkan oleh KJSB dan tidak digunakan sejak tahun 2003 kerana menurut pegawai STDM ianya menyebabkan gangguan kepada SPEKS. SPEKS kini menggunakan firewall rangkaian Kedah.net. Semasa lawatan Audit, perkakasan ini disimpan di bilik pegawai seperti di Foto 4.4 dan Foto 4.5.

Foto 4.4 Foto 4.5 Hardware Firewall Tidak Digunakan Sejak Tahun 2003

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Unit STDM BNK (Wisma Negeri) Tarikh: 26 November 2008

Semakan Audit mendapati sebanyak 24 unit PC SPEKS di BNK telah digantikan dengan PC yang baru manakala enam unit PC sahaja masih digunakan di Unit Emolumen Dan Unit Bayaran di BNK. Di JKR pula, sebanyak lima unit PC SPEKS telah dibekalkan kepada Ibu Pejabat JKR. Semakan Audit mendapati dua unit PC tidak rosak tetapi tidak digunakan manakala tiga unit PC lagi digunakan bagi tujuan pentadbiran. Bagi tujuan melaksanakan SPEKS, Ibu Pejabat JKR kini menggunakan PC baru. Di JPN dan cawangannya, sebanyak 16 unit PC SPEKS telah diterima. Semakan Audit mendapati 15 unit PC tersebut bernilai RM86,655 tidak digunakan kerana 10 unit daripadanya ditempatkan di cawangan yang tidak menggunakan SPEKS. Manakala lima unit PC lagi di Ibu Pejabat JPN digunakan untuk tujuan pentadbiran. Bagaimanapun, JPN kini menggunakan PC baru untuk tujuan melaksanakan SPEKS.

Semakan Audit di PTG mendapati sebanyak lima unit PC dan dua unit mesin pencetak telah dibekalkan tetapi hanya tiga unit PC digunakan manakala dua unit lagi tidak dapat dikesan kerana Daftar Harta Modal tidak diselenggarakan dengan kemas kini. c) Perkakasan SPEKS Tidak Didaftarkan

Pekeliling Perbendaharaan Bil. 5 Tahun 2007 Tatacara Pengurusan Aset Alih Kerajaan menghendaki semua aset alih Kerajaan direkodkan dalam Daftar Harta Modal. Semakan Audit terhadap perkakasan SPEKS di BNK dan PC di Jabatan yang terpilih mendapati hanya 16 PC di JPN dan 5 PC di JKR daripada 56 PC yang diagihkan telah direkodkan seperti di Jadual 4.7 di atas.

26.11.2008 26.11.2008

JH302449 Teks 2 n.indd 68 9/28/09 4:46:08 PM

68 6968

Pemasangan hardware firewall adalah bagi tujuan mencegah pencerobohan terhadap sistem SPEKS. Lawatan Audit pada 26 Disember 2008 mendapati perkakasan ini telah dikeluarkan oleh KJSB dan tidak digunakan sejak tahun 2003 kerana menurut pegawai STDM ianya menyebabkan gangguan kepada SPEKS. SPEKS kini menggunakan firewall rangkaian Kedah.net. Semasa lawatan Audit, perkakasan ini disimpan di bilik pegawai seperti di Foto 4.4 dan Foto 4.5.

Foto 4.4 Foto 4.5 Hardware Firewall Tidak Digunakan Sejak Tahun 2003

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Unit STDM BNK (Wisma Negeri) Tarikh: 26 November 2008

Semakan Audit mendapati sebanyak 24 unit PC SPEKS di BNK telah digantikan dengan PC yang baru manakala enam unit PC sahaja masih digunakan di Unit Emolumen Dan Unit Bayaran di BNK. Di JKR pula, sebanyak lima unit PC SPEKS telah dibekalkan kepada Ibu Pejabat JKR. Semakan Audit mendapati dua unit PC tidak rosak tetapi tidak digunakan manakala tiga unit PC lagi digunakan bagi tujuan pentadbiran. Bagi tujuan melaksanakan SPEKS, Ibu Pejabat JKR kini menggunakan PC baru. Di JPN dan cawangannya, sebanyak 16 unit PC SPEKS telah diterima. Semakan Audit mendapati 15 unit PC tersebut bernilai RM86,655 tidak digunakan kerana 10 unit daripadanya ditempatkan di cawangan yang tidak menggunakan SPEKS. Manakala lima unit PC lagi di Ibu Pejabat JPN digunakan untuk tujuan pentadbiran. Bagaimanapun, JPN kini menggunakan PC baru untuk tujuan melaksanakan SPEKS.

Semakan Audit di PTG mendapati sebanyak lima unit PC dan dua unit mesin pencetak telah dibekalkan tetapi hanya tiga unit PC digunakan manakala dua unit lagi tidak dapat dikesan kerana Daftar Harta Modal tidak diselenggarakan dengan kemas kini. c) Perkakasan SPEKS Tidak Didaftarkan

Pekeliling Perbendaharaan Bil. 5 Tahun 2007 Tatacara Pengurusan Aset Alih Kerajaan menghendaki semua aset alih Kerajaan direkodkan dalam Daftar Harta Modal. Semakan Audit terhadap perkakasan SPEKS di BNK dan PC di Jabatan yang terpilih mendapati hanya 16 PC di JPN dan 5 PC di JKR daripada 56 PC yang diagihkan telah direkodkan seperti di Jadual 4.7 di atas.

26.11.2008 26.11.2008

69

Pada pendapat Audit, pengurusan rekod dan penggunaan perkakasan SPEKS bagi Jabatan dipilih tidak memuaskan kerana tidak didaftarkan dengan kemas kini dan digunakan secara optimum. Bayaran bagi membeli firewall SPEKS yang tidak dapat digunakan menyebabkan pembaziran.

4.5.10 Pelaksanaan Penyenggaraan Penyenggaraan yang perlu dilaksanakan oleh KJSB adalah Penyenggaraan Pencegahan Peralatan (Preventive Maintenance - PM), Penyenggaraan Pembetulan (Corrective

Maintenance - CM) dan Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian. Penyenggaraan PM dan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian perlu dilaksanakan mengikut tempoh yang ditetapkan. Manakala penyenggaraan CM dilaksanakan apabila berlaku aduan dan laporan.

Sehingga bulan Mac 2009, tiga perjanjian PM telah ditandatangani bagi tempoh 9 Oktober 2003 hingga 31 Oktober 2008. Manakala dua perjanjian Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian telah ditandatangani bagi tempoh 1 November 2004 hingga 31 Oktober 2008. Semakan Audit mendapati sebanyak 33 kali penyenggaraan PM, 26 kali penyenggaraan CM dan empat kali penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian telah dilakukan oleh KJSB pada tahun 2003 hingga 2008 seperti di Jadual 4.8.

Jadual 4.8 Pelaksanaan Penyenggaraan Peralatan SPEKS

Pada Tahun 2003 Hingga 2008

Bil. Tahun Penyenggaraan

Pencegahan (PM)

Penyenggaraan Pembetulan

(CM)

Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem

Operasi Dan Perisian Jumlah

Penyenggaraan

1. 2003 4 10 Tidak Berkenaan 14 2. 2004 3 2 Tiada Rekod 5 3. 2005 7 3 4 10 4. 2006 9 2 Tiada Rekod 11 5. 2007 6 1 Tiada Rekod 7 6. 2008 4 8 Tiada Rekod 12

Jumlah 33 26 4 59 Sumber: Fail Laporan Penyenggaraan di Unit STDM BNK a) Penyenggaraan Pencegahan Peralatan SPEKS

Kedudukan penyenggaraan PM mengikut perjanjian adalah seperti di Jadual 4.9. Jadual 4.9

Penyenggaraan Pencegahan (PM) Yang Telah Dilakukan Oleh KJSB Mengikut Perjanjian

Perjanjian PM Tahun

Bilangan Kekerapan PM Telah Dilakukan Sepatutnya

Jan-Feb

Mac-Apr

Mei-Jun

Julai-Ogos

Sept-Okt

Nov-Dis Jumlah

5 November 2004

Mulai 9 Oktober 2003

1 1 Tidak Dinyatakan

Dalam Perjanjian

Sehingga 8 Oktober 2004

- 2 1 - - 3

Jumlah 4 22 Ogos 2005

Mulai 1 November 2004

- -

15 2005 - - 1 2 2 2 7 Sehingga 31 Oktober 2006

2 2 1 1 2 8

Jumlah 15 69








Pencegahan (PM)


(CM)



Penyenggaraan





Perjanjian PM Tahun


Jan-Feb

Mac-Apr

Mei-Jun

Julai-Ogos

Sept-Okt

Nov-Dis Jumlah

5 November 2004



Dalam Perjanjian


- 2 1 - - 3



- -


2 2 1 1 2 8

Jumlah 15

69








Pencegahan (PM)


(CM)



Penyenggaraan





Perjanjian PM Tahun


Jan-Feb

Mac-Apr

Mei-Jun

Julai-Ogos

Sept-Okt

Nov-Dis Jumlah

5 November 2004



Dalam Perjanjian


- 2 1 - - 3



- -


2 2 1 1 2 8

Jumlah 15

JH302449 Teks 2 n.indd 69 9/28/09 4:46:10 PM

70 7170

Perjanjian PM Tahun


Jan-Feb

Mac-Apr

Mei-Jun

Julai-Ogos

Sept-Okt

Nov-Dis Jumlah

30 April 2008 Mulai 1 November 2006

1 1

12 2007 2 1 1 1 1 1 7 Sehingga 31 Oktober 2008

- 1 - 2 1 4

Jumlah 12 Sumber: Fail Laporan Penyenggaraan di Unit STDM BNK

Semakan Audit terhadap ketiga-tiga perjanjian PM di atas mendapati:

i) Satu dokumen perjanjian yang dimeterai pada 5 November 2004 tidak menyatakan tempoh penyenggaraan yang perlu dilakukan oleh KJSB;

ii) Penyenggaraan bagi dua perjanjian yang dimeterai pada 22 Ogos 2005 dan 30 April 2008 tidak berkala dan tidak mengikut tempoh masa penyenggaraan yang ditetapkan;

iii) Pegawai STDM memperakui kerja yang dilaksanakan oleh KJSB tanpa merujuk perjanjian kerana salinan tidak dibekalkan. Perakuan kerja dibuat berdasarkan borang penyenggaraan vendor sahaja. Bagaimanapun, kerja yang dilaksanakan tidak diperincikan di borang ini;

iv) Selepas perjanjian bertarikh 30 April 2008 tamat, satu kerja penyenggaraan PM telah dilakukan di BNK pada 11 November 2008 sedangkan perjanjian baru belum ditandatangani; dan

v) Rekod di invois tidak dicatat maklumat terperinci jenis peralatan yang diselenggara sebaliknya hanya mencatat ‘PM’ dan ‘CM’.

Perkara ini berlaku adalah disebabkan kelewatan penyediaan perjanjian penyenggaraan dan pihak KJSB tidak mematuhi tempoh penyenggaraan peralatan mengikut syarat perjanjian. Selain itu, Pegawai STDM tidak dibekalkan salinan perjanjian. Ini mengakibatkan pegawai STDM tidak dapat memastikan kerja penyenggaraan yang sepatutnya dilaksanakan pada tempoh masa yang ditetapkan. Pada pendapat Audit, pengurusan penyenggaraan peralatan adalah tidak memuaskan kerana tidak mengikut jadual yang ditetapkan dan Pegawai Sistem Teknologi dan Maklumat telah memperakui kerja penyenggaraan yang dilaksanakan oleh KJSB tanpa merujuk kepada perjanjian. b) Penyenggaraan PM Dilakukan Bersekali Dengan Penyenggaraan Khidmat

Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian

Perjanjian PM dan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian disediakan secara berasingan. Oleh itu, tempoh melaksana penyenggaraan adalah berlainan mengikut tempoh yang ditetapkan oleh setiap perjanjian. Semakan Audit terhadap rekod penyenggaraan mendapati:

JH302449 Teks 2 n.indd 70 9/28/09 4:46:11 PM

70 7170

Perjanjian PM Tahun


Jan-Feb

Mac-Apr

Mei-Jun

Julai-Ogos

Sept-Okt

Nov-Dis Jumlah

30 April 2008 Mulai 1 November 2006

1 1

12 2007 2 1 1 1 1 1 7 Sehingga 31 Oktober 2008

- 1 - 2 1 4

Jumlah 12 Sumber: Fail Laporan Penyenggaraan di Unit STDM BNK

Semakan Audit terhadap ketiga-tiga perjanjian PM di atas mendapati:

i) Satu dokumen perjanjian yang dimeterai pada 5 November 2004 tidak menyatakan tempoh penyenggaraan yang perlu dilakukan oleh KJSB;

ii) Penyenggaraan bagi dua perjanjian yang dimeterai pada 22 Ogos 2005 dan 30 April 2008 tidak berkala dan tidak mengikut tempoh masa penyenggaraan yang ditetapkan;

iii) Pegawai STDM memperakui kerja yang dilaksanakan oleh KJSB tanpa merujuk perjanjian kerana salinan tidak dibekalkan. Perakuan kerja dibuat berdasarkan borang penyenggaraan vendor sahaja. Bagaimanapun, kerja yang dilaksanakan tidak diperincikan di borang ini;

iv) Selepas perjanjian bertarikh 30 April 2008 tamat, satu kerja penyenggaraan PM telah dilakukan di BNK pada 11 November 2008 sedangkan perjanjian baru belum ditandatangani; dan

v) Rekod di invois tidak dicatat maklumat terperinci jenis peralatan yang diselenggara sebaliknya hanya mencatat ‘PM’ dan ‘CM’.

Perkara ini berlaku adalah disebabkan kelewatan penyediaan perjanjian penyenggaraan dan pihak KJSB tidak mematuhi tempoh penyenggaraan peralatan mengikut syarat perjanjian. Selain itu, Pegawai STDM tidak dibekalkan salinan perjanjian. Ini mengakibatkan pegawai STDM tidak dapat memastikan kerja penyenggaraan yang sepatutnya dilaksanakan pada tempoh masa yang ditetapkan. Pada pendapat Audit, pengurusan penyenggaraan peralatan adalah tidak memuaskan kerana tidak mengikut jadual yang ditetapkan dan Pegawai Sistem Teknologi dan Maklumat telah memperakui kerja penyenggaraan yang dilaksanakan oleh KJSB tanpa merujuk kepada perjanjian. b) Penyenggaraan PM Dilakukan Bersekali Dengan Penyenggaraan Khidmat

Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian

Perjanjian PM dan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian disediakan secara berasingan. Oleh itu, tempoh melaksana penyenggaraan adalah berlainan mengikut tempoh yang ditetapkan oleh setiap perjanjian. Semakan Audit terhadap rekod penyenggaraan mendapati:

71

i) Kedua-dua penyenggaraan ini telah dijalankan pada tarikh dan masa yang sama seperti di Jadual 4.10.

Jadual 4.10 Penyenggaraan PM Dilakukan Bersekali Dengan

Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian

Bil. Nombor Invois Tarikh Butiran Kerja Yang Telah

Dilakukan Jam Masa Diambil

Oleh Jurutera Mula Selesai Penyenggaraan Pencegahan Peralatan (PM)

1. 54927 21.06.05 ‘Perform preventive maintenance according to PM checklist’ 09.00 12.00 3 jam

2. 54930 11.07.05 ‘Perform preventive maintenance according to PM checklist’ 10.00 13.00 3 jam

3. 58459 14.09.05 ‘Perform preventive maintenance according to PM checklist’ 15.00 16.30 1 jam 30 minit

Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian Pencegahan

1. 54928 21.06.05 ‘Check all system applications on server and all tested ok’ 09.00 12.00 3 jam

2. 54929 11.07.05 ‘Check all system applications on server and all tested ok’ 10.00 13.00 3 jam

3. 58460 14.09.05 ‘Check all system applications on server and all tested ok’ 15.00 16.30 1 jam 30 minit

Sumber : Fail Laporan Penyenggaraan di Unit STDM BNK

ii) Maklumat berkaitan semua jenis penyenggaraan telah difailkan dengan maklumat pembelian komputer dan pembelian yang lain.

iii) Rekod di invois pula tidak mencatat maklumat terperinci bilangan dan jenis peralatan yang disenggara. Pihak KJSB perlu mengemukakan invois ini yang diperakukan oleh Pegawai STDM kepada JANM bagi tujuan tuntutan bayaran.

Pada pendapat Audit, pelaksanaan penyenggaraan PM dan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian tidak memuaskan kerana tidak mengikut tempoh yang ditetapkan oleh setiap perjanjian serta invois tidak menyatakan bilangan dan jenis peralatan yang disenggara.

c) Pengurusan Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian Tidak Teratur Pengurusan Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian hendaklah dilaksanakan mengikut perjanjian dan direkodkan. Semakan Audit mendapati pada tahun 2005 hanya empat penyenggaraan telah dijalankan berbanding 12 penyenggaraan yang perlu dilakukan seperti di Jadual 4.11. Manakala penyenggaraan pada tahun 2004, 2006, 2007 dan 2008 tidak direkodkan.

JH302449 Teks 2 n.indd 71 9/28/09 4:46:12 PM

72 7372

Jadual 4.11 Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian


Bil. Tarikh

Meterai/ Tempoh

Perjanjian

Bilangan Peralatan

Kekerapan Penyenggaraan

(2 tahun) Penyenggaraan Sebenar

(Tahun 2005 - 2008)

Mengikut Perjanjian

Telah Dilakukan Tarikh Bilangan

Peralatan 1. 24.11.05/

01.11.04 Hingga

31.10.06

10 12 4 14.09.05 11.07.05 17.08.05 21.06.05

Tiada Rekod

2. 30.04.08/ 01.11.06 Hingga

31.10.08

6 12 Tiada Rekod

Tiada Rekod

Tiada Rekod

Sumber : Fail Laporan Penyenggaraan di BNK Pada pendapat Audit, pengurusan penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian tidak memuaskan kerana bilangan penyenggaraan tidak mengikut syarat perjanjian dan rekod tidak diselenggarakan dengan teratur. 4.5.11 Aduan Kepada Meja Bantuan SPEKS Tidak Dilaporkan Sepenuhnya kepada

Operator Meja Bantuan Mesyuarat Jawatankuasa Teknikal SPEKS Bil. 1 Tahun 2004 dan Manual Pelaksanaan Meja Bantuan SPEKS menghendaki Unit STDM BNK melaporkan setiap aduan kepada Operator Meja Bantuan JANM untuk direkodkan. Ini termasuklah aduan yang dapat diselesaikan di peringkat BNK. Semakan Audit mendapati tidak semua aduan yang diselesaikan di peringkat BNK telah dilaporkan. Ini menyebabkan pihak JANM tidak mengetahui masalah sebenar di peringkat Negeri dan Negeri lain tidak dapat berkongsi pengalaman daripada masalah tersebut. Pada pendapat Audit, pengurusan aduan melalui Meja Bantuan SPEKS oleh Unit STDM BNK tidak memuaskan kerana tidak mematuhi sepenuhnya peraturan yang ditetapkan.

4.5.12 Tahap Kritikal Aduan Kepada Operator Meja Bantuan Manual Pelaksanaan Meja Bantuan SPEKS menghendaki tiga jenis tahap kritikal aduan yang perlu dinyatakan oleh Pegawai Sistem Teknologi Dan Maklumat di dalam borang Meja Bantuan setiap kali aduan dilaporkan iaitu ‘Tinggi = Priority 1, Sederhana = Priority 2 dan Rendah = Priority 3’ seperti di Jadual 4.12.

JH302449 Teks 2 n.indd 72 9/28/09 4:46:12 PM

72 7372

Jadual 4.11 Penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian


Bil. Tarikh

Meterai/ Tempoh

Perjanjian

Bilangan Peralatan

Kekerapan Penyenggaraan

(2 tahun) Penyenggaraan Sebenar

(Tahun 2005 - 2008)

Mengikut Perjanjian

Telah Dilakukan Tarikh Bilangan

Peralatan 1. 24.11.05/

01.11.04 Hingga

31.10.06

10 12 4 14.09.05 11.07.05 17.08.05 21.06.05

Tiada Rekod

2. 30.04.08/ 01.11.06 Hingga

31.10.08

6 12 Tiada Rekod

Tiada Rekod

Tiada Rekod

Sumber : Fail Laporan Penyenggaraan di BNK Pada pendapat Audit, pengurusan penyenggaraan Khidmat Sokongan Sistem Operasi Dan Perisian tidak memuaskan kerana bilangan penyenggaraan tidak mengikut syarat perjanjian dan rekod tidak diselenggarakan dengan teratur. 4.5.11 Aduan Kepada Meja Bantuan SPEKS Tidak Dilaporkan Sepenuhnya kepada

Operator Meja Bantuan Mesyuarat Jawatankuasa Teknikal SPEKS Bil. 1 Tahun 2004 dan Manual Pelaksanaan Meja Bantuan SPEKS menghendaki Unit STDM BNK melaporkan setiap aduan kepada Operator Meja Bantuan JANM untuk direkodkan. Ini termasuklah aduan yang dapat diselesaikan di peringkat BNK. Semakan Audit mendapati tidak semua aduan yang diselesaikan di peringkat BNK telah dilaporkan. Ini menyebabkan pihak JANM tidak mengetahui masalah sebenar di peringkat Negeri dan Negeri lain tidak dapat berkongsi pengalaman daripada masalah tersebut. Pada pendapat Audit, pengurusan aduan melalui Meja Bantuan SPEKS oleh Unit STDM BNK tidak memuaskan kerana tidak mematuhi sepenuhnya peraturan yang ditetapkan.

4.5.12 Tahap Kritikal Aduan Kepada Operator Meja Bantuan Manual Pelaksanaan Meja Bantuan SPEKS menghendaki tiga jenis tahap kritikal aduan yang perlu dinyatakan oleh Pegawai Sistem Teknologi Dan Maklumat di dalam borang Meja Bantuan setiap kali aduan dilaporkan iaitu ‘Tinggi = Priority 1, Sederhana = Priority 2 dan Rendah = Priority 3’ seperti di Jadual 4.12.

73

Jadual 4.12 Tahap Kritikal Aduan Meja Bantuan

KEDAH HELP DESK SPEKS

BORANG LAPORAN MASALAH SPEKS

TARIKH DILAPORKAN:

DILAPOR OLEH:

MODUL:

SUMBER: (BN/PTJ)

PENERANGAN MASALAH TERPERINCI (SERTAKAN LAMPIRAN JIKA PERLU)

PENGESAHAN/CATATAN BN: Tahap Kritikal :

1. HIGH 2. MEDIUM 3. LOW

CARA PENYELESAIAN

Sumber : Borang Aduan Operator Meja Bantuan

Semakan Audit mendapati mulai tahun 2008, BNK melaporkan sebagai tahap ‘Segera’ selain dari kaedah ’Bold’ dan ’Highlight Merah’ terhadap semua aduan. Menurut Pegawai Sistem Teknologi Dan Maklumat ini adalah disebabkan beliau berusaha untuk mempercepatkan penyelesaian terhadap aduan dengan mencatat tahap ‘Segera’. Bagaimanapun, pihak Audit berpendapat format yang digunakan ini akan menyebabkan JANM tidak dapat menentukan aduan mana yang perlu diberi keutamaan kerana tahap kritikal tidak dinyatakan menyebabkan aduan tahap ‘high’ diselesaikan bersekali dengan aduan tahap ‘medium’ dan ‘low’.

Pada pendapat Audit, pengurusan Meja Bantuan di peringkat Negeri adalah kurang memuaskan kerana tahap kritikal tidak dibuat mengikut kehendak JANM. 4.5.13 Latihan SPEKS Tidak Direkodkan Mengikut Perjanjian Pembangunan SPEKS yang ditandatangani pada 28 Januari 2002, sebanyak 27 kursus bersamaan 66.5 hari perlu diberikan kepada pegawai yang terlibat dengan SPEKS oleh KJSB. Semakan Audit mendapati Fail Latihan SPEKS tidak diselenggarakan oleh BNK dan tiga PTJ yang lain. Fail Minit Mesyuarat SPEKS hanya merekodkan surat makluman kursus kepada PTJ manakala penyertaan pegawai tidak direkodkan. Buku Rekod Perkhidmatan BNK pula tidak merekodkan sepenuhnya latihan SPEKS bagi pegawai terlibat.

Semakan Audit terhadap Buku Rekod Perkhidmatan Jabatan dipilih mendapati hanya 14 kursus bersamaan 27 hari yang dianjurkan oleh BNK telah direkodkan di Buku Rekod Perkhidmatan BNK, JPN dan JKR seperti di Jadual 4.13.

JH302449 Teks 2 n.indd 73 9/28/09 4:46:13 PM

74 7574

Jadual 4.13 Tempoh Masa Pelaksanaan Kursus/ Latihan Dan Bengkel SPEKS

Yang Direkodkan Berbanding Perjanjian Bagi Tempoh Tahun 2001 Hingga 2008

Bil. Kursus/Latihan Latihan

Yang Direkodkan

Mengikut Perjanjian Perbezaan

(Hari) (Hari) (Hari) 1. BNK 1. Kursus Sistem Perakaunan Standard

Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) Modul Lejar Kecil

1 2 1

2. Kursus Sistem Perakaunan Standard Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) Modul Buku Vot

1 3 2

3. Kursus Sistem Perakaunan Standard Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) Modul Bajet

2 2 -

4. Kursus Sistem Perakaunan Standard Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) Modul Aset

2 2 -

5. Latihan Reka Bentuk SPEKS Modul Gaji 3 3 - 2. JPN 1. Bengkel Kefahaman Perakaunan SPEKS

untuk Kerajaan Negeri 3 Tiada Di

Dalam Perjanjian

-

2. Bengkel Sistem Perakaunan SPEKS 2 Tiada Di Dalam

Perjanjian

-

3. Bengkel Asas Perakaunan SPEKS 2 Tiada Di Dalam

Perjanjian

-

4. Kursus Penyesuaian Vot Berkomputer 1 Tiada Di Dalam

Perjanjian

-

3. PTG Tiada rekod kursus berkaitan SPEKS - - -

4. JKR 1. Modul Lejar Am 3 3 - 2. Modul Buku Vot 3 3 - 3. Modul PTJ Kewangan 2 2 - 4. Modul Gaji 1 2 1 5. Modul Bajet 1 3 2

Jumlah 27 25 6 Sumber : Buku Rekod Perkhidmatan dan Soal Selidik

Jumlah kursus ini meliputi tujuh Modul iaitu Modul Lejar Kecil, Modul Buku Vot, Modul Bajet, Modul Aset, Modul PTJ Kewangan, Modul Lejar Am dan Modul Gaji.

Perkara ini berlaku adalah disebabkan pegawai yang menghadiri latihan/kursus tidak memaklumkan kepada Bahagian Pentadbiran masing-masing. Sijil Kehadiran tidak dikeluarkan oleh KJSB menyebabkan tiada bukti kehadiran. Bahagian Pentadbiran BNK dan Jabatan pula tidak mematuhi peraturan merekod semua kursus dan latihan di Buku Rekod Perkhidmatan. Ini menyebabkan pihak pengurusan tidak dapat memastikan kursus yang telah dihadiri oleh pegawainya, sukar untuk merancang dan melaksanakan kursus kepada pegawai yang terlibat.

JH302449 Teks 2 n.indd 74 9/28/09 4:46:13 PM

74 7574

Jadual 4.13 Tempoh Masa Pelaksanaan Kursus/ Latihan Dan Bengkel SPEKS

Yang Direkodkan Berbanding Perjanjian Bagi Tempoh Tahun 2001 Hingga 2008

Bil. Kursus/Latihan Latihan

Yang Direkodkan

Mengikut Perjanjian Perbezaan

(Hari) (Hari) (Hari) 1. BNK 1. Kursus Sistem Perakaunan Standard

Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) Modul Lejar Kecil

1 2 1

2. Kursus Sistem Perakaunan Standard Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) Modul Buku Vot

1 3 2

3. Kursus Sistem Perakaunan Standard Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) Modul Bajet

2 2 -

4. Kursus Sistem Perakaunan Standard Kerajaan Negeri Kedah (SPEKS) Modul Aset

2 2 -

5. Latihan Reka Bentuk SPEKS Modul Gaji 3 3 - 2. JPN 1. Bengkel Kefahaman Perakaunan SPEKS

untuk Kerajaan Negeri 3 Tiada Di

Dalam Perjanjian

-

2. Bengkel Sistem Perakaunan SPEKS 2 Tiada Di Dalam

Perjanjian

-

3. Bengkel Asas Perakaunan SPEKS 2 Tiada Di Dalam

Perjanjian

-

4. Kursus Penyesuaian Vot Berkomputer 1 Tiada Di Dalam

Perjanjian

-

3. PTG Tiada rekod kursus berkaitan SPEKS - - -

4. JKR 1. Modul Lejar Am 3 3 - 2. Modul Buku Vot 3 3 - 3. Modul PTJ Kewangan 2 2 - 4. Modul Gaji 1 2 1 5. Modul Bajet 1 3 2

Jumlah 27 25 6 Sumber : Buku Rekod Perkhidmatan dan Soal Selidik

Jumlah kursus ini meliputi tujuh Modul iaitu Modul Lejar Kecil, Modul Buku Vot, Modul Bajet, Modul Aset, Modul PTJ Kewangan, Modul Lejar Am dan Modul Gaji.

Perkara ini berlaku adalah disebabkan pegawai yang menghadiri latihan/kursus tidak memaklumkan kepada Bahagian Pentadbiran masing-masing. Sijil Kehadiran tidak dikeluarkan oleh KJSB menyebabkan tiada bukti kehadiran. Bahagian Pentadbiran BNK dan Jabatan pula tidak mematuhi peraturan merekod semua kursus dan latihan di Buku Rekod Perkhidmatan. Ini menyebabkan pihak pengurusan tidak dapat memastikan kursus yang telah dihadiri oleh pegawainya, sukar untuk merancang dan melaksanakan kursus kepada pegawai yang terlibat.

75

Pada pendapat Audit, pengurusan rekod latihan/kursus pegawai yang terlibat dengan SPEKS tidak memuaskan kerana maklumat kehadiran kursus tidak direkodkan sepenuhnya menyebabkan jenis kursus dan jumlah hari yang sepatutnya diberi oleh KJSB tidak dapat ditentukan. 4.5.14 Pemantauan Prestasi sistem maklumat SPEKS dapat diukur dan dinilai dengan berkesan sekiranya penanda aras prestasi (key performance indicator (KPI)) diwujudkan dan pemantauan dilaksanakan secara sistematik, melaporkan prestasi dan tindakan memperbaiki prestasi dilaksanakan. a) Unit Naziran Dan Pemantauan SPEKS

Unit Naziran Dan Pemantauan ditubuhkan untuk melaksanakan program naziran dan memastikan kawalan dalaman SPEKS yang berkesan di PTJ melalui proses pemantauan, pelaporan dan penambahbaikan. Pemantauan yang berkesan dapat membantu keberkesanan serta kecekapan operasi dan pematuhan kepada undang-undang dan peraturan. Semakan Audit terhadap Jadual Pelaksanaan Naziran mendapati pemantauan kawalan dalaman ada dilakukan oleh Unit Naziran Dan Pemantauan. Bagaimanapun, laporan bertulis Naziran tidak dikeluarkan kepada PTJ sepanjang tahun 2006 hingga 2008. Laporan bertulis hanya dikeluarkan setelah lawatan kali kedua mendapati perkara yang sama masih berulang di PTJ.

Pada pendapat Audit, pengurusan pelaporan Unit Naziran Dan Pemantauan tidak memuaskan kerana hanya dikeluarkan bagi kesalahan kali kedua. Ini menyebabkan penambahbaikan tidak dapat dimaklumkan kepada PTJ serta merta. b) Jawatankuasa Pengurusan SPEKS

Jawatankuasa untuk persediaan, pelaksanaan dan pemantauan SPEKS perlu ditubuhkan dan dilaksanakan seperti yang ditetapkan. Jawatankuasa ini terdiri daripada Jawatankuasa Pemandu SPEKS, Jawatankuasa Teknikal SPEKS, Pasukan Petugas Pembangunan Perakaunan, Pasukan Petugas Peralatan/ Rangkaian, Pasukan Petugas Applikasi SPEKS dan Jawatankuasa Pelaksanaan Negeri.

Semakan Audit mendapati di peringkat Negeri Jawatankuasa Pelaksanaan Negeri telah ditubuhkan. Sebanyak 41 jenis mesyuarat melibatkan Jawatankuasa Pengurusan SPEKS Negeri Kedah (Jawatankuasa Pelaksanaan Negeri) diadakan sepanjang tempoh tahun 2001 hingga 2008.

Pada pendapat Audit, pengurusan Jawatankuasa di peringkat Negeri adalah memuaskan kerana telah ditubuhkan dan berperanan seperti yang ditetapkan. c) Pengurusan Fail Minit Mesyuarat SPEKS Tidak Teratur

Pekeliling Perkhidmatan Bil. 5 Tahun 2007 mengenai Panduan Pengurusan Pejabat menghendaki fail dibuat pengelasan dan diselenggarakan dengan teratur. Semakan Audit mendapati hanya satu fail diwujudkan untuk 10 jenis mesyuarat iaitu Fail

75








75








JH302449 Teks 2 n.indd 75 9/28/09 4:46:14 PM

76 7776

Mesyuarat Jawatankuasa Pelaksanaan Sistem Perakaunan Standard Kerajaan Negeri Peringkat Negeri Kedah Dan Perlis. Bagaimanapun, minit mesyuarat yang disimpan tidak lengkap dan mengandungi pelbagai surat menyurat seperti surat kursus dan surat berkaitan SPEKS.

Keadaan ini berlaku adalah disebabkan perkara seperti berikut:

i) Fail diselenggara dan disimpan oleh seorang Jurutaip Gred N11. Bagaimanapun, mulai bulan Mac 2008, fail diselenggara oleh Bahagian Naziran dan Pemantauan tetapi masih tiada perubahan;

ii) Daftar Fail SPEKS tidak diwujudkan; dan

iii) Fail tersebut juga mengandungi pelbagai surat menyurat antaranya ialah surat kepada KJSB, Pejabat Kewangan Negeri, kursus, permohonan dan penukaran ID dan sebagainya.

Pada pendapat Audit, pengurusan Fail Minit Mesyuarat SPEKS adalah tidak memuaskan kerana tidak mematuhi peraturan pengurusan fail. 4.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT 4.6.1 Pada keseluruhannya, pelaksanaan SPEKS di Negeri Kedah adalah tidak memuaskan kerana belum mencapai sepenuhnya matlamat pengurusan sistem perakaunan berkomputer Kerajaan Negeri yang seragam di samping menyediakan Penyata Kewangan dan Laporan Kewangan yang tepat seperti yang dikehendaki oleh pengurusan Kerajaan Negeri dalam membuat keputusan. Ini kerana pelaksanaan Modul SPEKS yang tidak sepenuhnya menyebabkan Penyata Pelaburan, Penyata Pinjaman dan Penyata Akaun Memorandum masih disediakan secara manual. Aspek keselamatan sistem operasi dan aplikasi serta integriti data SPEKS juga berisiko tinggi. Antaranya masalah pengurusan ID pengguna SPEKS yang lemah kerana tidak mematuhi Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS sedangkan ianya perlu bagi memastikan keutuhan data SPEKS. Keselamatan data SPEKS yang disimpan (backup) juga tidak memuaskan dan perlu diberi penekanan kerana melibatkan data kewangan Kerajaan Negeri. Pengurusan aset di BNK dan Jabatan terpilih menunjukkan penyelenggaraan Daftar Aset adalah lemah. Penyenggaraan peralatan SPEKS juga tidak memuaskan kerana penyenggaraan tidak dilaksanakan mengikut tempoh yang ditetapkan dan tidak direkodkan dengan teratur.

4.6.2 Sebagai usaha penambahbaikan adalah disyorkan tindakan seperti berikut diambil:

a) Semua Modul dilaksanakan dan pelaksanaannya dipantau oleh semua Unit di PKN dan BNK yang terlibat dengan Modul berkenaan;

b) Backup data secara automatik hendaklah disimpan di lokasi lain sebaik sahaja sistem selesai membuat backup pada waktu malam dan medan stornya adalah terkawal oleh Pegawai STDM;

JH302449 Teks 2 n.indd 76 9/28/09 4:46:15 PM

76 7776

Mesyuarat Jawatankuasa Pelaksanaan Sistem Perakaunan Standard Kerajaan Negeri Peringkat Negeri Kedah Dan Perlis. Bagaimanapun, minit mesyuarat yang disimpan tidak lengkap dan mengandungi pelbagai surat menyurat seperti surat kursus dan surat berkaitan SPEKS.

Keadaan ini berlaku adalah disebabkan perkara seperti berikut:

i) Fail diselenggara dan disimpan oleh seorang Jurutaip Gred N11. Bagaimanapun, mulai bulan Mac 2008, fail diselenggara oleh Bahagian Naziran dan Pemantauan tetapi masih tiada perubahan;

ii) Daftar Fail SPEKS tidak diwujudkan; dan

iii) Fail tersebut juga mengandungi pelbagai surat menyurat antaranya ialah surat kepada KJSB, Pejabat Kewangan Negeri, kursus, permohonan dan penukaran ID dan sebagainya.

Pada pendapat Audit, pengurusan Fail Minit Mesyuarat SPEKS adalah tidak memuaskan kerana tidak mematuhi peraturan pengurusan fail. 4.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT 4.6.1 Pada keseluruhannya, pelaksanaan SPEKS di Negeri Kedah adalah tidak memuaskan kerana belum mencapai sepenuhnya matlamat pengurusan sistem perakaunan berkomputer Kerajaan Negeri yang seragam di samping menyediakan Penyata Kewangan dan Laporan Kewangan yang tepat seperti yang dikehendaki oleh pengurusan Kerajaan Negeri dalam membuat keputusan. Ini kerana pelaksanaan Modul SPEKS yang tidak sepenuhnya menyebabkan Penyata Pelaburan, Penyata Pinjaman dan Penyata Akaun Memorandum masih disediakan secara manual. Aspek keselamatan sistem operasi dan aplikasi serta integriti data SPEKS juga berisiko tinggi. Antaranya masalah pengurusan ID pengguna SPEKS yang lemah kerana tidak mematuhi Polisi Dan Standard Keselamatan Maklumat SPEKS sedangkan ianya perlu bagi memastikan keutuhan data SPEKS. Keselamatan data SPEKS yang disimpan (backup) juga tidak memuaskan dan perlu diberi penekanan kerana melibatkan data kewangan Kerajaan Negeri. Pengurusan aset di BNK dan Jabatan terpilih menunjukkan penyelenggaraan Daftar Aset adalah lemah. Penyenggaraan peralatan SPEKS juga tidak memuaskan kerana penyenggaraan tidak dilaksanakan mengikut tempoh yang ditetapkan dan tidak direkodkan dengan teratur.

4.6.2 Sebagai usaha penambahbaikan adalah disyorkan tindakan seperti berikut diambil:

a) Semua Modul dilaksanakan dan pelaksanaannya dipantau oleh semua Unit di PKN dan BNK yang terlibat dengan Modul berkenaan;

b) Backup data secara automatik hendaklah disimpan di lokasi lain sebaik sahaja sistem selesai membuat backup pada waktu malam dan medan stornya adalah terkawal oleh Pegawai STDM;

77

c) Pengasingan tugas di setiap Jabatan dilaksanakan agar penyemak dan pelulus bukan dari pegawai yang sama;

d) BNK hendaklah memastikan Resit Perbendaharaan hanya dikeluarkan selepas pungutan dibankkan;

e) Ketua Jabatan hendaklah memastikan keselamatan ID pengguna adalah terkawal dan kata laluan di Jabatan tidak didedahkan kepada pengguna yang lain. Penurunan kuasa pula hanya dibuat oleh Pegawai Pengawal;

f) Kerja penyenggaraan disemak terlebih dahulu oleh Pegawai STDM sama ada mematuhi perjanjian sebelum kerja diperakukan oleh BNK;

g) BNK hendaklah mengemaskinikan maklumat ID pengguna berdasarkan maklum balas Jabatan dan memantau penggunaannya dengan mewujudkan Daftar ID pengguna. ID pengguna juga hendaklah diencrypt di server oleh Pegawai STDM;

h) Arahan, polisi, peraturan, garis panduan, pekeliling dan standard yang berkaitan dengan SPEKS hendaklah disebarkan, difahami dan dilaksanakan secara berterusan oleh BNK dan PTJ kepada kakitangannya. Fail Mesyuarat SPEKS juga hendaklah diselenggara oleh BNK dengan mematuhi peraturan penyelenggaraan fail; dan

i) BNK hendaklah memohon kepada Jabatan Bomba Dan Penyelamat untuk mengadakan latihan kebakaran sebagai persiapan sekiranya berlaku kebakaran atau kecemasan yang melibatkan keselamatan sistem oleh semua Jabatan/Pejabat.

JH302449 Teks 2 n.indd 77 9/28/09 4:46:15 PM

78 7978

JABATAN BEKALAN AIR NEGERI KEDAH

5. PENGURUSAN KUALITI AIR MINUM 5.1 LATAR BELAKANG

5.1.1 Jabatan Bekalan Air Negeri Kedah (JBA Kedah) yang beroperasi pada 1 Januari 2006 bertanggungjawab menyediakan air yang bersih dan berkualiti kepada 100% penduduk di Negeri Kedah. Bekalan air Negeri Kedah dibekalkan oleh 33 buah loji rawatan air dengan kapasiti pengeluaran sebanyak 1,080 juta liter sehari (jlh) dan disalurkan melalui paip sepanjang kira-kira 10,000 km.

Dianggarkan 95% daripada penduduk di negeri ini telah menerima bekalan air bersih yang terawat. Daripada 33 buah loji rawatan air di Negeri Kedah, sebanyak 23 buah dikendalikan oleh JBA Kedah sementara 10 buah loji dikendalikan oleh dua buah syarikat konsesi iaitu Taliworks Langkawi Sdn. Bhd. (TLSB) dan Air Utara Indah Sdn. Bhd. (AUI). Kerajaan Negeri Kedah telah menandatangani perjanjian dengan TLSB bagi tempoh 25 tahun bermula tahun 1995 hingga 2020, bagi menswastakan pengurusan, operasi dan penyenggaraan bekalan air di Daerah Langkawi. Manakala Kerajaan Negeri juga telah menandatangani perjanjian dengan AUI (dahulu dikenali sebagai SISMA Management Sdn. Bhd.) bagi menswastakan pengurusan, operasi dan penyenggaraan lima buah loji untuk tempoh 30 tahun bermula 1990 hingga 2020. Pada tahun 2006 hingga 2008 sejumlah RM462.35 juta telah diperuntukkan bagi perbelanjaan pengurusan bekalan air di JBA Kedah. 5.1.2 Bagi tujuan melaksanakan matlamat dasar kebangsaan yang antara lainnya untuk mengawal selia tarif dan memastikan penyediaan perkhidmatan yang berpatutan kepada pengguna di seluruh negara, Kerajaan Persekutuan telah menggubal Akta Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara 2006 (Akta 654) dan Akta Industri Perkhidmatan Air 2006 (Akta 655). Akta ini telah membahagikan bidang kawal selia air kepada dua bahagian iaitu punca bekalan air di bawah seliaan Kerajaan Negeri manakala dari loji rawatan air sehingga ke pengguna di bawah seliaan Kerajaan Persekutuan yang akan dijalankan oleh Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara (SPAN) bagi negeri di Semenanjung Malaysia dan Wilayah Persekutuan Labuan sahaja.

5.1.3 Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) melalui Bahagian Perkhidmatan Kejuruteraan telah bertindak sebagai badan yang menjalankan pemantauan terhadap mutu air minum melalui program Kawalan Mutu Air Minum (KMAM). Program ini turut melibatkan kerjasama dan tindakan bersepadu empat agensi pelaksana iaitu Agensi Pembekal Air, KKM, Jabatan Kimia dan Jabatan Alam Sekitar (JAS). KKM juga telah menetapkan kualiti air minum yang dibekalkan hendaklah mematuhi Standard Kualiti Air Minum Kebangsaan Tahun 1983 pindaan Tahun 2004.

5.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN Objektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada pengurusan kualiti air minum telah diuruskan dengan teratur, cekap dan berkesan selaras dengan standard yang ditetapkan oleh KKM.

78







JH302449 Teks 2 n.indd 78 9/28/09 4:46:15 PM

78 7978







79

5.3 SKOP PENGAUDITAN Skop pengauditan meliputi tempoh tahun 2006 hingga 2008 yang tertumpu kepada rekod dan data pada tahun tersebut. Kajian ini adalah melibatkan kerja pengauditan oleh Jabatan Audit Negara terhadap entiti yang terlibat dalam industri bekalan air setiap negeri seperti JBA Kedah, TLSB, AUI, Badan Kawal Selia Air Negeri, KKM, KTAK/SPAN, JAS dan Jabatan Perhutanan turut terlibat secara tidak langsung dalam pengauditan ini. 5.4 KAEDAH PENGAUDITAN Pengauditan dijalankan dengan menyemak fail, rekod dan dokumen Laporan Tahunan Program Kawalan Mutu Air Minum (KMAM) serta Laporan Ujian Kualiti Air. Selain itu, temu bual dengan pegawai terlibat serta lawatan tapak ke Loji Rawatan Air (LRA) yang dipilih iaitu LRA Kulim Hi-Tech, LRA Sg. Baru dan LRA Pelubang. Di samping itu, borang soal selidik diedarkan kepada pengguna di rangkaian yang terlibat bagi mengenal pasti tahap kepuasan pengguna terhadap kualiti air yang dibekalkan. 5.5 PENEMUAN AUDIT 5.5.1 Undang-undang Dan Peraturan Pengurusan kualiti air minum adalah tertakluk kepada Akta Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara 2006 (Akta 654), Akta Industri Perkhidmatan Air 2006 (Akta 655) dan Enakmen Bekalan Air Negeri Kedah Darul Aman. Selain itu, ia juga tertakluk kepada Akta Perhutanan Negara 1984 (Akta 313), Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 (Akta 127) serta Manual Program Kawalan Mutu Air Minum (KMAM).

Pada pendapat Audit, undang-undang dan peraturan bagi pengurusan kualiti air minum adalah mencukupi kerana dapat membantu pelaksanaan pengurusannya secara lebih baik. 5.5.2 Air Mentah Di bawah Akta Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara 2006 dan Akta Industri Perkhidmatan Air 2006, bidang kawal selia bagi punca bekalan air adalah terletak di bawah bidang kuasa Kerajaan Negeri.

a) Pewartaan Kawasan Tadahan Air Kawasan tadahan air adalah satu kawasan hutan yang berfungsi mengawal larian air permukaan yang berlebihan dan berkeupayaan untuk menakung air. Oleh itu, kawasan tadahan air perlu diwartakan sebagai Kawasan Hutan Tadahan Air (HTA). Tujuan pewartaan ini ialah untuk memberi jaminan pemegangan (security of tenure) yang membolehkan Jabatan Perhutanan Negeri Kedah (JPNK) mengurus dan mentadbir kawasan hutan secara berkekalan seperti yang diperuntukkan dalam Seksyen 10, Akta Perhutanan Negara 1984.

Mengikut Enakmen Bekalan Air Negeri Kedah Darul Aman, di bawah Bahagian II, Kawasan Tadahan, Pihak Berkuasa Negeri boleh mengisytiharkan mana-mana tasik, sungai atau sebahagian dari kawasan sekitarnya menjadi kawasan tadahan air.

78







79

5.3 SKOP PENGAUDITAN Skop pengauditan meliputi tempoh tahun 2006 hingga 2008 yang tertumpu kepada rekod dan data pada tahun tersebut. Kajian ini adalah melibatkan kerja pengauditan oleh Jabatan Audit Negara terhadap entiti yang terlibat dalam industri bekalan air setiap negeri seperti JBA Kedah, TLSB, AUI, Badan Kawal Selia Air Negeri, KKM, KTAK/SPAN, JAS dan Jabatan Perhutanan turut terlibat secara tidak langsung dalam pengauditan ini. 5.4 KAEDAH PENGAUDITAN Pengauditan dijalankan dengan menyemak fail, rekod dan dokumen Laporan Tahunan Program Kawalan Mutu Air Minum (KMAM) serta Laporan Ujian Kualiti Air. Selain itu, temu bual dengan pegawai terlibat serta lawatan tapak ke Loji Rawatan Air (LRA) yang dipilih iaitu LRA Kulim Hi-Tech, LRA Sg. Baru dan LRA Pelubang. Di samping itu, borang soal selidik diedarkan kepada pengguna di rangkaian yang terlibat bagi mengenal pasti tahap kepuasan pengguna terhadap kualiti air yang dibekalkan. 5.5 PENEMUAN AUDIT 5.5.1 Undang-undang Dan Peraturan Pengurusan kualiti air minum adalah tertakluk kepada Akta Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara 2006 (Akta 654), Akta Industri Perkhidmatan Air 2006 (Akta 655) dan Enakmen Bekalan Air Negeri Kedah Darul Aman. Selain itu, ia juga tertakluk kepada Akta Perhutanan Negara 1984 (Akta 313), Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 (Akta 127) serta Manual Program Kawalan Mutu Air Minum (KMAM).

Pada pendapat Audit, undang-undang dan peraturan bagi pengurusan kualiti air minum adalah mencukupi kerana dapat membantu pelaksanaan pengurusannya secara lebih baik. 5.5.2 Air Mentah Di bawah Akta Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara 2006 dan Akta Industri Perkhidmatan Air 2006, bidang kawal selia bagi punca bekalan air adalah terletak di bawah bidang kuasa Kerajaan Negeri.

a) Pewartaan Kawasan Tadahan Air Kawasan tadahan air adalah satu kawasan hutan yang berfungsi mengawal larian air permukaan yang berlebihan dan berkeupayaan untuk menakung air. Oleh itu, kawasan tadahan air perlu diwartakan sebagai Kawasan Hutan Tadahan Air (HTA). Tujuan pewartaan ini ialah untuk memberi jaminan pemegangan (security of tenure) yang membolehkan Jabatan Perhutanan Negeri Kedah (JPNK) mengurus dan mentadbir kawasan hutan secara berkekalan seperti yang diperuntukkan dalam Seksyen 10, Akta Perhutanan Negara 1984.

Mengikut Enakmen Bekalan Air Negeri Kedah Darul Aman, di bawah Bahagian II, Kawasan Tadahan, Pihak Berkuasa Negeri boleh mengisytiharkan mana-mana tasik, sungai atau sebahagian dari kawasan sekitarnya menjadi kawasan tadahan air.

JH302449 Teks 2 n.indd 79 9/28/09 4:46:16 PM

80 8180

Pengarah Perhutanan Negeri Kedah, dengan kelulusan Pihak Berkuasa Negeri telah mewartakan Hutan Simpanan Kekal (HSK) sebagai Kawasan HTA bagi Negeri Kedah selaras dengan Perenggan 10(1)(e) Enakmen (Pemakaian) Perhutanan Negara 1985 yang berkuat kuasa pada 1 Januari 1986.

Mengikut rekod JPNK, keseluruhan kawasan tadahan air yang dikenal pasti adalah sejumlah 139,294 hektar. Daripada jumlah ini seluas 31,219 hektar HSK telah diwartakan sebagai HTA pada 13 Mac 2008 melalui keputusan Majlis Mesyuarat Kerajaan (MMK) Kertas No.6(F)327/207 bertarikh 12 September 2007. Semakan Audit mendapati sehingga 31 Disember 2008, sejumlah 108,075 hektar kawasan HSK masih dalam proses pewartaan sebagai kawasan HTA oleh Kerajaan Negeri. Kesan daripada kelewatan pewartaan, keselamatan kawasan HTA tidak dapat dilindungi sepenuhnya dari segi perundangan. Status pewartaan kawasan HSK sebagai kawasan HTA adalah seperti di Jadual 5.1.

Jadual 5.1 Status Pewartaan Hutan Simpan Kekal Sebagai Hutan Tadahan Air

Bil. Hutan Simpan Kekal Empangan Keluasan Telah Warta

Tarikh Warta

Belum Warta (Dalam Proses)

Belum Warta (%) (Hektar)

1. Bukit Enggang - 1,262 - - 1,262 0.9 2. Bukit Malut - 1,252 - - 1,252 0.9 3. Bukit Perak - 1,657 - - 1,657 1.2 4. Bukit Perangin - 2,079 - - 2,079 1.5 5. Bukit Sawak - 1,768 - - 1,768 1.3 6. Chebar Kecil - 225 - - 225 0.2 7. Gunung Bongsu - 1,891 - - 1,891 1.4 8. Gunung Inas - 15,244 - - 15,244 10.9 9. Gunung Jerai - 2,467 - - 2,467 1.8 10. Gunung Machincang - 536 - - 536 0.4 11. Gunung Raya - 2,165 - - 2,165 1.6 12. Kuah - 35 - - 35 0.03 13. Padang Terap - 7,356 - - 7,356 5.3 14. Relau - 456 - - 456 0.3 15. Rimba Teloi - 9,791 - - 9,791 7.0 16. Sungkup - 95 - - 95 0.1 17. Tadahan Air Kulim - 72 - - 72 0.1 18. Tadahan Air Parit Buntar - 81 - - 81 0.1 19. Bukit Keramat - 9,200 - - 9,200 6.6 20. Bukit Siong - 8,190 - - 8,190 5.9 21. Terenas Beris 2,581 2,581 13.03.08 - - 22. Ulu Muda Muda 54,737 12,484 13.03.08 42,253 30.3 23. Pedu Pedu 14,712 14,712 13.03.08 - - 24. Chebar Besar Pedu 1,442 1,442 13.03.08 - -

Jumlah 139,294 31,219 108,075 77.8 Sumber : Rancangan Pengurusan Hutan Kedah Darul Aman Tahun 2006 Hingga 2015

Kawasan HSK yang telah diwartakan sebagai HTA adalah seperti di Peta 5.1.

JH302449 Teks 2 n.indd 80 9/28/09 4:46:17 PM

80 8180

Pengarah Perhutanan Negeri Kedah, dengan kelulusan Pihak Berkuasa Negeri telah mewartakan Hutan Simpanan Kekal (HSK) sebagai Kawasan HTA bagi Negeri Kedah selaras dengan Perenggan 10(1)(e) Enakmen (Pemakaian) Perhutanan Negara 1985 yang berkuat kuasa pada 1 Januari 1986.

Mengikut rekod JPNK, keseluruhan kawasan tadahan air yang dikenal pasti adalah sejumlah 139,294 hektar. Daripada jumlah ini seluas 31,219 hektar HSK telah diwartakan sebagai HTA pada 13 Mac 2008 melalui keputusan Majlis Mesyuarat Kerajaan (MMK) Kertas No.6(F)327/207 bertarikh 12 September 2007. Semakan Audit mendapati sehingga 31 Disember 2008, sejumlah 108,075 hektar kawasan HSK masih dalam proses pewartaan sebagai kawasan HTA oleh Kerajaan Negeri. Kesan daripada kelewatan pewartaan, keselamatan kawasan HTA tidak dapat dilindungi sepenuhnya dari segi perundangan. Status pewartaan kawasan HSK sebagai kawasan HTA adalah seperti di Jadual 5.1.

Jadual 5.1 Status Pewartaan Hutan Simpan Kekal Sebagai Hutan Tadahan Air

Bil. Hutan Simpan Kekal Empangan Keluasan Telah Warta

Tarikh Warta

Belum Warta (Dalam Proses)

Belum Warta (%) (Hektar)

1. Bukit Enggang - 1,262 - - 1,262 0.9 2. Bukit Malut - 1,252 - - 1,252 0.9 3. Bukit Perak - 1,657 - - 1,657 1.2 4. Bukit Perangin - 2,079 - - 2,079 1.5 5. Bukit Sawak - 1,768 - - 1,768 1.3 6. Chebar Kecil - 225 - - 225 0.2 7. Gunung Bongsu - 1,891 - - 1,891 1.4 8. Gunung Inas - 15,244 - - 15,244 10.9 9. Gunung Jerai - 2,467 - - 2,467 1.8 10. Gunung Machincang - 536 - - 536 0.4 11. Gunung Raya - 2,165 - - 2,165 1.6 12. Kuah - 35 - - 35 0.03 13. Padang Terap - 7,356 - - 7,356 5.3 14. Relau - 456 - - 456 0.3 15. Rimba Teloi - 9,791 - - 9,791 7.0 16. Sungkup - 95 - - 95 0.1 17. Tadahan Air Kulim - 72 - - 72 0.1 18. Tadahan Air Parit Buntar - 81 - - 81 0.1 19. Bukit Keramat - 9,200 - - 9,200 6.6 20. Bukit Siong - 8,190 - - 8,190 5.9 21. Terenas Beris 2,581 2,581 13.03.08 - - 22. Ulu Muda Muda 54,737 12,484 13.03.08 42,253 30.3 23. Pedu Pedu 14,712 14,712 13.03.08 - - 24. Chebar Besar Pedu 1,442 1,442 13.03.08 - -

Jumlah 139,294 31,219 108,075 77.8 Sumber : Rancangan Pengurusan Hutan Kedah Darul Aman Tahun 2006 Hingga 2015

Kawasan HSK yang telah diwartakan sebagai HTA adalah seperti di Peta 5.1.

81

Peta 5.1 Hutan Simpan Kekal Diwartakan Sebagai Hutan Tadahan Air

Sumber : Jabatan Perhutanan Negeri Kedah Pada pendapat Audit, pewartaan kawasan tadahan air adalah tidak memuaskan kerana 77.8% baki kawasan tadahan air masih lagi dalam proses pewartaan. Kawasan tadahan air adalah termasuk di bawah Akta Kawasan Larangan Dan Tempat Larangan 1959. Pengurusan kawasan tadahan air yang baik menjamin mutu kualiti dan kuantiti air mentah. Kawasan ini membekalkan sumber air mentah kepada Negeri Kedah, Pulau Pinang, Perlis dan sebahagian Negeri Perak. b) Status Kawalan Keselamatan Kawasan Tadahan (Empangan)

Kawasan tadahan air adalah termasuk dalam kategori sasaran penting dan perlu diwartakan. Kawasan tadahan air di Negeri Kedah terdiri daripada empangan, bunded

storage, tangki air dan lain-lain. Terdapat lima empangan air di Negeri Kedah iaitu Empangan Malut, Beris, Ahning, Pedu dan Muda. Empangan Malut di Langkawi adalah di bawah kawalan TLSB. Empangan Beris pula adalah di bawah kawalan Jabatan Pengairan Dan Saliran (JPS). Sementara Empangan Muda, Ahning dan Pedu adalah di bawah kawalan Lembaga Pembangunan Pertanian Muda (MADA). Empangan ini membekalkan sumber air mentah ke Negeri Kedah, Pulau Pinang dan Perlis. Bagi menentukan status kawalan keselamatan kawasan empangan, lawatan Audit telah dibuat ke Empangan Malut dan Empangan Ahning. Pihak Audit mendapati Empangan Ahning adalah dikategorikan sebagai kawasan sasaran penting Keutamaan I.

JH302449 Teks 2 n.indd 81 9/28/09 4:46:21 PM

82 8382

Keselamatan empangan adalah di bawah kawalan Angkatan Tentera Malaysia. Rondaan persekitaran kawasan empangan dibuat 24 jam. Orang awam yang ingin memasuki kawasan empangan perlu mendapat kelulusan daripada MADA. Empangan Malut dikategorikan sebagai Keutamaan II. Foto 5.1 menunjukkan kawalan keselamatan di pintu masuk utama empangan.

Foto 5.1 Foto 5.2 Kawalan Keselamatan Di Pintu Masuk Utama Empangan

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Empangan Malut, Langkawi Tarikh : 16 November 2008

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Empangan Ahning, Padang Terap Tarikh : 19 Februari 2009

Pada pendapat Audit, kawalan keselamatan di empangan adalah baik kerana peraturan kawasan sasaran penting dipatuhi.

c) Royalti Air Mentah

i) Caj Air Mentah Kepada TLSB Mengikut Artikel 48, Kontrak Menswastakan Pengurusan, Operasi Dan Penyenggaraan Bekalan Air Langkawi, TLSB dikehendaki membayar caj penggunaan air mentah kepada Kerajaan Negeri Kedah pada kadar 8 sen bagi setiap 1,000 gelen (4.54 m3) penggunaan air mentah. Semakan Audit mendapati kadar caj penggunaan air mentah tidak berubah sejak tahun 1995. Perjanjian antara Kerajaan Negeri dengan TLSB tidak memperuntukkan klausa mengenai perubahan kadar caj air mentah. Bagaimanapun menurut JBA Kedah, kadar royalti baru air mentah kepada TLSB masih dalam peringkat awal rundingan semula. Jumlah caj penggunaan air mentah yang dijelaskan oleh TLSB bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah sejumlah RM1.4 juta seperti di Jadual 5.3.

Jadual 5.3 Jumlah Caj Penggunaan Air Mentah Yang Dijelaskan Oleh TLSB

Bagi Tahun 2006 Hingga 2008 Tahun Penggunaan Air Mentah

(Gelen) Jumlah Bayaran

(RM) 2006 5,868,581,268 469,486 2007 5,691,109,037 455,288 2008 5,895,690,020 471,655

Jumlah 17,455,380,325 1,396,429 Sumber : JBA Langkawi dan TLSB

JH302449 Teks 2 n.indd 82 9/28/09 4:46:22 PM

82 8382

Keselamatan empangan adalah di bawah kawalan Angkatan Tentera Malaysia. Rondaan persekitaran kawasan empangan dibuat 24 jam. Orang awam yang ingin memasuki kawasan empangan perlu mendapat kelulusan daripada MADA. Empangan Malut dikategorikan sebagai Keutamaan II. Foto 5.1 menunjukkan kawalan keselamatan di pintu masuk utama empangan.

Foto 5.1 Foto 5.2 Kawalan Keselamatan Di Pintu Masuk Utama Empangan

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Empangan Malut, Langkawi Tarikh : 16 November 2008

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Empangan Ahning, Padang Terap Tarikh : 19 Februari 2009

Pada pendapat Audit, kawalan keselamatan di empangan adalah baik kerana peraturan kawasan sasaran penting dipatuhi.

c) Royalti Air Mentah

i) Caj Air Mentah Kepada TLSB Mengikut Artikel 48, Kontrak Menswastakan Pengurusan, Operasi Dan Penyenggaraan Bekalan Air Langkawi, TLSB dikehendaki membayar caj penggunaan air mentah kepada Kerajaan Negeri Kedah pada kadar 8 sen bagi setiap 1,000 gelen (4.54 m3) penggunaan air mentah. Semakan Audit mendapati kadar caj penggunaan air mentah tidak berubah sejak tahun 1995. Perjanjian antara Kerajaan Negeri dengan TLSB tidak memperuntukkan klausa mengenai perubahan kadar caj air mentah. Bagaimanapun menurut JBA Kedah, kadar royalti baru air mentah kepada TLSB masih dalam peringkat awal rundingan semula. Jumlah caj penggunaan air mentah yang dijelaskan oleh TLSB bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah sejumlah RM1.4 juta seperti di Jadual 5.3.

Jadual 5.3 Jumlah Caj Penggunaan Air Mentah Yang Dijelaskan Oleh TLSB

Bagi Tahun 2006 Hingga 2008 Tahun Penggunaan Air Mentah

(Gelen) Jumlah Bayaran

(RM) 2006 5,868,581,268 469,486 2007 5,691,109,037 455,288 2008 5,895,690,020 471,655

Jumlah 17,455,380,325 1,396,429 Sumber : JBA Langkawi dan TLSB

83

ii) Caj Penggunaan Air Mentah Kepada Negeri Perlis Satu perjanjian bekalan air mentah untuk kegunaan air minum bagi Perlis Utara telah ditandatangani pada 24 Mei 1994. Perjanjian antara Kerajaan Negeri Kedah dan Kerajaan Negeri Perlis ini dimeterai untuk tempoh lima tahun bagi membolehkan Negeri Perlis menerima air mentah dari terusan MADA di Arau untuk kegunaan air minuman. Semakan Audit mendapati bagi tempoh 1994 hingga 1998, Kerajaan Negeri Perlis telah membayar sejumlah RM210,240 setahun kepada Negeri Kedah berdasarkan 6 sen bagi setiap 1,000 gelen air untuk 9.6 juta gelen sehari (jgh). Bagaimanapun, sejak tahun 1999 sehingga kini, perjanjian antara negeri ini tidak diperbaharui. Semakan seterusnya mendapati LRA Sungai Baru di Negeri Perlis di bawah seliaan Syarikat Air Perlis (SAP) mengambil sumber air mentah dari Terusan MADA sejak tahun 2006. Bagaimanapun, tiada caj air mentah dikenakan terhadap Kerajaan Negeri Perlis bagi sumber air mentah tersebut.

iii) Caj Penggunaan Air Mentah Kepada Negeri Pulau Pinang

LRA Sungai Dua Pulau Pinang mendapatkan bekalan air mentah dari Sungai Muda. LRA ini menghasilkan sekitar 676 juta liter sehari (jlh) air terawat kepada penduduk Pulau Pinang. Semakan Audit mendapati tiada sebarang caj dikenakan terhadap bekalan air mentah ini kerana tiada sebarang perjanjian dimeterai antara Kerajaan Negeri.

Pada pendapat Audit, pengurusan royalti air mentah adalah tidak memuaskan kerana kadar caj penggunaan air mentah kepada TLSB tidak berubah sejak tahun 1995. Air mentah diberi secara percuma kepada Negeri Perlis sejak tahun 1999. Manakala caj air mentah tidak pernah dikenakan kepada Negeri Pulau Pinang.

d) Kualiti Air Mentah

Klasifikasi Indeks Kualiti Air Negara (IKAN) telah diperkenalkan oleh JAS untuk menentukan kualiti air sungai. Sungai diklasifikasikan kepada lima kelas seperti di Jadual 5.4. Manakala Julat Indeks Kualiti Air adalah seperti di Jadual 5.5.

