wiring electric

Pendawaian Elektrik

PENGENALAN

PENGENALAN

The Institution of Electrical Engineers (IEEE).

Ibu pejabat di London.

Sistem pendawaian Malaysia mengikut sistemdaripada negara Britain.

Di Malaysia, Suruhanjaya Tenaga (ST) berkuasapenuh.

TNB tidak berkuasa penuh, jika TNB melakukankesalahan ST boleh mengenakan tindakan terhadapTNB.

SISTEM-SISTEM

PENDAWAIAN

Sistem pendawaian adalah merupakan pemasanganlitar-litar yang mengandungi pengalir, penebat danperlindungan mekanik untuk kabel yang digunakan.

Dianggap sebagai nama bagi sistem perlindunganbagi pemasangan dan cara bagaimana ianyadipasangkan

Definisi pendawaian domestikpendawaian yang dilakukan di rumah-rumah ataupremis-premis kediaman

Definisi pendawaian industripendawaian yang dilakukan dikilang-kilang atauperindustrian

pendawaian domestik menggunakan kabel yang mempunyai 2 lapisan penebat dan pendawaianindustri mempunyai 1 lapisan penebat kerana kabelpendawaian telah dilindungi oleh conduit atautrunking.

SISTEM-SISTEM

PENDAWAIAN

Mengikut IEE terdapat 20 jenis pendawaian

Antara jenis pendawaian yang banyak sekalidigunakan di Malaysia

pendawaian permukaan

pendawaian tersembunyi

pembuluh

sesalur

pendawaian bawah tanah

SISTEM-SISTEM

PENDAWAIAN

SISTEM PENDAWAIAN

PERMUKAAN

Voltan yang digunakan ialah voltan lampau rendah Hanya punca-punca lampu dan kuasa sahajadibenarkan di dalam sistem ini

Boleh dipasang secara terus ke dinding kayu atau diatas lapik kayu pada dinding batu atau konkrit

Kabel yang digunakan mestilah daripada jenis yang mempunyai tebatan berlapis( PVK )

Pendawaian permukaan

Pendawaian permukaan

Pendawaian permukaan

SISTEM PENDAWAIAN

TERSEMBUNYI

Boleh dibahagi kepada dua jenis

sistem pendawaian tersembunyi kabel bertebat

sistem pendawaian pembuluh tersembunyi

Hanya dibenarkan membawa voltan rendah

Pendawaian tersembunyi

Pendawaian tersembunyi

Pendawaian tersembunyi

SISTEM PENDAWAIAN

PEMBULUH

Biasanya digunakan di tempat yang terdapat bahayakerosakan mekanik, terdedah kepada tindakan kimia, cecair di bahagian luar bangunan.

Digunakan di kilang-kilang, bengkel dan makmal. Boleh di pasang secara permukaan atau tersembunyi Selain daripada memberi perlindungan mekanik ataukimia, pembuluh yang digunakan boleh dijadikansebagai pengalir keselanjaran bumi tambahan

tebahagi kepada dua jenis iaitu pembuluh logam danpembuluh PVK

Pendawaian pembuluh

Pendawaian pembuluh

Pendawaian pembuluh

SISTEM PENDAWAIAN

SESALUR

Biasanya digunakan di tempat yang terdapat bahayakerosakan mekanik, terdedah kepada tindakan kimia, cecair di bahagian luar bangunan.

Digunakan di kilang-kilang, bengkel dan makmal. Selain daripada memberi perlindungan mekanik ataukimia, pembuluh yang digunakan boleh dijadikansebagai pengalir keselanjaran bumi tambahan

SISTEM PENDAWAIAN

SESALUR

SISTEM PENDAWAIAN

SESALUR

SISTEM PENDAWAIAN

SESALUR

PENGENALAN KEPADA

PERALATAN & LITAR-LITAR

PENGENALAN LITAR

LITAR PENGGUNA Setiap pemasangan, pengguna haruslah dilindungidari:a) Arus lebihan seperti(Litar pintas dan

beban lampaub) kebocoran arus ke bumi bagi mengelakkan

kejutan, kebakaran & sebarang bahaya ygmungkin terjadi.

