mendapan plaser (placer deposits)

56
MENDAPAN PLASER MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS) (PLACER DEPOSITS) DAN PALEOPLACER

Upload: keitha

Post on 31-Jan-2016

59 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS). DAN PALEOPLACER. takrif. W E T D. Proses. Mendapan plaser. Ciri2 umum/tertentu. Enviromen mendapan. pengelasan. TAKRIF. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

MENDAPAN PLASERMENDAPAN PLASER(PLACER DEPOSITS)(PLACER DEPOSITS)

DANPALEOPLACER

Page 2: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Mendapan plaser

takrif

Proses

Ciri2 umum/tertentu

Enviromen mendapan

WETD

pengelasan

Page 3: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

TAKRIFTAKRIF

Himpunan mineral yg terjadi drpd Himpunan mineral yg terjadi drpd perlonggokan mekanik mineral resistat perlonggokan mekanik mineral resistat yg dibebaskan oleh luluhawa drpd yg dibebaskan oleh luluhawa drpd batuan sumber yg taburannya biasanya batuan sumber yg taburannya biasanya adalah subekonomi (Evans, 1986)adalah subekonomi (Evans, 1986)

Mendapan mineral permukaan oleh Mendapan mineral permukaan oleh longgokan mekanik zarah2 mineral longgokan mekanik zarah2 mineral puing (floats) terluluhawa (Hails, 1976)puing (floats) terluluhawa (Hails, 1976)

Page 4: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Ciri2 mendapan plaserCiri2 mendapan plaser

1.1. Graviti tentu (specific garvity) yg Graviti tentu (specific garvity) yg tinggitinggi

2.2. Rintangan kimia terhadap luluhawa Rintangan kimia terhadap luluhawa kimia juga tinggikimia juga tinggi

3.3. Tahan lasak (durability, malleability, Tahan lasak (durability, malleability, toughness or hardness)toughness or hardness)

Page 5: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

LuluhawaLuluhawa – suatu proses yang – suatu proses yang berlaku di permukaan bumi untuk berlaku di permukaan bumi untuk memecah dan menguraikan memecah dan menguraikan batuan (break and decompose batuan (break and decompose rocks) rocks) EnviromenEnviromen: terhad kepada sejauh : terhad kepada sejauh mana air tanah (groundwater) mana air tanah (groundwater) boleh menusuk masuk (penetrate) boleh menusuk masuk (penetrate) ke dalam permukaan bumike dalam permukaan bumi

Page 6: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

luluhawaluluhawa

Boleh dilihat sebagai Boleh dilihat sebagai destructive forcesdestructive forces

- yang memecah, mengurai, mengubah - yang memecah, mengurai, mengubah bentuk dan keadaan fizikal dan kimia bentuk dan keadaan fizikal dan kimia batuanbatuan

Boleh dilihat sebagai Boleh dilihat sebagai constructive forcesconstructive forces – yang menghasilkan sedimen, – yang menghasilkan sedimen, membentuk batuan mendak, mineral, membentuk batuan mendak, mineral, mendapan mineral, landform barumendapan mineral, landform baru

Page 7: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Fakta asas luluhawaFakta asas luluhawa

Berlaku perlahan sepanjang masaBerlaku perlahan sepanjang masa Mengambil masa yang lamaMengambil masa yang lama Semua jenis luluhawa berlaku Semua jenis luluhawa berlaku

kadang2 serentak dan tak terpisah kadang2 serentak dan tak terpisah satu sama lain. Dipisahkan untuk satu sama lain. Dipisahkan untuk memudahkan pemahaman sahajamemudahkan pemahaman sahaja

Keadaan di keliling menentukan Keadaan di keliling menentukan segalanyasegalanya

Page 8: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Kitar batuan (Rock cycle)Kitar batuan (Rock cycle)

Page 9: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Hakisan (erosion)Hakisan (erosion)

The movement of weathered The movement of weathered material from the site of weathering. material from the site of weathering. Primary agent is gravity, but gravity Primary agent is gravity, but gravity acts in concert with running wateracts in concert with running water

pergerakan bahan terluluhawa dari pergerakan bahan terluluhawa dari tempat luluhawa berlaku ke tempat tempat luluhawa berlaku ke tempat ia ditemuiia ditemui

Page 10: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Sedimentary cycleSedimentary cycle

Page 11: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Weathering productsWeathering productsBatuan hos larut/tak larut