Jadual 5.4 Klasifikasi Indeks Kualiti Air Negara (IKAN)

Kelas Julat IKAN Klasifikasi I > 92.7 Pemuliharaan alam, sumber air asli yang tidak memerlukan

sebarang rawatan.

II 76.5 – 92.7 Berstatus bersih, mengikut Interim Piawaian Kualiti Air Kebangsaan Malaysia sesuai untuk bekalan air tetapi rawatan konvensional diperlukan untuk tujuan tersebut.

III 51.9 – 76.5 Berstatus bersih, mengikut Interim Piawaian Kualiti Air Kebangsaan Malaysia sesuai untuk bekalan air tetapi rawatan lanjut diperlukan untuk tujuan tersebut.

IV 31.0 – 51.9 Tujuan pengairan sahaja. V < 31.0 Tidak sesuai untuk bekalan air dan pengairan.

Sumber : Kementerian Sumber Asli Dan Alam Sekitar

Jadual 5.5 Julat Indeks Kualiti Air Kementerian Sumber Asli Dan Alam Sekitar

Berdasarkan Indeks Kualiti Air Negara IKAN Julat Indeks

Bersih Separa Tercemar Tercemar Indeks Kualiti Air Negara 81 - 100 60 - 80 0 - 59


83

ii) Caj Penggunaan Air Mentah Kepada Negeri Perlis Satu perjanjian bekalan air mentah untuk kegunaan air minum bagi Perlis Utara telah ditandatangani pada 24 Mei 1994. Perjanjian antara Kerajaan Negeri Kedah dan Kerajaan Negeri Perlis ini dimeterai untuk tempoh lima tahun bagi membolehkan Negeri Perlis menerima air mentah dari terusan MADA di Arau untuk kegunaan air minuman. Semakan Audit mendapati bagi tempoh 1994 hingga 1998, Kerajaan Negeri Perlis telah membayar sejumlah RM210,240 setahun kepada Negeri Kedah berdasarkan 6 sen bagi setiap 1,000 gelen air untuk 9.6 juta gelen sehari (jgh). Bagaimanapun, sejak tahun 1999 sehingga kini, perjanjian antara negeri ini tidak diperbaharui. Semakan seterusnya mendapati LRA Sungai Baru di Negeri Perlis di bawah seliaan Syarikat Air Perlis (SAP) mengambil sumber air mentah dari Terusan MADA sejak tahun 2006. Bagaimanapun, tiada caj air mentah dikenakan terhadap Kerajaan Negeri Perlis bagi sumber air mentah tersebut.

iii) Caj Penggunaan Air Mentah Kepada Negeri Pulau Pinang

LRA Sungai Dua Pulau Pinang mendapatkan bekalan air mentah dari Sungai Muda. LRA ini menghasilkan sekitar 676 juta liter sehari (jlh) air terawat kepada penduduk Pulau Pinang. Semakan Audit mendapati tiada sebarang caj dikenakan terhadap bekalan air mentah ini kerana tiada sebarang perjanjian dimeterai antara Kerajaan Negeri.

Pada pendapat Audit, pengurusan royalti air mentah adalah tidak memuaskan kerana kadar caj penggunaan air mentah kepada TLSB tidak berubah sejak tahun 1995. Air mentah diberi secara percuma kepada Negeri Perlis sejak tahun 1999. Manakala caj air mentah tidak pernah dikenakan kepada Negeri Pulau Pinang.

d) Kualiti Air Mentah

Klasifikasi Indeks Kualiti Air Negara (IKAN) telah diperkenalkan oleh JAS untuk menentukan kualiti air sungai. Sungai diklasifikasikan kepada lima kelas seperti di Jadual 5.4. Manakala Julat Indeks Kualiti Air adalah seperti di Jadual 5.5.

Jadual 5.4 Klasifikasi Indeks Kualiti Air Negara (IKAN)

Kelas Julat IKAN Klasifikasi I > 92.7 Pemuliharaan alam, sumber air asli yang tidak memerlukan

sebarang rawatan.

II 76.5 – 92.7 Berstatus bersih, mengikut Interim Piawaian Kualiti Air Kebangsaan Malaysia sesuai untuk bekalan air tetapi rawatan konvensional diperlukan untuk tujuan tersebut.

III 51.9 – 76.5 Berstatus bersih, mengikut Interim Piawaian Kualiti Air Kebangsaan Malaysia sesuai untuk bekalan air tetapi rawatan lanjut diperlukan untuk tujuan tersebut.

IV 31.0 – 51.9 Tujuan pengairan sahaja. V < 31.0 Tidak sesuai untuk bekalan air dan pengairan.


Jadual 5.5 Julat Indeks Kualiti Air Kementerian Sumber Asli Dan Alam Sekitar

Berdasarkan Indeks Kualiti Air Negara IKAN Julat Indeks

Bersih Separa Tercemar Tercemar Indeks Kualiti Air Negara 81 - 100 60 - 80 0 - 59


JH302449 Teks 2 n.indd 83 9/28/09 4:46:23 PM

84 8584

i) Pencemaran Air Mentah Sungai Muda dan Sungai Padang Terap membekalkan air mentah kepada LRA Kulim Hi-Tech dan LRA Pelubang. Semakan Audit terhadap rekod JAS berkenaan julat IKAN mendapati pada tahun 2006 hingga 2008, Sungai Muda dan Sungai Padang Terap diklasifikasikan sebagai Kelas II, iaitu berstatus bersih. Terusan MADA yang membekalkan air mentah kepada LRA Sg. Baru tidak diberi pengelasan oleh JAS Kedah. Berdasarkan maklum balas JAS Kedah, IKAN hanya digunakan

untuk menilai kualiti air sungai semula jadi dan bukannya terusan buatan manusia. Bagaimanapun, pihak Jabatan Kesihatan Negeri Kedah (JKN) bersama TLSB ada menjalankan Kajian Kebersihan (Sanitary Survey) di Terusan tersebut pada tahun 2008. Selain itu, pihak MADA juga ada menjalankan ujian kualiti air di terusan tersebut untuk tujuan pengairan. Mengikut Laporan Kajian Kebersihan Tahun 2007 yang dilaksanakan di bawah Program KMAM Negeri Kedah, penurunan kualiti air sungai adalah disebabkan oleh pembuangan sisa pepejal, kandungan organik, kumbahan dan bahan buangan industri. Indeks Kualiti Air Negara bagi sumber air mentah yang diambil di LRA terpilih pada tahun 2008 adalah seperti di Jadual 5.6.

Jadual 5.6 Indeks Kualiti Air Negara Bagi Sumber Air Mentah Pada Tahun 2008

Bil. Stesen Sungai Tarikh IKAN Kelas Status 1. Jambatan Merdeka (2MD15) Muda 8.07.2008 86 II Bersih 2. Pelubang (2KD02) Padang Terap 10.07.2008 87 II Bersih 3. Sg. Baru Terusan MADA Tiada Tiada Tiada Tiada

Sumber : Laporan JAS Kedah

Semakan Audit terhadap rekod ujian kualiti air mentah JAS Kedah bagi Lembangan Sungai Muda iaitu di Sungai Jerong, Sungai Muda, Sungai Tawar, Sungai Ketil, Sungai Sedim, Sungai Karangan, Sungai Pegang dan Sungai Chepir mendapati secara keseluruhannya Lembangan Sungai Muda berada dalam Kelas II. Bagaimanapun, hanya Sungai Jerong yang merupakan anak sungai kepada Sungai Muda berada dalam status tercemar. Keputusan ujian yang dijalankan oleh JAS terhadap kualiti air mentah di Sungai Jerong adalah seperti di Jadual 5.7.

Jadual 5.7 Indeks Kualiti Air Negara Sungai Jerong Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Stesen JAS Tarikh NH3-NL

mg/l NH3-F mg/l

E.Coli MPN

Coliform MPN IKAN Kelas Status

Simpang Empat Ladang Kuala Muda

(2MD02)

06.01.06 9.11 - 6,800 17,700 55 III Tercemar 16.04.06 48.2 - 19,700 30,700 48 IV Tercemar 10.07.06 11.4 9.62 6,700 37,500 53 III Tercemar 12.10.06 <0.01 - 8,300 94,000 65 III Sedikit Tercemar 10.01.07 22.6 37.01 7,100 87,000 59 III Tercemar 11.04.07 <0.01 ND 25,500 81,000 70 III Sedikit Tercemar 13.07.07 5.2 6.04 840,000 1,280,000 54 III Tercemar 10.10.07 11.30 12.70 26,000 376,000 70 III Sedikit Tercemar 24.01.08 40.30 39.69 77,000 2,170,000 44 IV Tercemar 03.04.08 7.56 - 103,000 770,000 56 III Tercemar 09.07.08 21.51 26.55 NC NC 55 III Tercemar 23.10.08 0.17 0.22 3000 3200 81 II Sedikit Tercemar

Sumber : JAS Kedah Nota : NC - Non-Collectable ND - Non-Detectable

JH302449 Teks 2 n.indd 84 9/28/09 4:46:24 PM

84 8584

i) Pencemaran Air Mentah Sungai Muda dan Sungai Padang Terap membekalkan air mentah kepada LRA Kulim Hi-Tech dan LRA Pelubang. Semakan Audit terhadap rekod JAS berkenaan julat IKAN mendapati pada tahun 2006 hingga 2008, Sungai Muda dan Sungai Padang Terap diklasifikasikan sebagai Kelas II, iaitu berstatus bersih. Terusan MADA yang membekalkan air mentah kepada LRA Sg. Baru tidak diberi pengelasan oleh JAS Kedah. Berdasarkan maklum balas JAS Kedah, IKAN hanya digunakan

untuk menilai kualiti air sungai semula jadi dan bukannya terusan buatan manusia. Bagaimanapun, pihak Jabatan Kesihatan Negeri Kedah (JKN) bersama TLSB ada menjalankan Kajian Kebersihan (Sanitary Survey) di Terusan tersebut pada tahun 2008. Selain itu, pihak MADA juga ada menjalankan ujian kualiti air di terusan tersebut untuk tujuan pengairan. Mengikut Laporan Kajian Kebersihan Tahun 2007 yang dilaksanakan di bawah Program KMAM Negeri Kedah, penurunan kualiti air sungai adalah disebabkan oleh pembuangan sisa pepejal, kandungan organik, kumbahan dan bahan buangan industri. Indeks Kualiti Air Negara bagi sumber air mentah yang diambil di LRA terpilih pada tahun 2008 adalah seperti di Jadual 5.6.

Jadual 5.6 Indeks Kualiti Air Negara Bagi Sumber Air Mentah Pada Tahun 2008

Bil. Stesen Sungai Tarikh IKAN Kelas Status 1. Jambatan Merdeka (2MD15) Muda 8.07.2008 86 II Bersih 2. Pelubang (2KD02) Padang Terap 10.07.2008 87 II Bersih 3. Sg. Baru Terusan MADA Tiada Tiada Tiada Tiada

Sumber : Laporan JAS Kedah

Semakan Audit terhadap rekod ujian kualiti air mentah JAS Kedah bagi Lembangan Sungai Muda iaitu di Sungai Jerong, Sungai Muda, Sungai Tawar, Sungai Ketil, Sungai Sedim, Sungai Karangan, Sungai Pegang dan Sungai Chepir mendapati secara keseluruhannya Lembangan Sungai Muda berada dalam Kelas II. Bagaimanapun, hanya Sungai Jerong yang merupakan anak sungai kepada Sungai Muda berada dalam status tercemar. Keputusan ujian yang dijalankan oleh JAS terhadap kualiti air mentah di Sungai Jerong adalah seperti di Jadual 5.7.

Jadual 5.7 Indeks Kualiti Air Negara Sungai Jerong Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Stesen JAS Tarikh NH3-NL

mg/l NH3-F mg/l

E.Coli MPN

Coliform MPN IKAN Kelas Status

Simpang Empat Ladang Kuala Muda

(2MD02)

06.01.06 9.11 - 6,800 17,700 55 III Tercemar 16.04.06 48.2 - 19,700 30,700 48 IV Tercemar 10.07.06 11.4 9.62 6,700 37,500 53 III Tercemar 12.10.06 <0.01 - 8,300 94,000 65 III Sedikit Tercemar 10.01.07 22.6 37.01 7,100 87,000 59 III Tercemar 11.04.07 <0.01 ND 25,500 81,000 70 III Sedikit Tercemar 13.07.07 5.2 6.04 840,000 1,280,000 54 III Tercemar 10.10.07 11.30 12.70 26,000 376,000 70 III Sedikit Tercemar 24.01.08 40.30 39.69 77,000 2,170,000 44 IV Tercemar 03.04.08 7.56 - 103,000 770,000 56 III Tercemar 09.07.08 21.51 26.55 NC NC 55 III Tercemar 23.10.08 0.17 0.22 3000 3200 81 II Sedikit Tercemar

Sumber : JAS Kedah Nota : NC - Non-Collectable ND - Non-Detectable

85

Hasil lawatan pihak Audit dan JAS ke sekitar laluan Sungai Jerong pada Januari 2009 mendapati aktiviti penternakan lembu dilakukan oleh penduduk setempat di mana lembu-lembu berkeliaran berdekatan anak sungai dan najis lembu turut dibuang ke dalam anak sungai. JAS Kedah memaklumkan bahawa kes pencemaran tersebut di luar bidang kuasanya dan pihak bertanggungjawab adalah Pihak Berkuasa Tempatan dan Jabatan Perkhidmatan Veterinar. Selain itu, didapati sebuah kilang getah beroperasi bersebelahan anak sungai berkenaan dan berdasarkan maklum balas pihak JAS Kedah, operasi kilang

getah ini dipantau secara berkala melalui tindakan penguatkuasaan serta pemantauan oleh

pihak kilang sendiri. Manakala menurut laporan daripada aktiviti penguatkuasaan dan laporan berkala daripada kilang, pelepasan effluent daripada kilang ini adalah mematuhi peruntukan undang-undang. Kesan aktiviti perladangan pula menyumbang kepada peningkatan kandungan E.Coli dan Ammonia dalam air mentah di kawasan ini. Antara punca pencemaran adalah seperti di Foto 5.2, Foto 5.3, Foto 5.4 dan Foto 5.5. Foto 5.2 Foto 5.3

Ternakan Lembu Bebas Berkeliaran Najis Lembu Dibuang Ke Dalam Sungai

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Kg. Sg. Division, Sg. Petani (Sg. Jerong) Tarikh : 17 Januari 2009


Foto 5.4 Foto 5.5

Kilang Getah Bersebelahan Sungai Sampah Sarap Dibuang Di Tebing Sungai

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Kg. Sg. Division, Sg. Petani (Sg. Jerong) Tarikh : 17Januari 2009


JH302449 Teks 2 n.indd 85 9/28/09 4:46:26 PM

86 8786

Pada pendapat Audit, sumber air mentah di Lembangan Sungai Muda, Kedah berada pada tahap memuaskan kerana mengikut Interim Piawaian Kualiti Air Kebangsaan Malaysia, kualiti air adalah berstatus bersih di mana ia sesuai untuk bekalan air.

ii) Analisis Kualiti Air Mentah Pengambilan sampel air mentah dibuat di muka sauk atau di LRA oleh Unit KMAM dan kakitangan loji bagi menguji sama ada kualiti air mentah mematuhi piawaian yang ditetapkan. Jadual 5.8 adalah analisis terhadap kualiti air mentah di Negeri Kedah bagi tahun 2006 hingga 2007 yang diambil oleh Unit KMAM.

Jadual 5.8 Analisis Kualiti Air Mentah Di Kedah Bagi Tahun 2006 Hingga 2007

Bil. Parameter Had Yang Dibenarkan

2006 2007 A B C A B C

Kumpulan I 1. Total Coliform 5000MPN/100ml 1,396 344 24.6% 1,439 565 39.3% 2. E.Coli 5000MPN/100ml 1,396 216 15.5% 1,439 283 19.7% 3. pH Low-5.5 1,398 2 0.1% 1,444 25 1.7% 4. pH High-9.0 1,398 3 0.2% 1,444 0 0.0% 5. Kekeruhan 1000 NTU 1,402 4 0.3% 1,441 7 0.5% 6. Warna 300TCU 1,298 53 4.1% 1,232 116 9.4% Kumpulan II

7. Iron 1.0 mg/l 345 173 50.1% 330 155 47% 8. Aluminium 0.2 mg/l 344 129 37.5% 331 142 42.9% 9. Ammonia 0.5 mg/l 315 1 0.3% 426 3 0.7% 10. Chemical Oxygen

Demand (COD) 10 mg/l 252 46 18.3% 257 34 13.2%

11. Manganese 0.2 mg/l 345 17 4.9% 332 13 3.9% 12. Biological Oxygen

Demand (BOD) 6 mg/l 247 0 0.0% 245 3 1.2%

13. Nitrate 10 mg/l 345 1 0.3% 425 1 0.2% Kumpulan III

14. Mercury 0.001mg/l 112 0 0.0% 110 0 0.0% 15. Cadmium 0.005mg/l 110 0 0.0% 109 0 0.0% 16. Arsenic 0.05mg/l 113 0 0.0% 110 0 0.0% 17. Lead 0.1mg/l 113 0 0.0% 110 0 0.0% 18. Chromium 0.5mg/l 111 0 0.0% 105 0 0.0%

Sumber : Unit Kejuruteraan Kesihatan, JKN Kedah Petunjuk : A - Bilangan Sampel B - Bilangan Pelanggaran Sampel C - Peratus Pelanggaran Sampel

Berdasarkan Laporan Tahunan Program KMAM oleh Unit Kejuruteraan Kesihatan, JKN Kedah, semakan Audit mendapati secara keseluruhannya air mentah Negeri Kedah pada tahun 2007 menunjukkan penurunan kualiti berbanding tahun 2006. Penurunan kualiti ini disebabkan peningkatan Total Coliform dan E.Coli dalam air mentah akibat pembuangan sampah sarap dan effluent di bahagian hulu muka sauk terutama dari kawasan yang ada penempatan, pekan, pembinaan dan juga aktiviti penternakan. Laporan Tahunan Program KMAM turut melaporkan peningkatan pelanggaran parameter Kumpulan II disebabkan oleh kegiatan perlombongan pasir di sungai-sungai dan juga penerokaan tanah baru berdekatan sungai. Kualiti air mentah yang rendah memberi kesan kepada peningkatan kos merawat air mentah di LRA.

JH302449 Teks 2 n.indd 86 9/28/09 4:46:27 PM

86 8786

Pada pendapat Audit, sumber air mentah di Lembangan Sungai Muda, Kedah berada pada tahap memuaskan kerana mengikut Interim Piawaian Kualiti Air Kebangsaan Malaysia, kualiti air adalah berstatus bersih di mana ia sesuai untuk bekalan air.

ii) Analisis Kualiti Air Mentah Pengambilan sampel air mentah dibuat di muka sauk atau di LRA oleh Unit KMAM dan kakitangan loji bagi menguji sama ada kualiti air mentah mematuhi piawaian yang ditetapkan. Jadual 5.8 adalah analisis terhadap kualiti air mentah di Negeri Kedah bagi tahun 2006 hingga 2007 yang diambil oleh Unit KMAM.

Jadual 5.8 Analisis Kualiti Air Mentah Di Kedah Bagi Tahun 2006 Hingga 2007

Bil. Parameter Had Yang Dibenarkan

2006 2007 A B C A B C

Kumpulan I 1. Total Coliform 5000MPN/100ml 1,396 344 24.6% 1,439 565 39.3% 2. E.Coli 5000MPN/100ml 1,396 216 15.5% 1,439 283 19.7% 3. pH Low-5.5 1,398 2 0.1% 1,444 25 1.7% 4. pH High-9.0 1,398 3 0.2% 1,444 0 0.0% 5. Kekeruhan 1000 NTU 1,402 4 0.3% 1,441 7 0.5% 6. Warna 300TCU 1,298 53 4.1% 1,232 116 9.4% Kumpulan II

7. Iron 1.0 mg/l 345 173 50.1% 330 155 47% 8. Aluminium 0.2 mg/l 344 129 37.5% 331 142 42.9% 9. Ammonia 0.5 mg/l 315 1 0.3% 426 3 0.7% 10. Chemical Oxygen

Demand (COD) 10 mg/l 252 46 18.3% 257 34 13.2%

11. Manganese 0.2 mg/l 345 17 4.9% 332 13 3.9% 12. Biological Oxygen

Demand (BOD) 6 mg/l 247 0 0.0% 245 3 1.2%

13. Nitrate 10 mg/l 345 1 0.3% 425 1 0.2% Kumpulan III

14. Mercury 0.001mg/l 112 0 0.0% 110 0 0.0% 15. Cadmium 0.005mg/l 110 0 0.0% 109 0 0.0% 16. Arsenic 0.05mg/l 113 0 0.0% 110 0 0.0% 17. Lead 0.1mg/l 113 0 0.0% 110 0 0.0% 18. Chromium 0.5mg/l 111 0 0.0% 105 0 0.0%

Sumber : Unit Kejuruteraan Kesihatan, JKN Kedah Petunjuk : A - Bilangan Sampel B - Bilangan Pelanggaran Sampel C - Peratus Pelanggaran Sampel

Berdasarkan Laporan Tahunan Program KMAM oleh Unit Kejuruteraan Kesihatan, JKN Kedah, semakan Audit mendapati secara keseluruhannya air mentah Negeri Kedah pada tahun 2007 menunjukkan penurunan kualiti berbanding tahun 2006. Penurunan kualiti ini disebabkan peningkatan Total Coliform dan E.Coli dalam air mentah akibat pembuangan sampah sarap dan effluent di bahagian hulu muka sauk terutama dari kawasan yang ada penempatan, pekan, pembinaan dan juga aktiviti penternakan. Laporan Tahunan Program KMAM turut melaporkan peningkatan pelanggaran parameter Kumpulan II disebabkan oleh kegiatan perlombongan pasir di sungai-sungai dan juga penerokaan tanah baru berdekatan sungai. Kualiti air mentah yang rendah memberi kesan kepada peningkatan kos merawat air mentah di LRA.

87

Pada pendapat Audit, kualiti air mentah adalah memuaskan. Bagaimanapun, kurangnya pemantauan terhadap punca pencemaran menjadi faktor penyumbang kepada penurunan kualiti air mentah.

5.5.3 Loji Rawatan Air LRA merupakan instalasi utama dalam proses merawat air mentah sebelum diagihkan kepada pengguna. Terdapat tiga agensi bekalan air yang mengendalikan LRA di Negeri Kedah iaitu JBA Kedah, TLSB dan AUI.

a) Makmal Di Loji Rawatan Air

Pihak Audit telah memilih satu sampel LRA bagi setiap Agensi berdasarkan rangkaian yang terlibat. LRA yang dipilih ialah LRA Kulim Hi-Tech, LRA Sungai Baru dan LRA Pelubang di mana ianya menjalankan Rawatan Penuh terhadap air mentah dan mempunyai makmal di loji. Semakan Audit mendapati makmal di LRA Sg. Baru yang dikendali oleh TLSB mempunyai sijil Skim Akreditasi Makmal Malaysia (SAMM) berdasarkan ISO/IEC 17025:2005 yang diterima pada 26 Mac 2008. Manakala bagi LRA Pelubang yang dikendali oleh AUI telah mengguna pakai Sistem Pengurusan Kualiti berdasarkan ISO 9001:2000. Pensijilan ini membuktikan sistem pengurusan makmal tersebut diuruskan mengikut standard kualiti yang diterima sebagaimana amalan terbaik bagi makmal lain. Pemeriksaan Audit terhadap semua makmal di LRA tersebut mendapati keadaan yang kemas dan teratur serta mempunyai sistem penyimpanan rekod yang baik.

Kualiti air hanya dapat ditentukan melalui ujian yang dijalankan terhadap air mentah atau air yang telah dirawat. Pemerhatian Audit mendapati di setiap LRA disediakan makmal bagi menjalankan ujian fizikal seperti ujian terhadap parameter kekeruhan, warna, pH dan baki klorin. Senarai ujian yang dijalankan di ketiga-tiga makmal LRA adalah seperti di Jadual 5.9.

Jadual 5.9 Senarai Ujian Yang Dijalankan Di LRA

Bil. LRA Jenis Air Jenis Ujian Kekerapan

1. Kulim

Hi-Tech (JBA)

Air Mentah pH, kekeruhan, warna Setiap 2 jam Air Mendap pH, kekeruhan, warna Setiap 2 jam Air Bersih pH, warna, kekeruhan, Bebas Klorin, Fluorida, Aluminium Setiap 2 jam

2. Sg. Baru (TLSB)

Air Mentah pH, kekeruhan, warna Setiap 2 jam Iron, Manganese, Ammonia, Alkalinity Sekali sehari

Air Mendap pH, kekeruhan, warna Setiap 2 jam Aluminium, Iron, Manganese, Ammonia, Alkalinity Sekali sehari

Air Bersih pH, warna, kekeruhan, Aluminium, Bebas Klorin, Total Chlorine, Fluorida Setiap 2 jam Iron, Manganese, Ammonia, Alkalinity, Total Coliform Sekali sehari

3. Pelubang (AUI)

Air Mentah pH, kekeruhan, warna, bau Setiap 2 jam Ammonia Sekali sehari

Air Mendap pH, kekeruhan, warna, bau Setiap 2 jam

Air Bersih pH, warna, kekeruhan, Bebas Klorin, Fluorida, Aluminium Setiap 2 jam Total Coliform, E.Coli, Ammonia Sekali sehari TDS, Chloride, Iron, Hardness, Manganese, Nitrate Sekali sebulan

Sumber : JBA Kedah, TLSB dan AUI

JH302449 Teks 2 n.indd 87 9/28/09 4:46:28 PM

88 8988

Semakan lanjut mendapati LRA Sg. Baru dan LRA Pelubang menjalankan ujian bagi parameter Kumpulan 3 dan 4 seperti Mercury, Cadmium, Arsenic, Lead, Chromium Aldrin/Dieldrin, Heptachlor, Methoxychlor, Hexachlorobenzence, Lindane dan Chlordane. Bagaimanapun, ujian ini dilaksanakan di makmal pihak ketiga iaitu Taliworks Analytical Lab bagi LRA Sg. Baru dan Edtech Associates Sdn. Bhd. bagi LRA Pelubang. Manakala bagi LRA Kulim Hi-Tech hanya bergantung kepada ujian yang dijalankan oleh KKM sahaja.

Pada pendapat Audit, ujian yang dilaksanakan di makmal loji adalah baik kerana mematuhi garis panduan KMAM. b) Kakitangan Di Loji Rawatan Air

Mengikut Manual Program KMAM, ujian kualiti air di loji boleh dijalankan oleh operator loji yang terlatih di bawah arahan Ahli Kimia atau kakitangan makmal yang bertauliah. Lawatan Audit ke LRA terpilih mendapati makmal LRA Kulim Hi-Tech (JBA Kedah) tidak mempunyai Ahli Kimia. Kategori jawatan mengikut loji adalah seperti di Jadual 5.10.

Jadual 5.10 Kategori Jawatan Mengikut Loji Rawatan Air

Perjawatan Pengurus Loji

Ahli Kimia

Pembantu Makmal Juruteknik Operator Loji

(Makmal) Jumlah

Kulim Hi-Tech (JBA) * - - 1 9 10 Sg. Baru (TLSB) 1 1 4 8 6 20 Pelubang (AUI) 1 1 3 6 12 23

Sumber : JBA Kedah, TLSB dan AUI Nota : * Diuruskan Oleh Juruteknik

Semakan Audit mendapati LRA Kulim Hi-Tech diuruskan oleh seorang Juruteknik di mana pada masa yang sama Juruteknik tersebut bertanggungjawab terhadap dua buah loji lain. Selain itu, ujian fizikal kualiti air dilaksanakan oleh operator sahaja dan tidak dipantau oleh pegawai yang bertauliah.

Pada pendapat Audit, kecekapan kakitangan di LRA Kulim Hi-Tech tidak memuaskan kerana tiada pegawai yang bertauliah seperti Pembantu Makmal atau Ahli Kimia memantau keputusan ujian.

c) Prosedur Dan Protokol Pensampelan

Prosedur dan protokol pensampelan hendaklah disediakan dengan lengkap, kemas kini serta mudah difahami sebagai garis panduan kepada kakitangan dalam menjalankan pensampelan. Semakan Audit mendapati Unit KMAM menggunakan Manual Program KMAM yang menerangkan dengan terperinci kaedah dan prosedur pensampelan. Kakitangan TLSB pula mengguna pakai prosedur pensampelan berdasarkan Water

Analysis Hand Book HACH 3rd Edition dan Standard Methods for the Examination of

Water and Wastewater 20th Edition. Manakala AUI pula mengguna pakai Arahan Kerja Terhadap Ujian Makmal berdasarkan Buku Panduan Alatan Ujian setiap parameter. Bagaimanapun, di loji JBA Kedah tiada manual atau prosedur khusus disediakan dalam menjalankan pensampelan. Kakitangan loji hanya bergantung kepada latihan yang

JH302449 Teks 2 n.indd 88 9/28/09 4:46:29 PM

88 8988

Semakan lanjut mendapati LRA Sg. Baru dan LRA Pelubang menjalankan ujian bagi parameter Kumpulan 3 dan 4 seperti Mercury, Cadmium, Arsenic, Lead, Chromium Aldrin/Dieldrin, Heptachlor, Methoxychlor, Hexachlorobenzence, Lindane dan Chlordane. Bagaimanapun, ujian ini dilaksanakan di makmal pihak ketiga iaitu Taliworks Analytical Lab bagi LRA Sg. Baru dan Edtech Associates Sdn. Bhd. bagi LRA Pelubang. Manakala bagi LRA Kulim Hi-Tech hanya bergantung kepada ujian yang dijalankan oleh KKM sahaja.

Pada pendapat Audit, ujian yang dilaksanakan di makmal loji adalah baik kerana mematuhi garis panduan KMAM. b) Kakitangan Di Loji Rawatan Air

Mengikut Manual Program KMAM, ujian kualiti air di loji boleh dijalankan oleh operator loji yang terlatih di bawah arahan Ahli Kimia atau kakitangan makmal yang bertauliah. Lawatan Audit ke LRA terpilih mendapati makmal LRA Kulim Hi-Tech (JBA Kedah) tidak mempunyai Ahli Kimia. Kategori jawatan mengikut loji adalah seperti di Jadual 5.10.

Jadual 5.10 Kategori Jawatan Mengikut Loji Rawatan Air

Perjawatan Pengurus Loji

Ahli Kimia

Pembantu Makmal Juruteknik Operator Loji

(Makmal) Jumlah

Kulim Hi-Tech (JBA) * - - 1 9 10 Sg. Baru (TLSB) 1 1 4 8 6 20 Pelubang (AUI) 1 1 3 6 12 23

Sumber : JBA Kedah, TLSB dan AUI Nota : * Diuruskan Oleh Juruteknik

Semakan Audit mendapati LRA Kulim Hi-Tech diuruskan oleh seorang Juruteknik di mana pada masa yang sama Juruteknik tersebut bertanggungjawab terhadap dua buah loji lain. Selain itu, ujian fizikal kualiti air dilaksanakan oleh operator sahaja dan tidak dipantau oleh pegawai yang bertauliah.

Pada pendapat Audit, kecekapan kakitangan di LRA Kulim Hi-Tech tidak memuaskan kerana tiada pegawai yang bertauliah seperti Pembantu Makmal atau Ahli Kimia memantau keputusan ujian.

c) Prosedur Dan Protokol Pensampelan

Prosedur dan protokol pensampelan hendaklah disediakan dengan lengkap, kemas kini serta mudah difahami sebagai garis panduan kepada kakitangan dalam menjalankan pensampelan. Semakan Audit mendapati Unit KMAM menggunakan Manual Program KMAM yang menerangkan dengan terperinci kaedah dan prosedur pensampelan. Kakitangan TLSB pula mengguna pakai prosedur pensampelan berdasarkan Water

Analysis Hand Book HACH 3rd Edition dan Standard Methods for the Examination of

Water and Wastewater 20th Edition. Manakala AUI pula mengguna pakai Arahan Kerja Terhadap Ujian Makmal berdasarkan Buku Panduan Alatan Ujian setiap parameter. Bagaimanapun, di loji JBA Kedah tiada manual atau prosedur khusus disediakan dalam menjalankan pensampelan. Kakitangan loji hanya bergantung kepada latihan yang

89

diberikan ketika menjalani kursus sahaja. Berdasarkan maklum balas, pihak JBA Kedah

akan menggunapakai Makmal Program KMAM sebagai rujukan.

Pada pendapat Audit, prosedur dan protokol pensampelan bagi JBA Kedah adalah tidak memuaskan kerana tiada manual atau prosedur khusus sebagai rujukan dalam menjalankan pensampelan. d) Peralatan Yang Digunakan

Peralatan yang digunakan untuk menjalankan ujian pensampelan hendaklah berada dalam keadaan baik, mencukupi, terkini dan diuruskan dengan baik dari segi penyelenggaraan dan kalibrasinya. Peralatan yang digunakan bagi ujian parameter kualiti air di makmal LRA adalah seperti di Jadual 5.11.

Jadual 5.11 Senarai Peralatan Pengujian Kualiti Air Bagi LRA

Sumber : JBA Kedah, TLSB dan AUI

Semakan Audit mendapati makmal LRA dilengkapi dengan peralatan yang mencukupi dan terkini untuk menjalankan ujian parameter kualiti air. Peralatan dan penyelenggaraannya telah direkodkan dengan kemas kini dalam Daftar Peralatan Dan Penyelenggaraan. Pada pendapat Audit, peralatan yang digunakan adalah baik kerana mampu menguji tahap kualiti air. e) Penggunaan Fluorida

Pemfluoridaan merupakan satu daripada piawaian mutu air minum yang ditetapkan oleh KKM bagi meningkatkan taraf kesihatan gigi pengguna. Pihak JBA memaklumkan bahawa hanya dua buah LRA di Kedah iaitu LRA Padang Sanai dan LRA Lubok Merbau tidak menggunakan fluorida dalam proses rawatan air kerana LRA tersebut tidak dilengkapi dengan sistem pendosan fluorida.

Pada pendapat Audit, penggunaan fluorida di LRA Negeri Kedah adalah baik kerana 31 daripada 33 iaitu 93.9% LRA yang menggunakan fluorida dalam rawatan airnya.

Bil. Parameter Diuji

LRA Kulim Hi-Tech LRA Sg. Baru LRA Pelubang Peralatan Jenama Peralatan Jenama Peralatan Jenama

1. pH Sension 1 HACH Portable pH Meter Metler

Toledo Hanna (HI8424) pH meter HANNA

Sension 3 HACH Sension 156 HACH pH 720 WTW 2. Kekeruhan 2100P

Turbidimeter HACH 2100N Turbidimeter HACH 2100P

Turbidimeter HACH

3. Klorin DR 890 Colorimeter HACH Photometer 5000 Palintest DR 2000 Spectro

photometer HACH Pocket Calorimeter HACH 4. Warna DR 890

Colorimeter HACH Nesslerisier 2000 Comparator Lavibond DR 2000 Spectro

photometer HACH

5. Aluminium/ Fluorida

DR 890 Colorimeter HACH DR2010 Spectro

photometer HACH DR 2000 Spectro photometer HACH

6. E.Coli, Total Coliform Tiada Tiada Oven (Incubator) Thermolyne Incubator MEMMERT Quantitray Sealer IDEXX 2X

JH302449 Teks 2 n.indd 89 9/28/09 4:46:29 PM

90 9190

f) Pelanggaran Parameter Kualiti Air Bersih Di LRA Kualiti parameter air terawat hendaklah mematuhi Parameter Standard Mutu Air Minum Kebangsaan adalah seperti di Jadual 5.12.

Jadual 5.12 Parameter Standard Mutu Air Minum Kebangsaan

Parameter Tahap Fluorida Antara 0.4 – 0.6 mg/liter Kekeruhan Kurang daripada 5 NTU pH Antara 6.5 - 9.0 Warna Kurang daripada 15 TCU Baki Klorin Antara 0.2 – 5.0 mg/liter Baki Aluminium Kurang daripada 0.2 mg/liter Manganese Kurang daripada 0.1 mg/liter

Sumber: Kementerian Kesihatan Malaysia

Analisis Audit terhadap rekod ujian parameter yang dijalankan oleh ketiga-tiga loji mendapati berlaku pelanggaran parameter kualiti air terawat. Kekerapan pelanggaran parameter kualiti air terawat semasa ujian rutin setiap dua jam di LRA adalah seperti di Jadual 5.13.

Jadual 5.13 Analisis Terhadap Kualiti Air Terawat Di LRA Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Pelanggaran Parameter LRA 2006 2007 2008

A B C A B C A B C

Fluorida

Kulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 1 0.02% 4,380 28 0.6% Sg. Baru 3,782 189 5.0% 3,807 179 4.7% 3,851 119 3.1% Pelubang 4,380 5 0.1% 4,380 2 0.05% 4,380 4 0.1%

Kekeruhan Kulim Hi-Tech 4,380 6 0.1% 4,380 125 2.9% 4,380 84 1.9% Sg. Baru 3,782 1 0.03% 3,807 4 0.1% 3,851 3 0.1% Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 3 0.07% 4,380 0 0.0%

pH Kulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 24 0.5% 4,380 17 0.4% Sg. Baru 3,782 42 1.1% 3,807 111 2.9% 3,851 27 0.7% Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0%

Warna Kulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% Sg. Baru 3,782 0 0.0% 3,807 266 7.0% 3,851 5 0.1% Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0%

Manganese Kulim Hi-Tech JBA Tidak Menjalankan Ujian Terhadap Parameter Ini Sg. Baru 732 15 2.0% 365 0 0.0% 365 3 0.8% Pelubang 12 0 0.0% 12 0 0.0% 12 0 0.0%

Aluminium Kulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% Sg. Baru 3,782 93 2.5% 3,807 51 1.3% 3,851 0 0.0% Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0%

Sumber : JBA Kedah, TLSB dan AUI Petunjuk : A - Jumlah Sampel Dibuat

B - Jumlah Pelanggaran C - Peratus Pelanggaran

Pihak Audit mendapati faktor utama berlaku pelanggaran parameter adalah akibat kegagalan operasi dan peralatan pendosan serta kadar pendosan bahan kimia yang kurang tepat. Selain itu, pihak Audit dimaklumkan oleh TLSB bahawa pelanggaran Aluminium dan Warna di LRA Sg. Baru berlaku ketika musim menyemai padi kerana air dari sawah dilepaskan ke dalam Terusan MADA. Ini menyebabkan air yang dibekalkan kepada pengguna tidak menepati piawaian yang ditetapkan oleh KKM sekali gus boleh menjejaskan kesihatan pengguna. Bagaimanapun, pelanggaran yang berlaku dalam julat yang kecil. Oleh itu, pihak Audit berpendapat kualiti air terawat di ketiga-tiga LRA adalah bersih dan selamat digunakan.

JH302449 Teks 2 n.indd 90 9/28/09 4:46:31 PM

90 9190

f) Pelanggaran Parameter Kualiti Air Bersih Di LRA Kualiti parameter air terawat hendaklah mematuhi Parameter Standard Mutu Air Minum Kebangsaan adalah seperti di Jadual 5.12.

Jadual 5.12 Parameter Standard Mutu Air Minum Kebangsaan

Parameter Tahap Fluorida Antara 0.4 – 0.6 mg/liter Kekeruhan Kurang daripada 5 NTU pH Antara 6.5 - 9.0 Warna Kurang daripada 15 TCU Baki Klorin Antara 0.2 – 5.0 mg/liter Baki Aluminium Kurang daripada 0.2 mg/liter Manganese Kurang daripada 0.1 mg/liter


Analisis Audit terhadap rekod ujian parameter yang dijalankan oleh ketiga-tiga loji mendapati berlaku pelanggaran parameter kualiti air terawat. Kekerapan pelanggaran parameter kualiti air terawat semasa ujian rutin setiap dua jam di LRA adalah seperti di Jadual 5.13.

Jadual 5.13 Analisis Terhadap Kualiti Air Terawat Di LRA Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Pelanggaran Parameter LRA 2006 2007 2008

A B C A B C A B C

Fluorida

Kulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 1 0.02% 4,380 28 0.6% Sg. Baru 3,782 189 5.0% 3,807 179 4.7% 3,851 119 3.1% Pelubang 4,380 5 0.1% 4,380 2 0.05% 4,380 4 0.1%

Kekeruhan Kulim Hi-Tech 4,380 6 0.1% 4,380 125 2.9% 4,380 84 1.9% Sg. Baru 3,782 1 0.03% 3,807 4 0.1% 3,851 3 0.1% Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 3 0.07% 4,380 0 0.0%

pH Kulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 24 0.5% 4,380 17 0.4% Sg. Baru 3,782 42 1.1% 3,807 111 2.9% 3,851 27 0.7% Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0%

Warna Kulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% Sg. Baru 3,782 0 0.0% 3,807 266 7.0% 3,851 5 0.1% Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0%

Manganese Kulim Hi-Tech JBA Tidak Menjalankan Ujian Terhadap Parameter Ini Sg. Baru 732 15 2.0% 365 0 0.0% 365 3 0.8% Pelubang 12 0 0.0% 12 0 0.0% 12 0 0.0%

Aluminium Kulim Hi-Tech 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% Sg. Baru 3,782 93 2.5% 3,807 51 1.3% 3,851 0 0.0% Pelubang 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0% 4,380 0 0.0%

Sumber : JBA Kedah, TLSB dan AUI Petunjuk : A - Jumlah Sampel Dibuat

B - Jumlah Pelanggaran C - Peratus Pelanggaran

Pihak Audit mendapati faktor utama berlaku pelanggaran parameter adalah akibat kegagalan operasi dan peralatan pendosan serta kadar pendosan bahan kimia yang kurang tepat. Selain itu, pihak Audit dimaklumkan oleh TLSB bahawa pelanggaran Aluminium dan Warna di LRA Sg. Baru berlaku ketika musim menyemai padi kerana air dari sawah dilepaskan ke dalam Terusan MADA. Ini menyebabkan air yang dibekalkan kepada pengguna tidak menepati piawaian yang ditetapkan oleh KKM sekali gus boleh menjejaskan kesihatan pengguna. Bagaimanapun, pelanggaran yang berlaku dalam julat yang kecil. Oleh itu, pihak Audit berpendapat kualiti air terawat di ketiga-tiga LRA adalah bersih dan selamat digunakan.

91

Pada pendapat Audit, kualiti air terawat di ketiga-tiga LRA adalah baik kerana kualiti air terawat menepati piawaian sebelum diagihkan kepada pengguna.

5.5.4 Tangki/Kolam Imbangan Air terawat dari LRA disalurkan ke tangki imbangan dahulu sebelum disalurkan ke tangki perkhidmatan melalui paip utama dan seterusnya diagihkan kepada pengguna. Di Negeri Kedah, tangki imbangan diselia dan disenggarakan oleh JBA Kedah, TLSB dan AUI berdasarkan rangkaian masing-masing.

a) Pemeriksaan Dan Cucian Program pemeriksaan dan cucian tangki imbangan perlu dijalankan bagi memastikan keadaan dalam tangki imbangan bersih dan tidak menjejaskan kualiti air terawat. Pemeriksaan Audit mendapati status pencucian tangki imbangan dalam rangkaian LRA yang dipilih adalah seperti di Jadual 5.14.

Jadual 5.14 Status Pencucian Tangki Imbangan Bagi Rangkaian Yang Dipilih

Sumber: JBA Kedah, TLSB dan AUI

Semakan Audit mendapati JBA Kedah tidak menyediakan jadual atau perancangan pencucian kolam bagi Tangki Imbangan Bukit Jelutong dan Tangki Imbangan PKNK. Pihak Audit dimaklumkan Tangki Imbangan Bukit Jelutong mempunyai permintaan bekalan air bersih yang tinggi setiap hari daripada kawasan Perindustrian Kulim Hi-Tech dan kawasan sekitarnya. Operasi pencucian tangki secara manual akan menyebabkan gangguan bekalan air di kawasan tersebut. Selain itu, penyenggaraan dan pencucian tangki imbangan lain di bawah seliaan JBA Kedah dijalankan secara ad-hoc mengikut keperluan. Namun begitu, program penyenggaraan secara berkala baru dimulakan pada tahun 2008 oleh JBA daerah masing-masing. Manakala di dalam rangkaian LRA Sungai Baru didapati Tangki Imbangan Padang Saga 3 dan Penarak telah dicuci masing-masing pada bulan November 2007 dan Ogos 2008. Bagi Tangki Pulau Tuba 3, ia belum pernah dibersihkan kerana kualiti air memuaskan dan dijadualkan akan dicuci pada tahun 2009. Tangki Padang Saga 3 dicuci dengan menggunakan kaedah robotik dengan kos sejumlah RM19,500. Foto 5.6 menunjukkan proses cucian tangki imbangan menggunakan kaedah robotik.

Loji Rawatan Air Tangki Imbangan Tarikh Akhir

Pencucian Tarikh

Perancangan Kaedah Kos (RM)

Kulim Hi-Tech

Bukit Jelutong Tiada Tiada Tiada Tiada PKNK Tiada Tiada Tiada Tiada

Sg. Baru Padang Saga 3 Nov 2007 Tiada Robotik 19,500 Pulau Tuba 3 Tiada 2009 Tiada Tiada Penarak Ogos 2008 Tiada Manual Tiada

Pelubang

Bukit Mengkuang i. RA(5MG) 14.07.2002 14.07.2007 Manual Tiada ii. RB(5MG) 03.07.2006 03.07.2011 Manual Tiada iii. RC(5MG) 24.09.2002 24.09.2007 Manual Tiada Bukit Tinggi i. RA(5MG) 28.08.2006 28.08.2011 Manual Tiada ii. RB(2MG) 02.10.2003 02.10.2007 Manual Tiada

JH302449 Teks 2 n.indd 91 9/28/09 4:46:32 PM

92 9392

Foto 5.6 Kaedah Pencucian Robotik

Monitor Kawalan Robot Pencuci Robot Dimasukkan Ke Dalam Tangki

Semasa Cucian Selepas Cucian Sisa Mendapan

Sumber : TLSB Lokasi : Tangki Imbangan Padang Saga 3, Langkawi (TLSB) Tarikh : 26 November 2007

Bagi lima buah tangki imbangan yang diselia oleh AUI, jadual cucian ada disediakan. Setiap tangki dicuci dalam tempoh lima tahun sekali. Kali terakhir cucian dibuat bagi kelima-lima tangki ialah pada tahun 2002, 2003 dan 2006. Berdasarkan perancangan AUI, cucian seterusnya bagi tangki tersebut ialah pada tahun 2007 dan 2011, bagaimanapun ia tertakluk kepada kelulusan JBA Kedah serta kualiti semasa air dari Service Reservoir Outlet (SRO).

Pada pendapat Audit, program pencucian tangki imbangan seliaan JBA Kedah adalah tidak memuaskan kerana kerja cucian tangki tidak dilaksanakan.

b) Tahap Keselamatan Tangki Imbangan

Tahap keselamatan kawasan tangki air hendaklah berada dalam keadaan yang baik, selamat dari sebarang pencerobohan dan tidak terdedah kepada sebarang ancaman sabotaj serta pencemaran yang akan menjejaskan kualiti air. Bagi memastikan keselamatan tangki imbangan terjamin, pihak JBA Kedah hendaklah memastikan keperluan mewartakannya di bawah keutamaan sasaran penting serta mematuhi kriteria yang ditetapkan. Lawatan Audit ke tangki imbangan di dalam rangkaian LRA yang dipilih mendapati status keselamatannya seperti di Jadual 5.15.

JH302449 Teks 2 n.indd 92 9/28/09 4:46:34 PM

92 9392

Foto 5.6 Kaedah Pencucian Robotik

Monitor Kawalan Robot Pencuci Robot Dimasukkan Ke Dalam Tangki

Semasa Cucian Selepas Cucian Sisa Mendapan

Sumber : TLSB Lokasi : Tangki Imbangan Padang Saga 3, Langkawi (TLSB) Tarikh : 26 November 2007

Bagi lima buah tangki imbangan yang diselia oleh AUI, jadual cucian ada disediakan. Setiap tangki dicuci dalam tempoh lima tahun sekali. Kali terakhir cucian dibuat bagi kelima-lima tangki ialah pada tahun 2002, 2003 dan 2006. Berdasarkan perancangan AUI, cucian seterusnya bagi tangki tersebut ialah pada tahun 2007 dan 2011, bagaimanapun ia tertakluk kepada kelulusan JBA Kedah serta kualiti semasa air dari Service Reservoir Outlet (SRO).

Pada pendapat Audit, program pencucian tangki imbangan seliaan JBA Kedah adalah tidak memuaskan kerana kerja cucian tangki tidak dilaksanakan.

b) Tahap Keselamatan Tangki Imbangan

Tahap keselamatan kawasan tangki air hendaklah berada dalam keadaan yang baik, selamat dari sebarang pencerobohan dan tidak terdedah kepada sebarang ancaman sabotaj serta pencemaran yang akan menjejaskan kualiti air. Bagi memastikan keselamatan tangki imbangan terjamin, pihak JBA Kedah hendaklah memastikan keperluan mewartakannya di bawah keutamaan sasaran penting serta mematuhi kriteria yang ditetapkan. Lawatan Audit ke tangki imbangan di dalam rangkaian LRA yang dipilih mendapati status keselamatannya seperti di Jadual 5.15.

93

Jadual 5.15 Status Keselamatan Tangki Imbangan

LRA Tangki Imbangan Kriteria Status i ii iii iv v Kulim Hi-Tech

Bukit Jelutong X X √ X X Tidak Memuaskan PKNK X X √ √ √ Memuaskan

Sg. Baru Padang Saga 3 X X √ √ √ Memuaskan Pulau Tuba-Tank 3 X X √ √ √ Memuaskan Penarak √ √ √ √ √ Baik

Pelubang

Bukit Mengkuang i. RA (5MG) √ X √ √ √ Memuaskan ii. RB (5MG) √ X √ X √ Memuaskan iii. RC (5MG) √ X √ X √ Memuaskan Bukit Tinggi i. RA (5MG) √ √ √ √ X Memuaskan ii. RB (2MG) √ √ √ √ X Memuaskan

Sumber : Jabatan Audit Negara Petunjuk :

i. Kawasan tangki imbangan hendaklah berpagar, berkunci dan berkeadaan baik ii. Papan tanda larangan dipasang iii. Pintu tangki imbangan hendaklah berkeadaan baik dan berkunci iv. Mempunyai jaring pengudaraan v. Mempunyai penutup ruang pemeriksaan

Lawatan Audit ke Tangki Imbangan Bukit Tinggi mendapati adanya kesan tanah runtuh di cerun berhampiran tangki. Kejadian ini hanya disedari pihak JBA Kedah ketika lawatan tersebut. Ancaman terhadap keselamatan tangki imbangan boleh menyebabkan kesan yang besar kepada ekonomi dan penduduk sekitar. Foto 5.7 dan Foto 5.8 menunjukkan tanah runtuh dan batu besar yang jatuh hanya kira-kira 15 kaki dari dinding Tangki Imbangan Bukit Tinggi. Bagaimanapun, berdasarkan maklum balas JBA

Kedah pada 21 April 2009, proses memanggil sebut harga untuk kerja pembaikan cerun

berkenaan telah dibuat. Foto 5.7 Foto 5.8

Keadaan Tanah Dan Batu Yang Runtuh Berhampiran Tangki Imbangan

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Tangki Imbangan Bukit Tinggi, Kubang Pasu Tarikh : 22 Disember 2008

Lawatan Audit juga mendapati kesan pencerobohan pada pagar yang telah dipotong oleh pihak tidak bertanggungjawab dalam kawasan tangki imbangan telah hilang dipercayai dicuri. Foto 5.9, Foto 5.10, Foto 5.11 dan Foto 5.12 menunjukkan keadaan pagar yang dicerobohi.

Tanah Runtuh

Dinding Tangki

JH302449 Teks 2 n.indd 93 9/28/09 4:46:35 PM

94 9594

Foto 5.9 Foto 5.10 Keadaan Pagar Yang Dicerobohi

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Tangki Imbangan Bukit Jelutong dan PKNK, Kulim Tarikh : 2 November 2008

Foto 5.11 Foto 5.12

Keadaan Pagar Yang Dicerobohi

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Tangki Imbangan Tank 3 Pulau Tuba, Langkawi Tarikh: 26 November 2008

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Tangki Imbangan Padang Saga, Langkawi Tarikh: 17 November 2008

Foto 5.13 menunjukkan keadaan ruang pemeriksaan di tangki imbangan yang tidak mempunyai penutup.

JH302449 Teks 2 n.indd 94 9/28/09 4:46:36 PM

94 9594

Foto 5.9 Foto 5.10 Keadaan Pagar Yang Dicerobohi

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Tangki Imbangan Bukit Jelutong dan PKNK, Kulim Tarikh : 2 November 2008

Foto 5.11 Foto 5.12

Keadaan Pagar Yang Dicerobohi

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Tangki Imbangan Tank 3 Pulau Tuba, Langkawi Tarikh: 26 November 2008

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Tangki Imbangan Padang Saga, Langkawi Tarikh: 17 November 2008

Foto 5.13 menunjukkan keadaan ruang pemeriksaan di tangki imbangan yang tidak mempunyai penutup.

95

Pada pendapat Audit, pengurusan tahap keselamatan tangki imbangan adalah memuaskan. Bagaimanapun, masih terdapat kesan pencerobohan berlaku di kawasan tangki imbangan yang dilawati.

5.5.5 Stesen Pensampelan Air (SPA) Pensampelan dan ujian kualiti air merupakan salah satu pemeriksaan dan pemantauan terhadap kualiti air bagi memastikan air yang dibekalkan kepada pengguna adalah bersih dan selamat digunakan. Ujian pensampelan kualiti air dijalankan bermula di peringkat air mentah sehingga air bersih. a) Jumlah SPA Yang Digunakan Oleh KKM

Jumlah SPA hendaklah sentiasa dikemas kini di mana senarai SPA mestilah sama antara Agensi bekalan dengan KKM. Semakan Audit mendapati KKM, JBA dan TLSB mempunyai senarai SPA yang sama. Jumlah SPA yang direkodkan adalah sebanyak 427 buah. Semakan Audit selanjutnya mendapati 57 buah daripada 427 buah SPA di Negeri Kedah tidak berfungsi disebabkan SPA rosak, tiada air, tidak mengikut spesifikasi, SPA dirobohkan akibat pelebaran jalan dan perlu pembinaan baru. Oleh itu, pihak KKM tidak dapat menjalankan ujian pensampelan dan menilai kualiti air di kawasan tersebut. Bagaimanapun, SPA yang tidak berfungsi ini adalah dalam perhatian JBA Kedah untuk tindakan pemulihan. Status SPA di Negeri Kedah bagi tahun 2008 adalah seperti di Jadual 5.16.

Foto 5.13 Ruang Pemeriksa Tidak Mempunyai Penutup

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Tangki Imbangan RA Bukit Tinggi Tarikh : 22 Disember 2008

JH302449 Teks 2 n.indd 95 9/28/09 4:46:37 PM

96 9796

Jadual 5.16 Status Stesen Pensampelan Air Di Negeri Kedah Bagi Tahun 2008

Daerah Bilangan SPA

SPA Rosak

SPA Tiada

Air

SPA Tidak Mengikut

Spesifikasi SPA

Dirobohkan Perlu

Pembinaan Baru

Kulim 57 10 12 0 4 0 Kubang Pasu 38 1 0 0 7 0 Langkawi 43 0 0 0 0 0 Kuala Muda 67 4 0 1 0 1 Bandar Baharu 22 1 0 0 0 0 Baling 42 0 0 0 0 0 Yan 20 0 0 0 0 1 Padang Terap 27 0 0 0 0 0 Sik 41 6 5 0 4 0 Kota Setar 51 0 0 0 0 0 Pendang 19 0 0 0 0 0

Jumlah 427 22 17 1 15 2 Sumber : JKN Kedah

Pemeriksaan Audit mendapati Stesen Pensampelan A006 di Kg. Tok Jalai, Kepala Batas rosak dan Foto 5.14 dan Foto 5.15 menunjukkan perbandingan antara dua stesen pensampelan air yang baik dan rosak.

Foto 5.14 Stesen Pensampelan Air

Dalam Keadaan Baik

Foto 5.15 Stesen Pensampelan Air Dalam Keadaan Rosak

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : SPA B003 SRO Bukit Mengkuang Tarikh : 2 Ogos 2008

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : SPA A006 di Kg.Tok Jalai, Kepala Batas Tarikh : 20 Ogos 2008

Pada pendapat Audit, jumlah SPA adalah memuaskan. Bagaimanapun, 57 buah daripada 427 buah SPA tidak dapat digunakan menyebabkan kualiti air terawat tidak dapat dinilai secara menyeluruh.

b) Ujian Terhadap Kualiti Air Di Stesen Pensampelan

Bagi memastikan pemantauan kualiti air yang dibekalkan mencapai piawaian yang ditetapkan dalam National Standard for Drinking Water Quality yang dikeluarkan oleh KKM, Agensi/organisasi perlu merangka dan melaksanakan aktiviti pensampelan kualiti air di SPA yang ditetapkan. Pemeriksaan Audit mendapati TLSB menyediakan jadual serta menjalankan ujian bersama dengan KKM manakala JBA Kedah hanya bergantung sepenuhnya kepada ujian yang dijalankan oleh KKM. AUI pula hanya menjalankan ujian pensampelan setakat meter tangki imbangan di bawah seliaannya

96


Daerah Bilangan SPA

SPA Rosak

SPA Tiada

Air

SPA Tidak Mengikut

Spesifikasi SPA

Dirobohkan Perlu

Pembinaan Baru





Dalam Keadaan Baik






Bagi memastikan pemantauan kualiti air yang dibekalkan mencapai piawaian yang ditetapkan dalam National Standard for Drinking Water Quality yang dikeluarkan oleh KKM, Agensi/organisasi perlu merangka dan melaksanakan aktiviti pensampelan kualiti air di SPA yang ditetapkan. Pemeriksaan Audit mendapati TLSB menyediakan jadual serta menjalankan ujian bersama dengan KKM manakala JBA Kedah hanya bergantung sepenuhnya kepada ujian yang dijalankan oleh KKM. AUI pula hanya menjalankan ujian pensampelan setakat meter tangki imbangan di bawah seliaannya 96


Daerah Bilangan SPA

SPA Rosak

SPA Tiada

Air

SPA Tidak Mengikut

Spesifikasi SPA

Dirobohkan Perlu

Pembinaan Baru





Dalam Keadaan Baik







JH302449 Teks 2 n.indd 96 9/28/09 4:46:39 PM

96 9796


Daerah Bilangan SPA

SPA Rosak

SPA Tiada

Air

SPA Tidak Mengikut

Spesifikasi SPA

Dirobohkan Perlu

Pembinaan Baru





Dalam Keadaan Baik







97

kerana kontrak konsesi AUI hanya bahagian pengeluaran air terawat sahaja. Pihak Audit telah menyaksikan ujian pensampelan bersama KKM dan TLSB di SPA sekitar kawasan Langkawi. Analisis Audit terhadap hasil ujian fizikal mendapati semua sampel air terawat di paip agihan/retikulasi berkenaan telah mematuhi parameter yang ditetapkan. Pihak Audit juga telah menjalankan ujian bersama TLSB dan KKM Negeri Perlis di LRA Sg. Baru pada 5 November 2008. Keputusan ujian bersama adalah seperti di Jadual 5.17.

Jadual 5.17 Keputusan Ujian Pensampelan Bersama TLSB Dan KKM

Parameter Tarikh Loji Sg. Baru (TLSB) KKM (Perlis) Beza Bacaan Peralatan Bacaan Peralatan Bacaan

pH 05.11.08 Metler Toledo 8.83 Sension 1 7.3 1.53 Klorin 05.11.08 Photometer 5000 2.5 Pocket Chlorimeter 1.67 0.83 Kekeruhan 05.11.08 Tiada Tiada 2100P Turbidimeter 0.13 Tiada

Sumber : Jabatan Audit Negara Pihak Audit mendapati kedua-dua pihak menggunakan peralatan ujian yang berbeza. Ini mengakibatkan keputusan ujian mempunyai perbezaan yang ketara. Keadaan ini menyebabkan keputusan ujian diragui serta boleh berlaku perbezaan pendapat antara TLSB dan KKM. Antara faktor yang menyumbang kepada perbezaan bacaan ini adalah perbezaan peralatan, kalibrasi terhadap peralatan, prosedur dan pelaksanaan ujian serta keadaan alat yang digunakan. Pihak TLSB memaklumkan bahawa pihaknya telah melakukan kalibrasi alatan ujian serta siasatan akan dilakukan bersama pihak JKN Perlis bagi menangani masalah tersebut.

Pada pendapat Audit, ujian terhadap sampel air di dalam rangkaian JBA Kedah tidak memuaskan kerana tiada ujian pensampelan dilakukan oleh JBA Kedah terhadap kualiti air di SPA. Di samping itu, keputusan bacaan ujian pensampelan bersama TLSB dan KKM tidak menggambarkan tahap kualiti air sebenar kerana perbezaan bacaan yang ketara. c) Pencapaian Pensampelan

Di bawah program pengawasan kualiti air mentah dan terawat, sampel air diambil secara mingguan oleh unit KMAM di setiap stesen pensampelan yang dibina bagi analisis fizikal dan bakteria. Manakala bagi analisis kimia, pengambilan sampel diambil secara bulanan. Jadual 5.18 menunjukkan prestasi pencapaian pensampelan yang dijalankan Unit KMAM di setiap daerah bagi tahun 2006 hingga 2007.

96


Daerah Bilangan SPA

SPA Rosak

SPA Tiada

Air

SPA Tidak Mengikut

Spesifikasi SPA

Dirobohkan Perlu

Pembinaan Baru





Dalam Keadaan Baik






Bagi memastikan pemantauan kualiti air yang dibekalkan mencapai piawaian yang ditetapkan dalam National Standard for Drinking Water Quality yang dikeluarkan oleh KKM, Agensi/organisasi perlu merangka dan melaksanakan aktiviti pensampelan kualiti air di SPA yang ditetapkan. Pemeriksaan Audit mendapati TLSB menyediakan jadual serta menjalankan ujian bersama dengan KKM manakala JBA Kedah hanya bergantung sepenuhnya kepada ujian yang dijalankan oleh KKM. AUI pula hanya menjalankan ujian pensampelan setakat meter tangki imbangan di bawah seliaannya 96


Daerah Bilangan SPA

SPA Rosak

SPA Tiada

Air

SPA Tidak Mengikut

Spesifikasi SPA

Dirobohkan Perlu

Pembinaan Baru





Dalam Keadaan Baik







JH302449 Teks 2 n.indd 97 9/28/09 4:46:41 PM

98 9998

Jadual 5.18 Prestasi Pencapaian Pensampelan Air Mentah Dan Terawat

Bagi Tahun 2006 Hingga 2007

Tahun Parameter Di Uji

Pencapaian Pensampelan Air Mentah

Pencapaian Pensampelan Air Terawat

Jumlah Pencapaian Pensampelan

A B C A B C A B C

2006

Kumpulan 1 1,417 1,402 98.9% 9,058 8,920 98.5% 10,475 10,322 98.5% Kumpulan 2 254 248 98.3% 1,892 1,877 99.2% 2,246 2,225 99.1% Kumpulan 3 115 114 99.1% 567 565 99.6% 682 679 99.6% Kumpulan 4 115 111 96.5% 135 131 97.0% 250 242 96.8%

2007


Sumber : JKN Kedah Petunjuk : A - Jumlah Sampel Sepatutnya Diuji B - Jumlah Sebenar Sampel Diuji C - Peratus Sampel Diuji (%)

Pada pendapat Audit, prestasi pensampelan air yang dilaksanakan oleh unit KMAM adalah baik. Bagaimanapun, prestasi pensampelan dapat ditingkatkan sekiranya semua SPA berfungsi dengan baik. d) Quality Assurance Programme (QAP)

Keputusan ujian pensampelan air mestilah mengikut parameter yang telah ditetapkan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia berdasarkan Quality Assurance Programme

(QAP) seperti di Jadual 5.19. Jadual 5.19

Piawaian Yang ditetapkan Berdasarkan QAP


Berdasarkan Laporan KKM bagi tahun 2006 hingga 2008, pelanggaran parameter masih berlaku di seluruh daerah Negeri Kedah. Maklumat mengenainya adalah seperti di Jadual 5.20, Jabual 5.21 dan Jadual 5.22.

