İÇ kapak - robert...o zaman vecd ile bin secde eder -- varsa -- taşım; her cerihamda, İlahi,...

İÇ KAPAK

KÜNYE

İSTİKLAL MARŞIKorkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;

Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.

O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak;

O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Çatma, kurban olayım, çehrene ey nazlı hilal!

Kahraman ırkıma bir gül... Ne bu şiddet, bu celal?

Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helal;

Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklal.

Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.

Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım!

Kükremiş sel gibiyim: Bendimi çiğner, aşarım;

Yırtarım dağları, enginlere sığmam taşarım.

Garb’ın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar;

Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var.

Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar,

‘’Medeniyet!’’ dediğin tek dişi kalmış canavar?

Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma sakın;

Siper et gövdeni, dursun bu hayasızca akın.

Doğacaktır sana va’dettiği günler Hakk’ın...

Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.

Bastığın yerleri ‘’toprak!’’ diyerek geçme, tanı!

Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.

Sen şehid oğlusun, incitme, yazıktır, atanı:

Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?

Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda!

Canı, cananı, bütün varımı alsın da Huda,

Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.

Ruhumun senden İlahi şudur ancak emeli:

Değmesin ma’bedimin göğsüne na-mahrem eli;

Bu ezanlar -- ki şehadetleri dinin temeli --

Ebedi, yurdumun üstünde benim inlemeli.

O zaman vecd ile bin secde eder -- varsa -- taşım;

Her cerihamda, İlahi, boşanıp kanlı yaşım,

Fışkırır ruh-i mücerred gibi yerden na’şım!

O zaman yükselerek Arş’a değer, belki, başım.

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal!

Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helal.

Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlal:

Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;

Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklal.

Mehmet Akİf ERSOY

Atatürk’ün Gençlİğe HİtabesİEy Türk Gençliği!

Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa

etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin, en kıy-

metli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek, dahilî

ve haricî bedhahların olacaktır. Bir gün, İstiklâl ve Cumhuriyeti müdafaa mecburi-

yetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şerâitini

düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerâit, çok nâmüsait bir mahiyette tezahür edebilir.

İstiklâl ve Cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş

bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın, bütün kaleleri

zaptedilmiş, bütün tersanelerine gİrilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin

her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şerâitten daha elîm ve daha vahİm

olmak üzere, memleketin dahilinde, iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ

hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müs-

tevlilerin siyasi emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr ü zaruret içinde harap ve

bîtap düşmüş olabilir.

Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerâit içinde dahi, vazifen; Türk İstiklâl ve Cum-

huriyetini kurtarmaktır! Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur!

Mustafa Kemal Atatürk

20 Ekim 1927

ÖN SÖZSevgili gençler,

21. yüzyıl hiç şüphesiz sosyalleşmiş ve seçtiği alanda kendini yetiştirmiş dona-nımlı kişilere ufuklar açacaktır. Bu ufukların yolu kaliteli üniversitelerden, fakültelerden geçmektedir. ROBERT YAYINLARI olarak sizlere bu yolculu-ğunuzda arkadaş olmayı ve rehberlik etmeyi kendimize görev kabul ettik.

Lise 9. 10. ve 11. sınıflara yönelik hazırladığımız kitap setiyle okul ve sınavlara yardımcı bir ders kaynağı oluşturmayı hedefledik. Bu kitaplar MEB’in 2018 Ocak ayında güncellediği yeni müfredat programlarına göre hazırlandı.

Yayınlarımız 2018 – 2019 eğitim öğretim yılında uygulanacak yeni müfredata uyumludur. Kitaplarımız KONU ÖZETLİ SORU BANKASIDIR.

Kitaplarımızın içerik özellikleri hakkında şunları hatırlatmak istiyoruz:

KONUNUN ÖZÜ bölümünde ünitelerin konu bütünlüğüne dikkat edilerek birbiriyle bağlantılı alt konular birlikte özetlendi. Çok uzun üniteler kendi içinde parçalara ayrılarak testleri ve ünite testi o bölümü kapsayacak şekilde ayarlandı.

ETKİNLİKLER bölümünde bilginin pekişmesi adına branşlara göre farklı me-totlar kullanılarak eğlenceli bilgi tekrarı yapıldı.

KAVRAMA TESTİ’ yle soru kısmına kolay bir başlangıç yapmanızı amaçladık.

uygulama TESTİ’ yle birden fazla kazanımı bir arada barındıran sorula-rı aşamalı bir şekilde sizlerle buluşturduk.

MODEL TEST’ le zor diyebileceğimiz sorular gelişiminize katkı sağlayacak şekilde bir araya toplandı.

ÜNİTE TARAMA TESTİ’ yle üniteyi sınav tadında sorularla baştan sona taramanızı hedefledik.

YAZILI SORULARI’ yla okul sınavlarına bir adım önde başlamanızı amaçla-dık. Özenle oluşturulan bu sorularda da bir öğretmenin “sormazsam olmaz” dediği tarzda sorular, soruldu ve çözüldü.

Kitabımızdan üst seviyede bir fayda elde etmek için bir üniteyi çalışırken bütün bölümleri sırayla çalışarak, çözerek bir sonraki bölüme geçmenizi öneriyoruz.

Başarılı olmanız dileğiyle…..

Kİtabımızı

Tanıyalım

SİZİN İÇİN KONUNUN

EN CAN ALICI ŞEKİLDE

ÖZETLENDİĞİ

BÖLÜM

KONU BİLGİSİNİN

KALICILIK KAZANMASI İÇİN

KENDİNİZİ DENEDİĞİNİZ

BÖLÜM

TEK KAZANIMLI

SORULARDAN OLUŞAN

KOLAY TESTLER

BİRDEN FAZLA KAZANIM

BARINDIRAN ORTA

ZORLUKTA TESTLER

HER ÜNİTENİN SONUNDA

OLAN DENEME TADINDA

GENEL TARAMA

TESTLERİ

OKUL YAZILILARINA PROVA

YAPACAĞINIZ KLASİK

SORULARIN OLDUĞU

BÖLÜM

KONUYU BÜTÜN

YÖNLERİYLE ELE ALAN ZOR

SORULARDAN OLUŞAN

TESTLER

İÇİNDEKİLER1.Ü

NİT

E2

.ÜN

İTE

3.Ü

NİT

E

DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ KARŞISINDA OSMANLI SİYASETİ (1600 - 1774)

DEĞİŞİM ÇAĞINDA OSMANLI VE AVRUPA

ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE DENGE STRATEJİSİ (1774-1914)

KONUNUN ÖZÜ .....................................................................................................................................................3

KONUNUN ÖZÜ ...................................................................................................................................................45

KONUNUN ÖZÜ ...................................................................................................................................................79

ETKİNLİK 1 ............................................................................................................................................................9

ETKİNLİK 2 ..........................................................................................................................................................51

ETKİNLİK 3 ..........................................................................................................................................................83

KAVRAMA TESTİ 1, 2, 3, 4, 5 ..............................................................................................................................11

KAVRAMA TESTİ 6, 7, 8, 9 ..................................................................................................................................53

KAVRAMA TESTİ 10, 11, 12, 13 ..........................................................................................................................85

UYGULAMA TESTİ 1, 2, 3, 4, 5 ............................................................................................................................21

UYGULAMA TESTİ 6, 7, 8 ....................................................................................................................................61

UYGULAMA TESTİ 9, 10, 11, 12 ..........................................................................................................................93

MODEL TEST 1, 2, 3 ............................................................................................................................................31

MODEL TEST 4, 5 ................................................................................................................................................67

MODEL TEST 6, 7 ..............................................................................................................................................101

ÜNİTE TARAMA TESTİ 1 ......................................................................................................................................37

ÜNİTE TARAMA TESTİ 2 ......................................................................................................................................71

ÜNİTE TARAMA TESTİ 3 ....................................................................................................................................105

1. DÖNEM 1. YAZILI HAZIRLIK SORULARI ..........................................................................................................41

1. DÖNEM 2. YAZILI HAZIRLIK SORULARI ..........................................................................................................75

İÇİNDEKİLER4

.ÜN

İTE

5.Ü

NİT

E6

.ÜN

İTE

DEVRİMLER ÇAĞINDA DEĞİŞEN DEVLET–TOPLUM İLİŞKİLERİ

SERMAYE VE EMEK

XIX. ve XX. Yüzyılda DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT

KONUNUN ÖZÜ .................................................................................................................................................111

KONUNUN ÖZÜ .................................................................................................................................................155

KONUNUN ÖZÜ .................................................................................................................................................179

ETKİNLİK 4 ........................................................................................................................................................117

ETKİNLİK 5 ........................................................................................................................................................157

ETKİNLİK 6 ........................................................................................................................................................183

KAVRAMA TESTİ 14, 15, 16, 17, 18 ..................................................................................................................119

KAVRAMA TESTİ 19, 20, 21 ..............................................................................................................................159

KAVRAMA TESTİ 22, 23, 24 ..............................................................................................................................185

UYGULAMA TESTİ 13, 14, 15, 16, 17 ................................................................................................................129

UYGULAMA TESTİ 18, 19 ..................................................................................................................................165

UYGULAMA TESTİ 20, 21 ..................................................................................................................................191

MODEL TEST 8, 9, 10, 11 ..................................................................................................................................139

MODEL TEST 12, 13 ..........................................................................................................................................169

MODEL TEST 14 ................................................................................................................................................195




2. DÖNEM 1. YAZILI HAZIRLIK SORULARI ........................................................................................................151

2. DÖNEM 2. YAZILI HAZIRLIK SORULARI ........................................................................................................201

İÇİNDEKİLERC

EV

AP

AN

AH

TA

RI

ETKİNLİK CEVAPLARI........................................................................................................................................204

KAVRAMA TESTİ CEVAPLARI ............................................................................................................................207

UYGULAMA TESTİ CEVAPLARI..........................................................................................................................208

MODEL TEST CEVAPLARI ..................................................................................................................................208

ÜNİTE TARAMA TESTİ CEVAPLARI ....................................................................................................................209

YAZILI HAZIRLIK SORULARI CEVAPLAR ...........................................................................................................210

1. ÜNİTE

KAZANIMLAR

3 1595 - 1700 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasigelişmelerigösterir.

3 XVII.yüzyıldadeğişensiyasirekabetiçerisindeOsmanlıDevleti’ninittifakgirişimleriniaçıklar.

3 Modern devletler hukukunun ortaya çıkışında Westphalia (Vestfalya)Barışı’nınrolünükavrar.

3 Denizcilik faaliyetlerinin içdenizlerden okyanuslara taşınmasının dünyasiyasetineveticaretineetkilerinianalizeder.

3 1700 - 1774 yılları arasındaki süreçte meydana gelen başlıca siyasigelişmelerigösterir.

DEĞİŞEN DÜNYA DENGELERİ KARŞISINDA OSMANLI SİYASETİ (1600 - 1774)

KONUNUN ÖZÜ

1. ÜNİTESözcüğün Anlamı

11. SINIF TARİH KONU ÖZETLİ SORU BANKASI13

KONUNUN ÖZÜ

1. ÜNİTEDeğişen Dünya Dengeleri Karşısında Osmanlı Siyaseti

13

1595 - 1700 OSMANLILARIN ASKERİ MÜCADELELERİ VE SİYASİ SONUÇLARI

1604 - 1612 OSMANLI – SAFEVİ SAVAŞLARI 1593 - 1606 OSMANLI – HABSBURGLAR SAVAŞLARI

1612 Nasuh Paşa Antlaşması: 1590 Ferhat Paşa Antlaşması ile Safevilerden alınan bölgelerin çoğu geri verilir.

1606 Zitvatoruk Antlaşması: Osmanlıların Avusturya üzerindeki üstünlüğü sona erer ve mütekabiliyet ilkesi devreye girer.

1617 - 1618 OSMANLI – SAFEVİ SAVAŞLARI 1620 - 1621 OSMANLI – LEHİSTAN-LİTVANYA BİRLİĞİ SAVAŞLARI

1618 Serav Antlaşması: 1555 Amasya Antlaşması’na göre sınırlar ve antlaşmalar yenilenir.

1621 Hotin Antlaşması: Bütün çabalarına rağmen Hotin Kalesi’ni alamayan Osmanlılar Lehistan’ın vergi ödemeyi kabul etmesiyle antlaşmaya yanaşır, askerdeki gayretsizlik Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasını gündeme getirir.

1635 - 1639 OSMANLI – SAFEVİ SAVAŞLARI 1662 - 1664 OSMANLI – HABSBURGLAR SAVAŞLARI

1639 Kasr-ı Şirin Antlaşması: Uzun yıllardır sonuç alınamadan sürdürülen doğudaki mücadeleler sona erdirir ve kalıcı bir barış yapılır.

1664 Vasvar Antlaşması: Avusturya karşısında son kez toprak kazanılır ve savaş tazminatı alınarak Avrupa üzerindeki Osmanlı korkusu devam ettirilir.

1644 - 1669 OSMANLI – VENEDİK SAVAŞLARI 1672 OSMANLI – LEHİSTAN SAVAŞLARI

25 yıl süren kuşatma ile Girit alınmışsa da uzun süren savaşlar Osmanlı ekonomisinde sorunlara yol açtığı gibi deniz gücünün de eski kudretini kaybetmesine neden olmuştur.

1672 Bucaş Antlaşması: Podolya’nın Lehistan’dan alınmasıyla Osmanlılar batıda en geniş sınırlarına ulaşırlar ve batıda toprak kazanılan son antlaşmadır.

1676 - 1681 OSMANLI – RUSYA SAVAŞLARI 1683 - 1699 OSMANLI – KUTSAL İTTİFAK SAVAŞLARI

1681 Çehrin (Bahçesaray) Antlaşması: İlk Osmanlı-Rus Antlaşması olarak tarihe geçen gelişme ile Rusların Karadeniz’e inmeleri engellense de Viyana Bozgunu sonrası antlaşmanın bir hükmü kalmaz.

1699 Karlofça Antlaşması: Orta Avrupa’nın kaybedilmesiyle Osmanlıların Avrupa üzerindeki yaptırım gücü ve etkinliği sona erer.

1595 - 1700 Yılları Arasındaki Gelişmeler

KONUNUN ÖZÜ

11. SINIF TARİH KONU ÖZETLİ SORU BANKASI 14

KONUNUN ÖZÜ

DeğişenDünyaDengeleriKarşısındaOsmanlıSiyaseti

1. ÜNİTE

14

XVII. Yüzyılda Değişen Siyasi Rekabet İçerisinde Osmanlı Devleti’nin İttifak Girişimleri

� Osmanlı Devleti’nin Avrupa Karşısındaki Üstünlüğü Sona Eriyor

� 1533’te Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’nde imza-lanan İstanbul Antlaşması ile Habsburg İmparatorluğu (Avusturya Arşidükalığı) üzerinde siyasi üstünlük sağlayan Osmanlılar bu üstünlüğü protokole taşımışlar ve Avusturya arşidükünün Osmanlı padişahına değil Osmanlı sadraza-mına denk olduğu kabul edilmiştir.

� 1593’de başlayıp 1606’ya kadar devam eden Osman-lı-Avusturya Savaşları ve sonrasında imzalanan Zitvatoruk Antlaşması Osmanlıların Avrupa karşısındaki üstünlükleri-nin sona eriş belgesi olmuştur.

Bu duruma zemin hazırlayan faktörler arasında;

» Uzun süren savaşların yarattığı ekonomik, sosyal ve si-yasi sorunlar,

» Doğu Cephesinde Safeviler ile sona ermeyen mücade-leler,

» Anadolu’da çıkan ve büyük sorunlara neden olan Celali İsyanları,

» Avrupalı Devletler üzerinde Osmanlı ordusunun eski caydırıcılığının kalmaması sayılabilir.

Zitvatoruk sonrası Osmanlıların Avrupa’daki ilerleyişi giderek yavaşlamış, bu durumun bir sonucu olarak Anadolu’dan Balkanlara nüfus yerleştirme iş-lemi (İskan Politikası) durmuştur. Bunun sonucunda Anadolu, insanların yoksullaştığı, suçların ve isyanla-rın arttığı bir coğrafya haline gelmiştir. Diğer yandan Avrupa’da yeni fetihlerin yapılmaması devşirme usulü-ne zarar verirken Kapıkulu Ocağı’nın da bozulmasına yol açan temel etken olmuştur.

