hak cipta terpelihara ©1998 perpustakaan negara...

~~ ~t ~~A-:.;, t- 4", 'Warl@li Manus /(rip Mefayu

. - ..... . ......... -..... Bil. 298 Julai - Disember 1998 ISSN 0128-6897

Manuskrip Mclayu di Australia

Kita sering mendengar wujudnya sejumlah manuskrip Melayu di Eropah seperti di Belanda dan United Kingdom, tetapi kita kurang mengetahui tentang manuskrip Melayu di Australia. Walaupun jumlah manuskrip Melayu di sana agak kecil dibandingkan dengan koleksi di negara lain namun koleksi di Australia tetap merupakan satu khazanah warisan ilmu bangsa Melayu.

Usaha awal dalam menges an manuskrip di Australia telah dibuat oleh Russell Jones dalam tahun 1980 apabila beliau mengupas mengenai sebuah Kitab Obat-Obat Me/ayu dari Terengganu dalam koleksi Fisher Library, University of Sydney, manakala dalam tahun 1982 George Miller telah menerbitkan satu katalog mengenai manuskrip Melayu dan Indonesia yang tersimpan di koleksi Awam di Australia. Bam-bam ini us aha mengesa~ manuskrip di Australia ini telah dibuat oleh Encik Raimy Che Ross yang merupakan bekas pelajar di Australian National University di Canberra. BeHau telah membawa ke pengetahuan kita mengenai manuskrip Melayu di sana

Oi antara manuskrip yang telah ditemui oleh Encik Raimy Che Ross ialah beberapa surat yang terdapat di State Library of New South Wales di Sydney. Oi perpustakaan tersebut terdapat beberapa surat Jawi, termasuk surat Jawi yang ditulis sendiri oleh Sir Stamford Raffles.

Di Monash University Library pula, terdapat " dua manuskrip. Salah " satu daripada manuskrip tersebut " ialahDaftar "" Kata Munshi AbdiJllah, ya"ng pernah dimiliki oleh Rev. Benjamin Keasberry, anak murid Munshi Abdullah di Singapura.

Sementara itu; terdapat sejumlah manuskrip Melayu yang terdapat di Riau dalam bentuk mikrofilem di Perpustakaan Australia National University, Canberra. Mikrofilem tersebut telah diusahakan oleh Dr. Virginia Matheson Hooker " "semasa beliau menjalankail penyelidikan di sana. Manuskrip asal masih tersimpan di beberapa tempat di Kepulauan Riau. Oi National Library of Australia pula terdapat koleksi manuskirp Sunda.

Perolehan Manuskrip Melayu Oleh Perpustakaan Negara "Malaysia "

Oalam tempoh setengah tahun kedua 1998, sebanyak 124 naskhah manuskrip asH Melayu telah berjaya diperolehi . oleh Perpustakaan Negara Malaysia. Seperti biasa kebanyakan manuskrip-manuskrip ini ialah mengenai agama Islam. Oi antara manuskrip yang dianggap penting ialah:

MSS 2501 Syair Tunku Mahkota lohor Tunku Ibrahim

MSS 2496 AI-FatWa Fataniah

Hak Cipta Terpelihara ©1998 – Perpustakaan Negara Malaysia


MSS 2503 Syarh Aqidat al-Iman

MSS 2407 Kitab Firasat

MSS 2479 Sural dari Frans Secreta!}' General Belanda kepada Syarijf Ahmad ibni alMarhum Sultan Soiyid al-Syariff Abdul Rahman ai-Qadri, Pallgeran Belldahara Pontianak bertarikh 4 Ogos 1844

MSS 2480 Muqaddimat al-Mustadin

MSS 2481 Ghayat al Taqrib ji al-Irth H'a af Ta'sib

MSS 2484 al-Muhimmah

MSS 2470 Mirat al-Tullab

MSS 2471 Akhbar al-Akhirat fi Alnval al-Qiyal1lah

MSS 2472 Sayr al-Salikin i/a Ibadat Rabbal-Amill

MSS 2477 Hikayat Juragan Jaya Indera

MSS 2478 Surat dari Paku Negara Kesuma dari Tayan Kepada Sultan SyariffYusoffibni al-Marhum Sultan SyarijJ

MSS 2462 Al-D~rr al-Falah Syarh al-Aqaid

MSS 2465 Syarh Hadith Arbain

MSS 2458 Tibyanji Ma'rifat al Adyan

2

Terbitan Terbaru

AKA YET Dowa Mano = Epopee Dowa Man 0, disusun oleh Po Dharma, G. Moussay dan Abdul Karim. Kuala Lumpur: Perpustakaan Negara Malaysia dengan kerjasama Ecole Francaise d'Extrelne Orient (EFEO), Paris. RMlS.00

Buku ini diselenggarakan oleh Dr. Po Dharma dan merupakan buku kedua yang diterbitkan oleh Perpustakaan Negara Malaysia, dengan kerjasama EFEO dalam usaha menyelamat dan menyebarluas manuskrip Melayu-Campa yang hampir pupus.