Jadual 5.20 Pelanggaran Parameter Quality Assurance Programme (QAP) Bagi Tahun 2006

Daerah

Baki Klorin E. Coli Baki Klorin

& E. Coli Kekeruhan Aluminium

(QAP < 2.8%) (QAP < 0.4%) (QAP < 0.3%) (QAP < 2.2%) (QAP < 10.2%)

A B C A B C A B C A B C A B C

Langkawi 880 8 0.9% 880 0 0.0% 880 8 0.9% 880 4 0.5% 189 25 13.2%

Kubang Pasu 702 1 0.1% 702 2 0.0% 702 0 0.0% 702 3 0.4% 138 3 2.2%

Kota Setar 799 20 2.5% 802 0 0.0% 799 1 0.1% 799 48 6.0% 149 17 11.4%

Pendang 325 2 0.6% 325 0 0.0% 325 0 0.0% 324 15 4.6% 62 4 6.5%

Kuala Muda 1,212 44 3.6% 1,212 2 0.2% 1,212 14 1.2% 1,212 17 1.4% 230 15 6.5%

Yan 275 4 1.5% 275 3 1.1% 275 0 0.0% 274 0 0.0% 46 0 0.0%

Padang Terap 680 11 1.6% 680 0 0.0% 680 1 0.1% 680 40 5.9% 156 23 14.7%

Sik 868 8 0.9% 868 5 0.6% 868 0 0.0% 868 73 8.4% 179 11 6.1%

Parameter Pelanggaran Baki Klorin Kurang Dari 2.8% E. Coli Kurang Dari 0.4% Baki Klorin Dan E. Coli Kurang Dari 0.3% Kekeruhan Kurang Dari 2.2% Aluminium Kurang Dari 10.2%

98







A B C A B C A B C

2006


2007










Daerah





Langkawi 880 8 0.9% 880 0 0.0% 880 8 0.9% 880 4 0.5% 189 25 13.2%

Kubang Pasu 702 1 0.1% 702 2 0.0% 702 0 0.0% 702 3 0.4% 138 3 2.2%

Kota Setar 799 20 2.5% 802 0 0.0% 799 1 0.1% 799 48 6.0% 149 17 11.4%

Pendang 325 2 0.6% 325 0 0.0% 325 0 0.0% 324 15 4.6% 62 4 6.5%

Kuala Muda 1,212 44 3.6% 1,212 2 0.2% 1,212 14 1.2% 1,212 17 1.4% 230 15 6.5%

Yan 275 4 1.5% 275 3 1.1% 275 0 0.0% 274 0 0.0% 46 0 0.0%

Padang Terap 680 11 1.6% 680 0 0.0% 680 1 0.1% 680 40 5.9% 156 23 14.7%

Sik 868 8 0.9% 868 5 0.6% 868 0 0.0% 868 73 8.4% 179 11 6.1%


98







A B C A B C A B C

2006


2007










Daerah





Langkawi 880 8 0.9% 880 0 0.0% 880 8 0.9% 880 4 0.5% 189 25 13.2%

Kubang Pasu 702 1 0.1% 702 2 0.0% 702 0 0.0% 702 3 0.4% 138 3 2.2%

Kota Setar 799 20 2.5% 802 0 0.0% 799 1 0.1% 799 48 6.0% 149 17 11.4%

Pendang 325 2 0.6% 325 0 0.0% 325 0 0.0% 324 15 4.6% 62 4 6.5%

Kuala Muda 1,212 44 3.6% 1,212 2 0.2% 1,212 14 1.2% 1,212 17 1.4% 230 15 6.5%

Yan 275 4 1.5% 275 3 1.1% 275 0 0.0% 274 0 0.0% 46 0 0.0%

Padang Terap 680 11 1.6% 680 0 0.0% 680 1 0.1% 680 40 5.9% 156 23 14.7%

Sik 868 8 0.9% 868 5 0.6% 868 0 0.0% 868 73 8.4% 179 11 6.1%


JH302449 Teks 2 n.indd 98 9/28/09 4:46:46 PM

98 9998







A B C A B C A B C

2006


2007










Daerah





Langkawi 880 8 0.9% 880 0 0.0% 880 8 0.9% 880 4 0.5% 189 25 13.2%

Kubang Pasu 702 1 0.1% 702 2 0.0% 702 0 0.0% 702 3 0.4% 138 3 2.2%

Kota Setar 799 20 2.5% 802 0 0.0% 799 1 0.1% 799 48 6.0% 149 17 11.4%

Pendang 325 2 0.6% 325 0 0.0% 325 0 0.0% 324 15 4.6% 62 4 6.5%

Kuala Muda 1,212 44 3.6% 1,212 2 0.2% 1,212 14 1.2% 1,212 17 1.4% 230 15 6.5%

Yan 275 4 1.5% 275 3 1.1% 275 0 0.0% 274 0 0.0% 46 0 0.0%

Padang Terap 680 11 1.6% 680 0 0.0% 680 1 0.1% 680 40 5.9% 156 23 14.7%

Sik 868 8 0.9% 868 5 0.6% 868 0 0.0% 868 73 8.4% 179 11 6.1%


99

Daerah





Baling 1,247 0 0.0% 1,247 7 0.6% 1,247 0 0.0% 1,247 0 0.0% 276 45 16.3%

Kulim 1,369 47 3.4% 1,369 4 0.3% 1,369 9 0.7% 1,369 56 4.1% 313 57 18.3%

Bandar Baharu 546 2 0.4% 546 0 0.0% 546 1 0.2% 546 5 0.9% 118 20 16.9%

Kedah 8,903 147 1.7% 8,906 23 0.3% 8,903 34 0.4% 8,901 261 2.9% 1,856 220 11.9% Sumber : JKN Kedah Petunjuk : A - Bilangan Sampel B - Bilangan Pelanggaran Sampel C - Peratus Pelanggaran Sampel (%)

- Melebihi Piawai Ditetapkan


Daerah

Baki Klorin E. Coli Baki Klorin & E. Coli Kekeruhan Aluminium



Langkawi 879 18 2.0% 860 0 0.0% 860 0 0.0% 879 16 1.8% 192 19 9.9%

Kubang Pasu 674 0 0.0% 677 0 0.0% 674 0 0.0% 677 0 0.0% 112 4 3.6%

Kota Setar 771 12 1.6% 771 0 0.0% 771 0 0.0% 771 21 2.7% 106 3 2.8%

Pendang 364 0 0.0% 364 0 0.0% 364 0 0.0% 364 0 0.0% 74 1 1.4%

Kuala Muda 1,162 54 4.6% 1,163 26 2.2% 1,162 13 1.1% 1,133 50 4.4% 223 9 4.0%

Yan 239 0 0.0% 239 3 1.3% 239 0 0.0% 239 1 0.4% 42 0 0.0%

Padang Terap 659 12 1.8% 659 1 0.2% 659 1 0.2% 659 55 8.3% 146 23 15.8%

Sik 868 7 0.8% 868 0 0.0% 868 0 0.0% 868 103 11.9% 174 32 18.4%

Baling 1,299 6 0.5% 1,299 1 0.1% 1,299 0 0.0% 1,299 3 0.2% 285 45 15.8%

Kulim 1,226 77 6.3% 1,226 5 0.4% 1,226 3 0.2% 1,219 149 12.2% 268 31 11.6%

Bandar Baharu 528 12 2.3% 528 0 0.0% 528 0 0.0% 528 73 13.8% 103 12 11.7%

Kedah 8,669 198 2.3% 8,654 36 0.4% 8,650 17 0.2% 8,636 471 5.5% 1,725 179 10.4% Sumber : JKN Kedah Petunjuk : A - Bilangan Sampel B - Bilangan Pelanggaran Sampel

C - Peratus Pelanggaran Sampel (%) - - Melebihi Piawai Ditetapkan

Jadual 5.22

Pelanggaran Parameter Quality Assurance Programme (QAP) Bagi Tahun 2008

Daerah




Langkawi 727 14 1.9% 717 7 1.0% 717 5 0.7% 727 14 1.9% 66 1 1.5%

Kubang Pasu 535 0 0.0% 504 0 0.0% 499 0 0.0% 528 13 2.5% 112 0 0.0%

Kota Setar 582 13 2.2% 582 0 0.0% 582 0 0.0% 582 44 7.6% 128 2 1.6%

Pendang 345 0 0.0% 350 1 0.3% 345 0 0.0% 350 0 0.0% 79 0 0.0%

Kuala Muda 587 7 1.2% 482 0 0.0% 481 0 0.0% 587 12 2.0% 0 0 0.0%

Yan 233 0 0.0% 233 0 0.0% 233 0 0.0% 233 0 0.0% 48 0 0.0%

Padang Terap 553 10 1.8% 542 3 0.8% 532 0 0.0% 543 71 13.1% 110 1 0.9%

Sik 9 4 44.0% 709 2 0.3% 0 0 0.0% 0 0 0.0% 126 8 6.3%

Baling 1,084 2 0.2% 1,083 0 0.0% 1,083 0 0.0% 1,084 9 0.8% 213 15 7.0%

98







A B C A B C A B C

2006


2007










Daerah





Langkawi 880 8 0.9% 880 0 0.0% 880 8 0.9% 880 4 0.5% 189 25 13.2%

Kubang Pasu 702 1 0.1% 702 2 0.0% 702 0 0.0% 702 3 0.4% 138 3 2.2%

Kota Setar 799 20 2.5% 802 0 0.0% 799 1 0.1% 799 48 6.0% 149 17 11.4%

Pendang 325 2 0.6% 325 0 0.0% 325 0 0.0% 324 15 4.6% 62 4 6.5%

Kuala Muda 1,212 44 3.6% 1,212 2 0.2% 1,212 14 1.2% 1,212 17 1.4% 230 15 6.5%

Yan 275 4 1.5% 275 3 1.1% 275 0 0.0% 274 0 0.0% 46 0 0.0%

Padang Terap 680 11 1.6% 680 0 0.0% 680 1 0.1% 680 40 5.9% 156 23 14.7%

Sik 868 8 0.9% 868 5 0.6% 868 0 0.0% 868 73 8.4% 179 11 6.1%


98







A B C A B C A B C

2006


2007










Daerah





Langkawi 880 8 0.9% 880 0 0.0% 880 8 0.9% 880 4 0.5% 189 25 13.2%

Kubang Pasu 702 1 0.1% 702 2 0.0% 702 0 0.0% 702 3 0.4% 138 3 2.2%

Kota Setar 799 20 2.5% 802 0 0.0% 799 1 0.1% 799 48 6.0% 149 17 11.4%

Pendang 325 2 0.6% 325 0 0.0% 325 0 0.0% 324 15 4.6% 62 4 6.5%

Kuala Muda 1,212 44 3.6% 1,212 2 0.2% 1,212 14 1.2% 1,212 17 1.4% 230 15 6.5%

Yan 275 4 1.5% 275 3 1.1% 275 0 0.0% 274 0 0.0% 46 0 0.0%

Padang Terap 680 11 1.6% 680 0 0.0% 680 1 0.1% 680 40 5.9% 156 23 14.7%

Sik 868 8 0.9% 868 5 0.6% 868 0 0.0% 868 73 8.4% 179 11 6.1%


JH302449 Teks 2 n.indd 99 9/28/09 4:46:53 PM

100 101100

Daerah




Kulim 897 34 3.8% 901 7 0.7% 896 5 0.6% 899 92 10.2% 219 8 3.7%

Bandar Baharu 428 2 0.5% 428 1 0.2% 428 0 0.0% 428 9 2.1% 96 1 1.0%

Kedah 5,980 86 1.4% 6,531 21 0.3% 5,796 10 0.17% 5,961 264 4.4% 1,197 36 3.0% Sumber: JKN Kedah

Petunjuk : A - Bilangan Sampel B - Bilangan Pelanggaran Sampel

C - Pelanggaran Sampel (%) - Melebihi Piawai Ditetapkan

i) Pelanggaran Parameter Baki Klorin

Parameter QAP Baki Klorin bagi tahun 2007 telah menunjukkan peningkatan peratus pelanggaran sebanyak 2.3% jika dibandingkan dengan tahun 2006 iaitu sebanyak 1.7%. Namun begitu bilangan pelanggaran menurun kepada 1.4% pada tahun 2008. Daerah yang berlaku pelanggaran parameter ini pada tahun 2006 hingga 2008 adalah Daerah Kuala Muda, Sik dan Kulim. Bagaimanapun, pada keseluruhannya pelanggaran QAP bagi parameter ini masih di bawah nilai piawaian yang ditetapkan.

ii) Pelanggaran Parameter E.Coli

Peratus pelanggaran parameter E.Coli bagi tahun 2007 meningkat menjadi 0.4% berbanding tahun 2006 iaitu sebanyak 0.3%. Bagi tahun 2008, peratus pelanggaran parameter menurun menjadi 0.3%. Pelanggaran parameter melebihi piawaian yang ditetapkan ini melibatkan Daerah Langkawi, Kuala Muda, Yan, Padang Terap, Sik, Baling dan Kulim. Bagaimanapun, pada keseluruhannya pelanggaran QAP bagi parameter ini masih di bawah nilai piawaian yang ditetapkan.

iii) Pelanggaran Parameter Baki Klorin Dan E.Coli

Bagi tahun 2006, peratusan berlakunya pelanggaran bagi parameter ini adalah melebihi piawaian ditetapkan iaitu sebanyak 0.4%. Bagaimanapun, peratus pelanggaran pada tahun 2007 dan 2008 menunjukkan trend menurun iaitu masing-masing sebanyak 0.2% dan 0.1%. Tiga daerah yang berlaku pelanggaran ialah Langkawi, Kuala Muda dan Kulim. Bagaimanapun, pada keseluruhannya pelanggaran QAP bagi parameter ini masih di bawah nilai piawaian yang ditetapkan.

iv) Pelanggaran Parameter Kekeruhan Pada tahun 2006, berlaku pelanggaran bagi parameter ini sebanyak 2.9%. Pelanggaran meningkat menjadi 5.5% pada tahun 2007. Bagaimanapun, pada tahun 2008, peratus pelanggaran menunjukkan penurunan menjadi 4.4%. Daerah yang berlaku pelanggaran parameter ini pada tahun 2006 hingga 2008 adalah Daerah Kota Setar, Kubang Pasu, Pendang, Padang Terap, Sik, Kuala Muda, Kulim dan Bandar Baharu. Pada keseluruhannya bilangan pelanggaran parameter ini pada tahun 2006 hingga 2008 melebihi piawaian yang ditetapkan.

JH302449 Teks 2 n.indd 100 9/28/09 4:46:54 PM

100 101100

Daerah




Kulim 897 34 3.8% 901 7 0.7% 896 5 0.6% 899 92 10.2% 219 8 3.7%

Bandar Baharu 428 2 0.5% 428 1 0.2% 428 0 0.0% 428 9 2.1% 96 1 1.0%

Kedah 5,980 86 1.4% 6,531 21 0.3% 5,796 10 0.17% 5,961 264 4.4% 1,197 36 3.0% Sumber: JKN Kedah

Petunjuk : A - Bilangan Sampel B - Bilangan Pelanggaran Sampel

C - Pelanggaran Sampel (%) - Melebihi Piawai Ditetapkan

i) Pelanggaran Parameter Baki Klorin

Parameter QAP Baki Klorin bagi tahun 2007 telah menunjukkan peningkatan peratus pelanggaran sebanyak 2.3% jika dibandingkan dengan tahun 2006 iaitu sebanyak 1.7%. Namun begitu bilangan pelanggaran menurun kepada 1.4% pada tahun 2008. Daerah yang berlaku pelanggaran parameter ini pada tahun 2006 hingga 2008 adalah Daerah Kuala Muda, Sik dan Kulim. Bagaimanapun, pada keseluruhannya pelanggaran QAP bagi parameter ini masih di bawah nilai piawaian yang ditetapkan.

ii) Pelanggaran Parameter E.Coli

Peratus pelanggaran parameter E.Coli bagi tahun 2007 meningkat menjadi 0.4% berbanding tahun 2006 iaitu sebanyak 0.3%. Bagi tahun 2008, peratus pelanggaran parameter menurun menjadi 0.3%. Pelanggaran parameter melebihi piawaian yang ditetapkan ini melibatkan Daerah Langkawi, Kuala Muda, Yan, Padang Terap, Sik, Baling dan Kulim. Bagaimanapun, pada keseluruhannya pelanggaran QAP bagi parameter ini masih di bawah nilai piawaian yang ditetapkan.

iii) Pelanggaran Parameter Baki Klorin Dan E.Coli

Bagi tahun 2006, peratusan berlakunya pelanggaran bagi parameter ini adalah melebihi piawaian ditetapkan iaitu sebanyak 0.4%. Bagaimanapun, peratus pelanggaran pada tahun 2007 dan 2008 menunjukkan trend menurun iaitu masing-masing sebanyak 0.2% dan 0.1%. Tiga daerah yang berlaku pelanggaran ialah Langkawi, Kuala Muda dan Kulim. Bagaimanapun, pada keseluruhannya pelanggaran QAP bagi parameter ini masih di bawah nilai piawaian yang ditetapkan.

iv) Pelanggaran Parameter Kekeruhan Pada tahun 2006, berlaku pelanggaran bagi parameter ini sebanyak 2.9%. Pelanggaran meningkat menjadi 5.5% pada tahun 2007. Bagaimanapun, pada tahun 2008, peratus pelanggaran menunjukkan penurunan menjadi 4.4%. Daerah yang berlaku pelanggaran parameter ini pada tahun 2006 hingga 2008 adalah Daerah Kota Setar, Kubang Pasu, Pendang, Padang Terap, Sik, Kuala Muda, Kulim dan Bandar Baharu. Pada keseluruhannya bilangan pelanggaran parameter ini pada tahun 2006 hingga 2008 melebihi piawaian yang ditetapkan.

101

v) Pelanggaran Parameter Aluminium Pada tahun 2006, berlaku pelanggaran melebihi kadar yang ditetapkan iaitu pada kadar 11.9%. Pada tahun 2007 dan 2008 pula, peratus pelanggaran parameter ini menurun masing-masing menjadi 10.4% dan 3.0%. Daerah yang berlaku kegagalan parameter ini ialah Daerah Langkawi, Kota Setar, Padang Terap, Sik, Baling, Kulim dan Bandar Baharu. Pada keseluruhannya, bilangan pelanggaran parameter ini pada tahun 2006 dan 2007 melebihi piawaian yang ditetapkan, manakala bagi tahun 2008 berlaku penurunan dan di bawah piawaian. Menurut siasatan KKM punca utama pelanggaran parameter ini adalah kegagalan proses rawatan air mentah di LRA seperti dos klorin terlalu rendah, pam PAC (poly

aluminium chloride) dan Klorinator rosak serta penggunaan alum berlebihan untuk proses pengentalan akibat kekeruhan yang tinggi. Selain itu, keadaan sistem agihan air juga menyumbang kepada pelanggaran seperti kerja pembaikan paip pecah yang tidak mengikut prosedur yang betul. Punca lain adalah kotoran (mendapan) dalam saluran paip dan tangki imbangan/perkhidmatan yang tidak dibuat pencucian (flushing/scouring). Kesan pelanggaran parameter ini boleh menjejaskan kesihatan pengguna.

Pada pendapat Audit, kualiti air terawat di Negeri Kedah berdasarkan pencapaian QAP adalah baik kerana bersih dan selamat walaupun terdapat pelanggaran parameter Kekeruhan dan Aluminium melebihi piawaian yang ditetapkan oleh KKM. Ini merupakan kes terpencil kerana ianya berlaku ketika musim tengkujuh sahaja. 5.5.6 Program Pencucian Paip Setiap Agensi Bekalan Air hendaklah menyediakan jadual pencucian paip yang sistematik merangkumi satu pusingan lengkap untuk satu tempoh yang tertentu. Pencucian paip secara ad-hoc perlu dijalankan sekiranya terdapat aduan air kotor dari pengguna. Program pencucian paip bertujuan memastikan kualiti air terawat yang disalurkan melalui paip berkenaan kepada pengguna menepati standard yang ditetapkan. Pencucian saluran paip hendaklah dilakukan selepas kerja pembaikan atau pemasangan baru dijalankan. Program pencucian paip bagi seluruh Negeri Kedah adalah di bawah seliaan JBA Kedah kecuali Daerah Langkawi yang telah diswastakan kepada TLSB. Semakan Audit mendapati JBA Kedah tidak menyediakan jadual atau perancangan bagi program pencucian paip.

Program ini dibuat secara ad-hoc berdasarkan aduan pengguna. Kaedah yang dilaksanakan oleh JBA Kedah adalah secara manual flushing. Semakan lanjut Audit mendapati JBA Kedah tidak mempunyai Standard Operating Procedure (SOP) bagi melaksanakan kerja pencucian paip. Pemeriksaan Audit terhadap program pencucian paip agihan di kawasan Kulim telah dibuat bersama pegawai JBA Kedah Selatan dan mendapati kaedah pencucian paip adalah secara manual flushing. Hasil lawatan Audit juga melihat keadaan air terawat ketika manual flushing dibuat dalam tempoh 13 minit seperti di Foto 5.16 dan Foto 5.17.

JH302449 Teks 2 n.indd 101 9/28/09 4:46:55 PM

102 103102

Foto 5.16 Foto 5.17 Keadaan Air Terawat Di Dalam Saluran Paip Agihan

Semasa Selepas

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Taman Seri Seladang, Kulim Tarikh : 07 Januari 2009

Semakan Audit terhadap rekod jadual pencucian paip TLSB mendapati jadual pencucian paip mengikut kawasan bagi tahun 2006 hingga 2008 telah disediakan. Kerja pencucian yang dibuat secara berjadual atau ad-hoc telah direkodkan dan disimpan dengan teratur. Pada setiap akhir tahun, kerja pencucian yang dijalankan dianalisis oleh TLSB untuk menentukan peratusan kerja siap. Semakan Audit terhadap rekod Monthly Maintenance

Programme mendapati semua kerja pencucian yang dirancang pada tahun 2006 hingga 2008 di Langkawi telah dilaksanakan mengikut jadual dan dalam tempoh yang ditetapkan. Pada pendapat Audit, program pencucian paip telah dibuat dengan baik oleh TLSB. Manakala program pencucian paip bagi JBA Kedah adalah tidak memuaskan kerana tiada perancangan pencucian disediakan. Bagaimanapun, program dibuat secara ad-

hoc apabila ada aduan pengguna. 5.5.7 Pengurusan Aduan Pengguna

a) Pusat Aduan Kerosakan

Pusat Aduan Kerosakan JBA Kedah berperanan menerima dan menyalurkan aduan kepada daerah/bahagian yang berkenaan bagi menyelesaikan masalah berkaitan bekalan air. Talian Pusat Aduan JBA beroperasi 24 jam. Semakan Audit mendapati semua aduan yang diterima direkodkan dengan kemas kini dan tindakan diambil terhadap setiap aduan selaras dengan peraturan yang ditetapkan. Statistik aduan kualiti air di Negeri Kedah bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 5.23.

JH302449 Teks 2 n.indd 102 9/28/09 4:46:56 PM

102 103102

Foto 5.16 Foto 5.17 Keadaan Air Terawat Di Dalam Saluran Paip Agihan

Semasa Selepas

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Taman Seri Seladang, Kulim Tarikh : 07 Januari 2009

Semakan Audit terhadap rekod jadual pencucian paip TLSB mendapati jadual pencucian paip mengikut kawasan bagi tahun 2006 hingga 2008 telah disediakan. Kerja pencucian yang dibuat secara berjadual atau ad-hoc telah direkodkan dan disimpan dengan teratur. Pada setiap akhir tahun, kerja pencucian yang dijalankan dianalisis oleh TLSB untuk menentukan peratusan kerja siap. Semakan Audit terhadap rekod Monthly Maintenance

Programme mendapati semua kerja pencucian yang dirancang pada tahun 2006 hingga 2008 di Langkawi telah dilaksanakan mengikut jadual dan dalam tempoh yang ditetapkan. Pada pendapat Audit, program pencucian paip telah dibuat dengan baik oleh TLSB. Manakala program pencucian paip bagi JBA Kedah adalah tidak memuaskan kerana tiada perancangan pencucian disediakan. Bagaimanapun, program dibuat secara ad-

hoc apabila ada aduan pengguna. 5.5.7 Pengurusan Aduan Pengguna

a) Pusat Aduan Kerosakan

Pusat Aduan Kerosakan JBA Kedah berperanan menerima dan menyalurkan aduan kepada daerah/bahagian yang berkenaan bagi menyelesaikan masalah berkaitan bekalan air. Talian Pusat Aduan JBA beroperasi 24 jam. Semakan Audit mendapati semua aduan yang diterima direkodkan dengan kemas kini dan tindakan diambil terhadap setiap aduan selaras dengan peraturan yang ditetapkan. Statistik aduan kualiti air di Negeri Kedah bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 5.23.

103

Jadual 5.23 Aduan Yang Diterima Mengenai Air Kotor Di Negeri Kedah

Pada Tahun 2006 Hingga 2008 Bil. JBA Daerah 2006 2007 2008 1. Kedah Utara 51 28 194 2. Kedah Tengah 10 7 13 3. Kedah Selatan 10 20 10 4. Langkawi 16 61 34

Jumlah 87 116 251 Sumber : JBA Kedah

Jadual di atas menunjukkan aduan masalah air kotor di seluruh Negeri Kedah dari tahun 2006 hingga 2008 secara keseluruhannya adalah meningkat. Daerah Kedah Utara telah menunjukkan kenaikan aduan yang mendadak pada tahun 2008. Analisis Audit mendapati masalah air kotor ini hanya berlaku pada musim hujan atau selepas pembaikan paip pecah. Berdasarkan rekod di JBA Kedah, semua aduan mengenai masalah air kotor dari tahun 2006 hingga 2008 telah diambil tindakan. Pada pendapat Audit, pengurusan aduan pengguna adalah baik kerana semua aduan direkodkan dengan kemas kini dan tindakan terhadap aduan telah diambil.

b) Kempen Kesedaran Berkaitan Dengan Air Pihak JBA Kedah, TLSB dan AUI telah mengadakan kempen kesedaran tentang kepentingan air serta teknologi yang digunakan dalam sistem bekalan air kepada pengguna. Antara atur cara yang dianjurkan adalah seperti mengadakan taklimat keselamatan, taklimat kesedaran penjimatan air, taklimat proses rawatan air dan pameran. Kempen yang telah dijalankan adalah seperti di Jadual 5.24.

Jadual 5.24 Kempen Berkenaan Air

Agensi Program/Aktiviti Tarikh JBA Kedah Hari Terbuka Loji dan Pemeriksaan Gigi Sempena

Sambutan Hari Air Sedunia 25.03.2007

TLSB Pertandingan Melukis Berkaitan Air Peringkat Sekolah April 2008 Hari Bersama Pengguna Jun 2008

AUI Hari Terbuka Loji 19.04.2006 12.04.2007 27.03.2008

Sumber : JBA Kedah, TLSB dan AUI Pada pendapat Audit, kempen kesedaran yang dilaksanakan adalah baik kerana memberi pendedahan kepada pengguna tentang kepentingan air. c) Penyakit Bawaan Air

Berdasarkan maklumat penyakit bawaan air yang diperoleh daripada Unit Kawalan Penyakit Berjangkit, JKN Kedah didapati bilangan kes menurun setiap tahun seperti di Jadual 5.25.

JH302449 Teks 2 n.indd 103 9/28/09 4:46:57 PM

104 105104

Jadual 5.25 Penyakit Bawaan Air Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Bil. Jenis Penyakit 2006 2007 2008 1. Tifoid/Paratifoid 37 47 22 2. Kolera 9 4 0 3. Disenteri 114 101 86 4. Hepatitis A 0 1 0

Jumlah 160 153 108 Sumber: JKN Kedah Pada pendapat Audit, kawalan terhadap penyakit bawaan air adalah baik. Statistik JKN menunjukkan penyakit bawaan air adalah berpunca dari kes keracunan makanan disebabkan pengurusan penyediaan makanan yang tidak bersih dan bukan disebabkan oleh kualiti air terawat yang dibekalkan kepada pengguna.

d) Analisis Kajian Kepuasan Pengguna

Daripada 350 borang yang diedarkan kepada pengguna, sebanyak 205 borang telah dikembalikan kepada pihak Audit. Berdasarkan maklum balas pengguna ini, pihak Audit mendapati tahap kepuasan pengguna terhadap kualiti air adalah baik. Butiran lanjut analisis borang soal selidik dan tahap kepuasan pengguna adalah seperti di Jadual 5.26, Jadual 5.27 dan Carta 5.1.

Jadual 5.26 Analisis Borang Soal Selidik

Kefahaman Pengguna

Mengenai Air Mentah

Pengguna Pernah

Mencuci Tangki

Menggunakan Penapis Air Di Rumah

Tekanan Air Diterima

Memuaskan

Taklimat/Dialog Dengan

KKM/Syarikat Konsesi

Ya Tidak Ya Tidak Ya Tidak Ya Tidak Ya Tidak 91% 9% 23% 77% 37% 63% 80% 20% 0.5% 99.5%


Jadual 5.27 Tahap Kepuasan Pengguna

Kriteri Penilaian

Fizikal (Keladak) Rasa Bau Warna Kepuasan Terhadap

Kualiti Air (%) (%) (%) (%) (%)

Sangat Baik 8 9 7 7 8 Baik 58 68 65 59 62 Sederhana 27 17 22 29 24 Teruk 7 6 6 5 6


JH302449 Teks 2 n.indd 104 9/28/09 4:46:57 PM

104 105104

Jadual 5.25 Penyakit Bawaan Air Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Bil. Jenis Penyakit 2006 2007 2008 1. Tifoid/Paratifoid 37 47 22 2. Kolera 9 4 0 3. Disenteri 114 101 86 4. Hepatitis A 0 1 0

Jumlah 160 153 108 Sumber: JKN Kedah Pada pendapat Audit, kawalan terhadap penyakit bawaan air adalah baik. Statistik JKN menunjukkan penyakit bawaan air adalah berpunca dari kes keracunan makanan disebabkan pengurusan penyediaan makanan yang tidak bersih dan bukan disebabkan oleh kualiti air terawat yang dibekalkan kepada pengguna.

d) Analisis Kajian Kepuasan Pengguna

Daripada 350 borang yang diedarkan kepada pengguna, sebanyak 205 borang telah dikembalikan kepada pihak Audit. Berdasarkan maklum balas pengguna ini, pihak Audit mendapati tahap kepuasan pengguna terhadap kualiti air adalah baik. Butiran lanjut analisis borang soal selidik dan tahap kepuasan pengguna adalah seperti di Jadual 5.26, Jadual 5.27 dan Carta 5.1.

Jadual 5.26 Analisis Borang Soal Selidik

Kefahaman Pengguna

Mengenai Air Mentah

Pengguna Pernah

Mencuci Tangki

Menggunakan Penapis Air Di Rumah

Tekanan Air Diterima

Memuaskan

Taklimat/Dialog Dengan

KKM/Syarikat Konsesi

Ya Tidak Ya Tidak Ya Tidak Ya Tidak Ya Tidak 91% 9% 23% 77% 37% 63% 80% 20% 0.5% 99.5%


Jadual 5.27 Tahap Kepuasan Pengguna

Kriteri Penilaian

Fizikal (Keladak) Rasa Bau Warna Kepuasan Terhadap

Kualiti Air (%) (%) (%) (%) (%)

Sangat Baik 8 9 7 7 8 Baik 58 68 65 59 62 Sederhana 27 17 22 29 24 Teruk 7 6 6 5 6


105

Carta 5.1 Tahap Kepuasan Pengguna Terhadap Kualiti Air Minum

Pada pendapat Audit, berdasarkan soal selidik yang dijalankan, kualiti air yang dibekalkan kepada pengguna adalah baik kerana 70% pengguna bersetuju kualiti air minum berada pada tahap baik dan sangat baik. 5.5.8 Prestasi Kewangan Keperluan kewangan adalah merupakan satu elemen penting bagi melaksanakan program kualiti air minum. Ia bertujuan membiayai keperluan antaranya pembelian bahan kimia, peralatan, pembelian reagent, penyelenggaraan loji dan sebagainya. Jadual 5.28, Jadual 5.29 dan Jadual 5.30 menunjukkan kos perbelanjaan tahunan bagi program pemantauan kualiti air minum bagi JBA Kedah, TLSB dan AUI.

Jadual 5.28

Perbelanjaan Tahunan Program Pemantauan Kualiti Air Minum Bagi JBA Kedah

Sumber: JBA Kedah

Pada pendapat Audit, perbelanjaan tahunan pemantauan kualiti air minum di JBA Kedah adalah memuaskan kerana tiada peruntukan kewangan terhadap program cucian tangki imbangan.

Bil. Komponen Kos Tahunan

2006 2007 2008 (RM) (RM) (RM)

1. Cuci Tangki Imbangan/Perkhidmatan Tiada Tiada Tiada 2. Pembelian Peralatan Makmal 53,300 74,531 151,094 3. Reagent Untuk Pengujian 61,381 98,937 215,039 4. Penyelenggaraan Peralatan 600 9,768 2,415

Jumlah 115,281 183,236 368,548

0%

20%

40%

60%

80%

100%

TERUK SEDERHANA BAIK SANGAT BAIK

7%

27%

58%

8%6%

17%

68%

9%6%

22%

65%

7%5%

29%

59%

7%

TAH

AP

KEP

UAS

AN

TAHAP KUALITI AIR

FIZIKAL(KELADAK)

RASA

BAU

WARNA

JH302449 Teks 2 n.indd 105 9/28/09 4:46:59 PM

106 107106

Jadual 5.29

Perbelanjaan Tahunan Program Pemantauan Kualiti Air Minum Bagi TLSB


2006 2007 2008 (RM) (RM) (RM)

1. Cuci Tangki Imbangan/Perkhidmatan Tiada 19,000 in house 2. Pembelian Peralatan Makmal 72,362 17,674 69,609 3. Reagent Untuk Pengujian 75,959 223,064 168,352 4. Penyelenggaraan Peralatan 11,980 19,246 15,355

Jumlah 160,301 278,984 253,316 Sumber : TLSB

Pada pendapat Audit, perbelanjaan tahunan pemantauan kualiti air minum di TLSB adalah baik.

Jadual 5.30 Perbelanjaan Tahunan Program Pemantauan Kualiti Air Minum Bagi AUI


2006 2007 2008 (RM) (RM) (RM)

1. Pembelian Peralatan Makmal 1,762 10,330 4,099 2. Reagent Untuk Pengujian 9,393 11,895 18,288 3. Penyelenggaraan Peralatan 18,433 13,553 26,193

Jumlah 29,588 35,778 48,580 Sumber : AUI Pada pendapat Audit, perbelanjaan tahunan pemantauan kualiti air minum di AUI adalah baik.

Bagi tahun 2006 hingga 2008, Unit KMAM Negeri telah diperuntukkan sejumlah RM680,519 oleh JKN bagi menjalankan aktiviti penyelenggaraan peralatan, bayaran analisis sampel, pembelian bahan kimia dan sebagainya. Peruntukan yang diterima diagihkan kepada Unit KMAM mengikut daerah. Butiran terperinci peruntukan dan perbelanjaan Unit KMAM bagi tahun 2006 hingga tahun 2008 adalah seperti di Jadual 5.31.

Jadual 5.31 Peruntukan Dan Perbelanjaan Unit KMAM Negeri

Bagi Tahun 2006 Hingga 2008 Bil. Tahun Peruntukan

(RM) Perbelanjaan

(RM) Baki (RM)

1. 2006 210,919 200,918 10,001 2. 2007 184,800 183,876 924 3. 2008 284,800 284,734 64

Jumlah 680,519 669,528 10,989 Sumber: JKN Kedah

Berdasarkan kepada jadual di atas, peruntukan yang diluluskan telah dibelanjakan dengan baik bagi tujuan yang telah ditetapkan. Kebanyakan peruntukan digunakan bagi tujuan bayaran penyelenggaraan peralatan.

Pada pendapat Audit, prestasi kewangan Unit KMAM Negeri Kedah adalah baik kerana peruntukan telah dibelanjakan mengikut tujuan yang telah ditetapkan.

JH302449 Teks 2 n.indd 106 9/28/09 4:46:59 PM

107

5.5.9 Pemantauan Pemantauan merupakan elemen penting bagi memastikan kualiti air mentah dan terawat yang disalurkan kepada pengguna sentiasa mematuhi standard yang ditetapkan. Mekanisme pemantauan terhadap kualiti air minum adalah seperti berikut:

a) Jawatankuasa Pemantauan Kualiti Air Minum Semakan Audit mendapati JKN Kedah telah mengadakan mesyuarat jawatankuasa di peringkat daerah dan negeri bagi tujuan pemantauan kualiti air minum bagi tahun 2006 hingga 2008 seperti di Jadual 5.32.

Jadual 5.32 Jawatankuasa Pemantauan Kualiti Air Minum Bagi Tahun 2006 hingga 2008

Sumber: JKN Kedah dan JBA Kedah

b) Laporan Tahunan Program KMAM

Pada tahun 2006 hingga 2007, JKN telah menyediakan Laporan Tahunan Program KMAM yang mengandungi trend kualiti air mentah dan terawat, senarai LRA dengan pelanggaran tertinggi di negeri serta sistem rangkaian baru/tutup dan sebagainya. Laporan ini juga mengandungi ringkasan aktiviti tahunan, penilaian pencapaian aktiviti, isu dan masalah serta cadangan penambahbaikan. Laporan ini merangkumi keseluruhan rangkaian bekalan air Negeri Kedah.

c) Laporan Kajian Kebersihan Kajian Kebersihan (Sanitary Survey) ke kawasan tadahan termasuk kawasan tadahan bagi LRA Kulim Hi-Tech dan Pelubang telah dibuat dan laporan mengenainya telah disediakan.

d) Buku Laporan Ujian Makmal Ketiga-tiga makmal di LRA yang diaudit telah menyediakan Buku Laporan Ujian Makmal. Semua keputusan ujian makmal setiap 2 jam direkodkan oleh Operator Loji/Pembantu Makmal.

Pada pendapat Audit, mekanisme pemantauan adalah baik.

Bil. Mesyuarat Kekerapan Mesyuarat Jabatan/Agensi Terlibat Perkara Dibincangkan 2006 2007 2008

1.

Jawatankuasa Penyelarasan Mutu Air Minum Peringkat Negeri

4 4 4 JKN Kedah dan Pejabat Kesihatan Daerah

Pembentangan prestasi air minum oleh JKN.

Pemantauan air sungai oleh Jabatan Alam Sekitar.

Kajian kebersihan bekalan air.

2.

Jawatankuasa Teknikal KMAM Peringkat Zon Utara

1 2 2

JKN Kedah, Pejabat Pergigian Kesihatan, JAS, MADA, AUI dan JBA Negeri Kedah

Laporan pelanggaran parameter.

Status stesen pensampelan air. Status kualiti air sungai.

3.

Jawatankuasa Teknikal KMAM Peringkat Zon Selatan

Tiada 1 1

JKN Kedah , Pejabat Pergigian Kesihatan, JAS, MADA, AUI dan JBA Kedah

Laporan pelanggaran parameter.

Status stesen pensampelan air. Status kualiti air sungai.

•

•

•

•

••

•

••

JH302449 Teks 2 n.indd 107JH302449 Teks 2 n.indd 107 9/30/09 11:54:38 AM9/30/09 11:54:38 AM

108108

5.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT 5.6.1 Pada keseluruhannya, pihak Audit berpendapat pengurusan kualiti air minum di Negeri Kedah adalah memuaskan. Bagaimanapun, terdapat beberapa kelemahan yang perlu diambil tindakan untuk memperkemaskannya seperti pewartaan Hutan Tadahan Air dan kes pencemaran air mentah. Selain itu, JBA Kedah perlu memberi perhatian terhadap manual atau prosedur pensampelan yang tidak disediakan, proses rawatan air mentah, tiada perancangan pencucian tangki imbangan dan paip agihan. JBA Kedah juga perlu memberi perhatian terhadap SPA yang tidak berfungsi, pemantauan kualiti air terawat di rangkaian paip agihan, tahap keselamatan tangki imbangan serta kekosongan jawatan yang belum diisi. 5.6.2 Penambahbaikan perlulah dibuat supaya kualiti air terawat yang diagihkan kepada pengguna terjamin selamat digunakan. Adalah disyorkan agar tindakan seperti berikut diambil:

a) Kerajaan Negeri Kedah perlu mempercepatkan proses pewartaan 77.8% Hutan Tadahan Air yang belum diwartakan;

b) Kerajaan Negeri Kedah perlu menyemak semula kadar caj penggunaan air mentah terhadap TLSB dan polisi penjualan air mentah kepada Pulau Pinang dan Perlis;

c) Pejabat Tanah, JPS, JAS, Pihak Berkuasa Tempatan, Jabatan Veterinar dan Jabatan Pertanian perlu memperketat peraturan untuk kerja melombong pasir, pertanian dan penternakan di kawasan sumber air mentah bagi mengelakkan pencemaran;

d) JBA Kedah perlu menyediakan garis panduan berkaitan kaedah dan prosedur pensampelan sebagai rujukan kepada kakitangan di LRA;

e) JBA Kedah perlu merancang dan melaksanakan program cucian tangki imbangan dan paip agihan/retikulasi bagi menjamin kualiti air minum sentiasa selamat digunakan;

f) JBA Kedah perlu memasang gelung berduri di sekeliling pagar tangki imbangan bagi membantu mempertingkat kawalan keselamatan tangki dari dicerobohi;

g) JBA Kedah perlu memastikan semua SPA berfungsi sepenuhnya supaya pemantauan terhadap kualiti air dapat dilakukan secara menyeluruh; dan

h) JBA Kedah hendaklah mewujudkan jawatan Ahli Kimia bagi memantau kualiti air di loji.

JH302449 Teks 2 n.indd 108 9/28/09 4:47:01 PM

109

Skop projek ini juga termasuklah pavement works, drainage works, roadside furniture, street lighting, traffic signal, junction improvement and relocation of effected services such as water pipes, underground electrical cables and telecom cables.

JABATAN KERJA RAYA NEGERI KEDAH 6. PROJEK MEMBINA DAN MENYIAPKAN JALAN DAN JAMBATAN TAMBANG

BADAK/SEBERANG TERUS, BANDARAYA ALOR SETAR, KEDAH DARUL AMAN 6.1 LATAR BELAKANG 6.1.1 Jabatan Kerja Raya (JKR) Negeri Kedah bertanggungjawab untuk merancang, menyedia dan menyenggara infrastruktur serta kemudahan awam. Ia juga bertanggungjawab untuk memberi nasihat teknikal kepada Jabatan pelanggan. Berdasarkan kepada maklumat terakhir Malaysian Road Record Information System (MARRIS) sehingga Disember 2007, jalan Negeri di bawah penyenggaraan JKR adalah sebanyak 1,474 batang jalan sepanjang 4,262.3 kilometer. Pembinaan rangkaian jalan dan jambatan adalah perlu bagi memenuhi kehendak pembangunan sosioekonomi negara di samping menampung perkembangan sektor pengangkutan serta pertambahan bilangan kenderaan di jalan raya. Pembinaan jalan dan jambatan dilaksanakan untuk menyediakan infrastruktur bagi memenuhi keperluan pembangunan negara. Ia juga untuk menentukan bahawa jalan dan jambatan sedia ada diselenggarakan, dinaik taraf dan berkualiti serta sentiasa dalam keadaan yang terbaik sesuai untuk memastikan pengguna jalan raya selamat. 6.1.2 Bagi mengurangkan kesesakan lalu lintas yang melalui Jambatan Manjalara di Jalan Putra, Alor Setar, JKR telah merancang untuk melaksanakan projek membina dan menyiapkan jalan dan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus, Alor Setar. Projek yang dirancang dalam Rancangan Malaysia Ketujuh (RMKe-7) dan dilaksanakan di bawah Rancangan Malaysia Kelapan (RMKe-8) telah disiapkan di awal Rancangan Malaysia Kesembilan (RMKe-9). Projek ini dibina bagi menghubungkan jalan sedia ada iaitu Jalan Gangsa ke Jalan Tambang Badak sepanjang 0.975 kilometer melintasi Sungai Anak Bukit dengan kos berjumlah RM29.21 juta. Projek ini telah diberi kepada Bayswater Sdn. Bhd. (BWSB). Tempoh kontraknya adalah selama 18 bulan bermula pada 1 Oktober 2004 dan berakhir pada 31 Mac 2006. Tempoh Tanggungan Kecacatan yang ditetapkan adalah bermula pada 27 Januari 2006 dan berakhir pada 26 Januari 2008. Jambatan ini mempunyai nilai estetik dari sudut pandangan jauh dan dekat dengan kemasan natural texture. Projek ini dijangka akan menjadi satu mercu tanda Bandaraya Alor Setar selaras dengan Pelan Tindakan Kedah Maju 2010 dan telah dibuka kepada awam pada Januari 2006. 6.1.3 Kemudahan yang akan dibangunkan adalah jalan sepanjang 0.975 kilometer dengan sebuah jambatan merentangi Sungai Anak Bukit yang mengandungi kriteria berikut: Reka bentuk jambatan single span arch bridge dengan panjang 60 meter (Overall – 3

spans). Pembinaan jalan – 4 lorong dua hala (dual carriage way). 5 meters free board dari permukaan sungai. Had kontrak dari persimpangan Jalan Gangsa ke Lebuh Raya Darulaman.

•

•••

JH302449 Teks 3.indd 109JH302449 Teks 3.indd 109 9/30/09 12:24:41 PM9/30/09 12:24:41 PM

110 111110

6.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN Objektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada projek pembinaan jalan dan jambatan telah dirancang dan dilaksanakan dengan teratur selaras dengan matlamat yang ditetapkan. 6.3 SKOP PENGAUDITAN Skop kajian meliputi aspek perancangan, pelaksanaan dan pemantauan projek pembinaan jalan dan jambatan bagi tempoh tahun 2004 hingga 2008. Pengauditan dijalankan di Ibu Pejabat JKR Negeri Kedah. Pemilihan projek ini adalah dibuat berdasarkan kepada projek khas Kerajaan Negeri dan kos pembinaannya yang tinggi. 6.4 KAEDAH PENGAUDITAN Kaedah pengauditan yang dijalankan adalah dengan menyemak dan memeriksa rekod, fail, laporan, minit mesyuarat pengurusan, dokumen kontrak, laporan kemajuan tapak dan dokumen berkaitan. Di samping itu, perbincangan dengan pegawai yang terlibat serta lawatan ke tapak projek juga dijalankan. 6.5 PENEMUAN AUDIT 6.5.1 Kaedah Perolehan Projek Arahan Perbendaharaan 192 menetapkan Kerajaan Negeri hendaklah melantik Lembaga Perolehan Negeri bagi menimbang perolehan secara rundingan terus sekiranya:

a) Sesuatu projek yang terlibat mendesak dan perlu dilaksanakan dengan segera;

b) Bagi tujuan penyeragaman;

c) Hanya satu pembekal sahaja yang boleh membekalkan barangan yang diperlukan; dan

d) Untuk tujuan keselamatan Negara.

Semakan Audit mendapati kaedah perolehan projek ini adalah secara rundingan terus. Kerajaan Negeri melalui mesyuarat Majlis Mesyuarat Kerajaan yang bersidang pada 10 Disember 2003 bersetuju projek ini diberikan keutamaan dan dibuat secara defferred

payment dengan cara pelaksanaan Design And Build. Pada pendapat Audit, kaedah perolehan projek adalah memuaskan kerana perolehan secara rundingan terus mendapat kelulusan yang sewajarnya. 6.5.2 Pelantikan Juru Perunding Oleh Kontraktor Mengikut syarat kontrak Design And Build, Juru Perunding boleh dilantik oleh kontraktor. Juru Perunding tersebut dikehendaki bertanggungjawab untuk perkhidmatan dari peringkat reka bentuk sehingga pengawasan kerja dan pengurusan kontrak. Bagaimanapun, tanggungjawab tersebut tidak terlepas bagi JKR selaku Pengarah Projek dan Wakil Pengarah Projek.

110








JH302449 Teks 3.indd 110 9/28/09 4:47:53 PM

110 111110








111

Bagi projek yang diuruskan oleh perunding, Jabatan hendaklah memastikan peraturan perolehan Kerajaan yang sedang berkuat kuasa dipatuhi sepenuhnya. Semakan Audit mendapati BWSB telah memohon untuk melantik PJS sebagai Jurutera Perunding. JKR tiada halangan dengan cadangan tersebut kerana projek dilaksanakan secara Design And

Build. Oleh itu, JKR telah memaklumkan kepada Unit Perancang Ekonomi Negeri (UPEN) keputusan kontraktor melantik Juru Perunding. Pihak Audit juga mendapati hanya seorang Pembantu Teknik (Gred J36) dan dibantu oleh seorang Juruteknik (Gred J26) ditugaskan untuk memantau pelaksanaan projek ini. Pihak Audit difahamkan projek ini hanya diselia oleh Juru Perunding yang dilantik oleh kontraktor. Satu perjanjian telah ditandatangani oleh kontraktor dengan Juru Perunding yang telah dilantik iaitu PJS pada 27 Oktober 2004. Skop kerja perunding, kos perkhidmatan perunding, syarat-syarat pembayaran dan butiran yang berkaitan juga dinyatakan dalam perjanjian tersebut. Pada pendapat Audit, pelantikan Juru Perunding adalah memuaskan kerana kerja telah dilaksanakan sebagaimana syarat kontrak. 6.5.3 Pelantikan Kontraktor Projek jalan dan jambatan ini mendapat kelulusan daripada MMK untuk dilaksanakan secara Design And Build. Projek ini telah diluluskan oleh MMK pada 10 Mac 2003 dengan syarat pembayaran projek dibuat secara deferred payment dan rundingan harga dibuat dengan kontraktor berkenaan bagi mendapatkan harga terbaik. Kontraktor BWSB dilantik secara rundingan terus untuk melaksanakannya. Semakan Audit mendapati BWSB telah berdaftar dengan Pusat Khidmat Kontraktor (PKK), Kementerian Pembangunan Usahawan pada bulan Oktober 2003 dan berdaftar dengan Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia (CIDB) Grade G7 pada bulan Jun 2006. Tarikh ambil alih tapak bina ialah pada 1 Oktober 2004 dan tarikh menyiapkan projek pada 31 Mac 2006. Sekiranya kontraktor gagal menyiapkan kerja mengikut syarat kontrak atau dalam tempoh lanjutan masa yang dibenarkan, Perakuan Tidak Siap hendaklah dikeluarkan dan caj ganti rugi tertentu yang ditetapkan (LAD) akan dikenakan terhadap kontraktor mengikut kadar harian yang ditetapkan dalam kontrak iaitu RM5,000 sehari. Tempoh Tanggungan Kecacatan yang ditetapkan dalam kontrak ialah 24 bulan dari tarikh siap projek. Pada pendapat Audit, pelantikan kontraktor adalah memuaskan dan mematuhi peraturan yang ditetapkan. 6.5.4 Pengurusan Kontrak Bahagian Pentadbiran Dan Kewangan, JKR Kedah bertanggungjawab menyedia, mengagih dan mengawal peruntukan. Pengarah JKR Kedah telah dilantik sebagai Pengarah Projek untuk projek jalan dan jambatan ini. Seterusnya melalui Surat Perwakilan Kuasa, Ketua Penolong Pengarah Jalan, JKR telah dilantik sebagai Wakil Pengarah Projek. Bahagian ini juga bertanggungjawab memantau pelaksanaan projek termasuk meluluskan Arahan Perubahan Kerja dan Perakuan Kelambatan Dan Lanjutan Masa.

110








JH302449 Teks 3.indd 111 9/28/09 4:47:53 PM

112 113112

Pada pendapat Audit, pengurusan kontrak adalah memuaskan dan mematuhi peraturan yang ditetapkan. 6.5.5 Perjanjian Kontrak Surat Pekeliling Perbendaharaan Bil. 2 Tahun 1995 menetapkan perjanjian kontrak hendaklah ditandatangani secepat mungkin selepas semua syarat dipersetujui oleh kedua-dua pihak selewat-lewatnya empat bulan dari tarikh Surat Setuju Terima dikeluarkan. Semakan Audit mendapati Surat Setuju Terima telah dikeluarkan pada 1 Oktober 2004 dan diakui terima oleh kontraktor pada 7 November 2004. Manakala perjanjian kontrak telah ditandatangani pada 13 Februari 2005 iaitu dalam tempoh yang ditetapkan. Pada pendapat Audit, perjanjian kontrak adalah memuaskan dan mematuhi peraturan yang telah ditetapkan. 6.5.6 Bon Pelaksanaan, Insurans Tanggungan Awam Dan Insurans Pekerja Arahan Perbendaharaan 200.2 menetapkan sebelum sesuatu kontrak kerja dimulakan, kontraktor hendaklah mengemukakan Bon Pelaksanaan dalam bentuk Jaminan Bank atau Wang Jaminan Pelaksanaan (WJP). Mengikut Surat Pekeliling Perbendaharaan Bil. 2 Tahun 1995 Tambahan 2, kontraktor yang memilih kaedah WJP akan dikenakan potongan 10% daripada bayaran interim pertama dan seterusnya sehingga ia mencapai 5% daripada harga kontrak asal. Kontraktor juga dikehendaki menyerahkan Polisi Insurans Kerja yang mana nilainya tidak kurang daripada harga kontrak. Semakan Audit mendapati bon pelaksanaan telah dikemukakan dalam bentuk Jaminan Bank No. 317PG050001 berjumlah RM1.46 juta dengan jaminan sehingga 31 Mac 2009. Manakala Contractor’s All Risk Policy telah dikemukakan bersamaan dengan nilai yang ditetapkan dalam kontrak. Tempoh insurans meliputi antara 1 Oktober 2004 sehingga 14 Julai 2008. Pada pendapat Audit, syarat kontrak adalah memuaskan kerana semua syarat kontrak telah dipatuhi. 6.5.7 Pelantikan Wakil Pengarah Projek Mengikut kontrak, Pengarah Projek adalah Pengarah JKR Kedah. Manakala mengikut Surat Pekeliling KPKR, Pengarah JKR boleh mewakilkan kuasa beliau kepada orang lain bagi menyelia sesuatu projek. Bagi projek ini beliau telah melantik Ketua Penolong Pengarah Jalan, JKR Kedah sebagai Wakil Pengarah Projek bagi menjalankan tugas-tugasnya. Semasa pengauditan didapati tugas menyelia projek sepertimana yang diturunkan oleh Pengarah Projek telah diambil alih sepenuhnya oleh Juru Perunding yang dilantik oleh kontraktor. Perkara ini bercanggah dengan Surat Pekeliling KPKR. Pada pendapat Audit, pelantikan Wakil Pengarah Projek adalah selaras dengan Surat Pekeliling KPKR, walaupun tugas menyelia dibuat oleh Juru Perunding tanggungjawab tersebut tidak terlepas bagi JKR selaku Wakil Pengarah Projek.

JH302449 Teks 3.indd 112 9/28/09 4:47:53 PM

112 113112

Pada pendapat Audit, pengurusan kontrak adalah memuaskan dan mematuhi peraturan yang ditetapkan. 6.5.5 Perjanjian Kontrak Surat Pekeliling Perbendaharaan Bil. 2 Tahun 1995 menetapkan perjanjian kontrak hendaklah ditandatangani secepat mungkin selepas semua syarat dipersetujui oleh kedua-dua pihak selewat-lewatnya empat bulan dari tarikh Surat Setuju Terima dikeluarkan. Semakan Audit mendapati Surat Setuju Terima telah dikeluarkan pada 1 Oktober 2004 dan diakui terima oleh kontraktor pada 7 November 2004. Manakala perjanjian kontrak telah ditandatangani pada 13 Februari 2005 iaitu dalam tempoh yang ditetapkan. Pada pendapat Audit, perjanjian kontrak adalah memuaskan dan mematuhi peraturan yang telah ditetapkan. 6.5.6 Bon Pelaksanaan, Insurans Tanggungan Awam Dan Insurans Pekerja Arahan Perbendaharaan 200.2 menetapkan sebelum sesuatu kontrak kerja dimulakan, kontraktor hendaklah mengemukakan Bon Pelaksanaan dalam bentuk Jaminan Bank atau Wang Jaminan Pelaksanaan (WJP). Mengikut Surat Pekeliling Perbendaharaan Bil. 2 Tahun 1995 Tambahan 2, kontraktor yang memilih kaedah WJP akan dikenakan potongan 10% daripada bayaran interim pertama dan seterusnya sehingga ia mencapai 5% daripada harga kontrak asal. Kontraktor juga dikehendaki menyerahkan Polisi Insurans Kerja yang mana nilainya tidak kurang daripada harga kontrak. Semakan Audit mendapati bon pelaksanaan telah dikemukakan dalam bentuk Jaminan Bank No. 317PG050001 berjumlah RM1.46 juta dengan jaminan sehingga 31 Mac 2009. Manakala Contractor’s All Risk Policy telah dikemukakan bersamaan dengan nilai yang ditetapkan dalam kontrak. Tempoh insurans meliputi antara 1 Oktober 2004 sehingga 14 Julai 2008. Pada pendapat Audit, syarat kontrak adalah memuaskan kerana semua syarat kontrak telah dipatuhi. 6.5.7 Pelantikan Wakil Pengarah Projek Mengikut kontrak, Pengarah Projek adalah Pengarah JKR Kedah. Manakala mengikut Surat Pekeliling KPKR, Pengarah JKR boleh mewakilkan kuasa beliau kepada orang lain bagi menyelia sesuatu projek. Bagi projek ini beliau telah melantik Ketua Penolong Pengarah Jalan, JKR Kedah sebagai Wakil Pengarah Projek bagi menjalankan tugas-tugasnya. Semasa pengauditan didapati tugas menyelia projek sepertimana yang diturunkan oleh Pengarah Projek telah diambil alih sepenuhnya oleh Juru Perunding yang dilantik oleh kontraktor. Perkara ini bercanggah dengan Surat Pekeliling KPKR. Pada pendapat Audit, pelantikan Wakil Pengarah Projek adalah selaras dengan Surat Pekeliling KPKR, walaupun tugas menyelia dibuat oleh Juru Perunding tanggungjawab tersebut tidak terlepas bagi JKR selaku Wakil Pengarah Projek.

113

6.5.8 Bayaran Kemajuan Pembayaran kepada kontraktor dibuat secara defferred payment sepertimana yang terkandung di dalam dokumen kontrak dan diluluskan oleh Wakil Pengarah Projek iaitu Ketua Penolong Pengarah Bahagian Jalan, JKR Kedah. Semakan Audit terhadap fail baucar bayaran mendapati bayaran kemajuan bagi projek ini telah dibuat sehingga Jun 2008 berjumlah RM29.05 juta. Semakan Audit juga mendapati berlaku kelewatan bayaran antara 20 hingga 111 hari daripada tarikh bayaran mengikut jadual dengan tarikh bayaran sebenar dibuat seperti di Jadual 6.1.

Jadual 6.1 Bayaran Kemajuan Bagi Projek Membina Dan Menyiapkan Jalan Dan Jambatan

Tambang Badak/Seberang Terus

No. Bayaran Kemajuan No. Baucar

Tarikh Bayaran Mengikut Jadual Di

Dalam Kontrak

Tarikh Bayaran

Amaun Tempoh Kelewatan

(RM Juta) (Hari) 1 V0039226 15.11.2004 09.03.2005 5 111 2 V0039227 15.01.2005 09.03.2005 1 51 3 V0039250 15.02.2005 15.03.2005 1 30 4 V0039553 15.03.2005 26.04.2005 1 41 5 V0039708 15.04.2005 28.05.2005 1 43 6 V0039900 15.05.2005 25.06.2005 1 40 7 V0039995 15.06.2005 09.07.2005 1 23 8 V1090442 15.07.2005 15.09.2005 1 60 9 V1090441 15.08.2005 15.09.2005 1 30 10 V1090700 15.09.2005 10.10.2005 1 24 11 V1091193 15.10.2005 06.12.2005 1 50 12 V1091194 15.11.2005 06.12.2005 1 20 13 V1091726 15.12.2005 08.01.2006 1 23 14 V1091960 15.01.2006 06.04.2006 1 101 15 V1091997 15.02.2006 16.04.2006 1 41 16 V1092188 15.03.2006 08.05.2006 1 52 17 V1092378 15.04.2006 12.06.2006 1 57 18 V1092527 15.05.2006 19.07.2006 1 93 19 V1092556 15.06.2006 20.07.2006 1 34 20 V1092751 15.07.2006 15.08.2006 1 30 21 V1092971 15.08.2006 17.09.2006 1 31 22 V1093366 15.09.2006 31.10.2006 1 45 23 V1093673 15.10.2006 31.10.2006 1 45 24 V1094080 15.11.2006 06.12.2006 1 20 25 V1093367 15.12.2006 06.01.2007 1 21

Muktamad V0001009 - 18.06.2008 0.05 Sumber: Bahagian Kewangan JKR

Bagaimanapun, semakan Audit mendapati semua bayaran kemajuan tidak diluluskan oleh Juru Ukur Bahan terlebih dahulu sebelum pembayaran dibuat. Hanya bayaran muktamad sahaja telah diluluskan oleh Juru Ukur Bahan. Pada pendapat Audit, bayaran kemajuan adalah tidak memuaskan di mana berlaku kelewatan pembayaran antara 20 hingga 111 hari dan tidak disemak oleh Juru Ukur Bahan.

JH302449 Teks 3.indd 113 9/28/09 4:47:54 PM

114 115114

6.5.9 Penyediaan Perakuan Muktamad Mengikut Fasal 51.2 Dokumen Kontrak, Pengarah Projek hendaklah mengeluarkan perakuan muktamad dalam tempoh tiga bulan selepas tamat Tempoh Tanggungan Kecacatan. Sebelum penyediaan Perakuan Muktamad, kontraktor dikehendaki menyedia dan mematuhi perkara berikut :

a) Semua Wang Kos Prima dan Wang Peruntukan Sementara diselaraskan.

b) Semua item untuk kuantiti sementara telah dibuat pengukuran semula.

c) Semua item/kerja yang tidak dilaksanakan atau dikurangkan daripada kontrak telah disediakan Arahan Perubahan Kerja.

d) Semua Arahan Perubahan Kerja dan Pelarasan Harga Kontrak dikeluarkan. Semakan Audit mendapati Perakuan Bayaran Muktamad (JKR 66A) telah dikeluarkan pada 28 November 2007 dan telah disemak oleh Ketua Penolong Pengarah Ukur Bahan serta diperakukan oleh Pengarah JKR Kedah. Bagaimanapun, Bahagian Jalan telah lewat mengemukakannya kepada Pegawai Tadbir JKR Kedah iaitu pada 11 Jun 2008 dan pembayaran telah dibuat pada 18 Jun 2008 melalui baucar nombor V0001009 berjumlah RM0.05 juta. Selain itu, didapati bayaran muktamad ini telah dicajkan kepada kod 11000 iaitu bagi kod Bayaran Kerja Awalan dan Kemudahan Jalan. Kesan dari bayaran tersebut mengurangkan peruntukan tersebut bagi projek lain yang telah dirancang untuk dilaksanakan pada tahun 2008. Pada pendapat Audit, penyediaan perakuan muktamad adalah memuaskan. Bagaimanapun, pembayaran tersebut telah dicaj ke kod Bayaran Kerja Awalan dan Kemudahan Jalan. 6.5.10 Arahan Perubahan Kerja Dan Perakuan Harga Kontrak Semasa melaksanakan projek, pihak Jabatan tidak dapat mengelak daripada membuat beberapa perubahan kerja yang menyebabkan berlakunya perubahan kepada harga kontrak. Arahan Perubahan Kerja (APK) dan Pelarasan Harga Kontrak (PHK) yang dikeluarkan oleh Pengarah Projek semasa projek dilaksanakan adalah untuk membuat pelarasan tertentu kepada projek berkenaan. Ada kalanya perkara ini berlaku di luar jangkaan Jabatan sendiri tetapi ada juga disebabkan oleh ketidaktelitian semasa menjalankan kajian tanah atau semasa proses menyediakan lukisan kejuruteraan projek. Sesuatu perubahan daripada kontrak kerja bermaksud sebarang penyimpangan daripada apa-apa yang telah dipersetujui dalam perjanjian kontrak berkaitan dengan pelan, spesifikasi dan senarai kuantiti sama ada dipinda, ditambah atau dikurangkan. Arahan Perbendaharaan 202.2 menyatakan bahawa sebelum sesuatu APK dikeluarkan, pegawai yang bertanggungjawab hendaklah memastikan yang kerja tersebut benar-benar perlu dan terdapat peruntukan yang mencukupi bagi menampung perbelanjaan tambahan. Jumlah perubahan kerja terkumpul yang dicadangkan tidak melebihi RM1 juta atau 20% daripada nilai asal kontrak mengikut mana yang lebih rendah, boleh diluluskan oleh jawatan kuasa yang dipengerusikan oleh Ketua Jabatan Teknik Negeri. Bagi jumlah perubahan kerja yang lebih tinggi, kelulusan hendaklah diperoleh terlebih dahulu daripada Pegawai Kewangan

JH302449 Teks 3.indd 114 9/28/09 4:47:54 PM

114 115114

6.5.9 Penyediaan Perakuan Muktamad Mengikut Fasal 51.2 Dokumen Kontrak, Pengarah Projek hendaklah mengeluarkan perakuan muktamad dalam tempoh tiga bulan selepas tamat Tempoh Tanggungan Kecacatan. Sebelum penyediaan Perakuan Muktamad, kontraktor dikehendaki menyedia dan mematuhi perkara berikut :

a) Semua Wang Kos Prima dan Wang Peruntukan Sementara diselaraskan.

b) Semua item untuk kuantiti sementara telah dibuat pengukuran semula.

c) Semua item/kerja yang tidak dilaksanakan atau dikurangkan daripada kontrak telah disediakan Arahan Perubahan Kerja.

d) Semua Arahan Perubahan Kerja dan Pelarasan Harga Kontrak dikeluarkan. Semakan Audit mendapati Perakuan Bayaran Muktamad (JKR 66A) telah dikeluarkan pada 28 November 2007 dan telah disemak oleh Ketua Penolong Pengarah Ukur Bahan serta diperakukan oleh Pengarah JKR Kedah. Bagaimanapun, Bahagian Jalan telah lewat mengemukakannya kepada Pegawai Tadbir JKR Kedah iaitu pada 11 Jun 2008 dan pembayaran telah dibuat pada 18 Jun 2008 melalui baucar nombor V0001009 berjumlah RM0.05 juta. Selain itu, didapati bayaran muktamad ini telah dicajkan kepada kod 11000 iaitu bagi kod Bayaran Kerja Awalan dan Kemudahan Jalan. Kesan dari bayaran tersebut mengurangkan peruntukan tersebut bagi projek lain yang telah dirancang untuk dilaksanakan pada tahun 2008. Pada pendapat Audit, penyediaan perakuan muktamad adalah memuaskan. Bagaimanapun, pembayaran tersebut telah dicaj ke kod Bayaran Kerja Awalan dan Kemudahan Jalan. 6.5.10 Arahan Perubahan Kerja Dan Perakuan Harga Kontrak Semasa melaksanakan projek, pihak Jabatan tidak dapat mengelak daripada membuat beberapa perubahan kerja yang menyebabkan berlakunya perubahan kepada harga kontrak. Arahan Perubahan Kerja (APK) dan Pelarasan Harga Kontrak (PHK) yang dikeluarkan oleh Pengarah Projek semasa projek dilaksanakan adalah untuk membuat pelarasan tertentu kepada projek berkenaan. Ada kalanya perkara ini berlaku di luar jangkaan Jabatan sendiri tetapi ada juga disebabkan oleh ketidaktelitian semasa menjalankan kajian tanah atau semasa proses menyediakan lukisan kejuruteraan projek. Sesuatu perubahan daripada kontrak kerja bermaksud sebarang penyimpangan daripada apa-apa yang telah dipersetujui dalam perjanjian kontrak berkaitan dengan pelan, spesifikasi dan senarai kuantiti sama ada dipinda, ditambah atau dikurangkan. Arahan Perbendaharaan 202.2 menyatakan bahawa sebelum sesuatu APK dikeluarkan, pegawai yang bertanggungjawab hendaklah memastikan yang kerja tersebut benar-benar perlu dan terdapat peruntukan yang mencukupi bagi menampung perbelanjaan tambahan. Jumlah perubahan kerja terkumpul yang dicadangkan tidak melebihi RM1 juta atau 20% daripada nilai asal kontrak mengikut mana yang lebih rendah, boleh diluluskan oleh jawatan kuasa yang dipengerusikan oleh Ketua Jabatan Teknik Negeri. Bagi jumlah perubahan kerja yang lebih tinggi, kelulusan hendaklah diperoleh terlebih dahulu daripada Pegawai Kewangan

115

Negeri. Semakan Audit mendapati dua APK dan enam PHK telah dikeluarkan untuk projek ini yang melibatkan jumlah terkumpul RM158,965. APK 1 bertarikh 29 Ogos 2007 bagi tujuan memansuhkan jalan susur yang tidak dapat dibina disebabkan terlibat dengan proses pengambilan balik tanah berjumlah RM34,389 dan APK 2 bertarikh 23 September 2007 bagi tujuan pertukaran menggunakan Lantern for Street Lighting of Top Gear Opening Type CPO sebanyak 50 unit berjumlah RM37,500. Kedua-dua APK ini telah diluluskan oleh Pengarah JKR Kedah. Enam Perakuan PHK telah dikeluarkan pada 23 September 2007 iaitu PHK 1 hingga 6. PHK tersebut telah diluluskan oleh Pengarah JKR dalam Mesyuarat Tapak. Butiran lengkap seperti di Jadual 6.2.