� Safevilerle Osmanlıların Mücadelesi ve Doğu Sınırı � Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman dönem-

lerinde doğuda Safevi Türk Şahlığı’na karşı askeri ve siyasi üstünlük sağlanmışsa da bölgede kalıcı bir Osmanlı ege-menliği sağlanamamıştır.

� XVI. yüzyıl sonlarında yeniden başlayan mücadeleler XVII. yüzyıl ortalarına kadar devam etmişse de bir sonuç elde edilememiştir. Osmanlılar 1590 Ferhat Paşa Antlaşma-sı ile doğuda en geniş sınırlara ulaşmışlar ancak bu durum kalıcı olmamıştır.

� Safevilerin Azerbaycan ve Mezopotamya coğrafyası üzerindeki hedef ve politikalarına karşı net bir çözüm elde etme adına Sultan IV. Murat doğu seferine çıkmıştır. Revan (1635) ve Bağdat (1638) Seferleri ile Doğu Anadolu ve

Irak’taki Safevi egemenliğine son verilmiş ve Kasr-ı Şirin Antlaşması (1639) imzalanmıştır.

� Böylece Osmanlıların doğu istikametinde ilerleyişlerinin de son noktası belirlenmiş ve bugünkü Türkiye-İran sınırı çizilmiştir.

Osmanlıların doğuda Safevi sorununa kalıcı bir çözüm ge-tirememelerinde;

» Batı ile mücadelelerin devam ediyor olması,

» Anadolu’da Celali İsyanlarının devam ediyor olması,

» Bölgenin Osmanlı merkezinden (İstanbul), Safevi (Teb-riz) merkezine yakın olması,

» Bölgedeki Şii nüfusun Osmanlılardan ziyade Safevi ege-menliğini tercih etmesi,

» Türkmenlerden oluşan Safevilerin kolay egemenlik al-tına alınabilecek bir güç olmaması gibi faktörler etkili olmuştur.

Osmanlıların gerek batıda Habsburglar gerek-se doğuda Safeviler ile olan uzun ve yıpratıcı müca-deleleri sosyo-ekonomik sıkıntılara zemin hazırlamış, XVII. yüzyıl krizi olarak adlandırılan bu süreçte devlet nakit sıkıntısını gidermek ve ekonomik kaynaklar bul-mak için çeşitli tedbirler almıştır. Bu tedbirler devlete ekonomik kaynak sağlasa da daha büyük sorunlara ve ülke geneline yayılan isyanlara zemin hazırlamıştır.

� Kutsal İttifak ve Osmanlı İmparatorluğu � Avrupalı Hristiyan Devletlerin kendisine karşı birlikte ha-

reket etmesini engelleme adına uzun süre Hristiyan birliğini bozma politikalarını Osmanlılar başarıyla uygulamışlardır. 1448 II. Kosova Savaşı sonrası Avrupalıların Osmanlılara karşı karada birliktelikleri söz konusu olmamış, sadece Preveze ve İnebahtı’da donanma ittifakı yapmışlardır.

Osmanlılar Avrupa Haçlı birliğinin oluşmasını engelleme adına;

» Ticari ayrıcalıklar vermek (kapitülasyonlar)

» Askeri-siyasi yardımda bulunmak (Fransa’yı Alman-ya’ya karşı korumak)

Kasr-ı Şirin Sonrası Osmanlı - Safevi Sınırı

KONUNUN ÖZÜ



» Mezhep ayrışmalarını desteklemek (Katoliklere karşı Protestanlara yardım etmek)

» Mezhepler arası düşmanlıklardan yararlanmak (Orto-doksları himaye etmek)

» Taht kavgaları yaşanan ülkelere müdahale ederek yakın bulduğu adayları tahta geçirmek (Lehistan, Erdel, Ma-caristan krallıklarının himaye altına alınması)

gibi politikalar uygulamıştır.

� XVII. yüzyılın sonlarına doğru gerçekleştirilen 1683 - II. Viyana Seferi Avrupalıların Osmanlı tehdidine karşı birlikte hareket etmesi sonucunu doğurmuş ve Avusturya Arşidü-kalığı liderliğinde Lehistan Krallığı, Venedik Dukalığı, Rusya Çarlığı ve Malta Şovalyeleri Kutsal İttifakı oluşturmuşlardır.

� Viyana önlerinde başarısız olan Osmanlılar 1683 - 1699 arası devam eden Kutsal İttifak Savaşlarında farklı cep-helerde mücadele etmek zorunda kalmış ve Ciğerdelen, Kahlenberg, Salankamen, Zenta muharebelerini kaybe-derek Karlofça (1699) ve İstanbul (1700) antlaşmalarına mecbur kalmıştır.

� Karlofça Antlaşması ile Orta Avrupa egemenliğini kaybe-den Osmanlılar Macaristan, Erdel, Ukrayna, Podolya, Mora ve Dalmaçya’yı Avusturya, Lehistan ve Venedik’e bırakmak zorunda kalmışlardır.

� Avrupa karşısında yenilmezliği sona eren Osmanlılar her ne kadar Karlofça’dan sonra kaybedilen yerleri geri almaya çalışmışlarsa da bu hedeften 1718 Pasarofça sonrası vaz-geçmiş ve mevcudu muhafazaya öncelik vermişlerdir.

� Antlaşmanın garantör devletinin Habsburglar olması Osmanlıların Avrupa üzerindeki yaptırım gücünün sona er-diğine en büyük kanıt olmuştur.

� Bu arada Rusya ile yapılan 1700 İstanbul Antlaşması ile Azak kalesi Ruslara bırakılmış böylece Karadeniz’in bir Os-manlı Gölü olma özelliği ilk yarayı almıştır.

� Osmanlıların Avrupalı Müttefikleri � Avrupa’nın Osmanlı karşısında birlikte hareket etmesini

engellemede özellikle XVI. ve XVII. yüzyıllarda Fransa, İn-giltere ve Hollanda önemli roller oynamışlardır.

� Fransa Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu ve Habs-burglara karşı olan mücadelesinde Osmanlı’nın yardım ve desteği ile ayakta kalırken Venedik Dukalığı’nın Akde-niz’deki ticari üstünlüğünü sonlandırma adına Hollanda ve İngiltere, Osmanlılar ile XVI. yüzyıl sonlarına doğru kapitü-lasyon antlaşmaları yapmışlardır.

� Kutsal İttifak Savaşları sırasında da İngiltere ve Hollanda savaşın bir an önce sonuçlandırılması ve Avrupa’da ken-dileri için yükselen bir tehdit olan Fransa Krallığı’na karşı ortak hareket edilmesi amacıyla Habsburglar ile Osmanlılar arasında aracı olmuşlardır.

� İlerleyen yıllarda Rusya ile sorun yaşamaya başlayan İs-veç ve Lehistan krallıkları da Osmanlılar ile Rus tehlikesine karşı iş birliği yapmışlardır.

Modern Devletler Hukukunun Ortaya Çıkışında Westphalia (Vestfalya) Barışı’nın Rolü

� Avrupa’da Katolik-Protestan Ayrışması ve Otuz Yıl Savaşları (1618 - 1648) � 1517’de Martin Luther’in papalığa başkaldırısıyla dini

bir gelişme olarak başlayan Reform Hareketleri Avrupa’nın içinde bulunduğu siyasi ortam dolayısıyla zamanla siyasi bir boyut kazanmıştır.

� Ülkelerin iç sorunları şeklinde ortaya çıkan mezhep mücadeleleri Lutherizm, Calvenizm, Anglikanizm, Presbi-teryenizm gibi ulusal mezheplerin doğuşuna zemin hazır-lamakla kalmamış siyasi ilişkileri de doğrudan etkileyerek Avrupa’nın XX. yüzyıl başlarına kadar sürecek yeni yapısını ortaya çıkarmıştır.

� Mezhep savaşları sonrası imzalanan Westphalia Barışı modern Avrupa Devletler Hukukunun ve diplomasisinin te-meli kabul edilmiştir.

� Savaşlar ile Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu kendi-sini bir arada tutan tek öge olan din birliğini kaybetmiş ve Alman siyasi birliği parçalanmıştır. Ortaya çıkan prenslikler arasından Prusya XIX. yüzyıl sonlarına doğru Alman siyasi birliğini yeniden sağlayıp II. Reich (İmparatorluk) dönemini başlatmıştır.

� Katolik olmasına rağmen Protestan prensleri destekle-yerek en büyük rakibi olan Almanya’dan kurtulan Fransa Kıta Avrupa’sının en büyük gücü haline gelmiştir.

� İsviçre, Hollanda, Prusya gibi Avrupa siyasetine yön ve-recek olan yeni devletler ortaya çıkmıştır.

� Din eksenli son mücadele olarak kabul edilen Mezhep Savaşları sonrası Avrupa’da dini özgürlük ve çeşitlilikler antlaşma ile güvence altına alınmıştır.

� Westphalia Antlaşması’yla devletlerin egemenlik ilkesi tanınmış ve böylece antlaşma yapan devletler birbirlerinin toprak bütünlüğünü ve iç işlerine karışmamayı kabul etmiş-lerdir.

1. ÜNİTE

1600’lü Yıllarda Avrupa

KONUNUN ÖZÜ


Denizcilik Faaliyetlerinin İç Denizlerden Okyanuslara Taşınmasının Dünya Siyasetine ve

Ticaretine Etkileri

� Avrupa’nın Yayılması ve SonuçlarıXV. yüzyıl başlarından itibaren kıtasının dışını keşfetmeye başlamış olan Avrupalılar için Coğrafi Keşifler yeni bir dö-nemin başlangıcı olmuştur.

Avrupalılar için keşif olarak adlandırılan süreç sonrası;

� Keşfedilen bölgelerde başta ilk kaşifler (Portekiz ve İspanya) sonra da diğerlerince (İngiltere, Fransa, Hollan-da…) sömürge imparatorluklarının kurulma süreci başla-mıştır.

� İpek ve Baharat yollarına alternatif “Hint Deniz Yolu” keşfedilmiş ve bu durum İpek ve Baharat yollarının önem ve canlılığını azaltan bu yönüyle de doğunun zenginlikler çağının sona ermesi sürecini başlatmıştır.

� Akdeniz, Karadeniz, Kızıldeniz limanları önem ve canlı-lıklarını kaybetmeye başlarken Atlas Okyanusu kıyısındaki limanların önemi artmaya başlamıştır.

� Haçlı Seferleri ile güçlenmeye başlayan “burjuva” sını-fı ticaretin gelişmesiyle daha da güçlenmeye başlamış ve ilerleyen zamanda yönetimde etkinlik sağlamaya çalışmış-tır.

� Keşfedilen bölgelerin zenginliklerinin ve değerli maden-lerinin Avrupa’ya taşınmaya başlaması; toprağa dayalı zen-ginlik kriterini değiştirmiştir.

� Merkantilizm sistemine geçiş süreci başlamıştır.

� Doğunun fakirleşmesine karşılık Avrupa’nın zenginleş-me süreci başlamıştır.

� Keşfedilen yerlerde Avrupa kültürü (dil, din…) yayılmaya başlamıştır.

� Kiliseye duyulan güven bir kez daha sarsılmıştır.

� Yeni ırk, kültür, hayvan, bitkiler türleri Avrupa’ya taşın-mıştır.

� Keşfedilen yerlerdeki yerel medeniyetler sömürge ve zenginlikleri ele geçirme adına yok edilmişler (Aztek, İnka, Maya…), bölgelere Avrupa’dan insan kitlelerinin gelmesiy-le melez ırklar ortaya çıkmıştır. (Latin Amerika)

Yeni bir ekonomik anlayış ortaya çıkıyor; MERKANTİLİZM: Batı Avrupa’da XV. yüzyıldan XVIII. yüzyıla kadar yaygın olan bu anlayışa göre, bir ülkenin güçlenmesi ve itibar kazanması değerli maden, altın ve gümüşün fazlalığına bağlıdır. Merkantilistlere göre kal-kınma, ithalatın az, ihracatın çok olmasıyla mümkün-dür. Bu sayede ülkeye giren maldan daha fazlası ihraç edilerek değerli maden miktarı arttırılabilir.

� Coğrafi Keşifler sonrası iç denizlerden okyanuslara açı-

lan Avrupalılar için en önemli ekonomik faaliyet uluslararası

ticaret olmuştur. Özellikle Fransa, İngiltere, Hollanda gibi

denizci ülkeler okyanuslara dayanıklı kalyonlar ile Hint De-

niz Yolu aracılığıyla Uzak Doğu ve Güney Doğu Asya’ya

ulaşmışlar, kurdukları ticaret şirketleri ile birer küresel güç

haline gelmeye başlamışlardır. Ekonomik zenginlik ülkele-

rin bilimsel faaliyetlerini de hızlandırmış ve bu durum Sana-

yi İnkılabı’na da zemin hazırlamıştır.

� Coğrafi Keşifleri başlatan ülkeler olan İspanya ve Por-

tekiz ise yeni ekonomik anlayışı devam ettiremedikleri için

klasik sömürgeci devlet şeklinden kurtulamamış, ekono-

mik zenginliği kalıcı hale getirememiş ve sanayileşme sü-

recinde başarılı olamamışlardır.

� İç denizlere egemen olan kadırgaya dayalı Osmanlı do-

nanması bu süreçte okyanuslara çıkamamış, kalyonlara

geçememiş ve Avrupa’nın ekonomik gelişimi karşısında

her geçen gün daha da geriye gitmiştir. İpek ve Baharat

yolları egemenliğine dayalı ekonomik zenginlik çökmüş ve

eski yolları canlandırma girişimleri de başarısız olmuştur.

� Avrupa’nın Merkantilist ekonomik anlayışının aksine

İaşecilik anlayışını devam ettiren Osmanlılar ihracatı değil

ithalatı, üretimi değil tüketimi öncelikli olarak benimsemeyi

sürdürmüşler bu da yeni küresel ekonomik duruma aykırı

olmuştur.

� Avrupa Coğrafi Keşifler ile başlayan yeni ekonomi düze-ne adapte olurken Osmanlılar Gelenekçilik ilkesine sadık kalmışlar ve toprağa dayalı, tarım merkezli üretim anlayışını devam ettirmişlerdir.

� 1699 Karlofça’dan 1718 Pasarofça’ya Geçen Süreç ve Osmanlı Dış Politikasındaki Değişim

� Karlofça ve İstanbul antlaşmaları sonrası öncelikli dış politikasını kaybedilen coğrafyaları geri alma üzeri bina eden Osmanlılar bu amaç doğrultusunda Rusya, Venedik ve Habsburglarla mücadele etmiştir.

� 1711’de Ruslara Poltova Savaşı’nda yenilip Osmanlılara sığınan İsveç Kralı XII. Şarl iki ülke arasında sorun olunca Osmanlılar için beklenen fırsat doğmuş; Sadrazam Balta-cı Mehmet Paşa’nın çıktığı Prut Seferi sonrası yapılan Prut Antlaşmasıyla 1700 İstanbul Antlaşması ile kaybedilen Azak Kalesi geri alınırken Ruslara tanınan elçi bulundurma hakkı da sonlandırılmıştır.


1. ÜNİTE

KONUNUN ÖZÜ1. ÜNİTE


1700 - 1774 OSMANLILARIN ASKERİ MÜCADELELERİ VE SİYASİ SONUÇLARI

1683 - 1700 OSMANLI – RUSYA SAVAŞLARI 1711 OSMANLI – RUSYA SAVAŞLARI

1700 İstanbul Antlaşması: Azak Kalesi’ni ele geçiren Ruslar Karadeniz’e inme imkanı bulurlar, Karadeniz Osmanlı Gölü olma özelliğini geçici olarak yitirir.

1711 Prut Antlaşması: 1700 İstanbul Antlaşması ile kaybedilen yerler ve geri alınır, Karadeniz’deki Rus tehlikesi geçici olarak sonlandırılır, Karadeniz Osmanlı Gölü haline tekrar getirilir.

