dr. sallehudin bin abu bakar

DR. SALLEHUDIN BIN ABU BAKARMD(UKM); MPH(Manila); ME(Johns Hopkins)

• Pada tahun 2013, terdapat lebih 1 billion perokokdi seluruh dunia

– 800 juta perokok lelaki; 200 juta perokok wanita

– Lebih 80% berada di negara-negara membangunyang berpendapatan rendah dan sederhana

• Tren merokok di negara-negara maju yang berpendapatan tinggi semakin menurun

• Tren merokok di negara yang berpendapatanrendah dan sederhana kian meningkat

Situasi Merokok: Global

KEBETULAN ATAU DIRANCANG ?

Perbandingan Prevalens Merokok di Negara-negaraberpendapatan Tinggi (A) dengan yang berpendapatan

Sederhana dan Rendah (B), Mengikut Jantina, 2013

37%

21%

49%

8%0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

lelaki A Lelaki B Wanita A Wanita B

A BNegara Berpendapatan Tinggi Negara Berpendapatan rendah & Sederhana

Prevalens Merokok Dikalangan Lelaki Dewasa di Negara-Negara Majoriti Islam (2000-2006)

Negara % Lelaki Dewasa Merokok Jumlah Populasi (2000)

Yaman 77.0% 20,727,063

Indonesia 69.0% 241,973,879

Tunisia 62.0% 10,074,951

Turkey 51.0% 69,660,559

Malaysia 48.8% 23,300,000

Bangladesh 48.5% 144,319,628

Syria 48.0% 18,448,752

Algeria 44.0% 32,531,853

Mesir 40.0% 77,505,756

Maghribi 34.5% 32,725,847

Pakistan 28.6% 162,419,946

Iran 22.0% 68,017,860

Arab Saudi 19.0% 26,417,599

Tren Kadar Merokok di Kalangan Dewasa(18 tahun & keatas) di Malaysia

NHMS 1986 (I) 1996 (II) 2006 (III)

Keseluruhan 21.5% 24.8% 22.8%

Lelaki 40.9% 49.2% 48.8%

Perempuan 4.1% 3.5% 1.9%

Bandar 19.2% 21.7% 18.9%

L.Bandar 22.7% 28.6% 26.2%

Melayu 23.7% 27.9% 24.0%

China 17.7% 19.2% 16.2%

India 15.2% 32.4% 13.7%

Lain-lain 32.8% 32.4% 23.8%

Tren Kadar Merokok di Kalangan Remaja(bawah18 tahun) di Malaysia

NHMS 1986(I) 1996(II) 2006(III)

Keseluruhan 9.8 % 16.9 % 8.7 %

Lelaki 12 % 30.7 % 16.6 %

Perempuan 1% 4.8 % 0.6 %

KEMPEN TAK NAK MEROKOK, 2004

Tren Penggunan Rokok Tahunandi Malaysia 1970 - 2010

0

5000

10000

15000

20000

25000

1970 1980 1990 2000 2010

Dalam bil. jutabatang rokok

Kematian Akibat Merokok• Sepanjang kurun ke-20, 100 juta orang telah menemui

ajal akibat merokok – jika tren merokok ini berterusanbilangan kematian akibat merokok dijangka 1 billion

• Setiap tahun sejak 2000, 5-6 juta kematian berlaku di seluruh dunia akibat merokok

• Pada tahun 2030, kematian akibat merokok dijangkaakan meningkat ke 8 juta setahun – 80% adalah daripadanegara-negara berpendapatan rendah dan sederhana

Kematian akibat merokok berkait langsung dengankadar prevalens merokok dan juga kadar prevalence pendedahan kepada asap rokok pasif/SHS

Kematian Akibat Merokok Di Negara BerpendapatanTinggi Dengan yang Rendah & Sederhana(2000-2030)