Jadual 6.2 Arahan Perubahan Kerja Dan Perakuan Pelarasan Harga Kontrak

No. APK/PHK Perihal Amaun

(RM) APK 1 Mansuhkan sebahagian jalan susur yang tidak dapat dibina

disebabkan terlibat proses pengambilan balik tanah. (34,289.50)

APK 2 Pertukaran menggunakan Lantern for Street Lighting of Top Gear Opening Type CPO sebanyak 50 unit. 37,500.00

PHK 1 Mengeluarkan dari kontrak sebahagian jalan susur yang tidak dapat dibina sebab proses pengambilan balik tanah. 0.00

PHK 2 Pertukaran menggunakan Lantern for Street Lighting of Top Gear Opening. 0.00

PHK 3 Pelarasan Wang Peruntukan Sementara untuk Traffic Signal System (Item 11) di Jalan Menanti. (55,500.00)

PHK 4 Pelarasan Wang Peruntukan Sementara untuk pemasangan paip air (Item 12). (12,400.00)

PHK 5 Pelarasan Wang Peruntukan Sementara untuk Landscaping (Item 2). Kerja landscaping tidak dijalankan. (100,000.00)

PHK 6 Pelarasan Wang Peruntukan Sementara untuk Traffic Diversion And Management (Item 10). 5,725.00

Jumlah (158,964.50) Sumber: Rekod Bahagian Jalan, JKR

Pada pendapat Audit, Jabatan mematuhi peraturan dan tatacara Arahan Perubahan Kerja yang ditetapkan. 6.5.11 Tanggungan Kecacatan Tempoh Tanggungan Kecacatan yang ditetapkan dalam kontrak ialah 24 bulan dari tarikh penyiapan projek iaitu pada 26 Januari 2006. Tempoh Tanggungan Kecacatan bermula pada 27 Januari 2006 dan berakhir pada 26 Januari 2008. Sebarang kerosakan yang berlaku semasa Tempoh Tanggungan Kecacatan hendaklah diperbaiki oleh kontraktor berkenaan. Manakala selepas tempoh tersebut akan ditanggung oleh Kerajaan. Lawatan Audit pada 3 Disember 2008 mendapati terdapat kerosakan selepas tempoh kecacatan seperti di Foto 6.1 hingga Foto 6.3.

JH302449 Teks 3.indd 115 9/28/09 4:47:55 PM

116 117116

Foto 6.1 Permukaan Jalan Berlubang

Foto 6.2 Permukaan Jalan Telah Mendap

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Persimpangan Lampu Isyarat Jalan Gangsa Tarikh : 3 Disember 2008

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Jambatan Tambang Badak Tarikh : 3 Disember 2008

Foto 6.3

Permukaan Jalan Tidak Rata

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Jambatan Tambang Badak Tarikh: 3 Disember 2008

Lawatan pasukan Audit bersama Jurutera dan kontraktor menunjukkan terdapat kerosakan yang telah pun dibaiki oleh kontraktor. Pihak Audit dimaklumkan oleh kontraktor dan Juru Perunding, segala kerosakan jalan dalam tempoh kecacatan dibuat oleh kontraktor tanpa pengawasan oleh pihak JKR. Contoh kerja pembaikan yang dijalankan seperti di Foto 6.4 dan Foto 6.5.

JH302449 Teks 3.indd 116 9/28/09 4:47:56 PM

116 117116

Foto 6.1 Permukaan Jalan Berlubang

Foto 6.2 Permukaan Jalan Telah Mendap

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Persimpangan Lampu Isyarat Jalan Gangsa Tarikh : 3 Disember 2008


Foto 6.3

Permukaan Jalan Tidak Rata

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Jambatan Tambang Badak Tarikh: 3 Disember 2008

Lawatan pasukan Audit bersama Jurutera dan kontraktor menunjukkan terdapat kerosakan yang telah pun dibaiki oleh kontraktor. Pihak Audit dimaklumkan oleh kontraktor dan Juru Perunding, segala kerosakan jalan dalam tempoh kecacatan dibuat oleh kontraktor tanpa pengawasan oleh pihak JKR. Contoh kerja pembaikan yang dijalankan seperti di Foto 6.4 dan Foto 6.5.

117

Foto 6.4 Foto 6.5 Kerja Pembaikan Yang Telah Dijalankan


Pihak Audit juga mendapati terdapat kes vandalisme dan kehilangan pada perabot jalan seperti di Foto 6.6, Foto 6.7 dan Foto 6.8.

Foto 6.6 Hiasan Dinding Yang Dipasang Telah Hilang

Foto 6.7 Nat Yang Telah Hilang


Foto 6.8 Perkataan Dilarang Memancing Di Atas Jambatan Telah Dipadamkan


117

Foto 6.4 Foto 6.5 Kerja Pembaikan Yang Telah Dijalankan


Pihak Audit juga mendapati terdapat kes vandalisme dan kehilangan pada perabot jalan seperti di Foto 6.6, Foto 6.7 dan Foto 6.8.

Foto 6.6 Hiasan Dinding Yang Dipasang Telah Hilang

Foto 6.7 Nat Yang Telah Hilang


Foto 6.8 Perkataan Dilarang Memancing Di Atas Jambatan Telah Dipadamkan


JH302449 Teks 3.indd 117 9/28/09 4:47:57 PM

118 119118

Pada pendapat Audit, pengurusan kontrak Jabatan adalah memuaskan. Bagaimanapun, penyenggaraan semua kecacatan perlu dibuat sebelum Tempoh Tanggungan Kecacatan tamat bagi mengelakkan Kerajaan daripada mengalami kerugian. 6.5.12 Prestasi Projek Mengikut syarat kontrak, projek ini sepatutnya disiapkan pada 31 Mac 2006 iaitu 18 bulan daripada tarikh milik tapak pada 1 Oktober 2004. Namun, projek ini telah disiapkan lebih awal iaitu pada 26 Januari 2006. Jalan dan jambatan tersebut telah dibuka kepada kenderaan pada 28 Januari 2006. Prestasi projek ini dinilai berdasarkan pencapaian fizikal berasaskan jadual pelaksanaan, spesifikasi dan kualiti kerja. Kelewatan menyiapkan kerja, perubahan spesifikasi dan penambahan atau pengurangan kuantiti bahan atau skop kerja boleh mempengaruhi prestasi pelaksanaan projek. a) Pencapaian Fizikal

Prestasi kemajuan projek akan ditentukan dengan membandingkan pencapaian fizikal sebenar tapak bina dengan jadual pelaksanaan. Antara maklumat yang perlu dinyatakan dalam jadual pelaksanaan ialah perincian jenis kerja, tarikh mula kerja, tarikh siap kerja, tempoh masa menyiapkan kerja, peratusan siap kerja dan sebagainya. Semakan Audit terhadap Laporan Kemajuan Bulanan mendapati projek telah disiapkan lebih awal daripada tempoh yang sepatutnya disiapkan dalam kontrak. Prestasi Kerja Projek Jalan Dan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus adalah seperti di Jadual 6.3 dan Carta 6.1.

Jadual 6.3 Prestasi Kerja Projek Jalan Dan Jambatan


Bil. Laporan Bagi Bulan

Kemajuan Mengikut Jadual

Pelaksanaan

Kemajuan Fizikal Ditapak

(%) (%) 1. 12/2004 Tiada Maklumat 2. 01/2005 - 20 3. 02/2005 - 25 4. 03/2005 25 32 5. 04/2005 32 37 6. 05/2005 38 44 7. 06/2005 Tiada Maklumat 8. 07/2005 51 56 9. 08/2005 57 62 10. 09/2005 63 69 11. 10/2005 69 77 12. 11/2005 Tiada Maklumat 13. 12/2005 83 92

Sumber: Bahagian Jalan, JKR

Bagaimanapun, laporan prestasi projek bagi bulan Disember 2004, Jun dan November 2005 tidak dikemukakan oleh JKR kepada pihak Audit.

JH302449 Teks 3.indd 118 9/28/09 4:47:58 PM

118 119118

Pada pendapat Audit, pengurusan kontrak Jabatan adalah memuaskan. Bagaimanapun, penyenggaraan semua kecacatan perlu dibuat sebelum Tempoh Tanggungan Kecacatan tamat bagi mengelakkan Kerajaan daripada mengalami kerugian. 6.5.12 Prestasi Projek Mengikut syarat kontrak, projek ini sepatutnya disiapkan pada 31 Mac 2006 iaitu 18 bulan daripada tarikh milik tapak pada 1 Oktober 2004. Namun, projek ini telah disiapkan lebih awal iaitu pada 26 Januari 2006. Jalan dan jambatan tersebut telah dibuka kepada kenderaan pada 28 Januari 2006. Prestasi projek ini dinilai berdasarkan pencapaian fizikal berasaskan jadual pelaksanaan, spesifikasi dan kualiti kerja. Kelewatan menyiapkan kerja, perubahan spesifikasi dan penambahan atau pengurangan kuantiti bahan atau skop kerja boleh mempengaruhi prestasi pelaksanaan projek. a) Pencapaian Fizikal

Prestasi kemajuan projek akan ditentukan dengan membandingkan pencapaian fizikal sebenar tapak bina dengan jadual pelaksanaan. Antara maklumat yang perlu dinyatakan dalam jadual pelaksanaan ialah perincian jenis kerja, tarikh mula kerja, tarikh siap kerja, tempoh masa menyiapkan kerja, peratusan siap kerja dan sebagainya. Semakan Audit terhadap Laporan Kemajuan Bulanan mendapati projek telah disiapkan lebih awal daripada tempoh yang sepatutnya disiapkan dalam kontrak. Prestasi Kerja Projek Jalan Dan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus adalah seperti di Jadual 6.3 dan Carta 6.1.

Jadual 6.3 Prestasi Kerja Projek Jalan Dan Jambatan


Bil. Laporan Bagi Bulan

Kemajuan Mengikut Jadual

Pelaksanaan

Kemajuan Fizikal Ditapak

(%) (%) 1. 12/2004 Tiada Maklumat 2. 01/2005 - 20 3. 02/2005 - 25 4. 03/2005 25 32 5. 04/2005 32 37 6. 05/2005 38 44 7. 06/2005 Tiada Maklumat 8. 07/2005 51 56 9. 08/2005 57 62 10. 09/2005 63 69 11. 10/2005 69 77 12. 11/2005 Tiada Maklumat 13. 12/2005 83 92

Sumber: Bahagian Jalan, JKR

Bagaimanapun, laporan prestasi projek bagi bulan Disember 2004, Jun dan November 2005 tidak dikemukakan oleh JKR kepada pihak Audit.

Sumb Pada pelaksasiap.

b) PerSpedanmemspesepmenkonitu, sep

Papan Men

Sumber Lokasi : Tarikh : 3

Prestasi K

ber: Analisis Au

pendapat anaan proj

rabot Jalanesifikasi yann dipatuhi amuaskan. sifikasi di anjang Jalndapati hantraktor telahterdapat taerti di Foto

Tanda Dilarggantikan P

: Jabatan AudCH. 550 3 Disember 20

Kerja Projek

udit Mengikut

Audit, prjek telah d

n ng telah diteagar kualiti Pemeriksaadalam kon

lan dan Jnya 22 paph mengganambahan s 6.9 hinggaFoto 6.9

rang MemanPapan Tanda

dit Negara

008

k Jalan Dan

Data JKR

restasi peisiapkan le

etapkan daldan kuan

an Audit mentrak. Menambatan Tpan tanda tikan enamembilan pa

a Foto 6.12.

ncing Atas Ja Had Laju 7

119

Carta 6.1 Jambatan T

laksanaan ebih awal b

am dokumetiti bahan sendapati pngikut pelanTambang Btelah dipas

m papan tanapan tanda .

Jalan 70

P

SumLokaTarik

Tambang Ba

projek aberbanding

en kontrak serta mutuemasangann, 28 papBadak/Sebesang mengda dengan telah dipa

Papan Tand

mber : Jabatan asi : CH. 825kh : 3 Disembe

adak/Sebera

adalah meg daripada

perlu dinya kerja men

n perabot jaan tanda erang Teruikut pelan papan tandsang oleh

Foto 6.1da Simpang

Berada Di

Audit Negara er 2008

ang Terus

emuaskan tarikh sep

takan dengncapai tahaalan tidak mperlu dipa

us. Lawataditetapkan.da lain. Di skontraktor.

0 Tiga Sepatusini

a

kerana patutnya

gan jelas ap yang mengikut sang di n Audit . Pihak samping Contoh

utnya

Sumb Pada pelaksasiap.

b) PerSpedanmemspesepmenkonitu, sep

Papan Men

Sumber Lokasi : Tarikh : 3

Prestasi K

ber: Analisis Au

pendapat anaan proj

rabot Jalanesifikasi yann dipatuhi amuaskan. sifikasi di anjang Jalndapati hantraktor telahterdapat taerti di Foto

Tanda Dilarggantikan P

: Jabatan AudCH. 550 3 Disember 20

Kerja Projek

udit Mengikut

Audit, prjek telah d

n ng telah diteagar kualiti Pemeriksaadalam kon

lan dan Jnya 22 paph mengganambahan s 6.9 hinggaFoto 6.9

rang MemanPapan Tanda

dit Negara

008

k Jalan Dan

Data JKR

restasi peisiapkan le

etapkan daldan kuan

an Audit mentrak. Menambatan Tpan tanda tikan enamembilan pa

a Foto 6.12.

ncing Atas Ja Had Laju 7

119

Carta 6.1 Jambatan T

laksanaan ebih awal b

am dokumetiti bahan sendapati pngikut pelanTambang Btelah dipas

m papan tanapan tanda .

Jalan 70

P

SumLokaTarik

Tambang Ba

projek aberbanding

en kontrak serta mutuemasangann, 28 papBadak/Sebesang mengda dengan telah dipa

Papan Tand

mber : Jabatan asi : CH. 825kh : 3 Disembe

adak/Sebera

adalah meg daripada

perlu dinya kerja men

n perabot jaan tanda erang Teruikut pelan papan tandsang oleh

Foto 6.1da Simpang

Berada Di

Audit Negara er 2008

ang Terus

emuaskan tarikh sep

takan dengncapai tahaalan tidak mperlu dipa

us. Lawataditetapkan.da lain. Di skontraktor.

0 Tiga Sepatusini

a

kerana patutnya

gan jelas ap yang mengikut sang di n Audit . Pihak samping Contoh

utnya

JH302449 Teks 3.indd 119 9/28/09 4:48:27 PM

120 121120

Foto 6.11 Papan Tanda Awas Kurangkan Laju

Menggantikan Papan Tanda Had Laju 30

Foto 6.12 Papan Tanda Arah Kanan Dan Kiri Telah

Ditambah

Sumber : Jabatan Audit Negara Tarikh : 3 Disember 2008 Lokasi : CH. 775

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : CH. 975 Tarikh : 3 Disember 2008

c) Ujian Ketebalan Premix

Setiap jalan yang dibina akan diuji bagi menentukan secara spesifik ketebalan minimum pembinaan yang telah dilakukan. Bagi menentukan kontraktor mematuhi spesifikasi kerja yang ditetapkan dalam kontrak, pihak Audit telah melakukan ujian coring bersama-sama dengan pegawai JKR pada 12 Mac 2009. Pihak Audit mendapati kontraktor telah menepati spesifikasi ketebalan premix sepertimana di dalam pelan. Foto 6.13 dan Foto 6.14 menunjukkan ujian coring yang telah dijalankan.

Foto 6.13 Foto 6.14 Ujian Coring Yang Telah Dijalankan

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : CH. 975 Tarikh : 12 Mac 2009

Pada pendapat Audit, pematuhan terhadap spesifikasi projek mengenai kualiti dan kuantiti di dalam dokumen kontrak adalah memuaskan.

JH302449 Teks 3.indd 120 9/28/09 4:48:28 PM

120 121120

Foto 6.11 Papan Tanda Awas Kurangkan Laju

Menggantikan Papan Tanda Had Laju 30

Foto 6.12 Papan Tanda Arah Kanan Dan Kiri Telah

Ditambah

Sumber : Jabatan Audit Negara Tarikh : 3 Disember 2008 Lokasi : CH. 775

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : CH. 975 Tarikh : 3 Disember 2008

c) Ujian Ketebalan Premix

Setiap jalan yang dibina akan diuji bagi menentukan secara spesifik ketebalan minimum pembinaan yang telah dilakukan. Bagi menentukan kontraktor mematuhi spesifikasi kerja yang ditetapkan dalam kontrak, pihak Audit telah melakukan ujian coring bersama-sama dengan pegawai JKR pada 12 Mac 2009. Pihak Audit mendapati kontraktor telah menepati spesifikasi ketebalan premix sepertimana di dalam pelan. Foto 6.13 dan Foto 6.14 menunjukkan ujian coring yang telah dijalankan.

Foto 6.13 Foto 6.14 Ujian Coring Yang Telah Dijalankan

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : CH. 975 Tarikh : 12 Mac 2009

Pada pendapat Audit, pematuhan terhadap spesifikasi projek mengenai kualiti dan kuantiti di dalam dokumen kontrak adalah memuaskan.

121

6.5.13 Penyelenggaraan Rekod Rekod dan dokumen yang berkaitan ada disimpan dengan sempurna oleh Jabatan bagi memudahkan Jabatan menguruskan projek serta membuat rujukan terhadap rekod dan dokumen yang berkenaan. Bahagian yang terlibat seperti Bahagian Jalan, Bahagian Ukur Bahan serta Bahagian Kewangan ada menyimpan rekod yang berkaitan. Bagaimanapun, pihak Audit mendapati bagi kerja yang diselia oleh perunding, masih terdapat rekod dan dokumen yang tidak diserahkan kepada Jabatan. Antaranya semua dokumen di tapak projek seperti site diary, minit mesyuarat tapak, rekod kualiti dan pelan dan sebagainya yang merupakan milik JKR Kedah masih belum diserahkan kepada JKR walaupun projek tersebut telah siap. Manakala As Built Drawing hendaklah disediakan oleh kontraktor dan dikemukakan kepada JKR selepas satu bulan dari tarikh tamat tempoh siap kerja. Semakan Audit mendapati kontraktor tidak menyediakan As Built Drawing dalam tempoh yang ditetapkan dan masih belum menyerahkan lukisan tersebut kepada pihak JKR. Pada pendapat Audit, penyelenggaraan rekod Jabatan adalah tidak memuaskan kerana dokumen seperti site diary, minit mesyuarat tapak, rekod kualiti, pelan dan As

Built Drawing masih belum diserahkan walaupun projek telah siap. Rekod ini perlu bagi memudahkan rujukan dan tujuan penyenggaraan oleh JKR. 6.5.14 Prestasi Kewangan Keperluan kewangan adalah aspek paling penting yang akan menentukan sama ada projek dapat dilaksanakan mengikut perancangan. Setiap tahun, Jabatan akan menyenaraikan projek di bawah Program Jalan Dan Jambatan baru berserta kos yang akan dilaksanakan. Cadangan anggaran perbelanjaan ini disediakan dengan mengambil kira cadangan perbelanjaan daripada JKR Daerah. Kerajaan Negeri telah meluluskan sejumlah RM29.3 juta bagi Projek Khas Jalan Dan Jambatan. Berdasarkan bajet yang diluluskan, sejumlah RM29.3 juta telah diterima daripada Kerajaan Negeri bagi menjayakan Projek Khas Jalan Dan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus yang melibatkan perbelanjaan berjumlah RM29.05 juta. Butiran lengkap adalah seperti di Jadual 6.4.

Jadual 6.4 Peruntukan Yang Diluluskan Bagi Tempoh Tahun 2004 Hingga 2006

Tahun Peruntukan

yang Diluluskan Perbelanjaan Sehingga

31 Disember (RM Juta) (RM Juta) Kod 19000 Kod 19000 Kod 11000

2005 17 17 - 2006 12 12 - 2007 0.3 0 - 2008 Token RM10 0 0.05

Jumlah 29.3 29 0.05 Sumber: Bahagian Kewangan, JKR

Semakan Audit mendapati pada tahun 2007, Kerajaan Negeri telah memperuntukkan sejumlah RM0.3 juta. Bagaimanapun, ianya tidak dibelanjakan langsung. Seterusnya pada tahun 2008, tiada peruntukan di bawah projek ini. Oleh itu, bayaran muktamad sejumlah RM0.05 juta untuk projek ini telah dibayar menggunakan wang peruntukan bagi Bayaran Kerja Awalan Dan Kemudahan Jalan.

JH302449 Teks 3.indd 121 9/28/09 4:48:29 PM

122 123122

Pada pendapat Audit, prestasi kewangan bagi projek ini adalah tidak memuaskan kerana pengurusan perbelanjaan dibuat menggunakan peruntukan lain. 6.5.15 Pemantauan Sistem pemantauan yang berkesan adalah penting bagi memastikan pelaksanaan sesuatu projek berjaya mencapai matlamatnya. Semakan Audit mendapati beberapa peringkat pemantauan diwujudkan seperti berikut: a) Peringkat Bahagian Jalan

i) Mesyuarat Projek Mesyuarat ini telah diadakan bagi memastikan projek yang dirancang dan projek yang sedang dalam pembinaan dilaksanakan mengikut jadual. Mesyuarat ini dipengerusikan oleh Ketua Penolong Pengarah Bahagian Jalan dan dihadiri oleh Jurutera serta pegawai teknikal yang lain. Mesyuarat ini turut disertai oleh kontraktor dan Juru Perunding. Masalah yang timbul semasa pelaksanaan projek turut dibincangkan dalam mesyuarat ini. Bagi projek ini, tiga kali mesyuarat telah diadakan iaitu pada 26 Jun 2004, 15 Julai 2004 dan 7 September 2004.

ii) Mesyuarat Tapak Surat Pekeliling KPKR Bil. 3 Tahun 1991 menghendaki mesyuarat tapak bagi kontrak bernilai RM4 juta ke atas hendaklah diadakan sekali dalam tempoh tiga bulan. Mesyuarat tapak telah dilakukan bersama dengan kontraktor dan Juru Perunding. Bagaimanapun, mesyuarat tapak hanya diadakan sebanyak tiga kali iaitu pada 23 November 2004, 3 Januari 2005 dan 19 Mei 2005 bertempat di tapak projek. Mesyuarat ini dipengerusikan oleh Ketua Penolong Pengarah Bahagian Jalan atau wakilnya. Mesyuarat ini membincangkan mengenai arahan yang diberikan oleh Pegawai Penguasa. Selain itu, ia juga membincangkan masalah yang timbul di tapak projek.

b) Laporan Kemajuan Bulanan

Laporan kemajuan yang disediakan oleh Juru Perunding pada setiap bulan perlu disemak oleh pegawai yang bertanggungjawab. Pihak Jabatan akan memastikan arahan Pegawai Penguasa dipatuhi semasa pembinaan jalan dilaksanakan. Semakan Audit mendapati Laporan Kemajuan Bulanan disediakan setiap bulan tetapi tiga daripada 13 Laporan tersebut tidak dikemukakan untuk semakan Audit iaitu bagi bulan Disember 2004, Jun 2005 dan November 2005.

c) Buku Harian Tapak Kontraktor hendaklah menyediakan Buku Harian Tapak mengikut standard JKR di pejabat tapak. Ia hendaklah disahkan oleh ketua pasukan penyelia tapak projek. Buku harian tersebut merupakan dokumen penting yang boleh membantu semasa penilaian tuntutan kontraktor dan menilai kerja tambahan kontrak. Buku ini juga merekodkan berkaitan cuaca, bilangan pekerja di tapak bina, arahan-arahan Pengarah Projek, jenis kerja yang dijalankan, jenis dan bahan binaan di tapak, loji serta alat kelengkapan kontraktor di tapak. Hanya salinan Buku Harian Tapak dikemukakan oleh kontraktor

122







JH302449 Teks 3.indd 122 9/28/09 4:48:30 PM

122 123122







123

untuk semakan Audit apabila diminta. Semakan Audit mendapati Buku Harian Tapak tidak lengkap dan kemas kini.

d) Peringkat Jabatan i) Mesyuarat Jabatan

Mesyuarat ini membincangkan perkara berkaitan pengurusan Jabatan dan telah diadakan pada setiap minggu di bawah kelolaan Bahagian Pengurusan Korporat, JKR. Mesyuarat ini dipengerusikan oleh Pengarah JKR Kedah dan dihadiri oleh Ketua Penolong Pengarah Bahagian Bangunan, Ketua Penolong Pengarah Bahagian Elektrikal, Ketua Penolong Pengarah Bahagian Jalan, Ketua Penolong Pengarah Bahagian Mekanikal, Ketua Penolong Pengarah Bahagian Ukur Bahan serta pegawai di Bahagian Pentadbiran Dan Kewangan. Semua perkara berkaitan dengan pengurusan pentadbiran, kewangan dan projek Jabatan dibincangkan semasa mesyuarat ini.

Pada pendapat Audit, pemantauan adalah tidak memuaskan kerana tidak wujud mekanisme pemantauan yang mencukupi bagi memastikan pelaksanaan projek ini mencapai matlamatnya walaupun mesyuarat Jabatan diadakan secara mingguan. 6.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT Projek membina dan menyiapkan Jalan Dan Jambatan Tambang Badak/Seberang Terus, Bandaraya Alor Setar adalah bertujuan mempertingkatkan sosioekonomi dan memenuhi keperluan pembangunan serta mengatasi kesesakan lalu lintas. Projek ini merupakan satu contoh projek yang berjaya disiapkan dalam tempoh masa yang ditetapkan. JKR juga telah berjaya membina jalan dan jambatan yang dirancang berdasarkan perancangan tanpa menghadapai masalah kualiti yang serius. Bagaimanapun, dari aspek pelaksanaan projek terdapat beberapa kelemahan dalam pengurusan yang melibatkan kecekapan dan keberkesanan. Adalah disyorkan perkara seperti berikut diambil tindakan oleh pihak JKR: a) Fail dan dokumen projek perlu diselenggarakan oleh JKR dengan lengkap dan kemas

kini bagi memastikan projek dilaksanakan dan dipantau dengan teratur;

b) Pemantauan lebih teliti perlu dibuat berdasarkan perjanjian kontrak bagi memastikan JKR/Juru Perunding menjalankan kawal selia secukupnya supaya kerja pembinaan mengikut spesifikasi kerja yang ditetapkan; dan

c) Pemantauan yang menyeluruh oleh JKR terhadap pelaksanaan projek termasuk kerja pembaikan kerosakan jalan dalam tempoh kecacatan hendaklah dilaksanakan.

122







JH302449 Teks 3.indd 123 9/28/09 4:48:31 PM

124 125

124

MAJLIS PERBANDARAN SUNGAI PETANI 7. PENGURUSAN SISTEM CUKAI TAKSIRAN BERKOMPUTER 7.1 LATAR BELAKANG 7.1.1 Kawasan pentadbiran Majlis Perbandaran Sungai Petani (Majlis) adalah seluas 922.6 km persegi dan terbahagi kepada lima Zon dan tujuh Cawangan Kecil. Majlis adalah bertanggungjawab untuk menyediakan perkhidmatan perbandaran yang berkualiti dan melaksanakan pembangunan infrastruktur kepada 0.41 juta penduduk di kawasan pentadbirannya. 7.1.2 Cukai taksiran merupakan hasil utama Majlis. Seksyen 127, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) memperuntukkan kuasa kepada Pihak Berkuasa Tempatan untuk mengutip cukai taksiran terhadap premis atau pegangan berkadar yang termasuk dalam kawasan pentadbirannya. Sehingga akhir tahun 2008, Majlis mempunyai 142,399 pegangan berkadar dan terbahagi kepada dua kategori iaitu bangunan dan tanah kosong. Pegangan bagi kategori bangunan adalah sebanyak 105,963 unit manakala bagi kategori tanah kosong pula adalah sebanyak 36,436 unit. Pada tahun 2006, sejumlah RM24.12 juta cukai taksiran telah dapat dikutip dan meningkat kepada RM26.13 juta pada tahun 2007. Sehingga Disember 2008, Majlis telah berjaya mengutip sejumlah RM26.22 juta. 7.1.3 Majlis menggunakan Sistem Bersepadu Pihak Berkuasa Tempatan (SBPBT) untuk merekodkan cukai taksiran. Sistem ini mula digunakan pada tahun 2003 bagi menggantikan Sistem Kerajaan Tempatan (SIMKET). SBPBT mempunyai tiga modul utama dan sembilan sub modul dan modul yang digunakan secara langsung adalah Modul Taksiran dan Modul Akaun Belum Terima. 7.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN Objektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada aktiviti pengurusan pungutan cukai taksiran telah dirancang, dilaksana dan dipantau dengan cekap dan berkesan bagi mencapai matlamat yang telah ditetapkan. 7.3 SKOP PENGAUDITAN

Skop pengauditan adalah meliputi aspek pengurusan pengenaan kadar cukai taksiran yang diproses melalui Modul Taksiran dan pengurusan kutipan serta tunggakan cukai taksiran bagi tahun 2006 hingga 2008. 7.4 KAEDAH PENGAUDITAN

Kaedah pengauditan yang dijalankan adalah dengan membuat semakan terhadap daftar permohonan dan fail pegangan di Jabatan Bangunan, Jabatan Penilaian, Unit Pusat Setempat (OSC) dan rekod kewangan Jabatan Perbendaharaan. Pengauditan juga turut dijalankan dengan membuat analisis data menggunakan perisian Audit Command Language

(ACL). Ini adalah untuk memastikan kesahihan, kesempurnaan, ketepatan dan integriti data.

124





124





JH302449 Teks 3.indd 124 9/28/09 4:48:31 PM

124 125

124





125

Temu bual dengan pegawai Majlis dan lawatan ke premis juga telah dijalankan. Jumlah premis yang dilawati adalah sebanyak 42 buah rumah kediaman, 20 premis perniagaan dan tiga buah kilang/industri. 7.5 PENEMUAN AUDIT 7.5.1 Pengurusan Cukai Taksiran a) Pengenaan Cukai Taksiran

Seksyen 129, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) menyatakan bahawa Pihak Berkuasa Tempatan boleh membahagikan kawasannya kepada dua bahagian atau lebih dan Majlis boleh mengenakan kadar yang berlainan mengikut kegunaan sebenar sesuatu pegangan. Jenis pegangan yang dikenakan cukai adalah dikategorikan kepada dua iaitu bangunan dan tanah kosong. Bagi kategori bangunan, pegangan adalah dibahagikan kepada tiga jenis iaitu kediaman, perniagaan dan industri. Manakala bagi kategori tanah kosong pula dibahagikan kepada kediaman, perniagaan, industri dan pertanian. Semakan Audit terhadap proses pengenaan cukai taksiran oleh Majlis mendapati perkara berikut:

i) Permohonan Cadangan Pemajuan - Proses permohonan cadangan pemajuan

bermula apabila urus setia OSC Majlis menerima permohonan daripada individu ataupun pemaju yang bercadang untuk memajukan sesebuah tempat. Permohonan cadangan yang dikemukakan terbahagi kepada tiga kategori permohonan iaitu permohonan serentak, kebenaran merancang dan pelan kejuruteraan. Dokumen permohonan yang diterima akan disemak oleh pihak urus setia dan maklumat yang berkaitan cadangan berkenaan akan dimasukkan ke portal OSC sebelum diedarkan kepada semua Agensi Teknikal yang terlibat sama ada Agensi dalaman atau luaran bagi mendapatkan sokongan dan kelulusan. Agensi Teknikal luar yang terlibat adalah Indah Water Konsortium (IWK), Jabatan Alam Sekitar (JAS), Jabatan Bekalan Air Kedah (JBA), Tenaga Nasional Berhad (TNB), Jabatan Kerja Raya (JKR), Jabatan Perancang Bandar Dan Desa (JPBD) dan lain-lain. Semakan Audit mendapati tempoh masa yang ditetapkan untuk memproses permohonan cadangan pemajuan adalah seperti di Jadual 7.1.

Jadual 7.1 Tempoh Piagam Permohonan Cadangan Pemajuan

Jenis Permohonan Definisi

Piagam (Ada RT)

(Hari)

Piagam (Tiada RT)

(Hari)

Serentak

Perihal Tanah (Pecah Sempadan dan Ubah Syarat) + Kebenaran Merancang + Pelan Bangunan + Pelan Kejuruteraan

111 139

Perihal Tanah (Penyerahan Balik dan Pemberimilikan Semula) + Kebenaran Merancang + Pelan Bangunan + Pelan Kejuruteraan

111 139

(Pecah Sempadan dan Ubah Syarat) + Kebenaran Merancang + Pelan Bangunan

111 111

(Penyerahan Balik dan Pemberimilikan Semula) + Kebenaran Merancang + Pelan Bangunan

108 139

(Pecah Sempadan + Ubah Syarat) + Kebenaran Merancang + Pelan Kejuruteraan

111 139

(Penyerahan Balik dan Pemberimilikan Semula) + 111 139 124





124




(ACL). Ini adalah untuk memastikan kesahihan, kesempurnaan, ketepatan dan integriti data. 125

Temu bual dengan pegawai Majlis dan lawatan ke premis juga telah dijalankan. Jumlah premis yang dilawati adalah sebanyak 42 buah rumah kediaman, 20 premis perniagaan dan tiga buah kilang/industri. 7.5 PENEMUAN AUDIT 7.5.1 Pengurusan Cukai Taksiran a) Pengenaan Cukai Taksiran

Seksyen 129, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) menyatakan bahawa Pihak Berkuasa Tempatan boleh membahagikan kawasannya kepada dua bahagian atau lebih dan Majlis boleh mengenakan kadar yang berlainan mengikut kegunaan sebenar sesuatu pegangan. Jenis pegangan yang dikenakan cukai adalah dikategorikan kepada dua iaitu bangunan dan tanah kosong. Bagi kategori bangunan, pegangan adalah dibahagikan kepada tiga jenis iaitu kediaman, perniagaan dan industri. Manakala bagi kategori tanah kosong pula dibahagikan kepada kediaman, perniagaan, industri dan pertanian. Semakan Audit terhadap proses pengenaan cukai taksiran oleh Majlis mendapati perkara berikut:

i) Permohonan Cadangan Pemajuan - Proses permohonan cadangan pemajuan

bermula apabila urus setia OSC Majlis menerima permohonan daripada individu ataupun pemaju yang bercadang untuk memajukan sesebuah tempat. Permohonan cadangan yang dikemukakan terbahagi kepada tiga kategori permohonan iaitu permohonan serentak, kebenaran merancang dan pelan kejuruteraan. Dokumen permohonan yang diterima akan disemak oleh pihak urus setia dan maklumat yang berkaitan cadangan berkenaan akan dimasukkan ke portal OSC sebelum diedarkan kepada semua Agensi Teknikal yang terlibat sama ada Agensi dalaman atau luaran bagi mendapatkan sokongan dan kelulusan. Agensi Teknikal luar yang terlibat adalah Indah Water Konsortium (IWK), Jabatan Alam Sekitar (JAS), Jabatan Bekalan Air Kedah (JBA), Tenaga Nasional Berhad (TNB), Jabatan Kerja Raya (JKR), Jabatan Perancang Bandar Dan Desa (JPBD) dan lain-lain. Semakan Audit mendapati tempoh masa yang ditetapkan untuk memproses permohonan cadangan pemajuan adalah seperti di Jadual 7.1.

Jadual 7.1 Tempoh Piagam Permohonan Cadangan Pemajuan


Piagam (Ada RT)

(Hari)

Piagam (Tiada RT)

(Hari)

Serentak

Perihal Tanah (Pecah Sempadan dan Ubah Syarat) + Kebenaran Merancang + Pelan Bangunan + Pelan Kejuruteraan

111 139

Perihal Tanah (Penyerahan Balik dan Pemberimilikan Semula) + Kebenaran Merancang + Pelan Bangunan + Pelan Kejuruteraan

111 139

(Pecah Sempadan dan Ubah Syarat) + Kebenaran Merancang + Pelan Bangunan

111 111

(Penyerahan Balik dan Pemberimilikan Semula) + Kebenaran Merancang + Pelan Bangunan

108 139

(Pecah Sempadan + Ubah Syarat) + Kebenaran Merancang + Pelan Kejuruteraan

111 139

(Penyerahan Balik dan Pemberimilikan Semula) + 111 139

JH302449 Teks 3.indd 125 9/28/09 4:48:33 PM

126 127126


Piagam (Ada RT)

(Hari)

Piagam (Tiada RT)

(Hari)

Serentak

Kebenaran Merancang + Pelan Kejuruteraan Kebenaran Merancang + Pelan Bangunan + Pelan Kejuruteraan

80 108

(Pecah Sempadan + Ubah Syarat) + Kebenaran Merancang

108 139

(Penyerahan Balik dan Pemberimilikan Semula) + Kebenaran Merancang

108 139

Kebenaran Merancang + Pelan Bangunan 69 108 Kebenaran Merancang + Pelan Kejuruteraan 80 108 Pelan Bangunan + Pelan Kejuruteraan 80 80 Pecah Sempadan dan Ubah Syarat 108 139 Penyerahan Balik dan Pemberimilikan Semula 108 139

Kebenaran Merancang

Kebenaran Merancang 57 108 Pelan Landskap 57 80 Pelan Nama Taman 57 80 Pelan Nama Jalan 57 80

Pelan Kujuruteraan

Pelan Kejuruteraan termasuk Pelan Kerja Tanah, Pelan Jalan dan Parit, Pelan Lampu Jalan

57 80

Pelan Kerja Tanah 57 80 Pelan Jalan dan Perparitan, dan Pelan Lampu Jalan

57 80

Pelan Lampu Jalan 57 80 Pelan Jalan dan Perparitan 57 80 Pelan Kerja Tanah + Pelan Jalan Dan Perparitan 57 80

Sumber: Data Portal OSC Majlis Sehingga Februari 2009 Nota: RT- Rancangan Tempatan

Semua maklum balas yang diterima akan dibentangkan dalam Mesyuarat Jawatankuasa OSC bagi mendapatkan keputusan sama ada cadangan yang dikemukakan boleh diterima ataupun ditolak. Bagi permohonan yang diterima, Jabatan Perancang kemudiannya akan mengeluarkan surat kelulusan yang ditandatangani oleh Yang Dipertua Majlis dan salinan surat kelulusan permohonan berkenaan dihantar kepada Jabatan Penilaian bagi proses penilaian. Sehingga Disember 2008, sebanyak 228 permohonan cadangan pemajuan telah diterima. Daripada jumlah berkenaan, sebanyak 123 permohonan atau 54% telah diluluskan, 61 permohonan atau 27% masih dalam proses, 17 permohonan atau 7% ditangguhkan, 24 permohonan atau 10.5% ditolak dan tiga permohonan atau 1.3% telah dibatalkan seperti di Jadual 7.2.

Jadual 7.2 Permohonan Cadangan Pemajuan Yang Diterima Sehingga Disember 2008 Jenis Permohonan Lulus Proses Tangguh Tolak Batal Jumlah

Permohonan Serentak 38 6 3 11 2 60 Kebenaran Merancang 66 1 14 13 1 95 Pelan Kejuruteraan 19 54 - - - 73

Jumlah 123 61 17 24 3 228 Sumber: Data Portal OSC Majlis Sehingga Februari 2009

Semakan Audit selanjutnya mendapati daripada 123 permohonan yang diluluskan, sebanyak 79 atau 64.2% daripada jumlah permohonan yang diluluskan adalah melampaui masa piagam yang telah ditetapka. Butirannya adalah seperti di Jadual 7.3.

Jadual 7.3

JH302449 Teks 3.indd 126 9/28/09 4:48:33 PM

126 127126


Piagam (Ada RT)

(Hari)

Piagam (Tiada RT)

(Hari)

Serentak


80 108


108 139


108 139


Kebenaran Merancang


Pelan Kujuruteraan


57 80


57 80








Jadual 7.3

127

Bilangan Permohonan Yang Diluluskan Melebihi Tempoh Piagam

Jenis Permohonan Jumlah

Permohonan Diluluskan

Lulus Dalam

Tempoh Piagam

Peratus Lulus

Lulus Melebihi Tempoh Piagam

Peratus Lulus

(%) (%) Serentak 38 16 42.1 22 57.9 Kebenaran Merancang 66 27 40.9 39 59.1 Pelan Kejuruteraan 19 1 5.3 18 94.7

Jumlah 123 44 35.8 79 64.2 Sumber: Data Portal OSC Majlis Sehingga Februari 2009

Berdasarkan maklum balas yang diterima daripada Majlis, punca kelewatan

permohonan diluluskan adalah kerana pemohon lewat mengemukakan pelan

pindaan serta tidak mematuhi syarat yang telah ditetapkan oleh Jabatan Teknikal.

Terdapat juga permohonan yang lengkap diterima tetapi kelulusan tidak dapat

diberikan kerana permohonan berkenaan perlu dirujuk terlebih dahulu kepada pihak

pengurusan atasan (Jawatankuasa Perancang Negeri) seperti pembangunan luar

kawasan.

Pada pendapat Audit, proses kelulusan permohonan cadangan pemajuan adalah memuaskan walaupun 64% daripada jumlah permohonan yang diluluskan adalah melebihi tempoh masa piagam yang telah ditetapkan, kelewatan ini adalah disebabkan oleh kelewatan pemohon sendiri dalam mematuhi kehendak Jabatan Teknikal.

ii) Permohonan Kelulusan Pelan Bangunan - Seksyen 70(A), (B) dan (C) Akta Jalan, Parit Dan Bangunan 1974 menyatakan bahawa pelan dan penentuan berkenaan dengan kerja tanah yang hendak dijalankan perlu dikemukakan kepada Pihak Berkuasa Tempatan terlebih dahulu untuk kelulusan. Permohonan pelan bangunan yang diterima adalah merangkumi pelan bagi binaan baharu dan mengubahsuai bangunan. Permohonan ini juga seperti permohonan cadangan pemajuan perlu mendapat maklum balas daripada semua Agensi yang terlibat. Mengikut piagam, tempoh masa bagi meluluskan permohonan pelan adalah seperti di Jadual 7.4.

Jadual 7.4 Tempoh Piagam Permohonan Pelan Bangunan


Piagam (Ada RT)

(Hari)

Piagam (Tiada RT)

(Hari) Pelan Bangunan Pelan Bangunan 69 69 Permit Pembinaan Kecil

Permit Untuk Pembinaan Kecil atau Perubahan dan Tambahan Kecil selaras UUK 18, UKBS 1984

69 69

Permit Sementara Bangunan

Permit Sementara untuk Bangunan/Struktur Sementara selaras UUK 19, UKBS 1984

69 69

Pelan Sanitari Pelan dikemukakan untuk rekod sahaja 69 69 Pelan Konkrit Tetulang Pelan dikemukakan untuk rekod sahaja 69 69


Maklum balas yang diterima dari semua Agensi Teknikal akan dibentangkan dalam Mesyuarat Jawatankuasa OSC Majlis sebelum keputusan permohonan dikeluarkan.

126


Piagam (Ada RT)

(Hari)

Piagam (Tiada RT)

(Hari)

Serentak


80 108


108 139


108 139


Kebenaran Merancang


Pelan Kujuruteraan


57 80


57 80








Jadual 7.3

JH302449 Teks 3.indd 127 9/28/09 4:48:35 PM

128 129128

Setelah ianya diputuskan, Jabatan Bangunan akan mengeluarkan surat kelulusan kepada permohonan yang diluluskan. Sehingga akhir tahun 2008, Majlis menerima sebanyak 1,520 permohonan pelan bangunan (maklumat dari Portal OSC pada Februari 2009). Daripada jumlah berkenaan, sebanyak 1,004 permohonan atau 66% telah diluluskan, 366 permohonan atau 24% masih dalam proses, 24 permohonan atau 1.3% telah ditolak, dua atau 0.1% dibatalkan dan 124 permohonan atau 8.2% telah ditangguhkan. Semakan Audit terhadap permohonan yang telah diluluskan mendapati sebanyak 713 atau 71% permohonan adalah mengikut tempoh masa piagam. Bagaimanapun, terdapat permohonan yang diterima pada tahun 2007, masih lagi dalam status proses walaupun maklum balas daripada semua Agensi Teknikal yang terlibat telah diperoleh. Sebanyak 39 permohonan yang diterima pada tahun berkenaan masih belum diambil tindakan oleh Jabatan Bangunan. Semakan Audit mendapati kelulusan permohonan bagi sebahagian daripada 39 permohonan ini adalah tertakluk di bawah kuasa pentadbiran seperti permohonan permit sementara dan pelan bangunan bagi rumah sesebuah.

Pada pendapat Audit, proses kelulusan permohonan pelan bangunan adalah memuaskan kerana 71% permohonan diluluskan dalam tempoh piagam.

iii) Permohonan Sijil Layak Menduduki - Kelulusan permohonan Sijil Layak Menduduki adalah tertakluk di bawah kuasa pentadbiran. Apabila pembinaan bangunan telah disiapkan, pihak Perunding Arkitek atau Jurutera akan membuat permohonan Sijil Layak Menduduki bangunan daripada Majlis. Proses permohonan ini juga seperti permohonan yang lain di mana ianya perlu mendapat sokongan dan kelulusan daripada semua Agensi Teknikal yang terlibat. Maklum balas yang diterima akan dikumpulkan oleh urus setia OSC dan dikemukakan kepada Jabatan Bangunan untuk proses pengeluaran sijil. Tempoh masa bagi memproses permohonan ini seperti mana piagam adalah dalam tempoh 14 hari. Setelah diluluskan, salinan perakuan sijil berkenaan akan diserahkan kepada Jabatan Penilaian untuk proses penilaian. Semakan Audit mendapati proses kelulusan Sijil Layak Menduduki dan pengenaan cukai taksiran adalah mengikut prosedur yang telah ditetapkan. Sehingga Disember 2008, sebanyak 130 permohonan telah diterima oleh Majlis (maklumat dari Portal OSC pada Februari 2009). Sebanyak 105 permohonan telah diluluskan dan 25 permohonan lagi masih dalam proses untuk diluluskan. Daripada 105 permohonan yang diluluskan, sebanyak 65 atau 62% permohonan telah diluluskan melebihi tempoh masa piagam yang ditetapkan.

Pada pendapat Audit, proses kelulusan permohonan Sijil Layak Menduduki adalah tidak memuaskan kerana 62% daripada jumlah permohonan yang diterima adalah lewat diluluskan.

JH302449 Teks 3.indd 128 9/28/09 4:48:36 PM

128 129128

Setelah ianya diputuskan, Jabatan Bangunan akan mengeluarkan surat kelulusan kepada permohonan yang diluluskan. Sehingga akhir tahun 2008, Majlis menerima sebanyak 1,520 permohonan pelan bangunan (maklumat dari Portal OSC pada Februari 2009). Daripada jumlah berkenaan, sebanyak 1,004 permohonan atau 66% telah diluluskan, 366 permohonan atau 24% masih dalam proses, 24 permohonan atau 1.3% telah ditolak, dua atau 0.1% dibatalkan dan 124 permohonan atau 8.2% telah ditangguhkan. Semakan Audit terhadap permohonan yang telah diluluskan mendapati sebanyak 713 atau 71% permohonan adalah mengikut tempoh masa piagam. Bagaimanapun, terdapat permohonan yang diterima pada tahun 2007, masih lagi dalam status proses walaupun maklum balas daripada semua Agensi Teknikal yang terlibat telah diperoleh. Sebanyak 39 permohonan yang diterima pada tahun berkenaan masih belum diambil tindakan oleh Jabatan Bangunan. Semakan Audit mendapati kelulusan permohonan bagi sebahagian daripada 39 permohonan ini adalah tertakluk di bawah kuasa pentadbiran seperti permohonan permit sementara dan pelan bangunan bagi rumah sesebuah.

Pada pendapat Audit, proses kelulusan permohonan pelan bangunan adalah memuaskan kerana 71% permohonan diluluskan dalam tempoh piagam.

iii) Permohonan Sijil Layak Menduduki - Kelulusan permohonan Sijil Layak Menduduki adalah tertakluk di bawah kuasa pentadbiran. Apabila pembinaan bangunan telah disiapkan, pihak Perunding Arkitek atau Jurutera akan membuat permohonan Sijil Layak Menduduki bangunan daripada Majlis. Proses permohonan ini juga seperti permohonan yang lain di mana ianya perlu mendapat sokongan dan kelulusan daripada semua Agensi Teknikal yang terlibat. Maklum balas yang diterima akan dikumpulkan oleh urus setia OSC dan dikemukakan kepada Jabatan Bangunan untuk proses pengeluaran sijil. Tempoh masa bagi memproses permohonan ini seperti mana piagam adalah dalam tempoh 14 hari. Setelah diluluskan, salinan perakuan sijil berkenaan akan diserahkan kepada Jabatan Penilaian untuk proses penilaian. Semakan Audit mendapati proses kelulusan Sijil Layak Menduduki dan pengenaan cukai taksiran adalah mengikut prosedur yang telah ditetapkan. Sehingga Disember 2008, sebanyak 130 permohonan telah diterima oleh Majlis (maklumat dari Portal OSC pada Februari 2009). Sebanyak 105 permohonan telah diluluskan dan 25 permohonan lagi masih dalam proses untuk diluluskan. Daripada 105 permohonan yang diluluskan, sebanyak 65 atau 62% permohonan telah diluluskan melebihi tempoh masa piagam yang ditetapkan.

Pada pendapat Audit, proses kelulusan permohonan Sijil Layak Menduduki adalah tidak memuaskan kerana 62% daripada jumlah permohonan yang diterima adalah lewat diluluskan.

129

iv) Binaan/Tambahan/Pindaan Bangunan Tanpa Kebenaran - Mengikut Seksyen 13, Undang-undang Kecil Bangunan Seragam 1984, kebenaran khas secara bertulis daripada Majlis perlu diperoleh terlebih dahulu sebelum memulakan kerja bangunan. Semakan Audit terhadap Daftar Permohonan yang diselenggarakan mendapati bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008, sebanyak 167 permohonan telah diterima daripada pemilik pegangan untuk kelulusan binaan bangunan yang dibina terlebih dahulu (as-

built-plan) tanpa kebenaran daripada Majlis. Bagaimanapun, hanya 74 fail pegangan atau 44.3% yang diserahkan untuk semakan Audit. Daripada jumlah berkenaan, sebanyak 11 permohonan atau 14.8% diluluskan, lima permohonan atau 6.8% ditolak, 38 permohonan atau 51.4% ditangguhkan dan 20 permohonan atau 27% masih dalam proses. Pihak Audit mendapati kebanyakan permohonan yang ditangguhkan adalah berkenaan permohonan bagi tambahan dan pindaan bangunan untuk rumah burung walit. Bagaimanapun status bangunan tersebut belum dapat ditentukan kerana pihak Majlis masih menunggu kelulusan dasar dan garis panduan daripada Kerajaan Negeri. Butiran lanjut permohonan as-built-plan yang disemak adalah seperti di Jadual 7.5.

Jadual 7.5 Permohonan Kelulusan Pelan Bangunan (As-Built-Plan)


Tahun Diterima Diluluskan Ditolak Ditangguh Proses

Jumlah Denda Yang

Dikenakan

Jumlah Denda Yang

Dibayar (RM) (RM)

2006 19 3 2 4 10 28,780 8,680 2007 27 8 1 10 8 181,088 24,844 2008 28 - 2 24 2 54,400 1,400

Jumlah 74 11 5 38 20 264,268 34,924 Sumber: Daftar Permohonan, Jabatan Bangunan Majlis

Analisis Audit di Jadual 7.5 menunjukkan sejumlah RM264,268 denda telah dikenakan kepada pemohon. Bagaimanapun, hanya RM34,924 atau 13% sahaja telah dibayar kepada Majlis. Lima permohonan as-built-plan yang ditolak adalah bagi kerja pindaan/tambahan bangunan kediaman. Semakan Audit mendapati Majlis tidak mengambil sebarang tindakan terhadap pindaan/binaan yang tidak diluluskan tetapi hanya mengenakan denda kerana tidak mengemukakan permohonan kelulusan pelan bangunan sebelum binaan dibuat. Namun begitu, pihak Majlis memaklumkan bahawa jenis tindakan yang akan diambil adalah berdasarkan kepada perbincangan dan kelulusan pihak pengurusan tertinggi Majlis. Sebarang tindakan meroboh perlu dirujuk terlebih dahulu kepada pihak Kerajaan Negeri sebelum ianya dilaksanakan.

Pada pendapat Audit, proses kelulusan pelan bangunan (as-built-plan) adalah memuaskan. Tindakan seperti mengenakan denda telah dilaksanakan oleh Majlis terhadap semua permohonan as-built-plan yang dikemukakan oleh pemilik premis. Bagi permohonan yang ditangguhkan, Majlis masih menunggu kelulusan dasar dan garis panduan daripada pihak Kerajaan Negeri.

JH302449 Teks 3.indd 129 9/28/09 4:48:36 PM

130 131130

v) Deposit Yang Tidak Dituntut Bagi Tambahan Dan Pindaan Bangunan - Mengikut Seksyen 17, Akta Jalan, Parit Dan Bangunan 1974 menyatakan bahawa pemilik bangunan tidak boleh memulakan kerja mengubahsuai sesebuah bangunan melainkan jika pemilik tadi telah mendepositkan sejumlah wang kepada Pihak Berkuasa Tempatan. Jumlah yang perlu didepositkan adalah bergantung kepada jenis kerja yang hendak dijalankan sama ada binaan baharu ataupun mengubahsuai bangunan sedia ada. Semakan Audit terhadap lejar Cagaran Kebersihan Tambahan Bangunan mendapati bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008 sebanyak 2,162 akaun deposit telah diwujudkan oleh Majlis bagi maksud tersebut. Sehingga Disember 2008, sebanyak 1,649 akaun deposit dengan nilai sejumlah RM575,080 masih dipegang oleh Majlis walaupun semua kerja mengubahsuai bangunan telah disiapkan. Arahan Perbendaharaan 162 menyatakan bahawa deposit wang yang tidak dituntut selepas tempoh 12 bulan dari tarikh ianya didepositkan perlu dimaklumkan kepada pihak awam melalui Warta Kerajaan. Jika deposit ini masih tidak dituntut dalam masa 3 bulan selepas pemberitahuan maka ia hendaklah dikredit kepada hasil. Butiran cagaran berkenaan adalah seperti di Jadual 7.6.

Jadual 7.6 Cagaran Kebersihan Tambahan Bangunan

Yang Di Terima Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Bilangan

Akaun Deposit Yang

Dibuka

Bilangan Akaun Yang Masih Belum

Dituntut

Jumlah Deposit Yang

Belum Dituntut

(RM)

Bilangan Sampel Akaun Yang

Disemak

Bil. Akaun Yang Masih Dikenakan

Kadar Cukai Taksiran Lama

2006 675 491 167,300 113 67 2007 702 468 175,000 25 11 2008 785 690 232,780 - -

Jumlah 2,162 1,649 575,080 138 78 Sumber: Lejar Cagaran Kebersihan Tambahan Bangunan

Berdasarkan maklum balas yang diterima, pihak Majlis kini dalam proses

melaksanakan pewartaan deposit yang tidak dituntut. Sehingga April 2009, tindakan

pewartaan telah dibuat terhadap deposit yang tidak dituntut bagi tahun 1968 hingga

1998 berjumlah RM1.19 juta.

vi) Penilaian Semula Selepas Bangunan Diubahsuai - Penilaian semula terhadap

semua premis yang telah diubahsuai akan dijalankan bagi menetapkan satu kadar cukai pintu yang baharu. Bagaimanapun, sebanyak 78 atau 57% daripada sampel akaun deposit yang dipilih Majlis masih mengenakan kadar cukai yang lama.

Pada pendapat Audit, proses pengenaan cukai taksiran yang dibuat oleh Majlis adalah tidak memuaskan terutamanya dari segi kelewatan meluluskan permohonan cadangan pemajuan dan Sijil Layak Menduduki. Selain itu, komunikasi yang kurang berkesan antara Jabatan Bangunan dan Jabatan Penilaian menyebabkan penilaian semula terhadap pegangan yang diubahsuai tidak dapat dijalankan.

JH302449 Teks 3.indd 130 9/28/09 4:48:37 PM

130 131130

v) Deposit Yang Tidak Dituntut Bagi Tambahan Dan Pindaan Bangunan - Mengikut Seksyen 17, Akta Jalan, Parit Dan Bangunan 1974 menyatakan bahawa pemilik bangunan tidak boleh memulakan kerja mengubahsuai sesebuah bangunan melainkan jika pemilik tadi telah mendepositkan sejumlah wang kepada Pihak Berkuasa Tempatan. Jumlah yang perlu didepositkan adalah bergantung kepada jenis kerja yang hendak dijalankan sama ada binaan baharu ataupun mengubahsuai bangunan sedia ada. Semakan Audit terhadap lejar Cagaran Kebersihan Tambahan Bangunan mendapati bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008 sebanyak 2,162 akaun deposit telah diwujudkan oleh Majlis bagi maksud tersebut. Sehingga Disember 2008, sebanyak 1,649 akaun deposit dengan nilai sejumlah RM575,080 masih dipegang oleh Majlis walaupun semua kerja mengubahsuai bangunan telah disiapkan. Arahan Perbendaharaan 162 menyatakan bahawa deposit wang yang tidak dituntut selepas tempoh 12 bulan dari tarikh ianya didepositkan perlu dimaklumkan kepada pihak awam melalui Warta Kerajaan. Jika deposit ini masih tidak dituntut dalam masa 3 bulan selepas pemberitahuan maka ia hendaklah dikredit kepada hasil. Butiran cagaran berkenaan adalah seperti di Jadual 7.6.

Jadual 7.6 Cagaran Kebersihan Tambahan Bangunan

Yang Di Terima Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Bilangan

Akaun Deposit Yang

Dibuka

Bilangan Akaun Yang Masih Belum

Dituntut

Jumlah Deposit Yang

Belum Dituntut

(RM)

Bilangan Sampel Akaun Yang

Disemak

Bil. Akaun Yang Masih Dikenakan

Kadar Cukai Taksiran Lama

2006 675 491 167,300 113 67 2007 702 468 175,000 25 11 2008 785 690 232,780 - -

Jumlah 2,162 1,649 575,080 138 78 Sumber: Lejar Cagaran Kebersihan Tambahan Bangunan

Berdasarkan maklum balas yang diterima, pihak Majlis kini dalam proses

melaksanakan pewartaan deposit yang tidak dituntut. Sehingga April 2009, tindakan

pewartaan telah dibuat terhadap deposit yang tidak dituntut bagi tahun 1968 hingga

1998 berjumlah RM1.19 juta.

vi) Penilaian Semula Selepas Bangunan Diubahsuai - Penilaian semula terhadap

semua premis yang telah diubahsuai akan dijalankan bagi menetapkan satu kadar cukai pintu yang baharu. Bagaimanapun, sebanyak 78 atau 57% daripada sampel akaun deposit yang dipilih Majlis masih mengenakan kadar cukai yang lama.

Pada pendapat Audit, proses pengenaan cukai taksiran yang dibuat oleh Majlis adalah tidak memuaskan terutamanya dari segi kelewatan meluluskan permohonan cadangan pemajuan dan Sijil Layak Menduduki. Selain itu, komunikasi yang kurang berkesan antara Jabatan Bangunan dan Jabatan Penilaian menyebabkan penilaian semula terhadap pegangan yang diubahsuai tidak dapat dijalankan.

131

7.5.2 Penilaian Cukai Taksiran Kadar cukai taksiran yang dikenakan adalah yang diluluskan oleh Pihak Berkuasa Negeri dan telah diwartakan. Kadar taksiran yang diguna pakai oleh Majlis terhadap semua pegangan yang ada adalah kadar yang digunakan semenjak tahun 1996. Butiran lanjut kadar yang dikenakan adalah seperti di Jadual 7.7.

Jadual 7.7 Kadar Cukai Taksiran Yang Dikenakan Oleh Majlis

Kawasan Kategori Jenis Pegangan Kadar ( % )

1. Sungai Petani ( Zon A – Zon E ) 2. Bedong 3. Gurun 4. Sungai Lalang 5. Tikam Batu

Bangunan Kediaman 8 Perniagaan 10 Kilang/Industri 12

Tanah Kosong Dengan Syarat

Kediaman 2 Perniagaan 3 Kilang/Industri 4 Pertanian Luar Bandar 0.5 Pertanian Dalam Bandar 1

Cawangan Kecil : 1. Jeniang 2. Semeling 3. Padang Lembu 4. Merbok 5. Kota Kuala Muda 6. Bukit Selambau 7. Tanjung Dawai

Bangunan Kediaman 4 Perniagaan 6 Kilang/Industri 10

Tanah Kosong Dengan Syarat

Kediaman 2 Kediaman Atas Tanah Kerajaan/Setinggan 5

Perniagaan 3 Kilang/Industri 4 Pertanian Luar Bandar 0.5 Pertanian Dalam Bandar 1

Sumber: Jabatan Penilaian Majlis

a) Kaedah Penilaian Cukai Taksiran Berdasarkan Seksyen 2, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171), Majlis hendaklah melantik seorang Pegawai Penilaian untuk membuat penilaian terhadap pegangan di kawasan pentadbirannya. Semakan Audit mendapati Pegawai Penilaian yang dilantik membuat penilaian berdasarkan kaedah berikut:

i) Kaedah Perbandingan Sewaan - Melalui kaedah ini, penilaian dibuat dengan

membandingkan jumlah maksimum kadar sewa yang dikenakan di kawasan berkenaan dan analisis dibuat untuk menentukan jumlah nilaian yang akan dikenakan. Kadar sewa yang digunakan untuk membuat perbandingan adalah kadar yang dikenakan semenjak tahun 1985. Jenis hartanah yang dinilai menggunakan kaedah ini adalah rumah kediaman, rumah kedai dan kilang.

ii) Kaedah Kos (Cost Method) - Kaedah ini adalah berasaskan kepada jumlah kos keseluruhan binaan bangunan termasuk nilai tanah. Analisis akan dibuat untuk menentukan nilai cukai yang akan dikenakan.

