faktor-faktor penentu peruntukan agihan zakat di malaysia

7/22/2019 Faktor-Faktor Penentu Peruntukan Agihan Zakat Di Malaysia

1/5

1

Faktor-Faktor Penentu Peruntukan Agihan Zakat Di

Malaysia

Aryati Juliana Sulaiman

Pusat Pengajian PerakaunanKolej Perniagaan

Universiti Utara Malaysia06010 Sintok

Kedah Darul [email protected]

Kamil Md Idris, PhD

Pusat Pengajian PerakaunanKolej Perniagaan

Universiti Utara Malaysia

06010 Sintok

Kedah Darul Aman

[email protected]

Abstrak- Fenomena ketidakseragaman dan

ketidakseimbangan agihan zakat yang berlaku di

antara institusi zakat negeri sememangnya

dijangkakan. Namun, ia boleh menimbulkan

tanggapan negatif oleh anggota masyarakatterhadap institusi-institusi zakat jika tiada

penerangan yang jelas diberikan. Secara teorinya,

agihan zakat ditentukan oleh peruntukan agihan

yang diputuskan oleh setiap institusi zakat di

negeri masing-masing. Dalam membuat

peruntukan agihan zakat yang adil kepada semua

asnaf, semestinya terdapat faktor-faktor tertentuyang diambil kira.

Kata kunci : agihan zakat, peruntukan agihan

I. PENDAHULUANAsnaf-asnaf zakat telah ditentukan dalam Surah At-

Taubah, Ayat 60 yang bermaksud Sesungguhnya

sedekah-sedekah (zakat) itu hanyalah untuk orang-

orang fakir, dan orang-orang miskin, dan amil-amil

yang mengurusnya dan orang-orang yang dijinakkan

hatinya dan untuk hamba-hamba yang hendak

memerdekakan dirinya dan orang-orang yang

berhutang dan untuk (dibelanjakan pada) jalan Allah

dan untuk orang-orang di dalam perjalanan (yang

keputusan belanja). Ketetapan hukum yang demikian

itu ialah sebagai satu ketetapan yang datangnya dari

Allah. Dan ingatlah Allah Maha Mengetahui, lagi

Maha Bijaksana.[1]Walaupun Al-Quran telah menetapkan lapan

golongan yang layak dan berhak menerima zakat,

namun kaedah dan kuantum agihan di kalangan asnafadalah tertakluk kepada budibicara pemegang kuasa

institusi zakat berkenaan. Justeru, tidak hairanlah

kenapa berlaku ketidakseragaman agihan zakat

kepada asnaf masing-masing di antara satu negeri

dengan negeri yang lain. Laporan Zakat [2]

menunjukkan terdapat negeri mengagihkan zakat

yang lebih banyak kepada asnaf lain berbanding

dengan asnaf fakir miskin. Sebagai contoh, Johor,

Pahang, Perlis dan Sarawak mengagihkan lebih

banyak zakat kepada golongan fisabilillah. Begitujuga keadaannya apabila terdapat negeri-negeri yang

cuma mengagihkan zakat kepada tujuh, enam asnaf

atau lima asnaf sahaja.

Persoalannya, apakah fenomena ini sesuatu yang

sihat dan apakah faktor penentu yang mendorong para

pembuat keputusan institusi dalam menentukan

peruntukan agihan zakat? Penerangan terhadappersoalan ini perlu dijawab secara empirikal kerana ia

dapat membantu masyarakat awam memahami serta

yakin terhadap urusan agihan zakat di negeri masing-

masing. Lantas secara tidak langsung mendorong

pembayar zakat untuk terus keluarkan zakat kepada

institusi rasmi zakat dan menampal sedikit sebanyakmasalah kebocoran bayaran zakat.

Secara teori, masalah ini mungkin berpunca

daripada bagaimana pihak pengurusan institusi zakat

sesebuah negeri membuat peruntukan agihan zakat

kepada asnaf-asnaf. Agihan zakat kepada lapangolongan asnaf melibatkan soal keadilan agihan. Ini

selaras dengan ajaran Islam yang menuntut keadilan

dalam setiap aspek kehidupan terutama dalam isu

berkaitan agihan. Dalam hal agihan zakat, agihan

yang adil tidak semestinya agihan yang sama rata

tetapi perlu menyeluruh dan mengikut keperluan

setiap golongan asnaf.