2.1

3.9

6.42.8

2.1

1.6

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

2000 2010 2030

Bila

nga

nK

rmat

ian

/Ju

ta

Negara Berpendapatan Tinggi Negara Berpendapatan sederhana & rendah

65%

43%

80%

% Kematian (>30 tahun) Kerana Merokok, 2004

Health Statistic and Informatics, WHO

• Merokok adalah faktor risiko utama kematian melibatkan 5.1 Juta kematian• 1 / 8 kematian dikalangan orang dewasa 30 keatas adalah kerana merokok• 15-19% semua sebab kematian >30 di Malaysia adalah kerana merokok

Malaysia

Rokok: Pembunuh UtamaMerokok merupakan penyebab kematianpaling utama di kebanyakan negara IslamNegara % Kematian Kerana

Merokok (2004)

Turkey 38%

Kazakhstan 35%

Bosnia Herzegovina 30%

Maldives 29%

Indonesia 25%

“Tobacco use is the leading preventable cause of deaths in the world”

“Tobacco use ranked second as the overall cause of deaths in the world”

The World Health Reports, 2011

MEROKOK ADALAH PENYEBAB KEMATIAN YANG BOLEH DI-ELAKKAN, PALING UTAMA DI DUNIA

Merokok Adalah Faktor Risiko Bagi 6 Daripada 8Penyebab Utama Kematian Di Dunia

Jangkaan Kematian Akibat PenyakitKerana Merokok,Global, Menjelang 2015

Sebab Kematian Anggaran Bilangan % Kematian

Penyakit Kanser 2,120,000 33%

Penyakit COPD 1,870,000 29%

Penyakit Sistem Vaskular 1,860,000 29%

Penyakit Sistem Digestif 200,000 3%

Jangkitan Paru-paru 150,000 2%

Penyakit DM 130,000 2%

Penyakit TB 90,000 1%

Tobacco Atlas: 4th Edition

6 Faktor Risiko Terbesar Yang MenjadiPunca Utama Kematian Di Dunia, 2004

(Attributable Global Mortality)

1. Tekanan darah tinggi 12.8 %

2. Merokok 8.7 %

3. Paras gula tinggi 5.8 %

4. Tidak bersenam 5.5 %

5. Obes & kegemukan 4.8 %

6. Paras kolesterol tinggi 4.5 %

Jumlah kematian global tahun 2004 ialah 59 juta

Peratus

Health Statistics and Informatics, WHO.

Kos Rawatan Kerana Merokok• Mencecah berBillion USD setiap tahun di banyak negara

– USA (US$96B), Germany (US$7B), Australia (US$1B )

• Di Malaysia kos keseluruhan untuk merawat tiga jenispenyakit utama yang bersabit dengan merokok, pada2010 iaitu (IHD, Lung Cancer & COPD) → RM2.9 Billion

• Hasil cukai rokok tahunan di Malaysia → RM2.0 Billion

Kos Minima Kos Maksima Kos Purata

Pesakit RM682.3 Juta RM1730.6 Juta RM949.8 Juta

Penyedia Perkhidmatan RM925.0 Juta RM3257.7 Juta RM1975 Juta

Jumlah Keseluruhan RM RM1607.3 Juta RM4988.3 Juta RM2924.8 Juta

% Bajet Kesihatan KKM 9.06 % 28.12 % 16.49 %

Kos Yang Dibazirkan Oleh Perokok

1 hari RM 10 -12

1 bulan RM 300 - 360

1 tahun RM 3,600 - 4,320

5 tahun RM 18,000 – 21,600

10 tahun RM 36,000 – 43,200

20 tahun RM 72,000 – 86,400

Kos Keseluruhan Kerana Merokok

Setiap perokok di Malaysia puratanyamembelanjakan ± RM4,000 setahun

RM 3,960 setahun kerana beli rokok

RM 40 setahun kerana beli pemetik api

Keseluruhan perokok di Malaysia seramai ± 5 juta, membelanjakan

RM20 Billion setahun

HANGUS

Keuntungan Besar Industri Rokok !

• Pendapatan penjualan rokok pada tahun 2010

1. Phillip Morris → US$ 92.1B (untung bersih US$11.4B)

2. Japan Tobacco International → US$65.9B (utg. bersih $1.5B)

3. British American tobacco → US$ 58.1B (utg. bersih $4.2B)

4. Imperial Tobacco → US$38.4B (utg. Bersih $2B)

• Phillip Morris, menyumbang12% daripada keuntunganmereka (US$1.4B) kepada JNFsecara tetap setiap tahun.

