Canut Yayın Evi: 5Dünya Solu ve Marksizm Dizisi

ISBN: 978-605-4923-08-3Sosyalist ve Ekolojik Bir Uygarlık için Tezler Cilt II: Marksist Ekolojik-İktisat Teorileri Liu Sihua

Canut Yayın Evi:Hırkayışerif Mahallesi, Balipaşa Caddesi, No.: 155/A,Fatih-Yavuzselim-İstanbulTelefon ve Fax: 0212 512 43 56Web: www.solokur.net / www.leftreader.comE-posta: info@solokur.net

Editör: Cem KızılçeçÇeviri: Deniz Kızılçeç

Kapak Tasarım: Deniz Kızılçeç

Çince Baskı: Principles of Marxist Eco-Economics, 2008Renmin Peoples’ Publishing House Pekin

Türkçe İlk Baskı: Şubat 2013Copyright Canut Yayınları 2013

Sosyalist ve Ekolojik Bir Uygarlık için Tezler

Cilt II

Marksist Ekolojik-İktisat Teorileri

Liu Sihua

Yazar HaKKINDa

Bay Liu Sihua, 1940 doğumlu, Çin’deki Ekolojik Uygarlık ve Sürdürülebilir Ekonomi Araştırma Merkezi Onursal Başkanı, Dünya (Marksist) Ekonomi Politikçiler Derneği (WAPE) kurucularından, Çin Marx’ın Kapital’i üzerine İncelemeleri Geliştirme Vakfı Yöneticisi, Zhongan Üniversitesi İktisat ve Hukuk Bölümü doktora çalışmaları eğitmeni, Çin Ekolojik-iktisat Enstitüsü Başkan Yardımcısı ve Eğitim Komitesi Dekanı. Liu Sihua, sürdürülebilir iktisat ve ekolojik uygarlık teorisinin Çin’deki önde gelen kurucularındandır.

Çok sayıda akademik makalesinin yanı sıra yayınlanan kitapları: Ekolojik İktisadın Çeşitli Sorunları Üzerine (1989), Günümüz Çin’inde İzlenecek Yeşil Yol – Dengeli Ekonomik Gelişme ve Pazar Ekonomisinin Ekolojik Koşulları (1994), Sürdürülebilir Gelişme İktisadı (1997), Liu Sihua Seçme Eserleri (2000), Yeşil İktisat – Çin’in Ekonomik Reform ve İnşasında Ekonomik Gelişme Teorisi (2001), Sürdürülebilir Ekonomik Gelişme 10 Cilt (2002), Liu Sihua, Toplu Eserler (2003), Ekolojik Marksizmin İktisat Teorisi (2006), Liu Sihua, Sürdürülebilir İktisat Üzerine Seçme Eserleri (2007), Ekolojik ve Sosyalist Bir Uygarlık İçin – Ekolojik-İktisat Teorileri (2008), Batı Dünyasında Ekolojik İktisat ve Sürdürülebilir İktisat Araştırmalarının Değerlendirmesi (2011).

İÇİNDEKİLEr

Yazar Hakkında 4Yayıncının Önsözü 7Yazarın Önsözü 11

Başlık IBağIMSIz Bİr EKoLojİK-İKTİSaT BİLİMİNİN “İKTİSaDİ” KaYNaKLarI 14

I – Kapitalist Sömürünün Ekolojik-Ekonomik Temelleri 15II – Marx’ın Düşüncelerinin Ekolojik-İktisat Açısından Anlamı 21III – Marx’ın İktisat Yazılarında Ekolojik-İktisat Üzerine Geliştirdiği Düşünceler 27IV – Marx'ın Doğal Ekolojik Çevreyi İç Etken Olarak Görmesi 51

