TETANOZ

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

İNSİDANSI 1.000.000 VAKA/YIL

MORTALİTESİ %20-30

GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE DAHA ÇOK GÖRÜLÜR VE BEBEK ÖLÜMLERİNİNDE ÖNEMLİ BİR SEBEBİDİR.

ABD DE; YAYGIN AŞILAMA, TARIMIN MEKANİKLEŞMESİ, HAYVANSAL GÜBRE KULLANIMININ AZALMASI ..... TETANOZ İNSİDANSINI YILDA 50 VAKANIN ALTINA İNDİRMİŞTİR.

HASTALARIN ÇOĞUNDA AŞILAMA YETERSİZ BULUNMUŞ

HASTALARIN ÇOĞU; YARALANMA İLE BERABER PROFİLAXİ ALMAYANLARDIR.

EROİN BAĞIMLILARI YÜKSEK RİSK TAŞIRLAR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

PATOFİZYOLOJİ

C.TETANİ İLE OLUŞUR.

C.TETANİ; HAREKETLİ, KAPSÜLSÜZ, SPORLU, ANAEROB, GRAM (+) BASİLDİR.

SPOR FORMU TOPRAK, DIŞKIDA BULUNUR.ÇEVRE KOŞULLARINA DİRENÇLİDİR.

SPOR FORMUNDA VE NONİNVAZİF İKEN YARAYA GİRER, OKSİJEN GERİLİMİ AZALINCA TOKSİN ÜRETEN VEJETATİF FORMA DÖNÜŞÜR.

CANLILIĞINI KAYBETMİŞ DOKU, YABANCI CİSİM, ENFEKSİYON ÇOĞALMASINI KOLAYLAŞTIRIR.

TETANOLİZİN, TETANOSPAZMİN OLMAK ÜZERE 2 EKZOTOKSİN ÜRETİR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

C.TETANİ

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

PATOFİZYOLOJİ

ENFEKSİYON LOKALİZE OLMASINA RAĞMEN, TETANOSPAZMİN HEMATOJEN YOLLA PERİFERİK SİNİRLERE YAYILIR.

TOKSİN; KAN BEYİN BARİYERİNİ GEÇEMEZ FAKAT RETROGRAD İNTRANÖRONAL TRANSPORT İLE SSS’E GEÇİŞİ SAĞLAR.

İSKELET KASININ MOTOR SON PLAĞI ÜSTÜNDE ETKİ EDER.

PRESİNAPTİK İNHİBİTÖR NÖROTRANSMİTTERLERİN (GLİSİN VE GABA) SALIMINI ENGELLER.

İNHİBİSYON KAYBI NÖRONLERI ETKİLEYEREK YÜKSEK KATEKOLAMİN DÜZEYLERİNE NEDEN OLUR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

KLİNİK ÖZELLİKLER

JENERALİZE MUSKULER RİJİDİTE, MUSKULER KONTRAKSİYONLARDAN TETANOSPAZMİN SORUMLUDUR.

YARALAR GENELLİKLE DERİNDİR.

%10 HASTADA YARA TESPİT EDİLEMEZ.

İNKÜBASYON 24 SAAT- 1 AY ARASINDADIR.

İNKÜBASYON NE KADAR KISA İSE, HASTALIK O KADAR AĞIR VE KÖTÜ PROGNOZLU SEYREDER.

LOKAL, JENERALİZE, SEFALİK, OLMAK ÜZERE 3 FORMDA OLABİLİR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

LOKAL TETANOZ

YARA PROKSİMALİNDE KAS RİJİDİTESİNE BAĞLIDIR.

HAFTALAR YADA AYLAR İÇİNDE TAMAMEN ÇÖZÜLÜR.

JENERALİZE FORMA İLERLEYEBİLİR.

VAKALARIN YAKLASIK %1’İ FATALDIR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

JENERALİZE TETANOZ

EN SIK FORMUDUR (VAKALARIN %80’İ)

EN SIK MASSATER KASINDA AĞRI VE SERTLİK GÖRÜLÜR.

YÜZ KASLARINDA BAŞLAR BOYUN, GÖVDE, EKSTREMİTELERE YAYILIR.

TRİSMUS VE KARAKTERİSTİK RİSUS SARDONİKUS GÖRÜLÜR.

