kesanggupan membayar [willingness to pay] oleh pengunjung

KESANGGUPAN MEMBAYAR [WILLINGNESS TO PAY] OLEH PENGUNJUNG

TERHADAP HUTAN BANDAR DI DAERAH JOHOR BAHRU

NOR HAYATI BINTI SALLEH

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

KESANGGUPAN MEMBAYAR [WILLINGNESS TO PAY] OLEH PENGUNJUNG

TERHADAP HUTAN BANDAR DI DAERAH JOHOR BAHRU

NOR HAYATI BINTI SALLEH

Laporan projek ini dikemukakan

sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat

penganugerahan Ijazah Sarjana Sains (Perancangan–Pengurusan Sumber Jaya dan

Alam Sekitar)

Fakulti Alam Bina

Universiti Teknologi Malaysia

Mei 2009

iv

DEDIKASI

Istimewa buat ibu dan ayah yang amat disayangi, terima kasih segala usaha,

pengorbanan serta kata-kata semangat yang diberikan bagi meneruskan perjuangan

ini. Kepada kakak Azira, abang Mahathir dan Nur Sakinah terima kasih kerana

banyak membantu.

v

PENGHARGAAN

Alhamdulilah syukur ke hadrat illahi, dengan kesempatan yang diberi

akhirnya laporan ini dapat disiapkan mengikut tempoh waktu yang telah diberikan.

Jutaan terima kasih kepada Dr Mohammad Rafee Bin Majid selaku penyelia dan

pensyarah yang memberi bimbingan, ilmu, teguran serta nasihat yang membina. Di

kesempatan ini, ucapan terima kasih ditujukan kepada para pensyarah yang pernah

mendidik dan membimbing saya dan segala ilmu dan panduan yang diberikan

sepanjang pengajian akan digunakan sebaik mungkin untuk ke peringkat yang lebih

tinggi.

Terima kasih juga diucapkan kepada pihak-pihak yang memberi kerjasama

iaitu Majlis Bandaraya Johor Bahru (MBJB) terutamanya kakitangan di Jabatan

Landskap dan Unit Grafik. Tidak dilupakan juga kepada Pihak Majlis Perbandaran

Johor Bahru Tengah (MPJBT) yang juga memberikan kerjasama dan bantuan yang

diperlukan semasa kajian dilakukan.

Sekalung penghargaan juga buat rakan-rakan seperjuangan iaitu Kak Lin,

Shuhada, Gobi, Kak Alia dan Hasniza serta Haslina, terima kasih di atas tunjuk ajar,

bantuan dan sokongan yang diberikan.

vi

ABSTRAK

Pembangunan hutan bandar oleh pihak berkuasa tempatan adalah bertujuan

untuk memelihara dan meningkatkan kualiti alam semulajadi serta menyediakan

kemudahan sosial kepada penduduk sekitar. Sumber yang terhad ini penting untuk

dilindungi supaya faedah dan peranan yang sedia ada dapat dinikmati oleh generasi

akan datang. Oleh itu, persoalan utama yang perlu dijawab sekiranya pengunjung

sanggup membayar jika dikenakan bayaran masuk ke hutan Bandar, berapakah nilai

yang sanggup dibayar. Kajian ini menggunakan Kaedah Penilaian Kontingen bagi

mengenalpasti nilai kesanggupan membayar. Dalam kajian ini, sebanyak 200 borang

soalselidik telah diedarkan dan responden diminta untuk menyatakan kesanggupan

membayar bagi perkhidmatan dan barangan alam semulajadi. Terdapat dua kawasan

kajian iaitu Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT. Keputusan kajian

menunjukkan purata kesanggupan membayar untuk satu kunjungan adalah sebanyak

RM1.67. Nilai tersebut mewakili nilai bayaran masuk sekiranya dikenakan kepada

responden yang berkunjung ke Hutan Bandar pada masa hadapan. Kesanggupan

membayar ini juga turut dipengaruhi oleh faktor-faktor tertentu seperti yang

dibincangkan di dalam kajian ini. Namun begitu, ketidaksanggupan membayar oleh

responden juga diberi tumpuan pada kajian ini. Keputusan kajian ini memberi

implikasi kepada pihak berkuasa tempatan bagi menilai kesesuaian bayaran jika

dikenakan pada masa akan datang.

vii

ABSTRACT

The purpose of urban forest development by local authorities is to preserve

and improve quality of environment as well as to provide social amenities to the

local residents. This scarce source is important to be protected so that our future

generation can enjoy a benefit from the urban forest. Thus, the main questions that

need to be answered is, if the visitors are willing to pay, how much the entrance fees

that visitor willing to pay in order for them to use the urban forest. Contingent

Valuation Method (CVM) was used to identify the value that visitors are willing to

pay used in this study. 200 questionnaires have been distributed and respondents are

requested to state their willingness to pay for an environmental goods and services.

Two areas were selected for this study namely Hutan Bandar Johor Bahru and Hutan

Bandar MPJBT. From the result, the average of to pay for one visit is RM 1.67. This

value represents as an entrance fees if it would be charged to respondent who visit

the urban forest in future. Willingness to pay among respondents also influenced by

other factors which will be discussed in this study. Nevertheless, this study also

emphasize on unwillingness to pay by respondents. The implications from this study

can benefits the local authorities when implementing the entrance fees in future.

vii

viii

KANDUNGAN

BAB PERKARA MUKA

SURAT

JUDUL i

PENGAKUAN ii

PENGESAHAN iii

DEDIKASI iv

PENGHARGAAN v

ABSTRAK vi

ABSTRACT vii

KANDUNGAN viii

SENARAI JADUAL xiv

SENARAI RAJAH xv

SENARAI GAMBARFOTO xvii

SENARAI LAMPIRAN xviii

BAB 1 PENGENALAN KAJIAN 1

1.1 Pengenalan 1

1.2 Isu Kajian 3

1.3 Persoalan Kajian 4

1.4 Objektif Kajian 5

1.5 Skop Kajian 5

ix

1.6 Kepentingan Kajian 6

1.7 Metadologi Kajian 7

1.7.1 Permasalahan dan Penetapan Objektif Kajian 7

1.7.2 Kajian Literatur 7

1.7.3 Pengumpulan Data Kajian 8

1.7.3.1 Pensampelan Kajian 8

1.7.3.2 Instrumen Kajian 9

1.7.4 Analisis Data 10

1.7.5 Rumusan dan Cadangan Kajian 10

1.8 Susunatur Kajian 11

BAB 2 KAJIAN LITERATUR 14

2.1 Pengenalan 14

2.2 Definisi Hutan Bandar 15

2.3 Penilaian Faedah dan Peranan Hutan Bandar kepada

Penghuni Bandar dan Kawasan Sekitar

18

2.3.1 Perkhidmatan Ekologi 19

2.3.2 Ekonomi 21

2.3.3 Sosial 22

2.4 Sejarah dan Perkembangan Hutan Bandar sebagai

Kawasan hijau di Malaysia

26

2.5 Perancangan Hutan Bandar oleh Pihak Berkuasa

Tempatan

28

2.6 Penilaian Ekonomi Terhadap Hutan Bandar 29

2.6.1 Kaedah Penilaian Kontingen (Contingent

Valuation Method) dan Kesanggupan

Membayar (Willingness To Pay)

30

2.6.2 Langkah-langkah dalam Kajian Contingent

Valuation Method (CVM)

34

2.6.2.1 Langkah 1 34

2.6.2.2 Langkah 2 34

2.6.2.3 Langkah 3 34

x

2.6.2.4 Langkah 4 35

2.6.2.5 Langkah 5 35

2.7 Faktor-Faktor yang Mempengaruhi Kesanggupan

Membayar bagi Hutan Bandar

35

2.7.1 Ciri-ciri Demografi 36

2.7.2 Corak Kunjungan, Pengalaman dan Faktor

Persekitaran

37

2.8 Rumusan 38

BAB 3 HUTAN BANDAR DI DAERAH JOHOR BAHRU 39

3.1 Pengenalan 39

3.2 Kawasan Kajian 40

3.2.1 Latarbelakang Majlis Bandaraya Johor Bahru 42

3.2.2 Latarbelakang Majlis Perbandaran Johor Bahru

Tengah

43

3.3 Hutan Bandar Johor Bahru 43

3.3.1 Latarbelakang Hutan Bandar 43

3.3.2 Obkjektif Pembanguna Hutan Bandar Johor

Bahru

45

3.3.3 Konsep Pembangunan dan Rekabentuk Hutan

Bandar Johor Bahru

46

3.3.4 Fasa Pembangunan Hutan Bandar Johor Bahru 46

3.3.5 Tarikan Semulajadi Hutan Bandar Johor Bahru 48

3.3.6 Kemudahan di Hutan Bandar Johor Bahru 50

3.3.7 Pengurusan dan Pentadbiran Hutan Bandar Johor

Bahru

53

3.4 Hutan Bandar Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah 54

3.4.1 Latarbelakang kawasan kajian 54

3.4.2 Objektif Pembangunan Hutan Bandar MPJBT 55

3.4.3 Konsep Pembangunan dan Rekabentuk Hutan

Bandar MPJBT

56

3.4.4 Fasa Pembangunan Hutan Bandar MPJBT 57

xi

3.4.5 Tarikan Semulajadi dan Kemudahan Hutan

Bandar MPJBT

58

3.4.6 Pengurusan dan Pentadbiran Hutan Bandar

MPJBT

61

3.5 Rumusan 62

BAB 4 ANALISIS KAJIAN 63

4.1 Pengenalan 64

4.2 Kajian Rintis 64

4.3 Dapatan Kajian 64

4.4 Profil Responden 65

4.4.1 Jantina Responden 65

4.4.2 Umur Responden 66

4.4.3 Taraf Pendidikan Responden 67

4.4.4 Pekerjaan Responden 69

4.4.5 Pendapatan Bulanan Responden 70

4.5 Analisis Corak Kunjungan Responden ke Hutan

Bandar

71

4.5.1 Kunjungan Responden 71

4.5.2 Kekerapan Kunjungan oleh Responden 72

4.5.3 Jarak antara Kediaman Responden dengan Hutan

Bandar

74

4.5.4 Jenis Pengangkutan Responden 75

4.5.5 Hari Berkunjung oleh Responden 76

4.5.6 Waktu Kunjungan Responden 77

4.5.7 Kumpulan Responden Semasa Berkunjung 78

4.5.8 Bilangan Ahli yang Berkunjung 79

4.5.9 Tempoh Berada di Hutan Bandar 80

4.5.10 Sebab-sebab berkunjung ke Hutan Bandar 81

4.6 Analisis Kesedaran Pengunjung Terhadap Peranan dan

Faedah Hutan Bandar

83

xii

4.7 Kesanggupan Membayar (WTP) oleh Responden 85

4.7.1 Nilai yang Sanggup di Bayar oleh Responden 88

4.7.2 Kesedaran Terhadap Peranan dan Faedah Hutan

Bandar dan Nilai yang Sanggup Dibayar

90

4.7.2.1 Hutan Bandar Johor Bahru 90

4.7.2.2 Hutan Bandar MPJBT 92

4.7.3 Sebab-Sebab Sanggup Membayar 94

4.7.3.1 Sebab-Sebab Sanggup Membayar dan

Nilai yang Sanggup Dibayar

96

4.7.4 Sebab-sebab Responden Tidak Sanggup

Membayar

98

4.8 Perbandingan Min bagi Nilai yang Sanggup Dibayar

oleh Responden di Hutan Bandar

100

4.9 Perkaitan antara Faktor-Faktor yang Mempengaruhi


104

4.9.1 Ujian Perkaitan bagi Jantina dan Nilai yang

Sanggup Dibayar

104

4.9.2 Ujian Perkaitan bagi Taraf Pendidikan dan


105

4.9.3 Ujian Perkaitan bagi Pendapatan Bulanan dan


107

4.10 Corak Kunjungan Responden dan Nilai yang Sanggup

Dibayar

108

4.10.1 Kekerapan Berkunjung Responden dan Nilai

yang Sanggup Dibayar

108

4.10.2 Jarak Kediaman Responden dan Nilai yang

Sanggup Dibayar

109

4.10.3 Bilangan Responden yang Berkunjung dan


110

4.10.4 Tempoh Masa berada Di Hutan Bandar dan


111

4.11 Kesimpulan 112

xiii

BAB 5 RUMUSAN DAN CADANGAN 113

5.1 Pengenalan 113

5.2 Rumusan Kajian 114

5.2.1 Kaedah Contingent Valuation Method (CVM) 114

5.2.2 Kesanggupan Membayar Dikalangan Responden 115

5.2.3 Faktor-Faktor yang Mempengaruhi Nilai yang

Sanggup Dibayar

116

5.2.4 Kesedaran Terhadap Hutan Bandar di Kalangan

Responden

117

5.2.5 Ketidaksanggupan Membayar di Kalangan

Responden

118

5.3 Cadangan Kajian 119

5.3.1 Pihak Berkuasa Tempatan 119

5.3.2 Penggunaan Kaedah Contingen Valuation

Method (CVM)

120

5.4 Batasan Kajian 121

5.4.1 Rekabentuk Borang Soalselidik 121

5.4.2 Kurang Maklumat 121

5.4.3 Masa dan Jarak 122

5.4.4 Nilai Membayar yang Rendah 122

5.5 Rumusan 122

RUJUKAN 124

LAMPIRAN A-P

xiv

SENARAI JADUAL

NO. JADUAL TAJUK MUKA

SURAT

2.1

Klasifikasi Fungsi Dan Perkhidmatan Ekosistem

Hutan.

24

3.1 Fasa Pembangunan Hutan Bandar Johor Bahru. 47

4.1 Sebab-sebab Berkunjung Ke Hutan Bandar Johor

Bahru dan Hutan Bandar MPJBT mengikut

Keutamaan

83

4.2 Min dan Nilai (RM) Keseluruhan Nilai yang

Sanggup Dibayar oleh Responden Di Hutan

Bandar.

101

4.3 Nilai (RM) yang Sanggup Dibayar oleh

Responden Bagi Hutan Bandar Johor Bahru dan

Hutan Bandar MPJBT

103

4.4 Pengujian Perkaitan nilai yang sanggup dibayar

dengan faktor jantina responden 105

4.5 Pengujian Perkaitan nilai yang sanggup dibayar

dengan faktor taraf pendidikan responden

106

4.6 Pengujian perkaitan bagi Pendapatan Bulanan dan

nilai yang sanggup dibayar

108

xv

SENARAI RAJAH

NO. RAJAH TAJUK MUKA

SURAT

1.1 Carta Aliran Proses Kajian 11

3.1 Kedudukan Negeri Johor dalam Semenanjung

Malaysia

41

3.2 Kawasan Pentadbiran PBT Di Daerah Johor

Bahru

42

3.3 Peta Lokasi Hutan Bandar Johor Bahru 44

3.4 Pelan Tapak Hutan Bandar Johor Bahru 45

3.5 Fasa Pelan Induk Pembangunan Hutan Bandar 47

3.6 Lokasi Hutan Bandar MPJBT 55

3.7 Konsep Rekabentuk Landskap Hutan Bandar

MPJBT

57

3.8 Fasa Pembangunan Hutan Bandar MPJBT 58

4.1 Jantina Responden 66

4.2 Umur Responden 67

4.3 Taraf Pendidikan Responden 68

4.4 Pekerjaan Responden 70

4.5 Pendapatan Bulanan Responden 71

4.6 Kunjungan Responden 72

4.7 Kekerapan Berkunjung oleh Responden 73

4.8 Jarak antara kediaman responden dan Hutan

Bandar

74

xvi

4.9 Jenis Pengangkutan Responden 75

4.10 Hari Berkunjung ke Hutan Bandar 76

4.11 Waktu Kunjungan Responden 78

4.12 Kumpulan Responden Semasa Berkunjung 79

4.13 Bilangan Ahli yang Berkunjung 80

4.14 Tempoh Berada di Hutan Bandar 81

4.15 Pendapat Responden Mengenai Peranan dan

Faedah Hutan Bandar.

85

4.16 Kesanggupan Membayar oleh Responden 86

4.17 Kesanggupan Membayar oleh pengunjung di

Hutan Bandar Johor Bahru

87

4.18 Kesanggupan Membayar oleh pengunjung di

Hutan Bandar MPJBT

87

4.19 Nilai yang Sanggup Dibayar oleh Responden 89

4.20 Kesedaran Responden Mengenai Peranan dan

Faedah Hutan Bandar Johor Bahru dan Nilai

yang Sanggup Dibayar

92

4.21 Kesedaran Responden Mengenai Peranan dan

Faedah Hutan Bandar MPJBT dan Nilai yang

Sanggup Dibayar

94

4.22 Hasil Analisis Mengenai Sebab-sebab

Responden Sanggup Membayar.

96

4.23 Sebab-Sebab Responden Sanggup Membayar

dan Nilai yang Sanggup Dibayar oleh

Responden di Hutan Bandar Johor Bahru

97

4.24 Sebab-Sebab Responden Sanggup Membayar

dan Nilai yang Sanggup Dibayar oleh

Responden di Hutan Bandar MPJBT

98

4.25 Hasil Analisis Mengenai Sebab-sebab

Responden Tidak Sanggup Membayar.

100

xvii

SENARAI GAMBARFOTO

NO. FOTO TAJUK MUKA SURAT

3.1 Pokok-pokok dan tasik yang terdapat di dalam

kawasan Hutan Bandar Johor Bahru

49

3.2 Susunan landskap taman dan tumbuhan Hijau

sekitar tasik serta laluan joggoing

50

3.3 Laman Permainan untuk Kanak-kanak dan

Laman air untuk kanak-kanak

51

3.4 Wakaf dan Laluan Refleksiologi 51

3.5 Tapak Perkhemahan dan Chalet 52

3.6 Menara Tinjau 52

3.7 Laman Permainan Kanak-kanak dan Laluan

Track Jogging

59

3.8 Peralatan senaman dan wakaf 59

3.9 Kemudahan senaman serta Tasik dan Anjung 60

3.10 Arboretum Buah-Buahan 60

xviii

SENARAI LAMPIRAN

LAMPIRAN TAJUK

A Soal Selidik

B Pengujian hipotesis perbandingan min dua sampel bebas: min nilai yang sanggup dibayar untuk soalan terbuka dan tertutup bagi keseluruhan kajian.

C Pengujian hipotesis perbandingan min dua sampel bebas: min nilai yang sanggup dibayar untuk soalan terbuka dan tertutup bagi hutan bandar Johor Bahru

D Pengujian hipotesis perbandingan min dua sampel bebas: min nilai yang sanggup dibayar untuk soalan terbuka dan tertutup bagi hutan bandar MPJBT

E Pengujian hipotesis perbandingan min dua sampel bebas: min nilai yang sanggup dibayar bagi hutan bandar johor bahru dan hutan bandar MPJBT

F Pengujian hipotesis melibatkan perkaitan: jantina responden terhadap nilai yang sanggup dibayar bagi keseluruhan kajian

G Pengujian hipotesis melibatkan perkaitan: taraf pendidikan responden terhadap nilai yang sanggup dibayar bagi hutan bandar untuk keseluruhan kajian

H Pengujian hipotesis melibatkan perkaitan: pendapatan responden terhadap nilai yang sanggup dibayar bagi hutan bandar untuk keseluruhan kajian

xix

I Pengujian hipotesis analisis varians (anova): min nilai yang sanggup dibayar oleh responden mengikut kekerapan berkunjung di hutan bandar Johor Bahru

J Pengujian hipotesis analisis varians (anova): min nilai yang sanggup dibayar oleh responden dengan kekerapan berkunjung di hutan bandar MPJBT

K Pengujian hipotesis analisis varians (anova): min nilai yang sanggup dibayar oleh responden dengan jarak antara kediaman dengan Hutan Bandar Johor Bahru

L Pengujian hipotesis analisis varians (anova): min nilai yang sanggup dibayar oleh responden dengan jarak antara kediaman dengan Hutan Bandar MPJBT

M Pengujian hipotesis analisis varians (anova): min nilai yang sanggup dibayar oleh responden dengan bilangan ahli yang berkunjung ke Hutan Bandar Johor Bahru

N Pengujian hipotesis analisis varians (anova): min nilai yang sanggup dibayar oleh responden dengan bilangan ahli yang berkunjung ke Hutan Bandar MPJBT

O Pengujian hipotesis analisis varians (anova): min nilai yang sanggup dibayar oleh responden dengan tempoh masa berada di Hutan Bandar Johor Bahru

P Pengujian hipotesis analisis varians (anova): min nilai yang sanggup dibayar oleh responden dengan tempoh masa berada di Hutan Bandar MPJBT

BAB 1

PENGENALAN

1.1 Pengenalan

Proses perbandaran yang semakin pesat dalam pelbagai sektor utama seperti

ekonomi, politik, teknologi dan sosial mengubah kepada corak kehidupan manusia

seharian. Selain itu, pembangunan secara fizikal seperti dalam sektor perumahan,

industri dan sebagainya memberi kesan dan tekanan kepada kawasan semulajadi

yang diterokai untuk tujuan pembangunan. Kawasan hijau di bandar-bandar hanya

diwujudkan bagi tujuan pengindahan landskap bandar.

Konsep hutan bandar merupakan satu pendekatan yang terbaik bagi

mengekalkan dan memulihara alam semulajadi serta menyediakan persekitaran hijau

kepada penduduk bandar. Selain itu, hutan bandar juga menjadi pemangkin kepada

peningkatan kualiti hidup, meningkatkan aktiviti sosial dan riadah pada masa lapang

serta meningkatkan kesedaran bahawa penting alam semulajadi dalam kehidupan

seharian manusia (Chen et al., 2006).

2

Di Malaysia, konsep hutan bandar mula diaplikasikan di Kuala Lumpur bagi

tujuan untuk pengindahan bandar, menghijaukan bandar dan pembangunan landskap.

Kini, hutan bandar telah dirancang dalam penyediaan rancangan struktur, rancangan

tempatan serta pelan susunatur sesuatu pembangunan oleh pihak berkuasa

perancangan negeri dan tempatan. Rancangan penyediaan kawasan rekreasi Hutan

Bandar termasuk di dalam Garispanduan/Piawaian Perancangan Kawasan Lapang &

Rekreasi (Jabatan Perancangan Bandar & Desa, 1999).

Hutan Bandar merupakan kawasan hijau yang diwujudkan bagi melindungi

alam semulajadi yang terdapat di bandar dengan menyediakan kawasan tersebut

sebagai kawasan rekreasi yang berasaskan alam semulajadi. Pembangunan kawasan

Hutan Bandar sebagai kawasan rekreasi adalah berasaskan ciri-ciri semulajadi yang

terdapat di sesuatu kawasan yang dibangunkan bagi memberi kemudahan kepada

penduduk agar dapat menjalani kehidupan yang sihat dan selamat.

Pada masa kini, Hutan Bandar memainkan peranan penting kepada kehidupan

masayarakat bandar. Pelbagai faedah dan manfaat yang diperolehi oleh penduduk

bandar dengan adanya Hutan Bandar. Antaranya menyediakan kemudahan rekreasi

yang amat diperlukan oleh masayarakat bandar. Justeru itu, pemuliharaan kawasan

Hutan Bandar adalah penting bagi mengekalkan ciri-ciri semulajadi yang sukar

dipulihkan semula sekiranya berlaku pencerobohan atau kerosakan.

Di Negeri Johor terutamanya di daerah Johor Bahru, terdapat dua lokasi

Hutan Bandar yang menjadi tumpuan penduduk sekitar. Kawasan tersebut

merupakan lokasi rekreasi yang sering mendapat kunjungan dari penduduk sekitar

dan luar daerah Johor Bahru. Kunjungan pengunjung yang tinggi menyebabkan

pihak berkuasa perlu meningkatkan tahap penyelenggaraan terhadap keseluruhan

kawasan Hutan Bandar terutamanya yang melibatkan kemudahan dan persekitaran

semulajadi.

3

Oleh itu, satu kajian khusus perlu dilakukan supaya dapat membantu

mengurangkan beban keatas kos menyelenggara Hutan Bandar yang selama ini

dilakukan sepenuhnya oleh pihak berkuasa. Kerjasama daripada pengunjung melalui

bentuk-bentuk sumbangan tertentu dapat membantu usaha memelihara alam

semulajadi dan penambahbaikan kemudahan.

1.2 Isu Kajian

Pembangunan bandar yang pesat telah memberi kesan kepada jumlah dan

kualiti kawasan hijau yang semakin berkurangan di bandar. Pembangunan kawasan

hijau seperti Hutan Bandar merupakan satu satunya kawasan yang terdapat dalam

bandar dengan mengetengahkan konsep pembangunan yang berteraskan pengekalan

dan pemuliharaan alam sekitar. Unsur penting yang terdapat didalam hutan bandar

adalah perkhidmatan dan barangan alam sekitar seperti teduhan tumbuhan

semulajadi, sumber air, pemandangan, udara yang bersih, kemudahan rekreasi, flora

dan fauna dan lain-lain. Perkhidmatan dan barangan alam sekitar ini mempunyai

nilai yang bersifat bukan guna dan tidak boleh melalui aktiviti pembelian.

1) Justeru itu, kajian ini dibuat bagi melihat kesanggupan pengunjung

meletakkan sejumlah nilai yang sanggup dibayar ke atas Hutan Bandar bagi

menikmati alam semulajadi dan memelihara kualiti kawasan tersebut.

Selain itu, berapakah nilai yang sanggup dibayar oleh pengunjung ke atas

Hutan Bandar bagi menikmati alam semulajadi dan memelihara kualiti

perkhidmatan alam sekitar.

2) Hutan Bandar merupakan kawasan rekreasi awam yang tidak dikenakan

sebarang bayaran masuk dan hanya bayaran dikenakan bagi sesetengah

akitiviti berasaskan sumber semulajadi. Sekiranya bayaran dikenakan untuk

tujuan menampung kos penyelenggaraan dan pemuliharaan Hutan Bandar,

4

apakah yang akan mendorong pengunjung untuk sanggup membuat bayaran

bagi menikmati alam semulajadi dan memelihara kualiti perkhidmatan alam

sekitar untuk masa depan.

3) Kajian ini juga dibuat untuk melihat faktor-faktor yang mempengaruhi

pengunjung untuk membayar sejumlah wang bagi menikmati alam

semulajadi dan meningkatkan kualiti perkhidmatan alam sekitar.

