KAJIAN FABRIK

BAB 7

HASIL PEMBELAJARAN

Menyatakan klasifikasi fabrik mengikut gentian

Mengenal pasti sumber gentian asli dan sumber gentian buatan

Menyatakan contoh bagi setiap sumber gentian asli dan gentian buatan

Gentian

Yan

Benang

Fabrik

KLASIFIKASI FABRIK

MAKSUD GENTIAN:

- Ialah serabut serat dan filamendaripada bahan asli

dan buatan yang dijaikan yarn untuk

menghasilkan fabrik.

KAJIAN FABRIK

Kajian fabrik meliputi:

i. Klasifikasi Gentian

ii. Kegunaan

iii. Ciri-ciri

Pengetahuan tentang fabrik dapat membantu kita untuk memilih fabrik yang sesuai untuk pakaian

dan kelengkapan rumah tangga.

Klasifikasi fabrik

Gentian Asli Gentian Buatan

Selulosa Terjana

Semula Gentian Haiwan Gentian Tumbuhan

Gentian kapas

Gentian Linen

Gentian Sutera

Gentian Benang

Sayat

Campuran

kapas

dan selulosa

Campuran

arangbatu atau

petroleum

dengan

bahan kimia

Sintetik

Gentian Tumbuhan

Gentian Kapas

dihasilkan dari buah kapas

Struktur gentian kapas

pipih seperti riben dan berpintal

Kategori Ciri Kegunaan

Kapas Sea Island Panjang dan halus

35mm-65mm

Berwarna putih

Membuat benang kapas

Membuat fabrik nipis dan bermutu

Kapas Mesir Panjang dan halus

Berwarna krim

Membuat benang kapas

Membuat fabrik nipis

Kapas Amerika Tebal dan berat

20mm-35mm

Berwarna krim keputihan

membuat fabrik sederhana tebal

membuat pakaian dan kelengkapan

rumah tangga

Kegunaan industri

Kapas India Kasar

Berkualiti rendah

panjang 10mm-25mm

Membuat selimut dan ambal

Ciri fabrik kapas

Keteguhan

teguh semasa kering atau basah

Ketahanan

terhadap suhu

suhu yang panas

cahaya matahari

Kekonduksian

haba

pengalir haba yang baik

Ketahanan terhadap

bahan kimia

tahan asid dan alkali

Ketahanan terhadap

mikroorganisma

Mudah bertahi lalat

Keselesaan

Selesa dipakai Kandunan lembapan 7% Daya penyerapan 21%

Kekenyalan

Mudah renyuk Mengecut semasa

cucian pertama

Penyerapan lembapan

Mudah menyerap lembapan Bersifat hidrofilik

Tiada cas elektrostatik

Contoh fabrik dari gentian kapas

- Tebal

Denim Drill Terry

Sederhana

Belacu Gingham Poplin

Nipis

Muslin Lawn Voile

Linen

Gentian asli dari tumbuhan yang paling kukuh dan halus

Dihasilkan dari pokok fleks

Digunakan untuk membuat pakaian dan kain kelengkapan rumah

Struktur gentian linen

Bulat dan berbuku antara ruas seperti

buluh

.

Terdapat lebih 200 spesis pokok fleks ditanam diseluruh dunia.

Pokok fleks matang (tinggi 1m dan diameter batang 3mm) akan menghasilkan gentian linen yang

bermutu.

Mengandungi gam dan lilin untuk mengekalkan bentuknya.

Ciri fabrik linen

Keteguhan

paling teguh

Sel berpoligon

Ketahanan

terhadap suhu

suhu yang tinggi

cahaya matahari

Kekonduksian

haba

pengalir haba yang baik

Ketahanan terhadap

bahan kimia

tahan asid lemah dan alkali

Penyerapan lembapan

Daya penyerapan baik Daya penyerapan 20%

Cepat kering kerana berongga

Kekenyalan

Tidak kenyal Mudah renyuk

Contoh fabrik linen

Damask Linen berat Linen jarang

Gentian Haiwan

Terbahagi 2 iaitu sutera dan

benang sayat.

Gentian haiwan mengandungi

protein daripada rambut, bulu dan

filamen. Protein bagi sutera

dikenali sebagai fibrion manakala

protein dalam benang sayat digelar

keratin.