JH302449 Teks 3.indd 131 9/28/09 4:48:38 PM

132 133132

b) Proses Kerja Nilaian Cukai Taksiran Bahagian Teknikal, Jabatan Penilaian akan menerima kes untuk dinilai daripada Jabatan Bangunan sama ada binaan baharu ataupun mengubahsuai bangunan. Lawatan tapak akan dijalankan oleh Bahagian Teknikal untuk membuat ukur periksa dan seterusnya Penolong Pegawai Penilaian akan menyemak pengiraan cukai taksiran yang dibuat. Apabila taksiran yang dibuat adalah betul, fail pegangan akan diserahkan kepada Operator Memproses Data untuk memasukkan data ke dalam sistem. Satu Senarai Nilaian akan dicetak untuk semakan semula oleh Penolong Pegawai Penilaian sebelum dikemukakan kepada Pegawai Penilaian untuk pengesahan dan penjanaan akaun. Bagi jumlah nilaian RM10,000 dan ke bawah, penjanaan akaun akan dibuat oleh Penolong Pegawai Penilaian manakala bagi jumlah nilaian RM10,000 dan ke atas, penjanaan akaun akan dibuat oleh Pegawai Penilaian. Nombor akaun diwujudkan secara automatik selepas akaun dijana. Notis Pindaan Kepada Senarai Nilaian Harta akan dihantar kepada pemilik untuk makluman. Semakan Audit terhadap proses kerja nilaian cukai taksiran mendapati proses ini dilakukan mengikut prosedur yang ditetapkan.

c) Penilaian Semula Kerja penilaian semula semua hartanah di seluruh kawasan pentadbiran Majlis telah

dimulakan semenjak tahun 2005. Ianya dijalankan oleh lima orang Pembantu Penilaian. Kawasan yang telah dinilai meliputi seluruh kawasan bandar Sungai Petani (Zon A hingga Zon E). Bagi tahun 2006 hingga 2008 sebanyak 33,390 pegangan yang membuat tambahan/pindaan premis telah dibuat penilaian semula. Butiran jumlah pegangan yang telah dibuat penilaian semula adalah seperti di Jadual 7.8.

Jadual 7.8 Jumlah Pegangan Yang Dinilai

Semula Bagi Tahun 2006 Hingga 2008 Tahun Jumlah Pegangan 2006 11,366 2007 17,486 2008 4,538

Jumlah 33,390 Sumber: Jabatan Penilaian Majlis

Sehingga tarikh pengauditan dijalankan, penilaian semula sedang dijalankan di kawasan Padang Lembu dan penilaian seterusnya akan dijalankan di sekitar kawasan Jalan Sungai Layar hingga ke Semeling. Bagaimanapun, kerja penilaian semula yang dijalankan oleh Jabatan Penilaian adalah tidak menyeluruh kerana proses ini hanya ditumpukan kepada penilaian semula premis yang telah membuat pindaan dan tambahan bangunan di kawasan taman perumahan dan binaan bangunan baharu sahaja.

Pada pendapat Audit, proses pengenaan kadar cukai yang dilaksanakan oleh Majlis adalah memuaskan kerana kerja penilaian dan kadar yang dikenakan adalah mematuhi prosedur dan arahan yang telah ditetapkan.

JH302449 Teks 3.indd 132 9/28/09 4:48:38 PM

132 133132

b) Proses Kerja Nilaian Cukai Taksiran Bahagian Teknikal, Jabatan Penilaian akan menerima kes untuk dinilai daripada Jabatan Bangunan sama ada binaan baharu ataupun mengubahsuai bangunan. Lawatan tapak akan dijalankan oleh Bahagian Teknikal untuk membuat ukur periksa dan seterusnya Penolong Pegawai Penilaian akan menyemak pengiraan cukai taksiran yang dibuat. Apabila taksiran yang dibuat adalah betul, fail pegangan akan diserahkan kepada Operator Memproses Data untuk memasukkan data ke dalam sistem. Satu Senarai Nilaian akan dicetak untuk semakan semula oleh Penolong Pegawai Penilaian sebelum dikemukakan kepada Pegawai Penilaian untuk pengesahan dan penjanaan akaun. Bagi jumlah nilaian RM10,000 dan ke bawah, penjanaan akaun akan dibuat oleh Penolong Pegawai Penilaian manakala bagi jumlah nilaian RM10,000 dan ke atas, penjanaan akaun akan dibuat oleh Pegawai Penilaian. Nombor akaun diwujudkan secara automatik selepas akaun dijana. Notis Pindaan Kepada Senarai Nilaian Harta akan dihantar kepada pemilik untuk makluman. Semakan Audit terhadap proses kerja nilaian cukai taksiran mendapati proses ini dilakukan mengikut prosedur yang ditetapkan.

c) Penilaian Semula Kerja penilaian semula semua hartanah di seluruh kawasan pentadbiran Majlis telah

dimulakan semenjak tahun 2005. Ianya dijalankan oleh lima orang Pembantu Penilaian. Kawasan yang telah dinilai meliputi seluruh kawasan bandar Sungai Petani (Zon A hingga Zon E). Bagi tahun 2006 hingga 2008 sebanyak 33,390 pegangan yang membuat tambahan/pindaan premis telah dibuat penilaian semula. Butiran jumlah pegangan yang telah dibuat penilaian semula adalah seperti di Jadual 7.8.

Jadual 7.8 Jumlah Pegangan Yang Dinilai

Semula Bagi Tahun 2006 Hingga 2008 Tahun Jumlah Pegangan 2006 11,366 2007 17,486 2008 4,538

Jumlah 33,390 Sumber: Jabatan Penilaian Majlis

Sehingga tarikh pengauditan dijalankan, penilaian semula sedang dijalankan di kawasan Padang Lembu dan penilaian seterusnya akan dijalankan di sekitar kawasan Jalan Sungai Layar hingga ke Semeling. Bagaimanapun, kerja penilaian semula yang dijalankan oleh Jabatan Penilaian adalah tidak menyeluruh kerana proses ini hanya ditumpukan kepada penilaian semula premis yang telah membuat pindaan dan tambahan bangunan di kawasan taman perumahan dan binaan bangunan baharu sahaja.

Pada pendapat Audit, proses pengenaan kadar cukai yang dilaksanakan oleh Majlis adalah memuaskan kerana kerja penilaian dan kadar yang dikenakan adalah mematuhi prosedur dan arahan yang telah ditetapkan.

133

7.5.3 Pengeluaran Bil Cukai Taksiran Majlis menetapkan sasaran agar semua bil cukai taksiran disampaikan kepada pemilik pegangan sebelum 1 Januari atau 1 Julai pada setiap penggal. Bagi mencapai sasaran yang ditetapkan, Majlis telah melantik sebuah syarikat sebagai agen untuk memproses bil dan notis cukai taksiran premis, manakala bagi cukai lot kosong akan diuruskan sendiri oleh Majlis. Perjanjian antara Majlis dengan syarikat tersebut telah ditandatangani pada 3 Januari 2006 dan berkuat kuasa untuk tempoh tiga tahun dengan perlanjutan selama dua tahun. Caj perkhidmatan yang dikenakan adalah berdasarkan kepada jumlah bil dan notis cukai yang dikeluarkan. Caj yang perlu dibayar adalah sejumlah 57 sen bagi setiap dokumen termasuk kos bayaran pos. a) Proses Pengeluaran Bil

Proses pengeluaran bil cukai taksiran bermula apabila Jabatan Perbendaharaan menetapkan cut off date kepada Jabatan Teknologi Maklumat. Kebiasaannya cut off

date ini akan diberi sebulan lebih awal. Contohnya 1 Disember bagi bil yang hendak dikeluarkan untuk Penggal 1 dan 1 Jun untuk Penggal ke 2. Jabatan Teknologi Maklumat kemudiannya akan mengemaskinikan data ke dalam akaun individu. Setelah semuanya selesai, Jabatan Teknologi Maklumat akan menyediakan data (extract data) pemilik premis dari SBPBT untuk diserahkan kepada syarikat berkenaan bagi proses pengeluaran bil. Setelah selesai, satu sampel akan dikeluarkan untuk disemak sebagai pengesahan bahawa maklumat adalah tepat. Data berkenaan akan diemail kepada syarikat berkenaan dan juga disimpan dalam cakera padat sebelum diposkan kepada syarikat berkenaan. Apabila siap dicetak, bil cukai pintu akan diposkan kepada pemilik premis oleh syarikat berkenaan. Pemeriksaan Audit terhadap proses pengeluaran bil cukai pintu dan lot kosong bagi Penggal 1 Tahun 2009 mendapati pengeluaran bil cukai taksiran adalah mengikut proses yang ditetapkan.

b) Bayaran Perkhidmatan

Bagi tahun 2006 hingga 2008 sejumlah RM260,024 telah dibayar kepada syarikat berkenaan bagi bayaran kos mencetak dan mengepos bil cukai taksiran. Semakan Audit terhadap baucar bayaran mendapati bayaran yang dibuat adalah mengikut syarat dan kadar yang telah ditetapkan seperti mana dalam perjanjian. Butiran lanjut bayaran perkhidmatan yang dibayar adalah seperti di Jadual 7.9.

Jadual 7.9 Jumlah Bil Cukai Taksiran Dan Bayaran Perkhidmatan

Kepada Syarikat Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Jumlah Bil Yang Dikeluarkan

Jumlah Bayaran Kepada Datapos

(RM) 2006* 69,677 46,397 2007 173,996 105,426 2008 180,222 108,201

Jumlah 423,895 260,024 Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlis

Nota: * Pengeluaran bil untuk Penggal ke 2 sahaja

JH302449 Teks 3.indd 133 9/28/09 4:48:39 PM

134 135134

c) Bil Tidak Dapat Diserah Kepada Pemilik Pada tahun 2008, sebanyak 1,053 bil dengan nilai tuntutan berjumlah RM0.72 juta yang dikeluarkan pada Penggal 1 dan 1,433 bil dengan nilai tuntutan berjumlah RM1.10 juta yang dikeluarkan pada Penggal 2, tidak dapat diserahkan kepada pemilik premis. Analisis Audit mendapati jumlah bil yang dikembalikan hanya 1.4% sahaja daripada keseluruhan 180,222 bil yang dikeluarkan. Butiran bil yang dikembalikan adalah seperti di Jadual 7.10.

Jadual 7.10 Bil Yang Dikembalikan Pada Tahun 2008

Bil. Faktor Bilangan Bil

Yang Dikembalikan

Peratus (%)

1. Sudah Pindah 1,383 56.0 2. Tiada Nombor Ini 382 15.0 3. Tidak Diketahui 230 9.0 4. Alamat Tidak Lengkap 144 6.0 5. Lain-lain (Cth: Roboh) 112 5.0 6. Tidak Dikenali 108 4.0 7. Enggan Menerima 32 1.3 8. Tiada Nama Tersebut 26 1.0 9. Tiada Peti Surat 21 0.8 10. Telah Meninggal 15 0.6 11. Tiada Penghuni 12 0.5 12. Alamat Tidak Jelas 11 0.4 13. Tiada Jalan Tersebut 5 0.2 14. Rumah Kosong 4 0.2 15. Tidak Dituntut 1 -

Jumlah 2,486 100 Sumber: Salinan Bil Cukai Taksiran Yang Dikembalikan

Jadual 7.10 di atas menunjukkan faktor utama bil cukai taksiran dikembalikan ke Majlis adalah kerana pemilik pegangan sudah berpindah daripada premis iaitu melebihi 50% daripada keseluruhan bil yang dikembalikan. Selain itu, faktor alamat tidak jelas juga turut menyumbang kepada bil tidak dapat diserahkan kepada pemilik. Faktor seperti rumah sudah roboh, alamat tidak lengkap dan tiada nombor, menunjukkan tiada pemantauan dibuat oleh Majlis dalam memastikan bil cukai taksiran disampaikan ke alamat yang sepatutnya.

Pada pendapat Audit, kesahihan data pemilik pegangan dalam SBPBT adalah memuaskan. Bagaimanapun, Majlis hendaklah memberi penekanan terhadap integriti data pemilik pegangan yang diwujudkan di dalam SBPBT agar jumlah bil yang dikembalikan dapat dikurangkan sebanyak mungkin. d) Bil Masih Dikeluarkan Walaupun Notis Telah Dikeluarkan Melebihi Lima Tahun

Notis atau denda berjumlah RM2 akan dikenakan setiap penggal secara automatik kepada pemilik sekiranya pemilik gagal menjelaskan cukai taksiran pada tempoh yang ditetapkan. Semakan lanjut pihak Audit terhadap bil yang tidak dapat diserahkan kepada pemilik menunjukkan sebanyak 906 bil dengan nilai tunggakan cukai berjumlah RM728,602 masih dicetak dan diposkan kepada pemilik walaupun notis telah dikeluarkan berulang kali. Butiran cukai taksiran yang dikembalikan adalah seperti di Jadual 7.11.

134




Yang Dikembalikan

Peratus (%)






JH302449 Teks 3.indd 134 9/28/09 4:48:40 PM

134 135134




Yang Dikembalikan

Peratus (%)






135

Jadual 7.11 Bil Cukai Taksiran Dikembalikan

Dengan Notis Yang Telah Dikeluarkan Melebihi Lima Tahun

Perkara Penggal 1

(Januari - Jun 2008) Penggal 2

(Julai - Disember 2008) Jumlah Tahun Tahun

Tempoh Notis Dikeluarkan 5-6 7-9 10-14 5-6 7-9 10-14 Bilangan Bil Yang Dikembalikan 299 100 7 264 224 12 906 Jumlah Denda (RM) 7,324 3,030 326 6,608 6,704 524 24,516 Nilai Cukai Tertunggak (RM) 254,008 74,860 15,205 180,343 181,256 22,930 728,602

Sumber: Bil Cukai Taksiran Yang Dikembalikan

Jadual 7.11 di atas menunjukkan sebanyak 19 bil dengan nilai cukai berjumlah RM38,135 masih lagi dicetak dan diposkan kepada pemilik walaupun notis telah dikeluarkan berulang kali iaitu lebih daripada 20 kali ataupun 10 tahun. Pihak Majlis sepatutnya mengenal pasti punca bil cukai taksiran berkenaan tidak boleh disampaikan kepada pemilik premis. Keadaan ini berlaku kerana tiada pemantauan oleh Jabatan Penilaian dan Jabatan Perbendaharaan bagi memastikan hartanah berkenaan sebenarnya wujud. Sekiranya pegangan sudah tidak wujud maka data pemilik di dalam sistem perlu dikemas kini. Keadaan ini menyebabkan berlaku pembaziran kos percetakan dan pos. Majlis juga akan turut kehilangan hasil sekiranya semua pemilik pegangan berkenaan tidak membuat bayaran.

Pada pendapat Audit, proses pengeluaran bil cukai taksiran adalah memuaskan kerana sasaran Majlis untuk memastikan bil sampai kepada pemilik sebelum 1 Januari dan 1 Julai setiap penggal adalah tercapai. Bagaimanapun, terdapat kelemahan dari segi pemantauan terhadap data dan kewujudan hartanah pemilik serta tindakan penguatkuasaan yang lemah terhadap pegangan yang mempunyai tunggakan cukai taksiran. 7.5.4 Hasil Cukai Taksiran Pada tahun 2006, jumlah pegangan berkadar dalam kawasan pentadbiran Majlis adalah sebanyak 95,227 (bangunan). Manakala pada tahun 2007 pula, jumlah pegangan berkadar adalah sebanyak 100,972 (bangunan). Pada tahun 2008 pula julat pegangan berkadar adalah sebanyak 105,963 (bangunan) dan 36,436 (lot kosong). a) Kaedah Kutipan Dan Pembayaran Cukai Taksiran

Semua pemilik pegangan di kawasan pentadbiran Majlis boleh menjelaskan bil cukai taksiran di pejabat Majlis ataupun melalui agen kutipan setempat yang dilantik. Sehingga akhir tahun 2008, sebanyak tujuh agen telah dilantik untuk menyediakan kemudahan membayar cukai taksiran kepada semua pemilik pegangan. Semakan Audit terhadap perjanjian yang ditandatangani antara Majlis dengan semua agen mendapati antara kemudahan yang disediakan kepada pelanggan Majlis adalah menjelaskan cukai taksiran melalui kaunter, Online Banking, Automated Teller Machine dan Phone Banking

Service. Bayaran perkhidmatan yang dikenakan kepada Majlis adalah berdasarkan jumlah transaksi yang dibuat. Maklumat lanjut agen kutipan setempat yang dilantik adalah seperti di Jadual 7.12.

134




Yang Dikembalikan

Peratus (%)






JH302449 Teks 3.indd 135 9/28/09 4:48:41 PM

136 137136

Jadual 7.12 Agen Kutipan Setempat Bil Cukai Taksiran Majlis

Nama Agen Kemudahan Yang Disediakan Mula Digunakan

Komisen Setiap

Transaksi

Bank Islam (M) Berhad Kaunter, Perbankan Internet, Automated Teller Machine dan SMS Banking

Januari 2006 50 sen

Bank Simpanan Nasional Kaunter dan Arahan Autodebit April 2006 50 sen Maybank Berhad Perbankan Internet, Phone

Banking Service dan Kad Kredit September

2006 satu peratus

Ambank Berhad Perbankan Internet, Automated Teller Machine dan Phone Banking Service

April 2007 50 sen

Pos Malaysia Berhad Kaunter dan Posonline Januari 2008

RM1.00 hingga RM1.40

CIMB Bank Berhad Perbankan Internet Februari 2008 40 sen

EON Bank Berhad Kaunter dan Arahan Autodebit September 2008 40 sen

Sumber: Perjanjian Kontrak Majlis

Semakan Audit mendapati terma perjanjian yang ditandatangani telah dipatuhi oleh semua agen yang dilantik. Sehingga Disember 2008, sejumlah RM6.29 juta telah dapat dikutip melalui semua agen kutipan berkenaan. Butiran lanjut jumlah kutipan yang dapat dibuat adalah seperti di Jadual 7.13.

Jadual 7.13 Senarai Agen Kutipan

Nama Agen Tahun Dilantik

Jumlah Kutipan

(RM) Bank Islam (M) Berhad 2006 237,465 Bank Simpanan Nasional 2006 178,650 Maybank Berhad 2006 5,426,502 Ambank Berhad 2007 13,018 Pos Malaysia Berhad 2008 405,133 CIMB Bank Berhad 2008 25,011 Eon Bank Berhad 2008 2,181

Jumlah 6,287,960 Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlis Pada pendapat Audit, pelantikan agen yang dibuat oleh Majlis adalah baik kerana ia memudahkan pemilik premis membuat bayaran di mana sahaja. Kemudahan yang disediakan telah membantu Majlis mengutip cukai taksiran dengan lebih baik. b) Kutipan Hasil Cukai

Berdasarkan Bajet yang diluluskan untuk tahun 2006, 2007 dan 2008, Majlis menganggarkan akan dapat mengutip cukai pintu berjumlah RM20.4 juta, RM21 juta dan RM24 juta. Anggaran yang dibuat adalah anggaran kutipan cukai semasa termasuk tunggakan cukai. Manakala bagi cukai lot kosong pula, sejumlah RM1.50 juta dianggarkan dapat dikutip pada tahun 2006, RM0.98 juta pada tahun 2007 dan RM2.50 juta pada tahun 2008. i) Cukai Pintu - Jumlah kutipan cukai pintu pada tahun 2006 adalah berjumlah

RM22.18 juta atau 108.7% daripada jumlah hasil yang dianggarkan. Pada tahun 2007 pula, sejumlah RM23.49 juta atau 111.9% telah dapat dikutip oleh Majlis.

136



Komisen Setiap

Transaksi


Januari 2006 50 sen



2006 satu peratus


April 2007 50 sen









Jumlah Kutipan





JH302449 Teks 3.indd 136 9/28/09 4:48:42 PM

136 137136



Komisen Setiap

Transaksi


Januari 2006 50 sen



2006 satu peratus


April 2007 50 sen









Jumlah Kutipan





137

Sehingga Disember 2008, Majlis telah dapat mengutip sejumlah RM23.02 juta atau 95.9% daripada jumlah yang dianggarkan. Maklumat lanjut jumlah anggaran dan kutipan sebenar hasil cukai pintu Majlis bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 7.14.

Jadual 7.14 Anggaran Dan Kutipan Cukai Pintu Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Jumlah Pegangan

Anggaran Hasil

(RM Juta)

Jumlah Kutipan

(RM Juta)

Peratus Kutipan

(%) 2006 95,227 20.40 22.18 108.7 2007 100,972 21.00 23.49 111.9 2008 105,963 24.00 23.02 95.9

Jumlah 302,162 65.40 68.69 105 Sumber: Laporan Tunggakan Dan Kutipan Cukai Pintu Majlis

Analisis Audit di Jadual 7.14 mendapati jumlah kutipan cukai pintu Majlis meningkat pada setiap tahun kecuali pada tahun 2008. Pada tahun 2007, jumlah kutipan telah meningkat sejumlah RM1.31 juta atau 5.9% berbanding tahun sebelumnya. Bagaimanapun, pada tahun 2008, kutipan berkurangan sejumlah RM0.47 juta atau 2% berbanding tahun 2007.

ii) Cukai Lot Kosong - Jumlah kutipan cukai lot kosong pada tahun 2006 adalah berjumlah RM2.21 juta atau 147.3% daripada jumlah yang dianggarkan. Manakala pada tahun 2007 pula, sejumlah RM2.44 juta atau 248.9% berjaya dikutip oleh Majlis dan bagi tahun 2008 sejumlah RM3.20 juta atau 128% daripada jumlah yang dianggarkan telah dikutip oleh Majlis. Butiran lanjut kutipan cukai lot kosong adalah seperti di Jadual 7.15.

Jadual 7.15 Anggaran Dan Kutipan Cukai Lot Kosong Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Jumlah Pegangan

Anggaran Hasil

Jumlah Kutipan Sebenar Semasa

Peratus Kutipan

(RM Juta) (RM Juta) (%) 2006 * 1.50 2.21 147.3 2007 * 0.98 2.44 248.9 2008 36,436 2.50 3.20 128.0

Jumlah 36,436 4.98 7.85 157.6 Sumber : Jabatan Perbendaharaan Majlis Nota: * Maklumat jumlah pegangan tidak diperoleh Pihak Audit mendapati, kutipan cukai lot kosong yang dibuat oleh Majlis adalah sangat baik. Ini adalah kerana pihak Majlis menguatkuasakan dasar yang mewajibkan pemilik menjelaskan terlebih dahulu cukai tahun semasa dan juga tunggakan sebelum sebarang kelulusan permohonan diberikan.

Pada pendapat Audit, dasar yang mewajibkan pemilik menjelaskan semua bayaran cukai terlebih dahulu adalah sangat baik kerana ia boleh mendidik pemilik pegangan untuk membuat bayaran dengan segera. Ianya juga akan dapat mengurangkan jumlah tunggakan cukai dan seterusnya boleh mengukuhkan sumber kewangan Majlis.

136



Komisen Setiap

Transaksi


Januari 2006 50 sen



2006 satu peratus


April 2007 50 sen









Jumlah Kutipan





JH302449 Teks 3.indd 137 9/28/09 4:48:44 PM

138 139138

c) Pengumuran Cukai Taksiran Semakan Audit mendapati Majlis ada membuat pengumuran terhadap tunggakan cukai pintu di kawasan pentadbirannya. Bagaimanapun, pengumuran terhadap tunggakan cukai lot kosong tidak dilaksanakan. Pengumuran cukai lot kosong juga perlu dibuat memandangkan lot kosong juga turut menyumbang kepada hasil utama Majlis. Butiran tunggakan cukai pintu mengikut pengumuran adalah seperti di Jadual 7.16.

Jadual 7.16 Pengumuran Tunggakan Cukai Pintu

Mengikut Kawasan Dan Usia Sehingga Akhir Tahun 2008

Kawasan Usia Tunggakan

Jumlah 1 Hingga 2 Tahun 3 Tahun 4 Hingga 5

Tahun 6 Tahun Keatas

(RM) (RM) (RM) (RM) (RM) Zon A 454,414 282,605 430,194 833,985 2,001,198 Zon B 492,069 398,411 665,719 888,830 2,445,029 Zon C 771,976 340,254 702,144 906,145 2,720,519 Zon D 1,472,670 1,091,695 1,659,279 1,809,021 6,032,665 Zon E 181,822 103,453 173,570 572,667 1,031,512 Cawangan Sungai Lalang 221,739 190,539 441,623 1,051,092 1,904,993 Cawangan Bedong 113,073 109,334 278,619 406,640 907,666 Cawangan Merbok 22,466 15,301 56,029 59,872 153,668 Cawangan Gurun 227,652 148,040 274,992 679,879 1,330,563 Cawangan Tikam Batu/Kota Kuala Muda 177,355 87,606 231,833 881,824 1,378,618 Cawangan Jeniang/ Bukit Selambau 21,472 16,152 16,548 130,027 184,199 Mukim Sidam 13,354 6,244 13,623 55,395 88,616 Substation 108 1,220 589 14,495 16,412 Menara 55,384 92,549 174,221 - 322,154

Jumlah 4,225,554 2,883,403 5,118,983 8,289,872 20,517,812 Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlis

Analisis Audit terhadap Jadual 7.16 menunjukkan tunggakan berusia kurang dari enam tahun adalah berjumlah RM12.23 juta atau 59.6% daripada jumlah keseluruhan tunggakan. Kawasan yang mencatatkan jumlah tunggakan yang tinggi adalah Zon D yang berjumlah RM6.03 juta. Pihak Majlis hendaklah berusaha mendapatkan jumlah hasil yang tertunggak memandangkan jumlah tunggakan terkumpul bagi tunggakan berusia kurang dari enam tahun adalah 50.96% daripada jumlah anggaran kutipan cukai tahun 2008 yang berjumlah RM24 juta.

d) Tunggakan Melebihi Enam Tahun

Mengikut perenggan 4.3, Pekeliling Perbendaharaan Bil.13 Tahun 2008, amaun hasil yang tertunggak mestilah dipungut sama ada melalui proses pentadbiran biasa atau melalui proses undang-undang. Pada amnya, proses kutipan secara pentadbiran biasa tidak mempunyai sekatan masa. Sekiranya ada kemungkinan untuk mendapatkannya, pihak Majlis hendaklah meneruskan usaha untuk memastikan pembayar membayar semua hutang yang tertunggak. Namun begitu, sekiranya tindakan undang-undang tidak dikenakan terhadap pemilik premis yang mempunyai tunggakan hasil dalam tempoh enam tahun dari tarikh ianya dikehendaki dibayar maka ia adalah terhalang oleh sekatan di bawah Akta Had Masa 1953. Semakan lanjut pihak Audit terhadap Laporan Pengumuran Tunggakan bulan Disember 2008 mendapati sejumlah RM8.29 juta

JH302449 Teks 3.indd 138 9/28/09 4:48:45 PM

138 139138

c) Pengumuran Cukai Taksiran Semakan Audit mendapati Majlis ada membuat pengumuran terhadap tunggakan cukai pintu di kawasan pentadbirannya. Bagaimanapun, pengumuran terhadap tunggakan cukai lot kosong tidak dilaksanakan. Pengumuran cukai lot kosong juga perlu dibuat memandangkan lot kosong juga turut menyumbang kepada hasil utama Majlis. Butiran tunggakan cukai pintu mengikut pengumuran adalah seperti di Jadual 7.16.

Jadual 7.16 Pengumuran Tunggakan Cukai Pintu

Mengikut Kawasan Dan Usia Sehingga Akhir Tahun 2008

Kawasan Usia Tunggakan

Jumlah 1 Hingga 2 Tahun 3 Tahun 4 Hingga 5

Tahun 6 Tahun Keatas

(RM) (RM) (RM) (RM) (RM) Zon A 454,414 282,605 430,194 833,985 2,001,198 Zon B 492,069 398,411 665,719 888,830 2,445,029 Zon C 771,976 340,254 702,144 906,145 2,720,519 Zon D 1,472,670 1,091,695 1,659,279 1,809,021 6,032,665 Zon E 181,822 103,453 173,570 572,667 1,031,512 Cawangan Sungai Lalang 221,739 190,539 441,623 1,051,092 1,904,993 Cawangan Bedong 113,073 109,334 278,619 406,640 907,666 Cawangan Merbok 22,466 15,301 56,029 59,872 153,668 Cawangan Gurun 227,652 148,040 274,992 679,879 1,330,563 Cawangan Tikam Batu/Kota Kuala Muda 177,355 87,606 231,833 881,824 1,378,618 Cawangan Jeniang/ Bukit Selambau 21,472 16,152 16,548 130,027 184,199 Mukim Sidam 13,354 6,244 13,623 55,395 88,616 Substation 108 1,220 589 14,495 16,412 Menara 55,384 92,549 174,221 - 322,154

Jumlah 4,225,554 2,883,403 5,118,983 8,289,872 20,517,812 Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlis

Analisis Audit terhadap Jadual 7.16 menunjukkan tunggakan berusia kurang dari enam tahun adalah berjumlah RM12.23 juta atau 59.6% daripada jumlah keseluruhan tunggakan. Kawasan yang mencatatkan jumlah tunggakan yang tinggi adalah Zon D yang berjumlah RM6.03 juta. Pihak Majlis hendaklah berusaha mendapatkan jumlah hasil yang tertunggak memandangkan jumlah tunggakan terkumpul bagi tunggakan berusia kurang dari enam tahun adalah 50.96% daripada jumlah anggaran kutipan cukai tahun 2008 yang berjumlah RM24 juta.

d) Tunggakan Melebihi Enam Tahun

Mengikut perenggan 4.3, Pekeliling Perbendaharaan Bil.13 Tahun 2008, amaun hasil yang tertunggak mestilah dipungut sama ada melalui proses pentadbiran biasa atau melalui proses undang-undang. Pada amnya, proses kutipan secara pentadbiran biasa tidak mempunyai sekatan masa. Sekiranya ada kemungkinan untuk mendapatkannya, pihak Majlis hendaklah meneruskan usaha untuk memastikan pembayar membayar semua hutang yang tertunggak. Namun begitu, sekiranya tindakan undang-undang tidak dikenakan terhadap pemilik premis yang mempunyai tunggakan hasil dalam tempoh enam tahun dari tarikh ianya dikehendaki dibayar maka ia adalah terhalang oleh sekatan di bawah Akta Had Masa 1953. Semakan lanjut pihak Audit terhadap Laporan Pengumuran Tunggakan bulan Disember 2008 mendapati sejumlah RM8.29 juta

139

tunggakan cukai yang tertunggak antara enam hingga 91 tahun bagi 9,440 pegangan masih tidak diambil sebarang tindakan untuk dibuat hapus kira seperti yang dikehendaki dalam Pekeliling Perbendaharaan Bil.13 Tahun 2008 seperti di Jadual 7.17.

Jadual 7.17 Jumlah Tunggakan Cukai Melebihi Enam Tahun

Kawasan

Tempoh Tunggakan (Tahun) Jumlah

6 Hingga 30 31 Hingga 60 61 Hingga 91

Bil. Pegangan

Jumlah Tunggakan

(RM) Bil.

Pegangan Jumlah

Tunggakan (RM)

Bil. Pegangan

Jumlah Tunggakan

(RM) (RM) Zon A 721 833,343 1 642 - - 833,985 Zon B 939 888,830 - - - - 888,830 Zon C 1,130 906,145 - - - - 906,145 Zon D 1,672 1,808,786 1 235 - - 1,809,021 Zon E 498 542,229 7 29,122 1 1,316 572,667 Caw. Sg. Lalang 1,485 1,051,092 - - - - 1,051,092 Caw. Bedong 562 406,538 1 102 - - 406,640 Caw. Merbok 201 54,196 7 5,676 - - 59,872 Caw. Gurun 730 676,349 3 3,530 - - 679,879 Caw. Tikam Batu 908 881,297 1 527 - - 881,824 Caw. Jeniang 449 130,027 - - - - 130,027 Caw. Sidam 99 55,395 - - - - 55,395 4000-Substation 24 14,495 - - - - 14,495

Jumlah 9,418 8,248,722 21 39,834 1 1,316 8,289,872 Sumber: Laporan Pengumuran Tunggakan Cukai

Berdasarkan Jadual 7.17 di atas, pihak Majlis perlu mengambil tindakan segera untuk mengenal pasti kedudukan sebenar pegangan untuk tindakan hapus kira terutamanya pegangan yang telah tertunggak melebihi 10 tahun.

e) Pelupusan Cukai Taksiran

Pelupusan cukai taksiran diberikan kepada premis pegangan yang terletak di kawasan kampung yang tidak mendapat perkhidmatan kebersihan. Pelupusan juga diberikan kepada premis yang dilaporkan kosong kerana tidak diduduki ataupun tidak dapat disewa dan kadar potongan yang diberikan adalah sebanyak 50% daripada cukai semasa. Bagi tahun 2006 dan 2007, jumlah yang telah dihapus kira adalah berjumlah RM701,007. Pihak Audit dimaklumkan bahawa bagi tahun 2008, hapus kira cukai taksiran masih belum dibuat. Bagaimanapun, cukai taksiran tahun 2007 yang berjumlah RM154,758 terhadap pegangan yang dilaporkan kosong pada tahun berkenaan yang diluluskan oleh Majlis pada tahun 2008 masih belum dibuat hapus kira. Butiran lanjut adalah seperti di Jadual 7.18.

Jadual 7.18 Hapus Kira Cukai Taksiran Bagi Tempoh Tahun 2006 hingga 2007

Tahun Perkara/Kawasan Jumlah (RM)

2006 i. Kampung Hj. Ngah (Bedong) 40,097 ii. Lapor Kosong (2005) 68,898

2007 i. 18 Kampung (Sg. Petani & Cawangan) 579,642 ii. Lapor Kosong (2006) 12,370

Jumlah 701,007 Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlis

JH302449 Teks 3.indd 139 9/28/09 4:48:46 PM

140 141140

f) Inisiatif Majlis Untuk Mengutip Tunggakan Seksyen 148, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) membenarkan Majlis mengambil tindakan untuk menuntut tunggakan daripada pemilik premis. Majlis telah mengambil beberapa inisiatif untuk menuntut hasil cukai yang tertunggak. Antara tindakan yang diambil adalah seperti berikut:

i) Mengeluarkan Borang E - Borang E akan dikeluarkan selepas notis diserahkan

kepada pemilik pegangan yang mempunyai tunggakan dan pemilik perlu menjelaskan tunggakan dalam tempoh 15 hari selepas notis diserahkan. Semakan Audit mendapati Majlis menetapkan amaun tunggakan tertentu sebelum Borang E dikeluarkan kepada pemilik premis. Pada tahun 2006 Borang E dikeluarkan kepada pemilik yang mempunyai tunggakan melebihi RM1,000, tunggakan melebihi RM500 pada 2007 dan 2008 bagi tunggakan melebihi RM1,000. Sebanyak 36,573 Borang E dengan nilai tunggakan RM27.13 juta telah dikeluarkan bagi tahun 2006 hingga 2008. Butiran lanjut Borang E yang telah dikeluarkan adalah seperti di Jadual 7.19.

Jadual 7.19 Borang E Yang Dikeluarkan Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008 Tahun Jumlah Sasaran Bilangan Borang

E Jumlah Tuntutan

(RM Juta) 2006 Melebihi RM1,000 19,241 13.87 2007 Melebihi RM500 12,435 7.47 2008 Melebihi RM1,000 4,897 5.79

Jumlah 36,573 27.13 Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlis

ii) Mengeluarkan Borang F Dan G - Apabila pemilik gagal menjelaskan tunggakan

selepas 15 hari Borang E dikeluarkan, Majlis akan mengeluarkan Borang F (waran tahanan) dan Borang G (inventori dan notis) untuk tindakan selanjutnya. Bagi tahun 2006 hingga 2008, sebanyak 2,247 pegangan telah dikeluarkan Borang F dan G. Nilai tunggakan yang boleh dituntut adalah berjumlah RM2.04 juta dan daripada jumlah berkenaan sejumlah RM994,646 atau 48.9% berjaya dikutip. Apabila Borang F dan G dikeluarkan, denda RM100 akan dikenakan kepada pemilik pegangan. Sekiranya pemilik menjelaskan keseluruhan jumlah tuntutan, pemilik tidak perlu membayar denda berkenaan tetapi sekiranya menjelaskan secara ansuran, pemilik perlu menjelaskan semua tuntutan termasuk denda yang dikenakan. Butiran lanjut jumlah waran tahanan yang dikeluarkan adalah seperti di Jadual 7.20.

Jadual 7.20 Borang F Dan G Yang Dikeluarkan Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Bilangan Kes Jumlah

Tuntutan (RM)

Jumlah Bayaran

(RM)

Peratus Kutipan

(%) 2006 1,048 935,773 511,243 54.6 2007 718 530,444 263,435 49.7 2008 481 569,602 219,968 38.6

Jumlah 2,247 2,035,819 994,646 48.9 Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlis

JH302449 Teks 3.indd 140 9/28/09 4:48:47 PM

140 141140

f) Inisiatif Majlis Untuk Mengutip Tunggakan Seksyen 148, Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171) membenarkan Majlis mengambil tindakan untuk menuntut tunggakan daripada pemilik premis. Majlis telah mengambil beberapa inisiatif untuk menuntut hasil cukai yang tertunggak. Antara tindakan yang diambil adalah seperti berikut:

i) Mengeluarkan Borang E - Borang E akan dikeluarkan selepas notis diserahkan

kepada pemilik pegangan yang mempunyai tunggakan dan pemilik perlu menjelaskan tunggakan dalam tempoh 15 hari selepas notis diserahkan. Semakan Audit mendapati Majlis menetapkan amaun tunggakan tertentu sebelum Borang E dikeluarkan kepada pemilik premis. Pada tahun 2006 Borang E dikeluarkan kepada pemilik yang mempunyai tunggakan melebihi RM1,000, tunggakan melebihi RM500 pada 2007 dan 2008 bagi tunggakan melebihi RM1,000. Sebanyak 36,573 Borang E dengan nilai tunggakan RM27.13 juta telah dikeluarkan bagi tahun 2006 hingga 2008. Butiran lanjut Borang E yang telah dikeluarkan adalah seperti di Jadual 7.19.

Jadual 7.19 Borang E Yang Dikeluarkan Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008 Tahun Jumlah Sasaran Bilangan Borang

E Jumlah Tuntutan

(RM Juta) 2006 Melebihi RM1,000 19,241 13.87 2007 Melebihi RM500 12,435 7.47 2008 Melebihi RM1,000 4,897 5.79

Jumlah 36,573 27.13 Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlis

ii) Mengeluarkan Borang F Dan G - Apabila pemilik gagal menjelaskan tunggakan

selepas 15 hari Borang E dikeluarkan, Majlis akan mengeluarkan Borang F (waran tahanan) dan Borang G (inventori dan notis) untuk tindakan selanjutnya. Bagi tahun 2006 hingga 2008, sebanyak 2,247 pegangan telah dikeluarkan Borang F dan G. Nilai tunggakan yang boleh dituntut adalah berjumlah RM2.04 juta dan daripada jumlah berkenaan sejumlah RM994,646 atau 48.9% berjaya dikutip. Apabila Borang F dan G dikeluarkan, denda RM100 akan dikenakan kepada pemilik pegangan. Sekiranya pemilik menjelaskan keseluruhan jumlah tuntutan, pemilik tidak perlu membayar denda berkenaan tetapi sekiranya menjelaskan secara ansuran, pemilik perlu menjelaskan semua tuntutan termasuk denda yang dikenakan. Butiran lanjut jumlah waran tahanan yang dikeluarkan adalah seperti di Jadual 7.20.

Jadual 7.20 Borang F Dan G Yang Dikeluarkan Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Bilangan Kes Jumlah

Tuntutan (RM)

Jumlah Bayaran

(RM)

Peratus Kutipan

(%) 2006 1,048 935,773 511,243 54.6 2007 718 530,444 263,435 49.7 2008 481 569,602 219,968 38.6

Jumlah 2,247 2,035,819 994,646 48.9 Sumber: Jabatan Perbendaharaan Majlis

141

iii) Penubuhan Jawatankuasa Tunggakan - Jawatankuasa Tunggakan Majlis adalah dipengerusikan oleh Setiausaha Majlis. Mesyuarat dijalankan pada setiap bulan dan dihadiri oleh semua wakil Jabatan. Perkara yang diberi penekanan dalam mesyuarat adalah merancang dan menyelaras tindakan yang perlu dijalankan oleh semua Jabatan bagi mengutip tunggakan hasil serta hasil bukan cukai. Butiran lanjut jumlah kutipan tunggakan cukai pintu adalah seperti di Jadual 7.21.

Jadual 7.21 Jumlah Kutipan Tunggakan Cukai Pintu

Tahun Jumlah

Tunggakan Dari Tahun Sebelum

Jumlah Kutipan Tahun Semasa

Peratus Kutipan

(RM Juta) (RM Juta) (%) 2006 16.72 7.18 42.9 2007 17.11 6.88 40.2 2008 16.58 5.88 35.5

Jumlah 50.41 19.94 39.6 Sumber: Laporan Tunggakan Dan Kutipan Cukai Pintu

iv) Menelefon Pemilik Yang Tidak Menjelaskan Ansuran Mengikut Jadual - Tindakan ini dilaksanakan sebagai peringatan kepada pemilik yang diluluskan untuk membayar cukai pintu secara ansuran tetapi tidak membayar secara konsisten.

v) Mengeluarkan Notis Pemberitahu (OPS TUNGGAK) Dan Lawat Siasat - Majlis juga mengeluarkan surat makluman ‘OPERASI KUTIPAN TUNGGAKAN CUKAI TAKSIRAN/CUKAI PINTU’ kepada pemilik pegangan yang mempunyai tunggakan yang tinggi. Lawat siasat yang dilakukan ke premis adalah untuk mengenal pasti kedudukan premis dan akaun.

vi) Tindakan Bersepadu Antara Jabatan - Semakan terhadap tunggakan cukai taksiran dibuat sebelum sebarang kelulusan atau perkhidmatan diberikan kepada pelanggan.

vi) Aktiviti/Program Galakan Pembayar Cukai - Pelbagai promosi dan galakan dijalankan oleh Majlis sebagai usaha untuk menarik pemilik pegangan menjelaskan cukai taksiran. Antaranya ialah dengan menghadiahkan cenderahati kepada pemilik yang membuat bayaran cukai taksiran untuk tempoh setahun. Selain itu, pemilik juga berpeluang untuk mengambil bahagian dalam cabutan bertuah yang menawarkan hadiah yang menarik. Semakan Audit mendapati bagi tahun 2006 hingga 2008 sejumlah RM320,000 telah diperuntukkan oleh Majlis untuk tujuan tersebut. Majlis telah membelanjakan sejumlah RM304,644 atau 95.2% daripada jumlah peruntukan bagi aktiviti/program ini. Pada tahun 2007, sejumlah RM36,708 pembelian dibiayai di bawah peruntukan Jabatan Sekretariat. Ringkasan peruntukan dan perbelanjaan adalah seperti di Jadual 7.22.

JH302449 Teks 3.indd 141 9/28/09 4:48:48 PM

142 143142

Jadual 7.22 Peruntukan Dan Perbelanjaan Program Galakan Pembayar Cukai


Tahun Jumlah

Peruntukan (RM)

Jumlah Perbelanjaan

(RM)

Peratus Perbelanjaan

(%) 2006 100,000 99,974 99.9

2007 100,000 98,596 98.6 - 36,708* -

2008 120,000 106,074 88.4 Jumlah 320,000 304,644 95.2

Sumber : Rekod Bayaran Jabatan Perbendaharaan Majlis Nota : * Dibayar Di Bawah Peruntukan Jabatan Sekretariat

viii) Pemantauan Sistem Komputer - Majlis akan memaparkan senarai tunggakan

mengikut keperluan. Bagi tunggakan yang tinggi tindakan mengeluarkan notis, waran atau carian rasmi melalui pemilik gadaian akan diambil.

ix) Bayaran Tunggakan Secara Potongan Gaji - Kemudahan diberikan kepada

kakitangan Majlis melalui potongan gaji dalam menyelesaikan tanggungjawab menjelaskan cukai pintu.

x) Mengadakan Kaunter Kutipan Luar - Kemudahan bayaran cukai melalui kaunter luar diadakan pada hari Jumaat dan Sabtu semasa tempoh pengeluaran bil bertempat di pasaraya serta dewan orang ramai. Contohnya kaunter dibuka di Pasaraya Giant, Tesco dan Central Square, Sungai Petani.

Pada pendapat Audit, inisiatif Majlis untuk mengutip tunggakan cukai adalah baik kerana Majlis menggunakan pelbagai kaedah dalam memastikan pemilik pegangan menjelaskan cukai. g) Caruman Bantu Kadar

Mengikut Artikel 156 Perlembagaan Persekutuan, tanah dan bangunan yang digunakan oleh pihak Kerajaan adalah tidak dikenakan cukai tempatan tetapi sebaliknya pihak Kerajaan perlu membuat bayaran ataupun caruman kepada Pihak Berkuasa Tempatan mengikut kadar yang telah dipersetujui. Semakan Audit mendapati bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008, sejumlah RM1.39 juta telah dibayar kepada Majlis sebagai Caruman Bantu Kadar.

Pada pendapat Audit, kutipan hasil cukai taksiran yang dibuat oleh Majlis adalah memuaskan kerana jumlah kutipan yang dibuat adalah meningkat pada setiap tahun kecuali pada tahun 2008. Namun begitu, pihak Majlis perlulah meningkatkan lagi usaha untuk mengutip cukai yang tertunggak bagi menambahkan hasil Majlis. Usaha Majlis melantik agen kutipan didapati telah dapat membantu meningkatkan kutipan cukai taksiran pada setiap tahun.

JH302449 Teks 3.indd 142 9/28/09 4:48:48 PM

142 143142

Jadual 7.22 Peruntukan Dan Perbelanjaan Program Galakan Pembayar Cukai


Tahun Jumlah

Peruntukan (RM)

Jumlah Perbelanjaan

(RM)

Peratus Perbelanjaan

(%) 2006 100,000 99,974 99.9

2007 100,000 98,596 98.6 - 36,708* -

2008 120,000 106,074 88.4 Jumlah 320,000 304,644 95.2

Sumber : Rekod Bayaran Jabatan Perbendaharaan Majlis Nota : * Dibayar Di Bawah Peruntukan Jabatan Sekretariat

viii) Pemantauan Sistem Komputer - Majlis akan memaparkan senarai tunggakan

mengikut keperluan. Bagi tunggakan yang tinggi tindakan mengeluarkan notis, waran atau carian rasmi melalui pemilik gadaian akan diambil.

ix) Bayaran Tunggakan Secara Potongan Gaji - Kemudahan diberikan kepada

kakitangan Majlis melalui potongan gaji dalam menyelesaikan tanggungjawab menjelaskan cukai pintu.

x) Mengadakan Kaunter Kutipan Luar - Kemudahan bayaran cukai melalui kaunter luar diadakan pada hari Jumaat dan Sabtu semasa tempoh pengeluaran bil bertempat di pasaraya serta dewan orang ramai. Contohnya kaunter dibuka di Pasaraya Giant, Tesco dan Central Square, Sungai Petani.

Pada pendapat Audit, inisiatif Majlis untuk mengutip tunggakan cukai adalah baik kerana Majlis menggunakan pelbagai kaedah dalam memastikan pemilik pegangan menjelaskan cukai. g) Caruman Bantu Kadar

Mengikut Artikel 156 Perlembagaan Persekutuan, tanah dan bangunan yang digunakan oleh pihak Kerajaan adalah tidak dikenakan cukai tempatan tetapi sebaliknya pihak Kerajaan perlu membuat bayaran ataupun caruman kepada Pihak Berkuasa Tempatan mengikut kadar yang telah dipersetujui. Semakan Audit mendapati bagi tempoh tahun 2006 hingga 2008, sejumlah RM1.39 juta telah dibayar kepada Majlis sebagai Caruman Bantu Kadar.

Pada pendapat Audit, kutipan hasil cukai taksiran yang dibuat oleh Majlis adalah memuaskan kerana jumlah kutipan yang dibuat adalah meningkat pada setiap tahun kecuali pada tahun 2008. Namun begitu, pihak Majlis perlulah meningkatkan lagi usaha untuk mengutip cukai yang tertunggak bagi menambahkan hasil Majlis. Usaha Majlis melantik agen kutipan didapati telah dapat membantu meningkatkan kutipan cukai taksiran pada setiap tahun.

143

7.5.5 Sistem Bersepadu Pihak Berkuasa Tempatan (SBPBT) SBPBT dibangunkan pada tahun 2003 bagi menggantikan Sistem Kerajaan Tempatan (SIMKET). Semakan Audit terhadap pelaksanaan sistem ini mendapati perkara berikut: a) Pemilihan Vendor Pemilihan vendor bagi membangunkan SBPBT telah dibuat secara rundingan terus

dengan Syarikat One 2 One System Solution Sdn. Bhd. pada Julai 2003 dengan kos berjumlah RM600,000. Pemilihan vendor ini dibuat setelah pihak Majlis meneliti dan menilai tiga tawaran daripada syarikat pembekal. Perolehan ini telah diluluskan oleh Pejabat Kewangan Negeri pada pertengahan Jun 2003 dan perjanjian kontrak ditandatangani pada akhir Julai 2003.

Pada pendapat Audit, pemilihan vendor adalah memuaskan kerana Majlis telah mengambil kira implikasi ataupun keupayaan kewangan serta keperluan Majlis. b) Pembangunan Sistem SBPBT mengandungi dua modul utama iaitu Modul Hasil & Kutipan dan Modul

Perakaunan, modul yang terlibat secara langsung dengan cukai taksiran ialah Modul Taksiran. Tempoh yang telah dipersetujui untuk membangunkan sistem ini adalah dalam tempoh 12 bulan iaitu mulai Ogos 2003 hingga Julai 2004. Bagaimanapun, ianya hanya dapat disiapkan selepas diberi tiga kali lanjutan masa selama 14 bulan dan tarikh siap sebenar adalah pada 1 Oktober 2005. Berdasarkan daripada maklum balas yang

diterima, sistem yang dibangunkan adalah dimiliki sepenuhnya oleh Majlis. c) Kawalan Am Kawalan Am adalah penting terhadap pembangunan sesebuah sistem. Ia merupakan

kawalan terhadap pemprosesan komputer yang merangkumi prosedur secara manual dan program. Kawalan am dalam persekitaran Information Communication Technology (ICT) dapat memberi jaminan yang munasabah terhadap pencapaian objektif kawalan dalaman. Kawalan am ini adalah seperti berikut:

i) Kawalan Perubahan Sistem - Kawalan Perubahan terhadap sistem perlu

diwujudkan bagi memastikan keselamatan sistem adalah terjamin. Semakan Audit mendapati tiada prosedur atau borang tertentu digunakan bagi tujuan tersebut. Pentadbir sistem di setiap Jabatan akan menyediakan dokumentasi dan cadangan perubahan terhadap sistem kepada Pegawai Sistem Maklumat yang bertanggungjawab. Tiada Jawatankuasa Teknikal atau Jawatankuasa Pelaksana ditubuhkan bagi membincang dan meluluskan perubahan terhadap sistem. Keadaan ini menyebabkan pihak Majlis sukar untuk mengenal pasti dan mengawal perubahan yang telah dilaksanakan terhadap sesebuah modul SBPBT.

ii) Kawalan Operasi Dan Capaian - Kawalan Operasi diwujudkan bagi memastikan

terdapat kawalan terhadap pengendalian sistem terutamanya dari segi had capaian kakitangan terhadap sistem atau program yang dibenarkan sahaja. Pihak Majlis telah mengambil langkah bijak dengan mewujudkan beberapa had capaian

143

7.5.5 Sistem Bersepadu Pihak Berkuasa Tempatan (SBPBT) SBPBT dibangunkan pada tahun 2003 bagi menggantikan Sistem Kerajaan Tempatan (SIMKET). Semakan Audit terhadap pelaksanaan sistem ini mendapati perkara berikut: a) Pemilihan Vendor Pemilihan vendor bagi membangunkan SBPBT telah dibuat secara rundingan terus

dengan Syarikat One 2 One System Solution Sdn. Bhd. pada Julai 2003 dengan kos berjumlah RM600,000. Pemilihan vendor ini dibuat setelah pihak Majlis meneliti dan menilai tiga tawaran daripada syarikat pembekal. Perolehan ini telah diluluskan oleh Pejabat Kewangan Negeri pada pertengahan Jun 2003 dan perjanjian kontrak ditandatangani pada akhir Julai 2003.

Pada pendapat Audit, pemilihan vendor adalah memuaskan kerana Majlis telah mengambil kira implikasi ataupun keupayaan kewangan serta keperluan Majlis. b) Pembangunan Sistem SBPBT mengandungi dua modul utama iaitu Modul Hasil & Kutipan dan Modul

Perakaunan, modul yang terlibat secara langsung dengan cukai taksiran ialah Modul Taksiran. Tempoh yang telah dipersetujui untuk membangunkan sistem ini adalah dalam tempoh 12 bulan iaitu mulai Ogos 2003 hingga Julai 2004. Bagaimanapun, ianya hanya dapat disiapkan selepas diberi tiga kali lanjutan masa selama 14 bulan dan tarikh siap sebenar adalah pada 1 Oktober 2005. Berdasarkan daripada maklum balas yang

diterima, sistem yang dibangunkan adalah dimiliki sepenuhnya oleh Majlis. c) Kawalan Am Kawalan Am adalah penting terhadap pembangunan sesebuah sistem. Ia merupakan

kawalan terhadap pemprosesan komputer yang merangkumi prosedur secara manual dan program. Kawalan am dalam persekitaran Information Communication Technology (ICT) dapat memberi jaminan yang munasabah terhadap pencapaian objektif kawalan dalaman. Kawalan am ini adalah seperti berikut:

i) Kawalan Perubahan Sistem - Kawalan Perubahan terhadap sistem perlu

diwujudkan bagi memastikan keselamatan sistem adalah terjamin. Semakan Audit mendapati tiada prosedur atau borang tertentu digunakan bagi tujuan tersebut. Pentadbir sistem di setiap Jabatan akan menyediakan dokumentasi dan cadangan perubahan terhadap sistem kepada Pegawai Sistem Maklumat yang bertanggungjawab. Tiada Jawatankuasa Teknikal atau Jawatankuasa Pelaksana ditubuhkan bagi membincang dan meluluskan perubahan terhadap sistem. Keadaan ini menyebabkan pihak Majlis sukar untuk mengenal pasti dan mengawal perubahan yang telah dilaksanakan terhadap sesebuah modul SBPBT.

ii) Kawalan Operasi Dan Capaian - Kawalan Operasi diwujudkan bagi memastikan

terdapat kawalan terhadap pengendalian sistem terutamanya dari segi had capaian kakitangan terhadap sistem atau program yang dibenarkan sahaja. Pihak Majlis telah mengambil langkah bijak dengan mewujudkan beberapa had capaian

JH302449 Teks 3.indd 143 9/28/09 4:48:49 PM

144 145144

berdasarkan had kuasa setiap pegawai dan peringkat skrin input. Ketua Jabatan akan mengenal pasti had capaian yang akan diberi kepada pegawai yang berkenaan dan pihak ICT akan memberi had capaian seperti yang ditetapkan. Bagaimanapun, tiada prosedur atau pekeliling dalaman disediakan bagi tujuan mewujud, membatal atau mengubahsuai had capaian berkenaan.

Pada pendapat Audit, kawalan operasi dan capaian pengguna SBPBT adalah memuaskan kerana Majlis mewujudkan had capaian berdasarkan had kuasa seseorang pegawai.

iii) Kawalan Fizikal Dan Persekitaran Di Bilik Operasi (Server) - Kawalan fizikal dan persekitaran adalah amat penting bagi memastikan peralatan ICT sentiasa berkeadaan baik bagi menghadapi sebarang ancaman seperti pencerobohan, kebakaran, dan sebagainya. Pemeriksaan Audit mendapati Majlis tidak mengambil kira aspek kawalan fizikal dalam pembangunan bilik server di mana lantai bilik berkenaan tidak ditinggikan seperti mana yang telah ditetapkan oleh peraturan seperti di Foto 7.1.

Foto 7.1 Lantai Bilik Server Tidak Ditinggikan

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Bangunan SP Plaza, Sungai Petani Kedah Tarikh : 9 November 2008

Selain itu, tiada alat kunci elektronik atau kunci keselamatan lain digunakan untuk mengunci pintu bilik server seperti di Foto 7.2. Pihak Audit juga mendapati sistem pendawaian elektrik di bilik ini juga tidak kemas.

JH302449 Teks 3.indd 144 9/28/09 4:48:51 PM

145

Foto 7.2 Pintu Bilik Server Yang Tidak Mempunyai Kunci Khas

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Bangunan SP Plaza Sungai Petani Tarikh : 9 November 2008

Pemeriksaan Audit juga mendapati alat penyaman udara yang digunakan untuk mengawal suhu bilik server adalah dikawal secara berpusat bagi seluruh bangunan dan tiada alat penyaman udara berasingan digunakan untuk mengawal suhu bilik berkenaan. Pihak Majlis juga tidak menggunakan kamera litar untuk memantau keadaan di bilik server dan kawasan persekitarannya. Sistem pencegah kebakaran sama ada jenis gas atau serbuk juga tidak disediakan di bilik ini. Keadaan ini boleh membahayakan jika berlaku kebakaran.

Pada pendapat Audit, kawalan fizikal dan persekitaran bilik server adalah tidak memuaskan kerana kawalan fizikal dan persekitaran yang diperlukan di bilik server tidak disediakan.

iv) Kawalan Capaian Logikal - Kawalan Capaian Logikal perlu diwujudkan bagi memastikan capaian pengguna terhadap aplikasi dan data yang sensitif adalah dihadkan. Ia penting untuk mengelakkan sebarang pengubahsuaian terhadap sistem tanpa kebenaran. Semakan Audit mendapati Majlis tidak menyediakan polisi teknologi maklumat yang meliputi had kuasa capaian pengguna, kata laluan dan kawalan keselamatan teknologi maklumat. Pihak Majlis perlu menyediakan polisi tersebut dengan mengambil kira aspek kawalan keselamatan seperti yang telah ditetapkan dalam The Malaysian Public Sector ICT Management Security Handbook (MyMIS) yang diterbitkan oleh Institut Pemodenan Tadbiran Dan Perancangan Pengurusan Malaysia (MAMPU). Hasil semakan Audit juga mendapati beberapa kelemahan dalam proses mewujudkan ID pengguna dan kata laluan bagi pengguna SBPBT. Antara kelemahan tersebut adalah seperti berikut:

Saiz ID pengguna yang ditetapkan hendaklah mempunyai had minimum antara enam hingga lapan aksara, manakala saiz kata laluan pula hendaklah ditetapkan minimum lapan aksara. Kata laluan juga perlu mempunyai kombinasi

•


146

alphanumeric untuk memperkukuhkan kata laluan tersebut. Ini adalah untuk memastikan ada kawalan keselamatan dalam ID pengguna dan kata laluan yang diwujudkan agar dapat mengurangkan risiko berlakunya pencerobohan terhadap sistem. Pihak Audit mendapati Jabatan Teknologi Maklumat tidak mempunyai prosedur penggunaan kata nama dan kata laluan yang meliputi kriteria tersebut.

Bagi mempertingkatkan kawalan keselamatan, tempoh sah penggunaan sesuatu ID pengguna hendaklah ditetapkan. Ini dapat mengelak penggunaan ID pengguna bagi pegawai yang telah bersara atau tamat tempoh khidmatnya. Semakan Audit mendapati ID pengguna di Majlis tidak mempunyai tempoh sah penggunaannya.

v) Kawalan Business Continuity Plan - Kawalan business continuity plan perlu bagi

memastikan kesinambungan proses ICT termasuklah offsite back up bagi data dan perisian komputer serta prosedur pemulihan bencana. Pihak Audit dimaklumkan bahawa pelaksanaan back up bagi data dan keseluruhan SBPBT dibuat secara manual pada jam 5:30 petang setiap hari manakala back up secara automatik akan dibuat oleh server pada jam 8:00 malam setiap hari. Back up secara manual akan disimpan dalam DVD re-write yang berlainan mengikut hari. Semakan Audit mendapati DVD back up tidak disimpan di dalam peti kalis api tetapi sebaliknya ianya disimpan oleh Juruteknik Komputer yang membuat proses back up. Keadaan ini akan menjejaskan keselamatan data sekiranya berlaku kebakaran, kehilangan atau bencana yang lain.

Bagi menjamin kesinambungan operasi SBPBT, Majlis perlu mempunyai satu pelan

pemulihan bencana. Keadaan ini akan dapat mengelakkan gangguan terhadap operasi sistem sekiranya berlaku sebarang masalah yang tidak dijangka. Pemeriksaan Audit mendapati Majlis tidak menyediakan pelan pemulihan bencana. Pelan tersebut mestilah meliputi keseluruhan SBPBT yang menggariskan langkah atau tindakan yang perlu dilakukan sekiranya berlaku bencana seperti kebakaran, banjir, jenayah komputer atau sabotaj.

Pada pendapat Audit, kawalan business continuity plan adalah memuaskan kecuali kawalan terhadap keselamatan data yang disimpan dalam DVD kerana tidak menepati kehendak keselamatan yang ditetapkan oleh pihak MAMPU.

vi) Kawalan Terhadap 3rd Party Service Providers - Kawalan ini dilakukan bagi memantau perkhidmatan yang diterima daripada pembekal termasuklah penilaian terhadap kontrak yang telah ditandatangani. Semakan Audit mendapati Majlis tidak lagi mempunyai sebarang kontrak dengan pembekal untuk penyenggaraan sistem atau perkhidmatan sokongan peralatan rangkaian. Tempoh waranti peralatan rangkaian dan penyenggaraan terhadap server, komputer dan pencetak telah tamat. Jabatan Teknologi Maklumat menjalankan penyenggaraan sendiri terhadap sebarang kerosakan yang berlaku. Sekiranya melibatkan kerosakan yang besar,

•


146 147146

alphanumeric untuk memperkukuhkan kata laluan tersebut. Ini adalah untuk memastikan ada kawalan keselamatan dalam ID pengguna dan kata laluan yang diwujudkan agar dapat mengurangkan risiko berlakunya pencerobohan terhadap sistem. Pihak Audit mendapati Jabatan Teknologi Maklumat tidak mempunyai prosedur penggunaan kata nama dan kata laluan yang meliputi kriteria tersebut.

Bagi mempertingkatkan kawalan keselamatan, tempoh sah penggunaan sesuatu ID pengguna hendaklah ditetapkan. Ini dapat mengelak penggunaan ID pengguna bagi pegawai yang telah bersara atau tamat tempoh khidmatnya. Semakan Audit mendapati ID pengguna di Majlis tidak mempunyai tempoh sah penggunaannya.

v) Kawalan Business Continuity Plan - Kawalan business continuity plan perlu bagi

memastikan kesinambungan proses ICT termasuklah offsite back up bagi data dan perisian komputer serta prosedur pemulihan bencana. Pihak Audit dimaklumkan bahawa pelaksanaan back up bagi data dan keseluruhan SBPBT dibuat secara manual pada jam 5:30 petang setiap hari manakala back up secara automatik akan dibuat oleh server pada jam 8:00 malam setiap hari. Back up secara manual akan disimpan dalam DVD re-write yang berlainan mengikut hari. Semakan Audit mendapati DVD back up tidak disimpan di dalam peti kalis api tetapi sebaliknya ianya disimpan oleh Juruteknik Komputer yang membuat proses back up. Keadaan ini akan menjejaskan keselamatan data sekiranya berlaku kebakaran, kehilangan atau bencana yang lain.

Bagi menjamin kesinambungan operasi SBPBT, Majlis perlu mempunyai satu pelan

pemulihan bencana. Keadaan ini akan dapat mengelakkan gangguan terhadap operasi sistem sekiranya berlaku sebarang masalah yang tidak dijangka. Pemeriksaan Audit mendapati Majlis tidak menyediakan pelan pemulihan bencana. Pelan tersebut mestilah meliputi keseluruhan SBPBT yang menggariskan langkah atau tindakan yang perlu dilakukan sekiranya berlaku bencana seperti kebakaran, banjir, jenayah komputer atau sabotaj.

Pada pendapat Audit, kawalan business continuity plan adalah memuaskan kecuali kawalan terhadap keselamatan data yang disimpan dalam DVD kerana tidak menepati kehendak keselamatan yang ditetapkan oleh pihak MAMPU.

vi) Kawalan Terhadap 3rd Party Service Providers - Kawalan ini dilakukan bagi memantau perkhidmatan yang diterima daripada pembekal termasuklah penilaian terhadap kontrak yang telah ditandatangani. Semakan Audit mendapati Majlis tidak lagi mempunyai sebarang kontrak dengan pembekal untuk penyenggaraan sistem atau perkhidmatan sokongan peralatan rangkaian. Tempoh waranti peralatan rangkaian dan penyenggaraan terhadap server, komputer dan pencetak telah tamat. Jabatan Teknologi Maklumat menjalankan penyenggaraan sendiri terhadap sebarang kerosakan yang berlaku. Sekiranya melibatkan kerosakan yang besar,

147

Majlis akan melantik syarikat pembekal yang berkaitan untuk membuat penyenggaraan.

vii) Kawalan End User Computing - Kawalan ini perlu untuk menilai kesan kawalan am

terhadap sistem aplikasi bagi memastikan keberkesanan kawalan aplikasi tersebut. Untuk menepati tujuan ini, polisi berkaitan seperti polisi penggunaan perkakasan/perisian, keperluan keselamatan, program back up serta perlindungan dari virus dan kecurian perlu diwujudkan. Pihak Audit mendapati Majlis tidak menyediakan Polisi Penggunaan Komputer dan Rangkaian Komunikasi Data dengan baik dan tidak dicetak. Polisi tersebut mestilah meliputi perkara berikut: Tanggungjawab pegawai ICT; Tanggungjawab pengguna; Etika dan tatacara penggunaan komputer serta aplikasi intranet dan Internet; Kerosakan, kehilangan dan pelupusan komputer; Keselamatan pengendalian email rahsia rasmi; dan Serahan, pinjaman dan pemulangan komputer.

Polisi Penggunaan Komputer dan Rangkaian Komunikasi Data Majlis perlu dibuat

dengan sempurna dan polisi tersebut perlu diedar dan dimaklumkan kepada semua pengguna bagi memastikan polisi tersebut dipatuhi dari semasa ke semasa.

