bab 1 – pengenalan · 2016. 1. 25. · bab 1 – pengenalan kepada perakaunan 1.1 pendedahan...

Nota Prinsip Perakaunan

Hakcipta : Cikgu Hashim b Jusoh (SMKA Melor)

1

BAB 1 – PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN 1.1 PENDEDAHAN KEPADA PENYATA KEWANGAN

Jenis-jenis Penyata Kewangan

Penyata kewangan terdiri dari Penyata Pendapatan dan Kunci Kira-kira

a) Penyata Pendapatan

Mengukur prestasi perniagaan bagi satu tempoh perakaunan

Maklumat terkandung ialah nama perniagaan, tajuk, butiran dan nilai hasil, butiran

dan nilai belanja dan keuntungan atau kerugian.

Contoh hasil ialah faedah diterima, komisen diterima

Contoh belanja ialah bayaran gaji, sewa, kadar bayaran, insurans

Untung bersih diperolehi bila hasil melebihi belanja sebaliknya rugi bersih bila

belanja melebihi hasil

Tajuk ” Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir........”

b) Kunci Kira-kira

satu penyata yang menunjukkan kedudukan kewangan sesebuah perniagaan

maklumat terkandung ialah nama perniagaan, tajuk, butiran dan nilai aset, butiran

dan nilai liability serta butiran dan nilai ekuiti pemilik

Contoh asset ialah premis, kenderaan perabot, stok, penghutang, wang tunai dan

wang dibank

Contoh liability (hutang) ialah pemiutang, pinjaman bank

Ekuiti pemilik merujuk kepada modal perniagaan

Pihak yang bertanggungjawab menyediakan penyata kewangan

1. Akauntan

2. Pengurus kewangan

3. Pengurus akaun

Pengguna Penyata Kewangan

Pengguna dalaman Pemilik perniagaan pemilik boleh mengetahui

prestasi perniagaannya samada

untung atau rugi

pemilik boleh mengetahui

punca hasil dan bagaimana ia

dibelanjakannya

Pihak pengurusan rujukan semasa mengawal dan

merancang aktiviti perniagaan

merangka strategi untuk

meningkatkan keuntungan

Pengguna Luaran Bank menilai kemampuan peniaga

untuk membayar hutang

pinjaman

Pemiutang menilai kemampuan peniaga

untuk membayar hutang jika



2

menjual secara kredit / untuk

mengelak hutang lapuk

Kerajaan (LHDN) mentaksir cukai pendapatan

yang dikenakan kepada

peniaga

Pelabur (pemegang saham) menilai kemampuan

perniagaan sebelum membuat

keputusan melabur

1.2 SEJARAH PERAKAUNAN

Falsafah Perakaunan Islam dan Konvensional

Falsafah Perakaunan Islam Falsafah Perakaunan Konvensional

- Perakaunan dalam bahasa Arab ialah al-

Muhasabah / al-hisab

- Penegasan kepada pergerakan wang

masuk dan wang keluar

- Prinsip diambil dari Al-Quran dan as

Sunnah serta menitikberatkan soal halal

dan haram

- Prinsip dan hukum tidak boleh diubah

kecuali caranya (melalui ijtihad)

- Penekanan kepada factor muamalat iaitu

keperluan masyarakat tidak boleh

diketepikan dalam menentukan matlamat

ekonomi

- Ini mengelakkan ujud kesan moral yang

memudaratkan

- Perakaunan sebagai proses

mengenalpasti, mengukur dan

menyampaikan maklumat ekonomi

- Hanya mengukur urusniaga yang ada

nilai kewangan sahaja

- Prestasi perniagaan hanya dikaitkan

dengan keuntungan

- Semakin tinggi keuntungan maka

dikatakan prestasi kerja pengurusannya

lebih baik

Konsep Pendedahan vs Konsep Penemuan

Konsep Pendedahan Konsep Penemuan

- Menekankan semua maklumat penting

perlu didedahkan tanpa ada

disembunyikan

- Nilai dalam laporan kewangan kena tepat

dan benar-benar berlaku

- Maklumat tambahan yang relevan tapi

dibentangkan dalam laporan kewangan

perlu dinyatakan sebagai nota tambahan

- Maklumat hanya boleh didedahkan

apabila dipersoalkan oleh pihak luar /

pihak ketiga

- Sebarang kekurangan hendaklah diatasi

dengan jujur dan tepat apabila

dibangkitan oleh mereka

-

- Dalam Islam, factor halal haram dan kesan

moral terhadap masyarakat diambilkira

- Kekurangan dan kesilapan perlu

didedahkan dengan jujur kerana

dipersoalkan diakhirat

- Mengambil kira hanya factor yang boleh

diukur dengan nilai ekonomi

- Pendedahan kesilapan maklumat laporan

kewangan hanya dimaklumkan apabila

dipersoalkan



3

- Kemungkinan penyelewengan adalah kecil

kerana factor keimanan kepada Tuhan

- Penyelewengan akan berlaku kerana

mungkin dipengaruhi oleh ganjaran yang

lumayan

Falsafah Pelaporan Kos Sejarah Dan Nilai Saksama

Pelaporan Kos sejarah Pelaporan Nilai Saksama

- Kos asset bukan semasa dalam KKK

dilaporkan mengikut kos asal dibeli bukan

nilai semasa

- Pelaporan nilai asset bukan semasa

adalah mengikut nilai buku asset

berkenaan (harga pasaran)

Proses Perakaunan

Manual Berkomputer

- Merekod pelbagai maklumat ke buku

perakaunan (jurnal, lejar dan buku tunai)

oleh tenaga manusia

- Kerja-kerja terlibat seperti merekod

urusniaga, mengira dan memindahkan

baki dan penyediaan penyata kewangan

- Ianya rumit , memerlukan tenaga manusia

yang ramai dan memakan masa

- Kemungkinan kesilapan berlaku adalah

tinggi

- Kerja perakaunan melibatkan

penggunaan computer dan perisian

teknologi maklumat

- Hanya melibatkan kerja memasukkan

data atau maklumat sumber dokumen

sahaja

- Diproses secara automatic sehingga

kepada penyediaan dokumen

- Lebih cekap, mudah dan cepat

- Hasil lebih kemas, lengkap

Perakaunan Sebagai Profesion

- Profesion adalah pekerjaan yang memerlukan pelajaran tinggi dan latihan yang tinggi

- Berkemampuan dan kemahiran yang cekap, beretika dan bertanggungjawab

-

Akauntan Sebagai Pemimpin

- Akaun sebagai orang yang mengurus dan mengawasi penyediaan kira-kira kewangan

bertanggungjawab menyedia laporan kewangan dari masa kesemasa

- Sebagai pembuat keputusan, akauntan perlu mengambil kira kesan keputusan yang

dibuatnya terhadap perniagaan, pekerja dan masyarakat

- Akauntan perlu bertindak sebagai pemimpin yang berakauntabiliti kepada pihak dalaman

dan luaran

- Perlu mempunyai cirri-ciri akauntabiliti, jujur, amanah, komited, dedikasi sabar dan

berintegriti.

Keperluan Kod Etika Profesion Perakaunan

- Sebagai panduan kepada akauntan untuk mengekalkan akauntabilitinya sebagai seorang

yang professional

- Etika tersebut termasuklah:

i. menghayati prinsip keadilan dan kebenaran

ii. berkelakuan secara professional dan mengekalkan standard proffesionalnya semasa

bertugas



4

iii. dilarang mendedahkan maklumat kerjanya kepada pihak yang tidak berkaitan

kecuali melibatkan perundangan

iv. mengamalkan urustadbir yang baik

Badan-badan perakaunan di Malaysia

1. Institut Akauntan Awam Bertauliah Malaysia(MICPA) – memajukan profesion perakaunan di

Malaysia dengan memberi latihan dan peperiksaan

2. Institut Akauntan Malaysia (MIA) – mendaftar akauntan bertauliah Malaysia

3. Lembaga Piawaian Perakaunan Malaysia (MASB)– memaju dan menerbitkan piawaian

perakaunan Malaysia

Perbezaan Antara Simpankira Dan Perakaunan

Simpankira Perakaunan

- Proses awal perakaunan

- satu kemahiran mengelas dan merekod

urusniaga secara bersistem

- menyediakan maklumat kepada akauntan

bagi melaksanakan proses kewangan

- mempunyai skop yang lebih luas

- membabit proses mengelas,

merekod, mentafsir, melapor dan

menganalisis maklumat kewangan

- menyediakan maklumat kewangan

membolehkan pihak tertentu

membuat keputusan, perbandingan

dan perancangan

Bentuk Organisasi Perniagaan

Bentuk Ciri-ciri

Milikan Tunggal 1. dimiliki dan diuruskan oleh seorang individu sahaja

2. Modal kecil yang disumbangkan oleh pemilik itu sendiri

3. Ditubuh dibawah Akta Pendaftaran Perniagaan 1956

4. Keuntungan dan kerugian ditanggung pemilik itu sendiri

5. Menanggung liability tidak terhad – pemilik kena menggunakan

asset peribadi untuk membayar hutang perniagaan jika asset

perniagaan tidak mencukupi

6. Entiti pemilik dan perniagaan adalah terpisah (entity berasingan)

7. Cukai dikenakan mengikut kadar cukai pendapatan perseorangan

8. Dibubarkan apabila pemilik meninggal dunia

Perkongsian 1. Berkongsi 2 hingga 20 orang tetapi perkongsian badan professional

boleh sehingga 50 orang

2. Pekongsi menyumbang modal, idea dan kepakaran bersama

menguruskan perniagaan

3. Ditubuh mengikut Akta Perkongsian 1961

4. Tonggak perkongsian ialah Ikatan Perkongsian iaitu perjanjian

bersama pekongsi meliputi cara perniagaan dijalankan,

pembahagian kuasa.