Setiap alat kawalan dalam pemasangan mestilahmudah digunakan & mudah dicapai oleh penggunabagi tujuan:-i) Pengasingan & penyuisanii) Perlindungan arus lebihaniii) Perlindungan kebocoran arus ke bumi

Litar pengguna terbahagi kepada 2 iaitu:-

1. Litar Kawalan

2. Litar Akhir

PENGENALAN LITAR

LITAR KAWALAN

1 Litar Kawalan

Definisi:

Litar kawalan ialah turutan alat-alat kawalan & perlindungan yang terdapat pada litar utamapemasangan pengguna.

Litar ini termasuklah pengasingan, pensuisan, perlindungan arus lebihan dan perlindungankebocoran arus ke bumi.

Alat-alat kawalan dan perlindungan dalam litar

Kawalan adalah seperti berikut:-

i) FIUS PERKHIDMATAN DAN PENGHUBUNG NEUTRAL

Berfungsi sebagai perlindungan arus lebihan danmenghadkan arus penguna

LITAR KAWALAN

FIUS PERKHIDMATAN

LITAR KAWALAN

PENGHUBUNG NEUTRAL

LITAR KAWALAN

ii) JANGKA KILOWATT JAM

Berfungsi sebagaipengukur jumlahtenaga yang digunakan olehpengguna bagimenetapkan kadarbayaran tarif

LITAR KAWALAN

LITAR KAWALAN

iii) SUIS UTAMA Terdapat dua jenis iaitu:-

a)Suis fius( rumah lama bykguna jenis ini)

b)Fius suis( supply terus pd fius-sekarang byk digunakan)

Suis utama berfungsi sebagaipengasing/ pensuisan litar & perlindungan arus lebihan

LITAR KAWALAN

iv) PEMUTUS LITAR BOCOR KE BUMI(ELCB)

Berfungsi sebagai perlindungankebocoran arus kebumi danpengasing litar.

LITAR KAWALAN

v) PAPAN AGIHAN

(DB)

Berfungsi sebagai

pengagih litar

akhir dan

perlindungan

arus lebihan

LITAR KAWALAN

v) PAPAN AGIHAN

(DB)

Berfungsi sebagai

pengagih litar

akhir dan

perlindungan

arus lebihan

LITAR KAWALAN

v) PAPAN AGIHAN

(DB)

Berfungsi sebagai

pengagih litar

akhir dan

perlindungan

arus lebihan

LITAR KAWALAN

PAPAN AGIHAN INDUSTRI

PAPAN AGIHAN INDUSTRI

PAPAN AGIHAN INDUSTRI

PAPAN AGIHAN INDUSTRI

Definisi:-

Litar akhir adalah litar yang disambungkan keluardari kotak fius agihan(DB) dan berakhir di bebanatau soket alur keluar atau kelengkapan elektrikdi pemasanagn itu. (mula dari DB dan berakhir kebeban pengguna)

LITAR AKHIR

Terdapat 2 jenis litar akhir:-

i) litar pencahayaan (litar lampu, kipas,loceng danjam elektrik)

ii) Litar Kuasa( soket alur keluar(SAK) biasanya-13A, 15A)

LITAR AKHIR

i) Litar pencahayaan Litar ini termasuk untuk lampu, kipas siling, locengpintu dan jam elektrik. Jumlah beban yang bolehdipasang pada satu litar kecil akhir lampu adalahberkadaran 5A.

Setiap satu point lampu atau kipas dianggarkanberkadaran 100W.