1.3 Persoalan Kajian

Berdasarkan kepada isu yang telah dikemukakan, satu kajian yang khusus

perlu dilakukan berdasarkan kepada persoalan berikut:

1. Adakah pengunjung sanggup membayar sejumlah wang untuk menikmati

keindahan alam semulajadi dan mengekalkan kualiti perkhidmatan alam

sekitar yang terdapat di Hutan Bandar?

2. Berapakah nilai yang sanggup dibayar oleh pengunjung sekiranya dikenakan

sebarang bayaran bagi menikmati alam semulajadi di Hutan Bandar

berdasarkan kepada pengalaman pengunjung berkunjung ke Hutan Bandar?

3. Sekiranya pengunjung sanggup membuat membayar sejumlah wang bagi

tujuan untuk menikmati alam semulajadi dan mengekalkan kualiti

perkhidmatan alam semulajadi untuk masa hadapan, apakah faktor yang

mendorong mereka untuk membuat bayaran dengan tujuan tersebut?

4. Persoalan sebaliknya, sekiranya pengunjung tidak sanggup membuat bayaran,

mengapa pengunjung tidak sanggup membayar?

5

1.4 Objektif Kajian

Berdasarkan kepada persoalan kajian yang telah dikemukakan, terdapat

empat objektif bagi kajian yang akan dijalankan ini iaitu:

1. Mendapatkan maklumat berkenaan kesanggupan pengunjung untuk

membayar sejumlah nilai wang bagi menikmati keindahan semulajadi dan

mengekalkan kualiti perkhidmatan alam sekitar dan ketidaksanggupan

membayar.

2. Mengetahui nilai yang sanggup dibayar dikalangan pengunjung bagi lokasi

Hutan Bandar yang berbeza.

3. Mengenalpasti corak kunjungan pengunjung ke Hutan Bandar dengan

menetapkan nilai bayaran yang bersesuaian bagi menikmati keindahan

semulajadi dan mengekalkan kualiti perkhidmatan alam sekitar.

4. Mengetahui faktor-faktor yang mempengaruhi kesanggupan membayar

(WTP) individu untuk menikmati keindahan alam semulajadi dan memelihara

kualiti perkhidmatan alam sekitar.

5. Mengetahui kefahaman dan pandangan pengunjung terhadap peranan dan

faedah Hutan Bandar.

1.5 Skop Kajian

Hutan Bandar dibangunkan untuk mengekalkan ciri-ciri alam semulajadi

yang kini mendapat tekanan dan persaingan dengan sektor pembangunan yang lain.

Pelbagai program dan garispanduan telah diwujudkan oleh pihak berkuasa bagi

6

memastikan hutan bandar terus kekal. Keunikan hutan bandar tidak seperti barangan

yang boleh dijualbeli dalam pasaran. Ini kerana terdapat kepelbagaian peranan dan

fungsi Hutan Bandar kepada alam sekitar, ekonomi dan sosial yang hanya perlu

dipelihara dan diselenggara bagi menjamin kualiti perkhidmatannya.

Oleh yang demikian, kajian ini akan memberi fokus kepada nilai yang

sanggup diberikan oleh pengunjung dalam bentuk seperti bayaran masuk bagi

memastikan ciri-ciri dan kemudahan yang telah disediakan terpelihara. Nilai yang

ditetapkan akan menentukan kesanggupan pengunjung untuk membayar bagi

memastikan Hutan Bandar terus dipelihara. Selaras dengan tujuan kajian ini,

sebanyak dua set borang soalselidik akan diedarkan di dua kawasan kajian bagi

mengetahui nilai dan peranan serta faedah yang diperolehi daripada Hutan Bandar.

1.6 Kepentingan Kajian

Secara umumnya, kajian ini memberikan faedah dan kepentingan kepada

semua pihak yang terlibat dalam membangunkan dan menggunakan Hutan Bandar di

Daerah Johor Bahru terutamanya Di Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar

MPJBT. Kajian ini akan memberi maklumat kepada pihak berkuasa yang terlibat

iaitu Majlid Bandaraya Johor Bahru (MBJB) dan Majlis Perbandaran Johor Bahru

Tengah (MPJBT) berkenaan dengan tahap penggunaan pengunjung terhadap hutan

bandar dan kesanggupan pengunjung untuk dikenakan sebarang bayaran jika perlu.

Oleh itu, kajian ini akan membantu pihak berkuasa menyediakan kemudahan

dan memperbanyakkan kawasan-kawasan hijau bagi setiap pembangunan yang

hendak dan akan dilaksanakan pada masa hadapan.

7

1.7 Metodologi Kajian

Secara keseluruhannya, metodologi kajian akan menerangkan langkah-

langkah dan perigkat yang akan dilalui sepanjang kajian dilakukan. Ini kerana, setiap

peringkat kajian berkait rapat antara satu sama lain sehingga pengkaji memperolehi

hasil kajian yang dilakukan. Secara umumnya, proses kajian bagi kajian ini akan

melalui lima (5) peringkat. Dalam proses kajian terdapat beberapa langkah yang

perlu diikuti (Rujuk Rajah 1.1).

1.7.1 Permasalahan dan Penetapan Objektif kajian.

Pada peringkat ini, pengkaji juga cuba memahami permasalahan dan isu

yang boleh dikaji. Sumber-sumber maklumat yang diperolehi dijadikan sebagai

rujukan awal dalam penyediaan kertas kerja dan maklumat untuk pengumpulan data

pada peingkat seterusnya.. Seterusnya, pengkaji mengemukakan objektif kajian bagi

kajian yang dilakukan.

1.7.2 Kajian Literatur

Kajian literatur lebih tertumpu kepada kajian awalan yang bertujuan untuk

memahami konsep, tujuan dan faedah-faedah yang diperolehi daripada pembangunan

Hutan Bandar sebagai kawasan rekreasi dan pemuliharaan alam semulajadi. Pada

peringkat ini, rujukan untuk literatur dibuat berasaskan sumber daripada jurnal, buku,

laporan serta kajian-kajian terdahulu serta pelaksanaan yang telah dijalankan di

peringkat antarabangsa. Sumber-sumber lain yang menjadi sokongan kepada kajian

8

literatur ini diperolehi melalui laman-laman web pertubuhan yang berkaitan seperti

JPBD yang turut digunakan untuk mengenalpasti isu, masalah serta objektif kajian

secara terperinci.

1.7.3 Pengumpulan Data Kajian

Pengumpulan data melibatkan data jenis primer yang akan digunakan semasa

analisis. Pengumpulan data ini melibatkan instrumen kajian iaitu soalselidik sebagai

kaedah untuk mengumpul maklumat. Soalselidik diedarkan kepada sampel yang

telah dipilih untuk kajian ini. Kaedah pensampelan ditentukan sebelum borang

soalselidik diedar. Selain itu, data sekunder juga digunakan bagi menyokong dan

mengukuhkan penulisan kajian. Data ini boleh diperolehi dari pelbagai sumber.

(Sabitha Marican, 2006). Sumber bagi data sekunder ini diperolehi melalui pusat-

pusat rujukan seperti perpustakaan.

Secara keseluruhanya, kajian ini berbentuk kuantitatif. Menurut Sabitha

Marica (2006), penyelidikan kuantitatif memerlukan penjelasan yang jitu dalam

bentuk numerik yang merangkumi nombor dan formula-formula yang tertentu. Hasil

kajian sesebuah penyelidikan adalah dalam bentuk jadual, gambar rajah dan

perkiraan statistik.

1.7.3.1 Pensampelan Kajian

Sebelum kajian dilapangan dilakukan, pengkaji terlebih dahulu menentukan

pensampelan kajian yang sesuai untuk digunakan bagi kajian ini. Kajian berbentuk

kuantitatif ini mengambil pensampelan secara rawak di kalangan pengunjung untuk

9

tujuan pengumpulan data. Sampel dipilih secara rawak dikalangan responden yang

berkunjung ke hutan bandar.

1.7.3.2 Instrumen Kajian.

Kajian ini menggunakan borang soalselidik sebagai instrumen kajian dan

telah dibentuk dengan merujuk kepada persoalan kajian. Selain itu, pengkaji juga

merujuk kajian lepas iaitu kajian yang dilakukan oleh Chen, et. al (2006), Zaiton

Samdin (2008) dan Mohd Azamrul Harun (2007) yang mana kajian yang dilakukan

oleh pengkaji tersebut adalah mengenai kajian kesanggupan membayar (Willingness

To Pay) sepertimana kajian ini dilakukan. Maklumat yang dikumpul melalui borang

soalselidik dilakukan secara temubual bersemuka (Face to Face). Cara ini

membolehkan pengkaji menjelaskan sesuatu maksud jika terdapat kekaburan pada

responden.

Terdapat 4 bahagian utama dalam borang soalselidik (Rujuk Lampiran A)

iaitu seperti berikut:

i. Bahagian A - Profil responden

ii. Bahagian B - Corak Kunjungan Pengunjung ke Hutan Bandar

iii. Bahagian C - Kesedaran pengunjung terhadap alam semulajadi di Hutan Bandar

iv. Bahagian D - Kesanggupan Membayar oleh pengunjung

Terdapat 2 set borang soalselidik yang telah disediakan oleh pengkaji.

Penyediaan set soalan kepada dua set disebabkan terdapat terdapat perbezaan soalan

pada bahagian B(10) dan Bahagian D. Pada bahagian B, memerlukan jawapan

berdasarkan kepada keutamaan kunjungan responden ke hutan bandar yang

dikunjungi. Soalan bahagian D melibatkan format soalan berbeza iaitu, soalan

tertutup (Close Ended Question) atau soalan terbuka (Open Ended Question) bagi

10

setiap salah satu set yang borang soalselidik yang disediakan. Ini kerana, kajian ini

menggunakan kaedah Contingent Valuation Method (CVM).

1.7.4 Analisis Data

Pada peringkat ini, semua data yang diperolehi akan dianalisis berdasarkan

kepada kaedah yang dipilih. Dalam kajian ini, kaedah Penilaian Kontigen atau

Contingent Valuation Method (CVM) akan digunakan. Data yang diperolehi di

analisis dengan menggunakan perisisian Statistic Package for Social Science (SPSS).

Analisis yang akan digunakan adalah seperti t-tes, ANOVA dan crosstabulation.

1.7.5 Rumusan dan Cadangan Kajian

Setelah hasil dianalisis, hasil kajian akan dibincangkan dengan lebih

terperinci bagi memastikan hasil penemuan kajian menjawab kepada persoalan

kajian yang telah dibentuk pada peringkat awal kajian. Pengkaji akan membuat

kesimpulan kepada seluruhan hasil kajian yang diperolehi. Laporan lengkap

disediakan dalam bentuk bertulis dan akan dijelakan dengan gambarajah dan grafik

yang bersesuaian.

11

Peringkat 1

Pernyataan Masalah

-----------------------------------------------------------------------------------------------------

Peringkat 2

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Peringkat 3

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Peringkat 4

------------------------------------------------------------------------------------------------------

Penetapan Objektif kajian

Ulasan Literatur

Pengumpulan Data

Data Primer Data Sekunder

Analisis Data

Rumusan dan Cadangan Peringkat 5

Rajah 1.1: Carta Aliran Proses Kajian

1.8 Susunatur Kajian

Di dalam kajian ini terdapat lima bab yang diletakkan secara berasingan bagi

membincangkan secara berperingkat bagi setiap proses dalam penyelidikan yang

dijalankan. Di dalam Bab Pertama, tumpuan diberikan kepada permasalahan kajian,

12

persoalan kajian serta pembentukan objektif kajian. Pembentukan elemen-elemen

tersebut adalah perkara asas bagi setiap kajian yang hendak dilaksanakan. Secara

ringkas dijelaskan mengenai instrumen kajian dan kaedah pengumpulan data bagi

keseluruhan kajian yang dilakukan oleh pengkaji.

Bab Kedua pula merupakan kajian litertur yang akan di olah oleh pengkaji

berkenaan definisi atau topik berkenaan kajian lepas serta kaedah penilaian

kontigensi yang digunakan untuk kajian ini. Pada asanya, penilaian kontingen ingin

memperolehi jawapan mengenai kesanggupan pengunjung atau pengguna untuk

membayar berasakan sesuatu senario hipotetikal tertentu dan gambaran tentang

perkhidmatan alam sekitar berkenaan. Selain itu, di dalam bab ini juga menjelaskan

secara ringkas mengenai sejarah pembangunan hutan bandar di Malaysia. Peranan

dan faedah hutan bandar dan pihak-pihak yang bertanggungjawab melaksanakan

pembangunan hutan bandar.

Bab Ketiga pula merupakan bab yang akan menerangkan serba sedikit

mengenai kawasan kajian yang telah dipilih bagi kajian ini. Kawasan kajian yang

dipilih terletak di Daerah Johor Bahru iaitu Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan

Bandar MPJBT. Secara keseluruhannya, bab ini menjelaskan tujuan pembangunan

serta konsep yang diterapkan bagi setiap hutan bandar tersebut.

Bab Keempat merupakan bahagian analisis kajian. Maklumat yang diperolehi

melalui borang soalselidik di analisis dengan menggunakan analisis yang bersesuaian

dengan rekabentuk soalselidik yang telah dibuat. Maklumat-maklumat seperti profil

pengunjung, corak kunjungan pengunjung ke hutan bandar, kesedaran pengunjung

mengenai peranan hutan bandar serta kesanggupan pengunjung untuk membayar

dianalisis supaya menjawab persoalan kajian dan objektif kajian. Hasil analisis

dipersembahkan dalam bentuk graf dan jadual serta beberapa analisis yang sesuai

digunakan bagi menguji hubungan faktor-faktor tertentu.

13

Bab Kelima membincangkan perkara berkaitan dengan cadangan dan

rumusan keseluruhan kajian berdasarkan kepada analisis yang diperolehi daripada

maklumat yang telah di analisis.

BAB 2

KAJIAN LITERATUR

2.1 Pengenalan

Pembangunan pesat bandar dengan pelbagai aktiviti pembangunan telah

memberi tekanan dan persaingan kepada gunatanah di bandar dan menyebabkan

kawasan hijau yang terdapat di bandar semakin berkurangan. Kawasan hijau seperti

hutan Bandar adalah perlu diseimbangkan dengan pembangunan fizikal. Ini kerana,

hutan Bandar juga memainkan peranan yang penting kepada kualiti hidup penduduk

Bandar.

Sebagaimana yang dijelaskan dalam pembangunan mampan, terdapat tiga

dimensi utama yang menjadi keperluan dalam pembangunan bagi mencapai

kesinambungan dalam pembangunan iaitu ekonomi, sosial dan alam sekitar demi

kesejahteraan bersama tanpa menjejaskan keperluan generasi seterusnya. Di dalam

dimensi pembangunan mampan telah meletakkan alam sekitar sebagai salah satu

demensi utama kepada keperluan msyarakat.

15

Menyedari akan kepentingan kawasan hijau iaitu hutan bandar sebagai aset

kepada kesejahteran untuk generasi pada masa depan, pelbagai program hijau telah

dilancarkan oleh pihak berkuasa tempatan. Selain itu, perancangan yang teliti

mengenai pengekalan dan pembangunan kawasan hijau turut dilakukan bagi

memastikan peranan dan fungsi hutan bandar kepada penduduk bandar. Pada masa

kini, peranan Hutan Bandar banyak dilihat dalam aspek sosial iaitu menyediakan

kemudahan aktiviti rekreasi dan riadah kepada masyarakat bandar.

Di dalam Rancangan Malaysia Kesembilan, usaha pihak kerajaan untuk

memastikan kehijauan bandar terus terpelihara bagi kepentingan masyarakat adalah

dengan mewujudkan Program Landskap dan Rekreasi bagi menjadikan Malaysia

negara maju, bersih dan negara taman yang menarik. Usaha kerajaan dalam

mengekalkan kawasan hijau melalui program tersebut adalah selaras dengan prinsip

kesembilan Islam Hadhari. Prinsip kesembilan ini menjelaskan mengenai penjagaan

alam sekitar perlu bagi memastikan keseimbangan antara keperluan pembangunan

dengan alam sekitar dikekalkan.

2.2 Definisi Hutan Bandar

Hutan bandar mempunyai pelbagai takrifan dan konsep bagi menjelaskan

ciri-ciri, peranan dan fungsi hutan bandar. Peranan dan fungsi hutan bandar yang

pelbagai memperlihatkan takrifan dari pelbagai perspektif. Perkembangan dalam

pembandaran menyebabkan takrifan hutan bandar juga berubah. Terdapat banyak

definisi atau konsep yang diberikan kepada hutan bandar mengikut kesesuaian

kegunaan hutan bandar dan kemudahan yang dihasilkan dalam sesebuah hutan

bandar.

16

Walaupun program hutan bandar telah wujud sejak tahun 1960 an, namun

masih belum terdapat definisi yang tepat mengenai hutan bandar. Ombo Satjapradja

(1989) menjelaskan definisi hutan bandar sebagai satu pendekatan dan aplikasi atau

beberapa fungsi hutan sebagai pelindung, rekreasi dan nilai estetika yang memberi

faedah kepada masyarakat bandar. Namun begitu, hutan bandar bukan sekadar hutan

yang terletak di dalam bandar, sebaliknya ia boleh dianggap sebagai hutan bandar

yang mempunyai komponen-komponen atau ciri tumbuhan hutan yang wujud di

dalam bandar.

Menurut Moeller (1977) melalui definisi pertama mengenai Hutan Bandar

telah menyatakan bahawa Hutan Bandar merupakan konsep yang fleksible yang

merangkumi deretan dan gugusan-gugusan pokok-pokok di dalam taman bandar,

lingkaran hijau antara bandar-bandar dan akhirnya hutan yang sedia ada akan

terpencil dari pusat bandar. Sebahagian hutan bandar memiliki ekosistem bandar

yang terhasil daripada tumbuh-tumbuhan dan sumber semulajadi yang didapati

wujud di dalam bandar, pinggir bandar dan tanah-tanah yang berhampiran tanpa

melibatkan pemilikan (Brown, 2007). Aspek yang lebih penting juga adalah hutan

bandar menyediakan kerangka konseptual dalam usaha menyusun program

penyelidikan bagi meminimakan faedah yang boleh disumbangkan bagi

meningkatkan persekitaran bandar.

Namun begitu, definisi asas mengenai hutan bandar lebih merupakan kepada

pengurusan dan fungsi sumber-sumber hutan bandar serta pengaruh daripada dan

kepada populasi manusia (Konijnendijk et al. 2006). Perubahan hutan bandar berlaku

apabila masyarakat berubah dari kelompok masyarakat tani kepada kelompok

masyarakat industri yang bersistem sosial. Terdapat beberapa keadaan yang

membantu kepada pendefinisian mengenai hutan bandar.

Pertama, lebih ramai orang memberi tumpuan dalam bandar, akan

mengembangkan dan melepasi kawasan luar dari bandar. Kedua, nilai sosial

masyarakat berubah di kalangan penduduk bandar dan kebanyakkannya akan

17

menggunakan pengaruh yang kuat bagi mempengaruhi keatas pengurusan tanah luar

bandar. Ketiga, proses pembandaran yang terus berlaku menyebabkan impak negatif

keatas pokok-pokok yang tumbuh samada di bandar atau luar bandar (Miller, 1988).

Dalam tahun 1970, perhutanan bandar berkembang sebagai entiti perhutanan

yang dikenali dengan meluas dan diikuti definisi yang begitu banyak telah

diketengahkan (Hauer, 2005). Kebanyakkan penyelidik telah mengutarakan pelbagai

definisi dengan menjelaskan aspek-aspek penting hutan bandar (Hauer, 2005).

Berdasarkan Brown (2007), pandangan yang dinyatakan kebanyakkan menjelaskan

aspek-aspek atau kategori dalam perhubungan antara hutan bandar dan masyarakat

(pengaruh hutan bandar), geografi (di mana lokasi hutan bandar), faedah ( faedah

kuantitatif dan kualitatif yang terdapat dalam hutan bandar), sumber (tumbuhan dan

pokok), aktiviti (perancangan dan pengurusan hutan bandar) dan sains (kepakaran,

kemahiran dan disiplin).

Jorgensen (1970) telah menjelaskan definisi hutan bandar yang merangkumi

enam komponen penting yang meliputi faedah dan kepentingan hutan bandar yang

merangkumi aspek-aspek seperti psikologi, sosiologi, faedah ekonomi dari hutan

bandar. Definisi ini dikukuhkan oleh Society of America Foresters, bahawa hutan

bandar merupakan seni, sains dan teknologi pengurusan pokok dan sumber hutan di

dalam dan sekitar komuniti ekosistem bandar yang disediakan untuk masyarakat bagi

(Helms, 1998).

Secara asasnya hutan bandar boleh didefinisikan sebagai kawasan berhutan

yang terletak di dalam atau berdekatan dengan kawasan bandar iaitu kira-kira 2-6

km. Kawasan hutan bandar ini adalah sebagai kawasan yang menggantikan

tumbuhan hutan semulajadi dan menyediakan kemudahan rekreasi kepada penduduk

sekitar. hutan bandar boleh dibahagikan kepada dua iaitu Taman Perhutanan dan

Kawasan Rekreasi. Bagi taman perhutanan merupakan kawasan kecil yang terletak

disekitar kawasan perumahan dan menyediakan kawasan untuk berekreasi.

(Tyrvainen, 2001).

18

Konsep hutan bandar yang dilaksanakan adalah merangkumi landskap atau

tumbuh-tumbuhan di dalam bandar. Berdasarkan kepada konsep ini, ianya

meletakkan konsep hutan bandar dengan menggambarkan secara semualajadi, kurang

penyeleggaraan, ketahanan tumbuhan secara semulajadi dan kawasan-kawasan yang

mempunyai tumbuhan hijau menggambarkan ciri-ciri hutan.

Kepelbagaian konsep hutan bandar yang dijelaskan oleh setiap penulis

menggambarkan peranan dan faedah hutan bandar amat penting untuk diberi

perhatian. Ini kerana, hutan bandar merupakan aset semulajadi yang tidak boleh

dijual beli seperti barangan dan perkhidmatan yang terdapat dalam pasaran. Oleh itu,

bagi memastikan hutan bandar terus kekal, pengetahuan mengenai hutan bandar

perlu diterapkan dan didedahkan kepada masyarakat agar sumber ini terus

terpelihara.

2.3 Penilaian Faedah dan Peranan Hutan Bandar Kepada Penghuni Bandar Dan Kawasan Sekitar

Secara umumnya, hutan boleh dilihat sebagai kawasan hijau yang

menawarkan pelbagai fungsi dan peranan kepada kesimbangan ekosistem hutan.

Secara umunya, hutan menyediakan banyak manfaat kepada manusia dan sebagai

keseimbangan ekosistem hutan tersebut. Semua lapisan masyarakat sudah menyedari

akan fungsi dan peranan hutan dalam mengawal keseimbangan ekosistem dan

faedah-faedah lain kepada kehidupan manusia.

19

2.3.1 Perkhidmatan Ekologi

Kewujudan hutan juga membantu mengekalkan iklim setempat. hutan

mempunyai pengaruh ubahsuai terhadap iklim setempat (Hamid, 1998). Hutan

berperanan dengan bertindak sebagai penutup bumi semulajadi serta melindungi

tanah-tanah daripada hakisan air dan angin. Pokok-pokok pula berfungsi sebagai

pengikat dengan cara mencengkam tanah-tanih dengan akarnya. Kesemua ini dapat

memelihara kualiti alam sekitar daripada dicemari dan mencegah kejadian-kejadian

buruk seperti banjir kilat.

Selain itu, hutan juga bertindak sebagai penstabil cuaca bumi dan hampir

70% daripada penawaran oksigen dunia adalah datangnyandari hutan. Semasa hutan

menjalankan proses fotosintesis, ianya menyerap karbon dioksida dan mengeluarkan

oksigen. Pada masa yang sama hutan juga berfungsi sebagai agen pembersihan

udara. Wap air yang dibebaskan melalui proses-proses tertentu dan dapat membantu

melembap dan menyamankan udara. Selain itu, hutan juga mampu mengawal bahan

cemar yang terapung di udara apabila pencemaran tidak begitu tinggi. Contohnya,

hutan memerangkap unsur plumbum yang tinggi di udara dan menyimpannya di

dalam tanah.

Sebagai tambahan, tumbuh-tumbuhan hutan juga berfungsi menyerap

sebahagian daripada gas beracun yang terdapat di udara seperti hidrogen klorida

(H2C1) dan hidrogen (H2) selagi tahap kerosakan tidak mengakibatkan kerosakan

kepada tisu tumbuh-tumbuhan. Pokok hutan dikatakan dapat mengurangkan bahan

radioaktif. Kajian yang dilakukan mendapati bahawa satu kilogram daun berupaya

mengurangkan sebanyak satu curle bahan aktif iodin sejam dalam keadaan angin

yang bergerak sederhana (Abdul Hamid Mar Iman et. al, 2005).

Selain itu, faedah dan fungsi secara tidak langsung yang diperolehi dari

Hutan Bandar adalah menurunkan suhu kawasan bandar. Kawasan bandar seringkali

20

dikaitkan dengan pulau haba (heat island) dengan suhu kawasan bandar boleh

mencapai suhu 30 hingga 50 lebih tinggi dari luar dari kawasan bandar. Peranan hutan

bandar dari aspek ekologi akan dapat mengurangkan kesan rumah hijau di kawasan

bandar (Lee Siow Yin, 1998).

Selain itu, kawasan bandar yang mempunyai sumber hutan yang banyak

mempunyai potensi yang besar untuk meningkatkan kualiti persekitaran terutamanya

persekitaran Bandar dan penduduk-penduduk bandar (Dwyer et al. 2003). Hutan

Bandar menyumbang kepada mengurangkan pencemaran udara, penapis kepada

udara, faedah hidrologi, pemuliharaan sumber tenaga dan meningkatkan nilai-nilai

estetika (McPherson et al. 1994; McPherson, 2004).

Tumbuhan hijau iaitu pokok-pokok mampu menapis gas-gas pencemar

seperti sulfur oksida, nitrogen oksida, ozon dan karbon dioksida dengan diserap oleh

komponen udara yang lebih bersih melalui liang-liang stoma. Berdasarkan kajian

yang dijalankan oleh Beckett et al. (2000) menyatakan bahawa pokok-pokok yang

berada di tepi jalan lebih banyak memerangkap partikel-partikel iaitu sebanyak 60%

berbanding pokok-pokok yang berada jauh dari jalan (Brown, 2007). Hasil kajian ini

akan memberi implikasi kepada standard kualiti udara.