A.Objektif KajianKajian in bertujuan untuk mendapatkan

pemahaman dan penjelasan tentang asas-asas yangdigunakan di dalam membuat keputusan peruntukanagihan zakat. Secara khusus, objektifkajian ini adalah

seperti berikut:
mailto:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]:[email protected]


2/5

2

1. Mengenal pasti faktor-faktor yang berkait dengan

peruntukan agihan zakat kepada asnaf oleh

institusi zakat; dan

2. Menentukan bagaimanakah faktor faktor yang

ditemui di dalam Objektif 1 boleh mempengaruhi

peruntukan agihan zakat kepada asnaf oleh

institusi zakat.

B.Signif ikan KajianKajian ini berharap dapat memberikan

pemahaman dan penjelasan kepada masyarakat Islam

tentang peruntukan agihan zakat. Hasil kajian ini juga

dijangka dapat meningkatkan keyakinan merekauntuk terus membayar zakat kepada institusi formal

dan seterusnya berupaya melonjakkan hasil kutipan

zakat.

Kajian ini juga dijangka akan memberikan

manfaat kepada institusi zakat untuk mengambil

tindakan yang sewajarnya dalam usaha

mempertingkatkan lagi prestasi agihan. Input

daripada kajian ini akan dapat membantu institusizakat merangka dan menjalankan strategi yang lebih

berkesan dalam hal agihan zakat.

Selain itu, kajian ini juga dijangka memberi

implikasi kepada teori agihan zakat. Pemboleh ubah-

pemboleh ubah yang akan digunakan dalam kajian ini

dijangka dapat menerangkan fenomena

ketidakseragaman peruntukan agihan yang berlaku diantara negeri-negeri di Malaysia. Secara ringkasnya,

kajian ini diharapkan dapat memberikan sumbangan

kepada teori dan pengurusan institusi zakat sertamasyarakat Islam amnya.

II. SOROTAN LITERATURA.Agihan Zakat Kepada Lapan Asnaf

Kumpulan Mazhab Hanafi, Hambali dan Maliki

berpendapat walaupun lapan golongan asnaf berhak

menerima zakat, zakat boleh diberikan kepada satu

golongan sahaja iaitu asnaf fakir miskin. Ini

berdasarkan riwayat apabila Rasulullah S.A.W.

mengutus Muadz bin Jabal ke Yaman dan bersabda

Ambillah zakat dari kalangan orang kaya danberikan kepada orang fakir miskin di kalangan

mereka. [3] Mereka berpegang kepada riwayat inidan berpendapat zakat boleh diberikan kepada satu

golongan sahaja dan tidak wajib diagihkan kepada

lapan golongan. Mereka berpendapat adalah mustahil

untuk mengagihkan zakat kepada kesemua golongan

asnaf. Walau bagaimanapun, Zuhayly [4]

berpandangan alasan yang diberikan oleh kumpulan

ini tidak boleh diterima kerana tidak masuk akal.

Sebaliknya, kumpulan Mazhab Syafii

menyatakan bahawa sekiranya zakat itu diagihkanoleh pihak pemerintah, maka wajib diagihkan kepada

lapan golongan asnaf seperti yang telah ditentukan

dalam Surah At-Taubah, Ayat 60. Kumpulan ini

berpendapat kesemua lapan golongan mempunyai hak

dan sepatutnya mendapat bahagian masing-masing.

Qardawi [5] mengatakan bahawa sekiranya zakat

diagihkan oleh pihak pemerintah, seboleh-bolehnya

zakat diberikan kepada kelapan-lapan golongan asnaf.