Satu litar akhir bagi litar lampu/kipas jumlahpoint maksima ialah 10 poin lampu dan kipas

LITAR AKHIR

ii) Litar Kuasa

Litar pendawaian kuasa terbahagi kepada dua

jenis:-

1) Litar jejari

2) Litar gelang(ring)

LITAR AKHIR

1) Litar Jejari

Litar ini adalah sejenis litar pendawaian biasa dimana dawai Hidup-(L), dawai Neutral(N) dan dawaiBumi(E) diambil dari kotak fius agihan sebagai satulitar akhir dan disambungkan ke punca soket alurkeluar(SAK)

LITAR AKHIR

Litar Jejari & gelang

LITAR AKHIR

PERATURAN IEE

Saiz kabel minima yg boleh digunakan ialah2.5mm2 pvc/pvc.

Sekiranya bilik hendak dipasang dengan soketalur/alir keluar kurang dari 30m2 maka bilanganmaksimum yang boleh dipasang ialah sebanyak 6 unit soket alur keluar dan dikawal oleh fius yang berkadaran 20 amp.

LITAR AKHIR

Jika keluasan bilik melebihi 30m2, maka bilangansoket alir keluar yang dibenarkan ialah 2 unit soketalir keluar sahaja.

Sekiranya soket alir keluar hendak dipasang dalambilik yang berasingan, maka bilangan soket alirkeluar yang dibenarkan adalah sebanyak 6 unit soket yang dikawal oleh fius yang berkadaran 30 amp, dan saiz kabel yang digunakan adalah 4mm2

pvc/pvc

LITAR AKHIR

2) LITAR GELANG Kabel litar gelang mestilah bermula dari satu fiusdi dalam kotak fius agihan dan disambungkan ketiap-tiap punca soket alir keluar(SAK) danakhirnya hendaklah kembali ke fius asalnya.

Jumlah SAK di dalam litar gelang hendaklah tidakmelebihi 10 unit SAK dengan keluasanbilik/kediaman yang tidak melebihi 100m2

Saiz kabel yang digunakan ialah tidak kurang dari2.5mm2 dan fius yg mengawal litar ini tidakmelebihi 30 amp

LITAR AKHIR

Dapur Elektrik termasuk dalam litar kuasa. Dapur elektrik yg tidak melebihi 3kW bolehlahdisambung pada soket SAK 15 amp.

Saiz flexible cord tidak kurang dari 50/0.25 mm2

Dapur yang lebih besar tapi tidak melebihi 8kW mestilah disambung tetap dan kadaran kuasanyaialah 30 amp. Unit kawalan dapur mestilah dipasang pada jarak 2 meter meter dari dapurelektrik dan disambungkan terus kepada kotakfius agihan dengan SAK 13 amp.

LITAR AKHIR

Penyaman udara yang berkadaran sehingga 1 ¼kuasa kuda boleh disambung pada SAK 15 amp beserta penghidup.

Sais flexible cord yang digunakan adalah tidakkurang dari 50/0.25mm2.

Penyaman udara yang 1 ½ hingga 3 kuasa kudamestilah disambung tetap kpd kotak fius agihandan kadar arus tidak melebihi 30 amp. Pengasingdan penghidup yang mempunya ‘No volt coil’ mestidipasang berhampirannya.

LITAR AKHIR

RADAS/BAHAN

MCB 6Amp, 15Amp,

20Amp, 30Amp

Cables 1.25mm,

1.5mm, 2.5mm

Bus bar

Sesalur mini PVC

Choke

Starter

Lampu kalimantang

Perkakasan pendawaian

ELCB tester

CARA PEMASANGAN

Litar dilukis dalam bentuk litar skema yangkemudiannya ditukar kepada gambarajahpendawaian

Simbol litar elektrik digunakan di dalamgambarajah pendawaian

LITAR PENDAWAIAN

LITAR PENDAWAIAN

(a) Litar Skema (b) Gambarajah Pendawaian

SUIS 1 HALA MENGAWAL

LAMPU

SUIS 1 HALA MENGAWAL

2 LAMPU

(a) Litar Skema (b) Gambarajah Pendawaian

2 SUIS 2 HALA MENGAWAL

1 LAMPU

(a) Litar Skema (b) Gambarajah Pendawaian

(a) Litar Skema (b) Gambarajah Pendawaian

SOKET KELUARAN 13AMP

LITAR JEJARI

CARA-CARA PENDAWAIAN

Untuk Bengkel Pendawaian FKEKK, 2 jenisLitar akan di pasang iaitu litar kuasa dan litarpencahayaan.

