12Bidang Pembelajaran

BAB

TEMA 4 : Penerokaan Bumi dan Angkasa Lepas

Konsep PENTINGIMPORTANT concepts

Sistem SuriaSolar System

APAKAH SISTEM SURIA? WHAT IS SOLAR SYSTEM?

Sistem suria terdiri daripada bintang, planet-planet yang mengelilinginya, Bulan, asteroid, komet, meteoroid dan debu. Tahukah anda terdapat berbilion-bilion sistem suria dalam galaksi Bima Sakti dan sesetengah sistem suria mempunyai dua atau lebih bintang?A solar system consists of a star and its orbiting planets, along with Moons, asteroids, comets, meteoroids and dust. Did you know that there are billions of solar systems in the Milky Way galaxy and some solar systems have two or more stars?

Jarak planet dari Matahari Distance of the planets from the Sun

Pertukaran unit astronomi dan tahun cahayaConversion of astronomical units and light years

Perbandingan antara planet dengan Bumi Comparison of planets and the Earth

Unit astronomi dan tahun cahayaAstronomical units and light years

Pertukaran unit dalam kilometer Convert the unit in kilometres

Contoh: Jarak dan kelajuan putaranExamples: Distance and speed of rotation

Hubungan antara ciri-ciri planet Relationship between the characteristics of the planets

Situasi hipotetikal berkaitan dengan sistem suriaHypothetical situation relating to the solar system

Planet paling sesuai untuk hidupanThe most suitable planet for living things

Contoh: Suhu planet dengan jarak planet dari MatahariExamples: Temperature and distance of planets from the Sun

Berkaitan dengan sistem suriaRelate to the solar system

BumiThe Earth

153

Sistem Suria 1. Jarak planet dalam sistem suria dari Matahari diukur

dengan menggunakan unit astronomi (A.U.) dan tahun cahaya (Iy).

2. Satu unit astronomi bersamaan dengan 150 juta kilometer, iaitu jarak purata di antara Bumi dengan Matahari.

3. Satu tahun cahaya ialah jarak yang dilalui cahaya dalam masa satu tahun.

Solar System 1. The distance of the planets in the solar system from

the Sun is measured by using astronomical units (A.U.) and light years (ly).

2. An astronomical unit is equal to 150 million kilometres, i.e. the average distance between the Earth and the Sun.

3. A light year is the distance travelled by light in a year.

Planet dalam Sistem Suria 1. Urutan kedudukan planet-planet dalam sistem suria

bermula daripada yang paling dekat dengan Matahari ialah Utarid, Zuhrah, Bumi, Marikh, Musytari, Zuhal, Uranus dan Neptun.

2. Setiap planet dalam sistem suria mempunyai ciri-ciri yang berlainan.

3. Musytari merupakan planet yang paling besar. 4. Zuhrah mempunyai suhu permukaan yang paling

tinggi. 5. Musytari mempunyai tarikan graviti yang paling kuat. 6. Musytari berputar paling laju pada paksinya. 7. Semakin jauh jarak planet dari Matahari, semakin

rendah suhu planet itu. 8. Ketumpatan planet tidak mempengaruhi tarikan

graviti planet itu. 9. Semakin jauh planet dari Matahari, semakin panjang

tempoh peredaran dan semakin perlahan kelajuan pergerakan planet mengelilingi Matahari.

10. Semua planet berputar berlawanan arah jam dari barat ke timur kecuali Zuhrah, jika dilihat dari Kutub Utara. Uranus berputar 90° daripada orbit gerakannya.

Planets in the Solar System 1. The sequence in the position of the planets in the

solar system starting from the one nearest to the Sun is Mercury, Venus, Earth, Mars, Jupiter, Saturn, Uranus and Neptune.

2. The planets in the solar system have different characteristics.

3. Jupiter is the largest planet. 4. Venus has the highest surface temperature. 5. Jupiter has the strongest gravitational pull. 6. Jupiter rotates the fastest on its axis. 7. The further a planet is from the Sun, the lower its

temperature is. 8. The density of a planet does not affect the gravitational

pull of the planet. 9. The further a planet is from the Sun, the longer is the

period of revolution and the slower is the speed of movement of the planet around the Sun.

10. All planets rotate in the anti-clockwise direction from west to east except Venus, when viewed from the North Pole. Uranus rotates 90° away from its orbital motion. 