Selain itu, kanopi pokok yang menjadi teduhan di dalam kawasan bandar

memberi kesan penyejukkan secara semulajadi dengan memberi teduhan kepada

permukaan tanah dan secara tidak langsung melalui transpirasi (Scott et al. 1999).

Kesan penyejukkan semulajadi yang dihasilkan oleh tumbuhan hijau ini akan

membantu mengurangkan kesan-kesan seperti pulau haba bandar. Keadaan ini

berlaku apabila kebanyakkan tanah-tanah di pusat bandar dibangunkan dengan

bangunan konkrit berbanding tumbuh-tumbuhan hijau (Miller, 1988).

Walaubagaimanapun, kewujudan hutan bandar sebagai kawasan hijau telah

meletakkan dan membentuk bandar sebagai taman dalam bandar (garden city) yang

21

indah dan menarik. hutan bandar juga dapat menyumbang kepada input ke arah

kestabilan ekosistem bandar. Peranan dan fungsi hutan bandar bukan sahaja terhad

sebagai teduhan kepada penduduk kawasan sekitar malah pelbagai pandangan dan

perspektif telah diberikan bagi menjelaskan peranan dan fungsi hutan bandar.

2.3.2 Ekonomi

Peranan dan fungsi yang kedua adalah dalam aspek ekonomi. hutan

merupakan tempat asal bagi kebanyakkan tanaman makanan manusia dan haiwan. Ini

menjelaskan bahawa hutan membekalkan sumber bahan-bahan mentah. Selain itu,

hutan juga berfungsi dengan sebagai kawasan tadahan air yang berguna kepada

manusia. Keperluan air bersih menjadikan air sebagai sumber yang amat bernilai.

Hutan sebagai kawasan tadahan air semulajadi mampu menyediakan keperluan yang

diperlukan oleh manusia. Pada masa yang sama, sumber ini bernilai untuk dijadkan

sebagai sumber dagangan. Contohnya, Malaysia menjual bekalan air mentah ke

Singapura.

Menurut Brown (2007), tumpuan terhadap hutan bandar hanya tertumpu

kepada nilai kemudahan, namun begitu peranan tumbuhan hutan bandar terhadap

ekonomi dan ekologi hanya dilihat apabila berlaku kekangan kewangan. Menurut

Chee Tong Yew (1989), hutan Bandar juga dapat meningkatkan imej bandar dan

menambahkan kunjungan pelancong dan pada masa yang sama meningkatkan

persekitaran kerja dan tempat tinggal yang kondusif.

Persekitaran yang kondusif dengan dikelilingi tumbuhan hijau di kawasan

perumahan akan meningkatkan harga rumah. Beberapa kajian yang telah dilakukan

mendapati harga hartanah bagi kawasan kediaman meningkat dengan adanya

tumbuh-tumbuhan hijau dikawasan sekitar (Wolf, 1998).

22

2.3.3 Sosial

Dalam konteks peranan hutan bandar dalam aspek sosial ianya lebih

menjurus kepada manfaat yang diperolehi oleh masyarakat terutamanya dalam

kehidupan seharian. Masyarakat bandar yang peka mengenai kesihatan dan gaya

hidup sihat akan lebih cenderung memanfaatkan kawasan rekreasi hutan bandar bagi

menjalankan aktiviti riadah dan rekreasi seperti bersenam dikawasan yang terdapat

banyak tumbuhan hijau. Ini membantu meningkatkan kualiti hidup masyarakat

bandar dengan wujudnya hubungan dengan alam semulajadi melalui aktiviti riadah

yang dijalankan.

Peranan dan nilai hutan bandar diperluaskan lagi dengan wujudnya nilai dan

faedah sosial kepada msyarakat. Menurut Kane et al, (2006), adalah sukar untuk

menjumlahkan faedah hutan bandar kepada masyarakat tetapi ianya juga tidak

kurang pentingnya seperti perkhidmatan ekologi yang dihasilkan oleh tumbuhan

kepada manusia. Faedah yang diperolehi ini lebih memberikan kesan kepada

kehidupan penghuni bandar kerana keperluan yang semakin terhad.

Faedah dan nilai yang diperolehi oleh penghuni bandar termasuk

meningkatkan kepuasan bekerja, mempercepatkan tempoh penyembuhan bagi

pesakit dan meningkatkan pembangunan kanak-kanak. Kajian yang telah dilakukan

oleh Ulrich pada tahun 1984 telah membuktikan bahawa pesakit yang seringkali

melihat pemandangan pokok dan tumbuhan hijau yang berada di luar lebih cepat

untuk sembuh berbanding yang tidak berbuat demikian. Ini menjelaskan, tumbuhan-

tumbuhan disekitar mampu menjadi terapi kepada penyembuhan penyakit (Brown,

2007)

Miller (1997), juga mempunyai pendapat yang sama dengan mengatakan

bahawa pekerja yang dapat menikmati keindahan alam semulajadi dengan tumbuhan

dan pokok yang menhijau akan berasa gembira dan ceria untuk menjalankan kerja-

23

kerja di pejabat. Terdapat kajian lain juga menunjukkan kawasan hutan bandar

mempunyai faedah iaitu perletakkan dan penyelenggaraan tumbuh-tumbuhan dapat

mengurangkan masalah jenayah (Kou et al. 1998). Faedah-faedah yang diperolehi

merupakan nilai yang tidak dapat dibandingkan dengan nilai mata wang.

Menurut Yin (1998), secara keseluruhannya, hutan bandar mempunyai

berbagai-bagai fungsi dan peranan yang boleh dimanfaatkan samada secara langsung

atau tidak langsung. Fungsi dan peranan hutan bandar boleh dibahagikan kepada dua

kategori iaitu fungsi dan faedah tradisi yang diperolehi secara langsung daripada

pokok-pokok dan peranan tersebut ialah:

i. Dapat menyediakan teduhan dan input tanah unutk rekreasi serta aktiviti-

aktiviti luar rumah.

ii. Meningkatkan suasana bandar seperti mewujudkan kesan evenue dan

harmoni serta melembutkan dan memperelokkan persekitaran (amelioration

of environment).

Kedua, dengan melihat dari sudut pandangan yang lebih inovasi iaitu dengan

melihat faedahnya yang melebihi daripada fungsi tradisi. Antaranya ialah:

i. Kegunaan kejuruteraan untuk mengawal dan mengurangkan masalah

pemcemaran alam sekitar seperti penebatan bunyi bising dan habuk melalui

penggunaan spesis tumbuhan yang sesuai.

ii. Meredakan iklim (climatological uses)

iii. Memberikan input pendidikan melalui maklumat, pengetahuan dan

sebagainya

iv. Dapat melindungi tanah daripada hakisan dan penggondolan

Namun begitu, peranan dan fungsi hutan bandar dapat diklasifikasikan

sepertimana yang diketengahkan oleh Stenger et al, (2009) pada Jadual 2.1. Hutan

bandar boleh diklasifikasikan seperti yang terdapat dalam jadual tersebut.

24

Jadual 2.1: Klasifikasi Fungsi Dan Perkhidmatan Ekosistem Hutan.

Fungsi Proses dan Komponen Ekosistem

Contoh Barang dan Perkhidmatan Hutan

Perkhidmatan Ekologi

Fungsi dan kawalan asas proses ekologi dan sistem sokongan hidup

1.Mengawal gas Berperanan dalam kitaran bio-geokimia, mengawal atmosfera

Mengawal kualiti udara

2.Mengawal Cuaca

Mengawal suhu global,

Ekosistem pengaruhi cuaca dan kesa rumah hijau

3.Mengurangkan gangguan

Mempengaruhi struktur ekosistem keatas pengurangan gangguan alam sekitar

Mengawal banjir, ribut dan kemarau

4.Mengawal Sumber air

Mengawal proses hidrologi dan larian air ke sungai

Proses industri dan pertanian

5. Sumber air Menapis dan menyimpan sumber air

Empangan,sumber air bawah tanah

6. Pengekalan tanah

Berperanan sebagai kukukan akar-akar pokok.

Mengelak dari hakisan tanah

7. Pembentukan Tanah

Mengumpul bahan-bahan organik.

Kekalkan prodiktiviti tanah

8. Mengawal nutrien

Peranan menyimpan dan kitar semula nutrien

Kitaran nutrien

9. Rawatan Sisa Peranan tumbuhan dalam menghasilkan nutrien dan kompos

Kurangkan bunyi bising, rawatan sisa pencemaran

10. Kawalan Biologi

Mengawal populasi melalui hubungan trophic-dinamik

Mengawal penyakit pada tumbuhan

25

Fungsi Habitat menyediakan habitat untuk pelbagai tumbuhan dan spesis

11. Fungsi Nurseri

Sesuai menghasilkan semula habitat

Laman Pokok

Barangan Fungsi pengeluaran Pembahagian seumber semulajadi

12. Pengeluaran makanan

Pembahagian pengeluaran mkanan

Pengeluaran makanan dan tempat buruan

13. Bahan Mentah

Pembahagian pengeluaran mkanan

Penghasilan bahan bakar

14. Sumber Genetik

Bahan genetik dan evolusi dalam tumbuhan dan hidupan liar

Tingkatkan kepelbagaian variasi tumbuhan

14. Sumber Perubatan

Kepelbagaian biokimia dan kegunaan sumber perubatan

Ubat-ubatan

Faedah Sosio-budaya

Maklumat, fungsi dan penyediaan peluang untuk pembangunan kognitif

Maklumat astetik dan cara kehidupan

Ciri-ciri landskap yang menarik

Menikmati pemandangan yang berkait dengan alam

Rekreasi Menyediakan Peluan untuk berekreasi

Bersukan, Eco-pelancongan

Sains dan Pendidikan

Kepelbagaian ciri-ciri semulajadi secara saintifik dan nilai pendidikan

Menggunakan sumber alam untuk penyelidikan

Sumber: Dipetik dari Costanza et al. (1997), de Groot et al. (2002), Montagne and Stenger, (2006), Stenger et al, 2009.

26

2.4 Sejarah Dan Perkembangan Hutan Bandar Sebagai Kawasan Hijau Di Malaysia

Berdasarkan kepada rekod, sejarah permulaan hutan bandar mula

dilaksanakan disekitar Selat Melaka dengan hanya melibatkan penanaman pokok-

pokok dari jenis tertentu sahaja dan terus diamalkan oleh pihak yang berkuasa pada

ketika itu dengan lebih sistematik hingga melibatkan negeri-negeri selat seperti Pulau

Pinang dan Singapura. Penanaman spesis tumbuhan tertentu menjadi tumpuan pada

ketika ini.

Namun begitu, permulaan konsep moden dan amalan perhutanan bandar di

Malaysia bermula pada tahun sekitar tahun 1980 an. Zakariya (1990) menyatakan

bahawa perkembangan perhutanan bandar di Malaysia bermula pada tahun 1973,

apabila usaha-usaha telah diambil oleh pihak kerajaan Malaysia melalui program

pengindahan bandar Kuala Lumpur dengan cara penanaman pokok-pokok disekitar

bandar. Kemusnahan alam sekitar yang membimbangkan menyebabkan pihak

berkuasa mengambil langkah-langkah tersebut.

Pada tahun 1986, konsep hutan bandar telah diaplikasikan di Bandar Kuala

Lumpur dengan tujuan untuk pengindahan bandar (Justice, 1986). Konsep hutan

bandar bagi Kuala Lumpur menyediakan semua elemen-elemen persekitaran luar

yang berkualiti seperti kebersihan dan kehijauan, pandangan yang menarik dan

mewujudkan persekitaran bandar yang bersih dan harmoni.

Pengindahan bandar Kuala Lumpur melalui konsep hutan bandar diterbitkan

dalam Rancangan Struktur Kuala Lumpur dengan menghasilkan panduan yang

bertujuan untuk membentuk konsep landskap dan untuk menentukan ciri-ciri serta

komponen yang sesuai bagi konsep hutan bandar untuk digunakan bagi mencapai

sebuah bandar yang mempunyai kemudahan landskap (Justice, 1986). Namun begitu,

Zakariya (1990) menjelaskan pandangan mengenai Rancangan Struktur Kuala

27

Lumpur lebih menekankan kepada konsep dan panduan penanaman pokok di bandar

iaitu meliputi perkara-perkara seperti:

• Penanaman tumbuhan teduhan

• Membangunkan tema-tema taman

• Pengindahan dan tumbuhan hiasan

• Penanaman di cerun

• Penanaman dan pengindahan di bahu jalan

• Litup bumi

Konsep hutan bandar yang diaplikasikan di Kuala Lumpur berasakan kepada

objektif iaitu bagi meningkatkan dan memperbaiki kualiti alam sekitar yang akan

mewujudkan persekitaran tempat tinggal dan kerja di bandar yang selesa dan

harmoni. Bagi memastikan usaha ini berjaya, beberapa langkah di ambil oleh pihak

berkuasa dengan mewujudkan jabatan yang dikenali sebagai Jabatan Rekreasi dan

Taman dengan tanggungjawab mengurus hal-hal yang berkenaan dengan hutan

bandar. Jabatan ini juga mempunyai peranan penting untuk menyediakan dan

mengarahkan program kesedaran awam, pendidikan dan lain-lain dalam bandar

Kuala Lumpur (Jutice, 1986).

Sehingga kini konsep hutan bandar masih diteruskan bagi memastikan

kawasan bandar terus diliputi kawasan hijau yang bukan sahaja berperanan secara

agen penstabil ekosistem hutan di bandar, malah menyediakan kemudahan sosial

iaitu aktiviti riadah da rekreasi kepada masyarakat secara berterusan. Pelbagai istilah

seperti green lung, garden city dan sebagainya diwujudkan,namun semua istilah

yang diwujudkan mempunyai matlamat dan tujuan yang sama seperti hutan bandar

iaitu untuk mengekalkan kawasan hijau dan meningkatkan kesedaran masyarakat

mengenai kepentingannya.

28

2.5 Perancangan Hutan Bandar Oleh Pihak Berkuasa Tempatan

Menyedari akan kepentingan hutan bandar dan peranan yang menyeluruh

kepada kehidupan manusia, pihak berkuasa tempatan berperanan dalam

membangunkan Hutan Bandar bagi memastikan kepelbagaian sumber memberi

manfaat kepada penduduk disekitar bandar. Perancangan dan perlaksanaan

pembangunan hutan bandar dibangunkan dalam konteks Tanah Lapang dan Rekreasi.

Berdasarkan kepada garispanduan dan piawaian prancangan kawasan tanah lapang

dan rekreasi (Jabatan Perancangan Bandar dan Desa, 1999), garispanduan ini

disediakan untuk merancang keperluan tanah lapang dan rekreasi untuk semua jenis

pembangunan.

Tanah Lapang dan rekreasi saling berkaitan kerana rekreasi merupakan

aktiviti ynag dijalankan diatas mana-mana tanah lapang dan digunakan untuk

beriadah. Pada peringkat negeri, perancangan menyeluruh dilakukan melalui

rancangan tempatan. Mengikut Subsyeksyen 12(3)A pula, penyediaannya adalah

bagi mengadakan rumusan dan perincian oleh PBPT mengenai cadangannya bagi

memajukan tanah, melindungi dan memperelok alam sekitar, memelihara topografi

semulajadi, memperelok lanskap, memelihara dan menanam pokok, mengadakan

tanah lapang, memelihara dan mengindahkan ciri dan rupa bangunan.

Selain itu, peranan yang dijalanakan oleh Jabatan Landskap dapat meningkatkan kualiti dan pemuliharaan kawasan rekreasi hutan bandar. Usaha yang dijalankan bukan sahaja untuk tujuan pengindahan malah menyediakan kemudahan rekreasi kepada penduduk sekitar serta memelihara alam semulajadi kawasan rekreasi.

29

Fungsi-fungsi yang dilakukan oleh Jabatan Landskap ialah perancangan dan pengurusan projek-projek landskap, merancang dan mengurus pelaksanaan projek-projek taman kanak-kanak dan taman-taman awam, memproses permohonan pelan-pelan lanskap, menyelenggara kemudahan padang/riadah, taman kanak-kanak dan taman-taman awam, menyelenggara lanskap jalan-jalan protokol kawasan plot-plot lanskap, menyelenggara pokok-pokok teduhan atau pokok-pokok utama di rezab-rezab jalan dan tanah-tanah rezab kerajaan, mengurus, mentadbir dan mengelola aktiviti taman-taman awam.

Berdasarkan kepada fungsi yang dijalankan oleh jabatan landskap dapat

disimpulkan bahawa peranan melindungi dan memelihara alam semulajadi masih

lagi kurang dan perlu diberi perhatian oleh masyarakat awam. Usaha-usaha

membangunkan hutan bandar sebagai lokasi rekreasi dan pemeliharaan alam

semulajadi mestilah dibantu oleh masyarakat awam yang secara keseluruhannya

menjadi pengguna dan penentu kepada pemeliharaan alam semulajadi. Pendekatan

yang sedang meluas digunakan oleh para penyelidik iaitu kaedah kesanggupan

membayar (WTP) boleh menjadi alat untuk mengetahui kesanggupan pengunjung

untuk menyumbang terhadap pembangunan alam semulajadi.

2.6 Penilaian Ekonomi Terhadap Hutan Bandar

Permintaan yang tinggi terhadap penggunaan kawasan Hutan Bandar sebagai

kawasan untuk aktiviti riadah dan rekreasi memerlukan satu penilaian khusus agar

sumber dan kemudahan yang disediakan dapat dimanfaatkan untuk generasi akan

datang. Namun begitu, usaha ini memerlukan kesanggupan dari masyarakat untuk

menyumbang nilai wang yang dapat membantu untuk menggerakkan dan

30

menambahbaik kawasan hutan bandar yang semakin penting kepada masyarakat kini

dan generasi akan datang.

Menurut Strenger A. et al (2009), kebanyakkan barangan dan perkhidmatan

yang terhasil dari hutan tidak mempunyai harga pasaran untuk menggambarkan

faedah yang dapat disediakan kepada masyarakat. Namun begitu, barangan awam

yang tidak mempunyai harga dalam pasaran ini iaitu rekreasi dan masa lapang,

kawasan tadahan dan lindungi sumber air mempunyai permintaan yang tinggi dalam

pasaran. Justeru itu, pendekatan yang dikenali sebagai Contingent Valuation Method

(CVM) atau kaedah penilaian kontingen adalah sesuai untuk mengukur nilai yang

sanggup dibayar oleh masyarakat terhadap sumber-sumber hutan bandar yang

semakin terhad.

2.6.1 Kaedah Penilaian Kontingensi (Contingent Valuation Method) dan Kesanggupan Untuk Membayar (Willingnesss To Pay WTP )

Kaedah penilaian kontingensi (CVM) merupakan satu kaedah yang telah

banyak dipraktikkan oleh pengkaji-pengkaji yang lepas. Kaedah ini digunakan untuk

menganggar nilai ekonomi semua jenis perkhidmatan ekosistem dan alam sekitar.

Ianya boleh digunakan bagi menganggarkan nilai guna dan nilai bukan guna (Abdul

Hamid Mar Iman et al, 2005). Berdasarkan kepada pendapat yang diutarakan oleh

Ajzen dan Driver (1992), CVM juga merupakan “alat untuk meletakkan sejumlah

nilai keatas barangan dan perkhidmatan yang mana pada kebiasaannya tiada tempat

dalam pasaran” (Zaiton Samdin, 2008).

Di dalam kaedah Penilaian Kontingen (Contingent Valuation Method),

konsep yang paling utama digunakan adalah kesanggupan membayar atau

Willingness To Pay (WTP). Kesanggupan membayar atau Willingness To Pay (WTP)

31

merupakan nilai yang paling maksimum yang sanggup dibayar oleh pengguna

terhadap barangan atau perkhidmatan. Secara khususnya, kesanggupan membayar

(WTP) merupakan sejumlah wang yang sanggup dan boleh seseorang pengguna

untuk membayar bagi membolehkannya terus menikmati kemudahan rekreasi yang

disediakan (McConnel, 1985).

Menurut Abdul Hamid Mar Iman et al (2005), kaedah penilaian kontingen

melibatkan soalselidik terhadap orang ramai secara langsung tentang berapa banyak

yang mereka sanggup bayar untuk perkhidmatan alam sekitar tertentu sama ada

menggunakan atau tidak menggunakan perkhidmatan berkenaan. Istilah bagi

“kontingen” digunakan kerana orang ramai diminta untuk menyatakan kesanggupan

mereka membayar yang berasaskan kepada scenario hipotetikal tertentu dan

gambaran tentang perkhidmatan alam sekitar berkenaan.

Penilaian kontingen adalah satu cara bagi menentukan nilai bukan guna alam

sekitar iaitu nilai yang tidak melibatkan pembelian pasaran dan tidak melibatkan

penyertaan secara langsung. Nilai yang sanggup dibayar juga dikenali sebagai nilai

“kegunaan pasif” iaitu apa-apa termasuklah fungsi asas sokongan kehidupan yang

berkaitan dengan ekosistem hinggalah kepada menikmati pemandangan dan

pengalaman merasai keunikan alam semulajadi.

Dalam pada itu juga, Contingent Valuation Method (CVM) adalah satu

kaedah yang digunakan untuk menilai semua jenis ekosistem dan perkhidmatan yang

berkaitan dengan persekitaran. Ia digunakan untuk menilai samaada penggunaan

secara langsung atau tak langsung. Dalam kajian CV, pengguna akan ditanya secara

langsung berapa jumlah yang mereka sanggup bayar untuk sesuatu perkhidmatan

yang berkaitan dengan persekitaran. Kaedah CV merupakan satu kaedah yang

memerlukan masa yang lama disamping melibatkan kos yang agak tinggi (Mohd

Azamrul, 2007).

32

Hasil kajian lepas, menunjukkan Penilaian Kontingen telah digunakan oleh

beberapa pengkaji seperti Darling (1973) menggunakan penilaian kontingen bagi

mengkaji nilai kemudahan taman hutan bandar dan Dwyer (1994) mengukur

kesanggupan membayar penduduk bagi pokok-pokok yang terdapat pada kawasan

rekreasi.

Di Guangzhou,China, kajian dilakukan dengan mengaplikasikan kaedah

penilaian kontingen bagi mengetahui nilai keatas perkhidmatan ekosistem bagi

kawasan rekreasi dan kemudahan di kawasan yang disediakan. Penggunaan kaedah

ini di China merupakan yang pertama bagi kajian secara empirikal. (Chen et.al.

2006). Kajian yang dilakukan oleh Tyrvainen et. al (1998), telah menggunakan

kaedah penilaian kontingen (CVM) keatas hutan Bandar bagi menganggarkan faedah

kawasan rekreasi yang merupakan taman rekreasi yang berada disekitar kawasan

kediaman.

Selain itu, menurut Tyrvainen et. al (1998), kaedah Contingent Valuation

(CV) atau penilaian kontingensi merupakan kaedah untuk menilai kesanggupan

untuk membayar. Kaedah ini dipraktikkan keatas penilaian terhadap aset alam

sekitar. Di dalam kajian, responden akan ditanya mengenai kesaggupan untuk

membayar bagi tujuan untuk memlihara dan meningkatkan kualiti alam sekitar.

Melalui kaedah ini, penyelidik boleh membuat anggaran nilai yang sanggup dibayar

dengan mengira nilai purata yang sanggup dibayar dan dibahagikan dengan jumlah

keseluruhan pengunjung atau responden yang ditemui.

Secara kebiasaannya, kajian yang melibatkan kaedah ini mempunyai tiga

jenis komponen iaitu deskrpsi mengenai nilai sesuatu barangan yang boleh

digambarkan oleh sesorang, persoalan mengenai kesanggupan untuk membayar

terhadap barangan alam sekitar dan soalan-soalan umum mengenai keprihatinan

terhadap isu barangan alam sekitar dan ciri-ciri demografi responden yang ditemui.

33

Kesanggupan membayar atau Willingness To Pay digunakan bagi

memperolehi nilai yang sanggup dibayar oleh responden dalam sesuatu kajian

menggunakan instrumen kajian seperti soalselidik. Oleh itu, instrumen kajian yang

digunakan bagi tujuan tersebut perlu menjelaskan secara terperinci mengenai definisi

sesuatu barangan alam sekitar yang hendak dikaji serta barangan yang akan dibayar

oleh responden perlulah jelas peneranganya (Bowman, et.al (2009).

Dalam pada itu, bagi menentukan kesanggupan membayar dan mendapatkan

nilai yang sanggup dibayar daripada responden, beberapa bentuk soalan yang boleh

digunakan sebagaimana yang terdapat pada kajian-kajian lepas. Berdasarkan kepada

prinsip dan format yang diutarakan oleh Garrod, et.al (1999), soalan boleh ditanya

dalam pelbagai cara iaitu soalan terbuka (open-ended question), soalan tertutup

(closed-ended question) dan soalan pilihan jawapan.

Kajian mengenai kesanggupan membayar yang dilakukan oleh Blomquist

et.al (1998) telah memilih soalan berbentuk pilihan jawapan dan soalan tertutup

(closed-ended question). Namun begitu, terdapat pelbagai pendapat mengenai format

yang paling sesuai untuk digunakan. Kelebihan soalan terbuka (open-ended question)

berbanding soalan tertutup (closed-ended question) adalah kerana anggaran nilai

yang sanggup dibayar adalah lebih tepat.Walaubagaimanapun, soalan tertutup

(closed-ended question) memberi kelebihan kepada responden kerana tidak perlu

berfikir panjang untuk menetapkan nilai yang sanggup dibayar (Hornsten et.al,

2000).

34

2.6.2 Langkah-Langkah Dalam Kajian Contingent Valuation

Berdasarkan kajian literatur, pengkaji telah mengenalpasti lima langkah yang

perlu dilakukan di dalam kajian Contingent Valuation (Mohd Azamrul, 2007).

Berikut adalah langkah-langkah tersebut:

2.6.2.1 Langkah 1

Mengenalpasti permasalahan yang hendak dikaji. Ini termasuklah

mengenalpasti apakah perkhidmatan yang hendak dinilai atau dikaji. Pengkaji juga

perlu mengenalpasti siapakah responden yang akan digunakan dalam kajian ini.