Başlık IIMarKSİST İKİLİ KaTEgorİLEr TEorİSİ 70

I – İnsanın İkili Karakteri Teorisi 71II – Marx’ın Emeğin ve Emek Sürecinin İkili Karakteri Üzerine Teorisi 85III – Marx’ın Üretim Sürecinin İkili Karakteri Teorisi 91IV – Marx’ın Metanın İkili Karakteri Teorisi 94V – Marx’ın Sosyo-ekonomik Yapının Deviniminin İkili Niteliği Teorisi 101

Başlık IIIMarKSİST MaDDESEL aLIşvErİş TEorİSİ 104

I – Marx’ta Maddesel Alışveriş Kavramı 105II – Maddesel Alışverişin Temel Biçimleri ve Farklı Toplumsal Yapılardaki Görünümleri 121III – Sosyalizmde Maddesel Alışveriş 144

Başlık IvMarKSİST BüTüNSEL ürETİM TEorİSİ 155

I – Marx’taki Bütünsel Üretim Teorisinin Anlamı ve Bileşenleri 156II – Marksist Bütünsel Üretim Teorisinin Oluşum Süreci 167

Başlık vMarKSİST gENEL ürETİCİ güÇLEr TEorİSİ 178

I – Genel Üretici Güçler Teorisinin Temel İçeriği 179II – Genel Üretici Güçler Kavramının Özü ve Nitelikleri 191III – Çin’de Marksist Üretici Güçler Teorisinde Yeni Açılımlar 204

Başlık vIMarKSİST MaDDESEL DöNgüLEr TEorİSİ 221

I – Maddesel Döngüler Teorisi ile Maddesel Alışveriş Teorisi arasındaki Bütünsellik 222II – Marx’ın Maddesel Döngüler ve Ekolojik-Kullanım (Fayda) Üzerine İlk Araştırmaları 232III – Marx ve Engels’in Maddesel Döngüler Teorisinin Günümüz Açısından Önemi 242

Başlık vIIMarx’IN EKoNoMİK vE TopLUMSaL gELİşME TEorİSİ vE EKoLojİK-İKTİSaT 254

I – Marx’ın Sosyo-ekonomik Gelişme Teorisinin Ekolojik İçeriği 255II – Marksist Ekonomik Büyüme Teorisinin Maddesel Alışveriş Teorisi Üzerinde İnşa Edilmesi Çabaları 268III – Ekolojik Yönelimli Marksist bir Gelişim Teorisinin İnşasında Önümüzde Duran Önemli Sorunlar 282IV – Marx’ın Düşüncelerinin Ekonomi ve Ekolojinin Sürdürülebilir Gelişmesi Kavramına Getirdiği Yeni Ufuk 292

Başlık vIIIYENİ Bİr UYgarLIK KavraMINa gEÇİş 301DörT UYgarLIK SürECİNİN BüTüNSELLİğİ BaKIş aÇISI

I – Marx’ın Teorik Sisteminde İnsan Uygarlığı Üzerine Görüşlerin Özeti 302II – Marx ve Engels’te Dört Alanda Uygarlaşma Çabasının Bütünsel Olması Üzerine Düşüncesi 312III – Komünist Uygarlık ve Bütünsel-Çok Yönlü Gelişme Kavramı 323

Başlık IxBİLİMSEL gELİşME TEorİSİNİN Marx’TaKİ TEorİK KöKLErİ EKoNoMİK-TopLUMSaL gELİşME İLE DoğaL-EKoLojİK gELİşMENİN BüTüNSELLİğİ 357

I – Marx’taki Gelişme Kavramı ile Bilimsel Gelişme Bakış Açısı Kavramı arasındaki Bağlantı 358II – Marx’ın Gelişim Kavramının Bugünkü Çin’deki Yorumlanma Çabaları 368III – Çin’de Sürdürülebilir Gelişme Kavramının İçeriği 383