Institusi zakat sepatutnya tidak mempunyai masalah

untuk membuat agihan secara menyeluruh keranadengan adanya komunikasi teknologi maklumat

(ICT), proses mencari dan mengenal pasti asnaf dan

juga keperluan-keperluan mereka menjadi lebih

mudah [6].Agihan zakat sepatutnya mengambil kira konsep-

konsep agihan zakat seperti yang dinyatakan oleh

Mujaini [7]. Terdapat tiga konsep agihan iaitu (i)

konsep keperluan, (ii) konsep pemupukan dan

galakan hidup beragama dan moral dan (iii) konsep

insentif dan motivasi terhadap pengurus zakat.

Konsep keperluan merangkumi asnaf fakir, miskin,

al-riqab, al-gharimin dan ibni sabil. Konseppemupukan dan galakan hidup beragama dan moral

melibatkan asnaf mualaf dan fisabilillah. Konsep

insentif dan motivasi pengurusan zakat merujuk

kepada asnaf amil. Sekiranya konsep agihan ini

diikuti oleh institusi zakat, tidak mustahil zakat boleh

diagihkan secara menyeluruh kepada semua golongan

asnaf.Kajian yang dilakukan oleh Hairunnizam, Sanep

dan Radiah [8] mendapati masyarakat Islam masih

tidak berpuas hati dengan pengurusan institusi zakatwalaupun ada yang telah dikorporatkan. Antara faktor

utama masyarakat tidak berpuas hati adalah

disebabkan oleh agihan yang tidak menyeluruh danmaklumat pengagihan kepada asnaf yang tidak jelas.

Sekiranya masyarakat tidak berpuas hati tentang

agihan zakat, ia akan memberikan kesan kepada

pembayar zakat sedia ada dan juga bukan pembayar

zakat. Pembayar zakat akan kurang membayar zakat

secara formal kepada institusi zakat tetapi sebaliknya

akan membayar terus kepada asnaf-asnaf yang

dikenali [9]. Akibatnya, hak asnaf-asnaf yang lain

akan terabai di mana bayaran selalunya dibuat teruskepada asnaf fakir dan miskin sahaja.

Individu-individu bukan pembayar zakat pulaakan terus enggan membayar zakat kerana

menganggap wang zakat tidak digunakan secara

menyeluruh dan kemungkinan berlakunya salah guna

wang zakat [10].

Berdasarkan kepada impak-impak negatif ini,

adalah wajar isu ketidakseragaman dan

ketidakseimbangan agihan zakat diberikan perhatian

yang serius. Fenomena ini menuntut penjelasan yang

sewajarnya dari pihak pengurusan institusi zakatsetiap negeri.


3/5

3

B.Asnaf asnaf ZakatManual Pengurusan Agihan Zakat [11] yang

dikeluarkan oleh Jabatan Wakaf, Zakat dan Haji telah

membuat tafsiran bagi setiap asnaf zakat seperti

berikut:

Fakir. Golongan ini adalah golongan yang benar-

benar miskin. Mereka ini terdiri daripada golongan

yang tidak mempunyai harta atau mata pencarian.Sekiranya mereka mempunyai mata pencarian sekali

pun, ia masih tidak mencukupi untuk menampung

50% keperluan diri dan keluarga mereka.

Miskin. Golongan ini mempunyai harta atau matapencarian melebihi 50% keperluan tetapi masih tidak

cukup untuk menampung sebahagian daripada

keperluan diri dan keluarga mereka.

Amil.Amil bermaksud semua golongan yang terlibat

dengan pengurusan dan pentadbiran zakat. Pekerja-

pekerja di institusi zakat yang terlibat secara langsung

dengan proses kutipan dan agihan zakat layak

menerima zakat.Mualaf. Mualaf adalah golongan yang dijinakkan

hatinya ke jalan Allah. Terdapat tiga golongan di

bawah kategori ini iaitu golongan baru memeluk

Islam, golongan yang menentang Islam dan golongan

yang dipujuk untuk mendekati Islam. Zakat boleh

diberikan kepada golongan ini tidak kira sama ada

Islam ataupun bukan Islam.Al-riqab. Al-riqab membawa maksud hamba. Zakat

diberikan kepada golongan hamba yang hendak

memerdekakan dirinya daripada tuannya. Dalamkonteks zaman moden ini, ia boleh merujuk kepada

melepaskan seseorang daripada penindasan dan

kongkongan.Al-gharimin. Zakat diberikan kepada orang yang

berhutang di jalan Allah dan tidak mampu untuk

melangsaikan hutangnya. Terdapat dua golongan

orang yang berhutang yang layak menerima zakat

iaitu orang yang berhutang untuk keperluan diri dan

keluarganya dan orang yang berhutang bagi tujuan

membantu orang lain seperti contoh bagi

mendamaikan dua pihak yang berbalah.