1716 - 1718 OSMANLI – HABSBURGLAR SAVAŞLARI 1730 - 1732 OSMANLI – SAFEVİ SAVAŞLARI

1718 Pasarofça Antlaşması: Belgrad’ın da kaybedilmesiyle Osmanlıların Karlofça ile kaybedilen yerleri geri alma politikası sona erer, mevcudu muhafazaya dönülür.

1732 Ahmet Paşa Antlaşması: Güneyde Kasr-ı Şirin ile çizilen sınırlar değişmemişse de kuzeyde Aras nehri sınır kabul edilir.

1736 - 1739 OSMANLI – HABSBURGLAR VE RUSYA SAVAŞLARI

1742 - 1746 OSMANLI – İRAN AVŞAR ŞAHLIĞI SAVAŞLARI

1739 Belgrad Antlaşması: İki cephede de savaşarak başarılar elde eden Osmanlılar Belgrad’ı geri alarak XVIII. yüzyılın en başarılı antlaşmasını yaparlar.

1746 Kerden Antlaşması: II. Kasr-ı Şirin olarak da adlandırılan antlaşma ile uzun sürecek bir barış dönemi başlar, Osmanlılar İran’daki yeni egemen Avşar Nadir Şah’ı tanır.

1740 FRANSA’YA KAPİTÜLASYONLARIN SÜREKLİ OLARAK VERİLMESİ

1768 - 1774 OSMANLI – RUSYA SAVAŞLARI VE 1770 ÇEŞME BASKINI

1739 Belgrad Antlaşması’na arabuluculuk yapan Fransa'ya ticari ayrıcalıklar sürekli hale getirilir ve böylece her taht değişikliğinde yeniden onaylanmasına gerek kalmaz. Bu değişiklik kapitülasyonların kontrolünün Osmanlıların elinden çıkışına neden olur.

1774 Küçük Kaynarca Antlaşması: Osmanlı tarihinin en ağır antlaşmalarından bir olan Küçük Kaynarca ile Rusya, tarihi hedeflerine ulaşma adına büyük bir adım atar. Baltık Denizi’nden yola çıkıp Akdeniz yolu ile Çeşme'ye gelerek Osmanlı donanmasını tahrip eden Rus donanması Akdeniz'de büyük bir güç olur.

1699 KARLOFÇA ANTLAŞMASI SONRASI SINIRLAR 1774 KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI SONRASI SINIRLAR

1700 - 1774 Yılları Arasındaki Gelişmeler


KONUNUN ÖZÜ


� Prut Savaşı’ndan sonra Azak Kalesi’nin geri alınması “kaybedilenlerin geri alınması politikası”nı güçlendirmiş ve aynı politika doğrultusunda Katolik Venedik baskısından bunalıp Osmanlı’dan yardım isteyen Ortodoks Rum Mora halkına yardım etme, kaybedilen Mora’yı geri alma adına 1714’te Osmanlılar Venedik’e savaş açmışlardır.

� Modon, Koron ve İnebahtı’nın alınması ile yarımadada yeniden Osmanlı egemenliği sağlanmışsa da bu durum Karlofça Antlaşması’nın ihlali anlamına geldiği için 1716 - 1718 Osmanlı-Avusturya Savaşlarına neden olmuştur.

� 1716 - 1718 Savaşlarına Orta Avrupa egemenliğini ye-niden sağlama ve Habsburglara verilen yerleri geri alma ümidiyle giren Osmanlılar Petrovaradin mağlubiyeti ile Ba-nat ve Belgrad’ı da kaybetmişlerdir.

Petrovaradin mağlubiyeti ve Pasarofça Ant-laşması Osmanlı dış politikası için bir dönüm nokta-sı olmuş; kayıpların telafisi politikasının yerini Avrupa ile askeri mücadeleleri sonlandırma, saldıran değil, savunma yapan taraf olma, mevcudu muhafaza etme yeni öncelikler olarak belirlenmiştir. Pasarofça aynı za-manda Lale Devri’nin de başlangıcı sayılmıştır.

� Osmanlı - Safevi Mücadeleleri ve Safevi Şahlığının Sonu � Bir Türkmen Devleti olan Safevilerde XVII. yüzyıldan iti-

baren giderek Fars kültürü etkisini artırmaya ve devletin ku-rucu ana unsuru olan Türkmenler dışlanmaya başlanmıştır. Buna IV. Murat’ın gerçekleştirdiği Revan ve Bağdat sefer-lerindeki Osmanlıların başarıları, Safevilerin başarısızlıkları da eklenince XVII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Safevi-ler için sıkıntılı zamanlar başlamıştır.

� Kötü yönetim ve hakimiyet altındaki Afgan ve Özbeklerin isyan ve bağımsızlık ilanları, İsfahan’ın Afganlarca ele ge-çirilip yağmalanması Safevi hanedanının sonunu getirmiş, Avşar Türklerinden Nadir Şah iktidarı ele alarak otorite ve devlet düzenini yeniden kurmuştur. (1736)

XVIII. yüzyılın ilk yarısında Osmanlılar ile Safeviler ara-sında;

» 1723 - 27 Savaşları ve Hamedan Antlaşması, » 1730 - 32 Savaşları ve İstanbul Antlaşması, » 1735 - 36 Savaşları ve Ahmet Paşa Antlaşması yapılmış,

Kasr-ı Şirin Antlaşması’nda çok değişikliğe gidilmemiş, iki ülke arasında kuzey sınırı olarak Aras Nehri belirlen-miştir.

1736 Ahmet Paşa Antlaşması ile İran Şahı kabul edilen Nadir Şah, Safevi otoritesinin dağılması ve Afgan saldırıları karşısında darmadağın olan dev-let otoritesini yeniden kuran, İran tarihinde “onarıcı” olarak kabul edilen bir hükümdar olmuştur. Avşar egemenliği sonrası 1806’dan 1925’e kadar bir diğer Türkmen hanedanı olan Kaçarlar İran’da egemen ol-muşlardır.

� Kuzeyden Gelen Yeni Tehdit: Rusya Çarlığı � XVII. yüzyıldan itibaren Doğu Avrupa’da büyük bir güç

olarak ortaya çıkmaya başlayan Rusya dünya siyasetinde etkin olabilme adına açık (Atlas Okyanusu) ve sıcak deniz-lere (Karadeniz, Akdeniz) ulaşmayı bir devlet politikası ola-rak benimsemiştir.

� Kazan ve Astrahan hanlıklarını ele geçirerek güneye inmişse de Kırım Hanlığı ve Osmanlılar karşısında başarılı olamamış ve Bahçesaray Antlaşması ile (1681) ilk Osman-lı-Rus Barışı yapılmıştır. Kutsal İttifak Savaşlarında Katolik Avrupa ile ortak hareket eden Ortodoks Ruslar 1700 İs-tanbul Antlaşması ile geçici kazanımlar elde etmişlerse de 1711 Prut ve 1739 Belgrad Antlaşmaları ile Osmanlılar kar-şısında başarısız olmaya devam etmişlerdir.

� Osmanlı - Rus ilişkilerinin tarihi seyrini değiştiren olay 1768 - 74 Savaşları ve Küçük Kaynarca Antlaşması’dır. Le-histan Sorunu nedeniyle başlayan ve Kırım, Balkanlar ve Ege Denizi’nde gerçekleşen savaş Osmanlılar için hezi-metle sonuçlanmış, yapılan antlaşma Osmanlı tarihinin en ağır antlaşmalarından biri olarak kabul edilmiştir.

Antlaşma ile; » İlk defa halkının çoğunluğu Müslüman olan bir coğrafya

(Kırım) kaybedilmiş, » Kırım’ın bağımsızlığının tanınması kısa bir süre sonra

Rusya tarafından ilhakına zemin hazırlamış, » Rusya’ya İstanbul’da daimi elçi bulundurma hakkı tanın-

mış, » Ortodoks Osmanlı tebaasının koruyuculuğunu Rusya

üstlenmiş, » Balkanlarda Rusya’ya istediği yerde elçilik-konsolosluk

açma yetkisi tanınmış, » Rus ticaret gemilerine Boğazlardan ve Osmanlı limanla-

rından yararlanma hakkı tanınmış, » Osmanlılar ilk defa savaş tazminatı ödemek zorunda kal-

mıştır.

Böylece;

» Osmanlı Ortodoksları Rusya etkisine açık hale getirilmiş,

» Rusya’nın Osmanlı iç işlerine müdahale etmesine uygun ortam oluşmuş,

» Karadeniz’in “Türk Gölü” olma özelliği sona ermiş,

» Osmanlılar dünyanın en büyük üç devletinden bir olma vasıflarını yitirmişlerdir.

Rusya bir yandan Kırım, Kafkasya ve Balkanlar üzerinden sıcak denizlere ulaşmaya çalışırken diğer yandan da İsveç ve Lehistan üzerinden de Baltık Deni-zi ve Atlantik’e ulaşmayı hedeflemiştir. Bu nedenle Os-manlılar ile İsveç ve Lehistan arasında “Ortak Düşman: Rusya” paydası doğrultusunda ittifaklar kurulmuştur.


1. ÜNİTE

ETKİNLİK


B. Aşağıdakicümleleridoğru(3)yanlış()olarakdeğerlendiriniz.

A. Aşağıdakiantlaşmalarınkarşısınayapıldığıdevletlerivetarihiniyazınız.


3

ETKİNLİK-1

1. XVI ve XVII. yüzyıllarda Osmanlıların doğudaki en büyük rakipleri Safevi Şahlığı olmuştur.

1. Vasvar Antlaşması: .....................................................................................................................................................................

9. Coğrafi Keşiflerin öncülüğünü Atlantik kıyısındaki devletler yapmıştır.

9. Ahmet Paşa Antlaşması: ............................................................................................................................................................

5. Osmanlılar Haçlı birliğinin oluşmasını engelleme adına kapitülasyonları daha çok ülkeye tanımıştır.

5. Karlofça Antlaşması: ..................................................................................................................................................................

3. Osmanlıların Habsburglar üzerindeki siyasi üstünlüğünü sona erdiren antlaşma 1606 tarihli Zitvatoruk’tur.

3. Pasarofça Antlaşması: ...............................................................................................................................................................

11. Avrupa’nın yayılması olarak adlandırılan Coğrafi Keşifler sonrası ticari kolonicilik faaliyetleri başlamıştır.

11. Zitvatoruk Antlaşması: ...............................................................................................................................................................

12. Ferhat Paşa Antlaşması: ............................................................................................................................................................

14. Prut Zaferi Osmanlıların kayıplarını telafi etme ümitlerini artırmıştır.

7. Reform Hareketleri sonrası ortaya çıkan mezheplerin geneli Protestanlık ortak adıyla tanımlanmıştır.

7. Belgrad Antlaşması: ...................................................................................................................................................................

8. Küçük Kaynarca Antlaşması: .....................................................................................................................................................

2. Kutsal İttifak Savaşları sırasında Osmanlılar Macar Krallığı ile de mücadele etmişlerdir.

2. Kasr-ı Şirin Antlaşması: ..............................................................................................................................................................

10. Rus ilerleyişi karşısında Lehistan ve İsveç, Osmanlı ile iş birliği içerisinde olmuştur.

10. Bucaş Antlaşması: ....................................................................................................................................................................

13. Karlofça Antlaşması ile Osmanlı dış politikasında köklü değişim yaşanmış ve mevcudu muhafaza amaçlı savunma politikasına geçilmiştir.

6. Martin Luther’in başlattığı Reform Hareketleri Avrupa’nın sadece dini yapısını değil siyasi yapısını da değiştirmiştir.

6. Hamedan Antlaşması: ...............................................................................................................................................................

4. 1639 Kasr-ı Şirin Antlaşması ile bugünkü Türkiye-İran sınırının da ana hatları belirlenmiştir.

4. Prut Antlaşması: .........................................................................................................................................................................

12. Manoryalizm, Coğrafi Keşifler sonrası Avrupa’da egemen olan ekonomik görüş olmuştur.

15. Sıcak ve açık denizlere ulaşmayı hedef seçen Avusturya Habsburgları Osmanlılar ile mücadele etmişlerdir.

8. Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu’nun parçalanmasıyla ortaya çıkan Alman prensliklerinden olan Erdel, Alman siyasi birliğini oluşturacaktır.

ETKİNLİK


ETKİNLİK-1


C.Aşağıdakikavramlarıverilenaçıklamalarlaeşleştiriniz.

ProvizyonizmCoğrafi Keşifler sonrası Avrupa’da ortaya çıkan ve devletin ekonomik zenginliğini elindeki değerli madenlere (altın-gümüş) bağlayan, zenginlik kriterini taşınamazdan taşınabilir de-ğerlere aktaran ekonomik doktrindir.

SkolastizmKlasik Dönem Osmanlı ekonomisinin temel ögelerinden birisi olup, her türlü ürünün reaya-nın ihtiyacını giderecek şekilde iç pazarlarda bulunmasını öngören anlayıştır.

LutherizmKlasik dönem Osmanlı maliyesinin temel unsurlarından olan; ekonomide devletin gelirlerini arttırıp, giderlerini azaltarak, hazineyi sürekli güçlü tutmaya ve vergi kaçağını sıkı bir dene-timle önlemeye çalışan sistemdir.

ManoryalizmOrta Çağ Avrupası’nda egemen olan toprak zenginliğine ve yerel otorite (derebey) egemen-liğine dayalı, kapalı tarım ekonomisinin uygulandığı ekonomik-siyasi sistemdir.

Fiskalizm1517’de Almanya’da Martin Luther liderliğinde Katolik Kilisesine karşı başkaldırı sonrası or-taya çıkan yeni mezheptir.

AnglikanizmCoğrafi Keşifler sonrası Avrupa’nın dünyaya yayılıp hammadde, enerji, pazar ve insan gücü-ne egemen olması sonrası ortaya çıkan sömürgeci düzendir.

Merkantilizm1683 Viyana mağlubiyeti sonrası Habsburglar liderliğinde Leh, Venedik, Rus ve Malta dev-letlerinin Osmanlı’ya karşı oluşturdukları Hristiyan birliğidir.

EmperyalizmOrta Çağ Avrupa’sında Papalık liderliğindeki Katolik Kilisesinin ekonomik-siyasi-fikri-dini ha-yata egemen olmasını öngören dünya görüşüdür.

Kutsal İttifakCoğrafi Keşifler sonrası Doğu ve Güney Doğu Asya’ya ulaşma adına Avrupalılarca Afrika’nın güneyindeki Ümit Burnu’ndan dolaşılmasıyla ortaya çıkan yeni deniz rotasıdır.

Hint Deniz Yoluİngiltere Kralı VIII. Henry liderliğinde Katolik Kilisesi egemenliğine karşı çıkılarak oluşturulan milli İngiliz Protestan mezhebidir.

I.1.

III.3.

V.5.

VII.7.

IX.9.

II.2.

IV.4.

VI.6.

VIII.8.

X.10.

D. CoğrafikeşiflerekatılarakdünyanınfarklıbölgelerindesömürgelereldeedenAvrupalıdevletleriişaretleyiniz.

1. Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu (.......)

10. Belçika Krallığı (.......)

9. Cenova Kontluğu (.......)

5. Lehistan Krallığı (.......)

14. Litvanya Krallığı (.......)

3. İspanya Krallığı (.......)

12. Osmanlı İmparatorluğu (.......)

7. Fransa Krallığı (.......)

16. Prusya Krallığı (.......)8. İngiltere Krallığı (.......)

2. Habsburg Hanedanlığı (.......)

11. Flemenk (Hollanda) Birliği (.......)

6. Portekiz Krallığı (.......)

15. İsveç Krallığı (.......)

4. Venedik Dukalığı (.......)

13. Rusya Dukalığı (.......)

KAVRAMA TESTİ


1. 1533’te Habsburg İmparatorluğu ile yapılan İstanbul Antlaşması’nın;

I. Macaristan üç parçaya ayrılarak yönetilecektir.

II. Habsburglar Osmanlılara yıllık vergi verecektir.

III. Habsburg Arşidükası Osmanlı sadrazamına denk sayılacaktır.

maddelerinden hangilerine göre Osmanlıların üstün-lük sağladığı söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

4. Safevilerle olan mücadelede kalıcı çözüm elde etme adına çıktığı iki doğu seferi sonrası Revan ve Bağdat Fatihi unvanlarını kazanan Osmanlı padişahı aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Sultan II. Mustafa

B) Sultan IV. Murat

C) Sultan IV. Mehmet

D) Sultan II. Osman

E) Sultan I. Ahmet

2. XVII. yüzyılda Osmanlıların Avrupa karşısında üstün-lüklerinin sona ermesine zemin hazırlayan faktörler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?