5. Liabiliti tidak terhad



5

6. Keuntungan dan kerugian ditanggung antara pekongsi mengikut

persetujuan

7. Tiap-tiap pekongsi dikehendaki membayar cukai pendapatan

perseorangan

8. Perkongsian akan dibubarkan apabila pekongsi meninggal dunia,

muflis atau arahan mahkamah

Syarikat Berhad

1. Ditubuh dibawah Akta Syarikat 1965 dan mesti berdaftar dengan

SSM

2. Terdiri syarikat berhad dan syarikat sendirian berhad

3. Bilangan ahli syarikat berhad ialah dua hingga tidak terhad tetapi

syarikat sendirian berhad ahlinya setakat 50 orang yang terdiri dari

pemegang saham

4. Pengurusan syarikat ditadbir oleh Lembaga Pengarah yang dilantik

dalam mesyuarat agong

5. Liabiliti pemegang saham adalah terhad setakat modal yang

dilaburkan – tidak melibatkan asset peribadi pemegang saham untuk

membayar hutang

6. Sekira syarikat untung pemegang saham akan mendapat dividend an

bonus

7. Syarikat adalah badan berterusan dan ujud buat selama-lamanya

8. Cukai dikenakan keatas syarikat dan tinggi berbanding milikan

tunggal atau perkongsian

Koperasi 1. Ditubuh oleh sekumpulan individu secara sukarela untuk tujuan

melindungi kepentingan dan kebajikan bersama

2. Dtitubuh dibawah Akta Koperasi 1993

3. Bilangan ahli (pemegang saham) minimum ialah 50 orang dan tiada

had maksimum

4. Modal diperolehi dari penjualan saham kepada ahli

5. Ahli menanggung liability terhad

6. Ditadbir Ahli Lemabaga Koperasi (ALK) yang dipilih semasa

mesyuarat agong

1.4 Perbezaan Antara Simpankira Dan Perakaunan

Simpankira – merekod semua urusniaga secara tepat dan sistematik berdasarkan system catatan

bergu

Perakaunan – proses penyediaan maklumat kedudukan kewangan sesebuah perniagaan

Simpankira Sebagai Asas Perakaunan

- Simpankira melibat proses mengenalpasti dan merekod urusniaga

- Perakaunan melibat proses mengenalpasti dan merekod urusniaga, mentaksir,

menganalisis, melaporkan dan merancang



6

Simpankira Perakaunan

- Skop kecil dan proses awal perakaunan

- satu kemahiran mengenalpasti dan

merekod urusniaga secara bersistem

secara catatan bergu

- menyediakan maklumat kepada akauntan

bagi melaksanakan proses kewangan

seterusnya

- mempunyai skop yang lebih luas

- membabit proses mengenalpasti dan

merekod, mentaksir, melapor

,menganalisis dan merancang maklumat

kewangan

- menyediakan maklumat kewangan

membolehkan pihak tertentu membuat

keputusan, perbandingan dan

perancangan

Sub bidang Perakaunan

Perakaunan kewangan

- proses perakaunan melibatkan keputusan perniagaan seperti untung rugi, aliran wang

masuk dan keluar

- tujuan utama adalah membekalkan maklumat perakaunan kepada pengguna luaran

Perakaunan Pengurusan

- proses perancangan, kawalan, membuat keputusan dan pengurusan syarikat

- maklumat yang disediakan digunakan untuk pengguna dalaman yang terlibat dengan

proses diatas

Audit

- aktiviti pemeriksaan dokumen perniagaan bagi mengesahkan urusniaga tersebut benar-

benar berlaku

- memastikan rekod perakaunan disediakan mengikut piawaian dan peraturan

Percukaian

- meliputi nasihat, perancangan dan penyediaan penyata cukai

Sistem Maklumat Cukai

- system untuk menjanakan maklumat perakaunan dan mempunyai rangkaian yang

berhubungan dengan maklumat perakaunan yang lain

- menghubungkan pusat pemprosesan data perakaunan dan maklumat pengurusan



7

1.5 Persekitaran Perakaunan di Malaysia

MACPA

(MICPA)

Institut Akauntan

Awam Bertauliah

Malaysia

memberikan latihan dan peperiksaan kepada akauntan

MIA Institut Akauntan

Malaysia

memperkembang profesion perakaunan di Malaysia

selain pendaftar akauntan bertauliah

MASB Lembaga Piawaian

Perakaunan Malaysia

membangun dan menerbitkan standard perakaunan di

Malaysia, menentukan garis panduan menyediakan

laporan kewangan

CIMA Chartered Institute of

Management

Acconutant

melahirkan akauntan professional yang mahir

mengurus dan mentadbir perniagaan

ACCA Association Of

Chartered Certified

Accountant

- sokongan kepada ahli dan pelajar dalam karier

perakaunan

- pendedahan tentang peraturan dan undang-

undang berkaitan amalan perakaunan

Konsep dan Prinsip Asas Perakaunan

Konsep Huraian

Wang sebagai ukuran - semua urusniaga perniagaan direkodkan dalam unit wang iaitu RM

- hanya factor dalam ukuran wang sahaja direkodkan dan nilai

matawang adalah malar

Prinsip Catatan Bergu - setiap urusniaga direkodkan dua kali iaitu satu akaun didebitkan dan

satu akaun dikreditkan dengan jumlah yang sama

- contoh: jual barangniaga secara kredit kepada Suffian maka Akaun

Suffian didebit dan Akaun Jualan dikreditkan

Entiti Berasingan - sesebuah perniagaan dianggap sebagai satu unit yang tersendiri

yang terpisah daripada pemiliknya

- hanya urusniaga berkaitan perniagaan sahaja direkodkan dalam buku

perniagaan

- akaun modal adan akaun ambilan dibuka untuk merekodkan

urusniaga antara pemilik dan perniagaannya

Tempoh perakaunan - konsep ini membahagikan jangkahayat perniagaan kepada tempoh

tertentu seperti sebulan, suku tahun, setengah tahun atau setahun

bagi membolehkan maklumat perakaunan dilaporkan pada tempoh

tertentu

Konsep Kos Sejarah - perekodan urusniaga dalam buku akaun hendaklah dibuat

berasaskan kos belian pada tarikh tertentu

- kos sejarah tak akan berubah walaupun nilai pasarannya berubah

Usaha yang

berterusan

- sesebuah perniagaan diandaikan terus beroperasi untuk satu tempoh

masa yang tidak terbatas

- asset yang dimiliki akan terus digunakan untuk menghasilkan

pendapatan



8

Asas Perakaunan

Akruan

- dalam menentukan keuntungan perniagaan , hasil yang diprolehi

hendaklah ditolak dengan perbelanjaan untuk memperolehi hasil

tersebut dalam tempoh itu

- setiap perbelanjaan yang berlaku dlm tempoh itu mesti direkodkan

walaupun belanja itu belum dibayar

Ketekalan - penggunaan kaedah perakaunan tidak harus diubah dari satu

tempoh perakaunan kesatu tempoh perakaunan yang lain

- contohnya jika kaedah pengiraan susutnilai kenderaan adalah

mengikut kaedah garislurus maka kaedah yang sama digunakan

untuk tempoh perakaunan akan datang

Materialiti

- perbelanjaan boleh bersifat kebendaan (material) atau bukan

kebendaan (immaterial) bergantung kepada saiz firma dan

pertimbangan kepada kepentingan perbelanjaan tersebut

- segala yang dianggap material sahaja akan direkodkan dalam

penyata kewangan kerana ia memberi kesan kepada pembaca

penyata kewangan

- contohnya mesin kira berharga RM30 direkod sebagai asset

(material) bagi perniagaan kecil , manakala bagi perniagaan besar

dianggap tidak material dan ia tidak dimasukkan dalam kunci kira-

kira

Konservatisme - hanya jangkaan kerugian sahaja yang diambilkira sebagai belanja

dalam penyata pendapatan tetapi tidak bagi jangkaan keuntungan

- contoh jangkaan keuntungan RM100 juta dari satu projek pembinaan

tidak boleh dilapor dalam penyata kewangan sehingga ia benar-

benar telah diperolehi

Pelaporan berasaskan

nilai saksama

- nilai dilaporkan dalam penyata kewangan perlu diselaras mengikut

harga semasa (dimana kos sejarah tidak tepat)

- Nilai saksama dalam Kunci Kira-kira memberikan gambaran lebih

jelas dan terkini yang berguna bagi pelabur untuk membuat

penilaian

Ciri Kualitatif Penyata Kewangan

Kebolehfahaman maklumat dalam penyata kewangan boleh difahami oleh pengguna

penyata kewangan

pengguna boleh membuat keputusan lebih baik jika memahami

kandungan penyata kewangan

Relevan keupayaan penyata kewangan dalam mempengaruhi keputusan yang

diambil oleh pengguna penyata kewangan

Kebolehpercayaan penyata kewangan bebas daripada sebarang kesalahan fakta, fakta tanpa

bukti, tidak bersifat berat sebelah

Kebolehbandingan penyata kewangan mesti dapat dibandingkan mengikut jangkamasa untuk

mengetahui kedudukan kewangan dan pencapaian syarikat

Ketepatan masa sesuatu maklumat dapat diperoleh semasa maklumat tersebut diperlukan



9

Kitaran Perakaunan

Dokumen

Perniagaan

Catatan Penutup

Penyata Kewangan

Imbangan Duga

Terselaras

Pelarasan

Imbangan Duga

Lejar

Buku Catatan

Pertama



10

BAB 2 : KLASIFIKASI AKAUN : ASET, LIABILTI,

EKUITI PEMILIK, HASIL ,BELANJA DAN AKAUN

KONTRA

1. PENGERTIAN DAN PENGKELASAN

Aset

harta yang dimiliki dan digunakan untuk menjalankan perniagaan

berbentuk ketara (premis, kenderaan, perabot, alatan pejabat, tunai , wang dibank) dan

tidak ketara (hakcipta dan paten)

Pengelasan aset

Aset Bukan Semasa Aset Semasa

Asset yang dibeli bukan untuk dijual

tetapi digunakan dalam perniagaan

Contoh: tanah, premis, alat pejabat,

kenderaan, perabot, lengkapan

Asset yang dapat ditukar ke bentuk

wang tunai dalam jangka pendek

(kurang satu tahun perakaunan)

Contoh: tunai, wang dibank,

penghutang, stok, belanja terdahulu,

hasil terakru

Liabiliti

Hutang perniagaan dengan pihak luar

Pengelasan liabiliti

Liabiliti Bukan Semasa Liabiliti Semasa

Hutang yang perlu dibayar balik dalam

jangka panjang (melebihi satu tahun)