REFLEKS KONVULZİV SPAZMLAR, TONİK SPAZMLAR, DİSFAJİ, OPİSTOTONUS, KOLLARDA FLEKSİYON, YUMRUKLARDA KİLİTLENME, BACAKTA EKSTANSİYON GÖRÜLÜR.

BİLİNÇ AÇIK VE UYANIKTIRLAR.(LARINGOSPAZM, RESPİRATUVAR KASLAR TUTULMADIKÇA)

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

RISSUS SARDONIKUS

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

OPİSTOTONUS-RİSSUS SARDONIKUS

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

TAŞİKARDİ

YOĞUN TERLEME

ATEŞ GÖRÜLÜR

ANLAMLI MORBİDİTE VE MORTALİTEYE NEDEN OLUR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

NEONATAL TETANOZ

GENERALİZE TETANOZUN BİR ALT FORMUDUR

ANNESİ AŞISIZ OLAN ÇOCUKLARDA

UMBLİKAL KORD BAKIMININ İYİ YAPILMAMASI DURUMUNDA GÖRÜLÜR

GÜÇSÜZLÜK, EMMEDE AZALMA, İRRİTABİLİTE İLE PREZENTE OLUR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

SEFALİK TETANOZ

KAFA YARALANMASI

OTİTİS MEDİA

KRANİYAL SİNİR DİSFONKSİYONU İLE SONUÇLANIR

EN SIK 7. SİNİRİ TUTAR

KÖTÜ PROGNOZLUDUR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

TANI

,TAMAMEN KLİNİĞE DAYANIR.

ÇOĞU HASTADA BİLİNMEYEN VEYA YETERSİZ AŞILANMA ÖYKÜSÜ VARDIR.

SPESİFİK LABORATUVAR TESTİ YOKTUR FAKAT 0,01 IU/ML ÜZERİNDEKİ SERUM ANTİTOKSİN TİTRESİ HEM KORUYUCU OLABİLİR HEM DE GERİYE DÖNÜK FAYDA SAGLAYABİLİR.

YARA KÜLTÜRÜNÜN ÖNEMİ ÇOK YOKTUR.

AYIRICI TANIDA STRİKNİN ZEHİRLENMESİ DÜŞÜNÜLMELİDİR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

TEDAVİ

YBÜ DE TEDAVİ EDİLMELİ

RESPIRATUVAR DEKOMPANSASYON İCİN ACİL NÖROMUSKULER BLOKAJ VE OROTRAKEAL ENTÜBASYON GEREKLİDİR.

KONVULZİF SPAZMLARIN ÖNLENMESİ İÇİN ÇEVRESEL UYARI AZALTILMALI.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

TEDAVİ

TETANOZ İMMÜNGLOBULİNİ- TIG

YARA İCİNDEKİ TETANOZSPAZMI VE TOKSINLERIN DOLASIMINI ETKİSİZ HALE GETİRİR FAKAT BUNLAR SİNİR SİSTEMİNE FİKSE OLDUYSA ETKİ ETMEZ.

3000-6000 UNITE VERİLİR.

TIG, YARA DEBRİDMANINDAN ONCE VERİLMELİ CUNKU YARA MANUPULASYONU ESNASINDA EKZOTOKSİN ACIGA CIKABİLİR.

ANTITOKSIN YARI OMRU 28 GUN OLDUGU İCİN TIG TEKRAR EDEN DOZLARDA VERİLMEZ.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

TEDAVİ

YARA YONETIMI

YARA DEBRİDMANI YAPILARAK ENFEKTE DOKUNUN OKSİDO-REDUKSIYON POTANSİYELİ DÜZENLENİR VE DAHA FAZLA TOKSIN URETIMI ÖNLENİR

ANTIBIYOTIKLER

ANTİBİYOTİK FAYDASI KESİN ETKİLİ OLMAMAKLA BERABER METRONİDAZOL TERCİH EDİLMELİ

PENİSİLİN GABA ANTOGONİSTİ OLDUĞUNDAN TETANOSPAZMİNİN ETKİSİNİ ARTIRABİLİR, KAÇINILMALIDIR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

TEDAVİ

KAS GEVŞETİCİLER

KAS GEVSETİCİ OLARAK MİDAZOLAM VERİLİR.