Situasi Hipotetikal Berkaitan dengan Sistem Suria 1. Sekiranya putaran Bumi menjadi perlahan atau

berhenti secara tiba-tiba,(a) panjang waktu siang dan malam adalah berbeza

di dua bahagian Bumi yang berlainan.(b) kawasan gurun bertambah pada bahagian Bumi

yang menghadap Matahari.(c) cuaca yang sangat dingin di bahagian Bumi yang

membelakangi Matahari.(d) perubahan pasang surut air.

2. Terdapat planet yang mempunyai dua Bulan atau lebih. Lazimnya, planet bersaiz besar dengan tarikan graviti yang kuat mempunyai lebih daripada satu Bulan. Tarikan graviti yang kuat dapat mengekalkan objek angkasa seperti Bulan pada orbit yang berdekatan dengannya.

3. Jika anda berdiri di Bulan, anda akan melihat Bumi di langit. Bumi akan kelihatan mempunyai fasa, seperti Bulan, bergerak dari keadaan gelap, suku Bumi bersinar, Bumi purnama dan berulang lagi.

Hypothetical Situation Related to the Solar Sistem 1. If the rotation of the Earth slows down or stops

completely, (a) the length of day and night is different in two

different parts of the Earth.(b) the desert areas increases on the part of the Earth

facing the Sun.(c) a very cold weather on the part of the Earth that

is behind the Sun.(d) change in high and low tides.

2. There are planets which have two or more Moons. Big-sized planets that have strong gravitational pull usually have more than one Moon. The strong gravitational pull can keep celestial bodies such as Moons in their close orbit.

3. If you were standing on the Moon, looking up, you would see the Earth, hanging in the sky. It would go through phases, like the Moon, moving from total darkness, through quarter illumination, full Earth, and back again.

NOTA BESTARI

Nota Grafik

(d 2. Te

legrTaande

3. JiklaBube

BAB

12

154

Jarak planet dari MatahariDistance of planets from the Sun

Tarikh:

AKTIVITIPERBINCANGANAKTIVITI PERBINCANGAN

PBD

Standard Kandungan12.1 Sistem suria

12.1KBATKBAT

Buku teks m/s 252 – 253

1 Baca petikan di bawah./Read the passage below.

Jarak planet-planet dari Matahari adalah sangat besar. Oleh itu, unit-unit tertentu seperti unit astronomi dan tahun cahaya digunakan untuk membandingkan jarak planet dalam sistem suria dari Matahari. The distance of the planets from the Sun is very large. Therefore, certain units such as Astronomical unit and light year are used to compare the distance of the planets in the solar system from the Sun.

Padankan unit ukuran di bawah./Match the unit of measurement below. TP1

(a) Unit astronomi (A.U.) Astronomical unit (A.U.) • •

Jarak yang dilalui oleh cahaya dalam masa satu tahun. The distance travelled by light in one year.

(b) Tahun cahayaLight year (ly) • •

Jarak purata di antara Bumi dengan Matahari. The average distance between the Earth and the Sun.

2 Anda diberi maklumat di bawah./You are given the information below. TP3/KBAT

1 unit astronomi/astronomical unit (A.U.) = 150 000 000 km = 1.5 × 108 km1 tahun cahaya/light year (ly) = 9 500 000 000 000 km = 9.5 × 1012 km

Jarak dalam A.U. = Jarak planet dari Matahari (km)/Distance of planet from the Sun (km)1.5 × 108 kmDistance in A.U.

Jarak dalam tahun cahaya = Jarak planet dari Matahari (km)/Distance of planet from the Sun (km)9.5 × 1012 kmDistance in light year

Berdasarkan panduan di atas, tukarkan unit kilometer kepada unit astronomi (A.U.) dan tahun cahaya bagi Marikh dan Neptun. Jarak planet dari Matahari ditunjukkan di bawah. Based on the guide above, convert units kilometre to astronomical unit (A.U.) and light year for Mars and Neptune. The distance of planets from the Sun is shown below.

Marikh/Mars = 2.28 × 108 kmNeptun/Neptune = 4.5 × 109 km

(a) Marikh/Mars (i) Jarak dalam A.U. Distance in A.U.

= 2.28 × 108 km

1.5 × 108 km

= 1.52 A.U.

(b) Jarak dalam tahun cahaya Distance in light years

= 2.28 × 108 km

9.5 × 1012 km

= 2.40 × 10–5 ly

(a) Neptun/Neptune (i) Jarak dalam A.U. Distance in A.U.

= 4.5 × 109 km

1.5 × 108 km

= 30 A.U.