Pada pendapat Audit, kawalan end user computing tidak memuaskan kerana polisi penggunaan komputer dan rangkaian komunikasi Majlis tidak disediakan secara bertulis. d) Kawalan Aplikasi Kawalan Aplikasi bertujuan untuk memastikan prosedur kawalan spesifik yang ada

dalam sesuatu aplikasi mencukupi dan semua transaksi adalah betul serta diproses dengan lengkap, tepat dan pada masa yang telah ditentukan. Semakan Audit terhadap kawalan aplikasi mendapati perkara berikut:

i) Kawalan Am Aplikasi - Majlis tidak menyediakan dokumentasi lengkap mengenai

kawalan am yang perlu dipatuhi oleh pengguna SBPBT. Pihak Audit juga mendapati sistem tidak mempunyai fungsi log-off secara automatik sekiranya tidak diguna bagi sesuatu tempoh yang ditetapkan. Selain itu, pengguna sistem juga dibenarkan untuk log-in lebih daripada sekali melalui komputer yang berbeza pada masa yang sama. Ini boleh menyebabkan pegawai yang tidak diberi kuasa, melakukan transaksi yang tidak dibenarkan dengan menggunakan ID pegawai yang lain.

Pada pendapat Audit, kawalan am aplikasi SBPBT adalah tidak memuaskan kerana kawalan dalaman bagi fungsi log-in data dan log-off sistem tidak diberi penekanan.

ii) Kawalan Input - Kawalan input yang berkesan dapat memastikan hanya transaksi yang sah sahaja diproses oleh komputer. Ia juga dapat memastikan transaksi tersebut tidak hilang, ditokok tambah dan berlaku duplikasi. Bagi Modul Taksiran, SBPBT, adalah mustahak memastikan maklumat berkaitan penilaian, tambahan

JH302449 Teks 3.indd 147 9/28/09 4:48:52 PM

148 149148

bangunan dan sebagainya yang dimasukkan ke dalam sistem adalah tepat. Ini adalah untuk memastikan cukai taksiran yang dikutip oleh Majlis adalah betul dan tepat.

Pada pendapat Audit, prosedur memasukkan data ke dalam sistem adalah memuaskan kerana pegawai berlainan diberi kuasa untuk memasukkan data, menyemak dan meluluskan setiap transaksi. 7.5.6 Analisis Data Audit Command Language (ACL) Jumlah premis yang terletak di Zon A hingga Zon E adalah sebanyak 77,011 pegangan. Analisis Audit menggunakan perisian ACL terhadap maklumat data pegangan yang diperoleh daripada Jabatan Teknologi Maklumat mendapati sebanyak 5,386 pegangan tidak mempunyai alamat yang lengkap di mana nombor premis tidak tertera di ruangan Alamat 1 tetapi hanya memuatkan nama jalan sahaja. Dengan ketiadaan alamat yang lengkap sudah pasti bil cukai taksiran yang dikeluarkan tidak dapat disampaikan kepada pemilik pegangan. Butirannya adalah seperti di Jadual 7.23 dan Jadual 7.24.

Jadual 7.23 Pegangan Tidak Mempunyai Nombor Rumah

Kawasan Jumlah Pegangan Taman Sinar Intan 183 Bandar Perdana 950 Bandar Puteri Jaya 2,010 Bandar Aman Jaya 1,282 Bandar Laguna Merbok 961

Jumlah 5,386 Sumber: Rekod Jabatan Teknologi Maklumat Majlis

Jadual 7.24

Penomboran Tidak Jelas Ke Atas Pegangan Taman Sinar Intan No_Akaun Alamat_1 Alamat_2 Status

101038000000443 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif 101038000000495 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif 101038000000496 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif 101038000000498 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif 101038000000499 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif

Sumber: Jabatan Teknologi Maklumat Majlis

Berdasarkan maklum balas yang diterima, Majlis sedang dalam proses melaksanakan

pengemaskinian data pemilik kawasan yang terlibat secara berperingkat dengan mengambil

tindakan memasukkan nombor rumah di ruangan Alamat_1.

Pada pendapat Audit, butiran kemasukan data pemilik pegangan adalah tidak memuaskan kerana maklumat lokasi pegangan yang dimasukkan ke dalam sistem adalah tidak lengkap. 7.5.7 Pembaharuan Lesen Perniagaan Majlis telah menetapkan syarat kepada semua pemilik premis supaya menjelaskan terlebih dahulu cukai taksiran yang tertunggak apabila mengemukakan permohonan memperbaharui lesen perniagaan. Pegawai yang bertanggungjawab terhadap pembaharuan lesen perniagaan di Bahagian Pelesenan tidak diberi akses kepada sistem SBPBT untuk

JH302449 Teks 3.indd 148 9/28/09 4:48:53 PM

148 149148

bangunan dan sebagainya yang dimasukkan ke dalam sistem adalah tepat. Ini adalah untuk memastikan cukai taksiran yang dikutip oleh Majlis adalah betul dan tepat.

Pada pendapat Audit, prosedur memasukkan data ke dalam sistem adalah memuaskan kerana pegawai berlainan diberi kuasa untuk memasukkan data, menyemak dan meluluskan setiap transaksi. 7.5.6 Analisis Data Audit Command Language (ACL) Jumlah premis yang terletak di Zon A hingga Zon E adalah sebanyak 77,011 pegangan. Analisis Audit menggunakan perisian ACL terhadap maklumat data pegangan yang diperoleh daripada Jabatan Teknologi Maklumat mendapati sebanyak 5,386 pegangan tidak mempunyai alamat yang lengkap di mana nombor premis tidak tertera di ruangan Alamat 1 tetapi hanya memuatkan nama jalan sahaja. Dengan ketiadaan alamat yang lengkap sudah pasti bil cukai taksiran yang dikeluarkan tidak dapat disampaikan kepada pemilik pegangan. Butirannya adalah seperti di Jadual 7.23 dan Jadual 7.24.

Jadual 7.23 Pegangan Tidak Mempunyai Nombor Rumah

Kawasan Jumlah Pegangan Taman Sinar Intan 183 Bandar Perdana 950 Bandar Puteri Jaya 2,010 Bandar Aman Jaya 1,282 Bandar Laguna Merbok 961

Jumlah 5,386 Sumber: Rekod Jabatan Teknologi Maklumat Majlis

Jadual 7.24

Penomboran Tidak Jelas Ke Atas Pegangan Taman Sinar Intan No_Akaun Alamat_1 Alamat_2 Status

101038000000443 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif 101038000000495 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif 101038000000496 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif 101038000000498 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif 101038000000499 Jalan Sinar Intan 2 Taman Sinar Intan Aktif

Sumber: Jabatan Teknologi Maklumat Majlis

Berdasarkan maklum balas yang diterima, Majlis sedang dalam proses melaksanakan

pengemaskinian data pemilik kawasan yang terlibat secara berperingkat dengan mengambil

tindakan memasukkan nombor rumah di ruangan Alamat_1.

Pada pendapat Audit, butiran kemasukan data pemilik pegangan adalah tidak memuaskan kerana maklumat lokasi pegangan yang dimasukkan ke dalam sistem adalah tidak lengkap. 7.5.7 Pembaharuan Lesen Perniagaan Majlis telah menetapkan syarat kepada semua pemilik premis supaya menjelaskan terlebih dahulu cukai taksiran yang tertunggak apabila mengemukakan permohonan memperbaharui lesen perniagaan. Pegawai yang bertanggungjawab terhadap pembaharuan lesen perniagaan di Bahagian Pelesenan tidak diberi akses kepada sistem SBPBT untuk

149

menyemak tunggakan cukai taksiran sesebuah premis. Akibatnya mereka perlu mendapatkan maklumat daripada Bahagian Hasil terlebih dahulu sebelum membenarkan lesen berkenaan diperbaharui. Akses untuk menyemak tunggakan cukai perlu diberi kepada pegawai yang bertanggungjawab agar semakan dapat dibuat dengan serta-merta sebelum sesuatu lesen boleh diperbaharui. Semakan Audit terhadap data 82 lesen perniagaan yang diperbaharui melalui Modul Sistem Hasil SBPBT mendapati 10 daripadanya masih mempunyai tunggakan cukai taksiran seperti di Jadual 7.25.

Jadual 7.25 Lesen Yang Diperbaharui Mempunyai Tunggakan Cukai Taksiran

Bil. No. Akaun Lesen No. Akaun Cukai Taksiran

Jumlah Tunggakan

(RM) Tarikh Lesen Diperbaharui

1. 101028/545 106254/14 81 23.1.2008 2. 104042/173 104042/757 398 24.3.2008 3. 103006/357 103006/774 4,004 2.4.2008 4. 106237/44 101024/436 1,278 26.5.2008 5. 106108/140 106108/2583 240 28.5.2008 6. 104053/19 104053/235 474 2.11.2008 7. 106108/137 106108/2549 1,934 13.11.2008 8. 106108/64 106108/2536 446 16.11.2008 9. 106108/108 106108/2576 370 27.3.2008

10. 104042/259 104042/830 396 16.12.2008 Sumber: Bahagian Perlesenan Majlis

Pada pendapat Audit, proses pembaharuan lesen perniagaan yang dilaksanakan oleh Majlis adalah tidak memuaskan kerana terdapat pemilik perniagaan yang mempunyai tunggakan cukai taksiran telah diperbaharui lesen perniagaannya. Dasar yang telah ditetapkan oleh Majlis tidak dipatuhi dan pelaksanaan yang dijalankan adalah tidak seimbang. 7.5.8 Perbezaan Alamat Pada Maklumat Dalam Modul Pelesenan Dan Modul Taksiran Alamat premis atau pegangan yang direkodkan pada bil cukai taksiran seharusnya bersamaan dengan alamat yang direkodkan pada lesen perniagaan yang dikeluarkan. Perbezaan alamat premis tidak seharusnya berlaku kerana bayaran lesen dan cukai taksiran yang dikenakan adalah merujuk kepada tempat yang sama. Semakan Audit mendapati wujud perbezaan alamat antara lesen perniagaan dan alamat pegangan yang wujud dalam Modul Taksiran. Keadaan ini berlaku kerana Modul Taksiran tidak dihubungkan dengan Modul Pelesenan. Jika ianya saling berhubungan maka pegawai di Bahagian Pelesenan tidak perlu lagi memasukan butiran alamat premis tetapi hanya perlu memuat turun alamat premis yang berkenaan dari database yang telah wujud di dalam sistem. Butiran lanjut perbezaan alamat adalah seperti di Jadual 7.26.

JH302449 Teks 3.indd 149 9/28/09 4:48:54 PM

150 151150

Jadual 7.26 Perbezaan Alamat Antara Lesen Perniagaan Dan Pegangan

Bil. No. Akaun Lesen

Alamat Lesen Pendaftaran Perniagaan Alamat Sebenar Pegangan

1. 101028/810 77&78, Jln. Mawar1, Taman Pekan Baru

77-A,B,C, Jln. Mawar1, Tmn Pekan Baru

2. 104036/32 13, Tingkat 1, Jln. Melati, 08000, Sg. Petani 13, Jln. Melati 1, 08000, Sg. Petani

3. 103006/664 323 J, Tingkat Bawah, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani 323J, Jln. Kuala Ketil

4. 104031/38 B64, Tmn Mutiara Indah, Sg. Petani B-64, Jln. Mutiara 1, Taman Mutiara Indah, Sg. Petani

5. 103006/357 743-E, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani LBS743E, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani

6. 103006/44 748, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani LBS748, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani

7. 104026/724 13.3, Jln. Inai, Taman Ria Jaya, 08000 Sg. Petani

133, Jln. Inai, Tmn Ria Jaya, 08000 Sg. Petani

8. 101036/4 123, Jln. Kemuning 5, Kawasan Perusahaan Sg. Pasir

123, Jln. Kemuning 5, Kawasan Perusahaan Ringan Kemuning

9. 101031/60 29-A, Jln. Meranti 1, Tmn Desa Meranti

A-29, Jln. Meranti 1, Taman Desa Meranti

10. 104042/187 No. 134, 1/F, Jln. Lagenda Heights, Lagenda 4, Sg. Petani

134, Jln. Lagenda 4, Lagenda Heights, Sg. Petani

Sumber: Resit Bayaran Lesen Dan Modul Taksiran Majlis 7.5.9 Pematuhan Undang-Undang Satu lawatan Audit bersama tiga orang Bailif dari Unit Waran Sil telah dijalankan terhadap 42 premis yang telah dipilih. Kategori bangunan yang dipilih adalah bangunan yang diubahsuai, tunggakan melebihi enam tahun dan tidak menukar syarat kegunaan premis. Hasil daripada lawatan yang dijalankan mendapati perkara berikut: a) Tukar Status Bangunan Sedia Ada

Kadar cukai taksiran bagi syarat kediaman adalah lebih rendah berbanding dengan kadar perniagaan. Hasil daripada pemeriksaan yang dijalankan mendapati 13 daripada 42 pegangan bertaraf kediaman telah ditukarkan kepada kegunaan untuk perniagaan. Semakan selanjutnya mendapati kadar cukai taksiran bagi 13 pegangan berkenaan masih lagi ditaksirkan sebagai kediaman. Contoh pegangan dan lokasi yang telah ditukar guna daripada kediaman kepada perniagaan adalah seperti di Foto 7.3 hingga Foto 7.6.

JH302449 Teks 3.indd 150 9/28/09 4:48:54 PM

150 151150

Jadual 7.26 Perbezaan Alamat Antara Lesen Perniagaan Dan Pegangan

Bil. No. Akaun Lesen

Alamat Lesen Pendaftaran Perniagaan Alamat Sebenar Pegangan

1. 101028/810 77&78, Jln. Mawar1, Taman Pekan Baru

77-A,B,C, Jln. Mawar1, Tmn Pekan Baru

2. 104036/32 13, Tingkat 1, Jln. Melati, 08000, Sg. Petani 13, Jln. Melati 1, 08000, Sg. Petani

3. 103006/664 323 J, Tingkat Bawah, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani 323J, Jln. Kuala Ketil

4. 104031/38 B64, Tmn Mutiara Indah, Sg. Petani B-64, Jln. Mutiara 1, Taman Mutiara Indah, Sg. Petani

5. 103006/357 743-E, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani LBS743E, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani

6. 103006/44 748, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani LBS748, Jln. Kuala Ketil, Sg. Petani

7. 104026/724 13.3, Jln. Inai, Taman Ria Jaya, 08000 Sg. Petani

133, Jln. Inai, Tmn Ria Jaya, 08000 Sg. Petani

8. 101036/4 123, Jln. Kemuning 5, Kawasan Perusahaan Sg. Pasir

123, Jln. Kemuning 5, Kawasan Perusahaan Ringan Kemuning

9. 101031/60 29-A, Jln. Meranti 1, Tmn Desa Meranti

A-29, Jln. Meranti 1, Taman Desa Meranti

10. 104042/187 No. 134, 1/F, Jln. Lagenda Heights, Lagenda 4, Sg. Petani

134, Jln. Lagenda 4, Lagenda Heights, Sg. Petani

Sumber: Resit Bayaran Lesen Dan Modul Taksiran Majlis 7.5.9 Pematuhan Undang-Undang Satu lawatan Audit bersama tiga orang Bailif dari Unit Waran Sil telah dijalankan terhadap 42 premis yang telah dipilih. Kategori bangunan yang dipilih adalah bangunan yang diubahsuai, tunggakan melebihi enam tahun dan tidak menukar syarat kegunaan premis. Hasil daripada lawatan yang dijalankan mendapati perkara berikut: a) Tukar Status Bangunan Sedia Ada

Kadar cukai taksiran bagi syarat kediaman adalah lebih rendah berbanding dengan kadar perniagaan. Hasil daripada pemeriksaan yang dijalankan mendapati 13 daripada 42 pegangan bertaraf kediaman telah ditukarkan kepada kegunaan untuk perniagaan. Semakan selanjutnya mendapati kadar cukai taksiran bagi 13 pegangan berkenaan masih lagi ditaksirkan sebagai kediaman. Contoh pegangan dan lokasi yang telah ditukar guna daripada kediaman kepada perniagaan adalah seperti di Foto 7.3 hingga Foto 7.6.

151

Foto 7.3 Bangunan Kediaman Diubahsuai Menjadi

Premis Restoran

Foto 7.4 Bangunan Kediaman Diubahsuai Menjadi

Premis Perniagaan

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Jalan Hospital, Sungai Petani Tarikh: 30 Disember 2008

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi:Taman Sejati, Sungai Petani Tarikh: 31 Disember 2008

Foto 7.5 Foto 7.6 Bangunan Premis Menjadi Bengkel Pengeluaran Keropok Ikan

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Taman Delima, Sungai Petani Tarikh: 30 Disember 2008

b) Tunggakan Cukai Taksiran Antara 10 Hingga 91 Tahun Sebanyak 24 buah kediaman, tiga buah kilang dan sembilan buah perniagaan yang

mempunyai tunggakan cukai antara 10 hingga 91 tahun telah dipilih untuk lawatan Audit. Hasil lawatan Audit mendapati perkara seperti berikut:

i) Premis Tidak Berpenghuni - Hampir 90% daripada premis yang dilawati didapati

kosong dan terbiar tanpa penghuni seperti di Foto 7.7 dan Foto 7.8.

JH302449 Teks 3.indd 151 9/28/09 4:48:56 PM

152 153152

Foto 7.7 Foto 7.8

Rumah Usang, Kosong Dan Terbiar Bangunan Perniagaan Usang, Kosong

Dan Terbiar (Bekas Pejabat PERKESO)

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Jalan Badlishah, Sungai Petani Tarikh: 31 Disember 2008

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Seberang Sungai, Bakar Arang, Sungai Petani Tarikh: 30 Disember 2008

ii) Pemilik masih dikenakan cukai walaupun telah meninggal dunia seperti di Foto 7.9

dan Foto 7.10. Foto 7.9 Foto 7.10

Pemilik Telah Meninggal Dunia Dan Tanah Telah Diwakafkan Sebagai Tanah Perkuburan

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Jalan Bakar Arang, Sungai Petani Tarikh : 30 Disember 2008

iii) Bangunan telah dirobohkan tetapi masih lagi dikenakan cukai seperti di Foto 7.11,

Foto 7.12 dan Foto 7.13. Akaun cukai pintu telah dibatalkan. Namun begitu, akaun bagi lot kosong telah diwujudkan dan cukai lot kosong masih tidak dapat dikutip.

JH302449 Teks 3.indd 152 9/28/09 4:48:57 PM

152 153152

Foto 7.7 Foto 7.8

Rumah Usang, Kosong Dan Terbiar Bangunan Perniagaan Usang, Kosong

Dan Terbiar (Bekas Pejabat PERKESO)

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Jalan Badlishah, Sungai Petani Tarikh: 31 Disember 2008

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Seberang Sungai, Bakar Arang, Sungai Petani Tarikh: 30 Disember 2008

ii) Pemilik masih dikenakan cukai walaupun telah meninggal dunia seperti di Foto 7.9

dan Foto 7.10. Foto 7.9 Foto 7.10

Pemilik Telah Meninggal Dunia Dan Tanah Telah Diwakafkan Sebagai Tanah Perkuburan

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Jalan Bakar Arang, Sungai Petani Tarikh : 30 Disember 2008

iii) Bangunan telah dirobohkan tetapi masih lagi dikenakan cukai seperti di Foto 7.11,

Foto 7.12 dan Foto 7.13. Akaun cukai pintu telah dibatalkan. Namun begitu, akaun bagi lot kosong telah diwujudkan dan cukai lot kosong masih tidak dapat dikutip.

153

Foto 7.11 Foto 7.12 Kilang Telah Dirobohkan

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Kawasan Perusahaan Bakar Arang, Sungai Petani Tarikh : 31 Disember 2008

Foto 7.13

Kilang Telah Dirobohkan

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi : Jalan PKNK Utama, Kawasan Perusahaan Sungai Petani Tarikh : 1 Januari 2009

iv) Lokasi Tidak Dapat Dikesan - Terdapat lokasi hartanah seperti yang dilaporkan

dalam laporan pengumuran tidak dapat dikesan. Lokasi tersebut adalah seperti di Jadual 7.27.

Jadual 7.27 Lokasi Pemilik Tidak Dapat Dikesan

No. Akaun Alamat Hartanah Tempoh Tertunggak (Tahun)

102010/128 106, Kg. Sungai Gelugor, Sg. Petani 22 103010/40 LBS 2/480, Song Kear Estate,

Pengkalan Lebai Man, Sg. Petani 24 103006/604 LBS 576, Kg. Raja, Jalan Kuala Ketil 22 103006/493 474, Jalan Kuala Ketil 21

Sumber : Laporan Tunggakan Bagi Bulan November 2008

JH302449 Teks 3.indd 153 9/28/09 4:48:58 PM

154 155154

v) Akaun Cukai Taksiran Dibatalkan Tetapi Masih Belum Dihapus Kira - Tiga akaun cukai taksiran yang dilawati telah dibatalkan daripada SBPBT. Bagaimanapun, tunggakan cukai pintu yang dikenakan masih belum dihapus kira. Selepas akaun berkenaan dibatalkan, Majlis telah mewujudkan akaun lot kosong dan akaun ini juga turut tertunggak. Adalah disarankan pihak Majlis supaya membuat pemutihan data pemilik dan hapus kira terhadap tunggakan yang sudah tidak dapat dikutip. Satu Unit Khas Pemantauan perlu diwujudkan bagi memastikan kes pegangan yang bermasalah dapat diatasi dan tunggakan cukai dapat dikurangkan. Butiran cukai taksiran yang telah dibatalkan daripada SBPBT adalah seperti di Jadual 7.28.

Jadual 7.28 Akaun Cukai Taksiran Dibatalkan

No. Akaun Alamat Hartanah Tarikh Batal Amaun (RM)

102009/119 Lot 82A Persiaran 11, Kawasan Perusahaan Bakar Arang 12.12.2007 45,868

104019/6 Lot 222 Jalan PKNK Utama Kawasan Perusahaan Sungai Petani 09.01.2007 34,618

104014/42 LBS 30A, Belakang Hospital Sungai Petani - 235

Sumber : Jabatan Perbendaharaan Majlis

Pada pendapat Audit, pemantauan yang dilaksanakan oleh Majlis tidak memuaskan dari segi pengemaskinian maklumat pemilik di dalam sistem dan membuat kepastian tentang kewujudan sebenar pegangan yang dikenakan cukai. 7.5.10 Penguatkuasaan Semakan Audit mendapati penguatkuasaan undang-undang terhadap pemilik pegangan yang gagal menjelaskan tunggakan cukai adalah kurang berkesan kerana kurangnya koordinasi antara Jabatan Perbendaharaan dan Jabatan Penilaian dalam memantau pegangan yang bermasalah. Kelemahan ini menyebabkan cukai taksiran tidak dapat dikutip dan tiada tindakan diambil terhadap pemilik yang gagal menjelaskan cukai. Selain itu, pihak Audit mendapati empat orang Bailif yang dilantik untuk melaksanakan tindakan waran kepada pemilik pegangan adalah tidak mencukupi kerana seorang Bailif ditugaskan menjaga satu Zon yang mempunyai pegangan yang banyak. Keadaan ini menyebabkan aktiviti penguatkuasaan undang-undang hanya dijalankan mengikut kemampuan tenaga kerja yang ada. Pihak Audit juga mendapati Bahagian Penguatkuasaan yang ada tidak terlibat secara langsung dalam aktiviti penguatkuasaan cukai taksiran. Pada pendapat Audit, pengurusan cukai taksiran Majlis adalah tidak memuaskan kerana wujud beberapa kelemahan seperti penguatkuasaan undang-undang yang lemah, kewujudan data pemilik pegangan yang tidak tepat, penilaian semula cukai yang tidak menyeluruh, komunikasi antara Jabatan yang tidak efisien, kawalan fizikal dan persekitaran bilik server yang longgar dan fungsi log-in dan log-off SBPBT yang tidak selamat. 7.5.11 Pemantauan Pemantauan yang rapi dan berkesan dapat memastikan pencapaian sesuatu aktiviti menepati sasarannya serta mematuhi peraturan dan dasar yang ditetapkan. Semakan Audit

JH302449 Teks 3.indd 154 9/28/09 4:48:58 PM

154 155155

mendapati Majlis telah menjalankan beberapa kaedah pemantauan bagi memastikan pengurusan cukai taksiran dilaksanakan dengan cekap dan berkesan. Antara kaedah pemantauan adalah seperti berikut: a) Mesyuarat Majlis Penuh - Mesyuarat Majlis Penuh diadakan pada setiap bulan bagi

membincangkan semua aktiviti Majlis seperti senarai pegangan, tunggakan cukai pintu, lesen perniagaan dan sebagainya. Mesyuarat ini dipengerusikan oleh Yang Dipertua Majlis dan dianggotai oleh Ahli-ahli Majlis serta pegawai Majlis. Semakan Audit terhadap minit mesyuarat mendapati pada tahun 2006, 2007 dan 2008, Mesyuarat Majlis Penuh telah dijalankan pada setiap bulan.

b) Mesyuarat Jawatankuasa OSC - Jawatankuasa ini ditubuhkan pada pertengahan tahun 2007. Semua kelulusan permohonan cadangan pemajuan dan pelan bangunan adalah diputuskan oleh Jawatankuasa ini selepas ia ditubuhkan. Semakan Audit mendapati Jawatankuasa ini telah bersidang sebanyak lima kali pada tahun 2007 dan 17 kali pada tahun 2008. Selain itu, Mesyuarat Pra-OSC turut dijalankan sebanyak tujuh kali pada tahun 2008 dan ianya dijalankan berdasarkan kepada keperluan. Bagi memantap dan memperkemaskan pelaksanaan sistem OSC, Mesyuarat Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan (MNKT) yang bersidang pada bulan Jun 2008 telah bersetuju menghadkan tempoh pemohon untuk mematuhi arahan pindaan. Pekeliling berkenaan memberi peluang sebanyak dua kali kepada pemohon untuk memenuhi arahan pindaan yang sama atau dalam tempoh dua kali Mesyuarat Jawatankuasa OSC berturut-turut sebelum keputusan diambil.

c) Mesyuarat Jawatankuasa Tetap Kewangan Dan Hasil - Jawatankuasa Tetap Kewangan Dan Hasil ditubuhkan bagi membincangkan hal berkaitan kewangan seperti tunggakan cukai pintu, bayaran ansuran tunggakan, mengesahkan nilaian tahunan dan permohonan pengecualian cukai taksiran. Sehingga tarikh pengauditan dijalankan, Jawatankuasa ini telah bersidang sebanyak lima kali pada tahun 2008.

d) Mesyuarat Jawatankuasa Tetap Bangunan - Jawatankuasa ini telah ditubuhkan bagi membincangkan dan membuat keputusan terhadap permohonan pelan bangunan bagi cadangan membina atau tambahan bangunan, cadangan nama taman serta permohonan Sijil Layak Menduduki serta perkara lain yang berkaitan. Semakan Audit mendapati Jawatankuasa ini telah bersidang pada setiap bulan pada tahun 2006 dan lima kali pada tahun 2007. Mulai Julai 2007, semua keputusan permohonan akan diputuskan dalam Mesyuarat Jawatankuasa OSC.

e) Mesyuarat Jawatankuasa Tetap Perancangan - Jawatankuasa ini telah ditubuhkan bagi membincangkan dan membuat keputusan terhadap permohonan kebenaran merancang pembangunan perumahan, perniagaan serta kilang. Semakan Audit mendapati Jawatankuasa ini telah bersidang pada setiap bulan pada tahun 2006 dan lima kali pada tahun 2007. Mulai Julai 2007, semua keputusan permohonan akan diputuskan dalam Mesyuarat Jawatankuasa OSC.

JH302449 Teks 3.indd 155 9/28/09 4:48:59 PM

156 157156

f) Jawatankuasa Information Communication Technology - Jawatankuasa ini telah ditubuhkan pada April 2009 selepas mendapat teguran Audit. Jawatankuasa ini berfungsi untuk merancang dan menyelaras pelaksanaan ICT, memantau pembangunan sistem, memenuhi kehendak pengguna sistem dan keperluan teknologi maklumat. Majlis juga dalam pelaksanaan menyediakan polisi setiap kawalan sistem.

g) Lawatan - Pegawai dan kakitangan daripada Jabatan Bangunan, Jabatan Penilaian atau

Jabatan Perbendaharaan akan membuat lawat siasat ke lokasi pegangan apabila mendapat maklum balas daripada orang awam ataupun kakitangan Majlis sendiri seperti tambahan tanpa kebenaran atau perniagaan dijalankan tanpa kebenaran Majlis. Penilaian semula akan dibuat bagi memastikan kadar dan nilai cukai tahunan yang dikenakan adalah mengikut nilai semasa. Tindakan penguatkuasaan undang-undang akan diambil sekiranya perlu. Namun begitu, pihak Audit mendapati tiada laporan bertulis disediakan apabila lawat siasat dan tindakan telah dibuat.

Pada pendapat Audit, pemantauan yang dibuat oleh Majlis terhadap pengurusan cukai taksiran adalah tidak memuaskan walaupun semua mekanisme pemantauan yang dirancang telah dilaksanakan. Kes seperti lokasi hartanah tidak dapat dikesan dan cukai masih dikenakan kepada pemilik yang telah meninggal dunia membuktikan proses pemantauan yang dijalankan adalah tidak cekap. Peranan setiap Jawatankuasa perlu diperkemaskan bagi memastikan matlamat penubuhan Jawatankuasa tercapai. 7.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT Pada keseluruhannya, pengurusan cukai taksiran Majlis adalah tidak memuaskan. Kelemahan yang dikenal pasti adalah penguatkuasaan undang-undang dan pemantauan yang lemah dan tidak berkesan terhadap pemilik pegangan yang mempunyai tunggakan cukai. Data dan maklumat pemilik pegangan juga tidak dikemas kini, oleh yang demikian integriti data adalah meragukan. Pemantauan terhadap cukai hartanah yang tertunggak melebihi enam tahun tidak dilaksanakan oleh Majlis dalam memastikan kewujudan hartanah terbabit. Selain itu, penilaian semula cukai adalah tidak menyeluruh kerana hanya dibuat terhadap pindaan dan tambahan bangunan di kawasan taman perumahan dan binaan bangunan baru sahaja. Di samping itu, komunikasi yang kurang berkesan antara Jabatan juga menyebabkan pemantauan terhadap kewujudan sebenar hartanah yang dikenakan cukai tidak dapat dilaksanakan. Selain itu, kawalan utama sistem SBPBT seperti kawalan perubahan sistem, kawalan operasi dan capaian serta kawalan capaian logikal tidak didokumentasi dan ditetapkan. Faktor keselamatan bilik server dan back up data juga tidak diberi penekanan. Sehubungan dengan itu, Pihak Majlis adalah disarankan mengambil langkah berikut sebagai penambahbaikan pengurusan cukai taksiran di Majlis:

a) Mengambil tindakan proaktif untuk mengemas kini data dan maklumat pemilik dalam sistem agar cukai dikenakan kepada pegangan yang sepatutnya;

JH302449 Teks 3.indd 156 9/28/09 4:48:59 PM

156 157156

f) Jawatankuasa Information Communication Technology - Jawatankuasa ini telah ditubuhkan pada April 2009 selepas mendapat teguran Audit. Jawatankuasa ini berfungsi untuk merancang dan menyelaras pelaksanaan ICT, memantau pembangunan sistem, memenuhi kehendak pengguna sistem dan keperluan teknologi maklumat. Majlis juga dalam pelaksanaan menyediakan polisi setiap kawalan sistem.

g) Lawatan - Pegawai dan kakitangan daripada Jabatan Bangunan, Jabatan Penilaian atau

Jabatan Perbendaharaan akan membuat lawat siasat ke lokasi pegangan apabila mendapat maklum balas daripada orang awam ataupun kakitangan Majlis sendiri seperti tambahan tanpa kebenaran atau perniagaan dijalankan tanpa kebenaran Majlis. Penilaian semula akan dibuat bagi memastikan kadar dan nilai cukai tahunan yang dikenakan adalah mengikut nilai semasa. Tindakan penguatkuasaan undang-undang akan diambil sekiranya perlu. Namun begitu, pihak Audit mendapati tiada laporan bertulis disediakan apabila lawat siasat dan tindakan telah dibuat.

Pada pendapat Audit, pemantauan yang dibuat oleh Majlis terhadap pengurusan cukai taksiran adalah tidak memuaskan walaupun semua mekanisme pemantauan yang dirancang telah dilaksanakan. Kes seperti lokasi hartanah tidak dapat dikesan dan cukai masih dikenakan kepada pemilik yang telah meninggal dunia membuktikan proses pemantauan yang dijalankan adalah tidak cekap. Peranan setiap Jawatankuasa perlu diperkemaskan bagi memastikan matlamat penubuhan Jawatankuasa tercapai. 7.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT Pada keseluruhannya, pengurusan cukai taksiran Majlis adalah tidak memuaskan. Kelemahan yang dikenal pasti adalah penguatkuasaan undang-undang dan pemantauan yang lemah dan tidak berkesan terhadap pemilik pegangan yang mempunyai tunggakan cukai. Data dan maklumat pemilik pegangan juga tidak dikemas kini, oleh yang demikian integriti data adalah meragukan. Pemantauan terhadap cukai hartanah yang tertunggak melebihi enam tahun tidak dilaksanakan oleh Majlis dalam memastikan kewujudan hartanah terbabit. Selain itu, penilaian semula cukai adalah tidak menyeluruh kerana hanya dibuat terhadap pindaan dan tambahan bangunan di kawasan taman perumahan dan binaan bangunan baru sahaja. Di samping itu, komunikasi yang kurang berkesan antara Jabatan juga menyebabkan pemantauan terhadap kewujudan sebenar hartanah yang dikenakan cukai tidak dapat dilaksanakan. Selain itu, kawalan utama sistem SBPBT seperti kawalan perubahan sistem, kawalan operasi dan capaian serta kawalan capaian logikal tidak didokumentasi dan ditetapkan. Faktor keselamatan bilik server dan back up data juga tidak diberi penekanan. Sehubungan dengan itu, Pihak Majlis adalah disarankan mengambil langkah berikut sebagai penambahbaikan pengurusan cukai taksiran di Majlis:

a) Mengambil tindakan proaktif untuk mengemas kini data dan maklumat pemilik dalam sistem agar cukai dikenakan kepada pegangan yang sepatutnya;

157

b) Membuat hapus kira tunggakan cukai taksiran bagi cukai yang tertunggak melebihi enam tahun yang tidak dapat dikutip;

c) Menetap, menyedia, mendokumenkan kawalan utama sistem SBPBT dan juga meningkatkan faktor keselamatan bilik server dan back up data;

d) Mewujudkan unit khas pemantauan bagi memantau pegangan yang bermasalah agar tindakan yang sewajarnya dapat diambil. Khidmat dari Bahagian Penguatkuasa hendaklah digunakan dalam melaksanakan tindakan penguatkuasaan; dan

e) Memperkemaskan jalinan kerjasama antara Jabatan yang terlibat secara langsung dengan pengurusan cukai taksiran agar mekanisme pemantauan yang dirancang dapat dijalankan dengan baik dan penguatkuasaan undang-undang dapat dilaksanakan dengan lebih berkesan.

JH302449 Teks 3.indd 157 9/28/09 4:48:59 PM

BAHAGIAN IIPENGURUSAN SYARIKAT

KERAJAAN NEGERI

JH302449 Teks 4.indd 159 9/28/09 4:49:44 PM

161161

BAHAGIAN II

PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI

8. PENDAHULUAN

Seksyen 5(1)(d) Akta Audit 1957 memberi kuasa kepada Ketua Audit Negara untuk mengaudit sesebuah syarikat yang didaftarkan di bawah Akta Syarikat 1965 yang menerima geran/pinjaman/jaminan daripada Kerajaan Persekutuan atau Negeri dan sesebuah syarikat di mana lebih daripada 50% modal saham berbayar dipegang oleh Kerajaan Persekutuan atau Kerajaan Negeri atau Agensi Kerajaan Negeri. Bagaimanapun, pengauditan terhadap syarikat berkenaan hanya boleh dijalankan setelah mendapat perintah daripada Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong. Sehubungan itu, Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong telah mengeluarkan perintah kepada Ketua Audit Negara pada 29 Januari 2004 supaya menjalankan pengauditan terhadap syarikat berkenaan. Warta Kerajaan Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong Bil. 48 No. 3 bertarikh 29 Januari 2004, di bawah perintah P.U. (A) 43 Perlembagaan Persekutuan yang dinamakan Perintah Audit (Akaun Syarikat) 2004 telah memberi kuasa kepada Ketua Audit Negara untuk memeriksa, menyiasat dan mengaudit syarikat Kerajaan. Pada tahun 2008, Jabatan Audit Negara telah memilih untuk mengaudit syarikat Yiked Kuari Sdn. Bhd. iaitu sebuah syarikat pegangan milik Yayasan Islam Negeri Kedah.

9. YIKED KUARI SDN. BHD.

9.1 LATAR BELAKANG 9.1.1 Yiked Kuari Sdn. Bhd. (YKSB) ditubuhkan pada 3 April 1969 di bawah Akta Syarikat 1965 sebagai sebuah syarikat persendirian dengan nama asalnya Plants And Equipment

Hiring (M) Sdn. Bhd. Sejak dari awal penubuhannya, syarikat telah beberapa kali menukar pihak pengurusan dan juga nama syarikat. Akhirnya, syarikat telah menukar nama kepada YKSB pada Mac 1994. YKSB ditubuhkan dengan modal saham dibenarkan berjumlah RM5 juta dan modal berbayar berjumlah RM1 juta. Pada peringkat awal penubuhan, YKSB merupakan syarikat milik penuh Yayasan Islam Negeri Kedah (Yayasan). Namun mulai Ogos 2006, 100% ekuiti YKSB telah dipindah milik kepada YIKED Holdings Sdn. Bhd. (YHSB). YHSB adalah sebuah syarikat pegangan pelaburan milik penuh Yayasan. 9.1.2 Objektif utama penubuhan YKSB adalah untuk menjana dana bagi pihak Yayasan melalui pelbagai aktiviti terutama aktiviti kuari. Sejak penubuhannya, YKSB telah menyiapkan beberapa projek berkaitan penyenggaraan jalan negeri, pembinaan masjid dan sekolah di Negeri Kedah serta pembalakan. Aktiviti utama YKSB adalah dalam perusahaan kuari. Kuari pertama syarikat adalah kuari batu Quartzite di Gurun, Kedah. Bagaimanapun kuari tersebut telah tamat operasinya pada bulan November 2006. Sehingga akhir tahun 2008, YKSB sedang mengusahakan kuari batu di Koh Moi, Daerah Padang Terap, Kedah.

JH302449 Teks 4.indd 161 9/28/09 4:49:45 PM

162 163162

9.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN Pengauditan ini dijalankan untuk menilai sama ada kepentingan Yayasan dan Kerajaan Negeri Kedah selaku pemegang ekuiti adalah terjaga, pelaburan dalam YKSB memberi pulangan yang menguntungkan serta YKSB telah diurus dengan teratur dan berhemat selaras dengan objektif yang ditetapkan. 9.3 SKOP PENGAUDITAN Pengauditan meliputi aspek tadbir urus korporat, perancangan strategik, pengurusan sumber manusia, pengurusan operasi, pengurusan risiko, analisis kewangan dan pemantauan bagi tahun 2006 hingga 2008. 9.4 KAEDAH PENGAUDITAN Pengauditan dijalankan dengan meneliti Memorandum Dan Artikel Syarikat, Akta Syarikat 1965, peraturan kewangan, minit mesyuarat Ahli Lembaga Pengarah dan rekod berkaitan dengan pengurusan YKSB. Analisis kewangan juga dilakukan terhadap penyata kewangan. Di samping itu, temu bual dan perbincangan diadakan dengan pegawai yang berkaitan. Lawatan Audit juga dibuat bagi meninjau pelaksanaan aktiviti kuari. 9.5 PENEMUAN AUDIT 9.5.1 Tadbir Urus Korporat Suruhanjaya Sekuriti Malaysia (SC) telah memperkenalkan Kod Tadbir Urus Korporat Malaysia pada tahun 2000 dan telah disemak semula pada tahun 2007 yang menekankan elemen penting seperti pematuhan undang-undang dan peraturan, struktur, keanggotaan, peranan dan tanggungjawab Lembaga Pengarah kepada pemegang saham, penetapan dan pendedahan ganjaran yang diterima oleh Lembaga Pengarah, polisi dan prosedur, penubuhan jawatankuasa lain dan peranan Jawatankuasa Audit terhadap akauntabiliti syarikat. Kod Tadbir Urus Korporat Malaysia menitikberatkan isu pengelakan rasuah, ketelusan, percanggahan kepentingan antara diri dan kepentingan saham serta kepentingan masyarakat amnya. Penemuan Audit terhadap tadbir urus korporat YKSB adalah seperti berikut: a) Struktur Organisasi

Organisasi syarikat ini dibahagikan kepada empat bahagian utama iaitu Bahagian Pentadbiran, Bahagian Akaun, Bahagian Teknikal dan Bahagian Pembangunan yang diketuai oleh seorang Pengarah Urusan yang bertanggungjawab terus kepada Lembaga Pengarah Syarikat. Pengarah Urusan dibantu oleh seorang Pengurus Besar. Seterusnya Pengurus Besar dibantu oleh seorang Penolong Pengurus dan Eksekutif Akaun Kanan. Eksekutif Akaun Kanan pula bertanggungjawab terhadap pengurusan kewangan serta akaun syarikat dan melapor terus kepada Pengurus Besar. Manakala Penolong Pengurus syarikat bertanggungjawab terhadap perjalanan pentadbiran dan operasi syarikat. Struktur organisasi YKSB adalah seperti di Carta 9.1.

JH302449 Teks 4.indd 162 9/28/09 4:49:45 PM

162 163162

9.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN Pengauditan ini dijalankan untuk menilai sama ada kepentingan Yayasan dan Kerajaan Negeri Kedah selaku pemegang ekuiti adalah terjaga, pelaburan dalam YKSB memberi pulangan yang menguntungkan serta YKSB telah diurus dengan teratur dan berhemat selaras dengan objektif yang ditetapkan. 9.3 SKOP PENGAUDITAN Pengauditan meliputi aspek tadbir urus korporat, perancangan strategik, pengurusan sumber manusia, pengurusan operasi, pengurusan risiko, analisis kewangan dan pemantauan bagi tahun 2006 hingga 2008. 9.4 KAEDAH PENGAUDITAN Pengauditan dijalankan dengan meneliti Memorandum Dan Artikel Syarikat, Akta Syarikat 1965, peraturan kewangan, minit mesyuarat Ahli Lembaga Pengarah dan rekod berkaitan dengan pengurusan YKSB. Analisis kewangan juga dilakukan terhadap penyata kewangan. Di samping itu, temu bual dan perbincangan diadakan dengan pegawai yang berkaitan. Lawatan Audit juga dibuat bagi meninjau pelaksanaan aktiviti kuari. 9.5 PENEMUAN AUDIT 9.5.1 Tadbir Urus Korporat Suruhanjaya Sekuriti Malaysia (SC) telah memperkenalkan Kod Tadbir Urus Korporat Malaysia pada tahun 2000 dan telah disemak semula pada tahun 2007 yang menekankan elemen penting seperti pematuhan undang-undang dan peraturan, struktur, keanggotaan, peranan dan tanggungjawab Lembaga Pengarah kepada pemegang saham, penetapan dan pendedahan ganjaran yang diterima oleh Lembaga Pengarah, polisi dan prosedur, penubuhan jawatankuasa lain dan peranan Jawatankuasa Audit terhadap akauntabiliti syarikat. Kod Tadbir Urus Korporat Malaysia menitikberatkan isu pengelakan rasuah, ketelusan, percanggahan kepentingan antara diri dan kepentingan saham serta kepentingan masyarakat amnya. Penemuan Audit terhadap tadbir urus korporat YKSB adalah seperti berikut: a) Struktur Organisasi

Organisasi syarikat ini dibahagikan kepada empat bahagian utama iaitu Bahagian Pentadbiran, Bahagian Akaun, Bahagian Teknikal dan Bahagian Pembangunan yang diketuai oleh seorang Pengarah Urusan yang bertanggungjawab terus kepada Lembaga Pengarah Syarikat. Pengarah Urusan dibantu oleh seorang Pengurus Besar. Seterusnya Pengurus Besar dibantu oleh seorang Penolong Pengurus dan Eksekutif Akaun Kanan. Eksekutif Akaun Kanan pula bertanggungjawab terhadap pengurusan kewangan serta akaun syarikat dan melapor terus kepada Pengurus Besar. Manakala Penolong Pengurus syarikat bertanggungjawab terhadap perjalanan pentadbiran dan operasi syarikat. Struktur organisasi YKSB adalah seperti di Carta 9.1.

163

Carta 9.1 Struktur Organisasi YKSB

Sumber: YKSB Pada pendapat Audit, struktur organisasi YKSB adalah baik kerana ia memberi gambaran yang jelas kepada kakitangan mengenai tanggungjawab terhadap penyeliaan dan pelaporan. b) Pelantikan Dan Peranan Lembaga Pengarah

Amalan terbaik Kod Tadbir Urus Korporat Malaysia (Semakan 2007) menggariskan peranan, tanggungjawab serta keahlian Lembaga Pengarah bagi memastikan setiap Ahli Lembaga Pengarah mempunyai profesionalisme, integriti, kepakaran dan pengalaman dalam melaksanakan tugas dan tanggungjawabnya. Antara peranan utama yang dinyatakan adalah seperti berikut: i) Mengkaji dan menyediakan Pelan Perancangan Strategik dan Korporat;

ii) Mengawasi dan menilai perjalanan syarikat bagi memastikan ia diurus dengan sempurna;

iii) Mengenal pasti risiko dan tindakan terhadap pengurusan risiko; iv) Menyedia pelan peralihan tugas termasuk pelantikan kakitangan, skim gaji, imbuhan,

bayaran bonus serta pelantikan dan penamatan pegawai kanan; v) Menilai integriti sistem kawalan dalaman termasuk penerimaan dan pematuhan

terhadap peraturan, pekeliling dan garis panduan yang diguna pakai; dan vi) Menyedia dan mengkaji polisi pelaburan. Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 pula menggariskan peranan Lembaga Pengarah Syarikat Subsidiari Kerajaan dan Lembaga Pengarah Agensi Kerajaan untuk meningkatkan kualiti sistem perancangan dan kawalan terhadap pengurusan syarikat Kerajaan serta pematuhan kepada Akta Syarikat 1965. Ia bertujuan bagi menjaga

EKSEKUTIF PEMBANGUNAN

Norhafizah Bt. Kasah

PENOLONG PENGURUS Noorul Mazween Bt.

Othman

PENGURUS BESAR Noorliza Bt. Mohd Noor

LEMBAGA PENGARAH

EKSEKUTIF AKAUN KANAN

Murnizawati Bt. Manap

EKSEKUTIF AKAUN

Sukeriah Bt. Saari

EKSEKUTIF PENTADBIRAN

Fatmawati Bt. Zakaria

PEMBANTU TEKNIK Mohd Syazwan

Hafiz B. Md Bahrin

PENGAWAL KESELAMATAN Helmi B. Othman

PEMANDU Ku Azhar B. Ku

Cheek

KERANI PENIMBANG Razana Bt. Mohd

Rani

PENGARAH URUSAN Hj. Yusof Bin Mat Rejab

JH302449 Teks 4.indd 163 9/28/09 4:49:45 PM

164 165164

kepentingan Agensi dan Kerajaan sebagai pemegang ekuiti utama syarikat. Pelantikan Lembaga Pengarah syarikat hendaklah diluluskan oleh Lembaga Pengarah Agensi Kerajaan. Seksyen 16(3A) dan Seksyen 123(4) Akta Syarikat 1965 menetapkan keahlian Lembaga Pengarah sesebuah syarikat pada sesuatu masa hendaklah tidak kurang daripada dua orang dan tidak lebih daripada sembilan orang. Manakala Seksyen 129, Akta Syarikat 1965 pula menetapkan had usia pengarah yang boleh dilantik adalah tidak melebihi 70 tahun. Semakan Audit mendapati Lembaga Pengarah YKSB mempunyai lima orang ahli. Namun begitu, lantikan Lembaga Pengarah YKSB yang baru telah dibuat pada bulan Ogos 2008 dan keahliannya adalah seramai empat orang di mana salah seorang daripadanya adalah Ahli Jawatankuasa Tetap Yayasan. Pelantikan ini dibuat oleh Menteri Besar Negeri Kedah selaras dengan kuasanya yang diperuntukkan di bawah Enakmen Yayasan Islam Negeri Kedah 1976, Seksyen 7(1)(d) bagi tempoh dua tahun bermula pada bulan Ogos 2008. Maklumat keahlian Lembaga Pengarah YKSB adalah seperti di Jadual 9.1 dan Jadual 9.2.

Jadual 9.1 Keahlian Lembaga Pengarah YKSB

Sehingga Bulan Julai 2008

Bil. Nama Profesion Tarikh Lantikan

Jawatan Dalam Lembaga

Pengarah Syarikat

1. Y. Bhg. Dato’ Wan Mustaffa Bin Wan Mahmud

Ahli Jawatankuasa Yayasan Islam Negeri Kedah

28.08.2005 Pengerusi

2. Hj. Md Nordin Bin Yahya Pengurus Besar Yayasan Islam Negeri Kedah 01.11.2006 Ahli

3. Y. B. Dato’ Hj. Arzmi Bin Hamid

Ahli Politik ADUN Negeri Kedah 28.10.2001 Ahli

4. Y. B. Dato’ Hj. Mohd Hadzir Bin Ismail


5. Hj. Bakar Bin Din Pegawai Daerah Sik 15.12.2004 Ahli Sumber: YKSB


Bermula Bulan Ogos 2008

Bil. Nama Usia

Profesion Tarikh Lantikan

Jawatan Dalam

Lembaga Pengarah Syarikat (Tahun)

1. Y. Bhg. Dato’ Wan Mustaffa Bin Wan Mahmud 59

Ahli Jawatankuasa Tetap Yayasan Islam Negeri Kedah

1.08.2008 Pengerusi

2. Y. Bhg. Dato’ Saad @ Abdul Halim Bin Hassan 61 Pesara 1.08.2008 Ahli

3. Tuan Hj. Yusof Bin Mat Rejab 58 Pengarah Urusan Kumpulan Yiked Holdings Sdn. Bhd.

1.07.2008 Pengarah Urusan

4. Tuan Hj. Ahmad Faudzi Bin Omar 47 Ahli Perniagaan 1.08.2008 Ahli Sumber:YKSB

164






Pengarah Syarikat












Bil. Nama Usia


Jawatan Dalam




1.08.2008 Pengerusi





JH302449 Teks 4.indd 164 9/28/09 4:49:46 PM

164 165164






Pengarah Syarikat












Bil. Nama Usia


Jawatan Dalam




1.08.2008 Pengerusi





165

Pada pendapat Audit, perlantikan Lembaga Pengarah adalah memuaskan kerana mematuhi Akta Syarikat 1965 dan Enakmen Yayasan Islam Negeri Kedah 1976. Di samping itu, terdapat seorang Ahli Jawatankuasa Tetap Yayasan di dalam Lembaga Pengarah YKSB. c) Mesyuarat Lembaga Pengarah

Kod Tadbir Urus Korporat Malaysia menggalakkan supaya Ahli Lembaga Pengarah kerap bermesyuarat dan merekodkan dengan lengkap semua isu yang dibincangkan dalam membuat keputusan agar ia boleh dirujuk semula. Semakan Audit mendapati YKSB telah mengadakan Mesyuarat Lembaga Pengarah sebagaimana yang telah ditetapkan. Mesyuarat ini dihadiri oleh semua Ahli Lembaga Pengarah, Setiausaha dan pihak pengurusan YKSB. Antara perkara yang dibincangkan adalah menerima dan meluluskan Penyata Kewangan YKSB, peletakan jawatan dan pelantikan Ahli Lembaga Pengarah serta pelantikan semula Juruaudit. Semakan Audit juga mendapati Lembaga Pengarah telah bermesyuarat sebanyak lima kali pada tahun 2007 manakala pada tahun 2006 dan 2008, Lembaga Pengarah telah bermesyuarat sebanyak empat kali seperti di Jadual 9.3.

Jadual 9.3 Mesyuarat Lembaga Pengarah YKSB

Bagi Tahun 2006 Hingga 2008 Tahun 2006 Tahun 2007 Tahun 2008

Bil. Mesyuarat Tarikh Bil.

Mesyuarat Tarikh Bil. Mesyuarat Tarikh

1/2006 05.04.2006 1/2007 01.02.2007 1/2008 17.02.2008 2/2006 21.06.2006 2/2007 08.03.2007 2/2008 15.05.2008 3/2006 28.08.2006 3/2007 02.07.2007 3/2008 17.09.2008 4/2006 09.10.2006 4/2007 03.10.2007 4/2008 15.12.2008

- - 5/2007 28.11.2007 - - Sumber: Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah YKSB

Perkara utama yang dibincangkan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah adalah seperti

berikut: i) Laporan maklumat kakitangan ii) Laporan kewangan syarikat

iii) Laporan prestasi syarikat iv) Cadangan penambahbaikan prestasi syarikat v) Isu semasa yang berkaitan

Pada pendapat Audit, perjalanan Mesyuarat Lembaga Pengarah adalah memuaskan kerana kekerapan mesyuarat yang diadakan membolehkan perkara penting dibincangkan dengan kadar segera. d) Prosedur Kerja

Prosedur kerja perlu disediakan dan dikemas kini bagi memastikan wujudnya kawalan dalaman yang mantap terhadap pengurusan pentadbiran dan operasi syarikat. Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan bagi meningkatkan kawalan pengurusan yang berkesan, syarikat Kerajaan perlu mewujudkan peraturan berkaitan

165

Pada pendapat Audit, perlantikan Lembaga Pengarah adalah memuaskan kerana mematuhi Akta Syarikat 1965 dan Enakmen Yayasan Islam Negeri Kedah 1976. Di samping itu, terdapat seorang Ahli Jawatankuasa Tetap Yayasan di dalam Lembaga Pengarah YKSB. c) Mesyuarat Lembaga Pengarah

Kod Tadbir Urus Korporat Malaysia menggalakkan supaya Ahli Lembaga Pengarah kerap bermesyuarat dan merekodkan dengan lengkap semua isu yang dibincangkan dalam membuat keputusan agar ia boleh dirujuk semula. Semakan Audit mendapati YKSB telah mengadakan Mesyuarat Lembaga Pengarah sebagaimana yang telah ditetapkan. Mesyuarat ini dihadiri oleh semua Ahli Lembaga Pengarah, Setiausaha dan pihak pengurusan YKSB. Antara perkara yang dibincangkan adalah menerima dan meluluskan Penyata Kewangan YKSB, peletakan jawatan dan pelantikan Ahli Lembaga Pengarah serta pelantikan semula Juruaudit. Semakan Audit juga mendapati Lembaga Pengarah telah bermesyuarat sebanyak lima kali pada tahun 2007 manakala pada tahun 2006 dan 2008, Lembaga Pengarah telah bermesyuarat sebanyak empat kali seperti di Jadual 9.3.

Jadual 9.3 Mesyuarat Lembaga Pengarah YKSB

Bagi Tahun 2006 Hingga 2008 Tahun 2006 Tahun 2007 Tahun 2008

Bil. Mesyuarat Tarikh Bil.

Mesyuarat Tarikh Bil. Mesyuarat Tarikh

1/2006 05.04.2006 1/2007 01.02.2007 1/2008 17.02.2008 2/2006 21.06.2006 2/2007 08.03.2007 2/2008 15.05.2008 3/2006 28.08.2006 3/2007 02.07.2007 3/2008 17.09.2008 4/2006 09.10.2006 4/2007 03.10.2007 4/2008 15.12.2008

- - 5/2007 28.11.2007 - - Sumber: Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah YKSB

Perkara utama yang dibincangkan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah adalah seperti

berikut: i) Laporan maklumat kakitangan ii) Laporan kewangan syarikat

iii) Laporan prestasi syarikat iv) Cadangan penambahbaikan prestasi syarikat v) Isu semasa yang berkaitan

Pada pendapat Audit, perjalanan Mesyuarat Lembaga Pengarah adalah memuaskan kerana kekerapan mesyuarat yang diadakan membolehkan perkara penting dibincangkan dengan kadar segera. d) Prosedur Kerja

Prosedur kerja perlu disediakan dan dikemas kini bagi memastikan wujudnya kawalan dalaman yang mantap terhadap pengurusan pentadbiran dan operasi syarikat. Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan bagi meningkatkan kawalan pengurusan yang berkesan, syarikat Kerajaan perlu mewujudkan peraturan berkaitan

164






Pengarah Syarikat












Bil. Nama Usia


Jawatan Dalam




1.08.2008 Pengerusi





JH302449 Teks 4.indd 165 9/28/09 4:49:48 PM

166 167

166

perbelanjaan dan peraturan yang menentukan dengan jelas perkara yang perlu diluluskan atau untuk makluman Lembaga Pengarah Syarikat dan Lembaga Pengarah Agensi Kerajaan. Semakan Audit mendapati YKSB tidak menyediakan prosedur kewangan merangkumi kawalan bajet, pengurusan aset dan inventori, pemeriksaan dan pelupusan aset, kawalan hasil dan kawalan perbelanjaan. Semua tugas kewangan dibuat mengikut amalan yang biasa dilaksanakan oleh pegawai terdahulu. Hanya Buku Terma Perkhidmatan dan senarai tugas yang disediakan oleh pihak pengurusan YKSB. YKSB memaklumkan bahawa mulai 1 April 2009 prosedur pentadbiran, sumber manusia

dan kewangan yang lengkap telah diguna pakai setelah diluluskan dalam mesyuarat

Lembaga Pengarah yang bersidang pada 26 Mac 2009.

Pada pendapat Audit, tindakan YKSB menyediakan dan mengguna pakai prosedur pentadbiran, sumber manusia dan kewangan yang lengkap adalah memuaskan bagi memastikan kakitangan mempunyai panduan asas yang seragam dalam melakukan tugasan. 9.5.2 Perancangan Strategik Mengikut Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993, pihak pengurusan syarikat perlu menyediakan strategi dan rancangan korporat sebagai wawasan syarikat untuk mencapai matlamat bagi tempoh jangka pendek (tahunan) dan jangka panjang. Rancangan korporat penting disediakan untuk merangka strategi pelaksanaan bagi membentuk objektif dan matlamat yang realistik selaras dengan misi dan keupayaan organisasi. Ia juga dapat membantu syarikat memastikan penggunaan sumber yang lebih efektif dan hubungan yang baik dan hala tuju yang jelas antara kakitangan dan pihak pengurusan. Strategi dan rancangan tersebut hendaklah dibentang dan diluluskan oleh Lembaga Pengarah Yayasan selaku pemegang saham tunggal syarikat. Semakan Audit mendapati YKSB telah menyediakan rancangan korporat bagi tahun 2008 hingga 2010 yang mengandungi hala tuju syarikat dan unjuran pendapatan. Di bawah rancangan ini, YKSB telah merancang untuk melaksanakan aktiviti perkuarian, pembalakan, perlombongan dan logistik. Kaedah pelaksanaan dan pendekatan yang digunakan juga ditetapkan dengan jelas dalam rancangan tersebut. YKSB mengunjurkan keuntungan berjumlah RM1.5 juta pada tahun 2008, RM4.9 juta pada tahun 2009 dan RM5.3 juta pada tahun 2010. Pada pendapat Audit, YKSB telah menyediakan perancangan strategik dengan memuaskan kerana pihak pengurusan dan kakitangan mempunyai gambaran yang jelas mengenai hala tuju syarikat. 9.5.3 Pengurusan Sumber Manusia Pengurusan yang cekap dan berkesan dapat menyumbang kepada pencapaian objektif sesebuah organisasi dan memenuhi keperluan pelanggannya. Untuk itu, sesebuah organisasi hendaklah mempunyai sumber tenaga manusia yang mencukupi, berkelayakan

166





166





JH302449 Teks 4.indd 166 9/28/09 4:49:50 PM

166 167

166





167

dan berpengalaman supaya dapat memberi perkhidmatan yang cemerlang, cekap dan berkesan. Pihak pengurusan syarikat berpegang kepada keyakinan bahawa kakitangan syarikat merupakan aset utama dalam menentukan kejayaan sesuatu organisasi. a) Perjawatan

Sehingga bulan Disember 2008, YKSB telah mewujudkan 10 jawatan. Lima jawatan adalah berstatus tetap dan lima lagi adalah jawatan bertaraf kontrak. Kesemua jawatan tersebut telah diisi. Semakan Audit mendapati jawatan Eksekutif Akaun Kanan adalah jawatan kontrak. Jawatan ini sepatutnya diberikan status perjawatan tetap kerana beliau mempunyai peranan penting dalam pengurusan kewangan Syarikat.

Pada pendapat Audit, pengurusan perjawatan adalah baik kerana semua perjawatan yang diluluskan telah diisi di mana operasi syarikat dapat dilakukan dengan lebih cekap. b) Kelayakan Akademik

Pegawai dan kakitangan yang berkelayakan dan berpengalaman tinggi adalah penting untuk membantu membawa pulangan yang tinggi dan keuntungan yang besar kepada syarikat. Semakan Audit mendapati penempatan pegawai dan kakitangan di setiap bahagian adalah berdasarkan kepada kelayakan, kepakaran dan pengalaman. Analisis Audit terhadap setiap kakitangan di YKSB mendapati pegawai dan kakitangan YKSB terdiri daripada mereka yang berkelayakan dan berpengalaman seperti di Jadual 9.4.

Jadual 9.4 Kelayakan Akademik Dan Pengalaman Bekerja

Sehingga Bulan Disember 2008

Bil. Perjawatan Kelayakan Akademik

Tempoh Perkhidmatan

di YKSB 1. Pengurus Besar B. Econ. (Hons) Australia 5 Tahun 2. Penolong Pengurus LLB.(Hons) United Kingdom 3 Tahun 3 Bulan 3. Eksekutif Akaun Kanan B.Acc. (Hons) UUM 1 Tahun 11 Bulan 4. Eksekutif Pembangunan B.A (Hons) UUM 3 Tahun 5 Bulan 5. Eksekutif Akaun Dip.Acc. ITTAR 9 Tahun 5 Bulan 6. Eksekutif Pentadbiran Dip.Acc. ITTAR 7 Tahun 5 Bulan 7. Pembantu Teknik Dip.(Building) UiTM 1 Tahun 2 Bulan 8. Kerani Penimbang SPM 1 Tahun 2 Bulan 9. Pengawal Keselamatan SPM 8 Bulan 10. Pemandu SPM 5 Bulan

Sumber: Rekod YKSB c) Latihan Dan Kursus

Latihan merupakan elemen pembangunan modal insan yang penting dan menjadi pemangkin untuk meningkatkan pengetahuan, kemahiran, kemajuan kerjaya dan kualiti kerja. Semakan Audit mendapati YKSB tidak menyediakan program latihan bagi tahun 2006 hingga 2008. Latihan dan kursus adalah diberikan mengikut keperluan semasa. Bagaimanapun, pada tahun 2008 YKSB telah menghantar pegawainya untuk berkursus tetapi hanya untuk Penolong Pengurus dan Ahli Lembaga Pengarah sahaja. YKSB memaklumkan bahawa latihan dalaman (in-house) ada diberikan kepada kakitangan dari

166





166





167








Tempoh Perkhidmatan



Latihan merupakan elemen pembangunan modal insan yang penting dan menjadi pemangkin untuk meningkatkan pengetahuan, kemahiran, kemajuan kerjaya dan kualiti kerja. Semakan Audit mendapati YKSB tidak menyediakan program latihan bagi tahun 2006 hingga 2008. Latihan dan kursus adalah diberikan mengikut keperluan semasa. Bagaimanapun, pada tahun 2008 YKSB telah menghantar pegawainya untuk berkursus tetapi hanya untuk Penolong Pengurus dan Ahli Lembaga Pengarah sahaja. YKSB memaklumkan bahawa latihan dalaman (in-house) ada diberikan kepada kakitangan dari 167








Tempoh Perkhidmatan



Latihan merupakan elemen pembangunan modal insan yang penting dan menjadi pemangkin untuk meningkatkan pengetahuan, kemahiran, kemajuan kerjaya dan kualiti kerja. Semakan Audit mendapati YKSB tidak menyediakan program latihan bagi tahun 2006 hingga 2008. Latihan dan kursus adalah diberikan mengikut keperluan semasa. Bagaimanapun, pada tahun 2008 YKSB telah menghantar pegawainya untuk berkursus tetapi hanya untuk Penolong Pengurus dan Ahli Lembaga Pengarah sahaja. YKSB memaklumkan bahawa latihan dalaman (in-house) ada diberikan kepada kakitangan dari

JH302449 Teks 4.indd 167 9/28/09 4:49:52 PM

168 169168

semasa ke semasa mengikut keperluan. Namun begitu, latihan dalaman ini tidak direkodkan.