Fisabilillah. Fisabilillah bermaksud apa-apa yangdilakukan pada jalan Allah bagi menegakkan agama

Islam dan mendapat keredaan Allah S.W.T. Initermasuklah kerja-kerja kebajikan bagi menyebarkan

dan memperkukuhkan agama Islam. Maksud yang

lebih khusus adalah menentang musuh-musuh Islam

atau jihad.

Ibni sabil. Mereka ini terdiri daripada golongan

musafir yang terputus bekalan atau perbelanjaan

semasa perjalanan yang diharuskan oleh hukum

syarak. Mereka mungkin terdiri daripada orang kaya

di tempat asal mereka. Akan tetapi mereka layak

menerima zakat sekiranya mereka keputusan

perbelanjaan semasa bermusafir.

C.Keadilan AgihanDi dalam membincangkan soal keadilan, Allah

S.W.T. telah memerintahkan hambaNya supaya

sentiasa berlaku adil. Ini dapat dilihat menerusi Surah

Al-Maidah, Ayat 8 yang bermaksud Wahai orang-

orang yang beriman, hendaklah kamu semua sentiasa

menjadi orang-orang yang menegakkan keadilankerana Allah, lagi menerangkan kebenaran; dan

jangan sekali-kali kebencian kamu terhadap sesuatu

kaum itu mendorong kamu kepada tidak melakukan

keadilan. Hendaklah kamu berlaku adil (kepadasesiapa jua) kerana sikap adil itu lebih hampir

kepada takwa. Dan bertakwalah kepada Allah,

sesungguhnya Allah Maha Mengetahui dengan

mendalam akan apa yang kamu lakukan. [12]

Keadilan yang dimaksudkan meliputi keadilan

dalam setiap aspek kehidupan. Umpamanya, adil di

dalam kehidupan berkeluarga, adil di dalam

menjalankan perniagaan dan adil di dalampemerintahan. Namun demikian, adil bukan

bermaksud sama rata tetapi meletakkan sesuatu kena

pada tempatnya.

Di dalam pentadbiran sesebuah negeri atau

negara, seseorang pemerintah wajib menjalankan

tanggungjawabnya dengan adil dan saksama ke atas

rakyatnya. Begitu juga dengan agihan zakat. Terdapatlapan golongan asnaf yang berhak menerima zakat

dan memerlukan perhatian pemerintah atau institusi

zakat. Maka, sewajarnya institusi zakat berlaku adildalam membuat peruntukan agihan zakat kepada

asnaf. Walau bagaimanapun, adil bukan bererti

membahagikan zakat secara sama rata kepada asnaf-asnaf tersebut, tetapi membuat agihan mengikut

keperluan setiap asnaf.

Keadilan agihan boleh dinilai dari dua perspektif

yang berbeza iaitu dari perspektif penerima agihan

dan pembuat keputusan agihan. Kajian ini akan

melihat dari sudut pembuat keputusan agihan.

Menurut Meindl [13], pembuat keputusan agihan

boleh terdiri daripada pihak ketiga yang membuat

agihan atau pun merupakan salah satu golonganpenerima agihan. Dalam hal agihan zakat, pembuat

keputusan agihan iaitu institusi zakat merupakansalah satu golongan penerima agihan. Bahagian amil

diberikan kepada institusi zakat sebagai upah atas

usaha mereka dalam mengutip dan mengagihkan

zakat.