Protokol 6S 3F: Agenda • 6S

– Smoke

– Sports

– Songs

– Screen

– Sex

– Social media

• 3F – Food

– Fashion

– Fun

Rahsia Rokok Yang Tidak Diketahui Perokok

• Dihasilkan dengan sangat rapi (mudah, murah, gah)

– (Well engineered product)

• Pelbagai ramuan daripada unsur-unsur kimia toksik& dadah terdapat dalam rokok

• Perokok boleh terperangkap sehingga akhir hayat

• Kebergantungan dialami perokok:

1. Kebergantungan secara fisiologi

2. Kebergantungan secara psikologi

3. Kebergantungan secara tabii

Komponen Rokok Putih(Manufactured Cigarette)

MSS

Filtration Material(activated Charcoal

& others)

Adhesive

Ventilationholes

Monogramink

Adhesive

SSS

Filter

Tipping paper

Tobacco & ingredientsplus additives

Cigarette Paper

Burning point& ashes

Apa itu Asap Rokok Pasif (SHS)

• Gabungan asap rokok aliran sisi (SSS) (85%) dan asap rokok yang dihembus keluar oleh perokok (EMSS) (15%)

• Nama lain - asap rokok persekitaran (ETS)

Asap Rokok Aliran Sisi (SSS)

• Suhu pembakaran lebih rendah

• Proses pembakaran tidaksempurna

• Konsentrasi bahan kimiatoksik yang lebih tinggi(6-12x) berbanding asap rokok aliran utama (MSS)

• Lebih merbahaya daripadaasap rokok aliran utama

Asap Rokok Lesap (THS)

• Asap rokok pasif atau (SHS) yang tidak lagi kelihatandidalam sesuatu ruang tertutup – tetapi sebenarnyatelah meresap kedalam setiap permukaan dimanaperokok menghisap rokok → Third Hand Smoke / THS

• Bau asap rokok yang terdapat dalam sesuatu ruangmenandakan adanya THS

• Third Hand smoke melekat pada rambut, kulit danpakaian perokok.

• Third Hand smoke meresap pada perabut, dinding, karpet, langsir dan juga peralatan dalam kereta

Bahaya Third Hand Smoke

• THS mengandungi 11 karsinogen seperti TSNs

• THS menokok dari semasa ke semasa

• Tidak boleh dihilangkan melalui cara pembersihanbiasa (vacumming), atau melalui pengudaraan

• THS memasuki tubuh melalui kulit (skin contact) ,dihidu (inhalation) dan melalui mulut (ingestion)

• Mangsa yang mudah terdedahkepada THS ialah bayi, kanak-kanak & suri rumah

Bagaimana TSNs Terbentuk drpd THS

Nicotine

Nitrous acid/ozone

Tobacco-specific nitrosamines

Second-Hand Smoke

Second-Hand Smoke

Isu Terkini Mengenai Penapis Rokok

Pemprosesan Tembakau di Salah SebuahKilang Membuat Rokok di Sem. Malaysia

• Daun tembakau kering dipotong-potong halusmenggunakan masin pemotong

• Beberapa bahan kimia sepertipengawit dan bahan perasa iaitusamsu Cina untuk memberikanrasa manis ditambah sebelumdiperam selama satu bulan

• Selepas diperam, daun tembakau akan dijemurdikawasan lapang, yang berkeliaran dengan anjing

• Kekadang terdapat kesan najis anjing dalam tembakauyang dijemur yang kemudiannya dibuat rokok

Smoke production by pyrolysis

(<900° C)

1. Ramuan asal rokok• Bahan-bahan organik• Nicotiana alkaloids • Additives

To lungs, where absorption

occurs

Absorption factors:

• Inhalation amount

• Inhalation depth

• Inhalation duration

• pH of smoke

• Absorption characteristics

of individual constituents

Air dilutionand cooling viaporous paper

Sidestream smoke

Mainstreamsmoke

Filter trapssome

particulates

2. Produk pirolisis:• fasa gas (tak kelihatan)• fasa particles (kelihatan)• (10-1000nm)

Penghasilan Komponen Asap Rokok1. Gas (90%)

N2,O2, CO2, COH2O (water vapor)C2-C6 HydrocarbonsAldehydesNitrites ..