NÖROMUSKULER BLOKAJ

VENTİLASYON VE SPAZM KONTROLÜ AYRICA FRAKTÜRLERİN VE RABDOMYOLİZİN ENGELLENMESİ İÇİN GEREKLİ.

SÜKSİNİLKOLİN, VEKURONYUM NÖROMUSKOLER BLOKAJ İÇİN VERİLİR

NARKOTİKLER, BARBİTURATLAR, BENZODİAZEPİNLER SEDATİF OLARAK VERİLİR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

TEDAVİ

AKTIF IMMUNİZASYON

HASTALAR İYİLEŞTİKTEN SONRA AKTIF IMUNIZASYON ALMALI CUNKU TETANOZ BAGISIKLIK KAZANDIRMAZ.

TETANOZ TOKSOİDİ YARALANMADAN 6 HAFTA VE 6 AY SONRA YAPILMALI

7 YAŞINDA VE 7 YAŞINDAN BÜYÜKLERE DİFTERİ TETANOZ AŞISI YAPILMALI

7 YAŞINDAN KÜÇÜKLERE DİFTERİ BOĞMACA TETANOZ AŞISI YAPILMALI

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

AŞI TAKVİMİ

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

GEBELİKTE AŞILAMA

15-49 yaş doğurganlık çağındaki veya gebe kadınlara yönelik tetanoz aşı takvimi

Td1 Gebeliğin 4. ayında-ilk karşılaşmada (Koruma süresi yok)

Td2 Td1'den en az 4 hafta sonra (1-3 yıl korur)

Td3 Td2'den en az 6 ay sonra (5 yıl korur)

Td4 Td3'den en az 1 yıl sonra veya bir sonraki gebelikte (10 yıl korur)

Td5 Td4'den en az bir yıl sonra veya bir sonraki gebelikte (Doğurganlık çağı boyunca koruru)

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

TEDAVİ

TETANOZ TOKSOİDİ TAKİBEN LOKAL ERİTEM, AĞRI, ŞİŞLİK, YAYGIN ÜRTİKER, ANAFLAKSİ, PERİFERAL NÖROPATİ, GUİLLAN-BARRE, KARDİYOVASKÜLERKOLLAPS, AKUT SOLUNUM YETMEZLİĞİ GÖRÜLEBİLİR.

BU TİP YAN ETKİLER GÖRÜLDÜĞÜNDE İLERİKİ AŞILAMALAR KONTRENDİKEDİR VE TIG İLE PASİF İMMÜNİZASYON YAPILMALIDIR.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

Tetanoz profılaksı

aFor example, wounds >6 hours old, contaminated with soil, saliva, feces, or dirt; puncture or crush wounds; avulsions; wounds from missiles, burns, or frostbite.

bDTaP for children 64.

cThe primary immunization series should be completed. Three doses total are required, with the second dose given at least 4 weeks after the first and the third dose 6 months later.

dIf only three doses of fluid toxoid have been received, then a fourth dose of absorbed toxoid should be given.

eYes, if >10 years since last dose.

fYes, if >5 years since last dose. Boosters more frequent than every 5 years may predispose to side effects.

Abbreviations: DTaP = diphtheria and tetanus toxoids and acellular pertussis vaccine; DT = diphtheria-tetanus toxoids; Td = tetanus-diphtheria; Tdap = tetanus toxoid with lower doses of diphtheria and acellular pertussis than DTaP; TIG = tetanus immunoglobulin.

Adapted from Kretsinger K, Broder KR, Cortese MM, et al: Preventing tetanus, diphtheria and pertussis among adults: use of tetanus toxoid, reduced diphtheria toxoid and acellular pertussis vaccine. MMWR Recomm Rep 55: 1, 2006.

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

Profilakside dikkat

Primer doz aşıları tamamlanmış kişilerin her 10 yılda bir rapel dozuna ihtiyac var

Tetanoz yatkınlığı olan yaralı kişilerin primer aşılanmalarından 5 yıl geçmişse tek doz rapel uygulanır.

Primer aşıları tamamlanmış son dozdan veya rapelınden 5 yıl geçmemiş yaralanmalarda bişey yapmaya gerek yok

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt

TEŞEKKÜRLER

KEAH ACİL TIP - Dr. Yasin Bozkurt