hidden in environment: managing melioidosis outbreak...

51
HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK IN MARAN DR NUR AIZA BT HJ ZAKARIA (MD,UKM; MPH in OCC HEALTH,UKM;OHD, DOSH CMIA,NIOSH) PUBLIC HEALTH PHYSICIAN SENIOR PRINCIPAL ASSISTANT DIRECTOR PAHANG STATE HEALTH DEPARTMENT

Upload: others

Post on 22-Dec-2019

8 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK IN MARAN

DR NUR AIZA BT HJ ZAKARIA (MD,UKM; MPH in OCC HEALTH,UKM;OHD, DOSH CMIA,NIOSH)

PUBLIC HEALTH PHYSICIAN SENIOR PRINCIPAL ASSISTANT DIRECTOR

PAHANG STATE HEALTH DEPARTMENT

Page 2: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Overview

Organism

History

Epidemiology

Transmission

Disease in Humans

Disease in Animals

Prevention and Control

Page 3: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Organisma

Page 4: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Organisma Burkholderia pseudomallei adalah endemic di Asia Tenggara and utara Australia Burkholderia pseudomallei hadir dalam tanah dan air serta boleh menyebabkan jangkitan melalui: •inhalasi, •aspirasi, •ingesi, atau •inoculasi percutaneous

Page 5: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Sejarah

Dalam tahun 1912,di Burma, Captain Alfred Whitmore (pathologist) dan pembantunya C. S. Krishnaswami mendapati sejenis penyakit yang hampir sama dengan glanders (Burkholderia mallei berlaku dikalangan penagih dadah.

Page 6: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Organisma

Dengan ini organisma baru iaitu

Burkholderia pseudomallei didapati punca

kepada penyakit baru melioidosis.

Melioidosis juga dikenali sebagai

“Whitmore” disease

Page 7: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Sejarah

Tahun 1913, di Malaysia, satu

`outbreak` berlaku di IMR di

kalangan binatang yang sedang di

buat kajian di sini.

Didapati puncanya ialah bacillus ini.

Page 8: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Sejarah

Ambrose Thomas Stanton, seorang bacteriologist, dan William Fletcher, seorang pathologist, telah mendapati terdapat lagi 39 kes berlaku di kalangan manusia dan beberapa ke di kalangan binatang.

Center for Food Security and Public Health, Iowa State University, 2011

Ambrose Thomas Stanton

William Fletcher

Page 9: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Sejarah

1948-1954, Indo-China Lebih 100 askar Perancis

1973, Vietnam Lebih 300 askar Amerika “Vietnamese time bomb” Anjing-anjing yang digunakan oleh askar juga mengalami

Fever, myalgia, dermal abscesses

Page 10: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Epidemiologi

Page 11: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Epidemiologi Endemik di negara-negara tropika dan subtropika

Asia Tenggara, China, India, utara Australia

Juga di: Caribbean, Timur Tengah, Amerika Selatan, Singapura, Taiwan Ada juga di Afrika

Kes di USA berkaitan dengan perjalanan di negara endemik

Page 12: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Focal Infection

Abscess or granuloma formation

Skin

Bone and/or muscle

Joints

Internal organs

Genitourinary

Nervous system (infrequent)

Page 13: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Distribusi Melioidosis

Center for Food Security and Public Health, Iowa State University, 2011

[Image from: illustrated history of tropical diseases, the Wellcome Trust. Edited by FEG Cox.]

Page 14: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Epidemiologi

Wabak berlaku biasanya selepas Musim Tengkujuh

Selepas hujan lebat

Terutamnaya di kawasan kelembapan dan cuaca yang tinggi

Center for Food Security and Public Health, Iowa State University, 2011

Page 15: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Kajian di Pahang:

Kadar kejadian 6.1 per 100, 000 penduduk

Endemik di kawasan pendalaman dan kawasan FELDA Pahang.