Gentian Haiwan Gentian Sutera

- dihasilkan oleh lelehan ulat sutera

- gentian lembut, teguh dan halus

- sesuai digunakan untuk membuat tudung,

tali leher, blaus, kemeja, langsir, sarung

kusyen dan sebagainya.

Struktur gentian sutera

Licin seperti rod kaca

Contoh fabrik sutera

Satin Jacquard Crepe de chine

Ciri fabrik Sutera

Keteguhan

teguh semasa kering

Lemah 20% bila basah

Ketahanan terhadap suhu

sensitif pada suhu tinggi

tidak tahan cahaya matahari

Kekonduksian

haba

cepat kering pengalir haba yang baik

Ketahanan terhadap

bahan kimia

mudah rosak oleh asid dan alkali

Penyerapan lembapan

Daya penyerapan baik (20%)

Kekenyalan

Tidak kenyal Mudah renyuk

Ketahanan terhadap

mokroorganisma

mudah diserang gegat

Kelelesaan

ringan dan lembut sangat selesa

Gentian Benang Sayat

Dihasilkan dari bulu haiwan contohnya kambing biri-biri

Kualiti gentian bergantung kepada baka kambing, iklim dan kaedah penternakan

Sesuai digunakan untuk pakaian dan alat kelengkapan rumah tangga

Baka Mohair Baka Angora

Struktur gentian benang sayat

Keriting atau berombak

Contoh fabrik benang sayat

tweed twill jersi

Ciri fabrik linen

Keteguhan

Teguh semasa kering

Lemah 20% bila basah

Ketahanan terhadap suhu

Tidak tahan cahaya matahari

Keras dan kering jika terdedah

terlalu lama

Kekonduksian

haba

Penebat yang baik Tidak mudah terbakar

Ketahanan terhadap

bahan kimia

mudah rosak oleh asid dan alkali

Penyerapan lembapan

Daya penyerapan 30%

Kekenyalan

Tidak kenyal Mudah renyuk

Ketahanan terhadap

mokroorganisma

mudah diserang gegat

Kelelesaan

Lembut

Gentian Buatan Gentian buatan dihasilkan daripada tindakan kimia dengan

bahan mentah seperti petroleum, arang batu dan selulosa.

Sesuai dijadikan bahan tekstil sekiranya polimernya boleh dicairkan, dan dikeluarkan melalui spinneret untuk membentuk aliran polimer menjadi filament.

Tiga cara asas yang digunakan untuk membuat gentian ialah pintalan cair, pintalan basah dan pintalan kering.

Gentian buatan dapat dibahagikan kepada:

i. Selulosa Terjana Semula (diperolehi daripada campuran bahan kimia dengan selulosa daripda kayu atau serpihan kapas)

ii. Sintetik (gentian yang diperbuat daripada arang batu dan petroleum).

Gentian Selulosa Terjana Semula

- Hasil campuran sebatian bahan kimia dengan

selulosa daripada kayu atau serpihan kapas. - Contoh: Viskos, asetat dan triasetat

Viskos

Dihasilkan daripada pulpa kayu atau biji

kapas dengan soda kaustik dan karbon sulfida melalui proses pemintalan basah.

Negara pengeluar utama viskos ialah Rusia, Jepun, Amerika, Jerman dan Britain.

Murah dan popular

Digunakan untuk membuat pakaian dan kain kelengkapan rumah tangga. Contoh: cadar dan sarung bantal

Ciri fabrik viskos

Ketahanan terhadap suhu, cahaya

matahari dan bahan kimia

Haba tinggi akan menukarkan warna

Lemah jika terlalu lama terdedah pada cahaya matahari

Lemah pada asid

Lemah pada alkali

Kelelesaan

fabrik sejuk dan selesa di pakai

Kekonduksian

haba

Pengalir haba sederhana baik

Penyerapan lembapan

Baik Daya penyerapan 30%

Ketahanan terhadap

Mokroorganisma dan

serangga

mudah diserang gegat

Kekenyalan

Tidak kenyal Mudah renyuk

Keteguhan

Teguh semasa kering

5% berkurang bila basah

Asetat

Dihasilkan melalui proses pemintalan kering serpihan kayu pulpa, asid asetik, anhidrida dan aseton.

Sesuai dijadikan pakaian seperti kemeja, tali leher, pakaian formal, blaus, langsir dan sebagainya.