Teori keadilan agihan diperkenalkan oleh [14]

untuk menilai peruntukan agihan sumber, barangan,

pendapatan, bantuan dan ganjaran kepada penerima-

penerima agihan. Menurut teori ini, agihan dianggap

adil sekiranya agihan tersebut berdasarkan kepadaprinsip-prinsip agihan. Terdapat tiga prinsip utama


4/5

4

agihan iaitu agihan yang berlandaskan prinsip sama

rata, sumbangan dan keperluan [15]. Mengikut

prinsip sama rata, agihan dikatakan adil apabila

memberikan bahagian yang sama rata kepada setiap

penerima tanpa melihat kepada keperluan-keperluan

mereka. Dalam hal agihan zakat, agihan yang sama

rata bermaksud bahagian yang sama (1/8) diberikan

kepada kelapan-lapan asnaf tanpa melihat golongan

asnaf manakah yang lebih memerlukan bantuan zakat.Prinsip yang kedua adalah prinsip sumbangan.

Agihan mengikut sumbangan adalah agihan yang

berkadar terus dengan sumbangan yang diberikan

oleh penerima.Memandangkan institusi zakat berperanan dalam

mengutip dan mengumpul zakat, kemungkinan zakat

diberikan kepada berdasarkan jumlah kutipan yang

dibuat. Lebih banyak kutipan, lebih tinggi zakat yang

akan diperolehi. Akhir sekali, sesuatu agihan

dikatakan adil sekiranya mengutamakan golongan

yang kurang bernasib baik dan benar-benar

memerlukan bantuan. Prinsip ini dikenali sebagaiprinsip keperluan. Antara lapan golongan asnaf, asnaf

fakir miskin merupakan golongan yang akan

menerima zakat tertinggi. Ini kerana golongan ini

merupakan golongan yang serba kekurangan. Zakat

yang diberikan kepada mereka bertujuan

mengeluarkan mereka daripada kemiskinan dan

kedaifan.Di dalam membuat peruntukan agihan, keputusan

yang dibuat bergantung pada faktor tertentu seperti

faktor dalaman dan juga faktor luaran. Begitu jugadengan hal peruntukan agihan zakat oleh institusi

zakat. Tentu ada faktor-faktor yang terlibat di dalam

membuat keputusan peruntukan agihan zakat kepadaasnaf. Antara faktor yang dijangka mempengaruhi

peruntukan agihan zakat adalah kadar kemiskinan dan

kadar kemiskinan. Seksyen seterusnya akan

membincangkan perkaitan antara faktor-faktor ini

dengan peruntukan agihan.

D.Kadar kemiskinanTownsend [16] mendefinisikan kemiskinan

sebagai kekurangan sumber-sumber yang diperlukan

untuk memperoleh makanan, pakaian, tempat tinggalatau kemudahan-kemudahan asas yang lain. Sesuai

dengan tujuan zakat untuk mengurangkan kemiskinandan meningkat taraf hidup masyarakat Islam, kadar

kemiskinan dipercayai antara faktor yang diberikan

perhatian dalam membuat peruntukan agihan zakat.

Selain itu kajian-kajian yang dilakukan oleh

Patmawati [17] dan Abu Sufian [18] yang melihat

kesan agihan zakat dalam mengatasi masalah

kemiskinan telah menunjukkan bahawa zakat mampu

meningkatkan pendapatan dan taraf sosioekonomi

orang miskin.

Mogull [19] dalam kajian berkaitan program anti

kemiskinan mendapati kadar kemiskinan merupakan

faktor yang paling signifikan yang mempunyai kaitan

dengan peruntukan agihan bantuan kebajikan. Beliau

mendapati lebih tinggi kadar kemiskinan, lebih tinggi

peruntukan agihan bantuan kebajikan yang diberikan.

Ini adalah kerana kadar kemiskinan yang tinggi akan

meningkatkan jumlah golongan yang memerlukan

bantuan.Hasil kajian oleh Hook, Taylor dan Schraeder [20]

juga mendapati kadar kemiskinan mempunyai kaitan

positif dengan peruntukan agihan bantuan

kemanusiaan kepada negara-negara di Afrika Selatan.Kajian ini melibatkan negara-negara penderma seperti

United Kingdom, Perancis, Sweden dan Jepun.