Pada pendapat Audit, pengurusan latihan dan kursus untuk kakitangan YKSB adalah memuaskan kerana kakitangan telah mempunyai kemahiran asas sebelum menjalankan tugasan harian. 9.5.4 Pengurusan Kewangan

a) Kawalan Bajet

Bajet tahunan perlu disediakan dengan menetapkan anggaran pendapatan dan perbelanjaan bagi setiap aktiviti serta jangkaan untung yang akan diperoleh. Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan syarikat Kerajaan perlu mengawal rapi kos perbelanjaan dan mengelakkan pembaziran serta perbandingan perlu dibuat dengan kos operasi syarikat swasta yang terlibat dalam aktiviti yang sama. Laporan prestasi kewangan perlu dibentang sekurang-kurangnya empat kali setahun kepada Lembaga Pengarah Syarikat dan Lembaga Pengarah Agensi Kerajaan. Semakan Audit mendapati bajet tahunan disediakan oleh YKSB dan diluluskan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah. Bagaimanapun, bajet ini hanya dibentang dan dibincangkan sekali dalam setahun iaitu pada awal tahun. Lembaga Pengarah tidak membuat penilaian semula terhadap bajet yang telah diluluskan. Ketiadaan pemantauan bajet telah menyebabkan sasaran pendapatan gagal dicapai iaitu kurangan sejumlah RM1.47 juta dan RM1.24 juta pada tahun 2007 dan 2008. Pencapaian sebenar pendapatan dan perbelanjaan YKSB berbanding anggaran bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 9.5 dan Jadual 9.6.

Jadual 9.5 Pencapaian Pendapatan Sebenar Berbanding Anggaran


Tahun Anggaran

Pendapatan Pendapatan

Sebenar Lebih/(kurang)

Daripada Anggaran

Peratus Pencapaian

(RM Juta ) (RM Juta) (RM Juta) (%) 2006 TM 3.47 - - 2007 3.46 1.99 (1.47) 57.5

2008* 3.36 2.12 (1.24) 63.1 Sumber : Penyata Kewangan Tahun 2006 hingga 2008 Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit TM - Tiada Maklumat

Jadual 9.6

Pencapaian Perbelanjaan Sebenar Berbanding Anggaran Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Anggaran

Perbelanjaan Perbelanjaan


Daripada Anggaran

Peratus Pencapaian

(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (%) 2006 TM** 3.11 - - 2007 3.03 1.27 (1.76) 41.9% 2008* 1.83 1.59 (0.23) 86.9%

Sumber : Penyata Kewangan Tahun 2006 hingga 2008 Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit TM - Tiada Maklumat

JH302449 Teks 4.indd 168 9/28/09 4:49:52 PM

168 169168

semasa ke semasa mengikut keperluan. Namun begitu, latihan dalaman ini tidak direkodkan.

Pada pendapat Audit, pengurusan latihan dan kursus untuk kakitangan YKSB adalah memuaskan kerana kakitangan telah mempunyai kemahiran asas sebelum menjalankan tugasan harian. 9.5.4 Pengurusan Kewangan

a) Kawalan Bajet

Bajet tahunan perlu disediakan dengan menetapkan anggaran pendapatan dan perbelanjaan bagi setiap aktiviti serta jangkaan untung yang akan diperoleh. Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan syarikat Kerajaan perlu mengawal rapi kos perbelanjaan dan mengelakkan pembaziran serta perbandingan perlu dibuat dengan kos operasi syarikat swasta yang terlibat dalam aktiviti yang sama. Laporan prestasi kewangan perlu dibentang sekurang-kurangnya empat kali setahun kepada Lembaga Pengarah Syarikat dan Lembaga Pengarah Agensi Kerajaan. Semakan Audit mendapati bajet tahunan disediakan oleh YKSB dan diluluskan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah. Bagaimanapun, bajet ini hanya dibentang dan dibincangkan sekali dalam setahun iaitu pada awal tahun. Lembaga Pengarah tidak membuat penilaian semula terhadap bajet yang telah diluluskan. Ketiadaan pemantauan bajet telah menyebabkan sasaran pendapatan gagal dicapai iaitu kurangan sejumlah RM1.47 juta dan RM1.24 juta pada tahun 2007 dan 2008. Pencapaian sebenar pendapatan dan perbelanjaan YKSB berbanding anggaran bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 9.5 dan Jadual 9.6.

Jadual 9.5 Pencapaian Pendapatan Sebenar Berbanding Anggaran


Tahun Anggaran

Pendapatan Pendapatan


Daripada Anggaran

Peratus Pencapaian

(RM Juta ) (RM Juta) (RM Juta) (%) 2006 TM 3.47 - - 2007 3.46 1.99 (1.47) 57.5

2008* 3.36 2.12 (1.24) 63.1 Sumber : Penyata Kewangan Tahun 2006 hingga 2008 Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit TM - Tiada Maklumat

Jadual 9.6

Pencapaian Perbelanjaan Sebenar Berbanding Anggaran Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Anggaran

Perbelanjaan Perbelanjaan


Daripada Anggaran

Peratus Pencapaian

(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (%) 2006 TM** 3.11 - - 2007 3.03 1.27 (1.76) 41.9% 2008* 1.83 1.59 (0.23) 86.9%

Sumber : Penyata Kewangan Tahun 2006 hingga 2008 Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit TM - Tiada Maklumat

169

Pada pendapat Audit, kawalan bajet YKSB adalah tidak memuaskan kerana tiada pemantauan dilakukan terhadap bajet yang mengakibatkan sasaran pendapatan tidak dapat dicapai. b) Kawalan Terimaan

i) Pengeluaran Resit Sebagai satu elemen kawalan dalaman, resit hendaklah dikeluarkan bagi setiap terimaan sebagai bukti penerimaan dan salinannya disimpan dengan selamat sebagai rujukan. Pegawai yang tanggungjawab menerima wang hendaklah mengeluarkan resit sebagai bukti terimaan. Semakan Audit mendapati hasil kuari bagi bulan Januari hingga Disember 2008 berjumlah RM0.84 juta tidak dikeluarkan resit kepada pembayar sebagai bukti terimaan.

YKSB memaklumkan dalam proses penjualan batu, invois jualan yang lengkap serta

“statement of account” dihantar setiap bulan kepada rakan kongsi niaga untuk proses

pembayaran. Jumlah yang sama akan direkodkan dalam akaun kategori ‘penghutang’. Apabila bayaran diterima, cek tersebut kemudian dimasukkan ke dalam akaun bank dan

terdapat salinan slip masuk cek. Ianya akan dicatatkan dalam baucar penerimaan yang

akan disahkan oleh pengurusan. Pembayar pula tidak memerlukan resit kerana setiap

kali pihak YKSB mengambil cek dari pejabat pembayar, pihak YKSB akan

menandatangani baucar penerimaan yang disediakan mereka di pejabat mereka.

Bagaimanapun, sebagai langkah kawalan tambahan, YKSB bersetuju untuk

mengeluarkan resit sebagai akuan terimaan.

Pada pendapat Audit, kawalan hasil YKSB adalah memuaskan kerana beberapa langkah kawalan telah diambil. Namun begitu, YKSB perlu segera melaksanakan pengeluaran resit seperti yang dipersetujui.

c) Kawalan Perbelanjaan

Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan peraturan bagi meningkatkan kualiti perancangan dan kawalan terhadap pengurusan syarikat subsidiari. Antara panduan yang perlu dilaksanakan adalah mengawal dengan lebih rapi kos operasi yang tinggi menerusi peraturan yang diperkemas dan diperketat bagi mengelakkan pembaziran. i) Elaun Kehadiran Mesyuarat

Menurut Seksyen 132(2) Akta Syarikat 1965, pengarah syarikat tidak boleh menggunakan kedudukannya sebagai pengarah untuk mendapat manfaat bagi dirinya tanpa kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung. Semakan Audit terhadap Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah Bil. 3/2006 menunjukkan kadar elaun Ahli Lembaga Pengarah telah dinaikkan daripada RM500 kepada RM1,000 tanpa kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung.

YKSB mengambil maklum teguran Audit dan akan memastikan perkara ini tidak akan

berulang lagi.

JH302449 Teks 4.indd 169 9/28/09 4:49:53 PM

170 171170

Pada pendapat Audit, kelulusan bayaran kenaikan elaun menghadiri mesyuarat adalah tidak memuaskan kerana tidak dibawa untuk kelulusan dalam mesyuarat agung.

ii) Pembayaran Honorarium Kepada Ahli Lembaga Pengarah Mengikut Seksyen 132(2) Akta Syarikat 1965, manfaat kepada Lembaga Pengarah

Syarikat boleh diberikan dengan kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung. Butiran terperinci pembayaran honorarium adalah seperti di Jadual 9.7.

Jadual 9.7 Pembayaran Honorarium

Kepada Lembaga Pengarah Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Bil. Minit Mesyuarat Tarikh Mesyuarat

Amaun Diluluskan

Perbelanjaam Emolumen Peratus

(RM) (RM) (%) 2006 ALP 4/2006 9 Oktober 2006 60,000 162,517 36.9 2007 ALP 4/2007 3 Oktober 2007 *150,000 316,985 47.3 2008 ALP 3/2008 7 September 2008 99,000 273,577 36.2

Sumber Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah Nota : * Amaun termasuk bayaran sagu hati kepada kakitangan

Berdasarkan Jadual 9.8 di atas, honorarium yang dibayar kepada Lembaga Pengarah adalah sebanyak 36.9%, 47.3% dan 36.2% daripada perbelanjaan emolumen pada tahun 2006 hingga 2008. Semakan Audit mendapati pembayaran honorarium tersebut telah diberikan kepada Ahli Lembaga Pengarah tanpa kebenaran atau pengesahan mesyuarat agong. YKSB mengambil maklum teguran Audit dan akan memastikan perkara ini tidak akan

berulang lagi.

Pada pendapat Audit, pembayaran honorarium kepada Lembaga Pengarah YKSB adalah tidak memuaskan kerana tidak mendapat kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung.

iii) Pembayaran Bonus Kepada Kakitangan Akta Syarikat 1965 memperuntukkan bonus boleh dibayar kepada kakitangan

sekiranya syarikat memperoleh keuntungan. Manakala Pekeliling Perbendaharaan Bil. 10 Tahun 1993 telah menetapkan dasar dan garis panduan mengenai bayaran bonus bagi syarikat Kerajaan yang memperoleh keuntungan operasi sebelum cukai yang munasabah. Cadangan bayaran bonus kumpulan syarikat subsidiari Kerajaan perlu diluluskan oleh Lembaga Pengarah Syarikat dan Lembaga Pengarah Agensi Kerajaan sebelum dikemukakan kepada Pihak Berkuasa Negeri dalam tempoh sebulan selepas akaun tahunan ditutup. Cadangan bayaran bonus perlu dikemukakan serentak dengan cadangan bayaran dividen kepada pemegang saham. Pekeliling ini juga telah menetapkan bahawa bayaran bonus kepada pegawai eksekutif tidak harus melebihi dua bulan gaji. Sekiranya syarikat berkenaan memperoleh keuntungan cemerlang, jumlah purata bayaran bonus yang melebihi dua bulan boleh dipertimbangkan.

JH302449 Teks 4.indd 170 9/28/09 4:49:53 PM

170 171170

Pada pendapat Audit, kelulusan bayaran kenaikan elaun menghadiri mesyuarat adalah tidak memuaskan kerana tidak dibawa untuk kelulusan dalam mesyuarat agung.

ii) Pembayaran Honorarium Kepada Ahli Lembaga Pengarah Mengikut Seksyen 132(2) Akta Syarikat 1965, manfaat kepada Lembaga Pengarah

Syarikat boleh diberikan dengan kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung. Butiran terperinci pembayaran honorarium adalah seperti di Jadual 9.7.

Jadual 9.7 Pembayaran Honorarium

Kepada Lembaga Pengarah Bagi Tempoh Tahun 2006 Hingga 2008

Tahun Bil. Minit Mesyuarat Tarikh Mesyuarat

Amaun Diluluskan

Perbelanjaam Emolumen Peratus

(RM) (RM) (%) 2006 ALP 4/2006 9 Oktober 2006 60,000 162,517 36.9 2007 ALP 4/2007 3 Oktober 2007 *150,000 316,985 47.3 2008 ALP 3/2008 7 September 2008 99,000 273,577 36.2

Sumber Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah Nota : * Amaun termasuk bayaran sagu hati kepada kakitangan

Berdasarkan Jadual 9.8 di atas, honorarium yang dibayar kepada Lembaga Pengarah adalah sebanyak 36.9%, 47.3% dan 36.2% daripada perbelanjaan emolumen pada tahun 2006 hingga 2008. Semakan Audit mendapati pembayaran honorarium tersebut telah diberikan kepada Ahli Lembaga Pengarah tanpa kebenaran atau pengesahan mesyuarat agong. YKSB mengambil maklum teguran Audit dan akan memastikan perkara ini tidak akan

berulang lagi.

Pada pendapat Audit, pembayaran honorarium kepada Lembaga Pengarah YKSB adalah tidak memuaskan kerana tidak mendapat kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung.

iii) Pembayaran Bonus Kepada Kakitangan Akta Syarikat 1965 memperuntukkan bonus boleh dibayar kepada kakitangan

sekiranya syarikat memperoleh keuntungan. Manakala Pekeliling Perbendaharaan Bil. 10 Tahun 1993 telah menetapkan dasar dan garis panduan mengenai bayaran bonus bagi syarikat Kerajaan yang memperoleh keuntungan operasi sebelum cukai yang munasabah. Cadangan bayaran bonus kumpulan syarikat subsidiari Kerajaan perlu diluluskan oleh Lembaga Pengarah Syarikat dan Lembaga Pengarah Agensi Kerajaan sebelum dikemukakan kepada Pihak Berkuasa Negeri dalam tempoh sebulan selepas akaun tahunan ditutup. Cadangan bayaran bonus perlu dikemukakan serentak dengan cadangan bayaran dividen kepada pemegang saham. Pekeliling ini juga telah menetapkan bahawa bayaran bonus kepada pegawai eksekutif tidak harus melebihi dua bulan gaji. Sekiranya syarikat berkenaan memperoleh keuntungan cemerlang, jumlah purata bayaran bonus yang melebihi dua bulan boleh dipertimbangkan.

171

Semakan Audit mendapati bagi tahun 2008, pihak YKSB telah membuat bayaran bonus kepada pegawai eksekutif antara dua setengah hingga lima bulan gaji sepertimana diputuskan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah Bil. 3/2008 bertarikh 17 September 2008 berdasarkan prinsip yang diguna pakai iaitu ‘ada untung bagi, tak ada untung tak bagi’. Bagaimanapun, pembayaran bonus ini dibuat sebelum akaun tahun kewangan semasa ditutup dan tanpa mendapat kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung serta kelulusan daripada Menteri Besar seperti di Jadual 9.8.

Jadual 9.8 Pemberian Bonus Kepada Kakitangan Eksekutif Bagi Tahun 2008

Bil. Jawatan Kakitangan Pengiraan Amaun (RM)

1. Pengurus Besar Gaji Pokok x 5 bulan 25,000 2. Penolong Pengurus Gaji Pokok x 3 bulan 6,000 3. Eksekutif (3 orang) Gaji Pokok x 2½ bulan 9,637

Sumber: Minit Mesyuarat YKSB


berulang lagi.

Pada pendapat Audit, pembayaran bonus kepada kakitangan YKSB adalah tidak memuaskan kerana tidak mematuhi peraturan semasa dan pembayaran sebelum akaun kewangan ditutup boleh menjejaskan aliran tunai YKSB.

iv) Perbelanjaan Hari Keluarga Di Luar Negara Menurut Seksyen 132(2) Akta Syarikat 1965, pengarah syarikat tidak boleh

menggunakan kedudukannya sebagai pengarah untuk mendapat manfaat bagi dirinya tanpa kebenaran atau pengesahan mesyuarat agung. Semakan Audit mendapati pada tahun 2007 dan 2008 YKSB telah membelanjakan sejumlah RM85,375 untuk membiayai kos hari keluarga di Hong Kong dan New Zealand seperti di Jadual 9.9. Pada tahun 2007 hari keluarga melibatkan Ahli Lembaga Pengarah dan kakitangan manakala pada tahun 2008 hari keluarga ke New Zealand hanya disertai Ahli Lembaga Pengarah dan Pengurus Besar. Kelulusan bagi perbelanjaan ini dibuat oleh Lembaga Pengarah dan tidak mendapat kebenaran atau pengesahan dalam mesyuarat agung.

Jadual 9.9 Perbelanjaan Hari Keluarga YKSB

Tahun No. Baucar Bayaran/Tarikh Perihal Amaun

(RM)

2007 PV 03/01/2007 22.03.2007

Gold Perfect Holidays (Hari Keluarga – Hong Kong) 86,783

2007 PV 03/16/2007 18.03.2007

Gold Perfect Holidays (Hari Keluarga– Hong Kong) 14,000

2007 Sumbangan Korporat (78,138) Jumlah Kecil Dibiayai YKSB 22,645

2008 PV 06/14/2008 09.06.2008

Ishirah Travel & Tour Sdn. Bhd. (Hari Keluarga New Zealand) 10,000

2008 PV 06/15/2008 09.06.2008

Ishirah Travel & Tour Sdn. Bhd. (Hari Keluarga New Zealand)

56,140

2008 Penarikan diri seorang Ahli Lembaga Pengarah (3,410)

Jumlah Kecil Dibiayai YKSB 62,730 Jumlah Besar 85,375

Sumber: Baucar Bayaran YKSB

171







berulang lagi.






(RM)

2007 PV 03/01/2007 22.03.2007


2007 PV 03/16/2007 18.03.2007



2008 PV 06/14/2008 09.06.2008


2008 PV 06/15/2008 09.06.2008


56,140




171







berulang lagi.






(RM)

2007 PV 03/01/2007 22.03.2007


2007 PV 03/16/2007 18.03.2007



2008 PV 06/14/2008 09.06.2008


2008 PV 06/15/2008 09.06.2008


56,140




JH302449 Teks 4.indd 171 9/28/09 4:49:55 PM

172 173172

Pada pendapat Audit, perbelanjaan hari keluarga YKSB adalah tidak memuaskan kerana tidak mendapat kelulusan mesyuarat agung dan tidak mempunyai kepentingan kepada syarikat.

v) Pembayaran Dividen Pekeliling Perbendaharaan Bil. 11 Tahun 1993 menetapkan dasar dan garis

panduan mengenai bayaran dividen oleh syarikat Kerajaan. Syarikat Kerajaan dikehendaki membayar dividen sekurang-kurangnya 10% setahun sebagai pulangan modal kepada Kerajaan sebagai pemegang saham. Sekiranya keuntungan tahun semasa melebihi daripada dijangka, peratusan dividen kepada pemegang saham perlu ditingkatkan tanpa menjejaskan kedudukan kewangan syarikat. Cadangan bayaran dividen perlu dikemukakan secara serentak dengan cadangan bayaran bonus untuk kelulusan Lembaga Pengarah Agensi Kerajaan dan Pihak Berkuasa Negeri.

Semakan Audit mendapati YKSB hanya melakukan pembayaran dividen sebanyak

3.9% kepada Yayasan pada tahun 2007 manakala tiada maklumat diperoleh untuk tahun 2008. Butiran terperinci pembayaran dividen YKSB kepada Yayasan adalah seperti di Jadual 9.10.

Jadual 9.10 Pembayaran Dividen YKSB Bagi Tahun 2008

Butiran Tahun

2006 2007 2008 (RM) (RM) (RM)

Untung/(Rugi) Sebelum Cukai 368,591 764,268 612,224 Jumlah dividen Tidak Diisytihar 30,000 100,000 Kadar Dividen (%) - 3.9 16.3

Sumber: Penyata Kewangan YKSB

Menurut maklum balas YKSB, bayaran dividen sebanyak 3.9% pada tahun 2007

kepada YHSB adalah mengikut nasihat Juruaudit yang dilantik berdasarkan

kedudukan kewangan syarikat. Selain itu, pihak YKSB mengambil maklum arahan

Pekeliling Perbendaharaan berkaitan pembayaran dividen. Berdasarkan mesyuarat

Lembaga Pengarah pada 17 Jun 2009, YKSB telah mengisytiharkan dividen bagi

tahun kewangan berakhir 31 Disember 2008 berjumlah RM100,000 iaitu 16.3%

daripada keuntungan sebelum cukai YKSB. Ini adalah selaras dengan teguran

Audit.

Pada pendapat Audit, pembayaran dividen kepada pemegang saham adalah memuaskan kerana YKSB telah mengambil tindakan untuk membayar dividen pada tahun kewangan 2008. Jumlah dividen yang dibayar pada tahun 2008 adalah mengikut Pekeliling Perbendaharaan dan mengambil kira teguran Audit.

vi) Pelaburan Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menetapkan semua pelaburan

syarikat subsidiari Kerajaan termasuk penubuhan syarikat baru dan pelantikan Ahli Lembaga Pengarah perlu diluluskan oleh Lembaga Pengarah Syarikat dan Lembaga

JH302449 Teks 4.indd 172 9/28/09 4:49:55 PM

173

Pengarah Agensi Kerajaan. Penubuhan syarikat subsidiari dengan pegangan ekuiti 100% dipegang oleh Kerajaan atau syarikat Kerajaan adalah tidak dibenarkan melainkan atas sebab mendesak dan mustahak. Ini adalah bagi menggalakkan usaha sama antara Kerajaan dan swasta.

Semakan Audit menunjukkan YKSB mempunyai sebuah syarikat subsidiari iaitu Yiked Tranzglobal Sdn. Bhd (YTSB). Syarikat ini dahulunya dikenali sebagai Yiked Premix Sdn. Bhd. dan YKSB mempunyai pegangan ekuiti 100% terhadap syarikat ini. Jumlah pelaburan dalam syarikat subsidiari YKSB pada tahun 2006 adalah sejumlah RM2,200 dan YKSB menambah pelaburannya pada tahun 2007 menjadi RM252,200. Bagaimanapun, sehingga akhir tahun 2008 YTSB masih belum memulakan perniagaan. YTSB merancang untuk menjalankan perniagaan pengangkutan, namun terpaksa ditangguhkan kerana tidak mendapat persetujuan Lembaga Pengarah YKSB walaupun permit daripada Lembaga Pelesenan Kenderaan Perdagangan (LPKP) telah diperoleh. Sebaliknya, Lembaga Pengarah mencadangkan aktiviti perniagaan yang lain seperti pertanian, penganjuran kursus korporat dan pusat sukan. Semakan terhadap Penyata Kewangan beraudit subsidiari bagi tahun kewangan berakhir 2007 menunjukkan YTSB mengalami kerugian berjumlah RM2,520 pada tahun 2006 dan RM5,827 pada tahun 2007. Kerugian ini adalah disebabkan oleh kos operasi seperti yuran pengurusan, bayaran juruaudit dan sebagainya yang perlu ditanggung oleh YTSB walaupun belum memulakan perniagaan. Susulan daripada kerugian tersebut, Nilai Bersih Aset Nyata atau “Net Tangible Asset” YTSB telah menurun menjadi RM238,863 pada tahun 2007 iaitu kurangan sejumlah RM13,337 daripada jumlah yang dilaburkan. YKSB tidak membuat rosot nilai bagi kerugian pelaburannya dalam Penyata Kewangan tahun 2007. Kesannya, pendapatan Syarikat telah terlebih catat sejumlah RM13,337 pada tahun kewangan 2007. Pihak Audit telah mengenal pasti beberapa kelemahan di dalam pengurusan pelaburan subsidiari ini seperti berikut:

Kajian menyeluruh (feasibility study) sebelum melabur di dalam syarikat subsidiari tidak dijalankan.

Rangka kerja dan polisi secara menyeluruh di dalam pengurusan subsidiari tidak disediakan

Pemantauan terhadap subsidiari dari semasa ke semasa tidak dijalankan YKSB memaklumkan bahawa YTSB sedang dalam proses penutupan. Perkara ini akan diangkat ke mesyuarat Lembaga Pengarah YKSB pada 17 Jun 2009 agar mendapat kelulusan untuk ditutup. Seterusnya, baki pelaburan akan di masukkan semula ke dalam akaun YKSB.

•

•

•


174 175174

Pada pendapat Audit, pelaburan YKSB dalam syarikat subsidiari iaitu YTSB adalah tidak memuaskan kerana pelaburan yang dibuat mendatangkan kerugian. d) Kawalan Pengurusan Aset

Kawalan pengurusan aset merupakan satu elemen penting dalam pengurusan syarikat. Pengurusan aset yang baik adalah penting bagi menentukan aset yang diperoleh telah direkodkan, disimpan dan dikawal dengan sempurna untuk mengelakkan kehilangan dan pembaziran. Antara aset yang terdapat di YKSB ialah kenderaan, perabot, komputer, mesin pencetak dan alat penghawa dingin. Pemeriksaan Audit terhadap pengurusan aset YKSB mendapati perkara berikut:

i) Daftar Aset Dan Inventori - Setiap aset yang dibeli hendaklah direkodkan dalam

satu Daftar Aset supaya aset tersebut dapat dikawal dengan sempurna. Daftar ini perlu diselenggarakan dengan sempurna dan sentiasa dikemaskinikan. Penyelenggaraan daftar tersebut adalah bagi memastikan satu sistem maklumat yang lengkap dan sempurna diwujudkan bagi mengawal jumlah serta kewujudan semua aset yang diperoleh. Ini juga akan memudahkan kerja verifikasi aset tersebut. Semakan Audit mendapati YKSB ada menyelenggarakan Daftar Aset dan Inventori bagi merekodkan aset dan inventorinya. Semakan lanjut mendapati daftar tersebut adalah tidak kemas kini kerana nombor siri pengenalan aset tidak dicatatkan bagi memudahkan setiap aset dikesan. Tanpa pengenalan ini adalah sukar bagi YKSB mengesan asetnya.

ii) Pemeriksaan Aset - Pemeriksaan aset adalah satu kawalan dalaman yang penting dalam kawalan pengurusan aset. Ketua sesebuah organisasi itu perlu menjalankan pemeriksaan tahunan terhadap aset untuk mengenal pasti kewujudan dan tahap boleh guna sesuatu aset tersebut. Semakan Audit mendapati YKSB tidak pernah menjalankan pemeriksaan fizikal terhadap asetnya kerana tidak ada sebarang pengesahan atau bukti yang menunjukkan aset telah diperiksa. Bagaimanapun, bagi kenderaan, pemeriksaan dibuat apabila kenderaan tersebut dihantar untuk penyenggaraan berkala.

iii) Penyenggaraan Aset - Penyenggaraan aset berkala adalah penting bagi memastikan aset YKSB berada dalam keadaan baik yang akan memanjangkan hayat kegunaan aset tersebut. Semakan Audit mendapati YKSB ada membuat penyenggaraan terhadap asetnya. Semua penyenggaraan dan pembaikan telah direkodkan dengan menggunakan Borang Penyenggaraan Kenderaan/Peralatan. Semakan lanjut mendapati perbelanjaan penyenggaraan aset telah mendapat kelulusan Pengurus Besar YKSB.

iv) Buku Log Kenderaan - Sehingga akhir tahun 2008, YKSB mempunyai lima buah kenderaan iaitu sebuah Perodua Kembara, Proton Perdana, Naza Sorento dan Toyota Rav4E dan sebuah motosikal Honda C70. Semakan Audit terhadap pengurusan kenderaan YKSB mendapati Buku Log Kenderaan hanya diwujudkan pada awal tahun 2007. Buku Log tersebut juga tidak diselenggarakan dengan

174

Pada pendapat Audit, pelaburan YKSB dalam syarikat subsidiari iaitu YTSB adalah tidak memuaskan kerana pelaburan yang dibuat mendatangkan kerugian. d) Kawalan Pengurusan Aset

Kawalan pengurusan aset merupakan satu elemen penting dalam pengurusan syarikat. Pengurusan aset yang baik adalah penting bagi menentukan aset yang diperoleh telah direkodkan, disimpan dan dikawal dengan sempurna untuk mengelakkan kehilangan dan pembaziran. Antara aset yang terdapat di YKSB ialah kenderaan, perabot, komputer, mesin pencetak dan alat penghawa dingin. Pemeriksaan Audit terhadap pengurusan aset YKSB mendapati perkara berikut:

i) Daftar Aset Dan Inventori - Setiap aset yang dibeli hendaklah direkodkan dalam

satu Daftar Aset supaya aset tersebut dapat dikawal dengan sempurna. Daftar ini perlu diselenggarakan dengan sempurna dan sentiasa dikemaskinikan. Penyelenggaraan daftar tersebut adalah bagi memastikan satu sistem maklumat yang lengkap dan sempurna diwujudkan bagi mengawal jumlah serta kewujudan semua aset yang diperoleh. Ini juga akan memudahkan kerja verifikasi aset tersebut. Semakan Audit mendapati YKSB ada menyelenggarakan Daftar Aset dan Inventori bagi merekodkan aset dan inventorinya. Semakan lanjut mendapati daftar tersebut adalah tidak kemas kini kerana nombor siri pengenalan aset tidak dicatatkan bagi memudahkan setiap aset dikesan. Tanpa pengenalan ini adalah sukar bagi YKSB mengesan asetnya.

ii) Pemeriksaan Aset - Pemeriksaan aset adalah satu kawalan dalaman yang penting dalam kawalan pengurusan aset. Ketua sesebuah organisasi itu perlu menjalankan pemeriksaan tahunan terhadap aset untuk mengenal pasti kewujudan dan tahap boleh guna sesuatu aset tersebut. Semakan Audit mendapati YKSB tidak pernah menjalankan pemeriksaan fizikal terhadap asetnya kerana tidak ada sebarang pengesahan atau bukti yang menunjukkan aset telah diperiksa. Bagaimanapun, bagi kenderaan, pemeriksaan dibuat apabila kenderaan tersebut dihantar untuk penyenggaraan berkala.

iii) Penyenggaraan Aset - Penyenggaraan aset berkala adalah penting bagi memastikan aset YKSB berada dalam keadaan baik yang akan memanjangkan hayat kegunaan aset tersebut. Semakan Audit mendapati YKSB ada membuat penyenggaraan terhadap asetnya. Semua penyenggaraan dan pembaikan telah direkodkan dengan menggunakan Borang Penyenggaraan Kenderaan/Peralatan. Semakan lanjut mendapati perbelanjaan penyenggaraan aset telah mendapat kelulusan Pengurus Besar YKSB.

iv) Buku Log Kenderaan - Sehingga akhir tahun 2008, YKSB mempunyai lima buah kenderaan iaitu sebuah Perodua Kembara, Proton Perdana, Naza Sorento dan Toyota Rav4E dan sebuah motosikal Honda C70. Semakan Audit terhadap pengurusan kenderaan YKSB mendapati Buku Log Kenderaan hanya diwujudkan pada awal tahun 2007. Buku Log tersebut juga tidak diselenggarakan dengan

JH302449 Teks 4.indd 174 9/28/09 4:49:56 PM

175

lengkap dan kemas kini. Pemeriksaan Audit terhadap Buku Log Kenderaan mendapati perkara berikut:

Butiran kenderaan tidak dicatatkan;

Jumlah pembelian minyak tidak dicatatkan;

Tidak ada bukti menunjukkan kebenaran diberikan untuk penggunaan kenderaan;

Cerakinan penggunaan bahan api tidak diisi;

Catatan tidak ditandatangani ringkas oleh pegawai yang bertanggungjawab; dan

Hanya satu Buku Log Kenderaan diselenggarakan bagi semua kenderaan dan bukannya satu Buku Log Kenderaan bagi setiap kenderaan.

v) Pelupusan Aset - Semakan Audit terhadap rekod kenderaan bagi tahun 2006

hingga 2008 dan Resolusi Lembaga Pengarah yang bertarikh 19 Oktober 2006 mendapati sebuah kereta Proton Perdana telah dilupuskan secara jualan dengan harga RM39,000. Semakan Audit mendapati YKSB tidak mempunyai polisi pelupusan aset. YKSB memaklumkan kakitangan YKSB hanya seramai lapan orang di ibu pejabat. Daripada jumlah itu, hanya lima orang sahaja yang menggunakan kenderaan syarikat. Semua kenderaan dikawal selia oleh Penolong Pengurus pada masa itu. Oleh itu, bagi memudahkan kerja serta seliaan, hanya satu Buku Log Kenderaan sahaja digunakan bagi semua kenderaan. Bermula bulan Mac 2009, semua kenderaan syarikat diletakkan di bawah pentadbiran YHSB dan setiap kenderaan dilengkapi dengan satu buku log.

Pada pendapat Audit, pengurusan aset adalah kurang memuaskan kerana terdapat beberapa kelemahan di dalam pengurusan aset YKSB seperti Daftar Aset tidak kemas kini, pemeriksaan aset tidak dibuat dan Buku Log tidak disediakan untuk setiap kenderaan. 9.5.5 Pengurusan Risiko Setiap aktiviti perniagaan terdedah kepada pelbagai risiko kewangan dan pengurusan termasuk risiko kredit, kadar faedah, pasaran, kecairan dan aliran tunai. Objektif pengurusan risiko adalah untuk mengenal pasti, menilai, mengimbang dan mengawal risiko yang terdedah kepada YKSB. Kaedah atau tindakan hendaklah dikenal pasti bagi mengurangkan atau mengelak kerugian kesan daripada risiko tersebut serta meningkatkan pulangan atau keuntungan YKSB. Pihak pengurusan YKSB adalah bertanggungjawab untuk menangani risiko tersebut secara lebih teratur dengan menyediakan polisi serta prosedur bagi menguruskannya. Semakan Audit terhadap rekod pengurusan mendapati YKSB tidak menyediakan polisi pengurusan risiko. Penentuan risiko dijalankan secara intuitif oleh pihak pengurusan di dalam melaksanakan operasi harian.

•••

•••


176 177176

YKSB memaklumkan syarikat tidak mempunyai polisi pengurusan risiko yang lengkap.

Bagaimanapun, syarikat melaksanakan operasi harian mengikut tatacara ‘good governance’ yang sesuai.

Pada pendapat Audit, pengurusan risiko YKSB adalah tidak memuaskan kerana prosedur dan garis panduan pengurusan risiko tidak disediakan yang mana boleh menjejaskan operasi YKSB. 9.5.6 Pengurusan Operasi Pengurusan operasi yang cekap akan memastikan kelancaran perjalanan syarikat dan seterusnya menjamin pencapaian objektif penubuhan syarikat. Operasi YKSB terdiri daripada dua aktiviti penting iaitu operasi kuari dan pembalakan. Bagaimanapun, tumpuan adalah lebih menjurus kepada aktiviti utama YKSB iaitu operasi kuari. Operasi kuari tidak dijalankan sendiri oleh YKSB sebaliknya dikontrakkan kepada syarikat lain. Ini adalah kerana ianya melibatkan modal dan kos operasi yang besar, di samping tiada kepakaran dalam bidang berkenaan. a) Pemilihan Kontraktor Bagi Projek Kuari

Menurut Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah Bil. 2 Tahun 2006, pemilihan kontraktor bagi operasi kuari adalah berdasarkan kepada faktor tawaran harga yang paling menguntungkan, kedudukan kewangan dan rekod syarikat. Semakan Audit mendapati YKSB telah memilih SKT Bumimas (M) Sdn. Bhd. (Bumimas) sebagai kontraktor untuk menjalankan operasi kuari melalui rundingan terus. Bagaimanapun, semakan Audit dengan SSM mendapati aktiviti utama perniagaan Bumimas adalah perniagaan am, pelaburan dan hartanah. Syarikat ini ditubuhkan pada 27 Mac 2006 manakala perjanjian kuari ditandatangani pada 9 Oktober 2006 iaitu enam bulan daripada tarikh syarikat tersebut didaftarkan. Lawatan Audit ke tapak kuari YKSB di Koh Moi, Padang Terap, Kedah mendapati Bumimas tidak menjalankan operasi kuari tersebut secara langsung. Sebaliknya, keseluruhan operasi kuari dijalankan oleh sebuah syarikat lain kecuali proses timbangan batu kuari dan aliran keluar masuk kenderaan. Jentera yang ada di kuari adalah kepunyaan sub-kontraktor seperti di Foto 9.1 hingga Foto 9.3.

JH302449 Teks 4.indd 176 9/28/09 4:49:57 PM

176 177176

YKSB memaklumkan syarikat tidak mempunyai polisi pengurusan risiko yang lengkap.

Bagaimanapun, syarikat melaksanakan operasi harian mengikut tatacara ‘good governance’ yang sesuai.

Pada pendapat Audit, pengurusan risiko YKSB adalah tidak memuaskan kerana prosedur dan garis panduan pengurusan risiko tidak disediakan yang mana boleh menjejaskan operasi YKSB. 9.5.6 Pengurusan Operasi Pengurusan operasi yang cekap akan memastikan kelancaran perjalanan syarikat dan seterusnya menjamin pencapaian objektif penubuhan syarikat. Operasi YKSB terdiri daripada dua aktiviti penting iaitu operasi kuari dan pembalakan. Bagaimanapun, tumpuan adalah lebih menjurus kepada aktiviti utama YKSB iaitu operasi kuari. Operasi kuari tidak dijalankan sendiri oleh YKSB sebaliknya dikontrakkan kepada syarikat lain. Ini adalah kerana ianya melibatkan modal dan kos operasi yang besar, di samping tiada kepakaran dalam bidang berkenaan. a) Pemilihan Kontraktor Bagi Projek Kuari

Menurut Minit Mesyuarat Lembaga Pengarah Bil. 2 Tahun 2006, pemilihan kontraktor bagi operasi kuari adalah berdasarkan kepada faktor tawaran harga yang paling menguntungkan, kedudukan kewangan dan rekod syarikat. Semakan Audit mendapati YKSB telah memilih SKT Bumimas (M) Sdn. Bhd. (Bumimas) sebagai kontraktor untuk menjalankan operasi kuari melalui rundingan terus. Bagaimanapun, semakan Audit dengan SSM mendapati aktiviti utama perniagaan Bumimas adalah perniagaan am, pelaburan dan hartanah. Syarikat ini ditubuhkan pada 27 Mac 2006 manakala perjanjian kuari ditandatangani pada 9 Oktober 2006 iaitu enam bulan daripada tarikh syarikat tersebut didaftarkan. Lawatan Audit ke tapak kuari YKSB di Koh Moi, Padang Terap, Kedah mendapati Bumimas tidak menjalankan operasi kuari tersebut secara langsung. Sebaliknya, keseluruhan operasi kuari dijalankan oleh sebuah syarikat lain kecuali proses timbangan batu kuari dan aliran keluar masuk kenderaan. Jentera yang ada di kuari adalah kepunyaan sub-kontraktor seperti di Foto 9.1 hingga Foto 9.3.

177

Foto 9.3

Lori-Lori Sub-Kontraktor Di Kuari YKSB

Sumber : Jabatan Audit Negara Lokasi: Tapak Kuari YKSB Di Koh Moi Tarikh: 17 Mac 2009 YKSB memaklumkan pemilihan Bumimas dibuat berdasarkan latar belakang,

kewibawaan dan kebolehan lembaga pengarahnya di dalam bidang perniagaan. Salah

seorang daripadanya mempunyai pengalaman di dalam bidang perkuarian manakala

dua orang lagi adalah ahli perniagaan yang mampu mengeluarkan modal yang besar

tambahan pula Bumimas mempunyai banyak syarikat konglomerat yang lain. Pada

masa yang sama, Bumimas merupakan syarikat bumiputera tunggal yang membuat

tawaran untuk menjalankan kuari ini. Pihak YKSB berminat berusaha sama dengan

syarikat milik bumiputera untuk memberi peluang perniagaan.

Foto 9.1 Jentera Berat Sub-Kontraktor

Di Kuari YKSB

Foto 9.2 Jentera Memproses Bahan Batuan

Sub-Kontraktor Di Kuari YKSB

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Tapak Kuari YKSB Di Koh Moi Tarikh: 17 Mac 2009

Sumber: Jabatan Audit Negara Lokasi: Tapak Kuari YKSB Di Koh Moi Tarikh: 17 Mac 2009

JH302449 Teks 4.indd 177 9/28/09 4:49:58 PM

178 179178

Pada pendapat Audit, pemilihan Bumimas sebagai kontraktor kuari adalah tidak memuaskan kerana syarikat ini telah menyerahkan hampir keseluruhan operasi kuari kepada sub-kontraktor. b) Pelaksanaan Perjanjian Kuari

Semakan semula ke atas perjanjian kuari adalah penting dalam memastikan kepentingan Yayasan selaku pemegang saham terjamin dari masa ke masa. Semakan Audit terhadap perjanjian kuari antara YKSB dan Bumimas mendapati perjanjian ditandatangani bagi tempoh 30 tahun. Klausa untuk semakan semula perjanjian kuari tidak dinyatakan di dalam perjanjian. Royalti kuari adalah hasil utama YKSB. Berdasarkan perjanjian kuari, selain menerima royalti minimum bulanan daripada Bumimas, YKSB juga menerima sejumlah RM1.10 bagi setiap tan bahan batuan kuari sekiranya pengeluaran kuari melebihi had tertentu berbanding RM18 hingga RM24 per tan yang dijual kepada pembeli. Menurut maklum balas YKSB, perjanjian dengan Bumimas ditandatangani bagi tempoh

30 tahun kerana mengikut tempoh sewa tanah dan mengambil kira kadar pelaburan

yang tinggi. Bagaimanapun, pihak YKSB sedang dalam proses untuk menambah baik

perjanjian agar disemak semula setiap lima tahun. Proses berkenaan telah diserahkan

kepada pihak peguam dan kontraktor pada 15 Januari 2009 untuk tindakan selanjutnya.

Bumimas telah mengeluarkan kos keseluruhan berjumlah RM8 juta. Oleh itu, pihak

YKSB berpendapat kadar tetap royalti yang dikenakan adalah berpadanan dengan

YKSB selaku pemilik tanah, sementara kos yang tinggi telah dikeluarkan oleh Bumimas.

Pada pendapat Audit, perjanjian kuari adalah tidak memuaskan kerana tiada klausa semakan semula perjanjian dan royalti yang diterima adalah rendah berbanding harga pasaran. Keadaan ini boleh menyebabkan kepentingan Yayasan tidak terjamin. 9.5.7 Analisis Kewangan a) Penyata Pendapatan

Analisis Audit telah dijalankan terhadap beberapa item signifikan Penyata Pendapatan YKSB bagi tahun 2006 hingga 2008. Butiran item signifikan adalah seperti di Jadual 9.11.

Jadual 9.11 Item Signifikan Penyata Pendapatan YKSB Seperti Pada 31 Disember

Perkara Tahun

2006 (RM Juta)

2007 (RM Juta)

2008* (RM Juta)

Hasil 3.32 1.85 2.02 Kos jualan (2.29) (0.03) (0.76) Untung kasar 1.03 1.82 1.26 Lain-lain pendapatan 0.15 0.17 0.08 Belanja Pentadbiran, Operasi & Kewangan (0.81) (1.23) (0.82) Keuntungan bersih sebelum cukai 0.37 0.76 0.52 Keuntungan bersih selepas cukai 0.35 0.72 0.52

Sumber : Penyata Kewangan YKSB Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit

178













Perkara Tahun

2006 (RM Juta)

2007 (RM Juta)

2008* (RM Juta)


Sumber : Penyata Kewangan YKSB Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit 178













Perkara Tahun

2006 (RM Juta)

2007 (RM Juta)

2008* (RM Juta)



JH302449 Teks 4.indd 178 9/28/09 4:49:59 PM

178 179178













Perkara Tahun

2006 (RM Juta)

2007 (RM Juta)

2008* (RM Juta)



179

i) Hasil - Hasil utama YKSB adalah pendapatan daripada royalti kuari dan pembalakan. Berdasarkan analisis terhadap Penyata Kewangan YKSB, hasil yang dicapai oleh YKSB pada akhir tahun 2006 hingga 2008 adalah RM3.32 juta, RM1.85 juta dan RM2.02 juta seperti Jadual 9.12 di atas. Hasil syarikat menunjukkan trend penurunan yang signifikan sebanyak 44.1% pada tahun 2007 dan kenaikan kecil sebanyak 9.1% pada tahun 2008. Penurunan hasil YKSB yang mendadak pada tahun 2007 adalah disebabkan kebanyakan hasil balak telah diperoleh pada tahun 2006 dan pihak YKSB hanya menerima hasil saki-baki hasil balak pada tahun 2007 dan 2008. Sementara itu, operasi kuari YKSB di Koh Moi pula bermula pada akhir tahun 2006.

ii) Kos Jualan - Kos Jualan YKSB adalah terdiri daripada bayaran premium dan royalti

kepada Agensi Kerajaan bagi kerja pembalakan dan kuari, bayaran juru perunding bagi kerja pengukuran tanah dan kerja penyenggaraan di tapak projek. Kos Jualan menunjukkan trend yang tidak konsisten iaitu penurunan yang material sebanyak 98.9% pada tahun 2007 dan kenaikan yang signifikan sebanyak 2,433% pada tahun 2008. Penurunan yang berlaku pada tahun 2007 adalah disebabkan keseluruhan bayaran premium tanah bagi kerja pembalakan telah dilangsaikan dan diakrukan pada tahun 2006 manakala kerja kuari pula dijalankan pada akhir tahun 2007 dan hanya melibatkan sedikit bayaran royalti kepada Pejabat Tanah. Sementara itu, kenaikan 2,433% pada tahun 2008 adalah disebabkan peningkatan bayaran royalti kepada Pejabat Tanah memandangkan projek kuari telah mula beroperasi sepenuhnya.

iii) Lain-Lain Pendapatan - Pendapatan ini termasuk faedah simpanan tetap, diskaun

diterima, hibah, royalti dinyatakan semula, hapus kira pelbagai pemiutang dan keuntungan atas pelupusan hartanah, loji dan peralatan. Secara trend peratusannya, lain-lain pendapatan mencatatkan peningkatan sebanyak 14.4% pada tahun 2007 dan penurunan sebanyak 48.6% pada tahun 2008. Penurunan yang signifikan pada tahun 2008 adalah disebabkan ketiadaan sumber pendapatan daripada keuntungan pelupusan hartanah, loji dan peralatan pada tahun tersebut.

iv) Belanja Pentadbiran, Operasi Dan Kewangan - Secara keseluruhannya,

perbelanjaan pentadbiran, operasi dan kewangan YKSB pada akhir tahun 2006 hingga 2008 berjumlah RM0.81 juta, RM1.23 juta dan RM0.82 juta. Trend perbelanjaan ini menunjukkan peningkatan sebanyak 51.9% pada tahun 2007 dan penurunan sebanyak 33.3% pada tahun 2008. Perubahan kos terperinci terhadap perbelanjaan pentadbiran, operasi dan kewangan YKSB adalah seperti di Jadual 9.12.

178













Perkara Tahun

2006 (RM Juta)

2007 (RM Juta)

2008* (RM Juta)


Sumber : Penyata Kewangan YKSB Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit 178













Perkara Tahun

2006 (RM Juta)

2007 (RM Juta)

2008* (RM Juta)



JH302449 Teks 4.indd 179 9/28/09 4:50:01 PM

180 181180

Jadual 9.12 Trend Perbelanjaan Pentadbiran, Operasi Dan Kewangan YKSB


Butiran Tahun

2006 (RM)

2007 (RM)

2008* (RM)

Belanja pentadbiran 428,062 729,219 98,553 Belanja operasi 89,802 56,968 95,782 Kos pekerja 170,989 323,041 505,865 Susut nilai 119,862 124,961 121,914 Belanja kewangan 2,070 - 401

Jumlah 810,785 1,234,189 822,515 Sumber: Penyata Kewangan YKSB Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit

Berdasarkan Jadual di atas, trend perbelanjaan bagi belanja pentadbiran adalah

tidak konsisten di mana ianya meningkat secara mendadak sebanyak 70.4% pada tahun 2007 dan mengalami penurunan yang signifikan sebanyak 86.5% pada tahun 2008. Kenaikan yang tinggi pada tahun 2007 adalah disebabkan pembayaran komisen berjumlah RM500,000 kepada Yayasan bagi projek pembalakan. Manakala penurunan pada tahun 2008 juga disebabkan pihak pengurusan YKSB berjaya mengurangkan beberapa perbelanjaan pentadbiran. Sementara itu, trend perbelanjaan kos pekerja menunjukkan peningkatan dari tahun ke tahun di mana pada tahun 2007 peningkatan sebanyak 88.9% dicatatkan dan peningkatan sebanyak 56.6% pada tahun 2008. Peningkatan ini kerana selain kenaikan gaji pekerja, perbelanjaan lain seperti sagu hati hari raya dan hari keluarga juga menunjukkan peningkatan yang tinggi.

v) Keuntungan Tahunan - Analisis Audit terhadap Penyata Kewangan, YKSB

menunjukkan syarikat memperoleh keuntungan pada tahun 2006 hingga 2008 seperti di Jadual 9.13.

Jadual 9.13 Keuntungan Tahunan YKSB Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Butiran Tahun

2006 (RM Juta)

2007 (RM Juta)

2008* (RM Juta)

Untung/(Rugi) Kasar 1.03 1.83 1.26 Untung/(Rugi) Bersih Sebelum Cukai 0.37 0.76 0.52 Untung/(Rugi) Bersih Selepas Cukai 0.35 0.72 0.52 Untung/(Rugi) Terkumpul (0.07) 0.62 1.14

Sumber: Penyata Kewangan YKSB Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit Keuntungan Bersih Selepas Cukai mencatatkan peningkatan sebanyak 105.7% pada tahun 2007 dan mengalami penurunan sebanyak 27.8% pada tahun 2008. Trend keuntungan tersebut adalah tidak selari dengan trend hasil walaupun hasil yang diperoleh pada tahun 2006 dan 2008 adalah lebih baik daripada tahun 2007. Berdasarkan trend tersebut, dapat disimpulkan bahawa trend perbelanjaan YKSB adalah tidak terlalu bergantung kepada hasil yang dicapai oleh syarikat pada sesuatu tahun. Dengan kata lain, kawalan bajet YKSB masih kurang memuaskan dan perlu diperkemaskan dan sentiasa dipantau dari semasa ke semasa supaya perbelanjaan selari dengan sasaran hasil yang dicapai.

180



Butiran Tahun

2006 (RM)

2007 (RM)

2008* (RM)








Butiran Tahun

2006 (RM Juta)

2007 (RM Juta)

2008* (RM Juta)



JH302449 Teks 4.indd 180 9/28/09 4:50:02 PM

180 181180



Butiran Tahun

2006 (RM)

2007 (RM)

2008* (RM)








Butiran Tahun

2006 (RM Juta)

2007 (RM Juta)

2008* (RM Juta)



181

Susulan daripada keuntungan yang dicatatkan setiap tahun, pengurusan YKSB telah berjaya memperbaiki kerugian terkumpul daripada RM0.07 juta kepada keuntungan terkumpul berjumlah RM1.14 juta. Peningkatan tersebut secara langsung telah meningkatkan dana pemegang saham daripada RM0.93 juta pada tahun 2006 kepada RM2.14 juta pada tahun 2008 iaitu peningkatan sejumlah RM1.14 juta berbanding dengan RM1 juta modal saham yang telah dilaburkan.

Pada pendapat Audit, prestasi keuntungan YKSB adalah baik berdasarkan trend keuntungan yang dicatatkan setiap tahun. Bagaimanapun, trend perbelanjaan syarikat yang tinggi telah menjejaskan keuntungan bersih YKSB. b) Analisis Aliran Tunai

Analisis Audit terhadap Penyata Aliran Tunai YKSB bagi tahun kewangan berakhir 31 Disember 2006 hingga 2008 mendapati YKSB mempunyai baki aliran tunai positif setiap tahun dan mampu membiayai perbelanjaan operasinya. Bagaimanapun, kedudukan aliran tunai ini menunjukkan trend penurunan yang ketara pada tahun 2007 kerana sebahagian besar wang tunai digunakan untuk pembayaran premium tanah bagi aktiviti pembalakan dan royalti projek kuari seperti di Jadual 9.14.

Jadual 9.14 Penyata Aliran Tunai Bagi Tahun Kewangan 2006-2008

Perkara Tahun

2006 (RM juta)

2007 (RM juta)

2008* (RM juta)

Tunai Bersih Yang Dijana/(Diguna) Dalam Operasi 2.74 (0.96) (0.003) Tunai Bersih Yang Dijana/(Diguna) Dalam Aktiviti Pelaburan 0.37 (1.04) 0.06 Tunai Bersih Yang Dijana/(Diguna) Dalam Aktiviti Pembiayaan (0.05) - (0.03) Pertambahan/(Pengurangan) Tunai Dan Setara Tunai 2.32 (2.00) (0.02) Tunai Dan Setara Tunai Pada Awal Tahun 0.04 (2.28) 0.28 Tunai Dan Setara Tunai Pada Akhir Tahun 2.28 0.28 0.31

Sumber : Penyata Kewangan YKSB Nota : * Penyata belum diaudit Pada pendapat Audit, kedudukan aliran tunai YKSB adalah memuaskan kerana mempunyai baki positif setiap tahun bagi meneruskan operasinya. c) Lembaran Imbangan

Butiran penting dalam Lembaran Imbangan bagi tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 9.15.

180



Butiran Tahun

2006 (RM)

2007 (RM)

2008* (RM)








Butiran Tahun

2006 (RM Juta)

2007 (RM Juta)

2008* (RM Juta)



JH302449 Teks 4.indd 181 9/28/09 4:50:03 PM

182

Jadual 9.15 Butiran Lembaran Imbangan Bagi Tahun 2006 Hingga 2008

Perkara

Tahun 2006

(RM Juta) 2007

(RM Juta) 2008*

(RM Juta) Aset Bukan Semasa 0.40 0.53 0.42 Aset Semasa 5.79 4.28 4.53 Liabiliti Semasa 5.26 3.20 2.81 Keuntungan Tertahan/ (Kerugian Terkumpul) (0.07) 0.62 1.14

Dana Pemegang Saham 0.93 1.62 2.14 Nilai Bersih Aset Nyata (NTA) 0.93 1.62 2.14

Sumber : Penyata Kewangan YKSB Nota : * Penyata Kewangan Belum Diaudit

i) Aset Semasa Penghutang Perdagangan - Baki penghutang perdagangan YKSB pada akhir tahun

2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 9.16. Jadual 9.16

Baki Penghutang Perdagangan Pada 31 Disember

Tahun Penghutang Perdagangan Jualan Peratus

(RM Juta) (RM Juta) (%) 2006 1.94 3.32 58.4 2007 1.59 1.85 85.9 2008* 1.81 2.02 89.6


Penghutang Perdagangan adalah mewakili 58.4%, 85.9% dan 89.6% daripada jumlah jualan yang dicatatkan oleh YKSB pada tahun berkenaan. Semakan Audit terhadap usia penghutang YKSB mendapati sebahagian besar penghutang perdagangan YKSB adalah hutang lapuk berjumlah RM1.20 juta yang tidak bergerak sepanjang tahun 2006 hingga 2008. YKSB juga tidak membuat peruntukan hutang ragu bagi akaun tersebut. Bagaimanapun, YKSB telah melantik peguam untuk mengendalikan beberapa kes penghutang lapuk. Namun begitu, kejayaan dalam mengutip hutang daripada penghutang tegar ini agak statik dan tidak memuaskan. Mengikut Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993, syarikat perlu meningkatkan kualiti perancangan dan kawalan terhadap pengurusan syarikat. Semakan Audit mendapati YKSB tidak mempunyai polisi dan prosedur berkaitan kawalan penghutang termasuklah ketiadaan polisi bagi peruntukan hutang ragu, pemberian kredit dan ketiadaan prosedur yang lengkap bagi kawalan kredit. YKSB memaklumkan sebahagian besar penghutang masih lagi dalam proses tindakan undang-undang. Oleh itu, masih ada lagi peluang untuk mendapatkan kembali kutipan hutang sehingga proses tindakan undang-undang selesai. Bagaimanapun, YKSB akan mula membuat peruntukan hutang ragu untuk tahun kewangan akan datang.

•


183

Pada pendapat Audit, kawalan kredit YKSB adalah tidak memuaskan kerana tiada polisi berkaitan kawalan kredit dipraktikkan. Ketiadaan kawalan kredit menyebabkan YKSB terdedah kepada risiko hutang lapuk yang signifikan dan menjejaskan operasi YKSB pada masa hadapan.

Jumlah Terhutang Oleh Syarikat Berkaitan - Berdasarkan polisi perakaunan YKSB, jumlah terhutang oleh syarikat berkaitan adalah tidak dijamin, tidak dikenakan faedah dan tidak mempunyai tempoh bayaran balik yang ditetapkan.

Semakan Audit mendapati jumlah terhutang oleh syarikat berkaitan pada akhir tahun 2006 hingga 2008 adalah tidak bergerak iaitu berjumlah RM1.35 juta. Pemeriksaan terhadap Penyata Kewangan YKSB mendapati hutang berjumlah RM1.34 juta adalah hutang oleh Yiked Dagang Sdn. Bhd. yang mana tiada pembayaran dilakukan oleh syarikat berkenaan sepanjang tahun 2006 hingga 2008. Pihak Audit mendapati Yiked Dagang Sdn. Bhd. mengalami kerugian dan dalam proses pembubaran syarikat. Oleh yang demikian, pihak YKSB perlu membuat peruntukan hutang ragu terhadap amaun berkenaan memandangkan ketidakpastian dalam kebolehkutipan tunggakan hutang tersebut. Ini adalah penting supaya baki hutang YKSB yang dinyatakan di dalam Penyata Kewangan YKSB menunjukkan gambaran yang benar dan saksama. Berdasarkan maklum balas yang diterima, pihak YKSB akan memfailkan ‘Proof of Debt’ terhadap penghutang dan seterusnya akan berbincang dengan Juruaudit syarikat cara penyelesaian terbaik agar tidak memberi kesan yang signifikan kepada kedudukan kewangan syarikat.

Pada pendapat Audit, polisi perakaunan berkenaan adalah tidak memuaskan kerana terdedah kepada risiko hutang lapuk dan seterusnya boleh menjejaskan aliran tunai YKSB.

ii) Liabiliti Semasa

Pemiutang Perdagangan - Jumlah keseluruhan pemiutang perdagangan YKSB pada akhir tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 9.17.

Jadual 9.17 Pemiutang Perdagangan Seperti Pada 31 Disember

Tahun Jumlah (RM Juta)

2006 1.24 2007 1.15

2008* 0.96 Sumber : Penyata Kewangan YKSB Nota : * Penyata Kewangan Belum Diaudit

Pemiutang perdagangan YKSB menunjukkan trend penurunan iaitu sebanyak 7.3% pada tahun 2007 dan 16.5% pada tahun 2008. Penurunan ini adalah disebabkan

•

•


184 185184

syarikat berjaya membayar sebahagian daripada hutang-piutang lamanya secara berperingkat. Bagaimanapun, semakan Audit terhadap usia pemiutang YKSB mendapati masih terdapat baki pemiutang yang tidak bergerak sepanjang tempoh tiga tahun berjumlah RM0.44 juta. Ketiadaan pembayaran balik kepada pemiutang menyebabkan YKSB terdedah kepada risiko kontingensi yang lebih besar seperti tindakan saman daripada pemiutangnya. Akta Wang Tak Dituntut 1965 mengehendaki pemiutang yang tidak bergerak diserahkan dan didaftarkan kepada Akauntan Negara Malaysia berdasarkan penyataan Akta Wang Tak Dituntut 1965 seperti berikut: “Wang dalam kredit sesuatu akaun dagangan yang tidak berurus niaga bagi satu tempoh masa tidak kurang dari dua (2) tahun yang termasuk

Pemiutang/Penghutang.” Pihak Audit mendapati YKSB masih belum mendaftar pemiutang yang tidak dituntut kepada Akauntan Negara Malaysia. YKSB memaklumkan setiap tahun pihak Juruaudit syarikat akan menghantar surat

pengesahan kepada semua pemiutang YKSB bagi mengesahkan jumlah hutang, namun

tiada respons daripada pihak pemiutang. Bagaimanapun, pihak YKSB telah menyemak

semula pemiutang tersebut dan sedang dalam proses untuk membuat pembayaran.

Pada pendapat Audit, pengurusan Akaun Pemiutang YKSB adalah tidak memuaskan kerana tidak mempunyai mekanisme kawalan dan pemantauan pemiutang. Di samping itu, ketidakpatuhan terhadap Akta Wang Tak Dituntut boleh menjejaskan imej YKSB dan Yayasan selaku pemegang saham jika dikenakan tindakan undang-undang. 9.5.8 Analisis Nisbah Bagi menilai prestasi kewangan YKSB, analisis nisbah kewangan telah dibuat terhadap beberapa butiran Lembaran Imbangan dan Penyata Pendapatan YKSB bagi tahun kewangan 2006 hingga 2008 seperti di Jadual 9.18.

Jadual 9.18 Nisbah Kewangan YKSB


Perkara Tahun 2006 2007 2008*

Nisbah Semasa 1.10:1 1.34:1 1.61:1 Nisbah Hutang 0.85:1 0.66:1 0.57:1 Margin Untung Kasar 30% 98% 62% Margin Untung Bersih 11% 41% 26% Pulangan Atas Ekuiti 35% 72% 53%

Sumber: Penyata Kewangan YKSB Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit

JH302449 Teks 4.indd 184 9/28/09 4:50:04 PM

184 185184

syarikat berjaya membayar sebahagian daripada hutang-piutang lamanya secara berperingkat. Bagaimanapun, semakan Audit terhadap usia pemiutang YKSB mendapati masih terdapat baki pemiutang yang tidak bergerak sepanjang tempoh tiga tahun berjumlah RM0.44 juta. Ketiadaan pembayaran balik kepada pemiutang menyebabkan YKSB terdedah kepada risiko kontingensi yang lebih besar seperti tindakan saman daripada pemiutangnya. Akta Wang Tak Dituntut 1965 mengehendaki pemiutang yang tidak bergerak diserahkan dan didaftarkan kepada Akauntan Negara Malaysia berdasarkan penyataan Akta Wang Tak Dituntut 1965 seperti berikut: “Wang dalam kredit sesuatu akaun dagangan yang tidak berurus niaga bagi satu tempoh masa tidak kurang dari dua (2) tahun yang termasuk

Pemiutang/Penghutang.” Pihak Audit mendapati YKSB masih belum mendaftar pemiutang yang tidak dituntut kepada Akauntan Negara Malaysia. YKSB memaklumkan setiap tahun pihak Juruaudit syarikat akan menghantar surat

pengesahan kepada semua pemiutang YKSB bagi mengesahkan jumlah hutang, namun

tiada respons daripada pihak pemiutang. Bagaimanapun, pihak YKSB telah menyemak

semula pemiutang tersebut dan sedang dalam proses untuk membuat pembayaran.

Pada pendapat Audit, pengurusan Akaun Pemiutang YKSB adalah tidak memuaskan kerana tidak mempunyai mekanisme kawalan dan pemantauan pemiutang. Di samping itu, ketidakpatuhan terhadap Akta Wang Tak Dituntut boleh menjejaskan imej YKSB dan Yayasan selaku pemegang saham jika dikenakan tindakan undang-undang. 9.5.8 Analisis Nisbah Bagi menilai prestasi kewangan YKSB, analisis nisbah kewangan telah dibuat terhadap beberapa butiran Lembaran Imbangan dan Penyata Pendapatan YKSB bagi tahun kewangan 2006 hingga 2008 seperti di Jadual 9.18.

Jadual 9.18 Nisbah Kewangan YKSB


Perkara Tahun 2006 2007 2008*

Nisbah Semasa 1.10:1 1.34:1 1.61:1 Nisbah Hutang 0.85:1 0.66:1 0.57:1 Margin Untung Kasar 30% 98% 62% Margin Untung Bersih 11% 41% 26% Pulangan Atas Ekuiti 35% 72% 53%

Sumber: Penyata Kewangan YKSB Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit

185

Ringkasan analisis tersebut adalah seperti berikut: a) Nisbah Semasa - Nisbah semasa digunakan untuk mengukur kemampuan sesebuah

syarikat menjelaskan hutang dalam jangka pendek dengan membandingkan aset semasa dengan liabiliti semasa. Kedudukan nisbah semasa pada kadar 2:1 menunjukkan keadaan kewangan syarikat berada pada tahap memuaskan. Manakala syarikat yang aset semasanya tidak melebihi tanggungan semasa akan menghadapi masalah aliran tunai dan tidak mampu membayar pemiutang semasanya. Nisbah semasa YKSB pada akhir tahun 2006 hingga 2008 adalah pada kadar 1.10:1, 1.34:1 dan 1.61:1. Nisbah berkenaan menunjukkan trend peningkatan dari tahun ke tahun berikutan peningkatan tunai dan simpanan tetap di bank pada tahun 2006 di samping pengurangan pemiutang pada dua tahun berikutnya. Nisbah ini menunjukkan YKSB berkeupayaan menampung keseluruhan tanggungan semasanya. Butiran mengenai nisbah semasa YKSB adalah seperti di Jadual 9.19.

Jadual 9.19 Jumlah Liabiliti Semasa Berbanding Aset Semasa YKSB

Bagi Tahun Kewangan Berakhir Pada 31 Disember 2007 Hingga 2008

Tahun Jumlah Aset

Semasa (RM Juta)

Jumlah Liabiliti Semasa

(RM Juta) Nisbah Semasa

(a) (b) (a) : (b) 2006 5.79 5.26 1.10:1 2007 4.28 3.20 1.34:1

2008* 4.53 2.81 1.61:1 Sumber : Penyata Kewangan YKSB Nota: * Penyata Kewangan Belum Diaudit

Walaupun YKSB mencatatkan unjuran peningkatan nisbah semasa dari tahun ke tahun namun ianya masih belum mencukupi kerana belum mencapai “benchmark” pada nisbah 2:1. Daripada analisis yang dijalankan, pihak Audit mendapati aset semasa YKSB yang dianggarkan melebihi RM2.5 juta pada tahun 2008 adalah merupakan penghutang lapuk. Semakan Audit juga mendapati aset tunai dan simpanan tetap YKSB semakin merosot setiap tahun iaitu daripada RM2.4 juta pada tahun 2006 kepada hanya RM1.1 juta pada tahun 2008. Keadaan ini pastinya boleh menjejaskan keupayaan YKSB untuk membayar liabiliti semasanya pada masa akan datang.