Contoh: pinjaman bank, gadaijanji

Hutang yang perlu dibayar dalam

jangkapendek iaitu kurang dari satu

tahun tempoh perakaunan

Contoh: pemiutang, overdraf bank,

belanja terakru, hasil terdahulu



11

Ekuiti Pemilik

Hutang pihak perniagaan kepada pemiliknya kerana meminjamkan wang sebagai modal

untuk memulakan perniagaan

Modal yang dilabur oleh pemilik dianggap sebagai hutang kepada perniagaan

Ekuiti pemilik adalah tuntutan pemilik terhadap asset perniagaannya

Komponen Ekuiti Pemilik

1. Modal – samada ketika memulakan perniagaan atau modal tambahan

2. Untung bersih atau rugi bersih perniagaan

Hasil

Pendapatan perniagaan berbentuk wang yang diterima atau akan diterima pada masa akan

datang daripada jualan barangniaga atau perkhidmatan yang ditawarkan

Pengelasan Hasil

Hasil Kendalian Hasil Bukan Kendalian

Hasil diperoleh daripada kegiatan utama

perniagaan

Hasil kendalian bagi perniagaan

dagangan ialah jualan barangniaga

manakala bagi perniagaan perkhidmatan

ialah hasil dari perkhidmatan yang diberi

kepada pelanggan

Hasil lain yang diterima yang tidak

berkaitan dengan aktiviti utama

perniagaan

Contoh terima sewa dari penyewaan

premis, terima faedah dari simpanan

bank, terima dividen dari pelaburan,

untung daripada pelupusan aset

bukan semasa

BELANJA

Kos barangan atau perkhidmatan yang digunakan dalam proses memperoleh hasil sama

ada yang dibayar atau yang akan dibayar

Pengelasan belanja

Belanja Kendalian Belanja Bukan Kendalian

Belanja yang terlibat semasa menjalankan

aktiviti utama perniagaan

Contoh belian barangniaga, kos

angkutan, belanja iklan, bayaran insurans,

upah, gaji, sewa premis, belanja

susutnilai, hutang lapuk

Belanja tidak berkaitan dengan

pengendalian harian perniagaan

Contoh : rugi akibat jualan asset

bukan semasa, rugi akibat banjir ,

kecurian, gempa bumi

Ekuiti Pemilik = Modal awal + Untung Bersih - Ambilan



12

AKAUN KONTRA

Akaun yang kesannya berlawanan dengan akaun induk

Akaun kontra akan mengurangkan nilai dalam nilai induk

Tujuan utama adalah untuk memperoleh nilai bersih bagi akaun induknya

Contoh akaun diskaun diberi mengurangkan akaun induk iaitu akaun jualan

Akaun kontra Akaun induk

Akaun Pulangan Jualan Akaun Jualan

Akaun Diskaun diberi Akaun Jualan

Akaun Pulangan Belian Akaun Belian

Akaun Diskaun diterima Akaun belian

Akaun Susutnilai terkumpul Akaun Aset Bukan Semasa

Akaun Peruntukan Hutang Ragu Akaun penghutang

Akaun Ambilan Akaun modal

CARTA AKAUN

Satu sistem penyenaraian akaun dalam lejar mengikut klasifikasi akaun

Biasanya melibatkan perakaunan berkomputer

Akaun-akaun dikelaskan mengikut klasifikasinya dengan menggunakan sistem pengkodan

Fungsi Carta Akaun

Sebagai tapak untuk menukarkan nama, menambah akaun dan memberikan maklumat

tambahan kepada akaun yang ditambah

Penyediaan Carta Akaun

Contoh carta akaun:

Aset

Kod Item Nama Akaun

1000/000 Aset Bukan Semasa

1000/010 Kenderaan

1000/011 Susutnilai terkumpul kenderaan

1000/020 Perabot

2000/000 Aset Semasa

2000/010 Penghutang

2000/020 Stok

2000/030 Tunai

Liabiliti

Kod Item Nama Akaun

3000/000 Liabiliti Semasa

3000/010 Pemiutang

3000/011 Pembekal Linda

1000/012 Pembekal Yap



13

Inventori

Barangniaga yang dimiliki dengan tujuan untuk dijual semula

Bagi perniagaan barangan, inventorinya barangniaga/stok

Bagi perkilangan, inventorinya ialah bahan mentah, kerja dalam proses dan barang siap

Dikategorikan sebagai aset semasa

Kaedah Penilaian Inventori

1. Sistem inventori berkala

Kos inventori barangniaga dikira secara fizikal pada akhir tempoh perakaunan

Operasi perniagaan dihentikan seketika untuk tujuan pengiraan

Diamalkan perniagaan bersaiz kecil, sederhana yang barangniaga berharga rendah

2. Sistem inventori berterusan

Rekod terperinci disimpan untuk mengesan inventori masuk dan keluar

Kos barangan dijual ditentukan pada masa jualan berlaku

Rekod pergerakan inventori disediakan secara berterusan melalui kad inventori

Diamalkan perniagaan besar spt pasaraya

Menggunakan kaedah automasi komputer

Mesin daftar tunai dirangkai secara automatik dengan sistem inventori

Pergerakan stok dikesan secara online

Persamaan Perakaunan

Tanpa melibatkan hasil dan belanja

Mengambilkira hasil dan belanja

Sistem Catatan Bergu

Setiap urusniaga melibatkan dua catatan iaitu satu akaun didebitkan dan satu akaun

dikreditkan dengan jumlah yang sama

Peraturan catatan bergu

Jenis Akaun Debit Kredit

Aset Bertambah Berkurang

Liabiliti Berkurang Bertambah

Ekuiti Pemilik Berkurang Bertambah

Hasil Berkurang Bertambah

Belanja Bertambah Berkurang

Aset = Liabiliti + Ekuiti pemilik

Aset = Liabiliti + Modal + Hasil - Belanja



14

FORMAT PENYATA PENDAPATAN Perniagaan Syok

Penyata Pendapatan Bagi Tahun Berakhir 31 Disember 2011

Jualan XX (-) Pulangan jualan / masuk XX Diskaun diberi XX XX

Kos Jualan XX Stok awal XX Belian XX (-) Pulangan Belian / keluar XX Diskaun diterima XX

XX (+) Angkutan masuk XX Duti impot / Cukai belian XX XX

XX (-) Stok akhir XX

KOS JUALAN XX

UNTUNG KASAR XX (+) Hasil Sewa diterima XX Komisen diterima XX Dividen diterima XX Faedah simpanan tetap XX Hutang lapuk terpulih XX Pengurangan peruntukan hutang ragu XX XX

XX (-) Belanja Angkutan keluar XX Gaji dan upah XX Alatulis XX Insurans XX Sewa XX Belanja am XX Faedah atas pinjaman XX Belanja pos XX Iklan / promosi XX Hutang lapuk XX Pertambahan peruntukan hutang ragu XX Belanja susutnilai kenderaan XX XX

UNTUNG BERSIH XX



15

FORMAT KUNCI KIRA-KIRA (PENYATA) Perniagaan Syok

Kunci Kira-kira pada 31 Disember 2006

Aset Bukan Semasa Kenderaan (kos) XX (-) Susutnilai terkumpul kenderaan XX XX

Perabot XX (-) Susutnilai terkumpul perabot XX XX

Alat pejabat XX Premis XX Tanah XX

XX Aset Semasa Tunai XX Bank XX Stok akhir XX Penghutang XX (-) Peruntukan Hutang Ragu XX XX

Belanja terdahulu XX Hasil Terakru XX

XX (-) Liabiliti Semasa Pemiutang XX Overdraf bank XX Belanja terakru XX Hasil terdahulu XX XX

MODAL KERJA XX

XX

Ekuiti Pemilik Modal awal XX (+) Untung bersih XX

XX (-) Ambilan XX

XX Liabiliti Bukan Semasa Pinjaman bank XX

XX



16

FORMAT T Perniagaan Syok

Akaun Perdagangan, Untung Dan Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2007

Stok awal XX Jualan XX Belian XX (-) Pulangan Jualan XX (-) Pul Belian XX (-) Diskaun diberi XX XX

(-) Diskaun diterima XX

XX (+) Ang masuk XX Duti /Cukai belian XX Insurans belian XX XX

XX (-) Stok akhir XX

Kos jualan XX Untung kasar h/b XX

XX XX

Untung kasar b/b XX Angkutan keluar XX Sewa diterima XX Gaji dan upah XX Komisen diterima XX Alatulis XX Dividen diterima XX Insurans XX Sewa XX Faedah simpanan tetap XX Belanja am XX Hutang lapuk terpulih XX Faedah atas pinjaman XX Pengurangan P.H.Ragu XX XX

Belanja pos XX Iklan / promosi XX Hutang lapuk XX Pertambahan P.H.Ragu XX Bel.susutnilai kenderaan XX XX

Untung kasar XX

XX XX



17

FORMAT T (KUNCI KIRA-KIRA) Perniagaan Syok

Kunci Kira-kira pada 31 Disember 2008

Aset Bukan Semasa Ekuiti Pemilik Kenderaan (kos) XX Modal awal XX (-) Susutnilai terkumpul XX XX (+) Untung bersih XX

XX Perabot XX (-) Ambilan XX

(-) Susutnilai terkumpul XX XX XX

Alat pejabat XX Liabiliti Semasa Premis XX Pemiutang XX Tanah XX Overdraf bank XX Belanja terakru XX Aset Semasa Hasil terdahulu XX XX

Tunai XX Bank XX Stok akhir XX Liabiliti Bukan Semasa Penghutang XX Pinjaman bank XX (-) P.H. Ragu XX XX

Belanja terdahulu XX Hasil Terakru XX

XXX XXX



18

Bab 3 :Dokumen Perniagaan Sebagai Sumber

Rekod Perakaunan Fungsi Dokumen Perniagaan

1. Sebagai sumber rekod perakaunan

2. Dijadikan bukti bagi berlakunya sesuatu urusniaga

3. Sebagai rujukan pada masa depan

4. Menyediakan maklumat tentang sesuatu urusniaga

5. Mengingatkan peniaga tentang hutang dalam urusniaga

Jenis dokumen perniagaan

1. Sebelum proses urusniaga – surat tanya, surat jawapan, sebutharga, katalog

2. Semasa proses urusniaga – pesanan belian, nota serahan, invois, nota debit, nota kredit,

keratan cek, slip daftar tunai, cek, slip bank, slip pindahan wang

3. Selepas proses urusniaga – penyata akaun, resit

Dokumen Rujukan

(perlu difailkan sahaja)

Dokumen Sumber Maklumat

(perlu kerja perekodan dalam buku perakaunan)