(b) Jarak dalam tahun cahaya Distance in light years

= 4.5 × 109 km

9.5 × 1012 km

= 4.74 10–4 ly

Praktis Kendiri

BAB

12

155

1 Labelkan planet-planet dalam sistem suria./Label the planets in the solar system. TP1

Bumi Zuhal Marikh Zuhrah Neptun Uranus Utarid MusytariEarth Saturn Mars Venus Neptune Uranus Mercury Jupiter

(b) Zuhrah Venus

(a) Utarid Mercury

(c) BumiEarth

(e) MusytariJupiter

(d) MarikhMars

(f) ZuhalSaturn

(h) NeptunNeptune

(g) UranusUranus

2 Kenal pasti planet berdasarkan pernyataan yang diberi. TP2Identify the planets based on the given statements.

(a) Planet yang condong pada sisinya.The planet which is tilted over on its side.

UranusUranus

(b) Tidak mempunyai atmosfera.Does not have atmosphere.

UtaridMercury

(c) Tempoh putaran lengkap hampir sama dengan Bumi.The complete rotation period is almost the same as the Earth.

MarikhMars

(d) Satu-satunya planet yang berputar mengikut arah jam (dari timur ke barat). The only planet which rotates clockwise (from east to west).

ZuhrahVenus

(e) Saiz dan jisim paling hampir sama dengan Bumi. The size and mass almost the same as the Earth.

ZuhrahVenus

3 Mengapakah Zuhrah ialah planet yang paling panas?/Why is Venus the hottest planet? TP2

Lapisan atmosfera Zuhrah kebanyakannya terdiri daripada gas karbon dioksida yang menyebabkan

kesan rumah hijau yang memerangkap banyak haba Matahari.

Atmospheric layers of Venus are mostly made up of carbon dioxide gas that causesgreenhouse effect that trap much of the heat of the Sun.

4 Mengapakah tarikan graviti Utarid dan Marikh lebih rendah daripada Bumi? TP2Why is the gravitational pull of Mercury and Mars lower than the Earth?

Jisim planet-planet tersebut lebih rendah berbanding dengan jisim

Bumi.

The mass of the planets are lower than the mass of the Earth.

Planet dan cirinyaPlanet and their characteristics

Tarikh:

AKTIVITIPERBINCANGANAKTIVITI PERBINCANGAN

PBD12.2Buku teks m/s 252, 254 – 260

Video

Praktis Kendiri

Lak

At

4 MW

B

BAB

12

156

1 Apakah yang akan berlaku sekiranya Bumi tiba-tiba berhenti berputar tetapi masih beredar mengelilingi Matahari?What would happen if the Earth suddenly stopped rotating but it is still revolving around the Sun?

Dingin Panjang Pasang surut air GurunCold Length Tides Desert

(a) Panjang waktu siang dan malam adalah berbeza di dua bahagian Bumi yang berlainan.

The length of day and night is different in two different parts of the Earth.

(b) Kawasan gurun bertambah pada bahagian Bumi yang menghadap Matahari.

The desert areas increases on the part of the Earth facing the Sun.

(c) Cuaca yang sangat dingin di bahagian Bumi yang membelakangi Matahari.

A very cold weather on the part of the Earth that is behind the Sun.

(d) Perubahan waktu pasang surut air .

Change in time of high and low tides .

2

BumiEarth

BulanMoon

Fasa-fasa bulan/Moon's phases

Bagaimanakah keadaan Bumi jika dipandang dari Bulan? TP2How is the Earth’s condition viewed from the Moon?

Bumi kelihatan mempunyai fasa-fasa seperti Bulan yang dipandang dari Bumi .

The Earth appears to have phases like the Moon viewed from the Earth .

3 Mengapakah Bumi dikatakan merupakan satu-satunya planet yang mempunyai hidupan? Tandakan ( ✓ ) ciri-ciri Bumi tersebut. TP2

Why is it said that Earth is the only planet which has living things? Tick( ✓ ) the characteristics of the Earth.

✓ Mempunyai suhu yang sesuai Has suitable temperature

✓ Mempunyai karbon dioksida untuk fotosintesis Has carbon dioxide for photosynthesis

Mempunyai gunung-ganangHas mountains

✓ Mempunyai air Has water

✓ Mempunyai oksigen yang mencukupi Has sufficient oxygen

Praktis Kendiri

BAB

12

157

Buku teks m/s 260 – 261

Situasi hipotetikal berkaitan dengan sistem suriaHypothetical situation related to the solar system

Tarikh:

PEMBELAJARAN BERASASKAN MASALAHPEMBELAJARAN BERASASKAN MASALAH STM

PBD12.3KBATKBAT

Satu hari akan menjadi satu tahun.A day would be a year long.

Jika Bumi berhenti berputar tetapi masih beredar mengelilingi Matahari, apa yang akan terjadi? If the Earth stopped rotating but still revolved around the Sun, what will happen?