A) Hem doğu hem de batıda askeri mücadelelere giriş-mek zorunda kalması

B) Sık sık iktidar değişiklikleri yaşanması

C) Coğrafi Keşiflerle Avrupa’nın ekonomik gücünün art-maya başlaması

D) Fransız İhtilali ile milli devletlerin kurulma sürecinin ortaya çıkması

E) Anadolu’yu kargaşaya iten Celali Ayaklanmalarının yaşanması

5. I. Vasvar Antlaşması (1664)

II. Hotin Antlaşması (1699)

III. Çehrin Antlaşması (1681)

IV. Zitvatoruk Antlaşması (1606)

V. Serav Antlaşması (1618)

Yukarıda verilen XVII. yüzyıla ait siyasi antlaşmalar-dan hangilerinin Habsburglarla yapıldığı söylenebilir?

A) I ve III B) I ve IV C) II ve IV

D) III ve V E) I, III ve V

3. XVI ve XVII. yüzyıllarda Osmanlıların doğuda müca-dele etmek zorunda kaldığı devlet aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Altın Orda Hanlığı

B) İlhanlı Hanlığı

C) Safevi Şahlığı

D) Babür Şahlığı

E) Şeybani Hanlığı

6. 1683 - 1699 arasında yapılan Kutsal İttifak Savaşla-rı sırasında Osmanlılar ile mücadele eden devletler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?

A) Lehistan Krallığı

B) Malta Şövalyeleri

C) Rusya Çarlığı

D) Habsburg Krallığı

E) Fransa Krallığı

1DeğişenDünyaDengeleriKarşısındaOsmanlıSiyaseti

KAVRAMA TESTİ


7. 1618 - 1648 Mezhep Savaşlarını sonlandıran ve mo-dern Avrupa’nın kurucusu kabul edilen siyasi geliş-me aşağıdakilerden hangisidir?

A) Westphalia Antlaşması

B) Nant Fermanı

C) Ougsburg Antlaşması

D) Viyana Konferansı

E) Londra Antlaşması

10. Coğrafi Keşifler sonrası Osmanlıların,

I. İngiltere,

II. Fransa,

III. Hollanda

devletlerinden hangilerine kapitülasyonlar tanıyarak Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmayı amaçladı-ğı söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

8. I. Calvenizm,

II. Evangelizm,

III. Lutherizm,

IV. Bogomilizm,

V. Presbiteryenizm

Yukarıdakilerden hangisi Reform Hareketleri sonrası ortaya çıkan ve Protestanlık ortak adı altında isimlen-dirilen mezhepler arasında gösterilemez?

A) I ve III B) II ve IV C) III ve V

D) I, II ve IV E) II, III ve V

11. Kutsal Roma - Germen İmparatorluğu olarak da anılan çok uluslu yapı, Yeni Çağ başlarında Avrupa’nın en bü-yük siyasi ve askeri gücü konumunda bulunuyordu.

Aşağıdaki gelişmelerden hangisinden sonra impara-torluğu bir arada tutan ana etkenin din olmaktan çık-tığı söylenebilir?

A) Rönesans Hareketleri

B) Reform Hareketleri

C) Coğrafi Keşifler

D) Sanayi İnkılabı

E) Fransız İhtilali

9. Karlofça Antlaşması ile kaybedilen coğrafyalar ara-sında;

I. Mora Yarımadası,

II. Teselya,

III. Podolya

bölgelerinden hangileri gösterilebilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


12. Osmanlıların Avrupa Hristiyan Birliği’ni bozma adına aldığı tedbirler arasında;

I. ticari ayrıcalıklar tanımak,

II. mezhep ayrışmalarını desteklemek,

III. reayanın din birliğini sağlamak

gelişmelerinden hangilerinin yer aldığı söylenebilir?




1

KAVRAMA TESTİ


DeğişenDünyaDengeleriKarşısındaOsmanlıSiyaseti 2

1. Rusların açık ve sıcak denizlere ulaşma adına güney ve batı istikametinde ilerlemeleri bölge ülkelerinin Rusya’ya karşı ortak hareket etmelerine zemin hazırlamıştır.

Buna göre:I. İsveç Krallığı,

II. Lehistan Krallığı,

III. Altın Orda Hanlığı

devletlerinden hangilerinin Rus ilerleyişi karşısın-da Osmanlılar ile ittifak içerisinde hareket ettiği söy-lenebilir?



4. Coğrafi Keşifler, Batı Avrupa’da yer alan Atlantik kıyıların-daki denizci devletlerin dünyaya yayılıp sömürgeler el-de etmelerine ve zenginleşme süreçlerini başlatmaları-na zemin hazırlamıştır.

Bu duruma,I. Venedik Dukalığı,

II. Habsburg Krallığı,

III. İspanya Krallığı

devletlerinden hangileri örnek gösterilebilir?



2. Kutsal İttifak Savaşlarının sonuçlandırılmasında taraflar arasında arabulucu olan Hollanda ve İngiltere’nin ön-celikli amaçları Habsburgların Osmanlı ile mücadelesi-ni sonlandırıp Avrupa’da yükselen bir güç haline gelen Fransa ile mücadelelerinde yanlarında olmasını sağla-maktır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Çıkar ilişkileri devletler arası mücadelelerde belirle-yici olmuştur.

B) İngilizler ve Flemenkler Fransa’yı kendilerine bir teh-dit olarak algılamışlardır.

C) Karlofça Antlaşması ile Avrupalıların Hristiyan birliği içerisinde hareket etmesi sona ermiştir.

D) Din, dış politikayı belirleyen ana kriter olarak algılan-mamıştır.

E) Fransa diğer devletlerin çekindiği bir güç olarak or-taya çıkmıştır.

5. Aşağıdakilerden hangisi devletler arası siyasi ilişki-lerde din ya da mezhep birliğinin belirleyici bir etken olduğuna kanıt olarak gösterilebilir?

A) Safevilerin Osmanlılara karşı Venedik ile iş birliği yap-ması

B) Fransızların Protestan Alman Prensliklerini destekle-mesi

C) Bizans İmparatorluğu’nun Karamanoğulları ile ortak hareket etmesi

D) Kosova Savaşı’nda Balkan uluslarının Osmanlılara karşı birlikte mücadele etmesi

E) İngilizlerin Akdeniz’deki Venedik etkinliğini kırma adı-na Osmanlılarla iş birliği yapması

3. Coğrafi Keşifler sonrası Avrupa’da ortaya çıkan, zen-ginlik kaynağını değerli maden olarak kabul eden ye-ni ekonomik dünya görüşü aşağıdakilerden hangisi-dir?

A) Kapitalizm

B) Feodalizm

C) Manoryalizm

D) Merkantilizm

E) Liberalizm

6. Otuz Yıl Savaşlarından sonra dini birlikteliğini kaybe-derek parçalara ayrılan Kutsal Roma - Germen İmpa-ratorluğunun yerine;

I. Prusya,

II. Bavyera,

III. Transilvanya

prensliklerinden hangilerinin öncülüğünde Alman İmparatorluğu kurulmuş ve Avrupa’nın siyasi den-geleri değişmiştir?



KAVRAMA TESTİ


2

24

7. Coğrafi Keşifler sonrası önemi azalan İpek ve Baha-rat Yollarını yeniden canlandırabilme adına Osman-lılarca alınan tedbirlere örnek olarak;

I. kapitülasyonların yaygınlaştırılması,

II. kanal projelerinin gündeme alınması,

III. tımar topraklarının iltizamlaştırılması

gelişmelerinden hangileri gösterilebilir?



10. Osmanlıların Karlofça Antlaşması ile kaybettikleri yerleri geri almayı hedefledikleri politika gereği mü-cadele ettikleri devletler arasında;

I. Venedik Dukalığı,

II. Rusya Çarlığı,

III. Habsburg Krallığı

yukarıdakilerden hangileri gösterilebilir?



8. Kadırgaya dayalı Osmanlı denizciliği iç denizlere ege-men olurken, kalyonlarla hareket eden Avrupalı deniz-ciler Coğrafi Keşiflerle okyanuslar aracılığıyla dünyaya yayılmışlar ve gittikleri yerlerde geniş sömürgeler elde etmişlerdir.

Bu bilgilerden hareketle;I. Kadırgalar okyanuslara uygun gemiler değildir.

II. Osmanlı iç denizlerdeki egemenliğini okyanuslara taşıyamamıştır.

III. Kalyonlar Avrupalıların sömürgeler elde etmesine zemin hazırlamıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



11. Osmanlıların kaybedilen yerleri geri alma politikala-rını sonlandırıp mevcut toprakları muhafaza etmeye dönmelerine neden olan antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?

A) Zitvatoruk Antlaşması

B) Pasarofça Antlaşması

C) Küçük Kaynarca Antlaşması

D) Belgrad Antlaşması

E) Vasvar Antlaşması

9. Coğrafi Keşifleri başlattıkları halde yeni ekonomik anlayışı devam ettiremediği için zamanla etkinliğini kaybeden devletler aşağıdakilerden hangisinde bir-likte verilmiştir?

A) İspanya-Portekiz

B) İngiltere-Fransa

C) Venedik-Ceneviz

D) Belçika-Hollanda

E) Prusya-Rusya

12. Prut Seferi ve Barışı sonrası 1700 İstanbul Antlaşması ile Rusya’ya verilen toprakların ve tanınan ayrıcalıkların ge-ri alınması Osmanlı idarecilerini ‘’Kayıpların geri alın-ması politikası’’ konusunda cesaretlendirmiş ve Mora Rumlarının Katolik Venedik yönetimine karşı yardım is-temesi üzerine 1714 Mora seferine çıkılmıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Osmanlıların öncelikli hedefi kayıpların telafi edilme-si olmuştur.

B) Prut Zaferi kayıpların geri alınabileceği umudunu güçlendirmiştir.

C) Rumlar Katolik Venedik hâkimiyetindense Müslüman Osmanlıyı tercih etmişlerdir.

D) Mora’nın da Venedik’ten geri alınmasıyla fetih politi-kasına geri dönülmüştür.

E) Prut Seferi sonrası Karadeniz’de yeniden Osmanlı egemenliği sağlanmıştır.


KAVRAMA TESTİ


1. 1711’de Poltova savaşında Ruslara yenilen İsveç Kralı XII. Charles’ın Osmanlılara sığınması Prut Savaşının gö-rünür nedeni olurken Leh milliyetçilerin Ruslardan kaçıp Osmanlı topraklarına girmesi de 1768 - 1774 Savaşları-na zemin hazırlamıştır.

Buna göre;I. Ruslar batılarındaki devletlerle mücadele etmekte-

dirler.

II. Ortak düşmanın varlığı Osmanlıları İsveç ve Lehis-tan ile yakınlaştırmıştır.

III. Rusların Kafkasya egemenliği için İsveç ile mücade-le etmesi kaçınılmaz olmuştur.




4. Bir kara devleti olan Rus Çarlığının ekonomik zenginlik-lere ulaşabilme adına sıcak ve açık denizlere ulaşması öncelikli hedefi olmuştur.

Bu amaç doğrultusunda Rusların;I. İsveç Krallığı,

II. Lehistan Krallığı,

III. Osmanlı İmparatorluğu

devletlerinden hangileri ile mücadele etmeyi devlet politikası haline getirdiği söylenebilir?



2. I. Hamedan Antlaşması

II. İstanbul Antlaşması

III. Ferhat Paşa Antlaşması

IV. Kasr-ı Şirin Antlaşması

V. Ahmet Paşa Antlaşması

Osmanlı - Safevi mücadeleleri sonrası imzalanan yu-karıdaki antlaşmalardan hangilerinin XVIII. yüzyılda yapıldığı söylenemez?

A) I ve III B) II ve IV C) III ve V

D) III ve IV E) II ve V

5. Rusların Karadeniz’e ulaşabilme adına XVI. yüzyılın or-talarından itibaren güneye doğru ilerlemeye başladıkla-rı bilinmektedir.

Rusların güneye inişini kolaylaştıran temel unsur aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) Altın Orda Hanlığı’nın parçalanmasıyla bölgede güç-lü bir siyasi yapının kalmaması

B) Baltık Denizi’ne ulaşarak deniz gücüne sahip olması

C) Küçük Kaynarca Antlaşması ile boğazları kullanma hakkı elde etmesi

D) Rusların Ortodoks Kilisesine bağlılığını bildirmesi

E) Avrupa’da mezhep savaşlarının yaşanması

3. Safevilerin iktidarının sona ermesi sonrası İran coğ-rafyasında egemen olan ve yıkılan devlet düzenini yeniden sağlayan devlet adamı ve asker aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Nadir Şah

B) Rıza Pehlevi

C) Şah Tahmasp

D) Mirza Hüseyin

E) Şah İsmail

6. Güneye inerek Karadeniz ve Hazar Denizi’nde ege-menlik kurmak isteyen Rusların XVI. yüzyılda ele ge-çirdiği devletler arasında;

I. Kazan,

II. Kırım,

III. Astrahan

hanlıklarından hangilerinin olduğundan söz edilemez?


D) I ve III E) II ve III


KAVRAMA TESTİ


3

7. Rus Çarlığı aşağıdaki antlaşmalardan hangisiyle Os-manlı Ortodokslarının hamiliğini (koruyuculuğunu) üstlenerek Osmanlı’nın iç işlerine karışma imkânı el-de etmiştir?

A) Yaş Antlaşması

B) Prut Antlaşması

C) Belgrad Antlaşması

D) Bükreş Antlaşması

E) Küçük Kaynarca Antlaşması

10. XVIII. yüzyılda gerçekleştirilen askeri ıslahatların Os-manlı siyasi tarihine olumlu yön verdiğine kanıt ola-rak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Küçük Kaynarca Antlaşması ile Kırım’ın bağımsızlı-ğının kabullenilmesi

B) Belgrad Antlaşması ile 1716 - 1718 Savaşlarındaki kayıpların telafi edilmesi

C) Yaş Antlaşması’yla Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunun onaylanması

D) Pasarofça Antlaşması’yla Orta Avrupa hâkimiyetinin sona ermesi

E) Kasr-ı Şirin Antlaşması ile doğu sınırının kalıcı hale getirilmesi

8. Rusya’nın Osmanlı coğrafyasında etkinlik kazanma-sına zemin hazırlayan faktörler arasında;

I. Osmanlı azınlıklarının genelde Ortodoks mezhebin-den olması,

II. Balkan milletlerinin çoğunun Ruslarla aynı etnik kö-kenden olması,

III. Altın Orda Hanlığı’nın parçalanmasıyla Karadeniz’in kuzeyinde otorite boşluğu yaşanması




11. Osmanlıların egemenlikleri altındaki milletlere uyguladı-ğı hoşgörü ve istimalet politikaları azınlıkların asimile ol-ma sürecine girmesini engellemiştir.

Bu durumun;I. ayrılıkçı hareketlerin güç kazanması,

II. kültürel farklılıkların sona ermesi,

III. parçalanma sürecinin hız kazanması

gelişmelerinden hangilerine zemin hazırladığı söy-lenebilir?



9. Rusya Çarlığı’nın Küçük Kaynarca Antlaşması ile Os-manlı egemenliğindeki Balkanlarda istediği yerde konsolosluk açma yetkisine sahip olmasının aşağı-dakilerden hangisine zemin hazırladığı söylenebilir?

A) Coğrafi Keşiflere başlayarak sömürgecilik faaliyetle-rinde bulunma

B) Osmanlı azınlıkları üzerinde etkinliğini artırma

C) Ortodoks-Katolik mücadelesine son verme

D) Baltık Denizi’ne ulaşarak donanmasını okyanusa ak-tarma

E) Rumeli’deki milli devletleri ortadan kaldırma

12. Pasarofça Antlaşması sonrası ortaya çıkan aşağıda-ki durumlardan hangisinin Klasik Osmanlı Dış Politi-kasında değişim yaşandığına kanıt olduğu söylene-mez?