1. Pesanan belian

2. Surat tanya

3. Sebutharga

4. Nota serahan

1. Bil tunai

2. Cek

3. Keratan cek

4. Resit

5. Penyata gaji

6. Slip daftar tunai

7. Slip bank

8. Makluman debit

9. Makluman kredit

10. Memo

11. Invois

12. Nota debit

13. Nota kredit

14. Bil bayaran

15. Slip pindahan wang

16. Folio pelanggan



19

Jenis dan fungsi dokumen pernaigaan

DOKUMEN FUNGSI

Borang Pesanan Dihantar oleh pembeli kepada penjual untuk membuat pesanan

Tidak dicatat dalam mana-mana buku perakaunan

Invois Dokumen digunakan dalam urusniaga jualan dan belian kredit

Direkodkan dalam Jurnal Belian dan Jurnal Jualan

Terdapat butiran penting termasuk :

i. Angkutan dibayar

- penjual menanggung kos pengangkutan

ii. Diskaun niaga

- potongan diberi dalam harga senarai jika belian dalam kuantiti

yang banyak

iii. Diskaun tunai

- potongan daripada jumlah bayaran jika dibuat dalam tempoh

tertentu (segera)

iv. K.& K.diK

- sebarang kesilapan dan ketinggalan hanya boleh dibetulkan

melalui nota debit dan nota kredit

Nota Debit dokumen dihantar penjual kepada pembeli

menambah bayaran yang terkurang caj dalam invois asal

invois tambahan yang akan menambahkan hutang pembeli kepada

penjual

Sebab-sebab invois terkurang caj:

i. Catatan tertinggal dalam invois spt caj angkutan, belanja pos, caj

peti barang

ii. Invois terkurang caj kerana kesilapan pengiraan

iii. Faedah dikenakan kerana pembeli lewat menjelaskan bayaran

iv. Caj tambahan akibat pertukaran barang

Direkod dalam Jurnal Jualan jika nota debit salinan atau Jurnal Belian

jika nota debit salinan

Nota Kredit Dokumen yang dihantar penjual kepada pembeli

Mengurangkan jumlah hutang dibayar disebabkan:

1. pembeli memulangkan bekas kosong yang dicaj dalam invois

2. pembeli memulangkan barang rosak, salah jenama

3. berlaku pengiraan dalam invois yang terlebih kira

4. Elaun atau komisen diberikan kepada pembeli

Dicetak berwarna merah

Nota Kredit asal direkodkan dalam Jurnal Pulangan Belian manakala

Nota Kredit salinan direkodkan dalam Jurnal Pulangan Jualan

Penyata Akaun Senarai semakan untuk mengingatkan penghutang tentang bayaran

hutangnya

Menunjukkan urusniaga yang berlaku antara pembeli dan penjual bagi

bulan berkenaan

Cek Kaedah pembayaran yang selamat kerana risiko kecurian dan

penyelewengan dapat diatasi

Direkod dalam Jurnal Pembayaran tunai / Buku Tunai



20

Keratan Cek Dokumen rujukan menunjukkan bayaran dibuat dengan cek

Direkod dalam Buku Tunai / Jurnal Pembayaran tunai

Resit Dikeluarkan sebagai bukti akuan penerimaan tunai/cek

Resit asal menunjukkan peniaga telah membuat pembayaran manakala

resit rasmi salinan adalah bukti peniaga menerima bayaran

Direkod dalam Buku Tunai / Jurnal Penerimaan dan Pembayaran Tunai

Slip Bank Bukti peniaga membuat penyimpanan wang tunai / cek

Slip asal adalah simpanan bank manakala salinan adalah untuk peniaga

sebagai maklumat untuk direkodkan

Direkod dalam buku tunai / Jurnal Penerimaan Tunai

Makluman Debit Dokumen / penyata yang dikeluarkan oleh bank untuk memaklumkan

kepada peniaga bahawa akaunnya telah didebit atau dikurangkan

sejumlah tertentu dan sebabnya

Peniaga mungkin dikenakan caj terhadap cek tak laku , bayaran buku

cek, faedah atas overdraf atau bank membuat pembayaran bagi pihak

peniaga (perintah sedia ada) spt premium insurans, yuran kelab,

ansuran pinjaman, cukai Hasil Dalam Negeri

Direkodkan dalam Buku Tunai/ Jurnal Pembayaran Tunai

Makluman Kredit Dokumen yang dikeluarkan oleh bank untuk memaklumkan kepada

peniaga bahawa akaunnya dikreditkan atau ditambahkan sejumlah

tertentu dan sebabnya

Peniaga mungkin menerima dividen pelaburan, faedah simpanan atau

menerima bayaran dari penghutang melalui akaun bank ( pindahan

kredit)

Direkodkan dalanm buku tunai / Jurnal Penerimaan Tunai

Bil Tunai Apabila peniaga membeli secara tunai beli, beliau diberi bil tunai asal

manakala jika beliau menjual secara tunai, bil tunai salinan adalah

dokumen buktinya

Direkodkan dalam buku tunai atau Jurnal Penerimaan dan Pembayaran

tunai

Slip Daftar Tunai Slip dikeluarkan melalui mesin daftar tunai penjual apabila pembeli

membayar secara tunai

Tiada nama pembeli

Direkod dalam Jurnal Penerimaan Tunai (salinan penjual) dan Jurnal

Pembayaran Tunai (slip asal)

Baucer

Pembayaran

Dokumen sokongan bahawa pembayaran telah dibuat samada bayar

belanja perniagaan, bayaran hutang atau sebagainya

Direkodkan dalam buku tunai / Jurnal Pembayaran Tunai

Memo Dokumen sokongan / dalaman bagi urusniaga berlaku antara pemilik

dengan perniagaannya

Digunakan apabila peniaga membuat ambilan wang, barangniaga ,

membawa masuk aset sebagai modal tambahan

Direkodkan dalam Jurnal Pembayaran Tunai / Buku Tunai (bagi ambilan

tunai), lain-lain urusniaga direkod dalam Jurnal Am

Penyata Gaji Dokumen disediakan oleh majikan kepada pekerja

Bukti bayaran gaji telah dibuat (melibatkan pembayaran gaji terus



21

keakaun bank melalui pindahan kredit)

Direkod dalam Buku Tunai / Jurnal Pembayaran Tunai

Folio Pelanggan Penyata yang menunjukkan rekod bayaran satu caj perkhidmatan

seperti sektor perhotelan

Berfungsi sebagai resit penerimaan wang daripada pelanggan

Salinan asal diberi kepada pelanggan dan salinan disimpan oleh

peniaga

Direkodkan dalam Buku Tunai, Jurnal Penerimaan/Pembayaran Tunai

Bil bayaran Bil dibekalkan oleh pembekal perkhidmatan

Bil telefon, air, letrik, ASTRO, internet dlll

Dijelaskan dengan cek/tunai dan keratan bil akan dikembalikan kepada

peniaga untuk tujuan rekod

Dikepilkan bersama baucer bayaran

Direkodkan dalam Buku Tunai/ Jurnal Pembayaran tunai

Slip pindahan

wang

Kemudahan bank kepada pelanggan untuk memindahkan wang

peniaga kepada pihak ketiga secara elektronik

Perkhidmatan ditawarkan ialah Pindahan elektronik dan pindahan

telegraf

Isi borang, serah kepada kerani dan wang dipindah secara automatik

dalam dan luar negraa

Diskaun Niaga Potongan harga daripada harga senarai Tujuan untuk mengalakkan belian secara pukal Kesannya kos perunit barangan akan berkurangan dan meningkatkan margin keuntungan

Diskaun tunai Potongan bayaran yang diberikan kepada penghutang kerana menjelaskan hutang dalam

tempoh yang ditetapkan Tujuan untuk mengalkkan pembayaran hutang dengan segera Mengelakkan berlaku hutang lapuk dan mengatasi masalah modal yang terikat.



22

Aliran Dokumen Pembeli dan penjual (Urusniaga Tunai) Aliran Dokumen Pembeli dan penjual (Urusniaga Kredit)

1 - Pesanan Belian

3- Tunai/Cek/Slip Pindahan Wang

2- Bil Tunai

4- Resit

1 - Pesanan Belian

2- Nota serahan

3 – Invois

4 – Nota debit

5- Nota kredit

6- Tunai/cek/slip pindahan wangf

7 - Resit



23

NOTA DOKUMEN PERNIAGAAN / KITARAN PERAKAUNAN

*Invois

Nota Kredit

Nota Debit

DOKUMEN

TUJUAN

BUKU CATATAN PERTAMA

LEJAR

DEBIT KREDIT

Nota debit asal Pembekal menambahkan hutang peniaga disebabkan invois terkurang catat atau peniaga dikenakan caj tambahan

Jurnal Belian Pemiutang

Nota debit salinan

Peniaga menambahkan hutang pelanggan (penghutang) disebabkan invois terkurang catat atau pelanggan dikenakan caj tambahan

Jurnal Jualan Penghutang

Resit

DOKUMEN

TUJUAN


LEJAR

DEBIT KREDIT

Resit Asal 1. Bayar invois / hutang pembekal Buku Tunai Pemiutang Bank / Tunai

2. Bayar belanja Buku Tunai Belanja Bank / Tunai

3. Beli asset bukan semasa Buku Tunai Aset Bukan Semasa

Bank / Tunai

Resit Salinan 1. Terima bayaran hutang / invois dari penghutang

Buku Tunai Bank / Tunai Penghutang

TUJUAN


LEJAR

DEBIT KREDIT

Invois Asal

Beli barangniaga daripada pembekal (pemiutang) secara kredit

Jurnal Belian Pemiutang

Invois Asal Beli asset bukan semasa secara kredit dari pembekal

Jurnal Am Aset Bukan Semasa

Pemiutang

Invois Salinan Jual barangniaga secara kredit kepada penghutang

Jurnal Jualan Penghutang

Invois Salinan Jual aset bukan semasa secara kredit kepada penghutang

Jurnal Am Penghutang Aset Bukan Semasa

DOKUMEN

TUJUAN


LEJAR

DEBIT KREDIT

Nota kredit asal Peniaga memulangkan barang rosak kepada pembekal (pemiutang)

Jurnal Pulangan Belian Pemiutang

Nota Kredit Salinan

Pelanggan (penghutang) memulangkan barang rosak

Jurnal Pulangan Jualan Penghutang



24

Bil Tunai

DOKUMEN

TUJUAN


LEJAR

DEBIT KREDIT

Bil tunai asal Beli barangniaga dengan tunai / cek Buku Tunai Belian Tunai/ Bank

Bil tunai asal Beli alatulis dengan tunai / cek Buku Tunai Alatulis

Bil tunai salinan Jual barangniaga secara tunai/cek Buku Tunai Tunai/ Cek Jualan

Keratan Cek

DOKUMEN

TUJUAN


LEJAR

DEBIT KREDIT

Keratan cek 1. Bayar hutang / invois dengan cek Buku Tunai Pemiutang Bank

2. Bayar belanja dengan cek Buku Tunai Belanja Bank

3. Beli asset bukan semasa dengan cek

Buku Tunai Aset Bukan Semasa

Bank

4. Kegunaan perniagaan (kontra) Buku Tunai Tunai Bank

5. Kegunaan peribadi Buku Tunai Ambilan Bank

Baucer Pembayaran

DOKUMEN

TUJUAN


LEJAR

DEBIT KREDIT

Baucer Pembayaran

1. Bayar hutang / invois dengan tunai / cek

Buku Tunai Pemiutang Bank / Tunai

2. Bayar belanja dengan cek / tunai Buku Tunai Belanja Bank / Tunai

3. Beli aset bukan semasa dengan cek / tunai

Buku Tunai Aset Bukan Semasa

Bank / Tunai

Slip / Borang Simpanan Bank

DOKUMEN

TUJUAN


LEJAR

DEBIT KREDIT

Slip Simpanan Bank

Memasukkan wang tunai kedalam bank (kontra)