Pada pendapat Audit, nisbah semasa adalah memuaskan kerana YKSB mempunyai aset yang cukup untuk menampung liabilitinya. b) Nisbah Hutang - Nisbah hutang lazim digunakan untuk menilai kestabilan syarikat iaitu

sejauh mana liabiliti yang perlu ditanggung oleh aset yang dimilikinya. Mengikut piawaian, nisbah liabiliti berbanding dengan aset adalah pada kadar 0.5:1 meletakkan syarikat dalam kedudukan yang munasabah. Butiran mengenai nisbah hutang YKSB pada akhir tahun 2006 hingga 2008 adalah seperti di Jadual 9.20.

JH302449 Teks 4.indd 185 9/28/09 4:50:05 PM

186 187186

Jadual 9.20 Jumlah Liabiliti Berbanding Aset


Tahun Jumlah Liabiliti

(RM Juta) Jumlah Aset

(RM Juta) Nisbah Hutang (a) (b) (a) : (b)

2006 5.26 6.18 0.85 2007 3.20 4.82 0.66

2008* 2.81 4.95 0.57 Sumber: Penyata Kewangan YKSB

Nota: *Penyata Kewangan Belum Diaudit

Analisis Audit mendapati nisbah ini telah turun dari tahun ke tahun yang menunjukkan jumlah liabiliti YKSB berbanding aset adalah semakin berkurangan.

Pada pendapat Audit, kedudukan nisbah hutang YKSB adalah memuaskan kerana liabiliti YKSB masih dalam lingkungan yang munasabah dan mampu dibiayai oleh asetnya. c) Nisbah Keuntungan - Nisbah keuntungan menunjukkan keberkesanan aktiviti urus

niaga dan keupayaan syarikat dalam menjana keuntungan. Nisbah keuntungan menggambarkan pencapaian operasi, risiko dan kesan leveraj syarikat tersebut. Butiran mengenai beberapa Nisbah keuntungan YKSB adalah seperti di Jadual 9.21.

Jadual 9.21 Nisbah Keuntungan YKSB


Butiran Tahun

2006 (%)

2007 (%)

2008* (%)

Margin Untung Kasar 30 98 62 Margin Untung Bersih 11 41 26 Pulangan Atas Ekuiti 35 72 53


i) Margin Untung Kasar - Margin untung kasar menunjukkan keuntungan yang boleh

diperoleh atas sesuatu produk sebelum mengambil kira perbelanjaan jualan dan pentadbiran. Peningkatan peratusan nisbah ini biasanya menunjukkan penambahbaikan syarikat dalam menguruskan kos operasinya. Secara amnya, nisbah ini adalah konsisten dan tidak banyak berubah dari semasa ke semasa melainkan jika ada perubahan yang mendatangkan kesan pada kos jualan dan polisi harga.

Berdasarkan Jadual 9.21 di atas, margin untung kasar adalah tidak konsisten setiap

tahun. Keadaan tersebut disebabkan keuntungan kasar daripada aktiviti pembalakan adalah lebih besar daripada aktiviti kuari di mana hampir keseluruhan kos jualan pembalakan iaitu pembayaran premium kepada Kerajaan dan bayaran Juru perunding telah dibayar atau diakrukan sejak tahun 2006. Oleh itu, YKSB hanya menerima hasil jualan daripada aktiviti pembalakan pada tahun 2007 dan 2008 tanpa melibatkan kos yang besar. Sementara itu, aktiviti kuari di tapak projek baru hanya bermula pada lewat tahun 2007 dan menyebabkan margin untung kasar

JH302449 Teks 4.indd 186 9/28/09 4:50:05 PM

186 187186

Jadual 9.20 Jumlah Liabiliti Berbanding Aset


Tahun Jumlah Liabiliti

(RM Juta) Jumlah Aset

(RM Juta) Nisbah Hutang (a) (b) (a) : (b)

2006 5.26 6.18 0.85 2007 3.20 4.82 0.66

2008* 2.81 4.95 0.57 Sumber: Penyata Kewangan YKSB

Nota: *Penyata Kewangan Belum Diaudit

Analisis Audit mendapati nisbah ini telah turun dari tahun ke tahun yang menunjukkan jumlah liabiliti YKSB berbanding aset adalah semakin berkurangan.

Pada pendapat Audit, kedudukan nisbah hutang YKSB adalah memuaskan kerana liabiliti YKSB masih dalam lingkungan yang munasabah dan mampu dibiayai oleh asetnya. c) Nisbah Keuntungan - Nisbah keuntungan menunjukkan keberkesanan aktiviti urus

niaga dan keupayaan syarikat dalam menjana keuntungan. Nisbah keuntungan menggambarkan pencapaian operasi, risiko dan kesan leveraj syarikat tersebut. Butiran mengenai beberapa Nisbah keuntungan YKSB adalah seperti di Jadual 9.21.

Jadual 9.21 Nisbah Keuntungan YKSB


Butiran Tahun

2006 (%)

2007 (%)

2008* (%)

Margin Untung Kasar 30 98 62 Margin Untung Bersih 11 41 26 Pulangan Atas Ekuiti 35 72 53


i) Margin Untung Kasar - Margin untung kasar menunjukkan keuntungan yang boleh

diperoleh atas sesuatu produk sebelum mengambil kira perbelanjaan jualan dan pentadbiran. Peningkatan peratusan nisbah ini biasanya menunjukkan penambahbaikan syarikat dalam menguruskan kos operasinya. Secara amnya, nisbah ini adalah konsisten dan tidak banyak berubah dari semasa ke semasa melainkan jika ada perubahan yang mendatangkan kesan pada kos jualan dan polisi harga.

Berdasarkan Jadual 9.21 di atas, margin untung kasar adalah tidak konsisten setiap

tahun. Keadaan tersebut disebabkan keuntungan kasar daripada aktiviti pembalakan adalah lebih besar daripada aktiviti kuari di mana hampir keseluruhan kos jualan pembalakan iaitu pembayaran premium kepada Kerajaan dan bayaran Juru perunding telah dibayar atau diakrukan sejak tahun 2006. Oleh itu, YKSB hanya menerima hasil jualan daripada aktiviti pembalakan pada tahun 2007 dan 2008 tanpa melibatkan kos yang besar. Sementara itu, aktiviti kuari di tapak projek baru hanya bermula pada lewat tahun 2007 dan menyebabkan margin untung kasar

187

menunjukkan penurunan pada tahun 2008 apabila operasi kuari bermula sepenuhnya. Semakan Audit mendapati kos jualan YKSB adalah terhad kepada bayaran kos Juru perunding, kos penyenggaraan pada permulaan projek dan royalti pengeluaran kuari dan balak.

Pada pendapat Audit, margin untung kasar YKSB adalah terkawal kerana YKSB tidak perlu menanggung kos operasi yang melibatkan perbelanjaan besar seperti kos buruh, kos langsung dan kos jualan yang lain. ii) Margin Untung Bersih - Margin untung bersih digunakan sebagai penanda aras yang

menunjukkan keupayaan untuk menjana keuntungan bagi setiap jualan. Peningkatan nisbah ini menunjukkan syarikat semakin berkesan dalam menjana pendapatannya kepada keuntungan. Berdasarkan Jadual 9.21 di atas, margin untung bersih menunjukkan trend yang tidak sekata setiap tahun. Kenaikan dan penurunan margin untung bersih adalah konsisten dengan trend kenaikan dan penurunan margin untung kasar.

Pada pendapat Audit, margin untung bersih adalah terkawal. Bagaimanapun, YKSB perlu mengawal lain-lain perbelanjaan seperti perbelanjaan pentadbiran dan operasi yang menunjukkan peningkatan dari tahun ke tahun kerana ianya boleh menjejaskan keuntungan YKSB walaupun hasil yang diperoleh adalah tinggi. Penyediaan bajet yang berkualiti dan kawalan terhadapnya perlu dilakukan dari semasa ke semasa supaya perbelanjaan dapat diminimumkan dan selari dengan perolehan. iii) Pulangan Atas Ekuiti - Pulangan atas ekuiti digunakan untuk mengukur peratusan

keuntungan bersih selepas cukai yang diperoleh bagi setiap ringgit modal yang dilaburkan oleh pemegang saham. Semakin tinggi peratusan yang diperoleh adalah lebih baik kepada pemegang saham kerana ia meningkatkan kepercayaan pelabur terhadap pengurusan YKSB. Berdasarkan Jadual 9.21 di atas, Pulangan atas ekuiti YKSB menunjukkan peningkatan yang baik dengan peningkatan sebanyak 72% pada tahun 2007 berbanding hanya 35% pada tahun 2006. Walaupun Pulangan Atas Ekuiti menurun pada tahun 2008, namun ianya masih di paras yang baik iaitu sebanyak 53%. Susulan daripada peningkatan ini, Dana Pemegang Saham juga menunjukkan peningkatan yang signifikan iaitu daripada kurangan berjumlah RM0.93 juta pada tahun 2006 menjadi RM2.14 juta pada tahun 2008 iaitu lebihan sejumlah RM1.14 juta berbanding dengan RM1 juta modal saham yang telah dilaburkan.

Pada pendapat Audit, YKSB telah berjaya meningkatkan keuntungan pemegang sahamnya.

JH302449 Teks 4.indd 187 9/28/09 4:50:06 PM

188 189188

9.5.9 Penyerahan Dan Perakuan Penyata Kewangan Mengikut Seksyen 172 dan 174 Akta Syarikat 1965, syarikat dikehendaki melantik seorang Juruaudit bertauliah untuk mengaudit akaun syarikat bagi menentukan kebenaran dan kesaksamaan Penyata Kewangan dan mematuhi peruntukan Akta Syarikat 1965 serta peraturan perakaunan sebelum dibentangkan di dalam Mesyuarat Agung Tahunan. Semakan Audit mendapati Penyata Kewangan YKSB bagi tahun kewangan 2006 dan 2007 telah diaudit oleh Tetuan Khairuddin Hasyudeen & Razi. Sijil Audit Tanpa Teguran telah dikeluarkan bagi kedua-dua tahun tersebut manakala Penyata Kewangan tahun 2008 sedang diaudit. Pada pendapat Audit, YKSB telah mematuhi keperluan Akta Syarikat berkenaan. 9.5.10 Pemantauan Pekeliling Perbendaharaan Bil. 12 Tahun 1993 menggariskan pentingnya kawalan pengurusan terhadap syarikat Kerajaan bagi memastikan peruntukan Akta Syarikat 1965 dan peraturan yang dikeluarkan oleh Kerajaan dipatuhi serta bagi memastikan objektif penubuhan syarikat tercapai. Pekeliling ini juga menetapkan Lembaga Pengarah Syarikat hendaklah mengawal rapi dan meneliti prestasi syarikat Kerajaan, terutamanya bagi syarikat Kerajaan yang mempunyai prestasi yang tidak memuaskan. Pemantauan terhadap YKSB dilaksanakan di peringkat Mesyuarat Lembaga Pengarah, wakil Yayasan serta pengurusan syarikat. a) Mesyuarat Lembaga Pengarah - Mesyuarat Lembaga Pengarah memainkan peranan

penting dalam proses pemantauan terhadap pengurusan syarikat untuk memastikan syarikat berada di landasan yang betul bagi mencapai objektif utamanya. Semakan Audit mendapati Ahli Lembaga Pengarah telah bermesyuarat secara purata empat kali setahun bagi membincangkan laporan kemajuan projek syarikat, hal ehwal pentadbiran, prestasi kewangan, perancangan aktiviti syarikat dan kebajikan kakitangan.

b) Wakil Yayasan - Wakil Yayasan yang menyumbangkan modal perlu dilantik sebagai

Ahli Lembaga Pengarah syarikat bagi memastikan kepentingan Kerajaan Negeri terjamin melalui penilaian prestasi dari semasa ke semasa melalui mesyuarat yang diadakan. Semakan Audit mendapati Ahli Lembaga Pengarah YKSB terkini mempunyai seorang Ahli Jawatankuasa Tetap Yayasan.

c) Pengurusan Syarikat - Pemantauan yang dilakukan oleh syarikat membantu dalam

memastikan operasi syarikat berjalan dengan lancar. Hasil semakan mendapati pihak pengurusan syarikat menjalankan pemantauan dengan memuaskan terhadap operasi syarikat terutamanya aktiviti kuari. YKSB telah menempatkan dua orang kakitangannya di tapak kuari bagi mengawasi aktiviti pengeluaran harian manakala pihak pengurusan ada menghantar wakil sekurang-kurangnya sekali sebulan bagi meninjau operasi dalam usaha memastikan semuanya berjalan lancar. Laporan Projek disediakan setiap bulan untuk dibentangkan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah. Antara perkara yang dibincangkan adalah status projek semasa dan laporan status projek baru.

188






memastikan operasi syarikat berjalan dengan lancar. Hasil semakan mendapati pihak pengurusan syarikat menjalankan pemantauan dengan memuaskan terhadap operasi syarikat terutamanya aktiviti kuari. YKSB telah menempatkan dua orang kakitangannya di tapak kuari bagi mengawasi aktiviti pengeluaran harian manakala pihak pengurusan ada menghantar wakil sekurang-kurangnya sekali sebulan bagi meninjau operasi dalam usaha memastikan semuanya berjalan lancar. Laporan Projek disediakan setiap bulan untuk dibentangkan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah. Antara perkara yang dibincangkan adalah status projek semasa dan laporan status projek baru. 188







JH302449 Teks 4.indd 188 9/28/09 4:50:06 PM

188 189188







189

Pada pendapat Audit, YKSB telah mengambil tindakan yang memadai untuk memantau perjalanan operasi syarikat. 9.6 RUMUSAN DAN SYOR AUDIT

Secara keseluruhannya, prestasi pengurusan YKSB adalah tidak memuaskan kerana terdapat kelemahan di dalam tadbir urus korporat, pengurusan dan prestasi kewangan, pengurusan risiko serta pemantauan. Ini menyebabkan tujual asal penubuhan YKSB tidak tercapai sepenuhnya. Antara kelemahan tersebut ialah pembayaran honorarium, bonus serta perbelanjaan hari keluarga Ahli Lembaga Pengarah di luar negara tidak mendapat kelulusan Mesyuarat Agung Tahunan. Di samping itu, perjanjian kuari antara YKSB dengan kontraktor adalah tidak memuaskan kerana tidak menjaga kepentingan YKSB. Pihak Audit mengesyorkan pihak pengurusan YKSB mengambil tindakan penambahbaikan untuk meningkatkan lagi kecekapan syarikat:

a) Mematuhi peraturan yang dikeluarkan oleh Kerajaan/Agensi Kerajaan terutamanya yang berkaitan dengan pembayaran bonus, dividen, arahan kawalan pengurusan syarikat serta peranan dan tanggungjawab wakil Kerajaan;

b) Menubuhkan Jawatankuasa atau Panel Pelaburan untuk merangka polisi pelaburan, meluluskan kuasa dan had pelaburan, menyemak semula dasar dan menilai prestasi pulangan pelaburan. Jawatankuasa atau Panel Pelaburan ini hendaklah mempunyai terma dan rujukan yang bersesuaian. Antara terma rujukan yang perlu dinyatakan ialah keahlian Jawatankuasa, kekerapan mesyuarat, had/kuasa pelaburan dan polisi pelaburan; dan

c) YKSB hendaklah memperkukuhkan lagi kedudukan kewangannya dengan mendapatkan projek baru selaras dengan perancangan strategik baru syarikat. Antaranya menjalankan perniagaan secara usaha sama dengan syarikat kuari lain secara pemilikan ekuiti. Ini kerana YKSB mempunyai modal bahan mentah tetapi kekurangan dari segi modal operasi dan kepakaran. Melalui pemilikan ekuiti, pengagihan jualan dapat dibahagikan mengikut peratusan perkongsian berbanding penerimaan royalti bulanan seperti yang diamalkan sekarang. Bagaimanapun, kajian yang mendalam dan menyeluruh perlu dijalankan terlebih dahulu bagi memastikan kesan jangka pendek dan jangka panjang kepada syarikat.

188






memastikan operasi syarikat berjalan dengan lancar. Hasil semakan mendapati pihak pengurusan syarikat menjalankan pemantauan dengan memuaskan terhadap operasi syarikat terutamanya aktiviti kuari. YKSB telah menempatkan dua orang kakitangannya di tapak kuari bagi mengawasi aktiviti pengeluaran harian manakala pihak pengurusan ada menghantar wakil sekurang-kurangnya sekali sebulan bagi meninjau operasi dalam usaha memastikan semuanya berjalan lancar. Laporan Projek disediakan setiap bulan untuk dibentangkan dalam mesyuarat Lembaga Pengarah. Antara perkara yang dibincangkan adalah status projek semasa dan laporan status projek baru. 188







JH302449 Teks 4.indd 189 9/28/09 4:50:07 PM

BAHAGIAN IIIPERKARA AM

JH302449 Teks 5.indd 191 9/28/09 4:50:41 PM

193193

10. PENDAHULUAN

Bagi memastikan tindakan pembetulan diambil oleh Jabatan dan Agensi Kerajaan Negeri terhadap perkara yang dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara yang lalu, pemeriksaan susulan telah dijalankan di Jabatan dan Agensi Kerajaan Negeri berkenaan. Hasil dari pemeriksaan itu dilaporkan dalam bahagian ini di bawah tajuk berikut: a) Kedudukan masa kini perkara yang dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara

Tahun 2007.

b) Perkara yang dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara yang masih belum selesai.

11. KEDUDUKAN MASA KINI PERKARA YANG DIBANGKITKAN DALAM LAPORAN

KETUA AUDIT NEGARA TAHUN 2007 11.1 PEJABAT TANAH DAN GALIAN

Pengurusan Sistem Pendaftaran Tanah Berkomputer (SPTB)

No. Perenggan Isu-Isu Laporan Audit Kedudukan Masa Kini Laporan

Audit Setakat 31 Mei 2009 Ulasan Audit

6.2.2(d) Panduan Keselamatan SPTB tidak dipatuhi sepenuhnya di mana Pegawai Keselamatan tidak dilantik dan Surat Aku Janji Keselamatan tidak ditandatangani.

Surat pelantikan Pegawai Keselamatan telah dikeluarkan dan ditandatangani oleh Pengarah Pejabat Tanah Dan Galian (PTG) Negeri Kedah. Surat Aku Janji Keselamatan SPTB bagi pegawai di Pejabat Tanah Pendang telah ditandatangani.

Tindakan yang diambil adalah memuaskan.

6.2.3(a) Pemeriksaan fizikal menunjukkan enam unit peralatan komputer tidak dapat dikesan. Siasatan dan tindakan tidak dibuat bagi mengesan kedudukan peralatan tersebut.

Masih dalam tindakan PTG Negeri Kedah.

Tindakan segera perlu diambil.

6.2.3(e) Sehingga bulan Februari 2008 sebanyak 322,380 hak milik telah berjaya didaftarkan ke dalam SPTB. Manakala sebanyak 4,226 hak milik belum dipindahkan kerana dokumen asal rosak, koyak, hilang dan sukar dibaca.

Pengarah PTG Negeri memaklumkan hak milik ini belum dipindahkan lagi ke SPTB kerana dokumen asal rosak, koyak, hilang dan sukar dibaca.


BAHAGIAN III PERKARA AM

JH302449 Teks 5.indd 193 9/28/09 4:50:41 PM

194



6.2.4(b) Proses Kerja Pembetulan Data SPTB i) Pembetulan 380KTN

Pada tahun 2005 hingga 2007, sebanyak 1,681 kes pembetulan 380 KTN di PTG Negeri Kedah adalah tanpa kebenaran Pendaftar.

Bahagian Pendaftaran telah melaksanakan tugasan pembetulan KTN 380 dengan mewujudkan daftar Pembetulan KTN 380 untuk merekodkan kes berkaitan. Setiap pembetulan perlu disemak sebelum ditandatangani oleh Pendaftar.

Tindakan diambil adalah memuaskan.

Di PTD Kubang Pasu bilangan kes pembetulan tidak dapat disahkan kerana daftar pembetulan tidak diselenggarakan.

ii) Pembetulan Back Door

Daftar Pembetulan KTN 380 telah diselenggarakan.


Pembetulan back door yang telah dibuat pada tahun 2005, 2006 dan 2007 adalah sebanyak 336, 323 dan 284 kes. Permohonan untuk pembetulan back door telah dibuat secara lisan dan tanpa kebenaran bertulis daripada Pendaftar.

Urusan pembetulan Back Door dipertanggungjawab dan dilaksanakan secara terus oleh Bahagian Komputer dan mendapat kebenaran dari Pendaftar.


6.2.5 Pengurusan Kertas Keselamatan

a) Stok Kertas Keselamatan di PTG yang belum digunakan telah disimpan di dalam stor bersama dengan barangan yang lain seperti peralatan pejabat dan komputer yang rosak.

Stok Kertas Keselamatan di PTG telah disimpan dalam bilik kebal dan seorang Pembantu Tadbir N17 telah dipertanggungjawab untuk menguruskan nya. Buku Log diselenggarakan untuk merekod pengeluaran dan penggunaan kertas keselamatan. Penghantaran dokumen ini ke PTD menggunakan kenderaan rasmi dan mendapat kebenaran Pendaftar.


b) Stok Kertas Keselamatan di Unit Pendaftaran dan Unit Petugas Khas PTG Negeri Kedah diletakkan di ruang terbuka pejabat.

Telah diambil tindakan.


c) Di PTD Pendang dan PTD Kubang Pasu stok Kertas Keselamatan telah disimpan di dalam bilik kebal yang tidak dikunci sepanjang waktu pejabat.

Telah diambil tindakan. Tindakan diambil adalah memuaskan.

•

•


195



6.2.6

Kawalan Keselamatan a) Kawalan Fizikal

Tiada bukti pemeriksaan telah dijalankan oleh Jabatan Bomba dan penyelamat pada alat pemadam api.

Alat pemadam api disediakan dan penyelenggaraan akan dibuat secara berkala.


Perkakasan komputer SPTB yang tidak digunakan disimpan dalam bilik server di PTD Kubang Pasu.

Ketiga-tiga bilik server tidak dipasang alat jangka suhu bagi mengawal suhu antara 22o hingga 25o Celcius di bilik server.

Sedang menunggu tindakan pelupusan oleh PTG Negeri Kedah.


Tiada latihan keselamatan diberikan kepada pegawai yang menjaga bilik server di ketiga-tiga pejabat.

Pintu bilik kebal/geran di PTD Kubang Pasu hanya menggunakan pintu rintangan api.

Latihan keselamatan akan diselaraskan oleh PTG Negeri.


Ruang tambahan bilik kebal PTG Negeri Kedah tidak disusun dengan teratur kerana dokumen hak milik yang dicetak pindaan kadar cukai tahunan tidak disimpan dengan teratur di rak yang disediakan. Dokumen hak milik tersebut sepatutnya disimpan dalam fail JOPA. Selain itu, didapati borang urusan dan nota serahan sejak tahun 1999 masih belum dijilid.

Lawatan Audit mendapati dokumen bagi tahun 2007 sedang dijilid manakala dokumen hak milik telah disimpan dengan teratur diruang sedia ada.


Dokumen hak milik DHKK di PTD Kubang Pasu yang belum diserah kepada pemilik disimpan dalam fail kotak yang disusun dalam rak. Rak tersebut ditempatkan di bahagian belakang Unit Pendaftaran berhampiran dengan pintu laluan keluar masuk yang sentiasa digunakan oleh kakitangan.

Pintu laluan telah ditutup dan dikunci.


•

•

•

•

•

•

•


196



b) Kawalan Akses Pintu bilik kebal di PTG Negeri Kedah sentiasa terbuka dan kakitangan bebas memasuki bilik kebal. Selain itu, didapati kerja menjilid borang urusan dan nota serahan oleh pegawai penjilid juga dilakukan dalam bilik kebal di PTG Negeri Kedah dan PTD Kubang Pasu

Dua orang kakitangan telah ditugaskan untuk menyelia bilik kebal PTG. Daftar keluar masuk diselenggarakan bagi merekodkan urusan di bilik tersebut.


c) Kawalan Sistem/Aplikasi Kata laluan bagi

kakitangan di Unit Pendaftaran PTD Pendang tidak pernah ditukar sejak SPTB dilaksanakan pada tahun 2002.

Peringatan kata laluan telah dipasang di PTD Pendang pada 4 Mei 2008. Sistem akan mengeluarkan peringatan 10 hari sebelum cukup 30 hari sistem tidak menerima pembaharuan kata laluan.


6.2.7 Analisis Data SPTB Secara keseluruhan, analisis Audit terhadap 567 sampel hak milik yang disemak menunjukkan 304 atau 53.6% hak milik mengandungi data yang tidak tepat kerana kelemahan kawalan dalaman semasa migrasi data dari manual ke SPTB. Keadaan ini menyebabkan kesahihan dan integriti data diragui.

Tindakan pembetulan telah dan sedang dibuat oleh PTD Pendang dan Kubang Pasu. Bagaimanapun, kerja pembetulan oleh PTG Negeri belum diambil tindakan.


••

•


196 197196



b) Kawalan Akses Pintu bilik kebal di PTG Negeri Kedah sentiasa terbuka dan kakitangan bebas memasuki bilik kebal. Selain itu, didapati kerja menjilid borang urusan dan nota serahan oleh pegawai penjilid juga dilakukan dalam bilik kebal di PTG Negeri Kedah dan PTD Kubang Pasu

Dua orang kakitangan telah ditugaskan untuk menyelia bilik kebal PTG. Daftar keluar masuk diselenggarakan bagi merekodkan urusan di bilik tersebut.


c) Kawalan Sistem/Aplikasi Kata laluan bagi

kakitangan di Unit Pendaftaran PTD Pendang tidak pernah ditukar sejak SPTB dilaksanakan pada tahun 2002.

Peringatan kata laluan telah dipasang di PTD Pendang pada 4 Mei 2008. Sistem akan mengeluarkan peringatan 10 hari sebelum cukup 30 hari sistem tidak menerima pembaharuan kata laluan.


6.2.7 Analisis Data SPTB Secara keseluruhan, analisis Audit terhadap 567 sampel hak milik yang disemak menunjukkan 304 atau 53.6% hak milik mengandungi data yang tidak tepat kerana kelemahan kawalan dalaman semasa migrasi data dari manual ke SPTB. Keadaan ini menyebabkan kesahihan dan integriti data diragui.

Tindakan pembetulan telah dan sedang dibuat oleh PTD Pendang dan Kubang Pasu. Bagaimanapun, kerja pembetulan oleh PTG Negeri belum diambil tindakan.


197

11.2 PEJABAT SETIAUSAHA KERAJAAN NEGERI KEDAH Pembinaan Perumahan Awam Kos Rendah

No. Perenggan Isu-isu laporan Audit Kedudukan Masa Kini Laporan


12.2.7 Pengagihan Rumah Sehingga akhir tahun 2007 sebanyak 1,100 unit rumah atau 82.1% daripada 1,340 unit rumah telah ditawarkan kepada setinggan yang layak. Daripada jumlah yang ditawar seramai 56 keluarga setinggan di Taman Kota Nelayan enggan berpindah. Manakala 240 unit masih belum diagihkan.

Daripada 240 unit rumah, 80 unit masih dijadikan asrama KUIN, 2 unit telah diduduki pada hujung Mei 2009, 4 unit telah diduduki oleh mangsa kebakaran Jalan Kilang Tebu pada 9 Jun 2009 dan 2 unit akan ditawarkan pada 24 Jun 2009. Baki 152 unit akan ditawarkan kepada pemohon yang membuat rayuan. Temu duga akan diadakan pada 30 Jun 2009 bagi mengenal pasti penghuni yang layak ditawarkan rumah tersebut.


12.2.7 (a) Rumah Kosong Dan Terbiar Sebanyak 56 unit rumah di Taman Kota Nelayan masih belum diduduki kerana setinggan enggan berpindah.

Daripada 56 unit, 5 unit telah diduduki pada bulan Februari dan Mac 2008. Manakala 51 unit telah ditawarkan untuk kali kelima tetapi setinggan masih enggan berpindah. Senarai rayuan seramai 20 orang telah dikenal pasti dan akan dipanggil untuk ditemu duga pada 30 Jun 2009.


12.2.7 (d) Rumah Disewa Kepada Kolej Universiti Insaniah (KUIN)

Sebanyak 80 unit di Blok I, PAKR Taman Seri Gemilang telah disewa kepada KUIN. Arahan mengosongkan rumah telah dikeluarkan pada bulan Januari 2008. KUIN hanya membayar sewa untuk 53 Unit berjumlah RM47,700. Baki 27 unit rumah tidak dapat diagihkan kerana berada di dalam kawasan berpagar. Kadar sewa seunit ialah RM150.

Blok I masih disewakan kepada KUIN. Sewa bagi bulan Januari hingga Jun 2008 telah dibayar pada 9 November 2008 berjumlah RM56,700 bagi 63 unit rumah dan sewa bagi bulan Julai hingga Disember 2008 telah dibayar pada 5 Februari 2009 berjumlah RM72,000 bagi 80 unit rumah.

Tindakan belum diambil.

12.2.8 Tunggakan Ansuran Bulanan Sehingga akhir tahun 2007, jumlah tunggakan ansuran bulanan PAKR Taman Kota Nelayan ialah RM1.74 juta manakala PAKR Taman Seri Gemilang berjumlah RM0.37 juta.

Sehingga akhir Mei 2009, jumlah tunggakan ansuran bulanan PAKR Taman Kota Nelayan ialah RM2.34 juta manakala PAKR Taman Seri Gemilang berjumlah RM0.63 juta.

Ansuran bulanan semakin meningkat.

JH302449 Teks 5.indd 197 9/28/09 4:50:46 PM

198 199198

11.3 JABATAN KEBAJIKAN MASYARAKAT NEGERI KEDAH

Pengurusan Aktiviti Bantuan Am

No. Perenggan Isu-isu Laporan Audit Kedudukan Masa Kini Laporan


18.2.5 (a) Status Permohonan Sebanyak 9,093 permohonan telah diterima pada tahun 2005 hingga 2007. Daripada permohonan tersebut, sebanyak 2,275 permohonan atau 25% diluluskan manakala 1,784 permohonan atau 20% ditolak. Sebanyak 488 permohonan atau 5% telah ditamatkan manakala 4,546 permohonan atau 50% masih tertunggak.

Tindakan telah diambil dengan menubuhkan pasukan petugas “Task Force” . Hasilnya lebih 2,000 kes tertunggak telah diselesaikan.


18.2.5 (b) Siasatan Dan Kelulusan Bantuan

Sebanyak 120 kes atau 38.3% kes lewat disiasat antara 2 hingga 806 hari dan sebanyak 120 kes atau 38.3% permohonan lewat diluluskan antara 4 hingga 790 hari.

Tindakan telah diambil dengan menyediakan senarai semakan untuk memudahkan proses kelulusan bantuan dan pemantauan melalui mesyuarat PKMD.


18.2.5 (c) Kajian Semula Kes Berlaku kelewatan kajian semula kes hampir setiap tahun melibatkan 400 kes sepanjang tahun 2005 hingga 2007. Tempoh kelewatan adalah antara 10 hingga 964 hari. Sebanyak 253 kes lewat diluluskan antara 10 hingga 902 hari melibatkan 84 kes di PKM Daerah Kota Setar, 83 kes di PKM Daerah Langkawi, 68 kes di PKM Daerah Kuala Muda dan 18 kes di PKM Daerah Bandar Baharu. Walaupun kelulusan belum diberikan, didapati bayaran bantuan tahunan masih diteruskan. Sebanyak 68 kes yang diluluskan pada tahun 2006 dan awal 2007 tidak dibuat kajian semula melibatkan 43 kes di PKM Daerah Kota Setar, 21 kes di PKM Daerah Kuala Muda dan 4 kes di PKM Daerah Langkawi.

Pemantauan melalui Sistem Pengurusan Bantuan Berkomputer akan memudahkan proses kajian semula kes dan Bengkel Kajian Semula Kertas Dasar Bantuan Negeri telah memutuskan kajian semula dijalankan bagi tempoh setahun sekali.


JH302449 Teks 5.indd 198 9/28/09 4:50:46 PM

198 199198

11.3 JABATAN KEBAJIKAN MASYARAKAT NEGERI KEDAH

Pengurusan Aktiviti Bantuan Am



18.2.5 (a) Status Permohonan Sebanyak 9,093 permohonan telah diterima pada tahun 2005 hingga 2007. Daripada permohonan tersebut, sebanyak 2,275 permohonan atau 25% diluluskan manakala 1,784 permohonan atau 20% ditolak. Sebanyak 488 permohonan atau 5% telah ditamatkan manakala 4,546 permohonan atau 50% masih tertunggak.

Tindakan telah diambil dengan menubuhkan pasukan petugas “Task Force” . Hasilnya lebih 2,000 kes tertunggak telah diselesaikan.


18.2.5 (b) Siasatan Dan Kelulusan Bantuan

Sebanyak 120 kes atau 38.3% kes lewat disiasat antara 2 hingga 806 hari dan sebanyak 120 kes atau 38.3% permohonan lewat diluluskan antara 4 hingga 790 hari.

Tindakan telah diambil dengan menyediakan senarai semakan untuk memudahkan proses kelulusan bantuan dan pemantauan melalui mesyuarat PKMD.


18.2.5 (c) Kajian Semula Kes Berlaku kelewatan kajian semula kes hampir setiap tahun melibatkan 400 kes sepanjang tahun 2005 hingga 2007. Tempoh kelewatan adalah antara 10 hingga 964 hari. Sebanyak 253 kes lewat diluluskan antara 10 hingga 902 hari melibatkan 84 kes di PKM Daerah Kota Setar, 83 kes di PKM Daerah Langkawi, 68 kes di PKM Daerah Kuala Muda dan 18 kes di PKM Daerah Bandar Baharu. Walaupun kelulusan belum diberikan, didapati bayaran bantuan tahunan masih diteruskan. Sebanyak 68 kes yang diluluskan pada tahun 2006 dan awal 2007 tidak dibuat kajian semula melibatkan 43 kes di PKM Daerah Kota Setar, 21 kes di PKM Daerah Kuala Muda dan 4 kes di PKM Daerah Langkawi.

Pemantauan melalui Sistem Pengurusan Bantuan Berkomputer akan memudahkan proses kajian semula kes dan Bengkel Kajian Semula Kertas Dasar Bantuan Negeri telah memutuskan kajian semula dijalankan bagi tempoh setahun sekali.


199



18.2.6

a) Agihan Wang Secara Tunai i) Keselamatan Wang Tunai

Keselamatan wang tunai semasa pengagihan di PKM Daerah Langkawi dan Kuala Muda tidak diberi perhatian kerana beg yang mengandungi wang bantuan diletakkan di atas lantai tanpa kawalan keselamatan.

Eskot polis telah dipohon dan hasilnya: PKMD Kota Star – Eskot polis dari

bank ke pejabat. PKMD Kuala Muda – Tidak

mendapat kerjasama dari pihak polis.

PKMD Bandar Baharu – Eskot

polis dari bank ke pejabat dan sehingga bantuan selesai diagihkan.

PKMD Langkawi – Eskot polis dari

bank hingga ke pusat bantuan setempat.


18.2.6

iii) Agihan Wang Bantuan Setempat

Tempat pengagihan yang dipilih tidak selesa kerana tempat duduk tidak disediakan. Penerima bantuan terdiri daripada warga emas terpaksa menunggu hampir 3 jam untuk mendapatkan wang bantuan di Pusat Khidmat JKKK Kota Seberang Terus, Kuala Muda.

Tempat agihan yang lebih selesa telah dikenal pasti.


Tempat duduk yang disediakan tidak mencukupi sehingga menyebabkan penerima bantuan terpaksa menunggu di luar pejabat di PKM Daerah Kuala Muda.

Khemah khas telah disediakan bagi penerima bantuan.


18.2.6

c) Bayaran Kepada Penerima Yang Meninggal Dunia

15 orang penerima telah meninggal dunia antara tahun 2000 hingga 2007 tetapi masih menerima bantuan. Berdasarkan kepada pengiraan Audit, didapati sejumlah RM30,840 telah dibayar kepada seramai 7 orang penerima yang telah meninggal dunia secara tunai dan sejumlah RM8,560 kepada seramai 8 orang penerima melalui bank. Bilangan tersebut melibatkan 7 orang di PKM Daerah Kuala Muda, 3 orang di PKM Daerah Kota Setar dan 5 orang di PKM Daerah Langkawi.

Tindakan segera telah diambil. Bantuan telah ditukar kepada nama isteri simati dan waris yang masih memerlukan bantuan. Kawalan lebih ketat dikenakan sekiranya bantuan diambil oleh wakil maka wakil diminta membawa bersama kad pengenalan dan kad bantuan penerima ketika mengambil bayaran.


JH302449 Teks 5.indd 199 9/28/09 4:50:47 PM

200 201200



18.2.6

d) Nombor Kad Pengenalan Dalam Senarai Penerima Bantuan

Semakan Audit terhadap Senarai Nama Penerima Bantuan bagi bulan Ogos dan September 2007 mendapati sebanyak 153 kes nombor kad pengenalan penerima bantuan tidak wujud di pangkalan data JPN, bukan milik penerima dan milik orang yang meninggal dunia.

Kesilapan ini disebabkan typing error dan telah pun diperbetulkan.


18.2.8 a) Kelewatan Pembayaran Bantuan

Baucar bayaran secara tunai lewat disediakan antara 1 hingga 26 bulan manakala baucar bayaran melalui bank lewat disediakan antara 1 hingga 15 bulan.

Masalah waran lewat diterima tidak dapat dielakkan tetapi Jabatan telah menetapkan target date penyediaan baucar.


18.2.8 b) Kadar Bantuan Tidak Sama Semakan Audit terhadap Senarai Nama Penerima Bantuan mendapati senarai tersebut tidak dikemas kini serta tidak disemak oleh pegawai sebelum baucar disediakan. Ini menyebabkan berlakunya kesilapan dalam proses pembayaran seperti bantuan tidak mengikut amaun yang telah diluluskan bagi Daerah Langkawi dan pembayaran dua kali bagi penerima bantuan yang sama di Daerah Kuala Muda.

Tindakan segera telah diambil dengan mengeluarkan nama penerima bantuan mulai September 2007 dan bagi pembayaran tidak mengikut amaun telah pun diperbetulkan seperti mana yang telah diluluskan di dalam borang siasatan.


18.2.8 c) Akaun Bank Pegawai Kebajikan Masyarakat Daerah

PKM Daerah telah membuka akaun semasa bank atas nama jawatan Pegawai Pembangunan Masyarakat Daerah dan segala bantuan termasuk Bantuan Am bagi Negeri dan Persekutuan dikreditkan ke dalam akaun ini. Pihak Audit mendapati pembukaan akaun bank ini tidak mendapat kelulusan Pegawai Kewangan Negeri dengan merujuk Arahan Perbendaharaan 140A dan Seksyen 5 Akta Prosedur Kewangan 1957.

Pembukaan akaun telah mendapat kelulusan Pegawai Kewangan Negeri.


JH302449 Teks 5.indd 200 9/28/09 4:50:48 PM

200 201200



18.2.6

d) Nombor Kad Pengenalan Dalam Senarai Penerima Bantuan

Semakan Audit terhadap Senarai Nama Penerima Bantuan bagi bulan Ogos dan September 2007 mendapati sebanyak 153 kes nombor kad pengenalan penerima bantuan tidak wujud di pangkalan data JPN, bukan milik penerima dan milik orang yang meninggal dunia.

Kesilapan ini disebabkan typing error dan telah pun diperbetulkan.


18.2.8 a) Kelewatan Pembayaran Bantuan

Baucar bayaran secara tunai lewat disediakan antara 1 hingga 26 bulan manakala baucar bayaran melalui bank lewat disediakan antara 1 hingga 15 bulan.

Masalah waran lewat diterima tidak dapat dielakkan tetapi Jabatan telah menetapkan target date penyediaan baucar.


18.2.8 b) Kadar Bantuan Tidak Sama Semakan Audit terhadap Senarai Nama Penerima Bantuan mendapati senarai tersebut tidak dikemas kini serta tidak disemak oleh pegawai sebelum baucar disediakan. Ini menyebabkan berlakunya kesilapan dalam proses pembayaran seperti bantuan tidak mengikut amaun yang telah diluluskan bagi Daerah Langkawi dan pembayaran dua kali bagi penerima bantuan yang sama di Daerah Kuala Muda.

Tindakan segera telah diambil dengan mengeluarkan nama penerima bantuan mulai September 2007 dan bagi pembayaran tidak mengikut amaun telah pun diperbetulkan seperti mana yang telah diluluskan di dalam borang siasatan.


18.2.8 c) Akaun Bank Pegawai Kebajikan Masyarakat Daerah

PKM Daerah telah membuka akaun semasa bank atas nama jawatan Pegawai Pembangunan Masyarakat Daerah dan segala bantuan termasuk Bantuan Am bagi Negeri dan Persekutuan dikreditkan ke dalam akaun ini. Pihak Audit mendapati pembukaan akaun bank ini tidak mendapat kelulusan Pegawai Kewangan Negeri dengan merujuk Arahan Perbendaharaan 140A dan Seksyen 5 Akta Prosedur Kewangan 1957.

Pembukaan akaun telah mendapat kelulusan Pegawai Kewangan Negeri.


201



Kuasa menandatangani cek untuk mengeluarkan wang bagi PKM Daerah Kota Setar dan Bandar Baharu diberikan kepada dua orang pegawai. Bagaimanapun, di PKM Daerah Kuala Muda dan Langkawi, kuasa ini diberikan kepada hanya seorang pegawai iaitu Pegawai Pembangunan Masyarakat Daerah tersebut. Oleh itu, kawalan terhadap pengeluaran wang didapati tidak memuaskan.

Amaun cek kurang dari RM5,000 ditandatangani oleh 2 orang pegawai dan cek melebihi RM5,000 ditandatangani oleh 3 orang pegawai.


18.2.8

d) Pengembalian Wang Bantuan

Pada tahun 2005 hingga 2007, didapati berlaku kelewatan pemulangan wang bantuan secara tunai yang tidak dituntut antara 1 hingga 379 hari melibatkan wang bantuan RM426,840

Tindakan telah diambil mengikut peraturan AP96(c).


JH302449 Teks 5.indd 201 9/28/09 4:50:48 PM

202 203202

11.4 Lembaga Biasiswa Negeri Kedah Pengurusan Biasiswa Dan Pinjaman Pelajaran



23.2.3(a) Pencapaian Sasaran Lembaga Bilangan pelajar baru yang diberi biasiswa berkurangan kerana pihak sekolah tidak mencalonkan bilangan pelajar yang ditetapkan oleh Lembaga.

Lembaga sedang mempertingkatkan bilangan pelajar baru yang menerima biasiswa. Sehingga kini capaian sebenar bilangan penerima biasiswa sebenar bagi tahun 2007 adalah seramai 377 orang daripada 668 orang yang disasarkan, manakala bagi tahun 2008 adalah seramai 438 orang daripada 516 orang yang disasarkan.


23.2.7 Prestasi Bayaran Balik Pinjaman Pelajaran

Prestasi terhadap bayaran balik pinjaman pelajaran adalah tidak memuaskan kerana Tunggakan Ansuran Bayaran Balik meningkat setiap tahun dan Notis Tuntutan tidak dapat disediakan mengikut tempoh yang ditetapkan.

Tunggakan pinjaman akan sentiasa meningkat setiap tahun disebabkan oleh caj perkhidmatan yang dikenakan 2% setiap tahun. Bagaimanapun, pihak Lembaga mengukur prestasi melalui bilangan peminjam yang membuat bayaran setiap tahun. Tahun 2007 – purata 769 sebulan Tahun 2008 – purata 671 sebulan Tahun 2009 – purata 631 sebulan

Tindakan yang diambil masih belum memuaskan.

23.2.8 Penyelenggaraan Rekod Pinjaman Pelajaran

Pengurusan penyelenggaraan rekod pinjaman pelajaran adalah tidak memuaskan kerana sistem komputer yang dibekal oleh Vendor tidak dapat memenuhi kehendak Lembaga.

Pihak Lembaga telah melantik vendor baru yang dapat menaik taraf sistem pinjaman pelajaran mengikut kehendak Lembaga seperti berikut: i. Laporan caj perkhidmatan

yang dikenakan kepada peminjam setiap bulan.

ii. Laporan bayaran pinjaman yang dibayar kepada peminjam dalam bulan dan tahun.

iii. Laporan ageing.


23.2.9 Prestasi Peruntukan Kewangan Lembaga

Prestasi peruntukan kewangan Lembaga adalah tidak memuaskan kerana bajet yang disediakan tidak realistik.

Mulai tahun 2008, pihak Lembaga telah sedaya upaya menyediakan bajet yang lebih realistik. Pada tahun 2008, Lembaga memperuntukkan RM5.8 juta untuk perbelanjaan di samping mensasarkan RM4.3 juta bagi pendapatan. Manakala pada tahun 2009, Lembaga telah memperuntukkan perbelanjaan sejumlah RM5.8 juta dan mensasarkan pendapatan sejumlah RM5.2 juta.


202






















JH302449 Teks 5.indd 202 9/28/09 4:50:49 PM

202 203202






















203



23.2.10 Modal Insan Guna tenaga tidak dirancang dan dilaksanakan dengan teliti mengikut keperluan guna tenaga Lembaga terkini.

Tujuh jawatan yang telah diluluskan oleh JPA pada tahun 2006 telah diisi sebanyak enam jawatan di sepanjang tahun 2008 dan 2009. Hanya satu jawatan yang masih belum diisi iaitu jawatan N41. Lantikan tersebut adalah di bawah Suruhanjaya Perkhidmatan Awam Kedah.


23.2.11 Pengurusan Risiko Pinjaman Lembaga

Pengurusan risiko yang diamalkan tidak mengambil kira dasar dan keperluan peruntukan hutang ragu dan hutang lapuk termasuk tidak ada polisi mengenai skim pelindungan takaful hayat peminjam Lembaga.

Perkara ini telah dibincangkan di Mesyuarat Jawatankuasa Induk, LBNK Bil. 1/2008 bertarikh 29 Julai 2008 dan mesyuarat memutuskan supaya kajian terperinci perlu dilaksanakan sebelum sebarang tindakan diambil memandangkan skim pelindungan ini melibatkan kos yang tinggi berbanding hasil kutipan yang diperoleh setiap tahun.


23.3 Pemantauan Pengurusan Biasiswa Dan Pinjaman Lembaga Pemantauan terhadap pengurusan biasiswa dan pinjaman Lembaga adalah tidak memuaskan kerana tidak wujud mekanisme kawalan dalaman seperti Unit Audit Dalam, Jawatankuasa Dalaman yang dapat menjalankan pemantauan dalam Pengurusan Organisasi Lembaga

Mulai tahun 2008, Lembaga telah berusaha mewujudkan mekanisme pemantauan terhadap pengurusan biasiswa dan pinjaman Lembaga dengan mengaktifkan jawatankuasa pemantauan yang ada iaitu Jawatankuasa Induk LBNK yang bermesyuarat pada 29 Julai 2008 bagi memantau dan meluluskan sebarang tindakan yang melibatkan hal pentadbiran. Selain itu, Jawatankuasa Pemilihan Pinjaman telah bermesyuarat pada 7 Ogos 2008 bertujuan memantau dan meluluskan hal berkaitan pinjaman pelajaran. Jawatankuasa Pengurusan Kewangan Dan Pelaburan juga diwujudkan bagi memantau dan meluluskan hal kewangan Lembaga di samping merangka pelan strategik memungut balik pinjaman. Jawatankuasa tersebut telah bermesyuarat pada 10 Mac 2009. Bagaimanapun, Unit Audit Dalam masih belum dapat dilaksanakan di Lembaga kerana bilangan kakitangan terlalu kecil.


202






















JH302449 Teks 5.indd 203 9/28/09 4:50:51 PM

204 205204

11.5 MAJLIS BANDARAYA ALOR STAR DAN MAJLIS PERBANDARAN LANGKAWI BANDARAYA PELANCONGAN Pembinaan Dan Pengurusan Gerai



29.2.6 (a)(ii) Prestasi Pembinaan Gerai

Menaik Taraf Gerai Dan Kerja Lanskap, Di Mukim Ulu Melaka, Langkawi. Sehingga 31 Disember 2007, kerja menaik taraf masih belum disiapkan sepenuhnya dan peratusan kerja adalah sebanyak 28%. Lanjutan masa pertama telah diberikan kepada kontraktor dan kerja perlu disiapkan pada 3 Mac 2008.

Kerja pembinaan masih belum siap sepenuhnya. Sehingga April 2009, peratusan sebenar siap kerja adalah sebanyak 70% sahaja. Pihak kontraktor telah dikenakan Liquidated and Ascertained Damages (LAD) sejumlah RM150 sehari. Sehingga kini, sejumlah RM416,735 telah dituntut oleh kontraktor dan jumlah LAD yang dikenakan adalah berjumlah RM32,100. Walaupun Juru perunding yang dilantik mendapati kontraktor tidak berupaya untuk menyiapkan projek ini, pihak Majlis Perbandaran Langkawi masih belum mengambil tindakan untuk menamatkan kerja kontraktor berkenaan.

Majlis sepatutnya memberi perhatian serius terhadap saranan yang dibuat oleh Juru Perunding yang dilantik oleh Majlis terhadap keupayaan kontraktor tersebut untuk menyiapkan projek.

29.2.6 (b)(i) Prestasi Pengurusan Gerai

Prestasi Kutipan Sewa Semasa Pihak Audit tidak dapat mengesahkan jumlah sebenar kutipan sewa semasa yang dikutip oleh Majlis Bandaraya Alor Star kerana jumlah kutipan yang direkodkan dalam Laporan Kutipan Sewa Gerai Dan Tapak Niaga adalah jumlah kutipan sewa semasa termasuk jumlah kutipan tunggakan sewa yang telah dapat dikutip.

Pihak Majlis telah mengambil tindakan untuk menyelenggarakan laporan berasingan dalam melaporkan jumlah kutipan semasa dan tunggakan sewa gerai.

Tindakan telah diambil.

Bil Tidak Diserah Kepada Penyewa Pihak Majlis Bandaraya Alor Star tidak menyerahkan bil bulanan yang dicetak kepada penyewa.

Pihak Majlis belum mengambil tindakan untuk menyerahkan bil bulanan yang dicetak kepada penyewa.

Pihak pengurusan Majlis hendaklah memastikan bil berkenaan diserahkan kepada penyewa.

JH302449 Teks 5.indd 204 9/28/09 4:50:51 PM

204 205204

11.5 MAJLIS BANDARAYA ALOR STAR DAN MAJLIS PERBANDARAN LANGKAWI BANDARAYA PELANCONGAN Pembinaan Dan Pengurusan Gerai



29.2.6 (a)(ii) Prestasi Pembinaan Gerai

Menaik Taraf Gerai Dan Kerja Lanskap, Di Mukim Ulu Melaka, Langkawi. Sehingga 31 Disember 2007, kerja menaik taraf masih belum disiapkan sepenuhnya dan peratusan kerja adalah sebanyak 28%. Lanjutan masa pertama telah diberikan kepada kontraktor dan kerja perlu disiapkan pada 3 Mac 2008.

Kerja pembinaan masih belum siap sepenuhnya. Sehingga April 2009, peratusan sebenar siap kerja adalah sebanyak 70% sahaja. Pihak kontraktor telah dikenakan Liquidated and Ascertained Damages (LAD) sejumlah RM150 sehari. Sehingga kini, sejumlah RM416,735 telah dituntut oleh kontraktor dan jumlah LAD yang dikenakan adalah berjumlah RM32,100. Walaupun Juru perunding yang dilantik mendapati kontraktor tidak berupaya untuk menyiapkan projek ini, pihak Majlis Perbandaran Langkawi masih belum mengambil tindakan untuk menamatkan kerja kontraktor berkenaan.

Majlis sepatutnya memberi perhatian serius terhadap saranan yang dibuat oleh Juru Perunding yang dilantik oleh Majlis terhadap keupayaan kontraktor tersebut untuk menyiapkan projek.

29.2.6 (b)(i) Prestasi Pengurusan Gerai

Prestasi Kutipan Sewa Semasa Pihak Audit tidak dapat mengesahkan jumlah sebenar kutipan sewa semasa yang dikutip oleh Majlis Bandaraya Alor Star kerana jumlah kutipan yang direkodkan dalam Laporan Kutipan Sewa Gerai Dan Tapak Niaga adalah jumlah kutipan sewa semasa termasuk jumlah kutipan tunggakan sewa yang telah dapat dikutip.

Pihak Majlis telah mengambil tindakan untuk menyelenggarakan laporan berasingan dalam melaporkan jumlah kutipan semasa dan tunggakan sewa gerai.

Tindakan telah diambil.

Bil Tidak Diserah Kepada Penyewa Pihak Majlis Bandaraya Alor Star tidak menyerahkan bil bulanan yang dicetak kepada penyewa.

Pihak Majlis belum mengambil tindakan untuk menyerahkan bil bulanan yang dicetak kepada penyewa.

Pihak pengurusan Majlis hendaklah memastikan bil berkenaan diserahkan kepada penyewa.

205



Kaedah Kutipan Terus Daripada Penyewa Kaedah ini tidak dilaksanakan oleh Majlis Bandaraya Alor Star dalam usaha untuk mengutip sewa gerai milik Majlis.

Pihak Majlis belum mengambil tindakan untuk melaksanakan kaedah kutipan terus daripada penyewa.

Majlis perlu mempelbagaikan kaedah kutipan sewa daripada terus mengharapkan penyewa datang ke pejabat Majlis untuk membuat bayaran.

29.2.6 (b)(ii) Prestasi Pengurusan Penyewaan

Perjanjian Penyewaan Semakan Audit terhadap 88 fail penyewa di Majlis Bandaraya Alor Star dan Majlis Perbandaran Langkawi mendapati sebanyak 24 atau 27% fail mempunyai surat perjanjian yang masih sah tempoh kuasa, manakala 38 atau 43% perjanjian sewa telah tamat tempoh dan masih belum diperbaharui, lima atau 6% fail tidak mempunyai surat perjanjian penyewaan dan 21 atau 24% perjanjian masih lagi dalam proses penyediaan perjanjian.

Majlis telah mengambil tindakan dengan menyediakan perjanjian penyewaan namun masih terdapat perjanjian yang tidak dibuat. Semakan mendapati 51 atau 58% fail mempunyai surat perjanjian yang masih sah tempoh kuasa, manakala lima atau 6% fail tidak mempunyai surat perjanjian penyewaan, 21 atau 24% fail hanya mempunyai Aku Janji dan 11 atau 24% fail adalah penyewa yang sudah tidak menyewa lagi.

Majlis perlu memastikan semua penyewa yang menyewa premis Majlis mempunyai surat perjanjian yang sah. Ini adalah kerana tanpa perjanjian yang sah sebarang tindakan tidak dapat dilaksanakan jika penyewa memungkiri kontrak dan dengan demikian akan merugikan pihak Majlis.

Maklumat Antara Rekod Sistem SPBT Dan Daftar Lejar Tunai Majlis Bandaraya Alor Star Hasil semakan Audit terhadap bil sewaan yang dicetak melalui sistem SPBT dengan Daftar Lejar Tunai yang diselenggarakan mendapati terdapat perbezaan jumlah tunggakan individu yang direkodkan dalam sistem dan lejar.

Majlis telah mengambil tindakan dengan menukar sistem SPBT kepada sistem Hasil Bersepadu Berkomputer. Namun masih terdapat perbezaan antara jumlah tunggakan bil yang dicetak melalui sistem Hasil Bersepadu Berkomputer dengan Daftar Lejar Tunai. Tiga daripada 11 bil masih mempunyai tunggakan yang berbeza.

Majlis hendaklah membuat semakan terhadap lebih banyak bil sewaan dan kesilapan yang ditemui perlu dimaklumkan kepada pihak vendor untuk tindakan pembetulan.

12. PERKARA YANG DIBANGKITKAN DALAM LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA

YANG MASIH BELUM SELESAI Semakan juga telah dibuat terhadap perkara yang dibangkitkan dalam Laporan

Ketua Audit Negara bagi tahun 2006 dan sebelumnya bagi menentukan kelemahan yang dilaporkan telah diambil tindakan pembetulan. Secara umumnya, tindakan susulan telah diambil secara berperingkat oleh Jabatan dan Agensi Kerajaan berkenaan khususnya terhadap kelemahan pelaksanaan program dan aktiviti yang dilaporkan dalam Laporan Ketua Audit Negara bagi tahun 2006.

JH302449 Teks 5.indd 205 9/28/09 4:50:52 PM

206206

13. PEMBENTANGAN LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA MENGENAI PENYATA AKAUN AWAM DAN AKTIVITI JABATAN DAN AGENSI KERAJAAN NEGERI

Mengikut Perkara 107 (2) Perlembagaan Persekutuan, Laporan Ketua Audit Negara

mengenai Akaun Awam Kerajaan Negeri hendaklah dibentangkan di Dewan Undangan Negeri. Laporan Ketua Audit Negara mengenai Akaun Awam dan aktiviti Jabatan serta Agensi Kerajaan Negeri bagi tahun 2007 telah dibentangkan di Dewan Undangan Negeri pada 18 November 2008. 14. MESYUARAT JAWATANKUASA KIRA-KIRA WANG AWAM NEGERI

Sehingga bulan Mei 2009, Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri Kedah telah

selesai memeriksa Laporan Ketua Audit Negara mengenai Penyata Kewangan serta aktiviti Jabatan dan Agensi Kerajaan Negeri bagi tahun 2006 dan Laporan mengenainya telah dibentangkan di Dewan Undangan Negeri pada 3 Disember 2006. Pada tahun 2008, Jawatankuasa telah bersidang lima kali dan perkara yang dibincangkan semasa mesyuarat Jawatankuasa itu adalah mengenai isu Laporan Ketua Audit Negara bagi Tahun 2005 dan 2006. Jawatankuasa kini telah selesai membincangkan Laporan Ketua Audit Negara tahun 2006. Jawatankuasa sepatutnya telah membincangkan Laporan Ketua Audit Negara Tahun 2007 kerana laporan tersebut telah dibentangkan di Dewan Undangan Negeri. Ini adalah selaras dengan peranan Jawatankuasa untuk menegakkan akauntabiliti awam di mana Jawatankuasa telah mengadakan mesyuarat bagi memastikan isu Laporan Ketua Audit Negara yang dibincangkan adalah isu terkini. Selain mengadakan mesyuarat, Jawatankuasa juga perlu membuat lawatan ke tapak projek dan syarikat subsidiari Kerajaan Negeri, memantau keberkesanan Jawatankuasa yang ditubuhkan oleh Kerajaan Negeri, mengkaji kes lama yang belum selesai dan memastikan syor Jawatankuasa diambil tindakan oleh Jabatan/Agensi Kerajaan Negeri. Jadual 14.1 menunjukkan butiran mesyuarat Jawatankuasa Kira-kira Wang Negeri Kedah.

Jadual 14.1 Mesyuarat Jawatankuasa Kira-Kira Wang Negeri

Bil. Tarikh Jabatan/Agensi Isu/Tajuk Laporan

1. 16 Jun 2008 Pejabat Dewan Undangan Negeri

Taklimat Berhubung Laporan Ketua Audit Negara Bagi Tahun 2006

2. 21 Julai 2008 Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Kedah

Pembangunan dan Pengurusan Kemudahan Sukan (Perenggan 7, 8, 9, 10 dan 11)

3. 22 September 2008 Majlis Agama Islam Negeri Pengurusan Hartanah Baitulmal (Perenggan 12, 13, 14, 15 dan 16)

4. 13 Oktober 2008 Pejabat Tanah Pendang Pengurusan Pengeluaran dan Pengambilan Bahan Batuan (Perenggan 2, 3, 4, 5 dan 6)

5. 10 November 2008 Majlis Perbandaran Kulim Kajian Pengurusan Cukai Taksiran (Perenggan 17, 18, 19, 20 dan 21)

JH302449 Teks 5.indd 206 9/28/09 4:50:52 PM

206206

13. PEMBENTANGAN LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA MENGENAI PENYATA AKAUN AWAM DAN AKTIVITI JABATAN DAN AGENSI KERAJAAN NEGERI

Mengikut Perkara 107 (2) Perlembagaan Persekutuan, Laporan Ketua Audit Negara

mengenai Akaun Awam Kerajaan Negeri hendaklah dibentangkan di Dewan Undangan Negeri. Laporan Ketua Audit Negara mengenai Akaun Awam dan aktiviti Jabatan serta Agensi Kerajaan Negeri bagi tahun 2007 telah dibentangkan di Dewan Undangan Negeri pada 18 November 2008. 14. MESYUARAT JAWATANKUASA KIRA-KIRA WANG AWAM NEGERI

Sehingga bulan Mei 2009, Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri Kedah telah

selesai memeriksa Laporan Ketua Audit Negara mengenai Penyata Kewangan serta aktiviti Jabatan dan Agensi Kerajaan Negeri bagi tahun 2006 dan Laporan mengenainya telah dibentangkan di Dewan Undangan Negeri pada 3 Disember 2006. Pada tahun 2008, Jawatankuasa telah bersidang lima kali dan perkara yang dibincangkan semasa mesyuarat Jawatankuasa itu adalah mengenai isu Laporan Ketua Audit Negara bagi Tahun 2005 dan 2006. Jawatankuasa kini telah selesai membincangkan Laporan Ketua Audit Negara tahun 2006. Jawatankuasa sepatutnya telah membincangkan Laporan Ketua Audit Negara Tahun 2007 kerana laporan tersebut telah dibentangkan di Dewan Undangan Negeri. Ini adalah selaras dengan peranan Jawatankuasa untuk menegakkan akauntabiliti awam di mana Jawatankuasa telah mengadakan mesyuarat bagi memastikan isu Laporan Ketua Audit Negara yang dibincangkan adalah isu terkini. Selain mengadakan mesyuarat, Jawatankuasa juga perlu membuat lawatan ke tapak projek dan syarikat subsidiari Kerajaan Negeri, memantau keberkesanan Jawatankuasa yang ditubuhkan oleh Kerajaan Negeri, mengkaji kes lama yang belum selesai dan memastikan syor Jawatankuasa diambil tindakan oleh Jabatan/Agensi Kerajaan Negeri. Jadual 14.1 menunjukkan butiran mesyuarat Jawatankuasa Kira-kira Wang Negeri Kedah.

Jadual 14.1 Mesyuarat Jawatankuasa Kira-Kira Wang Negeri

Bil. Tarikh Jabatan/Agensi Isu/Tajuk Laporan

1. 16 Jun 2008 Pejabat Dewan Undangan Negeri

Taklimat Berhubung Laporan Ketua Audit Negara Bagi Tahun 2006

2. 21 Julai 2008 Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Kedah

Pembangunan dan Pengurusan Kemudahan Sukan (Perenggan 7, 8, 9, 10 dan 11)

3. 22 September 2008 Majlis Agama Islam Negeri Pengurusan Hartanah Baitulmal (Perenggan 12, 13, 14, 15 dan 16)

4. 13 Oktober 2008 Pejabat Tanah Pendang Pengurusan Pengeluaran dan Pengambilan Bahan Batuan (Perenggan 2, 3, 4, 5 dan 6)

5. 10 November 2008 Majlis Perbandaran Kulim Kajian Pengurusan Cukai Taksiran (Perenggan 17, 18, 19, 20 dan 21)

PENUTUP

JH302449 Teks 5.indd 207 9/28/09 4:50:53 PM

209209

Secara keseluruhannya, tidak banyak kemajuan yang dapat dilaporkan berhubung dengan pelaksanaan program/aktiviti oleh Kementerian/Jabatan/Agensi. Seperti mana yang telah dilaporkan dalam Laporan Ketua Audit Negara bagi beberapa tahun yang lalu, sungguhpun program/aktiviti telah dirancang dengan baik, namun dari aspek pelaksanaan dan pemantauannya, masih ada beberapa kelemahan yang jika tidak diperbetulkan boleh menjejaskan pencapaian objektif yang telah ditetapkan. Antara faktor utama yang menyebabkan wujudnya kelemahan adalah antaranya kurang latihan diberi kepada pegawai terlibat serta tidak ada penyeliaan yang berkesan terhadap kerja-kerja yang dilaksanakan oleh kontraktor dan vendor. Jika kelemahan tersebut tidak diberi perhatian yang serius dan tidak diperbetulkan, ia boleh menjejaskan pencapaian objektif aktiviti/program berkenaan serta menjejaskan imej Kerajaan Negeri dan perkhidmatan awam. Beberapa Kementerian/Jabatan/Agensi yang terlibat telah mengambil tindakan pembetulan selepas mendapat teguran daripada pihak Audit, namun bagi mengelakkan kelemahan yang sama daripada berulang, langkah pembetulan perlu dibuat secara berterusan. Pegawai Pengawal yang terlibat juga perlu mengatur supaya pemeriksaan secara menyeluruh dijalankan untuk menentukan sama ada kelemahan yang sama juga berlaku di program/ aktiviti lain yang tidak diaudit dan seterusnya mengambil tindakan pembetulan yang sewajarnya. Kerajaan Negeri juga perlu memantau aktiviti syarikat miliknya untuk memastikan syarikat mewujudkan tadbir urus korporat yang baik, mematuhi undang-undang dan peraturan kerajaan, berdaya saing dan memperolehi keuntungan seterusnya berupaya membayar dividen kepada Kerajaan Negeri. JABATAN AUDIT NEGARA Putrajaya 14 Julai 2009

PENUTUP

JH302449 Teks 5.indd 209 9/28/09 4:50:53 PM

l apo ran ketu aau dit negara t ahun 2008 negeri ked ah

Documents