YaYINCININ öNSözü

Elinizdeki kitap, Liu Sihua’nın Marksist Ekolojik-iktisat: Sosyalist ve Ekolojik Bir Uygarlık için Tezler başlıklı eserinin ikinci cildidir. Elinizdeki bu ikinci cilt doğrudan Marksist ekolojik-iktisat teorilerini incelemekte ve tartışmaktadır. Yayınevimizin yayınladığı birinci ciltte ise Marx’ın doğa ve ekolojik-iktisat üzerine düşüncelerinin iktisadi, felsefi, sosyolojik temelleri tartışılmıştır. Yazar, 1980’lerin ortalarından bu yana Çin’de ekolojik-iktisa-dın ve sürdürülebilir iktisadın bağımsız bir bilim dalı haline getirilmesi ve Çin’in gelişme pratiğinde merkezi konuma gelebilmesi için çaba sarf eden bu alandaki önde gelen araştırmacılardandır. Kendisi aynı zamanda Ekolojik Uygarlık ve Sürdürülebilir Ekonomi Araştırmaları Merkezi’nin onursal başkanıdır.

Marx’ın iktisat teorisine göre insanın maddi üretim pratiği, bir yandan in-san ile doğa arasındaki ekolojik ilişkiyi – maddesel alışverişi – diğer yan-dan insanlar arasındaki sosyo-ekonomik ilişkileri kapsamaktadır. Sözünü ettiğimiz bu diyalektik birlik olmaksızın, ne gerçek bir üretim ne de sos-yo-ekonomik süreç olabilir. İşte tam da bu nedenle Marx’ın, doğal-ekolojik çevrenin ve doğal-ekolojik ilişkinin maddi üretim pratiğinin içsel bir öğe-si olduğu yönündeki düşüncesi ekolojik-iktisat açısından kilit önemdedir. Böylece maddesel alışveriş süreci ve ekolojinin içsel olgu haline olması Marksist ekolojik-iktisat teorisinin kalbini oluşturmaktadır. Doğal-ekolojik ilişki, toplumsal üretimin doğal-ekolojik niteliğidir ve üretim sürecinin doğal-ekolojik niteliğini yansıtmaktadır. Toplumsal ilişki ise, toplumsal üre-timin sosyo-ekonomik niteliğidir ve üretim sürecinin toplumsal niteliği-ni yansıtmaktadır. Dolayısıyla toplumsal üretim ve yeniden-üretim süreci, sosyo-ekonomik ve doğal-ekolojik niteliklerin organik bir bütünlüğüdür ve birlikte toplumsal üretimin ekolojik-ekonomik temelini oluştururlar.

Yazar, ekolojik-iktisadın başlıca beş teorik dayanağı olduğunu savunmak-tadır, bunlar Marx ve Engels’in iktisadi teorilerinden ve onların yaratmış olduğu teorik sistemin bütününden rahatlıkla türetilebilmektedir: Marksist düalite teorisi, maddesel alışveriş teorisi, bütünsel üretim teorisi, genel üretici güçler teorisi ve maddi döngüler teorisi.

Yazara göre ekolojik-iktisadın güncelliği kapitalist sanayi uygarlığının özellikle 1970’lerden itibaren çıkmaza girmesi ve ekolojik krizin bütün belirimlerinin tek tek yaşanmaya başlanmasıdır. Sularımız, nehirlerimiz, denizlerimiz, ormanlarımız, topraklarımız, soluduğumuz hava ve birçok