2. Particulates (10%)H2O (condensed)

Nicotine

Tar (>4000 cpds..PAH -Karsinogens

Kandungan Asap Rokok

Lebih 7,000 bahan kimia> 300 bahan toksik

• Logam toksik• Gas toksik

> 80 karsinogen• Benzo (a) pyrene

4 alkaloid nikotin → TSNs• Nicotine NNK• Nornicotine NNN • Anabasine NAB• Anatabine NAT

Agen peransang• Aldehydes Nicotine Anabasine

Pengesahan Nikotin adalah Dadah

“Nicotine is highly addictive, to a degree similar or in some respects exceeding addiction to ‘hard’ drugs such as heroin or cocaine”

“We are actually in the business of selling nicotine, an addictive drug.”

(Brown & Williamson, July, 1963)

“We believe that nicotine is in a very real sense the reason for tobacco smoking.” (BAT, October 1966)

“A cigarette as a drug administration system for public use has very significant advantages such as speed. Within 10 seconds of starting to smoke, nicotine is available in the brain. Other drug such as marijuana, amphetamines, and alcohol are slower and may be mood dependent. Nicotine is a picture of a fast, highly pharmacological effective and cheap drug” (BAT, Mac 1980)

Pengakuan Sendiri Industri Rokok

Apa itu Nikotin

• Dadah yang sangat kuat/potent

• Merangsang sel saraf otak –mencetuskan pelbagai sensasi

• Dengan satu sedutan →nikotinsampai ke otak dalam 7 saat

• Menyebabkan ketagihan

• Pengambilan nikotina secaraberlebihan boleh menyebabkabkeracunan → koma

• Suntikan 60mg nikotin secaraintravena → membawa maut

Mati Kerana Keracunan Nikotin

Kesan Keseluruhan Merokok:

Meningkatkan risiko kematian awal 50% perokok mati kerana merokok

Kanser, serangan jantung, strok dan COPD

Meningkatkan risiko penyakit 40 jenis penyakit berkaitan dengan rokok

Menurunkan kualiti kehidupan Belenggu ketagihan

Bau busuk

Gigi berkarat

Nampak tua

Mudah semput

Dan mati……………………….. Pucuk

Masalah Mati Pucuk di Malaysia

• Terdapat lebih 2.2 juta lelaki berumur 40 tahun keatasdi Malaysia mengalami masalah mati pucuk

• 25% disebabkan merokok

• Ada 2 kategori mati pucuk:

– 60% Mati separuh (partial ED)

– 40% Mati penuh (complete ED)

• Merokok juga menjejaskankualiti & kuantitisperma

↓kesuburan

KAEDAH AGGRESIF ATAU KONSERVATIF TAK MAMPU MENGATASI MASALAH MATI PUCUK KERANA MEROKOK

Aggresif Konservatif

Penggunaan Ubat Seks di Negara Arab

• Keseluruhan negara-negara Arab membelanjakan US$10 Billion setahun untuk membeli ubat sekskhasnya Viagra keluaran Pfizer

• Arab Saudi adalah negara Islam tertinggi dankeenam di dunia paling banyak menggunakanubat seks viagra (US$1.5B/tahun) diikuti oleh Mesir(US$1.0B/tahun) dan UAE (US$0.5B/tahun)

Tobacco Atlas 4th Edition

Penyakit-penyakit Akibat Merokok

The Health Consequences of Smoking: A Report of the Surgeon General. 2004

4 Kematian Utama Kerana Merokok

1. Pelbagai jenis kanser

– Kanser paru-paru

– Kanser esofagus

– DLL

2. Penyakit jantung

3. Strok

4. Penyakit pulmunariobstruktif kronik(COPD)

Merokok dan Risiko Kanser• International Agency for research on Cancer (IARC)

mengenalpasti 81 karsinogen dalam asap rokok

• Bahan karsinogen ini boleh memusnahkan gene p53

– Tumor suppressor gene

– Lokasinya pada chromosome ke17

– Berfungsi membaiki atau mematikansel-sel yang rosak (apoptosis)