Negara-negara yang mempunyai kadar kemiskinan

yang tinggi akan menerima lebih banyak bantuan. Ini

disokong oleh Neumayer [21] yang menyatakan

bahawa negara yang paling miskin mendapat bantuan

yang paling banyak.

Namun, ada juga kajian yang menunjukkanperuntukan agihan zakat tidak dipengaruhi oleh kadar

kemiskinan seperti mana yang dilaporkan oleh

Berthelemy dan Tichit [22]. Kajian tersebut

mendapati negara-negara yang kurang miskin

mendapat lebih bantuan daripada negara-negara yang

paling miskin. Begitu juga dengan dapatan kajian

Toikka, Gais, Nikolov dan Billen [23]. Menurutpengkaji-pengkaji tersebut fenomena ini mungkin

disebabkan faktor-faktor tertentu yang tidak dapat

dijelaskan.Agama Islam memerintahkan penganutnya untuk

memerangi kemiskinan dan menghulurkan bantuan

kepada orang-orang yang memerlukan. Iniberdasarkan kekerapan ayat-ayat Al-Quran dan hadis-

hadis yang menyeru umat Islam membantu golongan

miskin. Faktor kadar kemiskinan dijangka

mempunyai kaitan yang positif dengan peruntukan

agihan zakat. Apabila kadar kemiskinan meningkat,

jumlah asnaf yang layak menerima zakat juga

meningkat.

E.Kadar pengangguranSelain daripada kadar kemiskinan, kadar

pengangguran juga dipercayai terlibat dalam

membuat keputusan agihan. Pengangguranmerupakan keadaan ramai orang tidak mempunyai

pekerjaan. Kajian oleh Mogull [24] mendapati kadar

pengangguran mempunyai hubungan yang signifikan

dengan peruntukan agihan bantuan kebajikan.

Apabila kadar pengangguran tinggi, ramai orang

menganggur dan hilang punca pendapatan. Ini akan

mengakibatkan bilangan orang yang memerlukan

bantuan meningkat.

Ini disokong oleh kajian yang dilakukan olehPainter dan Bae [25]. Hasil kajian ini mendapati


5/5

5

kadar pengangguran merupakan salah satu faktor

penentu perbelanjaan sesebuah kerajaan negeri di

Amerika Syarikat. Lebih tinggi kadar pengangguran

sesebuah negeri, lebih tinggi peruntukan perbelanjaan

kebajikan negeri berkenaan. Selain itu, Toikka,

Gais, Nikolov dan Billen [26] turut mendapati kadar

pengangguran memberi kesan yang signifikan

terhadap program kebajikan sosial sesebuah negeri.

Kadar pengangguran menunjukkan kaitan yangpositif dengan perbelanjaan kebajikan sosial terutama

sekali bantuan kesihatan (Medicaid).

Berdasarkan kajian-kajian yang lepas, kadar

pengangguran dijangka merupakan salah satu asasyang digunakan oleh institusi zakat dalam membuat

peruntukan agihan. Kadar pengangguran yang tinggi

akan mengakibatkan ramai orang tidak mempunyai

pekerjaan dan seterusnya meningkatkan jumlah asnaf

yang memerlukan bantuan zakat.

III.KESIMPULANSebagai rumusan, keputusan peruntukan agihan

zakat harus berpaksikan kepada Surah At-Taubah,Ayat 60 dan di masa yang sama, ia juga seharusnya

berlandaskan konsep keadilan dalam Islam. Keadilan

agihan pada amnya dipengaruhi oleh faktor-faktor

keperluan seperti kadar kemiskinan dan kadar

pengangguran. Kedua-dua faktor ini dijangka

memberi kesan kepada jumlah agihan zakat yang

dibuat kepada setiap asnaf. Diharapkan kajian inikelak akan memberikan pemahaman yang jelas

tentang agihan zakat dan membantu institusi zakat

dalam membuat agihan yang menyeluruh kepadaasnaf-asnaf.

RUJUKAN[1] & [12] Al-Qur'an dan Terjemahan. (2009).TerbitanYayasan Restu, Shah Alam, Selangor.