canlı türünün yaşamı ciddi bir tehdit altındadır ve doğal-ekolojik döngüler mevcut ekonomist hoyratlığı ve keyfiliği kaldıramaz hale gelmiştir. Doğal-ekolojinin taşıma gücü hızlı nüfus artışlarının gerisinde kalmıştır. Tarımsal topraklar çürümekte ve tuzlanmaktadır. Başta iklim döngüleri olmak üzere doğadaki birçok ekolojik döngü dengesini yitirmiştir. Çağımızda insanlar sadece maddi ve kültürel ürünler değil, ekolojik ürünler talep etmektedir, ve sosyo-ekonomik alan bu taleplere göre düzenlenmelidir. Bu nedenle, insanların ekolojik ihtiyaçlarını karşılayan, insan doğasına uygun gelişen ekoloji dostu bir çevrenin yaratılması sorunu günümüz insanın ekonomik etkinliklerinin ciddi bir yönü haline gelmiştir. Bunun sonucunda insanın emek faaliyetine yeni biçimler eklenmiştir. Bu yeni emek biçimleri insanın yaşamını ve toplumsal, ekonomik gelişimini sürdürmesi için ihtiyaç duy-duğu kullanım değerlerini sağlamak amacıyla yürütülen emek biçimleri-dir ve bu yeni emek faaliyeti doğayı korumayı, geliştirmeyi ve inşa etmeyi içermektedir. Bu ekolojik emek pratiği bazı ekolojik-iktisatçılar tarafından “insan pratiğinin yeni ve dördüncü temel biçimi” olarak tanımlanmaktadır.

Ekolojik-iktisadın bakış açısına göre günümüz dünyası üç önemli değişim yaşamaktadır, modern sanayi uygarlığı dediğimiz gerçeklik tıkanmış ve ekolojik uygarlık kendisini dayatmaktadır. Ekonomik yaşamın örüntüsü maddi ekonomiden bilgi ekonomisine dönüşmektedir; sonuncusu ekono-mik gelişme modeli sürdürülebilir olmayandan, ekolojik temelli sürdürüle-bilir gelişmeye doğru evrilmektedir. Bu anlamda Marksist ekolojik-iktisat çağdaş ekolojik-ekonomik toplumsal sürecin gereksinimlerine yanıt ver-mek için klasik iktisadı en az dört alanda reforma tabi tutmalıdır.Klasik İktisadın aşılması

Birincisi, ekonomideki işlevlere ve ekonomik büyüme tarzına baktığımız-da ekonomik sistemdeki girdi ve çıktıların doğal-ekolojik sınırlamalar yok sayılarak ele alındığı bakış açısı aşılmalıdır. Çünkü ekonomik büyümeyi artık maddi sermaye kıtlığı değil ekolojik sermaye ve ekolojik rezervlerin yetmezliği engeller hale gelmeye başlamıştır. Maddi ve ekonomik gelişme-yi sınırsız, bedelsiz bir biçimde geliştirebileceğimiz sınırsız doğal-ekolojik kaynaklar bulunmamaktadır. Doğanın taşıma kapasitesi de sınırsız değildir, atıklarımızı gelişigüzel doğaya boca edeceğimiz bir ekonomik döngü sürdü-rülemez haldedir. Doğadan alınan her şey yerine konulmalı ve doğal eko-lojik çevre sürekli bir biçimde telafi edilmeli ve kollanmalıdır. Dolayısıyla maddi zenginliklerin büyümesi, ekonomik büyüme, nüfus büyümesi an-cak sınırlı olabilir ve bu sınırlar doğal-ekolojik çevre tarafından belirlen-mektedir. Böylece ekolojik uygarlık çağının ana hatları ortaya çıkmaktadır. İkincisi, doğal-ekolojik gelişmenin ekonomik alan açısından dışsal olgu olduğu klasik iktisat yaklaşımı terk edilmelidir. Maddi sermaye, bilimsel-teknolojik yenileşme, kurumsal yenileşme teorileri sırasıyla iktisadın gözde