Pengeluar utama asetat adalah Amerika, Rusia dan Jepun.

Ciri fabrik asetat

Ketahanan terhadap suhu, cahaya

matahari dan bahan kimia

perlukan suhu sederhana untuk diseterika

lepah pada asid dan alkali pekat

Tahan pada sinaran cahaya matahari

Kekonduksian

haba

Pengalir haba Sederhana

Penebat haba yang baik sensitif pada haba dan Menjadikannya gentian

termoflastik

Penyerapan lembapan

Baik Daya penyerapan 30%

Ketahanan terhadap

Mokroorganisma dan

serangga

mudah diserang gegat

Kekenyalan

Tidak kenyal Mudah renyuk

Keteguhan

Teguh semasa kering

5% berkurang bila basah

Triasetat

Dihasilkan melalui pemintalan kering.

Triasetat adalah gentian yang diperbuat daripada sepihan pulpa kayu dengan asetik anhidrida dan metilena klorida. Triasetat berbeza daripada asetat kerana perbezaan bahan kimia yang digunakan.

Cara membuat yarn triasetat adalah sama dengan membuat asetat kecuali selulosa asetat akan terus dipintal menjadi filament.

Sesuai dijadikan pakaian sukan dan skirt.

Gentian Sentetik

Ialah hasil daripada campuran arang batu atau petroleum dengan bahan kimia.

Bahan kimia yang digunakan terdiri daripada satu asid dan satu bes untuk membentuk

polimer, dan seterusnya menghasilkan cecair

pekat. Cecair ini dimasukkan melalui spineret

untuk menghasilkan yarn melalui proses

pemintalan cair.

Gentian sintetik terdiri daripada poliamida / nilon, poliester dan akrilik

Pemintalan Cair???

Arang batu atau petroleum, udara dan air dicampurkan untuk menghasilkan

heksametilenadiamina dan asid adipik.

Kedua-dua bahan ini dicairkan , kemudian

dijadikan pepejal dan dipotong menjadi

kepingan polimer poliamida.

Polimer poliamida akan dicairkan semula dan dimasukkan ke dalam spinneret.

Cecair poliamida yang keluar disejukkan

oleh aliran udara sejuk untuk dijadikan

gentian filament atau gentian staple.

Poliamida/Nilon

Dihasilkan melalui pemintalan cair.

Bahan asas untuk mambuat poliamida atau nilon adalah arang batu, udara dan air.

Gentian ini boleh dipintal daripada gentian yang paling halus hingga paling tebal mengikut kegunaannya.

Contoh: gentian halus sesuai dibuat pakaian dalam, payung, baju hujan dan sebagainya. Manakala gentian nilon yang tebal sesuai untuk buat tali, khemah dan layar kapal.

Negara pengeluar utama poliamida ialah Amerika, Eropah Barat dan Jepun.

Ciri Poliamida/

Nilon

Keteguhan

Paling teguh dan keras

Ketahanan terhadap suhu

Tidak tahan cahaya matahari

Keras dan kering jika terdedah

terlalu lama

Kekonduksian

haba

Penebat habayang baik

Penyerapan lembapan

Menyerap 7% lembapan Fabrik elektrostatik

Kekenyalan

kekenyakan dan kepegasan tinggi

sesuai untuk Pakaian kalis peluru

Ketahanan terhadap

Mokroorganisma dan

serangga

Tahan serangan gegat Tidak bertahi lalat

Kelelesaan

Lembut

Poliester

Dihasilkan melalui pemintalan cair

Bahan asas untuk membuat polyester ialah petrolium, asid terftalik dan gliko etilena.

Pengeluar utama polyester ialah Amerika, Eropah Barat dan Jepun.

Sesuai untuk membuat fabrik bertenun dan fabrik berkait kerana keteguhan dan tidak

mudah renyuk.

Ciri fabrik

Poliester

Keteguhan

Teguh

Ketahanan terhadap

suhu, cahaya matahari

dan bahan kimia

Sensitif pada haba

Tahan pada sinaran cahaya matahari

Lemah pada alkali

Kekonduksian

haba

Penebat habayang baik

Penyerapan lembapan

Gentian hidrofobik Mudah mengalami elektrostatik

Kekenyalan

Kenyal Tak mudah renyuk

Ketahanan terhadap

Mokroorganisma dan

serangga

Tahan serangan gegat Tidak bertahi lalat

Kelelesaan

Tidak selesa dipakai Melekat pada tubuh

Akrilik

Bahan asas untuk membuat akrilik ialah camapuran petrokimia, akrilonitril dengan

ammonia dan air melalui proses pemintalan

kering.

