penyenggaraan alat dan mesin

PENGURUSAN STOK DAN PENYENGGARAANPENYENGGARAAN ALAT DAN MESIN

Digunakan untuk mengetuk, membentuk, meratakan logam dan untuk kerja-kerja am, tukul terbahagi kepada dua kategori iaitu tukul besi dan gandin. Penyenggaraan tukul

1. Hendaklah digunakan mengikut kesesuaian kerja yang dilakukan.

2. Jangan mengumpil sesuatu bahan dengan menggunakan bahagian batang tukul.

3. Gunakan bahagian kepala dan muka semasa menukul sesuatu bahan.

4. Bahagian muka dan kepala hendaklah sentiasa berada dalam keadaan yang baik dan selamat digunakan.

5. Tukul juga hendaklah sentiasa diletakkan di atas meja kerja semasa kerja dijalankan.

6. Jangan meletakkan tukul di atas lantai bagi mengelakkan kemalangan.

7. Minyakkan kepala tukul sebelum menyimpannya bagi mengelakkan daripada berkarat.

Tukul

diperbuat daripada keluli bermutu tinggi.

Penyenggaraan kikir1. Gunakan berus kikir untuk membersihkan permukaan kikir.2. Jangan menggunakan kikir sebagai penukul.3. Asingkan peralatan lain dengan kikir bagi mengelakkan

kerosakan pada gigi kikir

memotong, menipiskan dan melicinkan permukaan logam

Kikir

dua jenis pahat iaitu pahat sejuk dan pahat panas.

Penyenggaraan pahat1. Pastikan sudut mata pemotong pahat adalah betul.2. Jangan menggunakan pahat sebagai penukul.3. Jangan mencampakkan pahat kerana is boleh

merosakkan mata pemotong.4. Kepala pahat yang berbentuk cendawan perlu dicanai

bagi mengelakkan serpihan gerigis daripada termasuk ke dalam mata.

Pahat

memotong atau menarah logam serta membuang kepala rivet.

Penyenggaraan gergaji1. Pemasangan mata gergaji mestilah diarahkan ke hadapan.2. Ketatkan nat kepak untuk menegangkan mata gergaji.

Gergaji besi

digunakan untuk memotong atau membuang lebihan logam.

Terdapat dua jenis bingkai tetap dan bingkai boleh laras.

Bingkai boleh laras boleh diubah panjangnya dan sesuai digunakan bagi sebarang ukuran panjang gergaji.

Bingkai tetap tidak boleh diubah panjangnya dan digunakan untuk ukuran panjang gergaji yang terhad sahaja.

menanda permukaan logam sebelum kerja menggerudi.

Penyenggaraan penebuk pusat1. Penebuk pusat perlu disenggara agar matanya sentiasa

tajam pada sudut yang ditetapkan.2. Hujung mata penebuk pusat biasanya bersudut 60° atau

90°.3. Mata yang bersudut 60° digunakan untuk menanda kekal,

sementara mata yang bersudut 90° pula adalah untuk menanda pusat bulatan.

Penebuk pusat

Menanda pusat bulatan.

Penyenggaraan ragum meja

1. Bersihkan ragum selepas digunakan.

2. Minyakkan ragum bagi mengelakkannya daripada berkarat.

3. Jangan gunakan ragum sebagai bahan pengalas untuk mengetuk

bahan logam.

4. Elak melakukan kerja-kerja kimpalan pada bahagian ragum

kerana fungsinya akan rosak.

Ragum meja

alas yang digunakan untuk mencengkam benda kerja, pelbagai jenis kerja seperti menggergaji, mengikir, menggerudi, menggilap, membengkok, memasang dan sebagainya.

melipat logam nipis, dapat menghasilkan lipatan yang kemas, dan dapat membuat lipatan pelbagai sudut dengan tepat.

Penyenggaraan mesin pelipat

1. Jangan lipat kepingan logam yang tebalnya melebihi daripada

ukuran yang ditentukan oleh pembuatnya.

2. Penahan 45° dan 90° digunakan untuk mengehadkan sudut

lipatan.

3. Minyakkan bilah-bilah yang terdapat pada mesin pelipat bagi

mengelakkannya daripada berkarat.

Mesin Pelipat

membentuk kepingan logam menjadi silinder atau kon.

Penyenggaraan mesin penggulung

1. Jangan menukul pada bahagian penggulung kerana ini akan

merosakkan permukaannya.

2. Gunakan lurch yang terdapat pada hujung penggulung untuk

menggulung dawai.

3. Minyakkan semua penggulung untuk mengelakkannya daripada

berkarat.