kategorileri haline gelmiş, fakat Marx’ın iktisadı dışında ekolojiyi içsel et-ken olan bir iktisadi teori–ne yazık ki – üretilememiştir. Üstelik 20.yüzyıl sosyalizmi de bu teorik körlüğün kurbanı olmuştur. Bütün bu teorilerin zaafı ekolojiyi ekonomiden soyutlamaları olmuştur. Bu anlamda ekolojik-iktisat ekolojik zenginleşmeyi içsel bir kaynak olarak öne çıkartmaktadır. Üçüncüsü, klasik iktisadi yaklaşıma göre pazar mekanizmasının mükem-melleştirilmesi, teknolojik gelişme her türlü sorunu baş edecek güçte gö-rülmektedir ve bu iki ilke sınırsız ekonomik etkinliği hedeflemektedir, bu iki ilkenin iktisada egemen olması, ekonomi ile ekoloji arasındaki bugünkü çatışmayı daha da derinleştirmektedir. Bu anlamda ekolojik-iktisat, pazar mekanizması ve teknoloji ilkelerinin olumsuz etkilerinin ekolojinin önceli-ği ilkesi ile düzeltmeye ve onarıma tabi tutulmasını savunmaktadır. Bunun anlamı ekolojik gelişmenin, başta ekonomi olmak üzere tüm diğer toplum-sal gelişmelerin temeli olarak kabul edilmesidir. Dördüncüsü, klasik iktisa-dın temel hipotezi olan ekonomik insan kategorisinin yerini ekolojik-top-lumsal (olan) ekonomik insan kategorisi almalıdır. Ekonomik insanın tüm amacı azami sosyo-ekonomik öz-çıkarın öznesi olarak, doğal-ekolojik çı-karları, diğer insanların çıkarlarını, toplumun çıkarlarını ve diğer halkların çıkarlarını çiğnemek anlamına gelmektedir ve çağın talepleri ile tamamen çelişmektedir.Marksist Ekolojik-İktisadın Teorileri

Yazar, Marksist ekolojik-iktisadın beş teorik dayanağı olduğunu savunmak-tadır, bunlar Marx ve Engels’in iktisadi teorilerinden ve onların yaratmış olduğu teorik sistemin çağdaş koşullarda yeniden üretilmesinin ürünleri-dir. Marksist Düalite teorisi, insanın, emek sürecinin, üretim sürecinin, metanın, meta ilişkisinin doğal-ekolojik yanını açıklamaktadır. Maddesel alışveriş teorisi insan ile doğa arasındaki en temel ilişkiyi, ekonomik sis-tem ile ekolojik sistem arasındaki en önemli bağlantıyı ve emek sürecinde gördüğümüz doğal-ekolojik ilişkiyi ifade etmektedir. Marx emeği şöyle ta-nımlamıştı: “Emek, öncelikle insan ile doğa arasındaki bir süreçtir, in-sanın kendisi ile doğa arasında maddesel alışverişi, kendi eylemi aracı-lığı ile başlattığı, düzenlediği ve kontrol ettiği bir süreçtir.”… “insan ile doğa arasındaki maddesel alışveriş üç biçimde belirir: Doğal maddesel alışveriş (metabolizma), toplumsal maddesel alışveriş ve bu iki döngü arasındaki maddi alışveriş”. Böylece bu teori ekolojik-iktisadın en önemli çıkış noktalarından birini oluşturmaktadır. Marksist bütünsel üretim teo-risi, beş tür üretim ve yeniden-üretimin organik birliğini açıklamaktadır: Maddi üretim araçlarının üretimi ve yeniden üretimi; manevi/entelektüel üretim; insanın bizzat kendisini üretmesi ve yeniden üretmesi; ekolojik-çevrenin üretimi ve yeniden üretimi; toplumsal ilişkilerin üretimi. genel üretici güçler teorisi, doğal-ekolojik üretici güçlerin tüm diğer üretici