Page 12: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Mineral yg diperolehi drpd Mineral yg diperolehi drpd mendapan plasermendapan plaser

TimahTimah EmasEmas PlatinumPlatinum NiobiumNiobium TantalumTantalum TitaniumTitanium ZirkonZirkon

IntanIntan Rubi Rubi SapphireSapphire MonazitMonazit MagnetitMagnetit garnetgarnet

Page 13: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Agen mekanik/proses yg Agen mekanik/proses yg menumpukkan mendapan plasermenumpukkan mendapan plaser

Sungai/fluvialSungai/fluvial ombakombak angin (aoelian)angin (aoelian) tasiktasik glasierglasier

Page 14: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Moving wind sorts particles by Moving wind sorts particles by removal of finesremoval of fines

Moving water sort particles by Moving water sort particles by density, shape, pickup velocity, flow density, shape, pickup velocity, flow velocity, bottom gradients, etcvelocity, bottom gradients, etc

Page 15: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

PaleoplaserPaleoplaser Juga mendapan plaser tetapi telah menjadi Juga mendapan plaser tetapi telah menjadi

keras/batu (lithified)keras/batu (lithified) Termendap dalam jajaran batuan mendak Termendap dalam jajaran batuan mendak

yg berusia Archean dan Proterozoikyg berusia Archean dan Proterozoik Terhad taburannyaTerhad taburannya Menjadi tumpuan minat ahli akademi shjMenjadi tumpuan minat ahli akademi shj

Contoh mendapan:Contoh mendapan:Sumber utama uranium di Kanada, emas Sumber utama uranium di Kanada, emas dan uranium di Afrika Selatandan uranium di Afrika SelatanTimah juga berlaku tetapi sedikit shj dan Timah juga berlaku tetapi sedikit shj dan terhad kpd Nigeria, Brazil dan Malaysiaterhad kpd Nigeria, Brazil dan Malaysia

Page 16: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)
Page 17: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Pengelasan/Klasifikasi-berdasarkan Pengelasan/Klasifikasi-berdasarkan sedimentary enviromentssedimentary enviroments

Marin (offshore)Marin (offshore) Lanar (fluvial) termasuk teres sungaiLanar (fluvial) termasuk teres sungai EluviumEluvium BakianBakian Fosil – mendapan lama (ancient) yg Fosil – mendapan lama (ancient) yg

telah terbenam (buried) di bawah telah terbenam (buried) di bawah beban atas yg ketebalannya terletak beban atas yg ketebalannya terletak di antara 30-305 m dan lebihdi antara 30-305 m dan lebih

Page 18: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)
Page 19: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)
Page 20: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Emery dan Noakes (1968)Emery dan Noakes (1968)Telah membahagikan mendapan Telah membahagikan mendapan plaser kepada tiga:plaser kepada tiga:

1.1. Mineral berat berat (heavy heavy Mineral berat berat (heavy heavy minerals) (Au, Sn, Pt)- lazimnya minerals) (Au, Sn, Pt)- lazimnya berlaku dalam sungai, persekitaran berlaku dalam sungai, persekitaran benua (continental)benua (continental)

2.2. Mineral berat ringan (light heavy Mineral berat ringan (light heavy minerals) – ilmenit, rutil, zirkon, minerals) – ilmenit, rutil, zirkon, monazit, lazimnya berlaku di pantai; monazit, lazimnya berlaku di pantai; persekitaran eluvium atau pantaipersekitaran eluvium atau pantai

Page 21: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

3.3. Batu permata – terutama intan yg Batu permata – terutama intan yg lazimnya berlaku sebagai plaser lazimnya berlaku sebagai plaser aluviumaluvium

(sambungan)

Page 22: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Taburan mendapan plaserTaburan mendapan plaser

P 176-177 EdwardsP 176-177 Edwards P 214 HailsP 214 Hails

Page 23: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Mac Donald (1983)Mac Donald (1983)

Mengelaskan mendapan plaser Mengelaskan mendapan plaser berdasarkan kpd persekitaran berdasarkan kpd persekitaran geologigeologi

1.1. ContinentalContinental

2.2. Transition Transition

3.3. MarinMarin

Page 24: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)
Page 25: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Sedimentary EnvironmentsSedimentary Environments Sedimentary environments are places Sedimentary environments are places

where sediments accumulate and where sediments accumulate and sedimentary rocks form. They can be sedimentary rocks form. They can be grouped into: grouped into:

Terrestrial environments Terrestrial environments (non-marine) (non-marine) • Rivers (fluvial environment)/sungai) Rivers (fluvial environment)/sungai) • Alluvial fans (kipas lanar)Alluvial fans (kipas lanar)• Lakes (lacustrine environment)/tasik Lakes (lacustrine environment)/tasik

- Swamps/paya- Swamps/paya- Deserts (aeolian environment) - Deserts (aeolian environment) - Glacial environments - Glacial environments

Page 26: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Transitional environments Transitional environments (at (at the transition between the marine the transition between the marine and non-marine environments) and non-marine environments)

Beach and barrier islands Beach and barrier islands Delta Delta Lagoons Lagoons Estuaries Estuaries

Page 27: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Marine environmentsMarine environments Continental shelf Continental shelf Continental slope and rise (deep sea Continental slope and rise (deep sea

fans) fans) Abyssal plain Abyssal plain Reefs (karang) Reefs (karang)

Page 28: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Alluvial fanAlluvial fan

Page 29: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

ALLUVIALALLUVIAL

Page 30: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Enviroment of Enviroment of sedimentary rxsedimentary rx

Page 31: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

SEDIMENTARY ENVIROMENTSSEDIMENTARY ENVIROMENTS

Page 32: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Continental enviroment: fluvialContinental enviroment: fluvial

Page 33: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

sortingsorting

High energy enviroment Low energy enviroment

Page 34: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

layeringlayering

Page 35: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Marine environmentMarine environment

Page 36: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Depositional environmentsDepositional environments

Page 37: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

pemerhatianpemerhatian

Mendapan plaser didapati berlaku Mendapan plaser didapati berlaku berhampiran dgn batuan sumberberhampiran dgn batuan sumber

Beberapa pengkaji mengatakan Beberapa pengkaji mengatakan kewujudan mendapan plaser terhad kewujudan mendapan plaser terhad pada jarak 8 km drpd sumberpada jarak 8 km drpd sumber

(mungkin ada lagi yg lain yg boleh (mungkin ada lagi yg lain yg boleh ditambah kemudian)ditambah kemudian)

Page 38: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)
Page 39: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Faktor2 lainFaktor2 lain

1.1. Agen pengangkutanAgen pengangkutan

2.2. Tahap luluhawaTahap luluhawa

3.3. KelajuanKelajuan

4.4. TopografiTopografi

5.5. PersekitaranPersekitaran

6.6. Tektonik spt perjulanganTektonik spt perjulangan

7.7. iklimiklim

Page 40: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Ciri2 umumCiri2 umum

1.1. Taburan dlm kerangka ruang dan masaTaburan dlm kerangka ruang dan masa

Ruang? Luas disebabkan proses yg Ruang? Luas disebabkan proses yg membentuknya adalah proses2 permukaanmembentuknya adalah proses2 permukaan

contoh:contoh:

Mendapan intan di Bakwanga ZaireMendapan intan di Bakwanga Zaire

Mendapan emas lanar di Otago, New ZealandMendapan emas lanar di Otago, New Zealand

Mendapan pasir pantai mengandungi titanium Mendapan pasir pantai mengandungi titanium didi

Timur AustarliaTimur Austarlia

>148 tan emas (Henley and Adams, 1979)>148 tan emas (Henley and Adams, 1979)

Page 41: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Masa?Masa?

Paling banyak: Tertier dan KuanternerPaling banyak: Tertier dan Kuanterner

SebabSebab

1.1. Pengekalan mendapan plaser yg lebih Pengekalan mendapan plaser yg lebih tuatua

2.2. Penjulangan pantas gunung-ganang Penjulangan pantas gunung-ganang semasa orogenisemasa orogeni

3.3. Perubahan paras air laut semasa Perubahan paras air laut semasa KuarternerKuarterner

Page 42: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

22 SAIZ DAN GREDSAIZ DAN GRED

Berbeza ketara antara mendapanBerbeza ketara antara mendapan Timah di Malaysia 0.1%Timah di Malaysia 0.1% Trend gred: semakin rendahTrend gred: semakin rendah Kini melombong dari On-shore => Kini melombong dari On-shore =>

offshoreoffshore Trend di Thailand, Burma, IndonesiaTrend di Thailand, Burma, Indonesia

Page 43: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Persekitaran eluvium atau koluvium: Persekitaran eluvium atau koluvium: kecil dan gred rendahkecil dan gred rendah