Mesin Penggulung

Penyenggaraan mesin canai

1. Pastikan bahagian utama mesin canai berada dalam keadaan

balk.

2. Tukar piring canai apabila ianya telah haus.

3. Gunakan penyagat untuk meratakan permukaan piring canai.

Mesin Canai

memotong atau mengurangkan ketebalan logam dengan melakukan proses pencanaian.

Mesin gerudi mudah alih digunakan untuk kerja ringan serta mudah dikendalikan manakala mesin gerudi meja adalah untuk kerja-kerja am.

Penyenggaraan mesin gerudi

1. Mesin gerudi meja hanya berupaya menggerudi lubang

berdiameter sehingga 13 mm sahaja.

2. Minyakkan meja pelantar kerja untuk mencegah karat.

3. Bersihkan semua tatal yang terdapat pada mesin gerudi

meja.

4. Pengunci bindu digunakan untuk mengetatkan bindu.

Mesin Gerudi

dua jenis iaitu mesin pericih tuas tangan dan mesin pericih kepersegian, yang digerakkan dengan sistem tuil. Ini membolehkannya memotong kepingan logam sehingga ketebalan 9.0 mm.

Penyenggaraan mesin pericih tuas tangan

1. Minyakkan bilah pemotong bagi mengelakkannya daripada

berkarat.2. Gunakan lubang pemotongan rod untuk memotong dawai.3. Jangan memotong rod dawai pada bilah pemotong. Ini akan

merosakkannya.

Mesin Pericih

Penyenggaraan mesin pericih kepersegian1. Jangan letakkan alat-alat seperti pembaris, jangka, dan penggarit di atas

mesin.2. Jangan potong dawai menggunakan bilah pemotong.3. Bersihkan dan minyakkan selepas digunakan.

Cara penyimpanan alat tangan

PERALATAN KIMPALAN ARKA DAN GAS

A. ALAT TANGAN

3. Berus dawai1. Tukul 2. Playar

B. ALATAN MENANDA

1. Penggarit 2. Penebuk pusat 3. Penebuk titik

1. Tukul

- Diperbuat daripada keluli yang dikeraskan muka dan bonggolnya. pelbagai saiz dan bentuk

- Diperbuat daripada kayu dan digunakan untuk kerja membentuk kepingan logam.

besi gandin

tukul bonggol bulat dan tukul serpihan.

Cara menjaga dan menyimpan tukul•bersihkan selepas digunakan. •Simpan pada panel alat atau laci

2. Playar

untuk memegang benda kerja terutama yang panas dalam kerja kimpalan arka atau oksiasetilena.

Playar cengkam ragum

Playar gabung

Cara menjaga dan menyimpan playar1. Bersihkan playar setiap kali selepas digunakan dan

simpan pada panel alat atau laci.2. Jangan gunakan playar sebagai tukul.3. Minyakkan bahagian yang bergerak pada playar selepas

digunakan.

3. Berus dawai

Berus dawai digunakan untuk membersihkan logam sebelum dan selepas dikimpal. Berus dawai juga boleh digunakan untuk membersihkan kikir.

Jenis-Jenis berus dawai:1. Keluli lembut2. Keluli kalis karat3. Loyang

Berus dawai hendaklah dibersih dan disimpan pada panel alat selepas digunakan.

Penggarit digunakan untuk membuat garisan pada permukaan logam. Hujung yang bengkok digunakan pada bahagian yang sukar dilakukan oleh hujung yang lurus. Penggarit diperbuat daripada keluli berkarbon tinggi.

1. Penggarit

2. Penebuk pusat

Penebuk pusat digunakan untuk menanda permukaan logam sebelum kerja menggerudi atau menanda pusat bulatan. la diperbuat daripada keluli terkeras dan hujungnya mempunyai sudut 60° atau 90°. Mata bersudut 60° digunakan untuk menanda kekal manakala sudut 90° untuk menanda pusat bulatan.

3. Penebuk titik

Penebuk titik digunakan untuk menanda pada garisan atau lengkok. Hujungnya mempunyai sudut 30°.

alat menanda hendaklah dibersih dan disimpan pada panel alat atau laci selepas digunakan.

PERALATAN KIMPALAN ARKA DAN GAS

C. ALAT MENGUKUR

1. Pembaris keluli

D. ALATAN MEMOTONG

1. Gergaji besi 2. Kikir 3. Pahat

B. ALATAN MENGUJI

1. Sesiku L

2. Sesiku bergabung 3. Angkup luar

4. Angkup dalam

3. Angkup vernier2. Pita ukur

C. ALAT MENGUKUR

1. Pembaris keluli

mengukur jarak, menguji kerataan benda kerja dan membuat garisan lurus.