Risiko Kanser Paru-paru• Lebih banyak kematian belaku akibat kanser paru-paru

berbanding kanser-kanser lain

• > 80% kes kanser paru-paruberpunca daripada merokok

• Perokok mempunyai risiko20 kali ganda lebih tinggidapat kanser paru-paruberbanding bukan perokok

• Perokok pasif menghadapirisiko 24% lebih tinggi kenakanser paru-paru berbanding mereka yang tidakterdedah langsung kepada asap rokok pasif

Risiko Kanser Kerongkong (Larynx)• >80% kematian kerana kanser

kerongkong (kotak suara) berpunca daripada merokok

• Perokok menghadapi Risiko 35% lebih tinggi berbanding bukanmerokok untuk mendapatkanser kerongkong

• Rawatan kanserialah melaluipembedahan

Risiko Kanser Mulut• >70% daripada kanser mulut (bibir, gusi, lelangit, lidah

tekak ) berpunca daripada merokok atau penggunaanproduk tembakau tanpa asap

• > 50% daripada pesakit kansermulut mati dalam tempuh masa5 tahun selepas diagnosa

Kanser-kanser lain Kerana Rokok1. Pankreas2. Leher (NPC)3. Esofagus4. Perut5. Bladder6. Ginjal7. Kolon8. Hepar9. Usus10.Servix11. Payudara12.Leukemia 13.DLL

12

3 4 5

6 7 8

• Kematian kerana serangan jantungadalah 70% lebih tinggi di kalanganperokok dan 200% lebih tinggi bagiperokok tegar

• Serangan jantung yang membawamaut (Fatal MI) adalah 4 kali lebihtinggi dikalangan perokok berbandingdengan bukan perokok

• Perokok pasif juga menghadapi risiko23% lebih tinggi berbanding denganmereka yang tidak terdedah kepadaasap rokok

Risiko Kematian Serangan Jantung

Mekanisma Serangan Jantung• Serangan jantung berlaku apabila berlaku pengurangan

aliran darah ke otot jantung – ini berlaku apabila salurdarah ke otot jantung menyepit (arteriosclerosis) atautersumbat dengan plak (atherosclerosis)

• Pembentukkan plak (atheroma) terjadi kerana paras kolesterol yang tinggi- nikotin meningkatkan paras kolesterol (LDL) dalam darah

• Nikotin dan CO menyebabkan salur darah menyempit(constrict) dan menjadi keras (sclerosis)

• Arteriosclerosis adalah penyebab utama seranganjantung dan strok - merokok mempercepatkan proses terjadinya arteriosclerosis

Mekanisma Serangan Jantung

Otot Jantung Yang Mati

• CO bercantum dengan Hb(Hemoglobin )secara kekal(irreversible) mengambil alihtempat oksigen untukmembentuk COHb(carboxyhemaglobin) justerumeyebabkan darah akankekurangan oksigen.

• CO juga merusakkan lapisan dalam salur darah –menyumbang kepada terjadinya arteriosclerosis

• Jantung terpaksa bekerja lebih kuat untuk membawaoksigen ke sel-sel tubuh ↑BP, ↑HR

Peranan CO Dalam Serangan Jantung

• Perokok mempunyai risiko kenastrok 3 kali ganda lebih tinggiberbanding dgn. bukan perokok

• Lagi banyak rokok yang dihisaplagi tinggi risiko kena strok

• Perokok pasif juga menghadapirisiko 82% lebih tinggiberbanding dgn yang tidakterdedah kpd. asap rokok

• Ada 2 jenis strok: 1. Ischemic stroke2. Hemorrhagic stroke

Merokok dan Risiko Kena Strok

Merokok dan Risiko Penyakit Paru-paru

• Merokok meningkatkan risiko pelbagai penyakitparu-paru :

– COPD (chronic obstructive pulmonary disease)

• Chronic bronchitis & emphysema

– Pneumonia (radang paru-paru)

– Influenza

– PTB

Chronic Bronchitis

A chronic inflammatory condition in the lungs that causes the respiratory passages to be swollen and irritated, increases the mucus production and may damage the lungs. The symptoms are coughing and breathlessness, which will get worse over the yrs.

