seminar sistem pengurusan keselamatan makmal...simbol bahan kimia penstoran bahan kimia &...

Abdul Razak Samah

Unit OSH

Seminar Sistem Pengurusan

Keselamatan Makmal

Pengenalan

Perkara-perkara yang perlu diberi perhatian sebelum

menjalankan sebarang kerja atau apa-apa aktiviti

dalam Makmal :

Risk = Hazard x Exposure

TAHU bahayanya TAHU perkara buruk yang mungkin boleh berlaku.TAHU apa yang perlu dilakukan jika perkara buruk

berlakuTAHU amalan-amalan yang betul, kemudahan

peralatan keselamatan dan peralatan perlindungan yang diperlukan bagi meminimumkan risiko.

Keselamatan Makmal

Tambah asid ke air ?ATAU

Tambah air ke asid ? Asid Air

ATAU

Rujukan Penting

Tahu bahaya bahan kimia ….

• Bahaya Kesihatan

(Health Hazard)

• Bahaya Fizikal

(Physical Hazard)

• Bahaya Alam Sekitar

(Environmental Hazard)

Bahaya Kesihatan/Health hazard

Carcinogen

Toxic or highly toxic

Reproductive Toxins

Irritants

Corrosives (acids pH < 3, bases pH > 13)

Sensitizers (Allergic e.g. Penicillin)

Hepatotoxins (liver damage- e.g. CCl4,

Aflatoxin)

Nephrotoxins (kidney effect- e.g.

heparin)

Neurotoxins (e.g. Solvents)

Bahaya Fizikal/Physical hazard

Explosive

Flammable

Oxidizer

Organic peroxide

Compressed gas

Combustible liquid

Unstable (Reactive)

Water-reactive

Kesan Bahaya Kimia

• Serta-merta

(Acute Effects)

Kesan Kronik

(Jangka panjang)

Cara masuk ke dalam badan

(Routes of Entry into the body)

1. Pernafasan

(Inhalation)

2. Penghadaman

(Ingestion)

3. Melalui Kulit

(Absorption)

Overview Kemalangan/Kejadian bahaya di JKM

Kes #1

8/2/2002

Seorang pembantu makmal yang sedang membawa

satu botol asid sulfurik 0.018N telah terjatuh di atas

lantai yang basah. Asid telah tumpah pada kot

makmal yang dipakainya.

Overview Kemalangan/Kejadian bahayadi JKM

Kes #2

13/6/2003, ~8.00 malam

Suatu kebakaran telah berlaku di bilik ujitembak.

Kebakaran bermula pada kotak ujian tembak shotgun.

Walau bagaimanapun kebakaran berjaya dikawal.

Overview Kemalangan/Kejadian bahayadi JKM

Kes #3

28/10/2005

Suatu bendasing telah masuk ke dalam mata kanan

seorang pembantu makmal semasa beliau sedang

memotong tiub kapilari TLC menggunakan kertas pasir.

Mata beliau terasa pedih dan dihantar ke hospital

untuk mendapatkan rawatan.

Peraturan Am

Jangan pakai selipar/

open-toed shoes

Guna PPE

Tanggalkan kot

makmal/PPE bila berada

di luar makmal

Peraturan Am

Ketika dalam makmal :

• Jangan makan, minum, merokok, chew gum

• Jangan bersolek

• Jangan tanggal/pasang contact lenses

• Jangan simpan makanan dan minuman dalam makmal/peti sejuk makmal

• Jangan guna alat radas makmal untuk makan/minum

• Basuh tangan sebelum meninggalkan makmal atau selepas mengendalikan bahan kimia

Peraturan Am

• Jangan guna alat radas kaca yang pecah atau retak

• Jangan bekerja seorang diri dalam makmal

• Tahu prosedur kecemasan

• Jaga kebersihan makmal

• Pastikan tiada sebarang halangan dalam makmal

• Sebarang tumpahan hendaklah dibersihkan dengan segera

• Pastikan lantai tidak licin

• Alatradas hendaklah dibilas/rinse sebelum dibersihkan

oleh PAR

Pengendalian Bahan Kimia

Peraturan Am :

• Tahu tanda amaran/label pada bekas bahan kimia

• Jangan guna bahan kimia yang tidak berlabel

• Labelkan dengan jelas & sempurna

• Guna peralatan perlindungan diri (PPE)