Diperbuat dari keluli kalis karat.

2. Pita ukur

C. ALAT MENGUKUR

Pita ukur digunakan untuk mengukur benda kerja yang panjang di mana pembaris keluli tidak dapat digunakan

3. Angkup vernier

C. ALAT MENGUKUR

Angkup vernier merupakan alas mengukur yang mempunyai ketepatan yang jitu.la digunakan untuk mengukur ketebalan logam, diameter luar, diameter dalam., mengukur jarak dan kedalaman lubang.

Alat mengukur hendaklah dibersih dan disimpan pada panel alai atau laci selepas digunakan.

D. ALATAN MEMOTONG

1. Gergaji besi

memotong atau membuang lebihan logam

Saiz mata gergajiPanjang bilah gergaji besi ialah 8, 10 dan 12 inci. Mata gergaji besiPula mempunyai 18, 24 atau 32 gigi bagi setiap seinci panjang (25.4 mm).

Kaedah PenggunaanLangkah 1:Pilih mata gergaji yang bersesuaian dengan logam yang hendak dipotong. Pastikan sekurang-kurangnya tiga gigi gergaji besi menyentuh pada permukaan yang hendak dipotong.

Langkah 2:Pasangkan bilah mata gergaji dengan betul. Mata gergaji mestilah diarahkan ke hadapan.

Langkah 3:Pastikan benda kerja diapit dengan kuat pada ragum meja sebelum kerja menggergaji dilakukan.

Langkah 4:Pegang gergaji besi dengan cara yang betul. Sebelah tangan memegang pada pemegang dan sebelah tangan lagi pada hujung bingkai.

Langkah 5:Daya diperlukan semasa menyorong gergaji kerana gigi gergaji memotong benda kerja semasa disorongkan ke hadapan. Gergaji besi hendaklah dibersihkan dan disimpan pada panel alat atau laci selepas digunakan.

Kikir adalah sejenis alat tangan yang diperbuat daripada keluli bermutu tinggi. Ianya digunakan untuk memotong, menipis dan melicinkan permukaan logam atau bahan-bahan lain.

2. Kikir

Langkah 1:Apit benda kerja pada ragum meja dengan betul dan kuat

Langkah 2:Pilih jenis kikir yang sesuai dengan benda kerja yang hendak dikikir

Kaedah Penggunaan

Langkah 3:Pegang kikir dengan cara yang betul. Pegang hulu kikir dengan ibu jari berada di atas manakata sebelah tangan lagi memegang hujung kikir.

Langkah 4:Kikir benda kerja berdasarkan rajah-rajah di bawah.

Menyenggara dan menjaga kikira) Kikir mestilah dibersihkan dan disimpan pada

panel alas atau laci selepas digunakan. b) Gunakan berus kikir untuk membersihkan kikir.c) Jangan menggunakan kikir sebagai penukul.d) Elakkan kikir daripada terkena air kerana ia akan

mudah berkarat.e) Jangan minyakkan kikir kerana ia mudah

tergelincir semasa mengikir

Pahat ialah alat tangan yang selalu digunakan untuk memotong, menarah logam atau membuang kepala rivet. Terdapat dug Jens pahat iaitu pahat sejuk dan pahat panas. Pahat rata adalah merupakan pahat sejuk yang biasa digunakan untuk kerja-kerja kimpalan.

3. Pahat

Penyenggaraan dan penggunaan pahatPahat hendaklah dibersihkan dan disimpan pada panel alat atau laci selepas digunakan.

B. ALATAN MENGUJI1. Sesiku LSesiku L ialah alat tangan yang digunakan untuk menguji sudut 90°, menanda garisan dan menguji kerataan permukaan logam.

2. Sesiku bergabungSesiku bergabung ialah alat tangan yang digunakan untuk menanda, menguji sudut 45° dan 90°, mengukur kedalaman lubang dan membantu membuat garisan selari pada logam.

Rajah 2.36: Penggunaan sesiku bergabung

Angkup luar

Angkup luar digunakan untuk mengukur dan menguji diameter luar.

Angkup dalam

Angkup dalam digunakan untuk mengukur dan menguji diameter dalam paip dan lubang

Kaedah yang betul menggunakan angkup:1. Pegang angkup berhampiran dengan sendi.2. Jangan mengukur benda kerja yang sedang bergerak.3. Bersihkan angkup dan letakkan pada panel alai atau laci selepas digunakan.