The definition of chronic bronchitis is chronic cough or mucus reproduction for at least 3 months in 2 successive years when other causes have been excluded.

Emphysema

• Effects the alveoli

• The smokers cough weakens the walls of the alveoli, therefore the lungs can not take in enough oxygen which leads to breathlessness.

Risiko Penyakit TB

Merokok menigkatkan risiko:

• Dijangkiti kuman TB (Mycobacterium tuberculosis)

• Penyakit PTB yang teruk

• Mati akibat PTB

Pelbagai Jenis Rokok

Bidis Kretek

Cigar

Rokok gulung

Rokok putih

Cerut

Rokok Kreteks

• Dihasilkan di Indonesia

• Mengandungi cengkeh

• Tar dan nikotin tinggi

• Jenama utama termasuk:

– Djarum

– Gudang Garam

– Bentoel

– Sampoerna

Tidak Sah di Malaysia

R

O

K

O

K

S

E

L

U

D

U

P

Produk Tembakau Jenis Paip

Shisha

• Nama lain - hookah, gozanarghile atau hubble bubble

• Menggunakan tembakau khas yang diperap dan ditambah perisadaripada buah-buahan, madu danmolasses

• Guna charcoal untuk bakar

Penggunaan Shisha

• Kian popular dikalangan remaja dan belia• Banyak terdapat di restoran-restoran tertentu, coffee

house, bar, lounge dll

Promosi Shisha di Seremban

• Anggapan bahawa air dalam hookah boleh menapiskebanyakan bahan kimia dalam asap shisha adalahtidak benar

• Selepas melalui air, asap shisha masih mengandungiparas tar dan karbon -monoksida (co) yang tinggi

• Asap shisha juga mengandungi paras logam beratseperti plumbum, arsenik dan kadmium yang tinggi, polyaromatic hydrocarbon dan nitrosamines –penyebab kanser

Fakta Tentang Asap Shisha

Perbandingan Kandungan racun dalam asap(satu sesi shisha dengan sebatang rokok)

kimia shisha rokok perbandingan

Tar 802 mg 22.3 mg 36 X

Nikotin 2.96 mg 1.74 mg 1.7 X

KarbonMonoksida

145 mg 17.3 mg 84 X

Kesimpulan Tentang Rokok• Suatu produk tembakau yang dihasilkan dengan begitu

rapi bertujuan untuk memusnahkan Ummah

• Asap rokok bukan sahaja memusnahkan penghisapnyatetapi juga mereka orang tersayang disekelilingnya

• Rokok mengandungi dadah yang paling murah tetapisangat kuat menjerat penggunanya hingga akhir hayat

• Induastri rokok nikmati keuntungan yang lumayantetapi penggunanya terima padah yang menyeksakan

• Penjualan dan penggunaannya adalah halal dari segiundang-undang tetapi hukumnya haram di sisi Islam

•Dulu merokok saja nak suka-suka•Kini dah ketagih hidup jadi huru hara•Dulu merokok kerana nak berseronok•Kini dah kena semput sendiri yang teruk•Dulu merokok kononnya nak bergaya•Kini dah mati pucuk batin yang merana•Dulu merokok kononnya nak tunjuk teror•Kini dah kena kanser hidup sengsara•Dulu merokok macam serombong kapal•Kini dah sakit jantung kerap masuk hospital•Dulu merokok memang giler sakan•Kini dah kena strok tak lama lagi jalan•Dulu merokok payah benar nak berhenti•Kini dah pun berhenti sebab dah mati

Gurindam Penutup: Merokok, Dulu dan Kini

Jangan Tunggu Mati Baru Nak Berhenti

PESANAN IKHLAS KEPADA PEROKOK