A) Avrupa’ya elçiler gönderilmeye başlanması

B) Batılı uzmanlardan yararlanılmaya çalışılması

C) Mevcudu muhafaza politikasına geçilmesi

D) Dünya siyasetine yön vermeye devam edilmesi

E) Avrupai tarzda ıslahatların yapılmaya başlanması


KAVRAMA TESTİ


1. Osmanlılar XVIII. yüzyıldan itibaren Batıyı örnek almaya başlamışlar ve bunu özellikle askeri alanda yoğunlaştır-mışlardır.

Bu duruma zemin hazırlayan faktörler arasında aşa-ğıdakilerden hangisi gösterilemez?

A) Savaşlarda alınan mağlubiyetlerin sonlandırılmak is-tenmesi

B) Devletin itibarının askeri zaferlerle artırılacağına ina-nılması

C) Kapıkulu Ocağı’nın kontrol edilemez bir güç haline gelmesi

D) Toprak kayıplarının askeri tedbirlerle önlenmek is-tenmesi

E) Düzenli, daimi, profesyonel bir ordu oluşturmanın hedeflenmesi

4. “Celali isyanlarının temelinde yatan ana faktör toplumun bozulan sosyo-ekonomik huzurudur.” iddiasını dile ge-tiren bir tarihçinin, isyanların nedenleri arasında yer alan;

I. uzun süren savaşlardan kaçan sipahilerin Anado-lu’ya geçip eşkıyalık yapmaları,

II. dirlik ve düzeni bozulan köylülerin topraklarını bıra-kıp şehirlere göç etmesi,

III. bozulan dirlik sistemi nedeniyle halkın geçinecek gelir elde edememesi

ögelerinden hangilerini kanıt olarak sunması bek-lenebilir?



2. İran ve Azerbaycan’a egemen olan Sünni Avşar Nadir Şah’ın ölümü sonrası ortaya çıkan boşluk üzerine bölge-deki Türkmenlerin Şirvan, Şeki, Karabağ, Kuba, Gence, Revan, Bakü gibi hanlıklara ayrılması Rusların işini ko-laylaştırmış, bölgedeki Rus yayılmacılığı tehdidine karşı Osmanlılar ve İranlılar iş birliği içerisine girmiş, Rusların Basra ve Hint Denizi’ne inmesini arzulamayan İngilizler de bu iş birliğine destek vermişlerdir.

Yukarıdaki bilgiler doğrultusunda;I. Azerbaycan Türklerinin siyasi birliğinin bozulması

Rusların güneye inmesini kolaylaştırmıştır.

II. Uluslararası işbirliklerinde karşılıklı çıkar esası söz konusudur.

III. İran’da Şii iktidarların etkinliği zaman içerisinde ar-tarak devam etmiştir.




3. 1720 - 1721 yılları arasında Paris’te büyükelçi olarak gö-rev yapan Yirmi Sekiz Mehmet Çelebi, yazmış olduğu Sefaretname adlı eserde bir yandan XVIII. yüzyıl Fran-sa’sının siyasi ve askeri durumunu anlatırken diğer yan-dan da Languedoc Kanalının eklüz sistemini, Marly’nin büyük makinesini ve Paris Gözlemevini de anlatır.

Bu bilgiler doğrultusunda;I. Diplomatik çalışmalar kültürlerin birbirlerini tanıma-

sına zemin hazırlar.

II. XVIII. yüzyıl Fransası Osmanlılardan çok ileri bir me-deniyet seviyesine sahiptir.

III. Osmanlılar Batıyı tanıma amaçlı adımlar atmaktadır.


A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III



5. Rusya’nın XVIII. yüzyıl başından itibaren Osmanlı İm-paratorluğu ile giriştiği mücadele ile ulaşmak istedi-ği hedefler arasında;

I. Akdeniz ve Karadeniz limanlarına ulaşmak,

II. Boğaz su yollarına egemen olmak,

III. Ortodoks Hristiyanlar arası siyasi birliği sağlamak

amaçlarından hangileri gösterilemez?



KAVRAMA TESTİ



9. Avrupa’nın yayılmasını sağlayan Coğrafi Keşiflerin sonuçları arasında aşağıdakilerden hangisi gösteri-lemez?

A) Keşfedilen bölgelerde ilk olarak keşfi yaptıran, sonra da diğer devletlerin sömürge imparatorlukları kur-ma süreci başlamıştır.

B) Akdeniz, Karadeniz, Kızıldeniz limanları önem ve canlılıklarını kaybetmeye başlarken Atlantik kıyıları-nın önemi artmaya başlamıştır.

C) Keşfedilen bölgelerin zenginliklerinin ve değerli ma-denlerinin Avrupa’ya taşınmaya başlaması, toprağa dayalı zenginlik kriterini değiştirmiştir.

D) Katolik Kilisesinin ekonomik gücü sona ermiş, taşı-nır-taşınmaz mal varlıklarına el konulmuştur.

E) Haçlı Seferleri ile güçlenmeye başlayan burjuva sı-nıfı ticaretin gelişmesiyle daha da güçlenmeye baş-lamıştır.

7. Aşağıdakilerden hangisi arayış yılları olarak da ad-landırılan XVII. yüzyılda meydana gelen gelişmeler arasında gösterilemez?

A) Celali İsyanları nedeniyle Anadolu’da huzur ve asa-yiş ile ilgili sorunlar yaşanmıştır.

B) İlk defa bir vezir, kendisine teklif edilen vezir-i azam-lık görevini şartlarla kabul etmiştir.

C) Kadınlar saltanatının yaşanmasına neden olan ço-cuk padişahlar tahta çıkmıştır.

D) Egemenlik anlayışında değişikliğe gidilerek halkın yönetime katılımı sağlanmıştır.

E) Genişleme siyaseti sürdürülerek fetihlere devam edil-miştir.

6. Sultan I. Ahmet Devri’nde getirilen Ekberiyet Siste-mi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Eski Türk töresi yeniden yürürlüğe girmiş ve ülke ha-nedanın ortak malı sayılmıştır.

B) Şehzadelerin sancağa çıkma uygulamaları kaldırıla-rak saray eğitimine ağırlık verilmiştir.

C) Tahta kimin geçeceği ile ilgili sorun yaş kriter alına-rak çözümlenmiştir.

D) Türk tarihinde ilk defa veliaht şehzadenin kim oldu-ğu önceden belirlenmiştir.

E) Kadınlar saltanatının egemen olmasını engelleme adına padişahlar yetkilendirilmiştir.

10. • Otuz Yıl (Mezhep), Seksen Yıl Savaşlarını bitiren ant-laşma olarak kabul edilir.

• Her prensin kendi bölgesinde istediği mezhebe (Katoliklik, Lutherizm, Kalvinizm...) inanma hakkı olacaktır.

• Hristiyanlar bulunduğu prensliklerde kabul görme-yen mezheplerin, kilise güvencesi altında kamusal alanlarda kendilerine ayrılan süre içerisinde ve özel olarak ibadetlerini yapabilecekler.

• Avrupa için Modern Çağın başlangıcı olarak kabul edilen antlaşma Utrecht ile birlikte kendisinden son-raki Avrupa’yı şekillendirecektir.

Kutsal Roma - Germen İmparatorluğu ile Protestan Alman prenslikleri arasında yapılan, yukarıdaki özel-liklere sahip antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?

A) Westphalia B) Ogsburg C) Utrecht

D) Nantes E) Campo Formia8. Osmanlıların XVII. yüzyılda imzaladığı antlaşmalar ve

içerikleri ile verilen aşağıdaki eşleştirmelerden han-gisi doğru değildir?

A) Karlofça Antlaşması: Orta Avrupa egemenliğinin son-lanması

B) Bucaş Antlaşması: Lehistan’ın himaye altına alınma-sı ile Baltık Denizi’ne ulaşılması

C) Zitvatoruk Antlaşması: Avusturya üzerindeki diplo-matik üstünlüğün sona ermesi

D) Kasr-ı Şirin Antlaşması: Sünni-Şii mücadelesinin son-landırılması

E) Vasvar Antlaşması: Avusturya’dan son defa savaş tazminatı alınması

11. Avrupa tarihine yön veren savaşlar ve tarafları ile il-gili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru değil-dir?

A) Yüz Yıl Savaşları: İngiltere-Fransa

B) Çifte Gül Savaşları: Portekiz-İspanya

C) Otuz Yıl Savaşları: Katolikler-Protestanlar

D) Seksen Yıl Savaşları: Hollanda-İspanya

E) İhtilal Savaşları: Fransa-Monarşik Avrupa

KAVRAMA TESTİ


1. XVII. yüzyıl Osmanlı tarihinde Arayış Yılları olarak ad-landırılmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu duruma yol açan faktörler arasında gösterilemez?

A) Tecrübeden yoksun ve yaşça küçük hükümdarların tahta çıkması

B) Taşra yönetim teşkilatının ve dirlik sisteminin bozul-ması

C) “Ocak devlet içindir.” anlayışının sona ermesi

D) Beşik ulemalığına dayalı eğitim anlayışının ortaya çıkması

E) Farklı ailelerin devlet kadrolarında egemen olması

4. Kanuni Sultan Süleyman’ın ölümü sonrası başlayan Kadınlar saltanatının egemen olduğu XVI. Yüzyılın son çeyreği ve XVII. Yüzyılın ilk yarısında etkin olan ha-nedan üyesi kadınlar arasında aşağıdakilerden han-gisi gösterilemez?

A) Safiye Sultan

B) Kösem Sultan

C) Turhan Sultan

D) Hürrem Sultan

E) Nurbanu Sultan

2. XVII. yüzyıl Anadolu’sunda büyük ekonomik ve sos-yal sıkıntılara neden olan Celali İsyanlarının neden-leri arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?

A) Tımar sisteminin bozulmasıyla ortaya çıkan ekono-mik sorunlar

B) Kapıkulu Ocağı’nın kuruluş felsefesinin dışına çık-ması

C) Taşra yöneticilerinin adaletsiz uygulamalar gerçek-leştirmesi

D) Uzun süren savaşlardan kaynaklanan ağır vergilen-dirmeler

E) Devşirme kökenli devlet adamlarının Türkmen aha-liye zulmü

3. Osmanlılar mutlak monarşik bir anlayışla yönetilmiş bir devlet oldukları için tahta çıkan padişahların donanım ve yetenekleri devletin yönetimine doğrudan etki etmiştir.

Buna göre aşağıdaki gelişmelerden hangisi XVII. yüz-yılda tahta çıkan padişahların kendilerinden önceki-leri aratır nitelikler taşımalarının temel nedeni ola-rak gösterilebilir?

A) Küçük yaşta ve tecrübesiz olarak tahta çıkmaları

B) Enderun’daki şehzade eğitiminden geçmemeleri

C) Köklü ailelerinin devlet yönetiminde etkin olması

D) Kadınlar saltanatının egemen olması

E) Gaza ve cihat anlayışının terk edilmesi


5. XVII. Yüzyıl Osmanlı dış politikasına yön veren temel siyaset aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gaza ve cihat anlayışıyla fetih hareketlerinde bulun-mak

B) Denge siyaseti ile mevcut toprakları korumak

C) İslam dünyasının siyasi liderliğini terk etmek

D) Rusların sıcak denizlere inmesini engellemek

E) Türk-İslam dünyasında siyasi birlik sağlamak

6. XVII. Yüzyılda yapılan ıslahat hareketlerinin sonraki yüzyıllarda yapılan yenilik girişimlerinden en önem-li farkı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sorunlara çözüm üretmede yetersiz kalması

B) Devlet adamlarının şahsi gayretlerine bağlı olması

C) Avrupa’yı örnek alan girişimlerde bulunulmaması

D) Halktan yeterince destek alamaması

E) Askeri alandaki sorunların çözümüne öncelik veril-mesi

KAVRAMA TESTİ



9. Aşağıdaki Akdeniz adalarından hangisinin yaklaşık yirmi beş yıllık bir kuşatmadan sonra ele geçirilme-si Osmanlı deniz gücünün bir önceki yüzyılı aratır bir durumda olduğuna kanıt olarak gösterilebilir?

A) Rodos B) Malta

C) Sakız D) Cerbe

E) Girit

7. “Ocak devlet içindir.” anlayışıyla kurulan Kapıkulu Ocağı XVII. yüzyıldan itibaren kuruluş amacının dışına çıkmış ve devlet yönetiminde askeri bir vesayet kurmuştur ve bu durum aralıklarla da olsa ocağın kaldırılmasına ka-dar devam etmiştir.

Ocağın, Kanun-u Kadim’e aykırı olarak devlet yöne-timinde etkin olduğuna kanıt olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?

A) Sultan II. Osman’ın tahttan indirilip katledilmesi

B) Vakayı Vakvakiye ile devlet adamlarının katledilmesi

C) Celali İsyanlarının Anadolu’da yaygınlaşması

D) Sultan IV. Mehmet’in tahttan indirilmesi

E) Sultan IV. Murat’ın veziri Hafız Yusuf Paşa’nın katle-dilmesi

10. Tımar sisteminin uygulandığı salyanesiz eyaletlerin XVII. yüzyıldan itibaren mukataa arazilere çevrilerek vergi gelirlerinin peşin alınmaya, mukataa araziler-de ise uzun süreli peşin vergi ödemeleri ile malikâ-ne sistemine geçilmesine zemin hazırlayan temel ge-rekçe aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tımarlı Sipahiler yerine Kapıkulu Ocaklarının istih-dam edilmek istenmesi

B) Veraset anlayışındaki değişiklik ile monarşik yöne-tim anlayışının terk edilmesi

C) Coğrafi Keşifler sonrası toprak sisteminde modern-lik sağlayacak ıslahatlara gidilmesi

D) Artan nakit ihtiyacını giderme adına likidite sağlaya-cak yeni uygulamalara gidilmesi

E) Taşrada Celali İsyanları ile azalan devlet otoritesinin yeniden tesis edilmek istenmesi

8. Fatih Devri’nden itibaren başarıyla uygulanan Hristiyan birliğini parçalama politikası sayesinde Avrupa’nın uzun süre Osmanlılara karşı birlikte hareket edemediği görül-müştür.

Bu durumun sona erdiğine kanıt olarak aşağıdakiler-den hangisi gösterilebilir?

A) 1606 Zitvatoruk Antlaşması ile Avusturya üzerinde-ki üstünlüğün sona ermesi

B) 1683 II. Viyana Kuşatması mağlubiyeti sonrası Kut-sal İttifak Savaşlarının başlaması

C) Rusya’ya karşı, Kırım hanının desteği ile Çehrin Se-feri ve Bahçesaray Antlaşması’nın yapılması

D) 1672 Bucaş Antlaşması’yla Avrupa’da toprak kazan-ma adına en ileri seviyeye ulaşılması

E) 1664 Vasvar Antlaşması ile Avusturya Arşüdükalı-ğı’nın vergi vermeye zorlanması

11. Osmanlı Devleti’nde köyden kente göçlerin yaşanması neticesinde şehirlerde işsizlik yaşanmaya başlamış, eş-kıyalık faaliyetleri ise artmıştır.

Osmanlı Devleti’nde görülen bu durumun ortaya çık-masında aşağıdakilerden hangisi etkilidir?

A) Tımar sisteminin bozulması

B) Yeniçeri Ocağına asker alımının bozulması

C) Devletin eyaletlere bölünerek idare edilmesi

D) Toprakların gelirine göre sınıflara ayrılması

E) Lonca teşkilatının çökmesi

12. I. Tımarların hak etmeyen kişilere dağıtılması,

II. Mültezimlerin halktan fazla vergi istemesi,

III. Sekban adındaki ücretli askerlerin halktan haraç toplaması

XVII. yüzyılda yaşanan yukarıdaki gelişmelerden han-gileri halkın topraklarını terk ederek şehirlere göçme-sine neden olmuştur?



UYGULAMA TESTİ



1. Osmanlıların Avrupa karşısında askeri ve siyasi üs-tünlüklerinin sona ermesinin;

I. ganimet gelirlerinin azalması,

II. kapitülasyonların yaygınlaştırılması,

III. beşik ulemalığı kavramının ortaya çıkması

durumlarından hangilerine zemin hazırladığı söyle-nebilir?