Gambarajah Kaedah dan Pendawaian telah diberikan di dalam labsheet.

MCB 6A digunakan untuk lampu dan 20A untuksoket kuasa.

Gunakan saiz kabel yang betul. Arusmenentukan saiz kabel yang hendak digunakan.

CARA-CARA PENDAWAIAN

Untuk litar lampu, gunakan kabel saiz 1.5mm2. Untuk litar soket alir keluar, gunakan kabel

2.5mm2.

Selain itu, gunakan 6/4 mm2. Mengikut peraturan IEE, saiz arus kabel

mestilah lebih besar daripada fius iaitu kabelyang akan bertindak menjadi fius iaitu kabelyang musnah manakala fius tidak

CARA-CARA PENDAWAIAN

LITAR KUASA

CARA-CARA PENDAWAIAN

LITAR KUASA

Pendawaian di soket alir keluar

CARA-CARA PENDAWAIAN

LITAR CAHAYA

Lampu pendarflour terdiri daripada body, holder , starter dan choke.

Pastikan body lampu pendarflour jugadibumikan.

CARA-CARA PENDAWAIAN

LITAR CAHAYA

CARA-CARA PENDAWAIAN

LITAR CAHAYA

Pendawaian di suis 2 hala

CARA-CARA PENDAWAIAN

LITAR CAHAYA

Pendawaian ros siling

CARA-CARA PENDAWAIAN

LITAR CAHAYA

Pendawaian lampukalimantang

CARA-CARA PENDAWAIAN

LITAR CAHAYA

Pendawaian di choke

CARA-CARA PENDAWAIAN

LITAR CAHAYA

Pendawaian di hujung housing lampu kalimantang

CARA-CARA PENDAWAIAN

LITAR CAHAYA

Pendawaian di hujung housing lampu kalimantang

PENDAWAIAN DIANTARA BEKALAN

KUASA DAN KOTAK AGIHAN

Setelah pendawaian litar pencahayaan danlitar kuasa dilakukan, pendawaian untukkeseluruhan litar hendaklah dilakukan.

Litar lengkap bagi kotak agihan (DB) mestilahmempunyai main switch dan ELCB dandisambung ke punca kuasa.

Pastikan DB dibumikan.

PENDAWAIAN DIANTARA BEKALAN

KUASA DAN KOTAK AGIHAN

Di dalam penghantaran tenaga elektrik yang sebenar, bekalan dari TNB ( 240Vac) akan disambungkan ke Kilowatt Hour Meter Board dankemudiannya disambung ke kotak agihan.

Untuk bengkel ini, bekalan kuasa akandisambungkan ke 1 ELCB berasingan dan bekalankuasa tersebut akan di sambungkan ke main switch.

PENDAWAIAN DIANTARA BEKALAN

KUASA DAN KOTAK AGIHAN

KOTAK AGIHAN

KOTAK AGIHAN

KOTAK AGIHAN

Pendawaian di antara kotakagihan dan sumber kuasa

SUMBER KUASA

TEKNIK PENDAWAIAN

Potong saluran mini PVC yang menjadi laluan kabel

TEKNIK PENDAWAIAN

Pastikan sambungan sesalur mini PVC rapat

TEKNIK PENDAWAIAN

Pastikan penutup sesalur PVC juga rapat

TEKNIK PENDAWAIAN

Contoh penyambungansesalur PVC yang

tidak rapat

TEKNIK PENDAWAIAN

Pastikan penyambungan sesalur PVC di kotakagihan tidak terlalu rapat

supaya penutup kotak agihan boleh di pasang

WIRING BAY

WIRING BAY

PERATURAN PEMASANGAN

PERATURAN PEMASANGAN

1. Ikatan mestilah kuat. Jika longgar boleh

menyebabkan spark yang akan mengakibatkan

kebakaran.