Sesuai dibuat pakaian seperti jersi, kardigan, stoking dan kelengkapan rumah

tangga seperti langsir dan permaidani.

Pengeluar utama ialah Eropah, Jepun dan Amerika.

Ciri fabrik

Akrilik

Keteguhan

Lemah

Kurang 20% apabila basah

Ketahanan terhadap suhu,

cahaya matahari dan bahan

kimia

Suhu sederhana

Tahan pada cahaya matahari

Tahan pada asid

Lemah pada alkali

Kekonduksian

haba

Penebat habayang baik

Penyerapan lembapan

Menyerap 4% Gentian hidrofobik Mudah mengalami elektrostatik

Kekenyalan

Kenyal Tak renyuk

Ketahanan terhadap

Mokroorganisma dan

serangga

Tahan serangan gegat Tidak bertahi lalat

Kelelesaan

Sederhana

Ciri Gentian Asli dan Gentian Buatan

Gentian

Ciri

Kapas Lenen Sutera Benang Sayat

Keteguhan - Teguh ketika

kering atau

basah

-Paling teguh

-Sel berpoligon

- Teguh ketika

kering

-Teguh apabila

kering

- Kurang teguh

bila basah

Penyerapan

Lembapan

-Mudah

menyerap

-Bersifat

hidrofolik

-Baik

-Boleh serap

hingga 20%

-Cepat kering

kerana kurang

rongga dalam

gentian

-Daya penyerapan

baik

- Boleh serap 20%

- Mampu serap

kelembapan

hingga 30%

Keselesaan -struktur yang

nipis dan

berpintal

membuatnya

selesa dipakai

-Sejuk dipakai -Ringan, lembut

dan sangat selesa

dipakai

-Lembut dan

selesa dipakai

Kekonduksia

n Haba

-Pengalir haba

yang baik

- Pengalir haba

yang baik

-Penyerap haba

yang baik(fabrik

cepat kering)