• Guna kebuk wasap semasa mengendalikan bahan kimia berbahaya

• Elakkan sentuhan fizikal dengan bahan kimia

• Jangan merasa atau hidu bahan kimia

• Tutup dengan rapat bekas bahan kimia selepas digunakan

• Jangan pipet menggunakan mulut, guna pipette filler

• Rujuk kepada Ahli Kimia/Pegawai Atasan jika terdapat sebarang keraguan

SIMBOL BAHAN KIMIA

PENSTORAN BAHAN KIMIA & PELARUT

DALAM MAKMAL

Kabinet pelarut Kabinet asid

PENSTORAN BAHAN KIMIA, PELARUT & SILINDER GAS

PENSTORAN BAHAN KIMIA, PELARUT

& SILINDER GAS

• Simpan & asingkan mengikut keserasian

• Tempat yang betul

• Rak yang teguh dan tidak tinggi

• Pengudaraan yang baik

• Ada tanda amaran

• Dilengkapi dengan peralatan keselamatan/ kecemasan/alat penggera yang sesuai

Letupan dalam kabinet di bawah

kebuk wasap yg menyimpan asid

nitrik, asid sulfurik, asid asetik,

bromin, methanol dll. Penstoran atau percampuran bahan kimia

tidak serasi (incompatible)

dikenalpasti sebagai punca

letupan.

BAHAN KIMIA TIDAK SERASI

(INCOMPATIBLE CHEMICALS)

Bahan kimia Ketidakserasian dengan :

Acetic acid Chromic acid, nitric acid, ethylene glycol, perchloric acid,

peroxides, permanganate

Acetone Concentrated nitric and sulfuric acid mixtures

Alkali & alkali earth

metal (Li, Na, K)

Water, carbon tetrachloride or other chlorinated hydrocarbons,

halogens

Flammable liquid Ammonium nitrate, chromic acid, hydrogen peroxide, nitric

acid, sodium peroxide, halogens

Hydrocarbons (butane,

propane, benzene)

Fluorine, chlorine, bromine, chromic acid, sodium peroxide

Sodium nitrite Ammonium nitrate and other ammonium salts

Sulfuric acid Potassium chlorate, potassium perchlorate, potassium

permanganate

Cecair mudah terbakar /

Flammable liquid

• Jauhkan dari sumber api

• Elakkan menghidu wap

pelarut

• Pakai PPE yang sesuai -

respirator, glove dsbnya.

• Jalankan analisis dlm kebuk

wasap

• Contoh :

Chloroform, ether, toluene

dsbnya.

Bahan Mengkakis/ Corrosive

Substances

• Jangan letak pada rak yang tinggi

• Pakai PPE : safety glass/ goggles/face shield

Contoh :

• Asid sulfurik, asid hidrokolorik, caustic soda dsbnya.

INGAT !

Helaian Data Keselamatan Kimia

Safety Data Sheets (SDS)Maklumat dalam SDS :

1. Identiti bahan kimia

(Chemical identity)

2. Maklumat kandungan

(Information on ingredients)3. Identifikasi Bahaya

(Hazard identification)

4. Maklumat fizikal & kimia

(Physical and chemical properties)

5. Kestabilan & reaktiviti(Stability and reactivity)

6. Maklumat toksikologi (Toxicological information)

7. Maklumat ekologi

(Ecological information)

8. Pertolongan cemas (First aid measures)

9. Melawan kebakaran(Fire fighting)

10.Tumpahan

(Spillage and accidental release)

11.Pengendalian & penstoran

(Handling and storage)12.Kawalan

pendedahan/Perlindungan

diri

(Exposure control/Personal

protection)

13.Maklumat pelupusan(Disposal information)

14.Maklumat pengangkutan

(Transport information)

Helaian Data Keselamatan Kimia

Safety Data Sheets(SDS)

Sumber Rujukan:

1. Chemwatch

2. Pembekal : BDH,

Sigma, Merck etc.

3. Internet

4. Dll.

Helaian Data Keselamatan Kimia

Safety data Sheets(SDS)

Helaian Data Keselamatan Kimia

Safety Data Sheets(SDS)

PENGENDALIAN SPESIMEN/SISA BIOLOGI

Peralatan Perlindungan Diri (Personal Protective Equipment)

PPE

Peralatan Perlindungan diri /

Personal Protective Equipment

Safety glasses

Lab coat

Peralatan Perlindungan diri /

Personal Protective Equipment

Goggle

Peralatan Perlindungan diri /

Personal Protective Equipment

Face shield

Peralatan Perlindungan diri /

Personal Protective Equipment

Respirator

1. Organic

2. Acid

Peralatan Perlindungan diri /

Personal Protective Equipment

Sarung tangan/

Gloves

• Latex

• Nitrile

• Neoprene

• Etc.