Dalam sesetengah kes, pengkaji perlu mengenalpasti kawasan kajian yang spesifik

untuk memudahkan kajian.

2.6.2.2 Langkah 2

Pada peringkat ini pengkaji perlu melihat kepada kaedah kajian yang akan

dijalankan. Pengkaji perlu mengenalpasti medium kajian yang akan digunakan

samaada melalui surat, telefon atau temuduga secara langsung. Pengkaji juga perlu

mengenalpasti saiz persampelan yang akan digunakan. Pengkaji juga perlu

mengenalpasti siapakah yang akan ditemuduga. Selain dari itu juga, pengkaji perlu

melihat kepada peruntukan kewangan.

2.6.2.3 Langkah 3

Pada peringkat ini, pengkaji perlu merekabentuk kajian yang akan dijalankan.

Ini merupakan bahagian yang paling penting dan paling sukar dalam proses kajian.

35

Pengkaji kemungkinan memerlukan masa yang panjang iaitu antara 6 bulan atau

lebih untuk menyelesaikan proses ini. Pada peringkat ini pengkaji akan membuat

ujian keatas soalan yang akan digunakan dalam kajian sebenar. Pada peringkat ini,

pengkajian akan memdapatkan maklumat penting berkenaan penambahbaikan yang

perlu dibuat sebelum kajian sebenar dijalankan.

2.6.2.4 Langkah 4

Kajian sebenar dijalankan. Pengkaji perlu memastikan sesi temuduga atua

kajian berjalan dengan lancar. Pengkaji perlu membuat semakan berdasarkan

perancangan yang telah dibuat.

2.6.2.5 Langkah 5

Merupakan peringkat terakhir dalam kajian Contingent Valuation. Pengkaji

perlu membuat analisis keatas data-data yang diperolehi dengan menggunkan kaedah

statistik. Pada peringkat ini, cara konservatif yang digunakan untuk responden yang

tidak menjawab dengan betul ialah dengan memberi nilai kosong.

2.7 Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi Kesanggupan Membayar Bagi Hutan Bandar

Kajian mengenai kesanggupan membayar telah banyak dilakukan oleh para

pengkaji. Kajian yang dilakukan bukan sahaja untuk mengetahui nilai yang sanggup

dibayar oleh responden malah untuk mengetahui faktor-faktor yang mendorong

pengunjung yang berkunjung ke kawasan rekreasi hutan bandar sanggup membayar.

36

Sebagaimana yang dibuktikan kajian lepas, kesanggupan membayar banyak

dikaji berdasarkan kepada faktor-faktor profil pengunjung ke Hutan Bandar.

Antaranya adalah pendapatan bulanan, pendidikan, umur dan jantina. Namun

terdapat kepelbagaian hasil penemuan yang membuktikan kaitan faktor tersebut

dengan kesanggupan membayar.

2.7.1 Ciri-ciri Demografi

Secara teorinya, taraf pendidikan dan pendapatan bulanan adalah faktor

utama bagi seseorang untuk membayar atau menyumbang untuk sesuatu bayaran

yang dikenakan. Ini kerana kemampuan dan pengetahuan yang tinggi akan

menentukan kesanggupan membayar juga adalah tinggi. Ini dapat dijelaskan oleh

kajian yang dilakukan oleh Amirnejad (2006) mengenai kajian beliau mendapati

pendapatan merupakan faktor utama yang menyumbang kepada kesanggupan

membayar oleh pengunjung. Begitu juga dengan taraf pendidikan menunjukkan

perkaitan yang positif melalui hasil kajian yang dilakukan oleh beliau.

Selain itu, Bowker et. al (1999) juga mempunyai pendapat yang sama dengan

menyatakan bahawa individu yang mempunyai taraf pendidikan yang tinggi adalah

lebih cenderung dilihat untuk menyokong dan sanggup membayar sebarang bayaran

masuk yang dikenakan bagi tujuan pemeliharaan alam semulajadi. Penemuan hasil

kajian oleh Pradeep Chaudry (2006), menjelaskan bahawa taraf pendidikan dan

pendapatan isirumah mempunyai hubungan yang positif dengan kesanggupan

membayar. Ini kerana, masyarakat yang berpendidikan mempunyai kesedaran

terhadap alam semulajadi yang lebih tinggi.

Sebaliknya, melalui kajian yang dijalankan didapati umur dan jantina tidak

menjadi faktor kepada kesanggupan membayar oleh pengunjung. Ini dijelaskan

37

dalam beberapa kajian lepas tetapi dakwaan ini masih belum lagi disimpulkan akan

ketepatannya (More et.al, 2000). Menurut Bowker et.al (1999), secara teorinya

faktor jantina tidak berkaitan langsung dengan kesanggupan seseorang untuk

sanggup membayar.

Kenyataan ini dikukuhkan lagi dalam kajian yang dilakukan oleh Teal dan

Loomis (2000), mereka mendapati tiada hubungan langsung antara jantina dengan

kesanggupan membayar seseorang. Bagi mereka, jantina bukanlah faktor yang

mempengaruhi kesanggupan membayar seseorang individu

2.7.2 Corak Kunjungan, Pengalaman dan Faktor Persekitaran

Pengalaman berkunjung ke hutan bandar merupakan salah satu faktor yang

perlu diambilkira bagi mengetahui kesanggupan pengunjung untuk membayar.

Menurut Chen et. al, (2006), kesanggupan membayar dikalangan penduduk sekitar

adalah berasaskan kepada rutin harian dan kekerapan menggunakan kawasan hijau

dikawasan sekitar. Berdasarkan kepada kajian-kajian yang lepas, terdapat faktor-

faktor lain yang boleh menjadi penentu kepada kesanggupan membayar iaitu

bilangan ahli atau isirumah, jarak kawasan kediaman yang menjadi faktor penting

yang mempengaruhi kesanggupan membayar (Bowman, et.al (2009).

Selain itu, persekitaran kawasan hutan bandar penentu kepada kesanggupan

membayar. Hasil kajian yang dilakukan di Guangzhou mendapati kesanggupan

membayar perlu meliputi beberapa aspek pada kawasan kajian. Iaitu, pengkaji

berpendapat kajian di Guangzhou adalah berbeza dengan kajian yang dilakukan di

Barat. Pertama, terdapat ciri-ciri kawasan hijau yang berbeza di Guangzhou iaitu dari

segi spesis, struktur, pokok-pokok teduahan dan kos senggara. Kedua, latarbelakang

budaya masyarakat Guangzhou yang mungkin berbeza terhadap pandangan

38

mengenai perkhidmatan terhadap kawasan hijau. Akhir sekali, kesedaran penduduk

mengenai kemampuan membayar akan mempengaruhi kesanggupan untuk

membayar (Chen et, al. 2006).

2.8 Rumusan

Berpandukan kepada ulasan literatur yang telah dibincangkan, secara

keseluruhannya dapat diketahui secara ringkas definis hutan bandar. Selain itu,

pelbagai peranan dan faedah Hutan Bandar diketengahkan oleh pengkaji-pengkaji

lepas bagi menjelaskan akan pentingnya sumber hutan bandar kepada masyarakat

sekitar. Kepentingan ini boleh dinilai melalui kaedah Penilaian Kontingen atau

Contingent Valuation Method (CVM) yang sesuai untuk menentukan nilai yang

sanggup dibayar oleh pengguna hutan bandar. Ini kerana, sumber yang terhad ini

sukar untuk diperolehi tanpa pemeliharaan dan penyelenggaraan kawasan hutan

bandar.

BAB 3

HUTAN BANDAR DI DAERAH JOHOR BAHRU

3.1 Pengenalan

Secara keseluruhannya, kajian ini dilakukan di Daerah Johor Bahru yang

meliputi dua kawasan hutan bandar yang telah dipilih sebagai kawasan kajian iaitu

Taman Rekreasi Awam Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT.

Kedua-dua, Hutan Bandar ini dibawah pentadbiran yang berbeza iaitu Majlis

Bandaraya Johor Bahru (MBJB) dan Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah

(MPJBT).

Hutan Bandar merupakan salah satu aset penting dalam mewujukan sebuah

masyarakat bandar yang sihat dan menghargai alam semulajadi. Pemeliharaan

kawasan hijau amat penting kerana mempunyai nilai guna dan nilai bukan guna yang

perlu diberi perhatian dan dipelihara. Kepelbagaian fungsi, peranan dan faedah

Hutan Bandar, telah memerlukan beberapa penilaian tertentu supaya kualiti alam

semulajadi yang ada tidak dibiarkan berkurangan begitu sahaja.

40

3.2 Kawasan Kajian

Johor merupakan sebuah negeri yang terletak di selatan Semenanjung

Malaysia. Negeri Johor mempunyai tiga daerah utama iaitu Daerah Johor Bahru,

Daerah Pontian dan Daerah Kota Tinggi. Johor Bahru terletak di posisi yang amat

istimewa dan strategik di Selatan Semenanjung Malaysia. Ia menjadi pintu masuk

paling popular dari selatan sehingga mendapat jolokan "The Southern Gateway to

Peninsular Malaysia". Dipinggiri oleh dua perairan penting di rantau Asia Tenggara,

Selat Tebrau di bahagian Selatan yang turut memisahkannya daripada kota

Singapura.Perairan Laut Cina Selatan pula berada di sebelah timur Bandar raya Johor

Bahru menikmati iklim tropika dengan perubahan suhu harian daripada 24C hingga

32C.

Pada keseluruhannya keadaan topografi Johor Bahru adalah mendatar dan

beralun dengan ketinggian paras muka buminya berada pada 200 meter melebihi

paras laut manakala kawasan terendah pula adalah 2 meter di atas paras laut.Sungai

utama yang merintangi bandar raya Johor Bahru adalah Sungai Segget sepanjang

kira-kira 7 kilometer yang bermula daripada lima hulu. Johor Bahru dihubungkan

dengan bandar-bandar di negara ini melalui rangkaian jalan raya serta pengangkutan

udara. Jarak antara Johor Bahru dengan kota raya Kuala Lumpur adalah lebih kurang

375 kilometer dan hanya kira-kira 1.5 km dengan kota raya Singapura yang

dihubungkan oleh tambak Johor.

41

Sumber: Majlis Bandaraya Johor Bahru, 2009.

Rajah 3.1: Kedudukan Negeri Johor dalam Semenanjung Malaysia

Daerah Johor Bahru mempunyai mempunyai beberapa kawasan pentadbiran

pihak berkuasa tempatan. Merujuk kepada Rancangan Tempatan Daerah Johor Bahru

2020 (2005), keluasan bagi Daerah Johor Bahru adalah 181,776 hektar dengan

populasi penduduk seramai 1,698,712 orang. Bagi kajian ini, hanya dua kawasan

pihak berkuasa tempatan yang menjadi tumpuan kajian iaitu bagi kawasan

pentadbiran Majlis Bandaraya Johor Bahru dan Majlis Perbandaran Johor Bahru

Tengah. Kedua-dua kawasan ini mempunyai lokasi hutan bandar yang menjadi lokasi

untuk kajian ini dilakukan (Rujuk Rajah 3.2). Lain-lain kawasan pentadbiran pihak

berkuasa tempatan yang berada dibawah daerah ini adalah Majlis Perbandaran Kulai,

Pihak Berkuasa Tempatan Pasir Gudang dan PBPT Daerah Johor Bahru.

42

Sumber: Rancangan Tempatan Daerah Johor Bahru 2002-2020, 2005.

Rajah 3.2: Kawasan Pentadbiran PBT Di Daerah Johor Bahru

3.2.1 Latarbelakang Majlis Bandaraya Johor Bahru

Majlis Bandaraya Johor Bahru (MBJB) merupakan pentadbiran utama bagi

Johor Bahru. Sejarah perkembangan Majlis Bandaraya Johor Bahru bermula pada

tahun 1933 apabila Jabatan Lembaga Bandaran ditubuhkan, seterusnya dinaikkan

taraf ke Majlis Bandaran pada tahun 1950. Pada 1 April 1977, Majlis Bandaran

dinaiktaraf ke Majlis Perbandaran dan seterusnya Majlis Bandaraya Johor Bahru

pada 1994. Keluasan kawasan bagi pentadbiran Majlis Bandaraya Johor Bahru

berdasarkan kepada Rancangan Tempatan Daerah Johor Bahru adalah 20,642 hektar

dengan populasi penduduk 541,945 orang. Kawasan pentadbiran MBJB merangkumi

kawasan bagi Daerah Sentral, Pelangi, Permas Jaya, Pandan, Majidee, Kankar

Tebrau, Kempas, Larkin, Tampoi, Tasek Utara, Pasir Pelangi dan beberapa kawasan

lain.

43

3.2.2 Latarbelakang Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah

Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah adalah sebuah majlis tempatan yang telah di tubuhkan pada tahun 1953. Bermula dari sebuah pusat pentadbiran kecil yang kemudiannya digabungkan menjadi Majlis Tempatan, kini Johor Bahru Tengah telah mencipta sejarah sekali lagi apabila diisytiharkan sebagai sebuah pihak berkuasa tempatan bertaraf Perbandaran. Keluasan Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah adalah 52,217 hektar. MPJBT dibahagikan kepada 2 zon utama iaitu Zon Timur dan Zon Barat yang mana kedua-dua zon ini merangkumi kawasan ulu tiram, masai, plentong, skudai, Lima kedai, Gelang Patah, Kangkar Pulai dan Ulu Choh dengan jumlah penduduk seramai 697,034 orang.

3.3 Hutan Bandar Johor Bahru

Hutan Bandar Johor Bahru merupakan kawasan hutan bandar yang dipilih

sebagai kawasan kajian. Terdapat beberapa perkara yang dibincangkan oleh pengkaji

iaitu latarbelakang kawasan kajian, objektif kajian, fasa pembangunan hutan bandar,

tarikan semulajadi dan kemudahan yang disediakan serta pengurusan hutan bandar.

3.3.1 Latarbelakang Kawasan Kajian

Taman Rekreasi Hutan Bandar berperanan sebagai sebuah taman rekreasi

awam dengan persekitaran yang cantik dan menarik dengan serta terdapat beberapa

buah tasik semulajadi dan struktur bentuk muka bumi semulajadi. Hutan Bandar ini

44

menjadi aset semulajadi yang penting kepada penduduk bandaraya Johor Bahru.

Hutan Bandar meliputi kawasn seluas 50 ekar (20 hektar) yang terletak di pertemuan

Jalan Tasek Utara dan Yahya Awal, Johor Bahru iaitu kira-kira 1.5 dari pusat

bandaraya.

Sumber: Jabatan Landskap, Majlis Bandaraya Johor Bahru, 2004

Rajah 3.3: Pelan lokasi Hutan Bandar Johor Bahru.

Pembangunan Hutan Bandar diilhamkan sejak tahun 1987 dan mula

dilaksanakan pada tahun 1992. Konsep perancangan dan rekabentuk berteraskan

struktur topografi, sumber air, flora dan fauna yang diadun dengan ruang-ruang

aktiviti serta kemudahan secara bersepadu. Ia berkonsepkan ”Taman Rekreasi

Keluarga” dalam suasana alam semulajadi yang nyaman, selesa dan harmoni.

Pembangunan kawasan ini bermula pada tahun 1993 oleh Majlis Perbandaran Johor

Bahru bertujuan untuk menyediakan kemudahan rekreasi dan riadah untuk pelbagai

lapisan penduduk Johor Bahru.

45


Rajah 3.4 : Pelan Tapak Hutan Bandar Johor Bahru

3.3.2 Objektif Pembangunan Hutan Bandar Johor Bahru

Terdapat beberapa objektif utama yang menjadi halatuju pembangunan Hutan

Bandar sebagai sebuah kawasan rekreasi yang berasaskan sumber semulajadi iaitu:

a) Menyediakan kawasan rekreasi dan riadah

b) Mewujudkan suasana dan persekitaran ceria dan harmoni

c) Mempertingkatkan kualiti kehidupan warga bandaraya

d) Menyediakan aktiviti rekreasi keluarga

e) Sebagai model pembangunan landskap

46

3.3.3 Konsep Pembangunan Dan Rekabentuk Hutan Bandar Johor Bahru

Pembangunan kawasan Hutan Bandar Johor Bahru menerapkan konsep dan

rekabentuknya yang tersendiri. Konsep pembangunan hutan bandar adalah

berteraskan konsep pemuliharaan alam sekitar bagi memastikan sebuah taman

rekreasi dengan persekitaran yang menghijau lengkap dengan nilai estetika serta

pemandangan semulajadi yang indah dan nyaman. Selain itu, konsep pembangunan

Hutan Bandar Johor Bahru mengekalkan rupabentuk asal muka bumi dan

meminimakan penebangan pokok bagi mengekalkan keindahan semulajadi kawasan

berkenaan. Faktor kemudahsampaian, elemen air, pokok sedia ada, aktiviti dan

kualiti pemandangan dijadikan sebagai potensi pembangunan bersepadu yang

bersesuaian.

Rekabentuk pembangunan juga bercirikan unsur-unsur tradisional setempat

dan tropika. Ini dapat menghasilkan satu identiti dan imej rekabentuk tersendiri

mengikut kesesuaian fungsinya. Pada masa yang sama, aspek-aspek persekitaran

diberikan tumpuan khusus supaya bangunan dan ruang luar saling berinteraksi bagi

mewujudkan kesinambungan, persekitaran yang selesa dan kondusif kepada

pengguna dan pengunjung.

3.3.4 Fasa Pembangunan Hutan Bandar Johor Bahru

Pembangunan Hutan Bandar Johor Bahru dilaksanakan secara berperingkat

bagi memastikan alam semulajadi kawasan tersebut terus dipelihara dan

mengurangkan risiko-risiko yang boleh menganggu ekosistem hutan tersebut. Rajah

3.5 dan Jadual 3.1 iaitu Fasa Pelan Induk Pembangunan Hutan Bandar dan Fasa

Pembangunan Hutan Bandar Johor Bahru.

47

FASA 2 TAPAK

PERKHEMAHAN

FASA 1

FASA 4 RUMAH JOHOR

FASA 5 TAMAN EKOLOGI

FASA 4 TAMAN ORKID


Rajah 3.5: Fasa Pelan Induk Pembangunan Hutan Bandar

Jadual 3.1: Fasa Pembangunan Hutan Bandar Johor Bahru.

Komponen

Fasa Pertama

• Siap : November 1993 • Komponen : :Gerai Atap Belian - 16 unit

:Tempat Letak Kenderaan :Tasik :Bangunan Pengurusan dan kelengkapan :Tandas :Landskap (Lembut dan Kejur

Fasa Kedua

• Mula : Mei 1993 • Siap : Oktober 1994 • Komponen : Kawasan Tapak Perkhemahan

Dewan Serbaguna Surau / Chalet Tandas / Bilik Mandi Dapur dan Tapak BBQ Menara Tinjau Landskap (Lembut dan Kejur)

48

Fasa Ketiga

• Mula : Mac 1997 • Siap : Oktober 1998 • Komponen : Permainan Kanak-Kanak

Pavilion Kiosk Tandas Wakaf Laman Air Laman Hijau Tapak Senaman Jogging Treck Landskap Lembut dan Kejur

Fasa Keempat

• Keluasan : 10ekar. • Mula : Oktober 2001 • Siap : April 2003 • Komponen : Kawasan Pameran Orkid Gerai Jualan Cenderamata dan Orkid Pusat Maklumat Galeri Orkid Tapak Semaian Wakaf dan Kemudahan Asas

Fasa kelima

• Status : Penyediaan Pelan • Komponen : Kawasan Pemerhatian

Laluan Denai Jaluran Hijau

Sumber: Jabatan Landskap Majlis Bandaraya Johor Bahru, 2004.

3.3.5 Tarikan Semulajadi Hutan Bandar Johor Bahru

Sebagaimana yang telah diketahui, hutan bandar merupakan kawasan rekreasi

yang dibangunkan dengan mengekalkan dan mewujudkan suasana semulajadi

kawasan asal. Di Hutan Bandar Johor Bahru, tarikan semulajadi yang utama adalah

tasik dan tumbuhan-tumbuhan hijau yang menjadi teduhan dan mencantikkan

pemandangan kawasan hutan bandar. Ditambah pula dengan kepelbagaian landskap

lembut dan kejur yang menghiasai kawasan sekitar taman ini.

49

Tarikan semulajadi hutan bandar ini adalah untuk menepati konsep

pembangunan yang telah dirancang dan selaras dengan tema hutan bandar iaitu

Kearah Pembentukan Bandar dalam Taman. Tarikan semulajadi ini merupakan aset

penting kepada pembangunan hutan bandar.

Foto 3.1: Pokok-pokok dan tasik yang terdapat di dalam kawasan Hutan Bandar

Johor Bahru.

Gabungan antara tumbuhan semulajadi dan landskap kejur dan lembut dapat

mengekalkan ciri-ciri hutan bandar yang diliputi oleh tumbuhan hijau yang banyak

memberi faedah dan manfaat kepada pengunjung dan penduduk sekitar. Ditambah

pula dengan laluan track jogging disekitar kawasan tasik . (Rujuk GambarFoto 3.2)

50

Foto 3.2: Susunan landskap taman dan tumbuhan hijau sekitar tasik dan laluan

berjogging.

3.3.6 Kemudahan di Hutan Bandar Johor Bahru

Berdasarkan kepada objektif pembangunan hutan bandar iaitu menyediakan

aktiviti rekreasi keluarga, pelbagai kemudahan rekreasi dan kemudahan asas telah

disediakan kepada pengunjung. Pengunjung dapat meluangkan masa dengan

kemudahan yang disediakan dalam suasana persekitaran semulajadi yang terus

dikekalkan.

Kemudahan yang disediakan kepada pengunjung merangkumi kemudahan

taman permainan untuk kanak-kanak, laman air, wakaf-wakaf, laluan refleksiologi

dan laluan untuk berjongging dan bersiar-siar disekitar Hutan Bandar dan menara

tinjau. Terdapat juga kemudahan yang disediakan dikenakan bayaran tertentu seperti

tapak perkhemahan dan chalet. Kemudahan terdapat di Hutan Bandar Johor Bahru

ini dibangunkan secara berperingkat supaya dapat meminimumkan penebangan

pokok dan mengurangkan pencemaran pada kawasan sekitar.

51

Foto 3.3: Laman Permainan untuk Kanak-kanak dan Laman air untuk kanak-kanak

Laman permainan kanak-kanak dan laman air juga terdapat di Hutan Bandar

Johor Bahru yang sering digunakan oleh pengunjung yang berkunjung ke Hutan

Bandar. Kepelbagaian kemudahan yang disediakan membolehkan pengunjung

memilih dan memanfaatkan masa sepenuhnya di Hutan Bandar dan ditambah pula

dengan persekitaran yang bersih dan selamat.

Foto 3.4: Wakaf dan laluan refleksiologi

52

Terdapat banyak ruang beristirehat disediakan untuk kemudahan kepada

pengunjung. Selain itu, laluan refleksiologi memberi kemudahan kepada golongan

yang tidak memilih aktiviti berjogging untuk beriadah. Kemudahan yang disediakan

ditambah dengan persekitaran yang teduh dan hijau.

Foto 3.5 : Tapak Perkhemahan dan Chalet

Foto 3.6: Menara Tinjau

53

Pada kebiasaannya, tapak perkhemahan dan chalet dikenakan bayaran dan

digunakan oleh pengunjung yang terdiri daripada para pelajar sekolah dan agensi

awam dan swasta yang menjalankan program di Hutan Bandar Johor Bahru (Rujuk

Foto 3.5). Sementara itu, kemudahan menara tinjau menjadi salah satu daya tarikan

kepada kunjungan pengunjung.

3.3.7 Pengurusan dan Pentadbiran Hutan Bandar Johor Bahru

Pengurusan dan pentadbiran Hutan Bandar Johor Bahru dilaksanakan

sepenuhnya oleh Majlis Bandaraya Johor Bahru (MBJB). MBJB merupakan sebuah

pihak berkuasa tempatan yang diberikan kuasa dibawah Akta Kerajaan Tempatan

1976 (Akta 171)

Pengurusan dan perancangan Hutan Bandar yang dipertanggunjawabkan

kepada Jabatan Landskap. Jabatan Landskap melaksanakan fungsi-fungsi seperti

berikut:

a) Perancangan dan pengurusan projek-projek landskap.

b) Merancang dan mengurus pelaksanaan projek-projek taman kanak-kanak dan

taman-taman awam.

c) Memproses permohonan pelan-pelan lanskap.

d) Menyelenggara kemudahan padang/riadah, taman kanak-kanak dan taman-

taman awam.

e) Menyelenggara lanskap jalan-jalan protokol kawasan plot-plot lanskap.

f) Menyelenggara pokok-pokok teduhan/pokok-pokok utama di rezab-rezab

jalan dan tanah-tanah rezab kerajaan.

g) Mengurus, mentadbir dan mengelola aktiviti taman-taman awam.

54

3.4 Hutan Bandar Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT)

Lokasi kedua kajian adalah Hutan Bandar Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah.

Hutan Bandar ini mempunyai ciri-ciri hutan bandar yang berbeza. Oleh itu, pengkaji

membincangkan keseluruhan mengenai kawasan kajian ini yang merangkumi

latarbelakang kajian, objektif kajian, konsep pembangunan, fasa pembangunan dan

lain-lai yang berkaitan.

3.4.1 Latarbelakang Kawasan Kajian

Hutan Bandar MPJBT berada pada bawah pentadbiran Majlis Perbandran

Johor Bahru Tengah (MPJBT). Hutan Bandar MPJBT ini mula dibangunkan sekitar

tahun 2006. Pada peringkat awal pembangunan dilaksanakan oleh pihak pemaju dan

diserahkan semula kepada MPJBT untuk pembangunan kawasan tersebut. Kawasan

ini terletak kira-kira 13km dari pusat Bandaraya Johor Bahru dan hanya 2km jarak

perjalanan dengan menggunakan Lebuhraya Skudai. Kawasan pembangunan

disekitar Hutan Bandar adalah terdiri beberapa kawasan perumahan iaitu Taman

Universiti, Taman Sri Orkid, Taman Mutiara Rini, Taman Harmoni 2, Taman Skudai

Baru dan Taman Damai Jaya

Kawasan Hutan Bandar MPJBT mempunyai keluasan kira-kira 64 ekar

termasuk pembangunan sedia ada dengan keluasan kawasan yang akan dibangunkan

adalah 40 ekar. Pembangunan kawasan rekreasi Hutan Bandar MPJBT ini adalah

dengan menekankan aspek pembangunan landskap. Pembangunan landskap Taman

Hutan Bandar MPJBT dibangunkan sebagai sebuah pusat pelancongan kepada orang

ramai dan pendududk terutamanya bagi aktiviti riadah.