4. Osmanlıların gerek doğuda Safeviler gerekse batıda Habsburglar üzerinde en güçlü oldukları dönemde ezici bir üstünlük sağlayamamalarının ilerleyen za-manlarda;

I. iki cephede birden mücadele etmek zorunda kalması,

II. Safevilerin Habsburglarla iş birliği yapması,

III. siyasi üstünlüğünü devam ettirmekte zorlanması

durumlarından hangilerine zemin hazırladığı söyle-nebilir?



5. Uzun süren ve sonuç alınamayan savaşların Osman-lılara;

I. dini,

II. siyasi,

III. ekonomik

alanlardan hangilerinde olumsuz etkilere yol açtığı savunulabilir?



3. Haçova Meydan Muharebesinin kazanılmasına rağ-men Zitvatoruk Antlaşmasında kaybedilen siyasi üs-tünlük ve kabul edilmek zorunda kalınan devletler arası mütekabiliyet esasından hareketle;

I. Muharebeyi kazanmak harbi kazanmak anlamına gelmemektedir.

II. Askeri gelişmeler bir bütün içerisinde irdelenmelidir.

III. Mütekabiliyet esası devletler arası siyasi eşitliği ge-tirmiştir.




2. Coğrafi Keşifler sonrası azalan Akdeniz ticaretini yeni-den canlandırma adına kapitülasyonları yaygınlaştıran Osmanlılar bu süreçte Hollanda ve İngiltere ile de sıcak diyaloglar kurmuş, Avrupa Kutsal İttifakına karşı bu dev-letlerle siyasi ve ekonomik ilişkilerini artırarak sürdürmüş-tür.

Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşı-lamaz?

A) Kapitülasyonlar ticareti canlandırma adına kullanıl-mıştır.

B) Hollanda ve İngiltere din eksenli dış politika uygula-mamıştır.

C) Akdeniz ticaretinin önemi Coğrafi Keşifler sonrası gi-derek azalmıştır.

D) Kanal Projeleri Akdeniz ve Karadeniz ticaretini yeni-den hareketlendirmiştir.

E) Osmanlılar Avrupalıların ortak hareket etmelerini ön-lemeye önem vermişlerdir.

6. Martin Luther’in kiliseye olan başkaldırısının kısa bir za-man sonra Alman prenslerince de desteklenmesi Kutsal Roma-Germen İmparatorluğunu sadece bir iç dini karı-şıklığa değil siyasi kargaşaya da sürüklemiştir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Papalığın otoritesi prenslerin desteğini talep etmiştir.

B) Dini nitelikteki gelişmeler siyasi sonuçlar doğurmuştur.

C) Katolik dünyada mezhep birlikteliği sağlanmıştır.

D) Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu merkezi otori-tesi güçlenmiştir.

E) Avrupa’da feodal yapılanmalar sona ermiştir.

UYGULAMA TESTİ



9. Osmanlıların Hint Deniz Seferlerini gerçekleştirmek-le amaçladıkları hedefler arasında;

I. kutsal toprakları Katolik tehdidinden korumak,

II. Güney Doğu Asya Müslümanlarına yardım etmek,

III. Coğrafi Keşiflerde etkin rol oynamak

durumlarından hangileri gösterilebilir?



7. Yer altı ve yer üstü zenginlikleri açısından bakıldığın-da dünyanın en fakir coğrafyası sayılan Avrupa’nın ekonomik açıdan zengin devletlere ev sahipliği yap-masında;

I. Haçlı Seferleri,

II. Reform Hareketleri,

III. Coğrafi Keşifler

gelişmelerinden hangilerinin doğrudan etkisi oldu-ğu söylenebilir?



10. Rusların XVII. yüzyıldan itibaren yoğunlaştırdıkları güneye ve batıya açılma politikalarının amaçları ara-sında;

I. Atlantik’e ulaşarak sömürgecilik yapmak,

II. Boğazlara egemen olarak dünya siyasetinde etkin olmak,

III. Pan-Slavizm ideali çerçevesinde Katolik Hristiyanla-ra liderlik yapmak

durumlarından hangileri gösterilemez?



8. Toprağa dayalı kapalı tarım ekonomisi Avrupalıların yüz-lerce yıl fakirlik içerisinde yaşamalarına yol açmıştır. Bu durumun sona ermesine zemin hazırlayan geliş-meler arasında;I. kadırgadan kalyona geçişin yaşanması,

II. coğrafya bilgi birikiminde ortaya çıkan gelişme,

III. yeni kıta ve adalarda egemenlik kurulması

durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?



11. Osmanlıların Avrupa’da gaza ve cihat anlayışından vazgeçerek mevcudu muhafaza politikasına dönme-lerine zemin hazırlayan nedenler arasında;

I. Avrupa’daki hâkimiyeti sarsıcı yeni kayıplar yaşa-maları,

II. askeri mücadelelerin ekonomiye yük getirmesi,

III. milliyetçilik ayaklanmalarının başarısız olması

gelişmelerinden hangilerinin varlığından söz edile-mez?



12. Rusların Osmanlı coğrafyasında etkinliklerini kısa sü-rede artırabilmelerinde;

I. Osmanlı azınlıkları arasında Ortodoksluk mezhebi-nin yaygın olması,

II. Küçük Kaynarca ile Balkanlarda istediği yerde elçi-lik açma imkanını kazanması,

III. Balkan coğrafyasında Slav kökenli Osmanlı tebası-nın bulunması




UYGULAMA TESTİ



1. XVII. yüzyılda Avrupa’da kralların güçlü olduğu mutlak monarşi yönetimleri kurulmuştur.XVII. yüzyılda Avrupa’da krallık yönetimlerinin güç kazanmasında;I. derebeylik rejiminin yıkılması,

II. Coğrafi Keşiflerin yapılması,

III. Roma İmparatorluğu’nun parçalanması

durumlarından hangileri etkilidir?



4. “Coğrafi Keşifler her ne kadar Avrupalıların bilimsel ve teknolojik birikimlerinin artmasının bir sonucu gibi gö-rünse de aslında ekonomik bir zorunluluktur.” iddiasını ortaya atan bir tarihçinin bu tezini destekleme adına;

I. Kapalı tarım ekonomisi Avrupa’nın ihtiyaçlarını kar-şılamamaktadır.

II. İpek ve Baharat yollarına mecburiyet Avrupa’yı do-ğuya karşı güçsüz bırakmaktadır.

III. Merkantilist politikalar Avrupa Hristiyanlarının mez-hep birliğini parçalamıştır.

yargılarından hangilerinden istifade etmesi bekle-nebilir?



5. Rusların dünya siyasetinde etkin bir güç olabilme adı-na Atlas Okyanusu ve Akdeniz’e ulaşmak için önce-likle;

I. Karadeniz,

II. Baltık Denizi,

III. Kızıl Deniz

coğrafyalarından hangilerine ulaşmayı hedefledik-leri söylenebilir?



3. Karadeniz, Akdeniz, Marmara Denizi gibi iç denizler ve Tuna, Nil gibi nehirlerde büyük güç olan kadırgaya bağ-lı Osmanlı donanması, kalyon gerektiren açık denizler-de istenilen başarıyı elde edememiştir.Bu gerçekten hareketle Osmanlı donanmasının;I. İnebahtı Deniz Savaşı,

II. Hint Deniz Seferleri,

III. Girit Adası’nın Kuşatılması

gelişmelerinden hangilerinde istenilen hedefe ulaşa-madığı söylenebilir?



2. Osmanlıların Viyana önlerinde istedikleri başarıyı el-de etmek bir yana, geniş toprak kayıplarına neden olacak olan mağlubiyetler dizisinin başlamasına ne-den olan faktörler arasında;

I. Avrupalıların ortak hareket etmesi,

II. birden fazla cephede mücadele etmek zorunda kal-ması,

III. İslam coğrafyasından beklenilen askeri yardımı ala-maması




6. “Otuz Yıl Savaşları sonrası Avrupa’nın en büyük gücü olan Kutsal Roma-Germen İmparatorluğunun ne kutsal-lığı ne de imparatorluğu kalmıştır.” tezini ortaya atan bir tarihçinin bu iddialarını destekleme adına Westpha-lia Antlaşmasının;

I. Katoliklik egemen tek mezhep olmaktan çıkarılır.

II. İmparatorluk çok sayıda prensliğe ayrılarak parça-lanır.

III. Din Avrupa siyasetinde belirleyici öge olmaktan çı-karılır.

özelliklerinden hangilerini öne sürmesi beklenir?



UYGULAMA TESTİ



9. I. Nant Fermanı

II. Ougsburg Antlaşması

III. Westphalia Antlaşması

Reform sonrası Avrupa’ya yön veren siyasi gelişme-lere örnek olarak yukarıdakilerden hangileri göste-rilebilir?



7. I. Kazan

II. Kırım

III. Astrahan

Altın Orda Hanlığının parçalanmasıyla Karadeniz’in kuzeyinde ortaya çıkan yukarıdaki hanlıklardan han-gilerinin Rus ilerleyişi karşısında duramayıp Rus Çar-lığı egemenliği altına girdikleri söylenebilir?



10. Seksen Yıl Savaşları olarak adlandırılan (1568-1648) mücadeleler sonrası hakimiyeti altında bulundukları İspanya Krallığı’ndan bağımsız olarak Utrecht Birli-ği’ni oluşturup XVII. yüzyılın en zengin tüccar devlet-lerinden biri haline gelen Avrupa ülkesi aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Hollanda B) Belçika

C) Portekiz D) Fransa

E) İsviçre

8. Yapılan antlaşmaların garantör devleti olmak diplomasi-de bir güç anlamına gelmektedir.Buna göre Habsburgların;I. Vasvar,

II. Zitvatoruk,

III. Karlofça

antlaşmalarından hangilerine garantör olmasının 1714 - 1715 Osmanlı-Venedik Savaşlarına müdahale etmesine zemin hazırladığı söylenebilir?



11. Köprülü Mehmet Paşa’nın sadrazam olmak için öne sür-müş olduğu bazı şartlar şunlardır; hakkında şikayet ol-ması durumunda savunmasının alınmadan işlem yapıl-maması, atama yaptığı kişilere karışılmaması, yönetimle ilgili padişaha sunacağı önerilerin kabul edilmesidir. Buna göre Köprülü’nün; I. can güvenliğini sağlama,

II. uygun çalışma ortamı oluşturma,

III. yönetim şeklini değiştirme

hedeflerinden hangilerini amaçladığı söylenebilir?



12. Osmanlı Devleti, XVI. yüzyılda bir “Cihan Devleti” iken zaman içerisinde uluslararası siyasetteki gücünü kay-betmiştir.

Osmanlı Devleti’nin uluslararası alandaki gücünü kay-betmesinde aşağıdakilerden hangisi etkili değildir?

A) Avrupa’daki gelişmelerin takip edilmemesi

B) Avrupa’ya karşı fetih politikasından vazgeçilmesi

C) Ticaret yollarının değişmesi

D) Avrupa’nın bilim ve teknolojide ilerlemesi

E) Ulema ve Yeniçeri ordusunun yeniliklere karşı çık-ması

UYGULAMA TESTİ



1. Diğer Türk devletlerinden farklı olarak güçlü bir merkezi-yetçi yönetim anlayışına sahip olan Osmanlılar XVII. asır-da bu alanda ciddi sıkıntılar yaşamışlardır.Bu duruma neden olan faktörler arasında;I. Padişahların küçük yaşta ve tecrübesiz olarak tah-

ta çıkması,

II. Kapıkulu Ocağı’nın yönetim üzerinde vesayet kur-ması,

III. Avrupa’daki gelişmelerin yakından takip edilememesi




4. Osmanlı tarihinde bir ilk olarak kendisine teklif edi-len vezir-i azamlık makamını belli şartlar öne sürerek kabul eden Köprülü Mehmet Paşa’yı böyle bir uygu-lamaya iten faktörler arasında;

I. görevi kendisinden sonra aile üyelerine devrederek alternatif hanedan yaratmak,

II. makamının gereğini yerine getirirken daha rahat ve korkusuz çalışabilmek,

III. uğrayacağı bir iftira ya da suçlamaya karşı kendi-ni savunabilmek


A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIII


5. I. Ahmet Dönemi’nde çıkarılan Ekber ve Erşet Kanunu’na göre hanedanın en yaşlı ve en olgun üyesinin tahta çık-ması esasa bağlanmıştır.

Bu uygulamaya bakılarak,I. taht kavgalarını önleme,

II. iktidara geçişi belirli bir kurala bağlama,

III. sancağa çıkma usulünü geliştirme

amaçlarından hangilerine ulaşılmaya çalışıldığı söy-lenebilir?



3. “İstanbul’da daha çok yeniçeri ve sipahilerin liderliğinde çıkan isyanlarda rejim değişikliği ya da milliyetçilik fikrin-den ziyade menfaat elde etme düşüncesi etkili olmuş-tur.”Yukarıdaki yargıyı destekleme adına;I. maaşların ödenmemesi durumunda isyanların or-

taya çıkması,

II. tahttan indirilen padişahın yerine hanedanın başka bir üyesinin getirilmesi,

III. ekonomik kısıtlamalara giden devlet adamlarının kat-linin talep edilmesi

gelişmelerinden hangileri doğrudan kullanılabilir?


D) I ve II E) I ve III

2. XVII. asır Osmanlılar için her ne kadar sıkıntılı geçmiş ve tarihçiler tarafından arayış yılları ya da duraklama çağı olarak adlandırılmışsa da dünya gücü bir imparatorluk olan devletin askeri ve siyasi gücünü özellikle Avrupa’ya karşı hissettirmeye devam etmiştir.Bu duruma kanıt olarak;I. Akdeniz ticaret ve ulaşım yolları üzerindeki Girit’in

Venediklilerden alınması,

II. Bucaş Antlaşması ile batıda en geniş sınırlara ula-şılması,

III. Zitvatoruk Antlaşması ile Osmanlı sadrazamı ile Avus-turya Arşüdükasının denkliğinin sonlanması

gelişmelerinden hangileri gösterilebilir ?


D) I ve II E) II ve III 6. Kadınlar saltanatı tabiri her ne kadar zihinlerde olumsuz ifadeler çağrıştırsa da gerek Safiye ve Kösem gerekse Hatice Turhan Valide Sultanlar gerçekleştirdikleri faali-yetler ile devletin devamlılığını sağlamış, hükümdarların yetersizliğinden kaynaklanan boşlukları doldurarak oto-ritesizliğe meydan vermemişlerdir.Bu duruma kanıt olarak;I. Kösem Sultan’ın kurduğu vakıf aracılığıyla ihtiyaç sa-

hiplerine yardım etmesi,

II. Hatice Turhan Sultan’ın Köprülü Mehmet Paşa’yı ve-zir-i azamlıkla görevlendirmesi,

III. Safiye Sultan’ın I. Ahmet’e karşı yapılan taht değişik-liği girişiminde rol alması




UYGULAMA TESTİ



9. XVII. asırda sorunlardan kaynaklanan sıkıntılar ortaya çıkmadan önce tedbirler alınmasındansa, daha çok sı-kıntıların geniş kitleleri mağdur etmesi üzerine tedbirler alınmıştır.Bu duruma örnek olarak;I. Sultan Ahmet’in Anadolu’daki hak ihlallerine karşı

adaletnameler yayınlaması,

II. Büyük İstanbul yangını sonrası Sultan Murat’ın tütün ve kahvehaneleri yasaklaması,

III. Sultan Osman’ın isyanla tahttan indirilip öldürülme-siyle I. Mustafa’nın tahta çıkması

gelişmelerinden hangileri gösterilemez?



7. Klasik dönem Osmanlı padişahları genelde bugünkü an-lamda devlet başkanı vazifesi görüp hem devlet başkan-lığı hem de yürütmenin liderliğini yapmışlarken, arayış yıllarındaki padişahların geneli yürütme ile doğrudan il-gilenmektense yönetim işlerini kul taifesi aracılığıyla ger-çekleştirmişler, kendileri doğrudan icraatın içinde olma-mışlardır.Bu duruma zemin hazırlayan faktörler arasında;I. Ekberiyet Sistemi’nden kaynaklanan yaş kriterli tah-

ta geçişler,

II. Kafes Usulü nedeniyle mahrum kalınan yönetim tec-rübesi,

III. sık sık iktidar değişimi yaşanmasından kaynaklanan istikrarsız ortam

özelliklerinden hangileri gösterilebilir?