Buku ini terbahagi kepada beberapa bab iaitu pengenalan, teks tulisan Cam, teks rumi dan indeks serta glosari Hikayat Dowa Mano.

KATALOG manuskrip Melayu mikr%lll: Tambahan pertama. Kuala Lwnpur: Perpustakaan Negara Malaysia, 1998 (Siri bibliografi manuskrip No. IS).RMI8.00.

Katalog ini mengandungi 590 judul manuskrip Melayu yang terdapat dalam 472 gulung mikrofilem, yang· diperolehi oleh Perpustakaan Negara Malaysia dalam tempoh 1998-1999. Manuskrip asal tersimpan di dalam koleksi beberapa institusi dalam dan luar negera, di antaranya ialah Bibliotheque Nationale Paris; Bibliotheque Royale Brussels; Cambridge University Library; John Rylands University Library; Leiden University Library; Royal Asiatic Society, London; Perpustakaan National Indonesia dan lain-lain.

KATALOG Manuskrip Melayu di A/rika Selatan. Kuala Lumpur: Perpustakaan Negara Malaysia, 1998. RM30.00.

Katalog ini diterbitkan hasil daripada satu projek pengesanan dan pendokumentasian



lnanuskrip Melayu di Afrika Selatan oleh Pcrpuslakaan Negara Malaysia. Projek ini yang julung kalinya diadakan telah bel:jaya mengesan sebanyak 55 naskhah manuskrip Mclayu yang mengandungi 74 judul. Katalog ini diterbitkan oIeh Perpustakaan Negara Malaysia sebagai panduan . kepada para penyelidik mengenai Inanuskrip Melayu di Afrika Selatan.

CATALOGUE of Malay alld Millangkabau Manuscripts in the Library of Leidell University and other collectiolls ill the Netherlands, vol. I, compiled by E.P. Wieringa, ed. by Joan De Lijster-Streef and Jan Just Witkanl. Leiden: Leiden University Library, 1998.

Katalog terbaru terbitan Universiti Leiden ini adalah sebuah katalog deskriptif yang mengandungi penerangan terperinci mengenai manuskrip Melayu dan Minangkabau dalam koleksi perpustakaan LeidenUniversity. Manuskrip yang dikatalog terdiri daripata manuskrip yang diperolehi sehingga tahun 1896. Katalog ditulis dalam bahasa Inggeris dan mengikut urutan nombor perolehan (Acquisition Number). Ianya merupakan bahan rujukan yang amat penting bagi penyelidik dan penuntut dalam manuskrip Melayu.

Seminar/Bengkel

Seminar Kesusasteraan Melayu Tradisional: Naskhah Melayu Klasik Warisan Peradaban Bangsa

Seminar ini yang dianjurkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka dengan kerjasama labatan Persuratan Melayu, Universiti Kebangsaan Malaysia telah diadakan pada 2-3 September 1998. Seminar ini dihadiri oleh kira-kira 100 peserta yang terdiri dari cendikiawan, penuntut dan pelajar dari seluruh Malaysia. Sebanyak 24 kertas kerja

3

telah dibentangkan s~bahagian . besarnya berkaitan secara langsung dengan Inanuskrip Melayu oleh tokoh budayawan dan kesusasteraan Melayu tanah air iaitu: (a) Allalisis perballdingan-- . Sejarah

Melayu dan Hikayat Raja Pasai: Pendekatan A dab, oleh Zahir Ahmad.

(b) Beberapa Karya Klasik Brunei Darussalam, oleh Dr. Harun Mat Piah.

(c) "Beta": Adakah Warisan Peradaban Melayu? Satu cera pan Teks Klasik Melayu, oleh Rahim Aman.

(d) Cerita Bawang Merah: Varian Cillderella Melayu, oleh Izzah Abd. Aziz.

(e) "Dengan Ala Qadar" Koleksi-Koleksi Manuskrip dan Buku Nadir Melayu . di Australia, oleh Raimy Che Ross.

(f) Hikayat Nakhoda Muda: Sebuah Karya Riwayat, oleh Zalila Sharif.

(g) Hubungan Negeri-Negeri Melayu Utara Dengan Siam Dalam Dua Teks Melayu Lama, oleh Salmiah Ismail.