55

Lokasi cadangan yang terletak berhampiran dengan pusat bandar Johor Bahru

dan juga berdekatan dengan Lapangan Terbang Senai akan menjadikan taman ini

sebagai tempat persinggahan sambil beriadah yang strategik sebagai pusat tumpuan.

Taman ini berpotensi sebagai Taman Hutan Bandar yang bersesuaian dengan

aktiviti-aktiviti formal dan tidak formal. Taman ini juga berpotensi menjadikan

Taman Hutan bandar ini sebagai Taman yang mempunyai identiti yang tersendiri

Lokasi Hutan Bandar MPJBT

Sumber: Jabatan Landskap Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah, 2007. Rajah 3.6 : Lokasi Hutan Bandar MPJBT

3.4.2 Objektif Pembangunan Hutan Bandar MPJBT

Terdapat beberapa objektif utama yang menjadi halatuju pembangunan hutan

bandar sebagai sebuah kawasan rekreasi yang berasaskan sumber semulajadi iaitu:

56

a) Menjadikan Taman Hutan Bandar Mutiara Rini ini sebagai sebuah kawasan

rekreasi yang unggul di kawasan Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah

dan menjadikan ia sebagai pusat tumpuan orang ramai untuk beriadah.

b) Dapat meningkatkan taraf kehidupan penduduk tempatan dan menambah

serta menjana sumber ekonomi negeri.

c) Menaik taraf landskap sedia ada untuk memberi lebih kesan estetika yang

lebih menarik sebagai daya tarikan pelancongan untuk tujuan riadah bagi

pelbagai golongan.

d) Berfungsi sebagai sebuah mercu tanda, taman Hutan Bandar Mutiara Rini ini

akan menjadi pusat pelancongan dan pusat riadah kepada para pengunjung

dan pencinta alam dan kecantikan semulajadi.

e) Berfungsi sebagai kawasan yang menyediakan pelbagai aktiviti secara rasmi

ataupun tidak secara rasmi bagi kawasan Dataran MPJBT

3.4.3 Konsep Pembangunan Dan Rekabentuk Hutan Bandar MPJBT

Bagi memenuhi matlamat dan objektif pembangunan kawasan Hutan Bandar

MPJBT, konsep pembangunan landskap yang diterapkan di dalam kawasan Taman

Hutan Bandar MPJBT adalah dengan mengenengahkan konsep Gambir dan Tepak

Sireh. Tepak sireh dan gambir merupakan antara elemen penting dalam adat Melayu

ketika meraikan sesuatu upacara seperti adat meminang, adat ketika datang

bertandang dan sebagainya. Rekabentuk yang dicadangkan lebih mengenengah

kepada rekabentuk kontemporari (semasa).

57

Sumber: Jabatan Landskap Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah, 2007.

Rajah 3.7: Konsep Rekabentuk Landskap Hutan Bandar MPJBT

3.4.4 Fasa Pembangunan Hutan Bandar MPJBT

Sebagaimana pembangunan kawasan rekreasi lain, Hutan Bandar MPJBT

juga melalui beberapa fasa pembangunan bagi memastikan konsep dan rekabentuk

yang telah dirancang memenuhi ciri-ciri yang dikehendaki. Namun begitu, fasa

pembangunan yang dirancang hanya berada pada fasa pertama, kedua dan ketiga

sahaja. Fasa pembangunan Hutan Bandar MPJBT dilihat pada Rajah 3.8.

58

Sumber: Jabatan Landskap Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah, 2007.

Rajah 3.8: Fasa Pembangunan Hutan Bandar MPJBT

3.4.5 Tarikan Semulajadi dan Kemudahan Hutan Bandar MPJBT

Pembangunan Hutan Bandar MPJBT yang dibangunkan oleh MPJBT

merupakan kawasan rekreasi yang dibangunkan berasaskan kepada objektif dan

matlamat untuk menyediakan kawasan rekreasi kepada penuduk sekitar dan menjadi

tumpuan pelancong untuk pada masa depan.

Justeru itu, pelbagai tarikan semulajadi yang disediakan dan yang

dibangunkan dikekalkan di dalam kawasan hutan bandar ini. Di samping itu,

kemudahan untuk pengunjung yang berkunjung juga disediakan bagi membolehkan

pelbagai aktiviti rekreasi dijalankan. Tarikan yang terdapat di Hutan Bandar MPJBT

adalah terdapat kepelbagaian landskap, kemudahan aktiviti rekreasi yang pelbagai,

kawasan lapang bagi aktivti bermain layang-layang.

59

Pada masa kini, kemudahan rekreasi boleh digunakan oleh pengunjung yang

berkunjung ke Hutan Bandar MPJBT adalah seperti laman permainan kanak-kanak

dan laluan track jogging. Selain itu, terdapat juga peralatan bersenam yang

disediakan di beberapa lokasi terpilih dalam kawasan Hutan Bandar MPJBT.

Foto 3.7 : Laman Permainan Kanak-kanak dan laluan Track Jogging

Foto 3.8: Peralatan senaman dan wakaf

Hutan Bandar MPJBT merupakan kawasan rekreasi awam yang masih baru

dan masih terdapat beberapa pembangunan yang sedang dijalankan. Namun begitu,

60

tarikan alam semulajadi dikekalkan iaitu tumbuh-tumbuhan hijau yang meliputi

seluruh kawasan dan terdapat sebuah tasek dengan terdapat anjung untuk pengunjung

beristirehat dan menikmati pemandangan keseluruhan kawasan tersebut.

Foto 3.9: Kemudahan senaman dan Tasik dan Anjung

Gambar 3.10 : Arboretum Buah-Buahan

61

3.4.6 Pengurusan dan Pentadbiran Hutan Bandar MPJBT

Jabatan Landskap dan Rekreasi diwujudkan pada 1 Jun 2000. Tujuan

penubuhan pada peringkat awal adalah untuk menyatukan aktiviti-aktiviti landskap

di bawah satu pentadbiran yang sebelum ini dibawah jabatan-jabatan yang lain.

Dengan cara ini, aktiviti-aktivit landskap MPJBT dapat diselaraskan supaya

perkhidmatan pembangunan landskap yang lebih menyeluruh untuk masyarakat

dapat dilaksanakan. Berikut terdapat piagam pelanggan yang menjadi panduan

kepada pihak pentadbiran:

1. Kami berjanji akan memberikan perkhidmatan kemudahan pengindahan dan

rekreasi demi untuk meningkatkan persekitaran hidup yang bersih, indah dan

selesa

2. Kami berjanji untuk memandu dan mengawal pembangunan landskap melalui

perlaksanaan kawalan pembangunan landskap, peraturan dan menggunapakai

garispanduan landskap Negara demi mewujudkan sebuah perbandaran yang

indah dan sejahtera

3. Kami berjanji untuk memelihara keseimbangan antara pembangunan dengan

alam sekitar melalui perlaksanaan aktiviti landskap yang berkualiti dalam

setiap aktiviti pembangunan landskap yang dijalankan

4. Kami berjanji untuk merancang dan membangunkan taman awam, kawasan

lapang, jalan-jalan uatama yang bermutu dan berdaya maju

5. Kami berjanji untuk mengingkatkan kesedaran awam, kepakaran dan

pengetahuan dalam pembangunan dan pengurusan landskap

6. Kami berjanji untuk menyelesaikan setiap permasalahan dan aduan yang

berkaitan pembangunan landskap demi memenuhi keperluan dan kehendak

pelanggan

62

3.5 Rumusan

Bagi setiap hutan bandar di Daerah Johor Bahru ini mempunyai daya tarikan

dan kelebihan tersendiri bagi menjadikan kawasan tersebut sebagai kawasan rekreasi

dan pada masa yang sama memberi pendedahan kepada pengunjung untuk

mendekatkan diri dengan alam semulajadi. Perbezaan kemudahan dan sumber-

sumber pada setiap lokasi hutan bandar ini menjadikan kajian menjadi lebih menarik

untuk dikaji. Semenatara itu, lokasi kajian ini mampu menjadi lokasi pelancongan

memandangkan potensi yang terdapat pada hutan bandar sentiasa ditingkatkan dari

masa ke semasa.

BAB 4

ANALISIS KAJIAN

4.1 Pengenalan

Analisis kajian adalah bahagian yang penting bagi menganalisis semua

maklumat yang diperolehi sepanjang kajian dijalankan. Maklumat yang diperolehi

untuk dianalisis untuk mengetahui sama ada hasil kajian dapat menjawab persoalan

kajian dan objektif yang dibina. Secara ringkas, kaedah pengumpulan data yang

merangkumi kaedah pensampelan dan instrumen yang digunakan bagi memperolehi

maklumat juga dijelaskan pada bahagian ini. Sebelum kajian sebenar dilakukan,

kajian rintis (pilot survey) juga dilakukan oleh pengkaji.

Sebagaimana yang telah dijelaskan pada Bab 3, kajian ini melibatkan dua

lokasi kajian iaitu Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT. Pengkaji

memilih dua lokasi ini kerana didapati terdapati kedua-dua lokasi ini mempunyai

ciri-ciri dan konsep hutan bandar yang tersendiri. Selain itu, perletakkan lokasi yang

berbeza juga akan memberi gambaran yang berbeza kepada hasil kajian. Dalam

kajian ini, sebanyak 200 borang soalselidik telah diedar di dua kawasan kajian

64

dengan masing-masing sebanyak 100 borang soalselidik telah diedar di Hutan

Bandar Johor Bahru dan 100 borang soalselidik bagi Hutan Bandar MPJBT.

4.2 Kajian Rintis

Sebelum menjalankan kajian sebenar dilapangan, pengkaji terlebih dahulu

menjalankan kajian rintis. Kajian rintis (pilot survey)merupakan kajian yang

dilakukan bagi mengetahui tahap kebolehpercayaan soalan yang akan digunakan

sebagai alat untuk mengumpul data primer. Di dalam kajian rintis ini, pengkaji telah

mengedarkan sebanyak 10 borang soalselidik kepada pengunjung di Hutan Bandar

MPJBT yang dipilih secara rawak. Hasil kajian rintis mendapati sebahagian kecil

soalan perlu diubah kerana timbul kekeliruan dikalangan responden yang menjawab.

4.3 Dapatan Kajian

Hasil kajian yang dilakukan dilapangan iaitu Hutan Bandar Johor Bahru dan

Hutan Bandar MPJBT di analisis bagi melihat perbandingan bagi kedua-dua kawasan

tersebut. Analisis dibahagikan kepada analisis deskriptif dan analisis inferensi.

Semua pengujian akan dijalankan pada tahap keyakinan 95% (α = 0.05). Semua data-

data yang telah diperolehi dibincangkan dan dihuraikan dalam beberapa aspek yang

tertentu dan objektif kajian sentiasa dirujuk agar pencapaian matlamat adalah seiringi

dengan persoalan kajian yang dibentukkan. Soalselidik yang dianalisis adalah

mengikut bahagian-bahagian seperti berikut:

i. Analisis terhadap profil pengunjung.

ii. Analisis Corak Penggunaan Pengunjung

65

iii. Analisis Kesedaran pengunjung

iv. Analisis Kesanggupan Membayar oleh Pengunjung

4.4 Profil Responden

Bahagian ini menjelaskan hasil analisis mengenai profil responden yang terdiri

daripada jantina, umur, pendapatan, taraf pendidikan dan pekerjaan responden yang

berkunjung di Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT.

4.4.1 Jantina Responden

Pada Rajah 4.1 menunjukkan hasil analisis bagi jantina responden. Sejumlah

200 borang soalselidik yang diedarkan, peratusan responden perempuan yang

ditemui lebih tinggi berbanding lelaki. Berdasarkan kepada pengalaman pengkaji

semasa kajian dilakukan, wakil dari responden perempuan adalah lebih tinggi kerana

sesetengah responden perempuan yang ditemui lebih mudah untuk memberi

kerjasama untuk menjawab soalselidik yang diedarkan oleh pengkaji.

Bagi dua kawasan kajian yang dilakukan terdapat perbezaan pada peratusan

jantina responden yang menjawab soalselidik. Bagi Hutan Bandar MBJB, responden

perempuan dan lelaki adalah sama iaitu masing-masing 50%. Namun begitu, terdapat

perbezaan dengan Hutan Bandar MPJBT yang mana peratusan responden lelaki

adalah rendah berbanding perempuan iaitu 34% dan 66%. Perbezaan yang agak

ketara bagi komposisi jantina antara lelaki dan perempuan bagi responden di Hutan

66

Bandar MPJBT, berkemungkinan adalah disebabkan kerjasama semasa kajian

dijalankan lebih banyak diberikan oleh responden perempuan.

Jantina

50

34

42

50

66

58

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

MBJB

MPJBT

Keseluruhan

PeratusLelaki

Perempuan

Rajah 4.1: Jantina Responden

4.4.2 Umur Responden

Merujuk kepada Rajah 4.2, keseluruhan hasil kajian menjelaskan bahawa

umur responden yang paling kerap berkunjung ke Hutan Bandar adalah dalam

linkungan umur antara 20 tahun hingga 29 tahun iaitu sebanyak 42.5%. Linkungan

umur ini merupakan golongan yang paling aktif menjalankan aktiviti dan riadah di

sekitar Hutan Bandar. Namun begitu, Hutan Bandar yang sesuai bagi semua

peringkat umur dengan aktiviti bersama berkeluarga atau pun sendirian

memperlihatkan responden yang berumur antara 30 tahun hingga 39 tahun yang

kedua tertinggi ditemui oleh pengkaji iaitu sebanyak 35%.

Keseluruhan hasil kajian juga memperlihatkan hasil kajian bagi dua kawasan

kajian iaitu Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT. Hasil kajian bagi

67

dua lokasi ini tidak menunjukkan perbezaan yang ketara. Secara majoriti, umur

responden yang berkunjung ke Hutan Bandar masih menunjukkan dalam linkungan

umur 20 tahun hingga 29 tahun yang paling tinggi iaitu bagi Hutan Bandar Johor

Bahru 39% dan 46% bagi responden di Hutan Bandar MPJBT. Ini kerana, kedua-dua

lokasi tersebut merupakan kawasan rekreasi awam dan kawasan riadah berkonsepkan

semulajadi serta selamat untuk dikunjungi. Golongan ini juga aktif untuk

menjalankan aktivit luar.

Umur Responden

1 0 0.54 3 3.510 14 12

36 34 35

39 46 42.5

10 3 6.5

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

MBJB MPJBT Keseluruhan

Pera

tus

Dibaw ah 20tahun20 tahun - 29tahun30 tahun - 39tahun40 tahun - 49tahun50 tahun - 59tahunLebih 60 tahun

Rajah 4.2: Umur Responden

4.4.3 Taraf Pendidikan Responden

Taraf pendidikan juga merupakan sebahagian komponen yang terdapat dalam

bahagian profil pengunjung bagi soalselidik yang telah diedarkan. Secara

keseluruhan keputusan analisis taraf pendidikan responden (Rujuk Rajah 4.3),

mendapati taraf pendidikan responden yang ditemui pada peringkat Sekolah

Menengah (SRP/PMR/SPM) iaitu sebanyak 45% adalah paling tinggi. Sebaliknya,

responden yang ditemui mempunyai taraf pendidikan pada peringkat sarjana dan

68

doktor falsafah berada pada peratusan yang rendah iaitu 6.5% dan 1.5%. Ini

menunjukkan, responden yang berpendidikan sederhana mempunyai masa yang

terluang untuk berkunjung ke Hutan Bandar dan kemudahan yang percuma turut

disediakan untuk pengunjung Hutan Bandar menjadi tarikan untuk terus berkunjung.

Perbandingan antara dua kawasan Hutan Bandar yang menjadi lokasi kajian

menunjukkan peratusan responden yang mempunyai taraf pendidikan hanya Sekolah

Menengah (SRP/PMR.SPM) adalah paling tinggi iaitu 41% dan 49% bagi Hutan

Bandar MPJBT dan Hutan Bandar MBJB (Rujuk Rajah 4.3). Di Hutan Bandar

MPJBT dan Hutan Bandar MBJB, responden yang ditemui lebih ramai mempunyai

taraf pendidikan sedemikian berkunjung ke hutan bandar tersebut kerana lokasi

Hutan Bandar MPJBT berdekatan dengan kediaman responden yang tinggal di

kawasan perumahan kos rendah dan sederhana rendah serta kawasan rekreasi yang

disediakan kepada penduduk sekitar.

Taraf Pendidikan

1

0

0.5

0

0

0

49

41

45

18

27

22.5

26

22

24

4

9

6.5

2

1

1.5

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

MBJB

MPJBT

Keseluruhan

Peratus

Tiada PendidikanFormalSekolah Rendah(UPSR) Sekolah Menengah(SRP/PMR/SPM)Diploma

Ijazah

Sarjana

Doktor Falsafah

Rajah: 4.3: Taraf Pendidikan Responden

69

4.4.4 Pekerjaan Responden

Pekerjaan adalah komponen penting yang disenaraikan dalam bahagian profil

pengunjung. Berdasarkan kepada Rajah 4.4 hasil analisis menjelaskan mengenai

pekerjaan responden yang mana memperlihatkan peratusan yang agak seimbang bagi

setiap pekerjaan responden. Secara majoriti, responden yang ditemui bekerja dalam

bidang pengurusan dan diikuti professional serta perkeranian adalah lebih ramai

berkunjung ke hutan bandar. Ini berkemungkinan, tahap kesedaran mengenai aktiviti

rekreasi dan riadah serta kemudahan yang lengkap telah mendorong mereka untuk

memilih hutan bandar sebagai tempat yang sesuai untuk dikunjungi.

Namun begitu, berdasarkan kepada kawasan kajian iaitu Hutan Bandar

MPJBT, peratusan responden yang ditemui bekerja dalam bidang pengurusan adalah

lebih tinggi iaitu sebanyak 25% berbanding 13% bagi Hutan Bandar MBJB. Ini

kerana, lokasi hutan bandar MPJBT berdekatan dengan kawasan pentadbiran awam

dan swasta serta kediaman responden berdekatan dengan kawasan tersebut seperti

pejabat pentadbiran Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah dan Universiti

Teknologi Malaysia.

Sebaliknya, hasil kajian di Hutan Bandar MBJB, menunjukkan pekerjaan

responden yang ditemui terdiri daripada lain-lain selain yang disenaraikan adalah

lebih tinggi iaitu 23%. Lain-lain jenis pekerjaan ini seperti pemandu, guru tadika

swasta, jururawat juruteknik dan sebagainya. Ini diikuti pekerjaan responden yang

bekerja dalam bidang profesional. Ini kerana, lokasi Hutan Bandar MBJB terletak di

kawasan Bandaraya Johor Bahru yang menawarkan pelbagai jenis pekerjaan.

70

Pekerjaan

21

15

18

13

25

19

17

19

18

8

11

9.5

2

1

1.5

5

11

8

11

13

12

23

5

14

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

MBJB

MPJBT

Keseluruhan

Peratus

Professional

Pengurusan

Perkeranian

Ahli Perniagaan

Pesara

Tidak Bekerja

Pelajar

Lain-lain

Rajah 4.4: Pekerjaan Responden

4.4.5 Pendapatan Bulanan Responden

Pendapatan merupakan salah satu komposisi yang terdapat dalam profil

pengunjung. Pendapatan dapat menggambarkan taraf hidup individu bagi sesebuah

isirumah. Secara keseluruhannya, hasil kajian yang telah dianalisis seperti yang

terdapat dalam Rajah 4.5 menunjukkan responden yang ditemui semasa kajian

dilakukan sebanyak 32.5% responden berpendapatan RM1,000 hingga RM2,000. Ini

kerana, pendapatan responden dipengaruhi oleh bidang pekerjaan yang diceburi oleh

responden sebagaimana pada Rajah 4.4.

Perbandingan antara pendapatan bulanan responden di Hutan Bandar MBJB

dengan Hutan Bandar MPJBT menunjukkan peratusan pendapatan bulanan

responden bagi kedua-dua kawasan tersebut adalah hampir sama. Kebanyakkan

responden mempunyai pendapatan bulanan antara RM1,000 hingga RM2,000 adalah

sebanyak 34% dan 31% bagi kedua-dua hutan Bandar dengan merujuk Rajah 4.5.

71

Pendapatan Bulanan

2629 27.5

3431 32.5

30

2527.5

6 6 6

1 2 1.51 1 115

30 0 01 1 10 0 00 0 0

0

5

10

15

20

25

30

35

40


Pera

tus

Kurang RM 1,000

RM1,000 - RM 2,000

RM2,001 - RM3,000RM3,001 - RM4,000

RM4,001 - RM 5,000

RM5,001 - RM6,000

RM6,001 - RM7,000

RM7,001- RM8,000

RM8,001 - RM9,000RM9,001 - RM10,000

Lebih RM10,000

Rajah 4.5: Pendapatan Bulanan Responden

4.5 Analisis Corak Penggunaan Responden Ke Hutan Bandar.

4.5.1 Kunjungan Responden

Hasil keseluruhan kajian menunjukkan hanya 16% responden yang ditemui

pertama kali berkunjung ke Hutan Bandar. Peratusan yang kecil ini dapat

menjelaskan bahawa Hutan Bandar merupakan kawasan rekreasi yang penting untuk

dikunjungi oleh penduduk sekitar sebagai kawasan untuk menjalankan aktiviti sosial

dengan peratusan yang pernah berkunjung lebih dari sekali lebih tinggi iaitu 84%

(Rujuk Rajah 4.6).

Namun begitu, hasil kajian dapat dilihat bagi dua kawasan kajian dalam

Rajah 4.6. Peratusan pengunjung yang pertama kali berkunjung ke Hutan Bandar

MBJB adalah lebih tinggi iaitu 20% berbanding Hutan Bandar MPJBT. Ini kerana,

lokasi Hutan Bandar MBJB berada dalam antara 3km hingga 4km dari Bandaraya

72

Johor Bahru yang menjadi tumpuan pengunjung dari luar Johor Bahru yang

berkunjung ke bandar tersebut. Berbanding Hutan Bandar MPJBT , walaupun masih

baru dibuka untuk kegunaan awam, tahap kunjungan responden juga adalah tinggi

terutamanya dari kalangan penduduk di kawasan sekitar.

Kali Pertama Berkunjung

2012 16

8088 84

0102030405060708090

100


Pera

tus

YaTidak

Rajah 4.6: Kunjungan Responden

4.5.2 Kekerapan kunjungan oleh Responden

Secara keseluruhan hasil analisis yang terdapat dalam Rajah 4.7 adalah

mengenai kekerapan responden yang berkunjung ke Hutan Bandar. Kekerapan

responden yang berkunjung ke Hutan Bandar adalah bagi memenuhi masa dan

merehatkan diri dari kesibukkan kerja seharian. Hasil analisis mendapati responden

yang ditemui hanya berkunjung ke Hutan Bandar 1 kali seminggu sebanyak 22.5%

dan diikuti 2 kali 1 minggu adalah sebanyak 20.5% serta kurang 1 kali 4 minggu

sebanyak 18.5%.

Namun begitu, peratusan kekerapan responden yang berkunjung di setiap

kawasan hutan bandar yang menjadi lokasi kajian menunjukkan perbezaan kekerapan

73

kunjungan responden. Di Hutan Bandar MBJB, kadar kekerapan pengunjung hanya

kurang 1 kali 4minggu adalah lebih tinggi iaitu 27%. Ini kerana, kebanyakkan

responden yang ditemui merupakan bukan sahaja penduduk disekitar kawasan Johor

Bahru sebaliknya mereka yang berada di luar kawasan tersebut. Sementara itu,

peratusan yang rendah menunjukkan responden yang berkunjung setiap hari iaitu 1%

sahaja. Ini berkemungkinan hanya sebilangan kecil responden mempunyai waktu

untuk berkunjung setiap hari ke hutan bandar.

Berbeza dengan kekerapan responden di Hutan Bandar MPJBT yang lebih

kerap berkunjung pada 2 kali seminggu dan 1 kali seminggu iaitu 29%. Keadaan ini

disebabkan lokasi hutan bandar ini berdekatan dengan kediaman penduduk yang

mana populasi penduduk lebih ramai dan faktor kemudahsampaian ke kawasan

tersebut membolehkan kunjungan kerap dilakukan pada bila-bila masa. Sementara

itu terdapat juga responden yang berkunjung 1kali 1minggu ke Hutan Bandar

MPJBT iaitu kira-kira 25%. Bagi responden yang mempunyai masa terluang akan

berkunjung setiap hari ke Hutan Bandar MPJBT iaitu sebanyak 7%.

Kekerapan Berkunjung Responden

18.5 6.5 3.5 22.5 20.5 9 4

277

520 11

91

106

225 29

97

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Kurang 1 kali4 minggu

2 kali 4minggu

3 kali 4minggu

1 kali 1seminggu

2 kali 1seminggu

3 kali 1seminggu

7 kali 1minggu

(Setiap Hari)

Pera

tus

MPJBTMBJB

Keseluruhan

Rajah 4.7: Kekerapan Berkunjung oleh Responden

74

4.5.3 Jarak antara kediaman Responden dengan Hutan Bandar

Jarak dalam kilometer bagi responden yang ditemui adalah berbeza dan hasil

analisis kajian pada Rajah 4.8 menunjukkan jarak antara kediaman responden dengan

hutan bandar. Secara majoriti, hasil kajian mendapati jarak antara 2km hingga 11km

merupakan jarak antara kediaman responden dengan hutan bandar iatu kira-kira 69%

responden yang ditemui berada pada jarak tersebut. Secara keseluruhannya, lokasi

Hutan Bandar terletak di kawasan berhampiran kawasan kediaman responden.