-Pengalir haba

yang baik

-Penebat yang

baik

-Tidak mudah

terbakar

Gentian

Ciri

Kapas Lenen Sutera Benang Sayat

Kekenyalan -Mudah renyuk

jika tidak diberi

kemasan khas

-Mengecut

semasa cucian

pertama

-Tidak kenyal

-Mudah renyuk

-tidak renyuk

-Mudah memeri

-Tidak mengecut

-Baik

-Tidak mudah

renyuk

-Kepegasan baik

Ketahanan

Terhadap

Suhu

-Tahan pada

suhu yang tinggi

- Tahan pada

suhu yang tinggi

-Sensitif pada suhu

tinggi

-Rosak pada

suhu tinggi

Ketahanan

terhadap

cahaya

matahari

- Tahan pada

cahaya matahari

-Tahan pada

cahaya matahari

-Tidak tahan pada

cahaya matahari

-Gentian

menjadi keras

dan kering jika

terdedah terlalu

lama

Ketahanan

terhadap

Bahan Kimia

- Tahan pada

asid dan lemah

pada alkali

- Tahan pada

asid dan lemah

pada alkali

-Mudah rosak oleh

asid dan alkali

-Rosak oleh

alkali dan asid

pekat

Ciri Gentian Buatan

Gentian

Ciri

Viskos Asetat dan

Triasetat

Poliamida/

Nilon

Poliester Akrilik

Keteguhan -Sederhan

a teguh

-Berkuran

g 40%

apabila

basah

-Lemah 35%

apabila

basah

-Paling teguh

- Keras dan

teguh

-Teguh -Teguh dan

berkurangan

20% bila

basah

Penyerapan

Lembapan

-Baik

-Berupaya

seray 30%

air

-serap

lembapan

sederhana

-alami

elektrostatik

-serap 7%

- alami

elektrostatik

-serap sedikit

-Gentian

hidrofobik

-Mudah alami

elektrostatik

-serap 4%

-Gentian

hidrofobik

-alami

elektrostatik

Keselesaan -selesa

dan sejuk

dipakai

-selesa

kerana

lembut

-Tidak selesa

-Sesuai untuk

pakaian kalis

peluru

-Tidak selesa

dipakai

-Melekat pada

tubuh

-Selesa

- Gentian cuci

dan pakai

Kekonduksian

Haba

-Pengalir

haba

sederhana

baik

- Pengalir

haba

sederhana

-Penebat

haba yang

baik

-Penebat yang

baik

-Penebat

yang baik

Gentian

Ciri

Viskos Asetat dan

Triasetat

Poliamida/

Nilon

Poliester Akrilik

Kekenyalan -Tidak

kenyal

-Mudah

renyuk

-Lebih

kenyala

daripada

viskos

-Kenyal dan

kepegasan

tinggi

-Kenyal dan

tidak mudah

renyuk

-Sederhana, mudah

renyuk dan tidak

memeri

Ketahanan

Terhadap

Suhu

-Haba

tinggi

akan

menukar

warna

- Suhu

sederhana

-Suhu

sederhana

-Suhu

sederhana

-Suhu sederhana

Ketahanan

terhadap

cahaya

matahari

- Lemah

jika

terdedah

lama

-Tahan pada

cahaya

matahari

-Tahan pada

cahaya

matahari

-Tahan pada

cahaya

matahari

-Paling tahan

Ketahanan

terhadap

Bahan

Kimia

-Lemah

pada

asid

-Tahan

pada

alkali

- lemah

pada alkali

pekat

-Tahan pada

asid dan

alkali lemah

-Tahan pada

asid dan

alkali

-Tahan pada asid

dan lemah pada

alkali

Perbezaan antara Gentian asli dengan gentian buatan

Aspek Gentian Asli Gentian Buatan

Pengeluaran Mengikut musim kerana perlu

cukup matang untuk dituai

Dihasilkan dikilang dan pengeluaran

boleh dijalankan secara berterusan

Kualiti Berubah ikut cuaca, nutrien

dibekalkan dan kesan serangan

serangga atau penyakit

Terkawal kerana bahan yang

digunakan merupakan campuran

bahan kimia

Ciri Fizikal Bergantung pada pertumbuhan

semula jadi tumbuhan atau

haiwan

Bergantung pada proses pemintalan

dan kemasa yang diberikan

Kuasa Penyerapan

Lembapan

Baik Rendah kecuali viskos

Ketahanan

Terhadap Suhu

Tahan pada suhu tinggi Tahan pada suhu sederhana

Keseragaman Tidak seragam disebabkan oleh

faktor luaran seperti kebersihan,

warna & lain-lain

Lebih seragam kerana proses

keluaran terkawal

Perbezaan ciri Gentian Asli dan Gentian Buatan

Gentian

Ciri

Tumbuhan

(Selulosa)

Haiwan

(Protein)

Selulosa

(Terjana

semula)

Sintetik

Keteguhan Teguh

Tambah teguh bila basah

Teguh

Lemah bila basah

Sederhana teguh

Lemah bila basah

Teguh

Berkurangan bila basah

Penyerapan

lembapan

Mudah serap lembapan

Daya serap baik (20%-

30%)

Sederhana Serap sedikit

Alami elektrostatik

Keselesaan Selesa dipakai

Selesa sipakai kerana lembut

Selesa sipakai kerana lembut

Tidak selesa kecuali akrilik

Kekondusian

Haba

Pengalir haba yang baik

Pengalir haba yang baik

Pengalir haba yang baik

Pengalir haba yang baik

Kekenyalan Tak kenyal

Mudah renyuk

Tak mudah renyuk

Tak kenyal Kenyal

Tak mudah renyuk

Gentian

Ciri

Tumbuhan

(Selulosa)

Haiwan

(Protein)

Selulosa

(Terjana

semula)

Sintetik

Ketahanan

Terhadap Suhu

Tahan pada suhu tinggi

Rosak oleh suhu tinggi

Suhu sederhana

Suhu sederhana

Ketahanan

terhadap

cahaya

matahari

Tahan pada cahaya

matahari

Tahan pada cahaya

matahari

Tahan kecuali viskos

Tahan pada cahaya

matahari

Ketahanan

terhadap bahan

kimia

Tahan pada asid dan lemah

pada alkali

Rosak oleh asid dan alkali

Lemah pada asid dan tahan

pada alkali

Tahan pada asid dan lemah

pada alkali

TAMAT.