Daerah yang endemik:Maran, Jerantut, Temerloh

Daerah dengan kes sporadik : Lipis, Raub,Muadzam Shah

Page 16: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Transmisi Wound infection

Contact with contaminated soil or water Ingestion

Contaminated water Inhalation

Dust from contaminated soil Rarely

Person-to-person

Animal-to-person

Page 17: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Disease in Humans

Page 18: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Disease in Humans

Incubation period: <1 day to years

Latent infection

Most infections asymptomatic

Clinical forms

Acute pulmonary infection

Most common

Focal infection

Septicemia

Neurological (rare)

Page 19: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Acute Pulmonary Infection

Most common form

High fever, headache

Dull aching chest pain

Cough, tachypnea, rales

Chest X-rays

Upper lobe consolidation

Nodular lesions

Pleural effusion

Page 20: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Septicemic Melioidosis

Acute onset

High fever, tachypnea, dyspnea, myalgia, hepatosplenomegaly, septic shock

Concurrent disease

Mortality

90% without treatment

50% with treatment

Page 21: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Diagnosis and Treatment Diagnosis

Isolation of organism

Various serological tests

Treatment

Systemic antibiotics

Trimethoprim sulfa

Ceftazidime

Surgical drainage of skin wounds

No vaccine available

Page 22: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Disease in Animals

Page 23: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Animals and Melioidosis

Severe disease in sheep, goats

Pigs (chronic form)

Occasional infection

Cattle, horses, dogs, cats, buffalo

Monkeys, rodents, camels, alpacas

Birds, tropical fish

Incubation period

Variable, days to years

Page 24: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Prevention and Control

Page 25: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

LANGKAH-LANGKAH PENCEGAHAN YANG DIAMBIL OLEH PETUGAS OPERASI MENCARI DAN MENYELAMAT

Page 26: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

PEKERJA

Petugas perlu disaring terlebih dahulu mengenai status kesihatan mereka

Page 27: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Pastikan petugas memang dalam keadaan yang

benar-benar sihat dan bebas daripada:

Penyakit Kencing Manis

Penyakit Paru-paru kronik

Penyakit buah ginjal kronik

Penyakit hepar

Page 28: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Pesakit yang mempunyai imun sistem rendah spt dibawah juga perlu dikeluarkan drp senarai;

- Pesakit yang dijangkit HIV

- Pesakit Thalassemia

- Pesakit Systemic Lupus Erythematosus

- Pesakit dalam rawatan corticosteroid therapy,

- Pesakit yang mengalami sakit kanser

- Peminum alkohol yang tegar ( alcoholism)

Page 29: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Petugas yang terlibat dengan Operasi Mencari

dan Menyelamat di tempat rekreasi yang

mungkin tercemar, perlu :

Memakai pakaian yang kalis air spt bot getah

dan sarung tangan getah

Page 30: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Menutup bahagian kulit yang bermasalah dengan dressing yang kalis air.

Membasuh / mandi dengan air bersih sejurus selepas pendedahan

Mendapat rawatan perubatan secepat mungkin jika mengalami gejala seperti di atas (jika pendedahan masih dalam tempoh inkubasi)

Page 31: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Pastikan kebersihan diri dijaga; basuh tangan

dengan cara disyorkan selepas kontak dengan

tanah, air banjir, bahan-bahan/peralatan yang

tercemar dan setiap sebelum dan selepas

makan/minum

Bersihkan bahagian luka dan balutinya.

Berjumpa dengan doktor jika terdapat luka

kerana mungkin perlu disuntuik dengan vaksin

tetanus.

Page 32: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Jika air banjir/tanah tidak dapat dielakkan,

pastikan pemaikan alatan perlindung diri

dipakai mengikut kesesuaian.

Pastikan berjumpa doktor dengan segera

jika tidak sihat selepas ada kontak dengan

air banjir /tanah.