Fluvium: gred tinggi dan luasFluvium: gred tinggi dan luas Pantai: kecil drpd fluvial tetapi lebih Pantai: kecil drpd fluvial tetapi lebih

besar drpd persekitaran eluvium besar drpd persekitaran eluvium atau koluviumatau koluvium

Page 44: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

33 Kedudukan tektonikKedudukan tektonik

Continental: dicirikan oleh emas dan Continental: dicirikan oleh emas dan timahtimah

Persekitaran peralihan (Passive Persekitaran peralihan (Passive continental margin, Persekitan benua): continental margin, Persekitan benua): mengandungi titanium dan zirkonmengandungi titanium dan zirkon

Page 45: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

44 Asal usul (origin) mendapan Asal usul (origin) mendapan plaserplaser

P 182 Edwards (table 5.3)P 182 Edwards (table 5.3)

Page 46: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Mendapan eluviumMendapan eluvium

Terletak di atas atau berhampiran Terletak di atas atau berhampiran dgn batuan sumberdgn batuan sumber

Gred: biasanya lebih rendah drpd Gred: biasanya lebih rendah drpd yang lain (aluvium, fluvial)yang lain (aluvium, fluvial)

Mineral resistat: bergantung kpd Mineral resistat: bergantung kpd topografi dan iklimtopografi dan iklim

Page 47: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Mendapan eluvium: tempat sesuaiMendapan eluvium: tempat sesuai

Tanah tinggi (elevated ground Tanah tinggi (elevated ground surfaces)surfaces)

Permukaan rata yg dilitupi oleh Permukaan rata yg dilitupi oleh tumbuh2an yg tebaltumbuh2an yg tebal

Contoh: kawasan di TropikContoh: kawasan di Tropik

Page 48: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Mendapan fluvialMendapan fluvial

Paling sesuai untuk longgokanPaling sesuai untuk longgokan

1.1. Teres sungaiTeres sungai

2.2. Lembah isi (valley filled)Lembah isi (valley filled)

3.3. Reworking of the sediment yg Reworking of the sediment yg dipengaruhi olehdipengaruhi oleh

a)a) Perubahan sejarah hakisanPerubahan sejarah hakisan

b)b) Perubahan iklimPerubahan iklim

c)c) Perubah jasad timbul (relief) kawasan Perubah jasad timbul (relief) kawasan sumbersumber

Page 49: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Sungai berliku (meandering)Sungai berliku (meandering)

Biasanya mineral plaser tertumpu pd Biasanya mineral plaser tertumpu pd titik bar dan chutetitik bar dan chute

Lihat rajah 5.5Lihat rajah 5.5 P 228 Jensen dan BatemanP 228 Jensen dan Bateman

Page 50: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Prinsip2 yg terlibat dalam Prinsip2 yg terlibat dalam penjanaan mendapan plaserpenjanaan mendapan plaser

Luluhawa => bahan larut dan tak Luluhawa => bahan larut dan tak larutlarut

Pengangkutan: Pengangkutan:

ringan => terangkut jauhringan => terangkut jauh

berat => tak jauh terangkutberat => tak jauh terangkut Arus dan ombak akan mempengaruhi Arus dan ombak akan mempengaruhi

sorting behaviour (lihat Hjulstom sorting behaviour (lihat Hjulstom Curve)Curve)

Page 51: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Hjulstrom Curve

Menghubungkait vel-size dgn proses (1939)

Page 52: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Modus operandi mendapan plaserModus operandi mendapan plaser

1.1. Specific gavitySpecific gavity

2.2. Saiz zarahSaiz zarah

3.3. Bentuk zarahBentuk zarah

4.4. Kelajuan bendalir (keupayaan Kelajuan bendalir (keupayaan mengangkut = 2 kali ganda halaju)mengangkut = 2 kali ganda halaju)

5.5. Kadar enapanKadar enapan

Page 53: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Di samping faktor2 ini, faktor2 spt Di samping faktor2 ini, faktor2 spt berikut juga pentingberikut juga penting

66 Kawasan yg sangat terluluhawaKawasan yg sangat terluluhawa

77 Topografi yg tinggiTopografi yg tinggi

88 Kawasan yang baru mengalami Kawasan yang baru mengalami perjulangan (recent uplift)perjulangan (recent uplift)

Page 54: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

NATIVE GOLDNATIVE GOLD

Page 55: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

NATIVE SILVERNATIVE SILVER

Page 56: MENDAPAN PLASER (PLACER DEPOSITS)

Native platinumNative platinum