10. Bozulan ekonomik dengeleri düzeltme adına Osman-lı yönetiminin XVII. asırda aldığı tedbirlere;

I. dirlik topraklarının mültezimlere verilmesi,

II. saray masraflarının minimize edilmesi,

III. mukataa arazilerin malikânelere çevrilmesi

durumlarından hangileri örnek olarak gösterilebilir?



8. Osmanlı ekonomisinin XVII. asırdan itibaren ciddi sıkın-tılar yaşadığı, hatta Sultan I. Ahmet devrinde o güne ka-dar yapılan en büyük devalüasyonun gerçekleştirildiği bilinmektedir.Bu ekonomik sorunlara zemin hazırlayan nedenler arasında;I. Coğrafi Keşifler sonrası ticaret gelirlerinde ortaya çı-

kan büyük düşüşler,

II. Sanayi İnkılabı’nı gerçekleştirememiş olmaktan kay-naklanan ithalat giderleri,

III. uzun süren askeri mücadelelerin bütçeye getirdi-ği ağır masraflar




11. Dirlik sisteminin bozulmasının taşrada yol açtığı sı-kıntılar arasında;

I. tarımsal üretimdeki aksamalardan kaynaklanan ürün ve vergi kayıpları yaşanması,

II. eyalet askerlerinin sayısının azalması üzerine Kapı-kulu Ocağı sayısının artırılması,

III. ihtiyaçlarını gideremeyen halkın kırsal kesimden şe-hir merkezlerine göç etmesi




UYGULAMA TESTİ



1. Osmanlıların XVIII. yüzyıldan itibaren Avrupa’yı örnek al-maya başladıkları ve özellikle de askeri alanda batı tar-zı ıslahatlara öncelik verdikleri görülmektedir.Sonuçları dikkate alındığında;I. 1716 - 1718 Osmanlı – Avusturya Savaşları,

II. 1736 - 1739 Osmanlı – Avusturya ve Rusya Savaşları,

III. 1768 - 1774 Osmanlı – Rusya Savaşları

askeri gelişmelerinden hangilerinin Avrupa’yı örnek alma sürecini hızlandırdığı söylenebilir?



4. XVIII. yüzyıldan itibaren bölgesinde giderek güçle-nip dünya siyasetinde etkin bir rol üstlenmeye ça-lışan Rusya’nın bu hedefine ulaşmak için Osman-lı toprakları üzerinde uygulamaya çalıştığı hedefler arasında;

I. Baltık Denizi’ne ulaşma,

II. Boğazlara egemen olma,

III. Ortodoksların hamiliğini üstlenme




5. 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’nın;

I. Rusya, Osmanlı Ortodokslarının hamiliğini üstlene-cektir.

II. İngiltere ile Fransa’ya verilen kapitülasyonlar, Rus-ya’ya da tanınacaktır.

III. Ruslar, İstanbul’da daimi elçilik bulundurabilecek ve Balkanlar’da istedikleri yerde konsolosluk aça-bileceklerdir.

maddelerinden hangilerinden hareketle Rusya’nın Osmanlıların kozmopolit yapısından istifade etmeye çalıştığı söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIII


3. Osmanlı coğrafyasında tarihi köklere dayanarak ye-ni siyasi oluşumlar ortaya çıkarıp parçalanma süre-cini hızlandırmaya çalışan Avrupalıların bu girişimle-rine örnek olarak;

I. Dakya,

II. Restorasyon,

III. Grek

projelerinden hangileri gösterilebilir?



2. Safevi Şahlığı’nın sona ermesinde Afgan ve Özbek is-yanları etkili olmuşsa da Coğrafi Keşifler sonrası İpek ve Baharat yollarının önemini kaybetmesinin yol açtığı so-runlar da belirleyici olmuştur.Buna göre;I. İran’daki iktidar değişiminde Batı kaynaklı gelişme-

lerin etkisi vardır.

II. Milliyetçilik isyanları kozmopolit Safevilerin yerine milli devletler kurulmasına zemin hazırlamıştır.

III. Kasr-ı Şirin Antlaşması sonrası süreç Safevilerin si-yasal gücünü sonlandırmıştır.




6. XVIII. yüzyıl sonlarına kadar özellikle Orta Avrupa ve Balkanlar egemenliği için Osmanlılarla mücadele et-meyi devlet politikası haline getirmiş olan Avusturya Arşüdükalığı’nın yüzyılın sonlarından itibaren Osman-lıların en büyük müttefiklerinden biri haline gelme-sinde;

I. yayılmacı Rus politikasının Balkanları tehdit etme-ye başlaması,

II. ihtilalle ortaya çıkan milliyetçilik fikrinin kozmopolit Avusturya’yı tehdit etmesi,

III. Pan - Germenizm politikasıyla Almanya - Avusturya ittifakının sağlanması




UYGULAMA TESTİ



10. XVIII. yüzyıldan itibaren gerçekleştirilmeye başlanan askeri ıslahatların işe yaradığına kanıt olarak;

I. 1736 - 39 Savaşları ve Belgrad Antlaşması,

II. 1787 - 91 Savaşları ve Ziştovi Antlaşması,

III. 1798 Napolyon işgali ve Akka Kuşatması




7. Kutsal İttifak Savaşları sonrası 1699 Karlofça ve 1700 İs-tanbul Antlaşmaları ile geniş coğrafyaları kaybeden Os-manlıların XVIII. yüzyıl başlarında öncelikli hedefi kaybe-dilen yerleri geri almak olmuştur. Bu amaçla asrın başlarında;I. Rusya Çarlığı,

II. Avusturya Arşüdükalığı,

III. Venedik Dükalığı

devletlerinden hangileriyle mücadele edilmiştir?



11. Lale Devri’nde Avrupa’dan getirilen matbaaya karşı ortaya çıkan kamuoyu tepkisini önleme adına;

I. dini içerikli kitapların basımının yasaklanması,

II. müstensihlerin işsiz kalmamasının devlet garantisi altına alınması,

III. Fransızcanın ilk yabancı resmi dil olarak benimsen-mesi

tedbirlerinden hangilerinin alındığı söylenebilir?



9. Avrupa kültür ve medeniyetinin küresel anlamda bü-tün dünyaya yayılmasında;

I. Haçlı Seferleri,

II. Reform Hareketleri,

III. Coğrafi Keşifler

gelişmelerinden hangilerinin doğrudan etkili oldu-ğu söylenebilir?



8. “Kaybedilen ecdat yadigârı topraklar geri alınmalıdır.” politikası Osmanlıların 1700’lü yılların başındaki dış po-litikasını yönlendirmiştir. Bu hedefin gerçekleştirilme ümidini hızlandıran ge-lişmeler arasında;I. 1710 - 11 Osmanlı – Rus Savaşı ve Prut Antlaşması,

II. 1715 - 16 Osmanlı – Venedik Savaşı ve Mora’nın geri alınması,

III. 1716 - 18 Osmanlı – Avusturya Savaşı ve Pasarof-ça Antlaşması

maddelerinden hangileri gösterilemez?



12. İsveç, Lehistan ve Osmanlıları mağlup ederek Atlantik Okyanusu ve Akdeniz’e çıkabileceğini uman Ruslar İn-giltere, Fransa ve Almanya gibi devletler tarafından en-gellenince sömürgeler elde etme adına Orta Asya ve Türkistan coğrafyasına yönelmiştir.Rusların bu bölgelerde egemenlik sağlamak için iş-gal ettiği Türk hanlıkları arasında;I. Hive Hanlığı,

II. Taşkent Hanlığı,

III. Hokand Hanlığı

siyasi oluşumlarından hangileri gösterilebilir?



UYGULAMA TESTİ



1. Geniş kitleleri etkileyen nüfus hareketleri Avrupa kültür ve medeniyetinin oluşumunda başrol oynamıştır. Kıta-ya dışarıdan gelen milletler zamanla Avrupa kültürü içe-risinde harmanlanmış ve bugünkü Avrupa antropolojisi ortaya çıkmıştır.Buna göre Avrupa’nın etnik yapısına etki eden fak-törler arasında;I. Kavimler Göçünün yaşanması,

II. İberya’nın Müslümanlarca fethedilmesi,

III. Güney Amerika’da sömürgeler kurulması




4. Ortodoks Hristiyan Dünya’da Reform Hareketleri tar-zında bir yenilenme sürecinin yaşanmamasında;

I. monofizist (baba-oğul-ruh) anlayışını benimsemesi,

II. devlet otoritesinin halkı kiliseye karşı koruması,

III. kilisenin siyasi, adli ve ekonomik yetkilerle donatıl-maması




5. “Rönesans sürecinin Avrupa’da yaşanmasını Batı, İslam Dünyasına borçludur.” diyen bir tarihçi bu tezine delil olarak;

I. Endülüs medreselerine giden Avrupalı öğrenciler,

II. İstanbul’un fethi sonrası İtalya’ya giden Doğu Ro-malı bilim insanları,

III. Haçlı Seferleri sonrası Batıya taşınan bilgi birikimi

durumlarından hangilerini gösterebilir?



3. 1345’te Çek ilahiyatçı Jan Hus’un ilk defa Katolik Kilise-si’nin doğrularını sorguladığı görülmüşse de Papalığa başkaldırı 1517’de Alman teolog Martin Luther’ce ger-çekleştirilmiştir.Avrupa’daki din âlimlerinin Katolik Kilisesi ve Papalı-ğa karşı giriştikleri mücadelenin temelinde;I. Kilisenin ekonomik ve siyasi çıkarlar peşinde koş-

ması,

II. Coğrafi Keşifler sonrası Amerika ve Afrika’ya dini yayması,

III. farklı fikir ve anlayışlara yaşam hakkı tanımaması




2. Haçlı Seferleri ve Reconquista (İber Yarımadası’nın Ka-toliklerce Müslümanlardan Geri Alınma Süreci) Avrupalı-ların Müslümanlarla diyalog ve etkileşimini hızlandırmış-tır.Bu etkileşimin;I. bilgi birikiminin aktarılması,

II. üniter devlet yapılarının dağılması,

III. Katolik Kilisesi egemenliğinin zayıflaması

gelişmelerinden hangilerine zemin hazırladığı söy-lenebilir?



6. Habsburgların XIX. yüzyıldan itibaren Osmanlılarla iş birliği yapmasında;

I. Alman İmparatorluğu,

II. Rusya Çarlığı,

III. Fransa Cumhuriyeti

devletlerinden hangilerinden kaynaklanan tehditle-rin belirleyici olduğu söylenebilir?



UYGULAMA TESTİ



10. Avrupalılar arasındaki sömürgecilik yarışının kıta dı-şına taştığına kanıt olarak;

I. Yüz Yıl Savaşları,

II. Yedi Yıl Savaşları,

III. Otuz Yıl Savaşları




7. Coğrafi Keşifler Avrupa’yı sadece ekonomik açıdan zenginleştirmemiş, Avrupa kültürünün de dünyaya yayılmasını sağlamıştır.

Buna göre;I. Güney ve Orta Amerika’da resmi dilin İspanyolca

olması,

II. Afrika’nın en geniş inanç sisteminin Hristiyanlık ol-ması,

III. Avrupa’da Afrika kökenli göçmenlerin büyük nüfu-sa sahip olması

durumlarından hangileri Avrupa’nın kültürel yönden yayıldığına kanıt olarak gösterilebilir?



11. Sanayi İnkılabı sonrası;

I. pazar,

II. enerji,

III. hammadde

alanlarından hangilerinde ortaya çıkan ihtiyaç Avru-palı devletlerin sömürgecilik faaliyetlerini yoğunlaş-tırmalarına hız kazandırmıştır?



9. Fransa’da ihtilal sonrası ortaya çıkan;

• ulusal egemenlik,

• sosyal adalet ve eşitlik,

• hukuk devleti

ilkelerinden hareketle ihtilal öncesi Fransa için;I. Monarşik devlet anlayışı egemendir.

II. Kan ve soya dayalı ayrım söz konusudur.

III. Uygulamalarda birlik esası yoktur.

yargılarından hangileri söylenebilir?


D) I ve III E) I, II ve III

8. Coğrafi Keşifler ile Atlantik’ e kıyısı olan devletler sömür-gecilik yarışına girerken iç Avrupa devletleri bu imkân-dan yararlanamamış ve deniz yoluyla olmayınca kara yoluyla sömürgecilik elde etmeye çalışmışlardır. Kıta Avrupası ve Asya coğrafyasında kara sömürge-ciliği yapmaya çalışan devletler arasında;I. Almanya İmparatorluğu,

II. İtalya Krallığı,

III. Rusya Çarlığı

devletlerinden hangileri gösterilebilir?



12. Coğrafi Keşiflerin;

• Hint Deniz Yolu ve Ümit Burnu’nun keşfedilmesi,

• Atlantik limanlarının önem kazanması, canlılığının artması,

• sömürge imparatorluklarının ortaya çıkmaya başla-ması

gibi sonuçlarına bakılarak,I. İpek ve Baharat yolları önemlerini kaybetmiştir.

II. Akdeniz ve Karadeniz limanları canlılığını yitirmiştir.

III. Doğu Dünyası skolastizm bataklığına saplanmıştır.




MODEL TEST



4. XVII. yüzyılda Osmanlı hanedanının çıkardığı en bü-yük mareşal olarak kabul edilen, insanüstü gücü ve koyduğu kural ve yasakları uygulamadaki şiddeti ile halk arasında hakkında en çok efsane üretilen Os-manlı padişahı olan Sultan IV. Murat Devri’nde mey-dana gelen gelişmeler arasında aşağıdakilerden han-gisi gösterilemez?

A) Büyük İstanbul yangını sonrası İstanbul’da bulunan bütün kahvehaneler kapatılmış, alkol ve tütün yasak-lanmıştır.

B) Çıktığı iki doğu seferi sonrası Revan ve Bağdat fet-hedilmiş, bölgede Sünni egemenliği yeniden tesis edilmiştir.

C) Koçi Bey ve Kâtip Çelebi gibi aydınlara devlet yöne-timindeki sorunların çözümüne yönelik raporlar ha-zırlatılmıştır.

D) Köprülülerin sadrazamlık makamında görevlendiril-meye başlanmasıyla iç ve dış sorunların çözümü ko-laylaşmıştır.

E) İktidarının ilk yılları annesi Kösem Mahpeyker Valide Sultan’ın himayesinde geçmiştir.

3. I. II. Viyana Kuşatmasının yapıIması

II. Karlofça Antlaşması’nın imzalanması

III. Kutsal İttifakın kurulması

IV. İstanbul Antlaşması’nın imzalanması

Yukarıdaki gelişmeler aşağıdakilerin hangisinde ve-rilen sıraya göre gerçekleşmiştir?

A) I, II, III, IV B) I, III, II, IV C) II, III, I, IV

D) III, IV, II, I E) IV, III, II, I

5. 1. 1603 - 1618 Osmanlı-Safevî Savaşını sona er-diren barış antlaşmasıdır.

2. Bir önceki antlaşma ile belirlenen sınırlar esas alınacaktır.

3. Kars ve Ahıska kaleleri Osmanlılarda kalacaktır.

4. Osmanlı hâkimiyetinde bulunan Dağıstan bey-lerine saldırılmayacaktır.

5. Esirler karşılıklı olarak serbest bırakılacaktır.

6. Safevi Şahı, Osmanlı Padişahı’na her yıl haraç olarak 100 deve yükü ipek, kumaş vs. kıymetli eşya gönderecektir.

Yukarıda maddelerinden bazıları verilen Osmanlı-Sa-fevi Antlaşması aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ferhat Paşa Antlaşması

B) Nasuh Paşa Antlaşması

C) Serav Antlaşması

D) Kasr-ı Şirin Antlaşması

E) Kerden Antlaşması

1. Osmanlı Devleti’nin XVII. yüzyılda yaptığı antlaşma-larla antlaşma yapılan devlet eşleştirmelerinden han-gisi doğru değildir?