Buku Tunai Bank Tunai

Memo

DOKUMEN

TUJUAN


LEJAR

DEBIT KREDIT

Memo 1. Mengambil barangniaga untuk kegunaan sendiri

Jurnal Am Ambilan Belian

2. Ambil tunai untuk kegunaan sendiri Buku Tunai Ambilan Tunai

3. Ambil barang untuk tujuan promosi Jurnal Am Promosi Belian

4. Ambil tunai untuk derma Buku Tunai Derma Tunai

5. Ambil barang untuk tujuan derma Jurnal Am Derma Belian

6. Memasukkan aset bukan semasa sebagai modal tambahan

Jurnal Am Aset Bukan Semasa

Modal

7. Memasukkan tunai / cek sebagai modal tambahan

Buku Tunai Tunai Modal

Maklmuman Debit

DOKUMEN

TUJUAN


LEJAR

DEBIT KREDIT

Makluman Debit Memberitahu peniaga bahawa wang dalam akaun semasanya telah dikurangkan oleh bank seperti bayar premium insurans, ansuran sewa beli

Buku Tunai Insurans/ Bank



25

Makluman Kredit

Slip Daftar Tunai

DOKUMEN

TUJUAN


LEJAR

DEBIT KREDIT

Slip Daftar tunai Jualan barangniaga secara tunai Buku Tunai Tunai Jualan

DOKUMEN

TUJUAN


LEJAR

DEBIT KREDIT

Makluman Kredit Memberitahu peniaga wang dalam akaunnya telah bertambah disebabkan bank menerima wang bg pihak peniaga seperti dividen

Buku Tunai Bank Dividen



26

Bab 4 : Jurnal Sebagai Buku Catatan Pertama - Jurnal adalah tempat pertama catatan dibuat apabila dokumen diterima dan kemudiannya

dipsokan ke lejar

- Dapat mengurangkan risiko kesilapan dan ketinggalan catatan urusniaga

Jenis Jurnal

Jurnal Am

Jurnal merekodkan pelbagai urusniaga yang tidak boleh direkodkan dalam mana-mana

buku catatan pertama yang lain

Urusniaga direkod dalam jurnal ialah

1. catatan pembukaan/permulaan perniagaan

2. catatan penutup dan pemindahan baki-baki akaun

3. belian dan jualan asset bukan semasa secara kredit,

4. peniaga memasukkan asset sebagai modal tambahan,

5. ambilan barangniaga untuk kegunaan sendiri atau kegunaan perniagaan

6. catatan pelarasan

7. pembetulan kesilapan

8. pembubaran perniagaan

Format Jurnal Am

Tarikh Butir Fol Debit Kredit

( )

Jurnal

Jurnal Am Jurnal Khas

Jurnal Jualan

Jurnal Belian

Jurnal Pul Jualan

Jurnal Pul Belian

Jurnal Penerimaan Tunai

Jurnal Pembayaran Tunai

Ikut

kronolgi

urusniaga Rujukan

dalam

akaun

lejar

Rujukan

akaun di

lejar

Jumlah sebaris

dengan butir



27

Jurnal Khas

1. Jurnal Belian

– merekod semua belian barangniaga secara kredit

– belian aset bukan semasa secara kredit tidak boleh dicatat dalam Jurnal Belian

– maklumat dalam Jurnal Belian diambil dari dokumen invois asal bila belian kredit

dibuat dan nota debit asal jika terkurang bayaran dalam invois

Jurnal Belian

Tarikh Butir Fol Detil Jumlah

Akaun Belian Dt XX

2. Jurnal Jualan

– merekod semua jualan barangniaga secara kredit

– jualan aset bukan semasa secara kredit tidak boleh dicatat dalam jurnal jualan

– maklumat dalam jurnal jualan diambil dari dokumen invois salinan bila jualan kredit

berlaku (dokumen asal diserah kepada pembeli) dan nota debit salinan apabila

berlaku bayaran terkurang dalam invois

Jurnal Jualan


Akaun Jualan Kt XX

3. Jurnal Pul. Belian

– merekod semua pulangan barangniaga kepada pembekal (yang telah dibeli secara

kredit)

– pembekal yang menerima barang akan menghantar nota kredit asal kepada

pembeli yang menjadi sumber maklumat dalam Jurnal Pulangan belian

Jurnal Pulangan Belian


Akaun Pulangan Belian Kt XX



28

4. Jurnal Pul. Jualan

– merekod semua pulangan barangniaga oleh pelanggan (yang telah dijual secara

kredit)

– maklumat dalam jurnal pulangan jualan diperorehi drp salinan nota kredit yang

dihantar kepada pelanggan

Jurnal Pulangan Jualan


Akaun Pulangan Jualan Dt XX

5. Jurnal Penerimaan Tunai

- merekodkan semua penerimaan tunai dan cek

- sama dengan bahagian debit buku tunai

Jurnal Penerimaan Tunai

Tarikh Akaun/Perkara Fol No.

Resit

Disk.

Diberi

Tunai Bank Jualan Penghutang Lain-

lain

31 xx xx xx xx xx xx

6. Jurnal Pembayaran Tunai

- merekodkan semua pembayaran tunai dan cek sebelum dipindahkan ke akaun dalam lejar

Jurnal Pembayaran Tunai

Tarikh Akaun/Perkara Fol No.

Resit

Disk.

Diteri

ma

Tunai Bank belian Pemiutang Lain-

lain

31 xx xx xx xx xx xx

Dipindah ke Akaun

Jualan

Dipindah ke Akaun

dis.diberi

Dipindah ke Akaun

Kawalan

Penghutang

Dipindah ke Akaun Tunai

Dan Bank

Dipindah

ke Akaun

Belian

Dipindah ke

Akaun

dis.diterima

Dipindah

ke Akaun Kawalan

Pemiutang

Dipindah ke

Akaun Tunai

Dan Bank



29

Bab 5 : LEJAR - buku akaun utama yang digunakan untuk merekod urusniaga perniagaan

- disediakan dalam bentuk T - mempunyai 2 bahagian iaitu debit (disebelah kiri) dan kredit

(sebelah kanan)

- kedua-dua bahagian mempunyai lajur tarikh, butir, folio dan jumlah

Debit Nama Akaun Kredit

Tarikh Butir Fol Jumlah Tarikh Butir Fol Jumlah

Jenis Akaun

AKAUN

AKAUN

PERORANGAN

AKAUN

BUKAN

PERORANGAN

Penghutang

Pemiutang

Modal

Ambilan

Nyata Nominal

Akaun Perabot

Akaun Kenderaan

Akaun Lengkapan

Akaun Bank

Akaun Tunai

Penghutang

Akaun belian

Akaun Jualan

Akaun Belanja

Akaun Hasil

Akaun Pul Jualan

Akaun Pul Belian



30

Jenis Lejar

Peraturan merekod

- menggunakan sistem catatan bergu iaitu setiap urusniaga direkod dua kali dimana satu

akaun didebit dan satu akaun lagi dikreditkan mengikut jumlah yang sama

- peraturan catatan bergu hádala seperti berikut

Nama Akaun Bertambah Berkurang

Aset

(Lengkapan, kenderaan, perabot, premis,

penghutang, tunai, bank, stok

Debit Kredit

Liabiliti

(pemiutang, pinjaman bank, overdraf bank, gadai

janji)

Kredit DEbit

Belanja

(sewa, insurans, gaji, belian, kadarbayaran, iklan,

angkutan, bunga pinjaman, pulangan belian)

Debit Kredit

Hasil

(jualan, diskaun diterima, dividen diterima,

pulangan jualan)

Debit Kredit

Modal Kredit Debit

LEJAR

LEJAR AM LEJAR KHAS /

SUBSIDAIRI

Semua Akaun

Kecuali

Penghutang dan

Pemiutang

Lejar Penghutang - Merekod jualan

barangniaga secara kredit

- Dikenali Lejar

Jualan

Lejar pemiutang - Merekod belian

barangniaga

secara kredit

- Dikenali Lejar Belian



31

Folio

- digunakan untuk mencatat nombor rujukan dan/atau halaman akaun

- bertujuan untuk memudahkan rujukan dan memastikan samada sistem catatan bergu telah

dibuat dengan betul.

BUKU TUNAI

- merupakan gabungan akaun tunai dan akaun bank

- merekod segala penerimaan tunai dan cek dan segala pembayaran secara tunai atau

dengan cek

- merupakan sebahagian daripada lejar dan direkod mengikut catatan bergu

- dikategorikan sebagai buku catatan pertama kerana urusniaga dicatat dalam buku tunai

dahulu sebelum diposkan ke lejar

- terdiri dari buku tunai dua lajur dan tiga lajur

- buku tunai dua lajur hanya mempunyai ruangan tunai dan bank sahaja

- buku tunai tiga lajur menpunyai ruangan diskaun selain ruangan tunai dan bank

Peraturan catatan buku tunai

Bahagian debit

- lajur tunai : merekod penerimaan tunai

- lajur bank : merekod kemasukan tunai dan cek kedalam bank

- laju diskaun : merekod diskaun diberi kepada penghutang apabila terima bayaran hutang

Bahagian kredit

- lajur tunai : merekod pembayaran tunai

- lajur bank : merekod pengeluaran wang dengan cek

- lajur diskaun : merekod diskaun diterima semasa membayar hutang

Catatan Kontra

- pemindahan wang tunai ke bank atau sebaliknya

- catatan melibatkan kedua-dua ruangan tunai dan bank

- debit menunjukkan tunai/bank bertambah manakala kredit menunjukkan tunai/bank

bertambah

Diskaun Tunai

- potongan atas jumlah bersih invois apabila bayaran dibuat dalam tempoh tertentu

- merupakan syarat kredit dalam invois

- diskaun tunai adalah lebih tinggi jika tempoh kredit lebih pendek

- contoh 10% 10 hari, 5% 30 hari

Cek Tak Layan

- cek yang ditolak bayaran oleh bank

- jumlah wang dalam akaun penyuruhbayar tidak mencukupi untuk bayaran cek yang

dikeluarkan dan dicop ”Rujuk Penyuruhbayar”