(h) Hypermodenisme: Rizome atau Chaos Untuk Tradisionalisme dan Pascamodenisme?, oleh Prof. Madya Dr. A. Rahman .Napiah (Mana Sikana)

(i) Interaksi Simbolik di Malaysia Misa Melayu, oleh Hashim ISlnail.

(;) Isma Yatim: Seorang Pengarang Di Pentas Teori, oleh SN Prof. . pr. Muhammad Hj. Salleh

(k) Karya Perundangan (Fiqh) Melayu Abad ke-18: Telaah Awal Terhadap Kitab Safinat al-Hukkam fi-Takhlis al-Khisan, oleh Prof. Madya Dr. Siddiq Fadzil.

(1) Keindahan Melalui Tamsilan: Syair Raja Tedung dengan Raja Katak Sebagai Satira Politik, oleh Prof. Madya Dr. Noriah Taslim.

(m) Kepenyairan dan Fakta Sejarah Dalam Syair Perang lnggerls di Betawi, oleh Zubir IdriS.

(n) Mengedit Puisi Hamzah Fansuri, oleh Prof. Madya Dr. Bukhari Lubis.

(0) Nasihat Segala Raja-Raja: Kajian



Ketatanegaraan dan Sasterll, oleh Prof. Madya Dr. Shafie Bakar.

(p) Pengumpulan Manuskirp Melayu di Malaysia, oleh Dr. Hj. Wan Ali Wan Mamat.

(q) Peranan dan Sumbangall Syeikh Daud bin Abdullah al-Fatanidalam Kesusasteraan Melayu Klasik, oleh Hj. Wan Mohd. Shaghir Abdullah.

(r) Sastera Hikayat 7Llman Peralihall: Hikayat Putera Jayapati, oleh Prof.

· Dr. Siti Hawa Hj. Salleh. (s) Sejarah Melayu Sebaga; Hiperteks:

Pelldapat-Pendapat . Orientalis Selama Hampir 300 Tahull Terakhir Adalah Tidak Bellar, ' oleh Prof. Madya Dr. Lutfi Abas.

(t) Syeikh Sirajuddin B. Syeikh lalaluddin dan Karyanya Mir'at alAsrar Li Ahli'l - TarawiWa '1-A khyar, oleh Prof. Dr. Dato' Abu Hassan Sham.

(u) Teks-Teks Amir Hamzalz, Inderaputra . dan Seri Rama Dalam Hikayat Syalz Kobat, oleh Moh.d. Fauzi Hj. Masruri.

(v) Undang-Undang IV Pucuak Dalam Adat Minangkabau, oleh Lokman Md. Zen.

(w) Undallg-Ulldang Sungai Ujung Satu Analisis, oleh Mohd. Yusof Mohd. Nor.

Dewan Bahasa dan Pustaka . merancang menerbitkan kunlpulan kertas kerja ini dalam bentuk prosiding.

Ceramah Koleksi Melayu di Perpustakaan Lenin, Moscow

Ceramah ini telah diberi oleh Encik Sergei Kukushkin, seorang Pustakawan di Perpustakaan Lenin di Moscow, bertempat di Jabatan Persuratan Melayu, Universiti Kebangsaan Malaysia.. BeHau yang berkelulusan Sarjana dalam bidang Pengajian Indonesia dan fasih berbahasa Melayu.

4

Beliau llli;maklulnkan bahawa di perpustakaan Lenin, di Moscow terdapat satu koleksi buku-buku Melayu berjumlah 3,000 naskhah. Kebanyakannya adalah buku-buku dari Indonesia dat:l hanya beberapa buah sahaja"dari Malaysia yang diterbitkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka. Menurut beliau beberapa manuskrip . Melayu ada tersimpan di Perpustakaan Lenin cawangan St. Petersburg, diantaranya ialah Inaskhah Sejarah MelaYIl dan satu naskhah Hikayat

. Abdullah.

P~naul1g: Datin fvlariam Abdul Kadir Ketua Pcn£nrah Perpustakaan Ncgara Malaysia

Sidanu Penga~ang: ' Shahar Banun Jaafar. PNM

Haji Wan Ali Wan Mamat. PNM H~ii Ibrahim Ismail. UM Rogayah Mohd. Yassin. UKM R~ja Masittah Raja Arimn. DBP Salimah Abdul Rahman. PNM

Urusetia: Perpustakaan NegaraMalaysia Pusat Manllskrip Melayu 232. Jahm Tun Razak 50572 Kuala Lumpur Tel: 2943488

2924079 (talian terus)



hak cipta terpelihara ©1998 perpustakaan negara...

Documents