A) Zitvatoruk Antlaşması - Habsburg Hanedanlığı

B) Bucaş Antlaşması - Lehistan Krallığı

C) Hotin Antlaşması - Prusya Krallığı

D) Serav Antlaşması - Safevi Şahlığı

E) Çehrin Antlaşması - Rusya Çarlığı

2. Küçük Kaynarca Antlaşması’nın,

I. Rus ticaret gemileri Karadeniz ve Akdeniz’de ser-bestçe dolaşabilecek,

II. Osmanlı Devleti Rusya’ya savaş tazminatı ödeyecek,

III. Rusya Osmanlı yönetimindeki Ortodoksların hakla-rını koruyacak

hükümlerinden hangilerinin Osmanlı ülkesinde azınlık sorununun artmasına ortam hazırladığı savunulabilir?


D) II ve III E) I, II, III

MODEL TEST



10. Osmanlı Devleti; 1736 - 1739 yıllarında Avusturya ve Rus-ya ile savaşmış ve her iki devlete üstünlük sağlayarak Belgrad Antlaşması’nı imzalamıştır. Ancak 1768 - 1774 yıllarında Rusya karşısında başarısız olmuş ve çok ağır koşullar taşıyan Küçük Kaynarca Antlaşması’nı imzala-mak zorunda kalmıştır.Bu bilgilere dayanarak, I. Osmanlı Devleti askeri yönden zayıflamıştır.

II. Rusya 1768 - 1774 Savaşı’nda diğer Avrupa devlet-lerinden destek almıştır.

III. Osmanlı Devleti denge siyaseti izlemeye başlamıştır.

IV. Osmanlı Devleti XVIII. yüzyılın başında elde ettiği ka-zancı yüzyılın sonunda koruyamamıştır.


A) I ve II B) I ve IV C) II ve III

D) II ve IV E) III ve IV

6. I. Selim Devri’nde çıkan Bozoklu Celal İsyanı’na nis-peten Celali İsyanları olarak adlandırılan XVI. yüzyıl sonları ve XVII. yüzyıl başlarında çıkan ayaklanma-ların liderleri arasında aşağıdakilerden hangisi gös-terilemez?

A) Canbolatoğlu

B) Kalenderoğlu

C) Karayazıcı

D) Tavil Ahmet

E) Delibaş Mehmet

8. Osmanlıların dünya siyasetinde etkin olma adına XVII. yüzyılda mücadele ettiği devletler arasında aşağıda-kilerden hangisi gösterilemez?

A) Avusturya Arşüdükalığı

B) Safevi Şahlığı

C) Rusya Çarlığı

D) Britanya İmparatorluğu

E) Lehistan Krallığı

9. I. Türk - İran sınırına kalıcı bir düzenleme getirilmesi

II. Osmanlı Devleti’nin doğuda en geniş sınırlara ulaş-ması

III. İran’ın Osmanlı egemenliğini kabul etmesi

Yukarıdakilerden hangileri, Osmanlı Devleti ile İran arasında imzalanan Kasr-ı Şirin Antlaşması’nın özel-likleri arasında gösterilebilir?



7. Anadolu’da XVI. ve XVII. yüzyıllarda yaşanan isyan-lar sonrası halkın kitleler halinde dağlık, ormanlık vb. bölgelere sığınması aşağıdakilerden hangisiyle ifade edilmiştir?

A) Büyük Kaçgun

B) Huruc ale’s-Sultan

C) Vaka-i Celaliye

D) Çınar Olayı

E) Kızılbaş İsyanı

11. 1739 Belgrad Antlaşması’ndan sonra Rusya ve Avustur-ya Osmanlı Devleti aleyhine ittifaklarını yenilerken Os-manlı Devleti de İsveç ile ittifak kurmuştur. Bu bilgilere dayanarak, I. Rusya Osmanlı topraklarındaki emellerinden vaz-

geçmiştir.

II. Osmanlı Devleti’nde askeri alandaki yenilikler so-na ermiştir.

III. Osmanlı Devleti Avusturya ve Rusya’ya karşı caydı-rıcı nitelikte politikalar izlemiştir.





ETKİNLİK–1–

ETKİNLİKLER CEVAP ANAHTARIA B C D

BİRİNCİ BOŞLUK İKİNCİ BOŞLUK D – Y EŞLEŞTİRME İŞARETLEME

SORU–1 Habsburg İmparatorluğu 1644 D III -

SORU–2 Safevi Şahlığı 1639 Y II -

SORU–3 Habsburg İmparatorluğu 1718 D IX 3

SORU–4 Rusya Çarlığı 1711 D I -

SORU–5 Kutsal İttifak Devletleri 1699 D VII -

SORU–6 Safevi Şahlığı 1727 D IV 3

SORU–7 Habsburg ve Rusya 1739 D V 3

SORU–8 Rusya Çarlığı 1774 Y VI 3

SORU–9 Safevi Şahlığı 1732 D X -

SORU–10 Lehistan Krallığı 1672 D VIII 3

SORU–11 Habsburg İmparatorluğu 1606 Y 3

SORU–12 Safevi Şahlığı 1590 Y -

SORU–13 Y -SORU–14 D -SORU–15 Y -SORU–16 -SORU–17 -

ETKİNLİK–2–

ETKİNLİKLER CEVAP ANAHTARIA B C D E

BİRİNCİ BOŞLUK İKİNCİ BOŞLUK D – Y İŞARETLEME TAMAMLAMAÜlkesi Çalışma Alanı

SORU–1 Haçlı Seferleri Coğrafi Keşifler D - - İngiltere FelsefeSORU–2 Celali ve Suhte Anadolu Y - - Fransa MatematikSORU–3 Cülus bahşişi Y 3 3 İtalya AstronomiSORU–4 Dirlik İltizam D - 3 Almanya MatematikSORU–5 tağşiş D 3 - İngiltere FizikSORU–6 Malikane D - 3 Lehistan AstronomiSORU–7 müsadere D 3 3 İskoçya FelsefeSORU–8 Suhte Beşik D 3 3 Almanya FelsefeSORU–9 Büyük Kaçgun Y - 3 İngiltere FelsefeSORU–10 D 3

SORU–11 D -SORU–12 Y -SORU–13 -SORU–14 -SORU–15 -SORU–16 -


KAVRAMA TESTLERİ CEVAP ANAHTARISORU:

TEST:1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

TEST–1 E D C B B E A B C E B C

TEST–2 C C D C D A C E A C B D

TEST–3 B D A E A B E E B B C D

TEST–4 C B C E C E D D D A B

TEST–5 E B A D A C C B E D A E

TEST–6 B A B D E C A D A D A D

TEST–7 C C E B C E D D A C C E

TEST–8 D C A B C D B C B C D E

TEST–9 C A D B C D D B B D E A

TEST–10 D E B A A D B A E E B E

TEST–11 A C A A E D D C B E B E

TEST–12 B E A D C A E E C E E D

TEST–13 D E B A D D B D A A A E

TEST–14 D C C E A A E A A B C D

TEST–15 A E A E D C B D E A C E

TEST–16 E A D E D C E A B A B C

TEST–17 E B E D C E A C E A A C

TEST–18 E B A A E A E B E E E C

TEST–19 B E D B A C C B B D C A

TEST–20 E A C D D A A E D E C B

TEST–21 E E C E A B A A E A B B

TEST–22 E D D B C A E A A D A E

TEST–23 A E A B A C E C D E B E

TEST–24 E D A E A A E D E E E D


UYGULAMA TESTLERİ CEVAP ANAHTARISORU:

TEST:1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

TEST–1 B D E E D B C E B C E E

TEST–2 B C B B B E E C E A B B

TEST–3 B D E E C B C C C E C

TEST–4 C A C A D B E C C D D C

TEST–5 B C C E E E C D E B E C

TEST–6 A B A B C B C A D C C A

TEST–7 E D A C A C A E B A C E

TEST–8 D D E C D E D D E D B A

TEST–9 E D E B E A A B C C E E

TEST–10 D B A A E E A D C C A D

TEST–11 D E B C B B E E B E A E

TEST–12 E E A D C A E D A E A E

TEST–13 A B A D E E B A D D A E

TEST–14 C E A C E D C D D D A D

TEST–15 D D E D A E E B D B E D

TEST–16 A A E B A D E E A D E D

TEST–17 C E E D E E C E A B B D

TEST–18 B A E E B C C A E E E D

TEST–19 D E E C E A C D C C C E

TEST–20 E E C E A C C C A A E E

TEST–21 D E E E A E E E D E B E

MODEL TESTLERİ CEVAP ANAHTARISORU:

TEST:1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

TEST–1 C C B D C E A D A B C

TEST–2 A E E E C C D D D A B A

TEST–3 C E D B C C B E C E A

TEST–4 E C E C D A E C E B B C

TEST–5 E C D E B D C E E A E E

TEST–6 E E D E E D E A C D A C

TEST–7 A A C E A A B A B D D B

TEST–8 A E A E E E A A A D A D

TEST–9 D B D E C E C E E E A E

TEST–10 C E D D B D D D A A E C

TEST–11 A B D E E E D E A A A B

TEST–12 C C A B D A C B C D E B

TEST–13 C C E A D C E D B E E E

TEST–14 B E C E E D B E E A B C


ÜNİTE TARAMA TESTLERİ CEVAP ANAHTARITE

ST –

1SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20CEVAP B B E D B D C E E E B A A E E B A B A A

SORU 21 22 23 24CEVAP C C D C

TEST

– 2

SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20CEVAP C D C C B E B C E E D A E D E C B E C C

SORU 21 22 23 24CEVAP A C E E

TEST

– 3

SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20CEVAP A C E A E A D B B E B D A B B C D D E D

SORU 21 22 23 24CEVAP E E C B

TEST

– 4

SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20CEVAP A C D D E E E C A B B E C D B A E A C A

SORU 21 22 23 24CEVAP A D E E

TEST

– 5

SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20CEVAP B E C E E D E B A E B C E D C B E B A E

SORU 21 22 23 24CEVAP E C A C

TEST

– 6

SORU 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20CEVAP E E C D C C E E C E E C B E C E E C C E

SORU 21 22 23 24CEVAP E A D E

YAZILIYA HAZIRLIK


SORULARIN ÇÖZÜMLERI

KLASİK SORULAR

1. YAZILI

1.Dönem

1. 1533 İstanbul Antlaşması ile Osmanlıların Habsburg-lar üzerinde sağladığı siyasi ve ekonomik üstünlük 1606 Zitvatoruk Antlaşması ile sona ermiş ve müte-kabiliyet ilkesine dönülmüştür. Bunda;

» Uzun süren savaşların mali yükü » Doğuda Safevilerle olan mücadele » Anadolu’da çıkan Celali İsyanları » Avrupa’da yaşayan askeri değişimler

etkili olmuştur.

2.

» Batısındaki devletlerle mücadelesinin devam ediyor ol-ması

» Anadolu’da Celali İsyanlarının yaşanması

» Coğrafi özelliklerden kaynaklanan sorunlar

» Safevilerin Türkmenlerden oluşan güçlü askeri yapısı

» Bölge halkının Şii düşünceye yakın olması nedeniyle Safevi hakimiyetini tercih etmesi

3. Habsburglar öncülüğünde Lehistan, Venedik, Malta ve Rusya’nın Osmanlılara karşı II. Viyana Kuşatması sonrası oluşturduğu askeri ittifak olup 1683 - 1699 arası Osmanlılar ile mücadele etmiştir. Bunun sonu-cunda Osmanlılar Karlofça Antlaşması yaparak ge-niş bir toprak kaybı yaşamış, Avrupa üzerindeki üs-tünlüğü sona ermiştir.

4. 1618 - 1648 Mezhep Savaşları sonrası imzalanan Westphalia Antlaşması modern Avrupa Devletler Hu-kuku ve diplomasisinin temeli kabul edilmiştir.

İmparatorluk ve din birleştiriciliği sona ermiş dini çeşitli-lik ve özgürlükler güvence altına alınmıştır.

Kutsal Roma Germen İmparatorluğu parçalanmış; İs-viçre, Hollanda, Rusya gibi yeni devletler ortaya çıkmış-tır.

Devletlerin egemenlik ilkesi benimsenmiş toprak bü-tünlüğü ve bağımsızlık garanti altına alınmıştır.

5. Coğrafi Keşifler öncesi toprak sahibi olmaya dayalı feodal zenginlik ölçütü yerini değerli madene sahip olmaya dayalı merkantalizme bırakmıştır.

Tarıma dayalı ekonomi yerini ticaret ve sömürgeciliğe terk etmiştir.

Merkantalizm: Ekonomik zenginliği altın, gümüş gibi değerli madenlerin fazlalığına bağlayanithalatı az, ihra-catı çok yapmayı hedefleyen görüştür.

YAZILIYA HAZIRLIK

Soruların Çözümleri


KLASİK SORULAR

1. YAZILI

6. Osmanlılar, Karlofça Antlaşması sonrası kayıpları te-lafi etme ve ata yadigârı topraklarda yeniden egemen-lik kurmaya dayalı bir dış politika benimsemişlerdir. Bu amaç doğrultusunda 1711 Prut ile Rusya’ya, 1715 - 1716 Savaşları ile de Venedik’e kaybedilen toprak ve imtiyazları geri alarak başarılı olmuşlarsa da 1716 - 1718 Savaşlarında Habsburglar karşısında aldıkla-rı mağlubiyet ve imzaladıkları Pasarofça Antlaşma-sı sonrası dış politikada değişikliğe gitmişlerdir. Ye-ni öncelik, mevcudu muhafaza ve savunma olmuş, aynı zamanda batı örnek alınarak askeri ıslahatlara da gidilmeye başlanmıştır.

7. Bir kara devleti olarak dünya siyasetinde etkinlik ka-zanabilme ve ekonomik zenginlikleri ele geçirebilmek için açık ve sıcak denizlere ulaşmayı tarihi hedef ola-rak belirleyen Rus Çarlığı bu amaç doğrultusunda, açık deniz Atlas Okyanusu’na ulaşabilme adına ba-tısındaki İsveç ve Lehistan Krallıkları ile mücadele ederken, sıcak deniz Akdeniz’e ulaşmak için de gü-neyindeki Osmanlı ile mücadele etmiştir.

Ortak düşman; Osmanlı, İsveç ve Lehistan’ı birbirine yakınlaştırmıştır. 1711 Prut Savaşı Osmanlı ve İsveç’i Rusya’ya karşı birleştirirken 1768 - 1774 Savaşları ise Lehistan ve Osmanlıları bir araya getirmiştir.

8. Osmanlı tarihinin en ağır antlaşmalarından biri olan Küçük Kaynarca ile Rusya, Osmanlı ülkesinde yaşa-yan Ortodoks halkın hamiliğini üstlenmiştir. Ayrıca İstanbul’da daimi elçi bulundurma hakkının yanında Balkanlarda da istediği yerde konsolosluk açma yet-kisi kazanmıştır.

Bu durum Osmanlıların bağımsız devlet anlayışına ve egemenlik haklarına açıkça aykırı bir durumdur.

9. BM’nin Rusça, Arapça ve Çinceyi resmi dil olarak kullanmasında bu dillerin milyonlarca insan tarafın-dan yüzlerce yıldır kullanılıyor olması etkilidir. Fakat İngilizce, Fransızca ve İspanyolcanın kullanılmasın-da ise Coğrafi Keşiflerle başlayan süreçte bu dille-rin geniş coğrafyalara yayılması etkili olmuştur.

Almanya ve İtalya Coğrafi Keşiflere katılmamış ülkeler oldukları için dilleri kendi bölgelerinin dışına yayılarak evrensel bir nitelik kazanmamıştır.

10. “Arayış Yılları” olarak adlandırılan XVI. ve XVII. yüz-yıllar her ne kadar sıkıntılı geçmişse de bu dönem Osmanlı coğrafyasının genişlemeye devam ettiği yıl-lar olmuştur.

1590 Ferhat Paşa Antlaşması ile doğuda en geniş sınır-lara ulaşılırken, 1672 Bucaş Antlaşması ile de batıda en geniş sınırlara egemen olunmuştur.

İÇ kapak - robert...o zaman vecd ile bin secde eder -- varsa -- taşım; her cerihamda, İlahi,...

Documents