- cek juga tak laku bila terdapat perbezaan tandatangan, cek itu tamat tempoh (cek mati) dan

terdapat perbezaan butiran jumlah angka dengan perkataan pada cek

- dicatat sebelah kredit ruangan bank dalam buku tunai



32

Format Buku Tunai

Buku Tunai

Tarikh Butir Dis. Diberi Tunai Bank Tarikh Butir Dis. Diterima Tunai Bank

BUKU TUNAI RUNCIT

- merekod segala bayaran yang kecil secara tunai yang tidak sesuai dibayar dengan cek

- lajur khas digunakan untuk merekod bayaran yang kerap dan dijumlah serta diposkan ke

lejar

- dapat mengelakkan catatan yang banyak untuk belanja kecil-kecilan dalam buku tunai

- dapat meringankan kerja kerani yang bertanggungjawab terhadap buku tunai kerana

seorang juruwang boleh ditugaskan untuk mengurus buku tunai runcit

- semua bayaran yang dibuat disertakan dengan dokumen sokongan (baucer pembayaran)

- pengurusan buku tunai runcit berdasarkan sistem panjar

Format Buku Tunai Runcit

Buku Tunai Runcit

Tarikh Butir Fol No Baucer

Penerimaan Pembayaran Analisa Pembayaran

(RM) (RM)



33

Akaun Kawalan

Perniagaan besar mempunyai Lejar Penghutang dan Lejar Pemiutang yang merekodkan

akaun penghutang dan pemiutang

Akaun kawalan disediakan untuk melengkapkan catatan bergu bagi membolehkan

imbangan duga disediakan

Tujuan akaun kawalan disediakan:

i) menyemak ketepatan catatan dalam lejar penghutang dan pemiutang

ii) dapat mengesan kesilapan jika terdapat kesilapan dalam lejar penghutang dan

pemiutang

iii) memudahkan penyediaaan imbangan duga kerana baki penghutang dan pemiutang

diperolehi dari akaun kawalan masing-masing

Format Akaun Kawalan Penghutang dan Aakun Kawalan Pemiutang

Akaun Kawalan Penghutang Jurnal Am Baki b/b XX Bank XX Buku Tunai

Jurnal Jualan Jualan XX Diskaun diberi XX Buku Tunai

Buku tunai Bank – cek tak laku XX Pulangan jualan XX Jurnal Pul Jualan

Jurnal Am Dis. Diberi (dibatal) XX Hutang lapuk XX Jurnal Am

Jurnal Am Faedah XX Kontra XX Jurnal Am

Jurnal Am Angkutan dikenakan Baki h/b XX

XX XX

Akaun Kawalan Pemiutang Buku Tunai Bank XX Baki b/b XX Jurnal Am

Buku Tunai Diskaun diterima XX Belian XX Jurnal Belian

Jurnal Pul belian Pulangan belian XX Faedah XX Jurnal Am

Jurnal Am Kontra XX Angkutan masuk XX Jurnal Am

Baki h/b XX

XX XX

Pengertian Catatan Kontra

peniaga mempunyai hubungan perniagaan dua hala dengan peniaga lain

peniaga A membeli barang dari peniaga B dan juga menjual barang kepadanya

apabila mereka berniaga secara kredit, mereka berhutang antara satu sama lain

hutang mereka dilakukan secara kontra iaitu pindahan baki dari akaun penghutang ke

akaun pemiutang dan sebaliknya

Baki kredit dalam lejar penghutang

penghutang biasanya mempunyai baki awal sebelah debit

kadangkala penghutang mempunyai baki awal sebelah kredit atas sebab berikut:

i) penghutang memulangkan barang rosak selepas semua hutangnya dijelaskan

ii) bekas-bekas kosong dipulangkan selepas hutang dijelaskan

iii) penghutang diberi potongan atau diskaun selepas hutang dijelaskan



34

Baki Debit dalam lejar pemiutang

pemiutang biasanya berbaki awal sebelah kredit tetapi kadang-kadang mempunyai baki

awal sebelah debit atas sebab-sebab berikut:

i) peniaga memulangkan barang rosak selepas hutang pemiutang dijelaskan

ii) bekas-bekas kosong dipulangkan selepas hutang dijelaskan

iii) pemiutang memberi diskaun atau potongan selepas hutang dijelaskan



35

Bab 6 : Imbangan Duga Fungsi imbangan duga:

1. Menyemak ketepatan kemasukan catatan bergu

2. Menguji ketepatan pengiraan

3. Memudahkan penyediaan penyata kewangan (penyata pendapatan & kunci kira-kira)

Penyediaan imbangan duga

- disediakan diakhir tahun setelah mengimbangkan semua akaun lejar

- semua akaun yang mempunyai baki debit akan direkodkan dibahagian debit imbangan

duga dan akaun yang mempunyai baki kredit akan di rekodkan dibahagian kredit dalam

imbangan duga

Rumusan Imbangan Duga

Butir / Akaun Debit Kredit

Akaun asset XX

Akaun liabiliti XX

Akaun belanja XX

Akaun hasil XX

Akaun modal XX

Bentuk imbangan duga

Bentuk lajur

Imbangan Duga bagi bulan berakhir 31 Disember 2008

Akaun Debit Kredit

Jumlah

Bentuk T

Imbangan Duga bagi bulan berakhir 31 Disember 2008

Butir Jumlah Butir Jumlah



36

Pembetulan Kesilapan

Jenis kesilapan:

Kesilapan Ketara - kesilapan yang menyebabkan imbangan duga tidak seimbang

- jumlah sebelah debit berbeza dengan jumlah sebelah kredit

1. Kesilapan menghitung

2. Kesilapan Ketinggalan satu catatan

3. kesilapan amaun

4. kesilapan perekodan disebelah yang salah

5. kesilapan lain dalam imbangan duga

Kesilapan Tidak Ketara - kesilapan yang tidak ditunjukkan dalam imbangan duga

dimana imbangan duga seimbang

1. Kesilapan ketinggalan satu urusniaga

2. Kesilapan terbalik / songsang

3. Kesilapan komisen

4. Kesilapan saling mengimbangi

5. kesilapan prinsip

6. Kesilapan amaun

Huraian dan contoh Kesilapan Ketara

Kesilapan menghitung - kesilapan mengira baki / jumlah pada jurnal dan kemudiannya

diposkan ke lejar dengan jumlah yang salah

- contoh Jumlah Jurnal Jualan RM696 tetapi tersalah kira

diposkan ke Akaun Jualan sebagai RM796

Kesilapan Ketinggalan Satu

Catatan

- hanya satu akaun sahaja dibuka untuk satu urusniaga / tidak

mengikut system catatan bergu

- satu akaun telah didebitkan tanpa ada akaun lain yang

dikreditkan dengan jumlah yang sama

- contoh : Cek yang bernilai RM500 untuk dibayar gaji telah

dikreditkan dalam Buku Tunai tetapi tiada catatan dalam

akaun gaji

Kesilapan amaun - amaun disebelah debit tidak sama dengan amaun disebelah

kredit

- contoh : Belian barangniaga secara kredit daripada

Pemborong Dukalara RM450 telah didebitkan dalam akaun

belian tetapi dikreditkan RM540 dalam Akaun Pemborong

Dukalara

Kesilapan perekodan

disebelah yang sama

- perekodan satu urusniaga direkodkan sebelah debit dalam

kedua-dua akaun atau disebelah kredit dikedua-dua akaun

- contoh jualan barangniaga secara tunai , dikredit dalam akaun

jualan dan dikreditkan juga dalam akaun tunai

Kesilapan lain dalam

imbangan duga

- kesilapan menghitung

- kesilapan menyenaraikan baki samada debit atau kredit



37

Huraian dan contoh Kesilapan Tidak Ketara

Kesilapan catatan satu

urusniaga

- satu urusniaga yang berlaku langsung tidak direkod dalam

mana-mana akaun

- tiada akaun didebit dan tiada akaun dikredit

- Contoh ; pemilik mengambil wang tunai RM500 tidak

direkodkan dalam mana-mana buku

Kesilapan terbalik atau

songsang

- Catatan bergu diterbalikkan dalam akaun yang betul

- Catatan sepatutnya sebelah debit tetapi dikreditkan dan satu

akaun lagi sepatutnya dicatat sebelah kredi tetapi dikreditkan

- Contoh; bayar sewa dengan cek dikreditkan ke akaun sewa

dan didebitkan dalam akaun bank

Kesilapan komisen - Catatan bergu urusniaga sebelah debit dan kredit adalah tepat

tetapi dicatat dalam akaun yang salah

- Contoh : Beli barang niaga secara kredit daripada Pembekal

Johan RM5000 direkodkan dalam Akaun Pembekal Mohan

Kesilapan saling

mengimbangi

- Kesilapan disebelah debit telah diimbangi oleh kesilapan yang

sama disebelah kredit dengan amaun yang sama

- Melibatkan dua urusniaga berlainan yang saling menampung

kekurangan masing-masing

- Contoh ; akaun sewa yang dibayar terkurang rekod RM100,

begitu dengan Akaun Komisen Diterima juga terkurang

dengan jumlah yang sama

Kesilapan prinsip - Urusniaga dicatat dalam akaun yang salah

- Contoh : beli perabot secara kredit RM1000 telah didebitkan

dalam akaun belian

Kesilapan amaun - Amaun dalam Buku Catatan Pertama telah tersalah rekod dan

amaun yang salah itu diposkan pula ke lejar

- Contoh : belian kredit daripada RM560 daripada Pembekal

Muslim telah direkodkan dalam Jurnal belian sebanyak RM650

dan direkod dalam akaun Pembekal Muslim juga RM650

Pembetulan Kesilapan

- Jika kesilapan hanya melibatkan satu bahagian sahaja (samada debit/kredit), pembetulan

tidak melibatkan jurnal am

- Tetapi jika kesilapan melibatkan kedua-dua bahagian debit dan kredit, maka catatan jurnal

am perlu dibuat



38

Hubungan Antara Imbangan Duga dan Penyata Kewangan

- Imbangan dua memudahkan penyediaan penyata pendapatan dan kunci kira-kira

a) Penyata Pendapatan

- Disediakan untuk mengetahui prestasi perniagaan samada untung rugi dalam satu

tempoh perakaunan

- Perniagaan menjual barangan, penyediaan penyata pendapatan melibatkan

untung kasar dan untung bersih

- Perniagaan perkhidmatan, penyata pendapatan hanya melibatkan untung kasar

sahaja

- Untung kasar = jualan bersih – kos jualan

- Untung bersih = untung kasar + hasil – belanja

b) Kunci Kira-kira

- Menunjukkan kedudukan kewangan sesebuah perniagaan

- Menunjukkan jumlah asset, liability dan ekuiti pemilik perniagaan

- Asset disusun mengikut kecairan. Asset bukan semasa yang sukar cair disenaraiakan

terlebih dahulu

- Tujuan kunci kira-kira:

a) Menunjukkan kedudukan kewangan perniagaan

b) Menunjukkan kecairan perniagaan (modal kerja)

c) Menunjukkan jumlah modal yang dilaburkan oleh pemilik,

keuntungan/kerugian dan ambilan

d) Menunjukkan kedudukan asset dan liability peniagaan

Kesan Perekodan Sistem Inventori Terhadap Penyata Pendapatan

- Dua kaedah penilaian stok ialah system inventori berkala dan system inventori

berterusan

- Melalui system inventori berkala , rekod keluar masuk stok adalah tidak terperinci ,

nilai stok tidak tepat menyebabkan untung rugi kurang tepat

- Melalui system inventori berterusan, rekod keluar masuk stok adalah terperinci, nilai

stok nya tepat dan untung rugi yang dikira adalah tepat



39

Bab 7 : Penyata Kewangan – Milikan Tunggal 7.1 Pelarasan akaun:

Perakaunan Asas Tunai vs Perakaunan Asas Akruan

Perakaunan asas tunai hanya mengambilkira tunai telah diterima atau tunai yang telah

dibayar

Untung rugi adalah hasil tunai yang diterima ditolak dengan belanja yang telah dibayar

Perakaunan asas akruan pula memadankan hasil sebenar (telah terima dan sepatutnya

terima dalam tempoh semasa) dan belanja sebenar ( yang telah dibayar dan sepatutnya

kena bayar dalam tempoh semasa)

Pelarasan

TERAKRU DAN TERDAHULU

1. Hasil terdahulu

Hasil bagi tempoh perakaunan akan datang tetapi wang tunai diterima dalam tempoh

perakaunan semasa

Hasil sebenar = Hasil yang telah diterima – hasil terdahulu

2. Hasil terakru

Hasil yang diperolehi untuk tempoh perakaunan semasa tetapi masih belum diterima

Hasil sebenar = hasil yang telah diterima + hasil terakru

3. Belanja terdahulu

Belanja bagi tempoh perakaunan akan datang tetapi bayaran telah dibuat dalam

perakaunan semasa

Belanja sebenar = belanja yang telah dibayar – belanja terdahulu

4. Belanja terakru

Belanja yang kena bayar dalam tempoh perakaunan semasa tetapi bayaran belum

dijelaskan

Belanja sebenar = Belanja yang telah dibayar + belanja terakru

HUTANG LAPUK, PERUNTUKAN HUTANG RAGU DAN HUTANG LAPUK TERPULIH

Hutang Lapuk

Hutang penghutang yang pasti tak dapat dikutip disebabkan penghutang meninggal dunia,

muflis, melarikan diri dan tidak dapat dikesan

Hutang lapuk dianggap belanja

Peruntukan Hutang Ragu

Anggaran hutang penghutang yang mungkin tidak dapat dikutip

Peruntukan hutang ragu dianggap belanja

Hutang lapuk terpulih

Hutang yang diistiharkan lapuk sebelum ini dapat dikutip semula

Merupakan hasil bukan kendalian perniagaan



40

SUSUTNILAI DAN SUSUTNILAI TERKUMPUL

Susut nilai

Kejatuhan nilai aset bukan semasa

Sebab-sebab berlaku susutnilai:

1. haus dan keusangan – berlaku kerosakan fizikal akibat cuaca

2. berteknologi lama – keujudan teknolgi baru yang lebih efisien

3. susutan – sumber asli seperti minyak, emas dan sebagainya sentiasa berkurangan

4. peredaran masa – nilai aset semakin berkurangan menghampiri tempoh

penggunaanya

susutnilai merupakan belanja

tiga kaedah pengiraan susutnilai aset bukan semasa :

1. Kaedah garislurus atau ansuran tetap

Atau

2. Kaedah baki berkurangan

Susutnilai dikira berdasar peratus tetap terhadap nilai buku asset

3. Kaedah penilaian semula

Susutnilai terkumpul

jumlah susutnilai yang terkumpul bagi aset bukan semasa

merupakan liabiliti dan perlu ditolak dari nilai kos asal aset bukan semasa dalam Kunci Kira-

kira

Susutnilai = Kos Asal - Nilai Skrap

------------------------------

Usia guna aset

Kos asal asset X Kadar susutnilai

Susutnilai = Kadar susutnilai X ( Kos Asal – Susutnilai Terkumpul)

Susutnilai = Nilai asset awal tahun + Belian asset – Nilai aset akhir tahun



41

NOTA PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN

TERAKRU

PERKARA KESAN 1 KESAN 2 CATATAN

Belanja Terakru (+) Belanja

berkenaan

pada Imbangan

Duga

Item baru : Belanja

terakru

1. Belanja yang berubah

diposkan ke Penyata

Pendapatan

2. Belanja terakru diposkan ke

Kunci Kira-kira sebagai

Liabiliti Semasa

Hasil Terakru (+) Hasil

Berkenaan pada

Imbangan Duga

Item Baru : Hasil

terakru

1. Hasil yang berubah

dipindahkan ke Penyata

Pendapatan

2. Hasil terakru dipindahkan ke


liabiliti semasa

TERDAHULU


Belanja

terdahulu

(-) Belanja

berkenaan pada

Imbangan Duga

Item baru : Belanja

terdahulu

1. Belanja yang berubah

diposkan ke Penyata

Pendapatan

2. Belanja terdahulu diposkan

ke Kunci Kira-kira sebagai

aset semasa

Hasil Terdahulu (-) Hasil

berkenaan

dalam

imbangan duga

Item baru : Hasil

terdahulu

1. Hasil yang berubah

diposkan ke Penyata

Pendapatan

2. Hasil terdahulu diposkan


liabiliti semasa

HUTANG LAPOK, HUTANG LAPOK TERPULIH DAN PERUNTUKAN HUTANG RAGU


Hutang lapok (-) Penghutang (+) Hutang lapuk

dalam ID

Jika tiada hutang

lapuk dalam ID,

ujudkan item baru

hutang lapok

1. Penghutang diposkan ke

Kunci Kira-kira

2. Hutang lapuk diposkan ke

Penyata Pendapatan

Hutang lapuk

terpulih

(+) Tunai / Bank Ujud item baru

Hutang Lapuk

Terpulih

1. Tunai / Bank diposkan ke

Kunci Kira-kira

2. Hutang lapuk terpulih

diposkan ke Penyata

Pendapatan sebagai hasil

Peruntukan

PHR diujudkan:

Ujud item baru :

1. Belanja hutang ragu



42

Hutang Ragu

(baru ujud)

Ujud item baru

Belanja Hutang

Ragu

Peruntukan Hutang

Ragu

diposkan ke Penyata

Pendapatan sebagai

belanja

2. Peruntukan hutang ragu

diposkan ke Kunci Kira-kira

ditolak pada pada

penghutang

Peruntukan

hutang ragu

diselaraskan

Jika berlaku

pertambahan

PHR:

Ujud item baru

Pertambahan

Peruntukan

Hutang Ragu

Jika berlaku

pengurangangan

PHR:

Ujud item baru

Pengurangan

Peruntukan

Hutang Ragu

(+) Peruntukan

hutang ragu dalam

ID

(-) Peruntukan

hutang ragu dalam

ID

1. Pertambahan Peruntukan

Hutang Ragu dipindahkan

ke Penyata Pendapatan

sebagai belanja



ditolak pada penghutang

1. Pengurangan Peruntukan

Hutang Ragu dipindahkan


sebagai belanja



ditolak pada penghutang

SUSUTNILAI ASET BUKAN SEMASA


Kaedah

Pengiraan

Susutnilai

Atas Kos:

% X kos

Atas Baki

Berkurangan

% X (kos –SNT)

Ujud item baru

Belanja

Susutnilai Aset

Bukan Semasa

(+) Susutnilai

Terkumpul dalam

ID

Jika tiada Susutnilai

terkumpul, ujudkan

item baru

1. Belanja susutnilai diposkan


sebagai belanja

2. Susutnilai terkumpul


ditolak pada aset bukan

semasa berkenaan



43

TIADA CATATAN DALAM MANA-MANA BUKU


1. Ambilan barangniaga

untuk kegunaan sendiri

(+) Ambilan

dalam ID

Jika tiada ambilan

dalam ID, ujudkan

ite baru

(-) Belian dalam

ID

2. Pulangan barangan

kepada pembekal tidak

dicatat dalam mana-mana

buku

(+) Pulangan

belian

(-) Pemiutang

3. Pulangan barangan oleh

pelanggan tiada catatan

dalam mana-mana buku

(+) Pulangan

jualan

(-) Penghutang

4. Pemilik membawa masuk

aset persendirian ke dalam

perniagaan

(+) Aset

berkenaan

(+) Modal



44

Bab 2 : PEMBETULAN KESILAPAN a) Kesilapan ketara

Apabila imbangan duga tidak imbang iaitu jumlah kredit tidak sama dengan jumlah

kredit

Jenis-jenis kesilapan ketara:

i) Kesilapan dalam imbangan duga

- silap memindahkan baki daripada lejar ke imbangan duga.