güçlerin kaynağını oluşturduğunu açıklamaktadır. Böylece, insani üreti-ci güçler, manevi-entelektüel üretici güçler, maddi üretici güçler ve doğal üretici güçler-bu dört tür üretici güç, doğal-ekolojik üretici güçler teme-linde organik bir birlik oluşturmaktadır. Diğer anlamda doğal-ekolojik sis-temden kaynaklanan üretici güçler ile sosyo-ekonomik alandan kaynaklı üretici güçler organik bir birlik oluşturmaktadır. Sonuncusu, maddesel döngüler teorisine göre, doğal-ekolojik sistem ve sosyo-ekonomik alanın birliğinden oluşan nesnel dünyada, başlıca üç tür devinim bulunmaktadır: Birincisi, doğal dünya içindeki maddesel alışverişler, bunlar doğal maddele-rin döngüsel devinimleridir. İkincisi, insan toplumu içindeki yani insanlar arasındaki alışverişler, diğer deyişle sosyo-ekonomik alana dâhil olan eko-nomik maddelerin döngüsel devinimleridir; Üçüncüsü, insanın emek faa-liyeti üzerinden gerçekleşen insan ile doğa arasındaki maddesel alışveriştir. Bütün bu üç tür maddesel döngü organik ve iç içe geçmiş bir meta-sistem oluşturmaktadır. Örneğin sosyo-ekonomik alanda başlıca 3 madde dolaş-maktadır: Enerji, bilgi ve değerler ve bu döngüleri diğer döngülerden den ayırmak olanaksızdır. Kitapta Marx’ın ürünlerin geri-dönüşümlü ve kap-samlı kullanımı üzerine Kapital’de ortaya koyduğu görüşler ve çeşitli serma-ye döngüleri üzerine görüşleri bu teorinin kapsamı içinde tartışılmaktadır.Ekolojik-İktisat Bakış açısının İçselleştirilmesi

Kitabın son üç başlığı: Birincisi, ekolojik-iktisadın bakış açısından ekolojik uygarlık tartışmasını ve dört uygarlık bakış açısını, ikincisi Marksist sürdü-rülebilir ekonomik ve toplumsal gelişme teorisini ve bugün Çin’de egemen olan gelişme üzerine bilimsel bakış açısı doktrinini tartışmaktadır. Yazara göre 20.yüzyıl Marksizmi ve sosyalist bakış açısı Marx’ın ekolojik bakış açı-sını kavrayamamış ve Batı iktisadının, ekolojik çevreyi ikincil ve dışsal öğe gören, saf ekonomist yaklaşımının ötesine geçememiştir. Bu kavrayış hata-sının sonucunda ciddi ekolojik krizler baş göstermiş, Marx’ın değerli ekolo-jik mirası unutulmuş, hatta bazı hatalı pratikler teorileştirilmiştir. Çin’de bir dönem sloganlaştırılan “doğanın fethedilmesi teorisi“ bunun en açık beliri-mi olarak ortaya çıkmıştır. Bugün herhangi bir hakiki sosyalist gelişme ba-şarısı, gerçek sınavını ancak ekoloji ve sürdürebilir gelişme alanında pratiği ile diğer deyişle insan ile doğa ve ekonomi ile ekoloji arasındaki eşgüdümlü gelişmeyi sağlayabilmesi ile kanıtlayabilecektir. Okuyucu bu titiz ve yaratıcı eserde ekolojik-iktisadın teori ve pratiği üzerine zengin bir tartışmaya ka-tılmış olacaktır.

Cem Kızılçeç

YazarIN öNSözü

Çin dâhil olmak üzere dünyadaki Marksist iktisadi araştırmalar Marx ve Engels’in iktisadi teorilerini ekolojik perspektiften incelemek ko-nusunda yeterli çaba göstermemişlerdir. Aynı sorunu onların ekolojik düşüncelerinin iktisadi bakış açısı ile araştırılmasında da görebiliyoruz. Bu araştırmalardaki temel problem Marx’ın iktisat teorilerinin, salt ik-tisadi bir bakış açısı ile incelenmiş olmasıdır. J.Bellamy Foster ve diğer birçok Marksistler gibi biz de bu eğilimi ekonomizm olarak nitelemek-teyiz. Kanımızca bu durum Marx’ın iktisat teorileri sisteminden kalan miras içindeki ekolojik-iktisat üzerine olan düşüncelerin üzerinin örtül-mesinin ve unutulmasının temelini oluşturmuştur. Ayrıca, genel olarak Marksist araştırmacılar da yerli ve yabancı iktisatçılar dâhil olmak üzere onun ekolojik-iktisat üzerine görüşlerini, Marksist teorik sistemin ge-nel bütünlüğü içerisinde değerlendirememişlerdir. Bu yetersizlik bütün-sel Marksist teorik sistem ile ekolojik-iktisat teorileri arasındaki bağları kopartmakta, özellikle onun iktisat teorileri ile ekolojik-iktisat teorileri arasındaki içsel ve organik bağlar göz ardı edilmektedir. Bu iki kitaplık, dizinin 1. kitabı sözünü ettiğimiz sorunların aşılmasına ayrılmıştır.