Page 33: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

STRATEGI KAWALAN DAN PENCEGAHAN

Meningkatkan kesedaran dan pengetahuan Orang Awam, Agensi

Meningkatkan kesedaran,pengetahuan dan kemahiran anggota kesihatan kerajaan dan swasta di negeri Pahang

Page 34: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

STRATEGI KAWALAN DAN PENCEGAHAN

Garispanduan Melioidosis

Page 35: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku
Page 36: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

STRATEGI KAWALAN DAN PENCEGAHAN

Garispanduan Pengurusan Pusat Rekreasi Sungai Dan Air Terjun Di Negeri Pahang Bagi Mengelak Jangkitan Penyakit Berjangkit

Risalah Melioidosis

Page 37: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

TUJUAN

Untuk menggariskan:

tindakan yang perlu diambil oleh agensi-agensi kerajaan dan swasta yang terlibat menguruskan pusat rekreasi sungai dan air terjun dan

orang awam yang mengunjungi tempat-tempat tersebut bagi mengelakkan jangkitan penyakit berjangkit seperti Leptospirosis dan Melioidosis di Negeri Pahang.

Page 38: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Tindakan Oleh Agensi

Kawasan rekreasi tersebut perlulah mempunyai sistem pengurusan sampah dan sisa pepejal yang baik.

Tong sampah mestilah mencukupi dan bertutup. Ini bagi mengelakkan daripada kawasan tersebut menjadi tempat tumpuan tikus atau haiwan pembawa penyakit lain

Page 39: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Tindakan Oleh Agensi

Kutipan sampah dan pembersihan kawasan secara berkala perlu dibuat oleh agensi yang bertanggungjawab terhadap pusat rekreasi tersebut.

Bangunan atau struktur yang yang ada di kawasan tersebut perlu diselenggara secara berkala agar tidak menjadi sarang pembiakan tikus atau haiwan pembawa penyakit lain.

Page 40: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

SISA PEPEJAL YANG TAK TERURUS

40

Page 41: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Tindakan Oleh Agensi

Bekalan air yang bersih dan selamat perlu disediakan

Page 42: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Tindakan Oleh Agensi

Premis makanan di pusat rekreasi perlu berkeadaan sempurna, bersih dan dilengkapi keperluan asas premis makanan.

Agensi yang berkaitan perlu memastikan pengendalian makanan dijalankan secara sanitari oleh pengendali bagi memastikan keselamatan makanan yang dijual di situ.

Semua sisa makanan juga perlu dilupuskan secara teratur dan selamat.

Page 43: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Tindakan Oleh Agensi

Memasang papan tanda yang menerangkan tentang risiko kesihatan terhadap pengunjung ke kawasan rekreasi tersebut

Page 44: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku
Page 45: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Tindakan Oleh Agensi

Aktiviti kawalan dan survelan roden dan haiwan perlu dijalankan secara berkala bagi mengurangkan populasi haiwan tersebut.

Jika berlaku kejadian lemas, operasi mencari dan menyelamat hendalah dijalankan oleh petugas yang sihat dan tidak mengidap penyakit kronik bagi mengurangkan risiko jangkitan.

Mereka juga perlu memakai alat perlindungan diri (PPE) yang sesuai.

Page 46: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

46

Suasana di Lubuk Yu Semasa Operasi

Mencari dan Menyelamat

Page 47: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

47

Suasana di Lubuk Yu Semasa Operasi

Mencari dan Menyelamat

Page 48: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

48

Suasana di Lubuk Yu Semasa Operasi

Mencari dan Menyelamat

Page 49: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku

Tindakan Oleh Orang Awam

Pengunjung hendaklah mendapatkan rawatan daripada klinik atau hospital dengan segera sekiranya jatuh sakit setelah mengunjungi pusat rekreasi.

Page 50: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku
Page 51: HIDDEN IN ENVIRONMENT: MANAGING MELIOIDOSIS OUTBREAK …jknkelantan.moh.gov.my/v3/uploads/PDdownloads/p5_melioidosis_draiza... · Tahun 1913, di Malaysia, satu `outbreak` berlaku