Bagi Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT menunjukkan

perbezaan peratusan. Di Hutan Bandar Johor Bahru, responden yang ditemui

mempunyai jarak kunjungan antara 2km hingga 11km adalah sebanyak 49%

berbanding dengan responden di Hutan Bandar MPJBT sebanyak 89% responden

mempunyai jarak antara kediaman dan hutan bandar yang dikunjungi antara 2km

hingga 11km. Ini kerana, responden mempunyai kediaman yang tidak jauh dari

kawaan hutan bandar yang dikunjungi dan Hutan Bandar MPJBT dibangunkan untuk

kemudahan penduduk kawasan sekitar.

Jarak antara kediaman responden dan Hutan Bandar

4

69

16.510.5

4

49

26 21

4

89

70

0102030405060708090

100

Kurang 2km 2km - 11km 12km-21km Lebih 22km

Pera

tus

Keseluruhan Kajian

MBJB

MPJBT

Rajah 4.8: Jarak antara kediaman responden dan Hutan Bandar.

75

4.5.4 Jenis Pengangkutan Responden

Komponen seterusnya yang terdapat dalam bahagian ini adalah jenis

pengangkutan yang digunakan oleh responden. Jenis pengangkutan yang

disenaraikan ialah berjalan kaki, basikal, motosikal, kereta, teksi, bas dan lain-lain

jenis pengangkutan. Secara keseluruhan kajian, jenis pengangkutan yang paling

banyak digunakan oleh responden untuk ke Hutan Bandar adalah kereta iaitu

sebanyak 82% banding jenis pengangkutan lain yang disenaraikan dalam borang

soalselidik. Ini kerana, penggunaan kenderaan tersebut adalah lebih praktikal kerana

jumlah ahli dan jarak yang diambil untuk berkunjung mungkin lebih ramai dan jauh.

Namun begitu, bagi kawasan kajian Hutan Bandar MPJBT, penggunaan

pengangkutan jenis motosikal oleh responden adalah lebih tinggi berbanding dengan

responden dari Hutan Bandar Johor Bahru iaitu sebanyak 21%. Ini kerana, bagi

responden yang berkunjung secara bersendirian ataupun tidak berkeluarga lebih

sesuai menggunakan jenis pengangkutan tersebut (Rujuk Rajah 4.9).

Jenis Pengangkutan

5

1

3

0

0

0

6

21

13.5

86

78

82

3

0

1.3

0

0

0

0

0

0

0% 20% 40% 60% 80% 100%

MBJB

MPJBT

Keseluruhan

Peratus

Berjalan KakiBasikal

Motosikal

Kereta

TeksiBas

Lain-lain

Rajah 4.9: Jenis Pengangkutan Responden

76

4.5.5 Hari Berkunjung oleh Responden

Kebiasaanya berkunjung ke kawasan rekreasi htan bandar dilakukan pada

hari minggu kerana mengisi masa lapang dan berkunjung bersama-sama ahli

keluarga dan teman-taman. Justeru itu, hasil kajian di dalam Rajah 4.10 jelas

menunjukkan responden yang ditemui memilih untuk berkunjung pada hari minggu

adalah sebanyak 79.5%. Namun begitu, bagi responden yang aktif menjalankan

aktiviti rekreasi akan berkunjung pada hari biasa iaitu kira-kira 20.5%.

Peratusan hari berkunjung bagi dua kawasan kajian yang dipilih adalah

adalah berbeza. Kira-kira 91% Responden yang berkunjung ke Hutan Bandar Johor

Bahru lebih banyak meluangkan masa untuk berkunjung ke Hutan Bandar Johor

Bahru pada hari minggu. Ini kerana, Hutan Bandar tersebut merupakan satu-satunya

kawasan rekreasi yang berkonsep alam semulajadi yang terdapat di dalam kawasan

Bandar Johor Bahru. Berbeza dengan Hutan Bandar MPJBT, yang merupakan

kawasan rekreasi bercirikan taman-taman landskap dan boleh dikunjungi pada bila-

bila masa (Rujuk Rajah 4.10).

Hari Berkunjung Ke Hutan Bandar

9

3220.5

91

6879.5

010

2030

4050

6070

8090

100


Pera

tus

Hari Biasa

Hari Minggu(sabtu&Ahad)

Rajah 4.10: Hari Berkunjung ke Hutan Bandar

77

4.5.6 Waktu Kunjungan Responden

Setiap responden yang ditemui mempunyai waktu kunjungan yang sesuai

dengan masa dan keperluan riadah mereka. Majoriti responden yang ditemui

kebiasaanya memilih untuk berkunjung pada waktu petang. Iaitu lebih separuh

responden iaitu 59% yang ditemui berpendapat sedemikian. Namun begitu,

responden yang memilih untuk berkunjung pada waktu pagi sebanyak 35.5%

Dengan merujuk Rajah 4.11, bagi kedua-dua kawasan Hutan Bandar yang

menjadi lokasi bagi kajian ini memperlihatkan peratusan yang melebihi separuh

daripada borang soalselidik yang telah diedar memilih berkunjung pada waktu

petang. Kunjungan responden pada waktu petang di Hutan Bandar MPJBT adalah

kerana tarikan aktiviti layang-layang dan laluan berjogging yang tidak berbukit yang

sesuai dinikmati pada sebelah petang.

Berbeza pula dengan Hutan Bandar MBJB, terdapat 10% responden yang

ditemui berkunjung pada waktu tengahari. Ini disebabakan Hutan Bandar Johor

Bahru mengekalkan konsep alam semulajadi menyebabkan kawasan tersebut sesuai

untuk dikunjungi pada waktu tengahari berbanding Hutan Bandar MPJBT yang

kurang sesuai untuk kunjungan pada waktu tersebut kerana masih kurang pokok-

pokok teduhan.

78

Waktu Berkunjung

38 33 35.5

101 5.5

5266 59

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%


Pera

tus

Petang

Tengahari

Pagi

Rajah 4.11: Waktu Kunjungan Responden

4.5.7 Kumpulan Responden Semasa Berkunjung

Umum mengetahui, kawasan rekreasi dan riadah seperti hutan bandar

merupakan tempat yang menjadi tumpuan bagi golongan yang telah berkeluarga. Ini

dapat dibuktikan apabila sebanyak 63% responden yang ditemui berkunjung ke

Hutan Bandar bersama-sama ahli keluarga. Peratusan ini adalah seimbang bagi

kedua-dua Hutan Bandar MBJB dan Hutan Bandar MPJBT (Rujuk Rajah 4.12).

Begitu juga bagi responden yang berkunjung bersama rakan-rakan

terutamanya pelajar sekolah dan institut pengajian tinggi dengan peratusan adalah

setara bagi kedua-dua kawasan kajian iaitu 23% di Hutan Bandar Johor Bahru dan

22% di Hutan Bandar MPJBT. Ini kerana, kemudahan seperti wakaf yang disediakan

membolehkan responden yang berkunjung dapat menghabiskan masa untuk

menjalankan aktiviti secara berkumpulan selain aktiviti fizikal. Berdasarkan kepada

pemerhatian pengkaji, kawasan hutan bandar sesuai untuk responden menjalankan

aktivti bercirikan pendidikan sama ada yang dianjurkan oleh pihak tertentu ataupun

diwujudkan secara berkumpulan bagi sesetengah responden yang berkunjung.

79

Menemani Responden ketika Berkunjung

63

63

63

23

22

22.5

5

2

3.5

9

13

10

0

0

1

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

MBJB

MPJBT

Keseluruhan

Peratus

Ahli Keluarga

Kaw an-kaw an

Rakan Sekerja

Sendirian

Lain-lain

Rajah 4.12: Kumpulan Responden semasa Berkunjung

4.5.8 Bilangan Ahli yang Berkunjung

Setelah membincangkan hasil analisis bagi Rajah 4.12, bagi rajah yang

seterusnya adalah mengenai bilangan ahli yang berkunjung. Secara keseluruhannya,

bilangan ahli yang berkunjung ke Hutan Bandar bersama-sama responden adalah

dalam bilangan 3 orang dan 4 orang.

Berdasarkan kepada Rajah 4.12, kebanyakkan responden yang ditemui

berkunjung bersama ahli keluarga. Oleh itu, dengan merujuk Rajah 4.13 responden

yang ditemui berkunjung dengan bilangan ahli melebihi 5 orang iaitu 19%.

Sebaliknya responden di Hutan Bandar MPJBT yang berkunjung dengan bilangan

ahli seramai 4 orang hanya 21% sahaja. Namun begitu, kebanyakkan responden yang

ditemui berkunjung dengan ahli seramai 3 orang. Bagi responden ini, mereka

mungkin terdiri dari keluarga yang kecil. Selain itu, bilangan ahli yang berkunjung

berkemungkinan juga dari kelompok kumpulan individu yang tidak berkeluarga

datang berkunjung bersama rakan-rakan (Rujuk Rajah 4.13).

80

Bilangan Ahli yang Berkunjung

9.5 15 23.5 22 16.5 13.5

721

18 23 19 12

129

29 21 14 15

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

Seorang 2 orang 3 orang 4 orang 5 orang Lebih dari 6orang

Pera

tus

MPJBT

MBJB

KeseluruhanKajian

Rajah 4.13: Bilangan Ahli yang Berkunjung

4.5.9 Tempoh Berada di Hutan Bandar

Tempoh masa untuk berada di Hutan Bandar juga turut dibincangkan dalam

analisis ini. Secara keseluruhannya, sebanyak 45% responden yang ditemui berada di

hutan bandar pada setiap kali kunjungan mereka adalah antara 30minit hingga 1jam.

Tempoh ini membolehkan mereka untuk bersiar-siar atau menemani anak-anak yang

bermain di laman permainan. Oleh itu, tempoh masa tersebut adalah mencukupi

untuk berada di kawasan Hutan Bandar.

Namun begitu, terdapat perbezaan dari segi peratusan responden bagi Hutan

Bandar MBJB dan Hutan Bandar MPJBT. Walaupun tempoh masa berada antara

30minit hingga 1jam menjadi pilihan responden di Hutan Bandar secara

keseluruhannya tetapi sebanyak 39% dan 24% responden menghabiskan masa di

Hutan Bandar MBJB antara 30minit hingga 1jam dan 1 jam 30minit- 2jam. Keadaan

ini menjelaskan bahawa, responden yang berkunjung memanfaatkan masa

sepenuhnya bersama keluarga dengan aktiviti seperti berkelah, menemani anak

bermain di laman air dan laman permainan.

81

Sebaliknya, Hutan Bandar MPJBT menunjukkan 52% responden yang

ditemui berada di hutan bandar antara 30minit hingga 1jam. Ini kerana, aktiviti yang

terdapat di Hutan Bandar ini berbeza dengan Hutan Bandar MBJB. Kebanyakkan

responden hanya menemani anak-anak bermain dan bersenam sahaja (Rujuk Rajah

4.14)

Tempoh Masa Berada di Hutan Bandar

15.5

45

23.5

16

18

39

24

19

13

52

22

13

0 10 20 30 40 50 6

Kurang 30minit

30minit - 1jam

1jam 30minit - 2jam

Lebih 2jam

Peratus 0

MPJBTMBJBKeseluruhan

Rajah 4.14:Tempoh Berada di Hutan Bandar

4.5.10 Sebab-sebab berkunjung ke Hutan Bandar

Setiap individu yang berkunjung ke Hutan Bandar mempunyai sebab-sebab

tertentu untuk mereka berkunjung ke Hutan Bandar. Bagi kajian ini, lokasi kajian

yang dipilih mempunyai ciri-ciri yang berbeza dari segi perletakan lokasi,

kemudahan, persekitaran dan sebagainya yang berkaitan. Oleh itu, hasil analisis

dapat dilihat dalam Jadual 4.1 yang menunjukkan sebab utama responden berkunjung

ke hutan bandar.

82

Hutan Bandar Johor Bahru merupakan kawasan rekreasi awam yang

dibangunkan bagi menyediakan lokasi untuk pelbagai aktiviti kepada pengunjung

dan pada masa yang sama memelihara ekosistem alam semulajadi. Oleh itu, kajian

ini telah menyenaraikan beberapa sebab yang mungkin menjadi keutamaan bagi

pengunjung untuk berkunjung. Hasil analisis bagi sebab-sebab utama kunjungan

mendapati responden berkunjung bagi tujuan untuk beristirehat dan bersiar-siar

disekitar kawasan hutan bandar. Berdasarkan kepada pemerhatian pengkaji,

kebanyakkan responden berkunjung beristirehat disekitar tasik dan wakaf yang

disediakan bersama keluarga dan rakan-rakan.

Bertepatan dengan objektif pembangunan Hutan Bandar Johor Bahru iaitu

menyediakan kawasan rekreasi dan riadah, maka secara tidak langsung kunjungan

responden adalah untuk menjalankan aktiviti rekreasi iaitu berjogging. Keadaan ini

bersesuaian dengan persekitaran yang bersih dan selamat untuk responden yang aktif

menjalankan aktiviti ini pada setiap minggu. Selain itu terdapat beberapa sebab lain

responden berkunjung ke Hutan Bandar dapat di rujuk pada Jadual 4.1.

Sebagaimana yang telah dijelas dalam Bab 3, lokasi kajian yang terpilih

melibatkan dua lokasi dan salah satunya adalah Hutan Bandar MPJBT. Hutan Bandar

MPJBT mempunyai ciri-ciri yang berbeza dengan Hutan Bandar Johor Bahru.

Pembangunan Hutan Bandar MPJBT yang baru dibuka untuk kegunaan awam

mempunyai daya tarikan tersendiri sebagai kawasan rekreasi awam dan pada masa

yang sama membantu untuk memelihara alam semulajadi seiring dengan

pembangunan pesat kawasan tersebut.

Bagi Jadual 4.1, responden yang ditemui mempunyai beberapa sebab paling

utama yang menyebabkan mereka berkunjung ke Hutan Bandar MPJBT. Antaranya

adalah Hutan Bandar MPJBT merupakan kawasan rekreasi yang bersih dan selamat

untuk beriadah. Selain itu, responden yang ditemui juga berkunjung adalah kerana

untuk beristirehat dan bersiar-siar disekitar kawasan tersebut. Rutin sebegini kerap

dilakukan pada sebelah petang seperti hasil analisis dalam Rajah 4.11.

83

Selain itu, laluan berjogging yang selesa dan selamat adalah sebab paling

utama responden yang ditemui berkunjung ke Hutan Bandar MPJBT. Bukan sahaja

selamat malah lebih selesa dan luas untuk mereka yang aktif menjalankan aktiviti

berjogging. Memandangkan kawasan Hutan Bandar MPJBT terletak berdekatan

dengan kawasan kediaman penduduk, kunjungan oleh responden adalah untuk

membawa anak-anak bermain di laman permainan. Kemudahan tersebut disediakan

dengan mengutamakan keselamatan pengguna terutamanya kanak-kanak. Terdapat

satu lagi tarikan di Hutan Bandar MPJBT iaitu terdapat sebilangan besar responden

yang berkunjung adalah kerana untuk bermain layang-layang terutamanya pada

waktu petang kerana terdapat tiupan angin yang kuat.

Jadual 4.1: Sebab-Sebab Berkunjung Ke Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT mengikut Keutamaan

Hutan Bandar Johor Bahru Hutan Bandar MPJBT Faktor Keutamaan

Berkunjung Tahap

Keutamaan Faktor Keutamaan

Berkunjung Tahap

KeutamaanBeristirehat dan bersiar disekitar Taman Rekreasi

1

Kawasan Rekreasi yang bersih dan selamat

1

Menjalankan aktiviti seperti Berjogging

2

Beristirehat dan bersiar disekitar Taman Rekreasi

2

Kawasan Rekreasi yang bersih dan selamat

3

Menjalankan aktiviti seperti Berjogging

3

Membawa anak-anak bermain dilaman permaianan

4

Membawa anak-anak bermain dilaman permaianan

4

Dapat Bertemu dengan rakan-rakan

5

Dapat Bertemu dengan rakan-rakan

5

Menikmati Pemandangan dari menara tinjau

6

Membawa anak-anak bermain layang-layang

6

Lain-lain 7 Lain-lain 7

4.6 Analisis Kesedaran Pengunjung Terhadap Peranan dan Faedah Hutan Bandar

Konsep pembangunan Hutan Bandar yang berteraskan kepada konsep

pemuliharaan alam sekitar dibangunkan memastikan sebuah taman rekreasi dengan

84

persekitaran yang menghijau lengkap dengan nilai estetika serta pemandangan

semulajadi yang indah dan nyaman. Dalam kajian ini, hasil analisis mengenai

pendapat responden mengenai peranan dan faedah hutan bandar adalah seperti yang

terdapat dalam Rajah 4.15. dapat menjelaskan peranan dan faedah secara umum

mengenai hutan bandar.

Secara keseluruhan hasil kajian yang diperolehi menunjukkan, sebanyak

24.7% responden berpendapat bahawa Hutan Bandar berperanan sebagai sumber

aktiviti rekreasi. Merujuk kepada Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar

MPJBT, responden di dua kawasan tersebut juga memilih faedah yang sama iaitu

hutan bandar sebagai sumber aktiviti rekreasi. Tidak dinafikan bahawa hutan bandar

dibangunkan di Daerah Johor Bahru untuk tujuan rekreasi. Walaubagaimanapun,

hasil maklumat yang diperolehi mendapati hanya 22.5% responden yang berpendapat

sedemikian di Hutan Bandar Johor Bahru berbanding 26.7% di Hutan Bandar

MPJBT.

Selain itu, pemuliharaan alam semulajadi merupakan salah satu peranan dan

faedah yang dapat diperolehi dari Hutan Bandar. Hasil maklumat yang diperolehi

dari keseluruhan responden yang ditemui di kedua-dua hutan bandar di Daerah Johor

Bahru menunjukkan 22.3% responden memilih menyatakan hutan bandar memberi

faedah kepada pemuliharaan alam semulajadi. Keseluruhan responden yang

berpendapat sedemikian merangkumi kedua-dua kawasan hutan bandar (Rujuk Rajah

4.15).

Selain itu, Hutan Bandar juga dikaitkan sebagai kawasan untuk mengekalkan

kepelbagaian spesis tumbuhan dan bunga. Ini dapat dikaitkan dengan adanya

kawasan seperti arboretum iaitu di Hutan Bandar MPJBT dan pusat semaian pokok

hiasan di Hutan Bandar Johor Bahru. Merujuk Rajah 4.15, 20.5% responden di

Hutan Bandar Johor Bahru berpendapat sedemikian dan sebanyak 20.1% responden

bagi Hutan Bandar MPJBT yang menyatakan hutan bandar mengekalkan spesis dan

tumbuhan dan bunga.

85

Namun begitu, peranan dan faedah hutan bandar selain daripada yang telah

dibincangkan menunjukkan responden kurang memberikan perhatian kepada peranan

dan faedah sebagai membekalkan oksigen, mengawal suhu kawasan sekitar dan

aktiviti penyelidikan. Walaubagaimanapun, masih terdapat responden yang

mempunyai pengetahuan dan berpendapat sedemikian (Rujuk Rajah 4.15).

Pendapat Responden Mengenai Peranan dan Faedah Hutan Bandar

24.7 22.5 26.7

22.3 2223

20.3 20.520.1

14.2 13.215.1

10.6 12.68.8

7.9 9.6 6.3

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Keseluruhan MBJB MPJBT

Per

atus

Aktiviti Penyelidikan

Mengaw al suhu kaw asansekitar

Membekalkan oksigen

Mengekalkan kepelbagaianspesis tumbuhan hijau danbunga

Pemuliharaan AlamSemulajadi

Sumber aktiviti rekreasi

Rajah 4.15: Pendapat Responden Mengenai Peranan dan Faedah Hutan Bandar.

4.7 Kesanggupan Membayar (WTP) oleh Responden

Kajian dilakukan bagi mengetahui kesanggupan responden yang berkunjung ke

Hutan Bandar sanggup membayar jika dikenakan bayaran masuk atau sebaliknya

bagi tujuan untuk memelihara keindahan alam semulajadi dan kemudahan yang

terdapat di Hutan Bandar. Hasil kajian mendapati responden yang ditemui

menunjukkan kesanggupan membayar mereka terhadap Hutan Bandar iaitu sebanyak

60%. Peratusan ini mungkin kerana kesedaran responden terhadap peranan dan

faedah Hutan Bandar seperti mana hasil kajian dalam Rajah 4.15.

86

Kesanggupan Membayar (wtp)

60%

40%

Sanggup MembayarTidak Sanggup Membayar

Rajah 4.16: Kesanggupan Membayar oleh Responden

Namun begitu, kesanggupan membayar oleh responden ini menunjukkan

perbezaan bagi dua kawasan kajian yang dipilih. Hasil analisis dapat dilihat pada

Rajah 4.17 dan Rajah 4.18.

Berdasarkan kepada Rajah 4.16, hasil kajian menunjukkan peratusan

kesanggupan responden yang sanggup membayar jika dikenakan bayaran masuk di

Hutan Bandar MBJB. Hasil kajian mendapati sebanyak 63% yang sanggup

membayar jika bayaran masuk dikenakan kepada responden yang berkunjung.

Namun begitu, sebanyak 37% sahaja yang tidak bersetuju jika dikenakan bayaran

masuk. Namun begitu, tahap kesedaran dan faktor kewangan menjadi alasan bagi

responden untuk tidak sanggup membayar jika perlu berbuat demikian.

87

Kesanggupan Membayar oleh Responden MBJB

63%

37%Sanggup MembayarTidak Sanggup Membayar

Rajah 4.17: Kesanggupan Membayar oleh pengunjung di Hutan Bandar Johor Bahru

Sebagaimana pendapat responden yang menyatakan bahawa peranan Hutan

Bandar MPJBT sebagai sumber aktiviti rekreasi dalam jadual 4.1 kesanggupan

membayar responden bagi Hutan Bandar MPJBT adalah sebanyak 58% sahaja jika

dibandingkan dengan Hutan Bandar MBJB. Selebihnya sebanyak 42% tidak sanggup

untuk membayar jika dikenakan bayaran masuk. Bagi responden yang sanggup

membayar berkemungkinan terdapat sebab-sebab lain yang mendorong untuk

berbuat demikian seperti umtuk menyelenggara kemudahan yang disediakan (Rujuk

Rajah 4.17).

Kesanggupan Membayar oleh Responden MPJBT

58%

42% Sanggup Membayar

Tidak Sanggup Membayar

Rajah 4.18: Kesanggupan Membayar oleh pengunjung di Hutan Bandar MPJBT

88

4.7.1 Nilai yang Sanggup Dibayar Oleh Responden

Apabila responden yang ditemui mempunyai kesanggupan membayar dengan

tujuan untuk membantu usaha pihak berkuasa, oleh itu hasil analisis memperlihatkan

nilai yang sanggup dibayar bagi keseluruhan kajian yang dilakukan yang mana

merangkumi dua kawasan kajian.

Merujuk kepada Rajah 4.18, secara keseluruha hasil analisis bagi kajian yang

dilakukan mendapati, kemampuan responden yang ditemui sanggup membayar

adalah sebanyak Ringgit Malaysia 1 sebanyak 32%. Manakala, 23% responden

sanggup membayar dengan nilai Ringgit Malaysia 2. Ini kerana, faktor-faktor seperti

pendapatan bulanan, jumlah ahli yang berkunjung dan kekerapan berkunjung serta

lain-lain faktor diambilkira bagi menyatakan kesanggupan mereka untuk membayar.

Walaubagaimanapun, terdapat responden yang ditemui sanggup membayar sehingga

Ringgit Malaysia 5 sekiranya dikenakan bayaran masuk ke hutan bandar.

Berdasarkan kepada objektif kajian iaitu mengetahui perbezaan nilai yang

sanggup membayar dikalangan responden bagi lokasi hutan Bandar yang berbeza

menunjukkan perbezaan nilai seperti pada Rajah 4.19. Di Hutan Bandar Johor Bahru,

sebanyak 29% responden hanya sanggup membayar Ringgit Malaysia 2. Namun,

sebanyak 28% hanya mampu membayar Ringgit Malaysia 1 sekiranya dikenakan

bayaran masuk ke hutan Bandar. Ini kerana, kemudahan dan sumber semulajadi

yang masih dikekalkan oleh pihak berkuasa untuk faedah dan manfaat penduduk

bandar mendorong mereka untuk membayar pada nilai tersebut (Rujuk Rajah 4.19).

Sementara itu, bagi responden yang ditemui di Hutan Bandar MPJBT

sebanyak 36% responden yang mampu untuk membayar Ringgit Malaysia 1.

Kesanggupan membayar pada nilai tersebut lebih tinggi dikalangan responden di

Hutan Bandar MPJBT berbanding responden di Hutan Bandar Johor Bahru. Ini

89

berkemungkinan kerana, responden berpendapat bahawa kawasan tersebut harus

dibiayai oleh pihak Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT).

Secara keseluruhannya, selain Ringgit Malaysia 1 dan 2 yang sanggup

dibayar oleh responden yang berkunjung samaada Hutan Bandar Johor Bahru dan

Hutan Bandar MPJBT terdapat sebilangan kecil responden yang sanggup membayar

Ringgit Malaysia 3 dan 5 iaitu 2% responden yang sanggup membayar Ringgit

Malaysia 3 dan Ringgit Malaysia 5 sebanyak 3.5%. Kesanggupan membayar pada

nilai tersebut adalah kerana terdapat responden yang membuat perbandingan

kawasan rekreasi Hutan Bandar dan kawasan rekreasi lain yang pernah mereka

kunjungi yang berbeza dengan hutan bandar di Daerah Johor Bahru.

Nilai yang Sanggup Dibayar Responden

3 4

23 2917

3228

36

40 37 42

3.5 1320%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%


Pera

tus

Tidak Membayar

RM1

RM2

RM3

RM4

RM5

RM6

RM7

RM8

RM9

Lebih RM10

Rajah 4.19: Nilai yang Sanggup Dibayar oleh Responden

90

4.7.2 Kesedaran Terhadap Peranan da Faedah Hutan Bandar dan Nilai Kesanggupan Membayar (WTP).

Kesedaran responden terhadap peranan dan faedah hutan bandar di Daerah

Johor Bahru menunjukkan hasil analisis bagi kedua-dua lokasi kajian iaitu Hutan

Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT. Pada rajah 4.20 dan Rajah 4.21,

menunjukkan hasil analisis mengenai kesedaran responden terhadap peranan dan

faedah hutan bandar dan nilai yang sanggup dibayar oleh responden. Terdapat 6

peranan utama yang dikaitkan oleh pengkaji mengenai peranan dan faedah hutan

bandar.