[2] Laporan Zakat. (2009). Pusat Pungutan Zakat Majlis

Agama Islam Wilayah Persekutuan. Kuala Lumpur.

[3] Terjemahan Hadis Sahih Bukhary. (1989). (Jilid I, II, IIIed.). Kuala Lumpur: Victoria Agencies.

[4] Wahbah Al- Zuhayly (1995). Zakat Kajian PelbagaiMazhab.Jalaluddin Rahmat: Bandung.

[5] Qardawi, Y. (2000). Fikh Al-Zakah (Monzer Kahf,

Trans.). Jeddah: Scientific Publishing Centre.

[6] Hairunnizam, W., Sanep, A., & Radiah, A. K. (2009).Pengagihan Zakat oleh Institusi Zakat kepada Lapan

Asnaf:Kajian di Malaysia. Kertas kerja dibentangkan diSeminar Kebangsaan Ekonomi Islam 2008/09, APIUM.

[7] Mujaini, T. (1995). Zakat Menuju Pengurusan Profesional:

Utusan Publications and Distributions.

[8]

& [10] Hairunnizam, W., Sanep, A. & Radiah, A. K.(2009). Pengagihan Zakat oleh Institusi Zakat di

Malaysia: Mengapa Masyarakat Islam Tidak BerpuasHati. Kertas kerja dibentangkan di Seminar KebangsaanEkonomi Malaysia 2008.

[9] Sanep, A., Hairunnizam, W., & Adnan, M. (2006).Penswastaan Institusi Zakat dan Kesannya TerhadapPembayaran Secara Formal di Malaysia. International of

Management Studies, 13(2), 175-196.

[11] Manual Pengurusan Agihan Zakat. (2007). Jabatan

Wakaf, Zakat dan Haji.[13] Meindl, J. R. (1989). Managing to be fair: An exploration

of values, motives, and leadership. Administrative Science

Quarterly, 34(2), 252-276.[14]& [15] Leventhal, G. S. (1980). What Should Be Done With

Equity Theory? In J. G. Kenneth & S. G. Martin (Eds.),

Social Exchange: Advances in Theory and Research (pp.

27-55). New York: NY: Plenum.[16] Townsend, P. (1979). Poverty in the United Kingdom: a

survey of household resources and standards of living:Univ of California Pr.

[17]Patmawati Ibrahim. (2008). Pembangunan Ekonomi MelaluiAgihan Zakat: Tinjauan Empirikal. Jurnal Syariah, 16(2),

223-244.[18] Abu Sufian Abu Bakar. (2006). Baitulmal dan Kemiskinan

di Kuala Lumpur: Program Agihan Zakat Dalam Bentuk

Perniagaan. In Abdul Ghafar Ismail & Hailani MujiTahir

(Eds.), Zakat: Persyariatan, Perekonomian danPerundangan(1 ed., pp. 228-256). UKM: Penerbit UKM.

[19] & [24] Mogull, R. G. (1993). Determinants of states'welfare expenditures. Journal of Socio-Economics, 22(3),259-276.

[20] Hook, S. W., Taylor, B., & Schraeder, P. J. (1998).

Clarifying the foreign aid puzzle: A comparison of

American, Japanese, French, and Swedish aid flows.World Politics, 50(2), 294-323.

[21] Neumayer, E. (2003). The determinants of aid allocationby regional multilateral development banks and United

Nations agencies. International Studies Quarterly, 47(1),101-122.

[22] Berthlemy, J. C., & Tichit, A. (2004). Bilateral donors'

aid allocation decisions--a three-dimensional panelanalysis. International Review of Economics & Finance,13(3), 253-274.

[23] & [26] Toikka, R., Gais, T., Nikolov, P. V., & Billen, P.(2004). Spending on Social Welfare Programs in Rich and

Poor States.Public Economics.

[25] Painter, G., & Bae, K. (2001). The ChangingDeterminants of State Expenditure in the United States:1965-1992.Public Finance and Management, 1 (4), 370-

392.

faktor-faktor penentu peruntukan agihan zakat di malaysia

Documents