2. Semasa ikatan jangan masukkan kabel

terlampau ke dalam sehingga ikatan skru

berlaku penebat.

3. Jangan biarkan pengalir pada kabel terdedah,

pastikan panjangnya betul-betul sepada dengan

ikatan.

PERATURAN PEMASANGAN

4. Pastikan ada kabel bumi

5. Mengikut peraturan IEE, setiap badan

(rangka) logam perlu dibumikan

6. Lebihkan 12 inci pada kotak agihan

7. Lebihkan 4 inci pada soket

PERATURAN PEMASANGAN

Ikatan yang betul

PERATURAN PEMASANGAN

Ikatan bumi yang betul

PENGUJIAN PENDAWAIAN

Merupakan bahagian yang paling penting.Memastikan pemasangan baik, selamat digunakandan mematuhi peraturan IEE, ST, dan TNB.

Dapat mengenalpasti kekurangan, kelemahan, dan kerosakan dalam pemasangan.

Ujian juga dilakukan bagi mengelakkan daripada:Membahayakan diri sendiri, orang lain danhaiwan.

Merosakkan alatan elektrik.

PENGUJIAN PENDAWAIAN

PENGUJIAN PENDAWAIAN

Insulation tester dan multimeter digunakandalam pengujian pendawaian yang dilakukan.

Terdapat lebih 15 cara pengujian.

Bagaimanapun, hanya 3 cara pengujian yang akan dilakukan di dalam makmal iaitu:

Ujian Rintangan

Ujian Kekutuban

Ujian Keterusan Pengalir

PENGUJIAN PENDAWAIAN

Digital insulation Digital insulation testertester

PENGUJIAN PENDAWAIAN

Analog insulation tester

PENGUJIAN PENDAWAIAN

Multimeter

UJIAN RINTANGAN

2 ujian akan dilakukan:

Rintangan penebat bumi

Nilai rintangan bagi kabel Life- Earth (L-E) dan Neutral-Earth (N-E) diujimenggunakan insulation tester .

Rintangan penebat antara pengalir

Nilai rintangan bagi kabel Life – Neutral (L-N) ditentukan.

UJIAN RINTANGAN

Bagi kedua-dua ujian rintangan di atas,

bacaan yang direkodkan perlulah melebihi 1Ω. Bagaimanapun nilai sepatutnya yang dicapaiadalah infiniti iaitu berada dalam keadaanlitar terbuka (open circuit).

UJIAN KEKUTUBAN

Pengujian kekutuban dilakukan bagi memastikanpemasangan dilakukan dengan betul ke punca-punca dan kekutubannya.

Dapat tentukan dengan menguji nilai rintangandari hujung kabel ke hujung kabel yang dipasang.

Rintangan bagi kabel Life– Life (L-L) danNeutral- Neutral (N-N) ditentukan.

Bacaan yang perlu dicapai adalah 0Ω. Litarberoperasi dalam keadaan yang baik.

Mengikut IEE, bacaan bagi litar tertutup perlukurang dari 1Ω.

UJIAN KETERUSAN PENGALIR

Di namakan juga ujian litar tertutup.

Rintangan antara hujung kabel Earth,E padakotak agihan dan hujung kabel Earth,E litarditentukan.

Bacaan yang perlu dicapai adalah 0Ω.

Litar berada dalam keadaan yang baik tanpakebocoran arus.

BORANG UJIAN

UjianRintangan

UjianKekutuban

UjianKeterusan

Bumi

Butir- Butir

Bilangan

Radas

Bilangan

Mata

Lampu

Dan

Soket

Alir

keluar

Bilangan

Motor

Elektrik

Ujian-ujian Menurut Peraturan Bekalan Lembaga

7 (2)

Rintangan

Penebat

Bumi

Rintangan

Penebat

Antara

Pengalir

Kekutuban

Suis Dan

Soket Alir

Keluar

Keterusan

Bumi

Diperiksa

1. Litar Cahaya 1 -

2. Litar Kuasa

(SAK 13 A)

1 -