4.7.2.1 Hutan Bandar Johor Bahru

Di kalangan responden yang ditemui, kesedaran dan pemahaman responden

terhadap hutan bandar adalah berbeza dan situasi ini mempengaruhi nilai yang

sanggup dibayar oleh responden. Bagi responden yang ditemui di Hutan Bandar

Johor Bharu, berpendapat bahawa semua peranan yang dinyatakan oleh pengkaji

merupakan peranan dan faedah hutan bandar. Oleh itu, nilai yang sanggup dibayar

oleh responden yang berpendapat sedemikian adalah sebanyak 25% responden

menetapkan RM2. Manakala sebanyak 12.5% responden yang sanggup membayar

sebanyak RM1 dan RM5. Diikuti RM3 iaitu sebanyak 6.25% responden yang

sanggup memnbayar.

Berbeza dengan responden yang hanya menyatakan 5 peranan hutan bandar

iaitu 50% responden yang sanggup membayar RM2 dan 10% responden yang

sanggup membayar RM1. Namun begitu, terdapat responden yang tidak menyatakan

nilai yang sanggup dibayar tetapi mempunyai pendapat yang sama mengenai hutan

bandar. Seterusnya, responden yang hanya memilih 4 sahaja peranan dan faedah

hutan bandar mempunyai kesanggupan membayar yang agak sama dari segi nilai

yang sanggup dibayar dengan responden yang memilih 6 peranan hutan bandar.

91

Walaubagaimanapun, sebanyak 12.5% responden yang memilih 4 peranan hutan

bandar sanggup membayar RM3 (Rujuk Rajah 4.20).

Berbeza pula dengan responden yang hanya memilih 3 peranan hutan bandar

iaitu sebanyak 46.2% responden yang hanya sanggup membayar RM1 dan 25%

responden sanggup membayar RM2. Berdasarkan kepada 3 peranan sahaja yang

dipilih, kesanggupan membayar oleh responden juga rendah dan keadaan ini

mungkin kerana responden beranggapan bahawa hanya peranan yang dipilih perlu

diberi perhatian dan nilai yang diberikan bersesuaian dengan kemampuan responden.

Bagi responden yang hanya memilih 2 peranan hutan bandar menunjukkan

sebanyak 41.6% responden sanggup membayar RM1 dan sebilangan kecil responden

yang hanya mampu untuk membayar RM2 dan RM5 iaitu sebanyak 8.3%.

Sebaliknya, responden yang memilih hanya 2 peranan hutan bandar juga memilih

untuk tidak sanggup membayar walaupun mengetahui peranan dan faedah hutan

bandar. Ini mungkin disebabkan oleh ketidakmampuan responden untuk membayar

dan beranggapan hutan bandar hanya perlu dibaiyai sebarang kos oleh Majlis

Bandaraya Johor Bahru.

Berdasarkan kepada maklumat yang diperolehi, terdapat responden yang

hanya memilih 1 sahaja peranan hutan bandar. Sebanyak 36.4% responden yang

memilih 1 sahaja peranan hutan bandar dan mampu membayar RM1 dan diikuti

sebanyak 30.3% responden yang sanggup membayar RM2 dan diikuti sebanyak

3.03% sahaja yang sanggup membayar RM3.

Secara keseluruhan keputusan yang diperolehi dari responden yang ditemui di

Hutan Bandar Johor Bahru menunjukkan responden yang memilih kurang dari 3

peranan hutan bandar hanya mampu untuk membayar RM1 dan responden yang

memilih lebih dari 3 peranan hutan bandar sanggup membayar RM2. Perbezaan

pemahaman dan kesedaran terhadap peranan dan faedah hutan bandar dikalangan

92

responden menghasilkan nilai yang sanggup dibayar juga adalah berbeza. Keadaan

ini juga dipengaruhi tujuan kunjungan responden ke hutan bandar. Bagi responden

yang hanya penting peranan hutan bandar sebagai kawasan aktiviti rekreasi mungkin

sanggup membayar pada nilai yang rendah kerana dipengaruhi bilangan dan

kekerapan berkunjung.

Kesedaran Responden Mengenai Peranan dan Faedah Hutan Bandar (MBJB) dalam

Menentukan Nilai yang Sanggup Dibayar

12.5 10 12.5

46.241.6 36.4

25

50

25

25

8.330.3

6.2512.5

3.03

12.58.3

43.8 4050

23

41.630.3

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

6 peranan 5 peranan 4 peranan 3 peranan 2 peranan 1 peranan

Pera

tus

TiadaBayaran

RM5

RM3

RM2

RM1

Rajah 4.20: Kesedaran Responden Mengenai Peranan dan Faedah Hutan Bandar Johor Bahru dan Nilai yang Sanggup Dibayar.

4.7.2.2 Hutan Bandar MPJBT

Terdapat perbezaan hasil analisis bagi responden yang ditemui di Hutan

Bandar MPJBT mengenai peranan dan faedah hutan bandar dengan nilai yang

sanggup dibayar. Merujuk kepada Rajah 4.21, responden yang memilih keseluruhan

peranan hutan bandar yang dinyatakan oleh pengkaji dalam kajian ini, menyatakan

kesangggupan membayar sebanyak RM1 dan RM2. Diikuti RM3 sebanyak 9.09%

responden yang sanggup membayar berdasarkan 6 peranan yang telah dipilih.

Seterusnya, responden yang memilih 5 peranan hutan bandar menunjukkan

71.4% responden hanya mampu membayar RM1. Diikuti, 14.3% responden yang

mampu membayar RM2. Hanya terdapat dua nilai tersebut yang menunjukkan

93

responden hanya memilih 5 sahaja peranan hutan bandar. Sebaliknya, responden

yang memilih 4 peranan hutan bandar mempunyai kesanggupan membayar yang

rendah berbanding responden yang memilih 5 peranan iaitu sebanyak 35.2%

responden sanggup membayar pada nilai RM1 dan 5.8% responden yang sanggup

membayar RM5.

Namun begitu, terdapat peningkatan peratusan kesanggupan membayar bagi

responden yang memilih 3 peranan hutan bandar. Sebanyak 45.1% responden yang

memilih 3 peranan hutan bandar sanggup membayar RM1 dan 12% responden

sanggup membayar RM2. Sementara itu, seperti yang terdapat pada Rajah 4.21,

responden yang memilih 2 peranan hutan bandar mempunyai kesanggupan

membayar pada nilai RM1, RM2 dan RM5. Ini mungkin responden berpendapat

bahawa hanya beberapa peranan yang terdapat di Hutan Bandar MPJBT yang perlu

diberi keutamaan untuk dikenakan bayaran.

Bagi responden yang memilih 1 peranan sahaja terdapat perbezaan nilai yang

sanggup dibayar iaitu sebanyak 50% responden sanggup membayar pada nilai RM2

dan sebanyak 10% sahaja yang menyatakan kesanggupan membayar RM1 (Rujuk

Rajah 4.21). Perbezaan nilai yang sanggup dibayar berdasarkan kepada kefahaman

dan kesedaran terhadap peranan hutan bandar adalah kerana responden hanya

memberi fokus kepada peranan hutan bandar sebagai sumber aktiviti rekreasi seperti

yang telah dijelaskan pada rajah 4.15.

Kesimpulannnya, responden yang ditemui di Hutan Bandar MPJBT

mempunyai kefahaman dan kesedaran terhadap hutan bandar mempunyai

kesanggupan membayar sebanyak RM1 seperti pada Rajah 4.21. Ini kerana,

walaupun responden mempunyai pengetahuan mengenai peranan dan faedah hutan

bandar, namun ciri-ciri fizikal iaitu tumbuh-tumbuhan semulajadi atau yang ditanam

semula masih kurang di Hutan Bandar MPJBT jika dibandingkan dengan Hutan

Bandar Johor Bahru.

94

Kesedaran Responden Mengenai Peranan dan Faedah Hutan Bandar (MPJBT) dalam Menentukan Nilai yang Sanggup Dibayar

27.2

71.4

35.245.1

36.4

10

27.2

12.922.7

50

9.09

14.3

5.8

9.09

36.328.6

58.8

41.936.3 40

0%

20%

40%

60%

80%

100%

6 peranan 5 peranan 4 peranan 3 peranan 2 peranan 1 peranan

Per

atus

TiadaBayaranRM5

RM3

RM2

RM1

Rajah 4.21: Kesedaran Responden Mengenai Peranan dan Faedah Hutan Bandar MPJBT dan Nilai yang Sanggup Dibayar.

4.7.3 Sebab-Sebab Responden Sanggup Membayar

Kesanggupan membayar oleh responden bukan sahaja disebabkan oleh

kesedaran mereka terhadap peranan dan faedah yang terdapat di Hutan Bandar.

Namun begitu, terdapat beberapa sebab lain yang menyebabkan mereka sanggup

untuk membayar. Hasil analisis bagi kajian ini menjelaskan sebab-sebab responden

sanggup membayar dengan merujuk Rajah 4.22. Secara keseluruhannya, hasil

analisis menjelaskan bahawa kesanggupan membayar oleh responden adalah kerana

inginkan kemudahan yang berkualiti iaitu 33.1% responden memberi jawapan

sedemikian. Ini kerana Hutan Bandar merupakan aset semulajadi penduduk Bandar

untuk menjalankan aktiviti rekreasi dan riadah berbanding kemudahan riadah lain

yang mahal dan kurang elemen-elemen semulajadi.

Rasa tanggungjawab untuk memelihara alam semulajadi mendorong

responden untuk sanggup membayar sejumlah wang sekiranya dikenakan bayaran

masuk ke hutan Bandar. Bagi Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT,

95

sebanyak 30% dan 26.2% responden sanggup membayar bagi tujuan tersebut.

Kesanggupan membayar dikalangan responden disebabakan kurangnya kawasan

hijau dikawasan Bandar. Justeru itu hutan bandar merupakan aset kepada penduduk

bandar dan perlu dipelihara melalui sumbangan yang berbentuk bayaran masuk.

Dalam pada itu sekiranya pihak berkuasa mengenakan bayaran masuk,

sebanyak 17.7% responden menyokong usaha pihak berkuasa tempatan. Namun

hanya 15.5% responden di Hutan Bandar MPJBT menyokong usaha tersebut

berbanding Hutan Bandar Johor Bahru sebanyak 19.5%. Ini kerana, kedudukan yang

berbeza lokasi hutan bandar bagi kedua-dua lokasi kajian menunjukkan pentingnya

hutan bandar untuk dipelihara terutamanya Hutan Bandar Johor Bahru yang berada

dikawasan hampir dengan bandaraya.

Walaubagaimanapun, alasan-alasan lain yang mendorong responden untuk

membayar sejumlah sebagai bayaran masuk juga diambilkira untuk mengetahu

sebab-sebab responden sanggup membayar. Selain sebab-sebab yang terdapat dalam

Rajah 4.20, sebab lain yang mendorong kesanggupan membayar oleh responden

adalah kerana mengharapkan pihak berkuasa meningkatkan ciri-ciri keselamatan

dengan membina penghadang disekitar kawasan tasik dan meningkatkan kebersihan

taman.

96

Sebab-sebab Responden Sanggup Membayar

33.1 27.640

28.330

26.2

17.7 19.515.5

14.1 1315.5

6.2 8.9 2.90.4 0.8 0

0%

20%

40%

60%

80%

100%


Pera

tus

Lain-lain

Saya mampu untukmembayar

Perlu membayar bagimenggunakan kemudahanyang telah disediakan

Sebagai menyokongusaha pihak berkuasatempatan

Rasa Tanggungjaw abuntuk memelihara alamsemulajadi

Inginkan kemudahan yangberkualiti

Rajah 4.22: Hasil Analisis Mengenai Sebab-Sebab Responden Sanggup Membayar.

4.7.3.1 Sebab-sebab Responden Sanggup Membayar dan Nilai yang Sanggup Dibayar

Kesanggupan membayar atau Willingness to Pay merupakan satu kaedah

yang digunakan oleh pengkaji untuk mendapatkan nilai yang sanggup dibayar oleh

responden. Kesanggupan membayar dikalangan responden yang ditemui dalam

kajian ini disebabkan oleh alasan-alasan tertentu. Berdasarkan kepada alasan-alasan

yang diberikan, pengkaji telah megenalpasti nilai yang sanggup dibayar berdasarkan

kepada alasan tersebut. Pada Rajah 4.23, menunjukkan sebab-sebab responden

sanggup membayar dan nilai yang telah diberikan oleh responden.

Di dalam kajian ini, terdapat beberapa sebab yang diberikan oleh pengkaji

untuk dipilih oleh responden. Pada Rajah 4.23, terdapat 5 sebab yang dipilih oleh

responden dan berdasarkan kepada 5 sebab yang menjadi pilihan responden ini

menunjukkan nilai yangsanggup dibayar oleh responden sebanyak RM1 dan RM2

iaitu sebanyak 50%. Peratusan ini juga sama bagi responden yang memilih 4 sebab

97

untuk sanggup membayar. Sebaliknya, responden yang memilih 3 sebab untuk

membayar pada nilai RM1 adalah sebanyak 42.8%. Sebanyak 47.3% responden yang

memilih 2 sebab hanya sanggup membayar RM1.

Bagi responden yang hanya memilih untuk menjawab 1 sebab sahaja dan

sanggup membayar RM1 adalah sebanyak 43.4%. Diikuti 45.8% responden yang

sanggup membayar RM2 dengan hanya memberikan 1 sebab sahaja.

Walaubagaimanapun, terdapat responden yang hanya memilih 1 sebab sahaja

sanggup untuk membayar 4.34% untuk nilai RM3 dan RM5 sebanyak 8.7%.

Sebab-sebab Responden Sanggup Membayar dan Nilai yang Sanggup Dibayar di Hutan Bandar MBJB

50 5042.8 47.3 43.4

50 5050 45.8

7.145.3 4.34

5.3 8.7

42.1

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

5 sebab 4 sebab 3 sebab 2 sebab 1 sebab

Pera

tus

RM5

RM3

RM2

RM1

Rajah 4.23: Sebab-sebab Responden Sanggup Membayar dan Nilai yang Sanggup Dibayar oleh Responden Di Hutan Bandar Johor Bahru

Seterusnya, pada Rajah 4.24 , menunjukkan sebab-sebab kesanggupan

membayar responden di Hutan Bandar MPJBT dan nilai yang telah dinyatakan oleh

responden. Responden yang memilih untuk memberikan 5 sebab sanggup membayar

telah menyatakan kesanggupan membayar sebnyak 100% bagi nilai RM5.

Seterusnya, responden yang memilih 3 sebab mempunyai kesanggupan membayar

sebanyak RM1 iaitu 62.5%. Diikuti 25% responden yang sanggup membayar

98

sebayak RM2 dan sebanyak 12.5% yang sanggup membayar RM3 dengan hanya 3

sebab untuk sanggup membayar.

Bagi responden yang memilih untuk menyatakan 2 sebab dan 1 sebab sahaja

bagi sebab-sebab untuk sanggup membayar menunjukkan sebanyak 64% dan 59%

responden hanya mampu membayar pada nilai RM1. Ini diikuti RM2 iaitu sebanyak

32% dan 31.8% bagi kedua-dua pilihan tersebut. Responden yang memilih hanya 2

sebab sahaja mempunyai kesanggupan membayar RM5 iaitu sebanyak 4% dan

9.09% bagi responden yang hanya memilih 1 sebab untuk sanggup membayar.

Sebab-sebab Responden Sanggup Membayar dan Nilai yang Sanggup Dibayar di Hutan Bandar MPJBT

62.5 64 59

2532

31.8

12.5

100

4 9.09

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

5 sebab 3 sebab 2 sebab 1 sebab

(%)

RM5

RM3RM2RM1

Rajah 4.24: Sebab-sebab Responden Sanggup Membayar dan Nilai yang Sanggup Dibayar oleh Responden Di Hutan Bandar MPJBT

4.7.4 Sebab-Sebab Responden Tidak Sanggup Membayar

Sebagaimana yang diketahui umum, Hutan Bandar di Daerah Johor Bahru

merupakan kawasan rekreasi awam. Oleh yang demikian, keseluruhan kajian yang

merangkumi dua kawasan hutan bandar menunjukkan peratusan yang hampir sama

99

daripada responden yang tidak sanggup membayar kerana Hutan Bandar adalah

kawasan rekreasi awam (Rujuk Rajah 4.25).

Secara umumnya, Hutan Bandar merupakan sumber alam semulajadi yang

mengandungi pelbagai faedah dari segi ekonomi, ekologi dan sosial. Oleh sebab itu,

sebanyak 25.7% responden yang tidak sanggup membayar kerana mereka

berpendapat Hutan Bandar merupakan sumber semulajadi yang perlu dinikmati

secara percuma. Alasan ini paling tinggi bagi responden yang ditemui di Hutan

Bandar MPJBT iaitu sebanyak 27% berbanding Hutan Bandar Johor Bahru. Ini

kerana, keperluan kawasan tersebut kepada penduduk di Hutan Bandar MPJBT

adalah penting kerana, ia merupakan satu-satunya lokasi yang sesuai dan selamat

untuk dikunjungi oleh responden yang berkunjung.

Sementara itu, Pihak Berkuasa tempatan sama ada Majlis Bandaraya Johor

Bahru atau Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah merupakan pihak yang

bertanggunjawab mengurus dan menyelenggara keseluruhan kawaan Hutan Bandar.

Oleh yang demikian, sebanyak 13.6% dan 17.1% responden yang ditemui di Hutan

Bandar MBJB dan Hutan Bandar MPJBT menyatakan ketidaksanggupan mereka

membayar kerana Hutan Bandar hanya perlu dibiayai oleh pihak berkuasa tersebut

(Rujuk Rajah 4.25).

Keseluruhan hasil kajian mendapati terdapat 6.07% responden tidak mampu

untuk membuat bayaran jika dikenakan bayaran masuk. Ini mungkin dapat dikaitkan

dengan faktor pendapatan dan kekerapan berkunjung ke Hutan Bandar pada setiap

minggu. Sementara itu, responden yangditemui juga memberi alasan bahawa bukan

tanggungjawab mereka untuk membayar jika dikenakan bayaran.

Walaubagaimanapun, peratusan yag berpendapat sedemikian adalah rendah bagi

kedua-dua lokasi kajian iaitu 3.3% di Hutan Bandar Johor Bahru dan 5.8% bagi

Hutan Bandar MPJBT.

100

Hasil analisis ini juga memperolehi maklumat selain yang terdapat dalam

Rajah 4.21 iaitu 6.8% responden di Hutan Bandar Johor Bahru mempunyai alasan

lain mengenai ketidaksanggupan mereka untuk membayar. Ini kerana, responden

lebih menitikberatkan pandangan mereka terhadap individu berpendapatan rendah.

Sebab-Sebab Responden Tidak Sanggup Membayar

31.7 31 32.4

25.7 24.3 27

15.4 13.617.1

14.511.7

17.16.07

6.8

5.43.35.8

0.93.3 6.8 0

0%

20%

40%

60%

80%

100%


(%)

Lain-lain

Bukan Tanggungjaw ab saya

Tidak Mampu untuk membuatbayaran

Saya telah membayar dalambentuk lain seperti cukai

Hutan Bandar sepatutnyadibiayai oleh Pihak BerkuasaTempatanSumber semulajadi adalahpercuma untuk semua

Hutan Bandar adalah kaw asnrekreasi aw am

Rajah 4.25: Hasil Analisis Mengenai Sebab-sebab Responden Tidak Sanggup

Membayar.

4.8 Perbandingan Min bagi Nilai yang Sanggup Dibayar oleh Responden Di Hutan Bandar

Secara purata, nilai yang sanggup dibayar oleh responden yang ditemui

sepanjang kajian di kedua-dua hutan bandar menunjukkan kesanggupan responden

membayar sebagai bayaran masuk adalah RM1.67. Namun begitu, format soalan

yang berbentuk soalan tertutup dan terbuka telah memperoleh nilai min yang berbeza

bagi dua set soalan iaitu berkenaan nilai sanggup dibayar oleh responden keatas

Hutan Bandar.

101

Nilai purata yang sanggup dibayar oleh reponden yang menjawab soalan

terbuka adalah sebanyak RM1.63 dan bagi soalan tertutup adalah sebanyak RM 1.71.

Satu hipotesis dibina dengan menyatakan bahawa min nilai yang sanggup dibayar

bagi set soalan terbuka tidak berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar bagi

soalan tertutup (Rujuk Jadual 4.2).

Berdasarkan kepada ujian t, hasil analisis menunjukkan min nilai yang

sanggup dibayar bagi keseluruhan nilai yang diperolehi diantara set soalan terbuka

dan set soalan tertutup berbeza secara tidak signifikan (t (119) = .421, p > .05). Ini

menunjukkan hipotesis nul diterima dan nilai yang sanggup dibayar diambilkira

berdasarkan kepada faktor lain seperti kesesuaian kemudahan hutan Bandar sebagai

kawasan riadah yang disediakan kepada responden yang berkunjung (Rujuk

Lampiran B).

Jadual 4.2: Min dan Nilai (RM) Keseluruhan Nilai yang Sanggup Dibayar oleh Responden Di Hutan Bandar.

Soalan Terbuka Soalan Tertutup

Nilai

(RM)

Bilangan % Min Bilangan % Min

RM1 31 53.4 33 52.4

RM2 23 39.7 23 39.7

RM3 1 1.7 3 1.7

RM4 0 0 0 0

RM5 3 5.2 4 5.2

RM6 0 0 0 0

RM7 0 0 0 0

RM8 0 0 0 0

RM9 0 0 0 0

>RM10 0 0 0 0

Jumlah 58 100

1.63

63 100

1.71

102

Memandangkan kajian yang dilakukan melibatkan dua kawasan Hutan

Bandar yang berbeza, analisis turut dilakukan bagi setiap Hutan Bandar. Hasil

analisis ujian t bagi Hutan Bandar Johor Bahru mendapati nilai yang sanggup dibayar

oleh responden tidak dipengaruhi oleh set soalan terbuka dan set soalan tertutup.

Hasil keputusan menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar di antara set soalan

terbuka dan set soalan tertutup tidak berbeza secara tidak signifikan (t (61) = .371, p

> .05) (Rujuk Lampiran C).

Manakala, keputusan ujian t bagi Hutan Bandar MPJBT juga menunjukkan

keputusan yang sama iaitu nilai yang sanggup dibayar tidak dipengaruhi oleh jenis

set soalan yang disediakan (t (56) = 221, p > .05). Berdasarkan kepada hipotesis yang

dibina, hipotesis nul diterima kerana min nilai yang sanggup dibayar oleh responden

bagi set soalan terbuka tidak berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar oleh

responden dengan set soalan tertutup bagi Hutan Bandar MPJBT (Rujuk Lampiran

D).

Sebaliknya, ujian t bagi kedua-dua kawasan kajian juga dilakukan bagi

mengetahui samaada terdapat perbezaan min nilai yag sanggup dibayar oleh

responden bagi kedua-dua lokasi tersebut. Keputusan menunjukkan, nilai yang

sanggup dibayar oleh responden bagi Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar

MPJBT mempunyai perbezaan yang tidak signifikan iaitu (t (119) = .787, p >.05).

Hipotesis nu diterima kerana min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi

Hutan Bandar Johor tidak berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar oleh

responden bagi Hutan Bandar MPJBT (Rujuk Lampiran E).

Kesimpulannya, ujian t di antara min bagi soalan terbuka dan min bagi soalan

tertutup tidak mempengaruhi perbezaan nilai yang sanggup di bayar oleh responden.

Ini kerana, kesanggupan membayar oleh pengunjung adalah berdasarkan kepada

kemampuan responden. Bagi setiap kawasan Hutan Bandar terdapat daya tarikan dan

kelebihan yang tersendiri. Bagi Hutan Bandar Johor Bahru, ciri-ciri alam semulajadi

dan kemudahan rekreasi yang pelbagai menjadikan kawasan tersebut mempunyai

103

kepentingan kepada responden. Manakala, Hutan Bandar MPJBT yang lebih khusus

kepada aktiviti rekreasi dan masih dalam pembangunan menyebabkan responden

masih kurang yakin akan nilai yang sesuai untuk diletakkan sebagai kesanggupan

membayar.

Jadual 4.3: Nilai (RM) yang Sanggup Dibayar oleh Responden Bagi Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT A)

HUTAN BANDAR JOHOR BAHRU


Nilai (RM)

Bilangan (%) Min Bilangan (%) Min

RM1 13 43.3 15 45.5

RM2 15 50 14 42.4

RM3 1 3.3 2 6.1

RM4 0 0 0 0

RM5 1 3.3 2 6.1

RM6 0 0 0 0

RM7 0 0 0 0

RM8 0 0 0 0

RM9 0 0 0 0

>RM10 0 0 0 0

Jumlah 30 100

1.70

33 100

1.78

B) HUTAN BANDAR MPJBT


Nilai (RM)

Bilangan (%) Min Bilangan (%) Min

RM1 13 43.3 15 45.5

RM2 15 50 14 42.4

RM3 1 3.3 2 6.1

RM4 0 0 0 0

RM5 1 3.3 2 6.1

RM6 0 0 0 0

RM7 0 0 0 0

RM8 0 0 0 0

RM9 0 0 0 0

>RM10 0 0 0 0

Jumlah 30 100

1.70

33 100

1.78

104

4.9 Perkaitan Antara Faktor-Faktor yang Mempengaruhi Nilai yang Sanggup di Bayar

Ciri-ciri profil responden telah dibincangkan dan hasil analisis secara

deskriptif telah dihasilkan dalam bentuk graf dan jadual. Oleh itu, ujian perkaitan

juga telah dilakukan oleh pengkaji bagi mengetahui perkaitan antara profil responden

dengan nilai Ringgit Malaysia yang sanggup dibayar dengan menggunakan cross-

tabulation.

4.9.1 Ujian Perkaitan Bagi Jantina Dan Nilai Yang Sanggup Dibayar.

Jadual 4.4 menunjukkan nilai yang sanggup dibayar dikalangan jantina

responden terhadap Hutan Bandar sekiranya dikenakan bayaran masuk. Bagi nilai

kurang Ringgit Malaysia 2 sebanyak 91% samada responden perempuan atau lelaki

yang sanggup membayar dan 9.1% sahaja yang sanggup membayar lebih Ringgit

Malaysia 2.