Arahan: Jawab semua soalan.Instructions: Answer all questions.

Bahagian A/Section A

1 Mengapakah tarikan graviti Zuhrah adalah hampir sama dengan Bumi?Why is the gravitational pull of Venus almost equal to Earth?A Kedua-duanya mempunyai

satu BulanBoth have a Moon

B Jisim kedua-duanya hampir samaBoth have almost the same mass

C Jarak kedua-duanya dari Matahari adalah samaBoth distance from the Sun are the same

D Suhu permukaan kedua-duanya adalah samaBoth surface temperature are the same

2 Mengapakah setiap planet mempunyai bilangan satelit yang berbeza?Why each planet has different number of satellites?A Mempunyai ketumpatan

yang berbezaHave different density

B Berputar pada kelajuan yang berlainanRotate at different speeds

C Mempunyai kekuatan tarikan graviti yang berlainanHave different strengths of gravitational pull

D Planet yang kecil mempunyai bilangan satelit yang banyakThe small planet has a large number of satellites

3 Apakah yang menyebabkan suhu yang tinggi di Utarid?What causes the high temperature in Mercury?I Utarid terdiri daripada

batuanMercury consists of rocks

II Paling hampir dengan Matahari Closest to the Sun

III Tidak terdapat atmosfera di Utarid There is no atmosphere in Mercury.

IV Mempunyai ketumpatan yang tinggi Mercury has a high density

A I dan II/I and IIB III dan IV/III and IVC II dan III/II and IIID I dan IV/I and IV

Bahagian B/Section B

1 (a) Kelaskan planet-planet kepada yang bergelang dan yang tidak bergelang dalam peta dakap.Classify planets to those who have rings and those who have no rings in the brace map.

Zuhal Musytari Marikh UranusSaturn Jupiter Mars Uranus

BergelangHave rings

PlanetPlanets

Tidak bergelangHave no rings

(i) Zuhal/Saturn

(ii) Uranus/Uranus

(iii) Musytari/Jupiter

(iv) Marikh/Mars

[2 markah/2 marks]

(b) Bulatkan planet-planet yang tidak mempunyai Bulan (satelit semula jadi).Circle the planets that do not have Moon (natural satellite).

UtaridMercury

ZuhrahVenus

MarikhMars

UranusUranus

[2 markah/2 marks]

PRAKTIS PENGUKUHANPRAKTIS PENGUKUHANPRAKTIS PENGUKUHAN 1212PT3 KOMPONENPPKOMPONENPP

(b

BAB

12

158

Bahagian C/Section C

2 (a) Planet T ialah planet yang paling besar dalam sistem suria. Wajarkan tarikan graviti planet ini berbanding planet-planet lain dalam sistem suria. TP4/MenganalisisPlanet T is the biggest planet in the solar system. Justify the gravitational pull of this planet compared to the other planets in the solar system.

Planet T mempunyai tarikan graviti yang paling kuat kerana mempunyai jisim yang paling besar.

Planet T has the strongest gravitational pull because it has the biggest mass.

[2 markah/2 marks]

(b) Mengapakah planet-planet seperti Musytari, Zuhal, Uranus dan Neptun mempunyai suhu permukaan yang sangat rendah?Why do planets like Jupiter, Saturn, Uranus and Neptune have very low surface temperatures?

Planet-planet tersebut terletak jauh dari Matahari dan menerima sedikit sinaran Matahari.

The planets are located far away from the Sun and receive some sunshine.

[2 markah/2 marks]

(c) Rajah 2 menunjukkan keadaan Bumi jika dipandang dari Bulan.Diagram 2 shows the Earth’s condition viewed from the Moon.

BumiEarth

BulanMoon

Rajah 2/Diagram 2

Bagaimanakah keadaan Bumi jika dipandang dari Bulan? TP2 How is the Earth’s condition viewed from the Moon? Bumi kelihatan mempunyai fasa-fasa seperti Bulan yang dipandang dari Bumi.

The Earth appears to have phases like the Moon viewed from Earth.

[2 markah/2 marks]

(d) Wajarkan Bumi merupakan satu-satunya planet yang mempunyai hidupan.Justify the Earth which is the only planet which has living things.

Bumi mempunyai suhu yang sesuai, karbon dioksida untuk fotosintesis, air dan oksigen yang

mencukupi untuk respirasi.

The Earth has suitable temperature, carbon dioxide for photosynthesis, water and sufficient oxygen for

respiration.

[4 markah/4 marks]

Praktis Formatif

marks]

raktis rmatif

BAB

12

159