- Contoh pulangan jualan dicatat disebelah debit imbangan duga,

overdraf bank dicatat disebelah debit imbangan duga dll

- Pengiraan yang salah dalam imbangan duga. Jumlah debit dikira

dengan betul tapi jumlah kredit dikira dengan salah

ii) Kesilapan ketinggalan satu catatan

- bagi satu urusniaga, satu akaun telah didebitkan, tetapi tiada catatan

disebelah kredit atau disebaliknya

- contoh : Cek bernilai RM300 untuk bayaran sewa telah dikreditkan ke

Buku Tunai (ruangan bank) tetapi tiada catatan dalam akaun sewa.

iii) Kesilapan catatan amaun

- satu akaun telah didebitkan dengan amaun yang betul tetapi amaun

yang dikreditkan adalah salah atau sebaliknya

- contoh : Belian barangniaga bernilai RM380 secara kredit daripada

Kedai Murni (pemiutang) telah didebit dengan amaun yang betul

dalam Akaun Belian tetapi dikreditkan sebagai RM830 dalam Akaun

Kedai Murni (Akaun perorangan)

iv) Kesilapan catatan disebelah yang sama

- bagi satu urusniaga kedua-dua akaun didebitkan (tiada catatan

disebelah kredit) atau kedua-dua akaun dikreditkan (tiada catatan

sebelah debit)

- Contoh: Pulangan barang bernilai RM220 oleh Kedai Jati (penghutang)

telah didebitkan dengan betul dalam Akaun Pulangan Jualan tetapi

didebitkan juga ke Akaun Kedai Jati (akaun perorangan)

v) Kesilapan pengiraan

- pelbagai kesilapan berlaku dalam Buku Catatan Pertama dan data yang

salah itu kemudiannya diposkan ke lejar. Kesilapan ini biasanya berlaku

semasa pengiraan baki atau jumlah

- kesilapan ini berlaku dalam jurnal, buku tunai dan lejar

b) Kesilapan Tidak Ketara

imbangan duga yang jumlah debit dan kreditnya seimbang tetapi ada kesilapan

Jenis-jenis kesilapan tidak ketara :

i) Kesilapan ketinggalan satu urusniaga

- urusniaga yang berlaku tidak direkodkan dalam mana-mana buku iaitu

tiada catatan langsung sebelah debit dan kredit



45

- Contoh : Peniaga telah mengambil barangniaga bernilai RM120

terlupa direkod dalam mana-mana buku

ii) Kesilapan Prinsip

- urusniaga yang berlaku direkodkan dalam akaun yang salah tetapi

amaun yang didebit dan dikreditkan adalah betul

- contoh : Sebuah cabinet besi bernilai RM580 yang dibeli dengan cek

untuk kegunaan pejabat telah dicatat dalam Akaun Belian.Sepatutnya

Akaun Lengkapan didebitkan dan bukannya Akaun Belian

iii) Kesilapan amaun

- amaun urusniaga yang salah telah direkodkan dalam buku catatan

pertama dan diposkan kelejar

- contoh : Pulangan barangan bernilai RM120 oleh Kedai Mesra

(penghutang) telah direkodkan sebagai RM210 dalam jurnal dan

diposkan ke lejar

iv) Kesilapan saling mengimbangi

- satu kesilapan yang berlaku telah diimbangi oleh kesilapan yang lain.

Contohnya satu kesilapan yang menyebabkan jumlah debit terlebih

RM45 dan kemudiannya satu kesilapan lain menjadikan sebelah debit

terkurang RM45 atau jumlah kredit terlebih RM45

- Contoh: Kesilapan Pertama: Bayaran insurans RM205 dengan cek telah

direkodkan dengan betul dalam Buku Tunai tetapi telah direkodkan

dalam Akaun Insurans sebagai RM250.

- Kesilapan kedua: Komisen diterima RM405 telah direkodkan dengan

betul dalam Akaun Tunai tetapi telah direkodkan dengan RM450 dalam

Akaun KOmisen diterima

v) Kesilapan terbalik

- kesilapan yang melibatkan catatan debit dan kredit yang salah dalam

kedua-dua akaun

- Contoh : Sebuah mesin bernilai RM400 yang dijual telah dikreditkan

dalam buku tunai (sepatutnya debit) dan didebitkan dalam Akaun

Mesin (sepatut dikredit)

vi) Kesilapan komisen

- kesilapan yang melibatkan akaun penghutang dan pemiutang

- Contoh: jualan barang secara kredit kepada Kedai Hup Seng telah

diposkan ke Akaun Kedai Harp Sun



46

Bab 8: PERAKAUNAN UNTUK TUNAI Kawalan Tunai

tunai adalah asset paling cair dan terdedah kepada risiko kecurian dan penyelewengan

semua perniagaan mesti mempunyai kawalan dalaman untuk mengawal tunai:

ciri -ciri kawalan tunai:

1. Tugas pengendalian tunai diasingkan dengan tugas merekod urusniaga tunai. Oleh

itu orang yang meluluskan pembayaran dan juruwang mestilah orang yang

berlainan. Dgn ini kesilapan dan kesalahan dapat dikesan

2. Menentukan jumlah tunai adalah mencukupi untuk perbelanjaan harian. Semua

lebihan tunai mesti dibankkan pd hari yang sama.

3. Semua bayaran mesti dibuat dengan cek

4. Semua urusniaga melibatkan dokumen seperti resit, keratan cek, baucer bayaran

Tujuan mengawal Tunai

1. Mengelakkan berlakunya kehilangan hasil - Memastikan peniaga tidak menyimpan

tunai yang berlebihan ditangan. Ianya boleh dilaburkan untuk mendapatkan hasil

seperti dilaburkan dalam akaun simpanan tetap atau dilaburkan dalam pasaran

saham.

2. Memastikan perniagaan mempunyai tunai yang mencukupi untuk membayar

perbelanjaan operasi dan menjelaskan liability(hutang dengan pembekal)

3. Mengelakkan berlaku kehilangan tunai - Mengawal segala perekodan dan

pengendalian tunai bg memastikan tidak berlaku kecurian dan kehilangan

Penyata Penyesuaian Bank

Apabila wang disimpan (dideposit) dalam bank, urusniaga ini akan direkodkan disebelah

debit buku tunai.

Peniaga yang membuka akaun semasa boleh membuat pembayaran menggunakan cek

Satu penyata bank akan dihantar oleh bank pada setiap bulan kepada pelanggan bagi

menunjukkan urusniaga penerimaan dan pembayaran bulan berkenaan.

Tujuan Penyata Bank Dikeluarkan oleh Bank

Penyata bank digunakan oleh pelanggan untuk:

1. Mengetahui amaun yang didebit atau dikreditkan dalam akaunnya

2. mengetahui baki simpanannya pada akhir bulan

3. menyemak ketepatan catatan dalam buku tunainya

bila peniaga membuat deposit (simpan wang dalam bank), ia direkodkan disebelah debit

buku tunai tetapi bank akan menunjukkannya disebelah kredit penyata bank. Bila peniaga

membayar seseorang dengan cek, ia akan merekodkannya disebelah kredit dalam buku

tunai tetapi urusniaga ini ditunjukkan disebelah debit dalam penyata bank.

Baki kredit dalam penyata bank menunjukkan peniaga mempunyai wang simpanan yang

mencukupi dalam bank. Sebaliknya baki debit penyata bank menunjukkan overdraf dimana

peniaga berhutang dengan bank.

Baki debit pada buku tunai(ruangan bank) pula menunjukkan simpanan dibank mencukupi

manakala baki kredit menunjukkan berlaku overdraf.



47

Tujuan Menyediakan Penyata Penyesuaian Bank

Baki yang ditunjukkan dalam buku tunai sentiasa tidak sama dengan baki pada penyata

bank. Ia perlu diselaraskan supaya tiada kesilapan.

Tujuan penyediaan penyata penyesuaian bank:

1. menunjukkan sebab-sebab perbezaan antara baki buku tunai dan baki penyata bank

2. menyesuaikan baki buku tunai dengan baki penyata bank

3. memastikan tiada kesilapan dan kesalahan dibuku tunai dan penyata bank

Sebab-sebab Wujud Perbezaan Baki di Buku Tunai dan Penyata Bank

a) Catatan telah direkodkan dalam buku tunai tetapi belum direkodkan dalam penyata bank:

i) Cek belum dikemukakan

- cek yang dibayar kepada seseorang tetapi belum dibawa kebank oleh orang

berkenaan untuk ditunaikan

- urusniaga ini direkodkan disebelah kredit buku tunai tetapi tiada rekod

dalam penyata bank. Oleh itu baki pada buku tunai adalah kurang

berbanding dengan penyata bank

ii) Deposit belum dikreditkan

- cek yang diterima oleh peniaga dan telah dibankkan tetapi bank mengambil

masa untuk memasukkan kedalam akaun peniaga. Cek yang dimasukkan

pada akhir bulan akan muncul dalam penyata bank bulan berikutnya’

- urusniaga ini telah direkodkan disebelah debit buku tunai tetapi tiada rekod

dalam penyata bank. Oleh itu baki pada buku tunai lebih daripada penyata

bank

iii) Kesilapan catatan dalam buku tunai

Buku tunai terlebih debit menyebabkan baki buku tunai melebihi baki

penyata bank dan sebaliknya.

Buku tunai terkurang debit menyebabkan baki dipenyata bank melebihi

baki penyata bank dan sebaliknya

b) Catatan telah direkodkan dalam Penyata Bank tetapi belum direkodkan dalam Buku Tunai

i) Catatan telah dikreditkan oleh bank dalam penyata bank tetapi belum didebit

dalam buku tunai kerana pemilik tidak mengetahuinya:

- faedah diterima atas simpanan tetap

- pindahan kredit dimana penghutang membayar hutang terus kedalam

akaun peniaga

- dividen diterima daripada pelaburan

ii) Catatan telah didebitkan oleh bank dalam penyata bank tetapi belum dikreditkan

dalam buku tunai kerana pemilik belum dimaklumkan:

- Bayaran buku cek

- peniaga dikenakan caj perkhidmatan

- faedah atas overdraf atau pinjaman

- komisen bank

- bayaran dibuat oleh bank atas arahan perintah sedia ada seperti insurans,

sewa kedai dan sebagainya



48

c) Cek tak layan

- cek yang dipulangkan oleh bank atas sebab tertentu. Bank akan pulang balik

cek berkenaan kepada peniaga

Format Penyata Penyesuaian Bank

i) Tanpa Mengemaskini Buku Tunai

Penyata Penyesuaian Bank pada 31 Januari 2006

Baki debit pada buku tunai XXX

(+) Cek yang belum dikemukakan:

No Cek: 12345 XXX

No Cek 12346 XXX

Faedah simpanan tetap XXX

Dividen pelaburan XXX

Pindahan kredit XXX XXX

-------

XXX

(-) Deposit belum dikreditkan :

En ABCD XXX

En WXYZ XXX

Buku Cek XXX

Caj bank XXX

Perintah sedia ada (insurans) XXX

En JKLM ( cek tak layan) XXX XXX

------

Baki kredit pada penyata bank XXX

------



49

ii) Dengan mengemaskini Buku Tunai

Buku Tunai (dikemaskini)

Jan 31 Baki b/b XX Jan 31 Caj bank XX

Faedah XX Buku cek XX

Dividen XX Insurans XX

Pindahan kredit XX En JKLM (cek tak laku XX

Baki h/b XX

XX XX

Feb 1 Baki b/b XX

Penyata Penyesuaian Bank pada 31 Januari 2006

Baki debit pada buku tunai (dikemaskini) XXX

(+) Cek yang belum dikemukakan:

No Cek: 12345 XXX

No Cek 12346 XXX XXX

-------

XXX

(-) Deposit belum dikreditkan :

En ABCD XXX

En WXYZ XXX XXX

------

Baki kredit pada penyata bank XXX

------

bab 1 – pengenalan · 2016. 1. 25. · bab 1 – pengenalan kepada perakaunan 1.1 pendedahan...

Documents