Marx ve Engels’in eserlerinde, ekolojik-iktisat üzerine teoriler, iktisat, felsefe ve sosyalizm üzerine teoriler ve tarihsel materyalizm teorisi ve bunların yanı sıra doğal çevreye ilişkin teoriler bulunmaktadır. Marx, doğal çevre ile ilgili teorisinde insan, toplum ve doğa üçlüsü arasındaki ilişkileri, üretken emek sürecini ve aynı zamanda iktisadi teorilerini ve doğal çevreyi oldukça zengin bir biçimde tartışmıştır. Kanımca Marx’ın doğal çevre teorisini diyalektik, pratik, tarihsel ve materyalist bir teori olarak niteleyebiliriz. Bu doğal çevre teorisinin özgünlüğü insan, toplum ve doğa üçlüsü arasında diyalektik bir birlik ilişkisini öngörmesidir. Birinci kitapta Marx’ın genel teorik mirası içe-risindeki ekolojik-iktisadi düşüncelerini ele aldık, bir yandan yukarıdaki tez-lerimizi savunurken, diğer yandan ekolojik-iktisat bilimine bir giriş yapmış olduk. Kanımca Marx’ın ekolojik-iktisat teorisi ile onun doğa üzerine olan öğretisi ayrılmaz bir birliktelik oluşturmaktadır. Bu nedenle, Marx’ın ekolo-jik iktisat teorilerinin onun teorik sisteminin bütünselliği içerisinde temel bir yere sahip olduğunu söyleyebilirim. Marx’ın iktisat, felsefe, sosyoloji ve eko-loji üzerine olan düşüncelerinin sistematik bütünlüğü dikkate alındığında onun ekolojik-iktisat üzerine olan düşüncelerinin bulunmadığını savunmak

hem gerçekçi olmayacak hem de zamanımızın gereksinimleri göz ardı edil-miş olacaktır. Bununla birlikte ekolojik iktisadın Marksist sürdürülebilir ik-tisat teorisi ile güçlü bağlar içinde olduğunu da belirtmem gerekiyor.

İkinci kitabın birinci başlığı, Marksist iktisat ile ekolojik-iktisat arasın-daki organik bağı ele almaktadır. Bu kitaptaki diğer başlıklarda eko-lojik-iktisadın 5 önemli teorisi ele alınacak, İkili Kategoriler teorisi, Maddesel alışveriş (metabolizma) teorisi, Bütünsel üretim teorisi, genel üretici güçler teorisi, Maddesel Döngüler teorisi incelenecek-tir. Kitabın son başlıklarında ise Ekolojik-iktisadın bakış açısı ile yak-laşarak, Sürdürülebilir gelişme Teorisini, Ekolojik Uygarlık teorisini, Çin’in Marksistlerinin gelişmeye Bilimsel Bakış açısı Teorisini incele-yeceğiz. Bu iki kitapla umudumuz, ekolojik-iktisadın bağımsız bir bilim dalı haline gelmesi, Batı, Doğu, Kuzey ve Güney tüm dünya Marksist ve sol-kanat araştırmacılarının gelişen teorik diyaloglarının güçlenmesine katkıda bulunmaktır.

Liu Sihua, Eylül 2012