What’s Wrong With This Picture ?

PERALATAN KESELAMATAN/

KECEMASAN

PERALATAN KECEMASAN

Eyewash &

shower station

PERALATAN KECEMASAN

Peralatan tindakan tumpahan

(Spill response)

Automatic CO2 / Argonite fire suppression

system, heat and smoke sensors, etc.

PENGGERA/PENGESAN KECEMASAN

PERALATAN KECEMASAN

Alat Pemadam Api

(Fire Extinguisher)

• ABC

• CO2

Selimut api

(Fire blanket)

Alat bantuan Pernafasan

(Resuscitator)

PERALATAN KECEMASAN

KAWALAN KEJURUTERAAN

(Local Exhaust Ventilation-LEV)

Jenis kebuk wasap

1. Biohazard fume hood

2. Perchloric acid fume hood

3. Constant volume fume hood(CV)/General purpose

4. Variable air volume fume hood (VAV)

5. Ductless fume hood (Filter type)

Penyelenggaraan

1. Pemeriksaan bulanan

2. Pemeriksaan tahunan oleh Juruteknik Higien

FUME CUPBOARDS

KAWALAN KEJURUTERAAN

(Local Exhaust Ventilation-LEV)

Pelan Tindakan Kecemasan

(Emergency Response Plan)

SEMASA KECEMASAN

Tahu lokasi :

• Alat pemadam api

• Penggera kebakaran

• Eyewash

• Shower

• Peti Pertongan Cemas

• Spill response pack

Tahu ……

Nombor telefon kecemasan

Tindakan Kecemasan

Apabila Berlaku Kebakaran

TINDAKAN TANGGUNGJAWAB

1. Padam api Staf yang nampak

2. Bunyikan loceng Staf paling dekat

3. Telefon Bomba Operator telefon

4. Jika boleh, tutup Staf yang guna/hampirbekalan air/elektrik

5. Kosongkan bangunan Semua staf

& berkumpul

6. Buat panggilan baris Floor Manager/Checker Ketua & lapor kpd Scene Seksyen/Ketua Unit

Commander7. Beritahu Bomba Scene Commander

ketiadaan staf

RUJUK SOP 447A & 447B

Tindakan kecemasan- Apabila berlaku tumpahan

TINDAKAN TANGGUNGJAWAB

1. Tumpahan kecil, guna Staf terlibatSpill Response pack

2. Tumpahan besar, Staf paling hampirbunyikan loceng

3. Telefon Bomba Operator telefon4. Jika boleh, tutup Staf yang guna/hampir

bekalan air/elektrik5. Kosongkan bangunan Semua staf

& berkumpul

RUJUK SOP 447C

• A Bangunan Utama

• B Bangunan Forensik

• D Tempat buangan

sampah

• A & B Tempat Berkumpul

• Arah keluar

PLAN TINDAKAN KECEMASAN IBU PEJABAT

Tindakan Kecemasan

KAWAT DAN LATIHAN

1. Kawat Kebakaran

2. Kawat Tumpahan Kimia

Tindakan Kecemasan

56

Pengurusan Sisa

Pengurusan Sisa Bahan Kimia

Jenis-jenis sisa bahan kimia :

1. Pelarut organik tanpa halogen, methanol, toluene

2. Pelarut organik mengandungi halogen, eg. chloroform, dichloromethane

3. Sisa mengandungi merkuri

4. Sisa inorganik, eg. asid, alkali

5. Bahan kimia lama

Pengurusan Sisa Bahan Kimia

• Jangan buang sisa bahan kimia berbahaya/toksik ke dalam sinki, longkang

• Bekas yang tahan lama, tidak terjejas oleh bahan kimia, tidak mudah bocor

• Bekas berasingan untuk sisa incompatible

• Bekas sentiasa ditutup

• Bekas hendaklah dilabel dengan jelas

• Pelupusan : Kualiti Alam Sdn. Bhd. , Bukit Nenas, NS

PENGURUSAN SISA

BAHAN KIMIALabel

Bekas

Setor

.

PENGURUSAN SISA BAHAN KIMIA

Think SafeTy

Work SafeLy

Terima Kasih