Hasil analisis melalui ujian perkaitan antara jantina responden dan nilai yang

sanggup dibayar bagi keseluruhan kajian mendapati tidak terdapat hubungan antara

jantina responden dengan nilai yang sanggup dibayar. Nilai bagi Pearson Chi-Square

bersamaan .567 dengan darjah kebebasan adalah (df) = 1 dan tiada signifikan iaitu

(χ2 (1) = .567, p > .05). Hipotesis nul diterima apabila hipotesis yang menyatakan

bahawa tidak terdapat hubungan antara lelaki atau perempuan dengan nilai yang

sanggup dibayar (Rujuk Lampiran F).

Ini dapat disimpulkan bahawa, kesanggupan membayar dikalangan responden

antara jantina lelaki dan perempuan tiada kaitan. Ini kerana, Hutan Bandar

merupakan kawasan rekreasi yang sesuai dan bebas untuk dikunjungi. Bagi kawasan

105

hutan bandar di daerah Johor yang menjadi lokasi kajian pengkaji, hutan bandar

dibangunkan dengan tujuan untuk menyediakan aktiviti rekreasi yang mengekalkan

konsep alam semulajadi kepada penduduk bandar. Oleh itu, jantina lelaki ataupun

perempuan yang berkunjung tidak mempunyai kaitan dengan nilai yang sanggup

dibayar.

Jadual 4.4: Pengujian Perkaitan nilai yang sanggup dibayar dengan faktor jantina responden

Nilai yang Sanggup di Bayar

Jantina Kurang RM2 Lebih RM2

Jumlah Lelaki 47 6 53 Perempuan 63 5 68 Jumlah 110 11 121

4.9.2 Ujian Perkaitan Bagi Taraf Pendidikan Dan Nilai Yang Sanggup Dibayar

Ujian perkaitan ini juga dilakukan keatas taraf pendidikan responden bagi

mengetahui samaada terdapat hubungan dengan nilai yang sanggup dibayar. Secara

peratusannya, sebanyak 42.1% responden yang tidak mendapat pendidikan hanya

sanggup membayar kurang Ringgit Malaysia 2 dan begitu juga dengan responden

yang mendapat pendidikan di Universiti.

Secara keseluruhan kajian, ujian perkaitan bagi taraf pendidikan dengan nilai

yang sanggup dibayar dilakukan untuk mengenalpasti adakah responden yang

mendapat pendidikan di universiti dan tidak mendapat pendidikan di universiti

mempunyai kaitan dengan nilai yang sanggup di bayar. Keputusan ujian dilakukan

mendapati tidak terdapat perkaiatan antara responden yang mendapat pendidikan di

universiti atau tidak dengan nilai yang sanggup dibayar. Hasil keputusan ujian adalah

106

(χ2 (1) = .003, p > .05). Ini menunjukkan hipotesis nul diterima dan tiada hubungan

bagi taraf pendidikan dengan nilai yang sanggup dibayar (Rujuk Lampiran G).

Ini dapat disimpulkan bahawa, taraf pendidikan bukanlah menjadi faktor

utama bagi responden untuk menetapkan nilai yang sanggup dibayar oleh mereka.

Kebanyakkan responden yang ditemui mendapat pendidikan samaada diperingkat

universiti atau sebaliknya. Oleh itu, mereka mungkin akan membuat penilaian

terlebih dahulu berkenaan Hutan Bandar yang dikunjungi berdasarkan kepada

kemudahan dan persekitaran semulajadi yang disediakan oleh pihak berkuasa.

Ini kerana, bagi kedua-dua Hutan Bandar tersebut ditadbirurus oleh pihak

yang berkuasa tertentu iaitu Hutan Bandar Johor Bahru dibawah pentadbiran Majlis

Bandraya Johor Bahru dan Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah

bertanggungjawab bagi kawasan Hutan Bandar MPJBT. Setiap pentadbiran ini

bertanggungjawab membiayai dan menyediakan kemudahan kepada pengunjung.

Oleh itu, responden beranggapan bahawa menjadi tanggunjawab pihak berkuasa

untuk menampung sebarang kos pemuliharaan bagi kawasan Hutan Bandar.

Jadual 4.5 : Pengujian Perkaitan nilai yang sanggup dibayar dengan faktor taraf pendidikan responden


Taraf Pendidikan

Kurang RM2 Lebih RM2

Jumlah

Tidak Mendapat Pendidikan di Universiti

51 5 56

Mendapat Pendidikan di Universiti 59 6 65 Jumlah 110 11 121

107

4.9.3 Ujian Perkaitan bagi Pendapatan Bulanan dan nilai yang Sanggup Dibayar.

Pendapatan bulanan merupakan faktor yang menjadi penentu kepada

kesanggupan membayar. Berdasarkan kepada hasil kajian lepas oleh Chen, et.al

(2006) hasil kajian yang dilakukan oleh beliau mendapati terdapat hubungan yang

positif antara kesanggupan membayar dengan pendapatan responden. Namun begitu

itu, bagi kajian ini sebanyak 90% responden hanya mampu untuk membayar pada

nilai kurang Ringgit Malaysia 2.

Oleh yang demikian, hipotesis yang dibina menyatakan bahawa pendapatan

responden mempunyai hubungan dengan nilai yang sanggup dibayar. Keputusan

kajian menunjukkan hipotesis nul diterima. Sebaliknya, keputusan kajian ini

menyatakan (χ2 (1) = .180, p>.05). Hasil ujian perkaitan bagi keseluruhan kajian,

menunjukkan tidak terdapat perkaitan antara pendapatan dengan nilai yang sanggup

dibayar oleh responden (Rujuk Lampiran H). Namun begitu, kajian yang dilakukan

oleh Tyrvainen et.al (1998) juga menunjukkan bahawa pendapatan tidak dipengaruhi

atau tiada kaitan dengan nilai yang sanggup dibayar.

Ini menjelaskan bahawa, walaupun responden yang ditemui mempunyai

pendapatan yang mencukupi untuk membayar sejumlah wang, namun Hutan Bandar

yang lebih dikenali sebagai taman rekreasi awam yang disediakan untuk masyarakat

Bandar berkemungkinan kurang sesuai untuk dikenakan bayaran kerana ia akan

membebankan golongan yang berpendapatan rendah. Tiada perhubungan antara

pendapatan dengan nilai yang sanggup dibayar ini juga adalah kerana kefahaman

konsep kesanggupan membayar terhadap isu-isu yang berkaitan alam sekitar masih

kurangan dikalangan responden. Responden hanya lebih cenderung memahami

peranan Hutan Bandar sebagai kawasan rekreasi (Rujuk Rajah 4.15).

108

Jadual 4.6: Pengujian perkaitan bagi Pendapatan Bulanan dan nilai yang sanggup dibayar


Pendapatan Bulanan

Kurang RM2 Lebih RM2

Jumlah

Kurang RM3,000 95 10 105 Lebih RM3,000 15 1 16 Jumlah 110 11 121

4.10 Corak Kunjungan Responden dan Nilai yang Sanggup Di Bayar

4.10.1 Kekerapan Berkunjung dan Nilai yang Sanggup Dibayar

Secara keseluruhannya, kekerapan berkunjung oleh responden yang ditemui

telah dibincangkan secara deskriptif. Kajian yang dilakukan telah menjurus kepada

dua lokasi hutan bandar iaitu Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT

dan melihat terdapat perbezaan pada setiap hasil analisis ini. Berdasarkan kepada

kajian lepas, terdapat sebilangan pengkaji yang mengetengahkan faktor ini seperti

mana yang dibincangkan pada Bab 2.

Hasil ujian ANOVA bagi Hutan Bandar Johor Bahru mendapati statistik F =

.835 dengan nilai signifikan ialah .531 dan ia lebih besar dari .05. Oleh itu, keputusan

ini menunjukkan tidak terdapat perbezaan min nilai yang sanggup dibayar oleh

responden mengikut kekerapan berkunjung secara tidak signifikan (F (5,49) = .835, p

>.05) (Rujuk Lampiran I). Begitu juga dengan keputusan ujian ANOVA bagi Hutan

Bandar MPJBT, apabila keputusan menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar

bagi kekerapan setiap responden yang berkunjung tidak berbeza secara tidak

signifikan iaitu (F (6,45) = .742, p >.05). Ini bermakna, hipotesis yang dibina

diterima (Rujuk Lampiran J).

109

Ini dapat disimpulkan bahawa, kekerapan berkunjung dengan nilai yang

sanggup dibayar tidak menunjukkan kesanggupan pengunjung untuk membayar lebih

dan kecenderungan untuk tidak membayar adalah lebih tinggi kerana kawasan Hutan

Bandar yang lebih dikenali sebagai kawasan rekreasi oleh penduduk sekitar

berkemungkinan tidak sesuai untuk dikenakan bayaran. Selain itu, pengetahuan

terhadap fungsi dan peranan hutan bandar mungkin rendah dikalangan responden.

Selain itu, responden tidak biasa dan kurang memahami mengenai konsep

kesanggupan membayar terhadap alam semulajadi.

4.10.2 Jarak kediaman Responden dan Nilai yang Sanggup Dibayar

Secara perbandinagan, ujian ANOVA telah dilakukan keatas jarak kediaman

dengan Hutan Bandar dan nilai yang sanggup dibayar yang meliputi dua lokasi

kajian. Secara teorinya, jarak yang dekat akan mempengaruhi nilai yang sanggup

dibayar iaitu hampir dengan lokasi Hutan Bandar maka nilai akan menjadi lebih

resndah. Oleh itu, lokasi yang pertama, hipotesis menyatakan bahawa, min nilai yang

sanggup dibayar oleh responden berbeza dengan jarak antara kediaman dengan

Hutan Bandar Johor Bahru.

Hasil ujian ANOVA mendapati satistik F= 1.201 dengan nilai signifikan ialah

.317 dan ia lebih besar dari .05. Keputusan ini menunjukkan min nilai yang sanggup

dibayar bagi jarak kediaman dan Hutan Bandar bagi setiap responden yang

berkunjung tidak berbeza secara tidak signifikan (F(3,59) = 1.201, p >.05) (Rujuk

Lampiran K). Begitu juga dengan hasil ujian ANOVA bagi lokasi kajian Hutan

Bandar MPJBT. Hasil Ujian ANOVA bagi Hutan Bandar MPJBT menunjukkan

keputusan bahawa min nilai yang sanggup dibayar bagi jarak kediaman dan Hutan

Bandar bagi setiap responden tidak berbeza secara tidak signifikan (F (2,55) = .189,

p > .05) (Rujuk Lampiran L).

110

Kesimpulan kepada analisis ini adalah nilai yang sanggup dibayar oleh

responden yang mempunyai jarak yang berbeza tidak menentukan nilai yang

sanggup dibayar bagi setiap responden. Ini kerana, kawasan rekreasi Hutan Bandar

disediakan sebagai kemudahan kepada penduduk sekitar. Oleh itu, samada responden

berada pada jarak yang lebih jauh atau hampir dengan kawasan tersebut tidak

menunjukkan nilai yang berbeza. Sebaliknya, responden mungkin berpendapat

bahawa Hutan Bandar disediakan untuk kepentingan rekreasi mereka dan responden

mungkin meletakkan tanggungjawab pihak berkuasa dalam membiayai sebarang kos

pemuliharaan atau penyelenggaraan.

4.10.3 Bilangan Ahli yang berkunjung dan Nilai yang Sanggup Dibayar

Secara kebiasaannya, kunjungan responden ke Hutan Bandar atau mana-mana

kawasan rekreasi akan bersama-sama teman ataupun ahli keluarga. Hipotesis

menyatakan bahawa bilangan ahli yang berkunjung ke Hutan Bandar akan

meningkatkan nilai yang sanggup dibayar oleh responden.

Bagi Hutan Bandar Johor Bahru, nilai yang sanggup dibayar dengan bilangan

ahli yang berkunjung juga menunjukkan perbezaan yang tidak signifikan. Hasil ujian

ANOVA, menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar bagi bilangan ahli yang

berkunjung bersama responden tidak berbeza secara tidak signifikan iaitu F (5,57) =

1.478, p > .05). Sebaliknya, Hutan Bandar MPJBT pula menunjukkan hasi ujian

ANOVA yang berbeza. Satistik F = 2.622 dengan nilai signifikan ialah .035 dan ia

lebih kecil dari .05. Keputusan ini menunjukkan terdapat perbezaan min nilai yang

sanggup dibayar mengikut bilangan ahli yang berkunjung secara signifikan (F(5,52)

= 2.622, p < .05) (Rujuk Lampiran M dan N).

111

Bilangan ahli yang berkunjung secara keseluruhan kajian tidak menunjukkan

sebarang hubungan dan begitu juga dengan Hutan Bandar Johor Bahru. Sebaliknya,

Hutan Bandar MPJBT menunjukkan terdapat hubungan perbezaan min bagi nilai

yang sanggup dibayar dengan bilanagan ahli yang berbeza. Ini kerana, kunjungan

responden ke Hutan Bandar disertai dengan ahli keluarga atau bersama rakan-rakan

untuk pelbagai aktivti. Oleh itu, setiap responden mempunyai kecenderungan untuk

mengambikira bilangan ahli yang berkunjung sebelum menetapkan nilai yang

sanggup dibayar.

4.10.4 Tempoh Masa berada di Hutan Bandar dan Nilai yang Sanggup Dibayar

Setiap responden yang berkunjung ke Hutan Bandar dengan tujuan berekreasi

akan berada pada satu tempoh masa yang dikehendaki berdasarkan kepada aktivti

yang dapat mereka lakukan. Oleh itu, hipotesis menyatakan bahawa responden yang

berada pada tempoh masa yang lebih lama akan berkecenderungan untuk membayar

lebih tinggi.

Kajian yang melibatkan dua kawasan Hutan Bandar menunjukkan hipotesis

nul diterima iaitu di Hutan Bandar Johor Bahru, keputusan menunjukkan min nilai

yang sanggup dibayar oleh responden tidak berbeza dengan tempoh masa responden

di Hutan Bandar Johor Bahru (F(3,59) = 1.479, p>.05) (Rujuk Lampiran O). Begitu

juga dengan hasil analisis bagi Hutan Bandar MPJBT, tidak terdapat perbezaan min

nilai yang sanggup dibayar mengikut tempoh masa semasa berada di Hutan Bandar

MPJBT secara tidak signifikan (F(3,54) = .594, p>.05) (Rujuk Lampiran P).

Kesimpulannya, tempoh masa dan nilai yang sanggup dibayar oleh responden

tidak mempunyai hubungan. Ini disebabkan oleh masa berada di Hutan Bandar di

manfaatkan sepenuhnya untuk menjalankan aktiviti dan menggunakan kemudahan

112

yang disediakan serta menikmati keindahan kawaan sekitar. Oleh itu, faktor masa

tidak diutamakan dalam menetapkan nilai yang sanggup dibayar sebaliknya

kegunaan dan kepentingan hutan bandar kepada responden diutamakan.

4.11 Kesimpulan

Keseluruhan analisis bagi kajian dilakukan bagi menjawab persoalan kajian

dan objektif yang telah dibentuk. Pengujian keatas beberapa pembolehubah telah

menunjukkan keputusan kajian mengenai nilai yang sanggup dibayar oleh responden

dan perbezaan nilai purata bagi format soalan yang digunakan serta perbezaan nilai

bagi Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT yang sanggup dibayar

oleh responden. Faktor-faktor yang menyumbang kepada kesanggupan telah diuji

dan secara keseluruhannya tidak menunjukkan hubungan dan terdapat perbezaan

keputusan dengan beberapa kajian yang pernah dilakukan sebelum ini.

BAB 5

RUMUSAN DAN CADANGAN

5.1 Pengenalan

Setelah melalui pelbagai fasa atau peringkat kajian, bab ini merupakan

bahagian terakhir yang akan menjelaskan cadangan dan rumusan kajian. Rumusan

kajian adalah meliputi hasil penemuan kajian yang telah diperolehi hasil daripada

persoalan yang telah dijawab. Rumusan kajian merangkumi hasil analisis yang

diperolehi berkenaan kesanggupan membayar dan faktor-faktor yang mempengaruhi

kesanggupan membayar. Selain itu, kesedaran dan tahap pengetahuan mengenai

peranan dan faedah hutan bandar juga perlu dirumuskan sebagai membantu

kefahaman pembaca terhadap kesanggupan membayar.

Cadangan kajian akan memberikan tumpuan secara keseluruhan kajian yang

merangkumi Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT mengenai

kesanggupan membayar dikalangan responden. Beberapa cadangan yang bersesuaian

akan diutarakan supaya dapat meningkatkan kefahaman mengenai kesanggupa

membayar terhadap hutan bandar supaya menghargai peranan Hutan Bandar bukan

114

sahaja khusus untuk peranan tertentu malah meliputi keseluruhan peranan hutan

bandar.

5.2 Rumusan Kajian

Di dalam kajian ini, hasil kajian telah diperbincangkan secara terperinci pada

bab 4 bagi kajian ini. Rumusan kajian akan meliputi keseluruhan maklumat dan

keputusan analisis kajian yang telah diperolehi.

5.2.1 Kaedah Contingent Valuation Method (CVM)

Kaedah Contingent Valuation Method (CVM) merupakan satu kaedah yang

begitu unik untuk digunakan bagi membolehkan pengkaji memperolehi maklumat

berkenaan nilai bagi barangan bukan pasaran seperti sumber-sumber dikawasan

lindungan (Zaiton Samdin, 2008). Kaedah yang mana memerlukan pengguna atau

pengunjung sesebuah kawasan seperti hutan bandar untuk menyatakan nilai yang

sanggup dibayar bagi membolehkan pengkaji mendapat nilai tertentu berdasarkan

kepada maklumat yang disediakan.

Menjadikan kajian yang dilakukan lebih menarik, kepelbagaian corak soalan

telah dipilih dan digunakan bagi mengetahui samada ianya mempengaruhi nilai yang

sanggup dibayar oleh pengunjung. Hasil analisis yang dilakukan dengan merujuk

Lampiran. Didapati tidak terdapat perbezaan nilai antara jenis soalan yang

digunakan. Ini dapat disimpulkan bahawa, bentuk soalan bukan satu alat penentu

kepada nilai yang sanggup dibayar, sebaliknya adalah kefahaman pengunjung

115

terhadap konsep dan kaedah Contingent Valuation Method (CVM) serta peranan

hutan bandar kepada kehidupan manusia secara keseluruhannya.

5.2.2 Kesanggupan Membayar di kalangan Responden

Kajian terhadap isu-isu yang berkaitan dengan pemuliharaan alam semulajadi

dengan menggunakan kaedah kajian secara penilaian hipotetikal iaitu meminta orang

ramai menyatakan kesanggupan mereka membayar berasaskan sesuatu senario dan

gambaran tentang perkhidmatan alam sekitar berkenaan. Kajian yang melibatkan

kawasan rekreasi awam hutan bandar telah menunjukkan tindakbalas yang positif

apabila 60% responden yang ditemui menunjukkan kesanggupan membayar untuk

nilai tertentu sekiranya dikenakan sebarang bayaran masuk bagi tujuan

penyelenggaraan kawasan hutan bandar.

Secara keseluruhannya, nilai purata yang sanggup dibayar oleh responden

yang ditemui adalah sebanyak RM1.67 sahaja. Namun begitu, bagi kedua-dua lokasi

kajian iaitu Hutan Bandar Johor Bahru memperolehi nilai kesanggupan membayar

sebanyak RM1.70 berbanding RM1.65 bagi Hutan Bandar MPJBT. Berdasarkan

kepada hasil maklumat yang diperolehi melalui soalselidik yang diedarkan pada

kedua-dua lokasi tersebut, hanya 58% responden sanggup membayar untuk Hutan

Bandar MPJBT berbanding 63% bagi Hutan Bandar MPJBT.

Ini menjelaskan bahawa, kefahaman pengunjung terhadap isu-isu

pemuliharaan alam semulajadi bukan menjadi keutamaan kepada pengunjung dalam

menentukan nilai yang sanggup dibayar, sebaliknya kepentingan rekreasi yang

diperlukan. Namun begitu, kesanggupan membayar dikalangan responden yang

ditemui menunjukkan keprihatinan terhadap pentingnya kawasan rekreasi yang

116

berkonsepkan alam semulajadi seperti yang telah dilaksanakan oleh Hutan Bandar

Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT.

Walaubagaimanapun, pembangunan keseluruhan Hutan Bandar yang terdapat

di daerah Johor Bahru lebih menjurus kepada konsep rekreasi untuk keluarga. Oleh

itu, konsep kesanggupan membayar atau willingness to pay (WTP) yang

diketengahkan oleh pengkaji dalam kajian ini memberikan keputusan kesanggupan

membayar dari kalangan responden yang berbeza dengan kajian-kajian lepas yang

banyak dilakukan dibarat apabila dikaitkan dengan faktor-faktor yang mempengaruhi

kesanggupan membayar.

5.2.3 Faktor-Faktor Yang Mempengaruhi Nilai Yang Sanggup Di Bayar

Secara keseluruhannya, beberapa ujian perkaitan antara profil pengunjung

dan kesanggupan membayar menunjukkan bahawa tiada hubungan yang wujud.

Selain itu, ciri-ciri profil pengunjung dalam kajian ini penting untuk diketahui dan

juga telah diuji hubungan dengan kesanggupan membayar.

Sebagaimana keputusan yang telah diperolehi mengenai hubungan faktor-

faktor profil dan kesanggupan membayar yang tidak menunjukkan perkaitan boleh

dirumuskan bahawa maklumat yang diperolehi oleh pengkaji untuk dianalisis adalah

terhad dan responden kurang memahami mengenai persoalan berkenaan bayaran

terhadap sesuatu isu yang dikaitkan dengan alam semulajadi.

Kesanggupan membayar juga cuba dikaitkan dengan beberapa faktor lain

yang melibatkan corak kunjungan pengunjung dan menunjukkan hasil keputusan

yang berbeza. Analisis tersebut menunjukkan hanya bilangan ahli yang berkunjung

117

menunjukkan hubungan dengan nilai yang sanggup dibayar. Ini bersesuaian dengan

hutan bandar yang dibangunkan untuk kemudahan aktiviti bagi pengunjung yang

berkeluarga ataupun berkumpulan. Oleh itu, setiap bayaran yang sanggup dibuat

akan dinilai dengan bilangan ahli yang berkunjung kerana ianya melibatkan kos

perbelanjaan bagi sesebuah isirumah ataupun kumpulan yang berkunjung. Bagi

faktor-faktor lain yang di analisis tidak menunjukkan hubungan kepada nilai yang

sanggup dibayar.

5.2.4 Kesedaran Terhadap Hutan Bandar di Kalangan Responden

Pengetahuan dan kesedaran terhadap peranan hutan bandar amat penting

dalam mengetahui kesanggupan membayar dikalangan pengunjung. Rumusan

kepada kajian ini melibatkan dua lokasi Hutan Bandar iaitu Hutan Bandar Johor

Bahru dan Hutan Bandar MPJBT. Bagi kedua-dua lokasi ini, menjelaskan bahawa

pengetahuan responden terhadap peranan Hutan Bandar hanya tertumpu kepada

peranan sebagai aktivti rekreasi dan pemuliharaan alam semulajadi.

Secara fizikalnya, kawasan hutan dan kawasan hijau yang terdapat di negara

ini terutamanya di Daerah Johor dibangunkan dan dikekalkan dengan tujuan rekreasi,

pelancongan dan pemuliharaan alam semulajadi. Namun begitu, tujuan untuk

pembangunan rekreasi merupakan tujuan utama kerana setiap pembangunan yang

dirancang akan mewajibkan penyediaan kawasan lapang dan rekreasi bagi

menyediakan kemudahan rekreasi dan memelihara alam semulajadi.

Walaubagaimanapun, aktiviti rekreasi juga dapat memberikan kesan kepada

pengunjung yang berkunjung. Menurut Kaplan et. al (1989), persekitaran alam

semulajadi dapat memberi kesan yang baik kepada kesihatan mental berbanding

aktiviti bercorak indoor dan persekitaran bandar. Kajian yang dilakukan oleh Grahn

118

(1997) mendapati kanak-kanak yang bermain dalam persekitaran semulajadi

mempunyai tahap kesihatan yang baik dan keupayaan fizikal yang baik berbanding

kanak-kanak yang hanya berada pada persekitaran yang bukan semulajadi. (Lisa

Hornsten, et. al, 2000).

5.2.5 Ketidaksanggupan Membayar di Kalangan Responden.

Perbincangan mengenai kesanggupan membayar bukan sahaja tertumpu

kepada kesanggupan membayar dikalangan responden, sebaliknya pengkaji telah

membincagkan hasil analisis mengenai ketidaksanggupan membayar seperti yang

terdapat dalam Jadual 4.4. Disimpulkan bahawa, ketidaksanggupan membayar bukan

disebabkan ketidakmampuan untuk membayar kerana faktor pendapatan bulanan

sebaliknya terdapat pendapat lain yang menyebabkan responden tidak sanggup

membayar.

Sebagaimana yang telah dibincangkan pada bab 3 mengenai lokasi kajian

Hutan Bandar yang merangkumi dua lokasi Hutan Bandar di Daerah Johor Bahru

iaitu Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT objektif pembangunan

bagi kedua-dua lokasi ini adalah untuk menyediakan kemudahan rekreasi kepada

penduduk dan adalah kurang sesuai jika bayaran dikenakan.

Oleh itu, ketidaksanggupan membayar oleh responden bukan satu masalah

untuk kajian ini tetapi memberi maklumat kepada pengkaji bagi mengetahui dan

memahami tahap kefahaman dan penerimaan konsep kesanggupan membayar atau

willingness to pay (WTP) untuk tujuan memelihara alam semulajadi dikalangan

responden yang ditemui.

119

5.3 Cadangan Kajian

Sepanjang kajian ini dilakukan, pelbagai maklumat yang diperolehi oleh

pengkaji melalui borang soalselidik yang telah diedarkan dan pemerhatian serta

pembacaan hasil kajian lepas. Cadangan–cadangan yang boleh diketengahkan adalah

seperti berikut:

5.3.1 Pihak Berkuasa Tempatan

i. Pengkaji mencadangkan supaya bayaran hanya dikenakan bagi beberapa

kemudahahan yang memerlukan kos penyelenggaraan yang tinggi supaya

kemudahan dan persekitaran lebih terjamin. Bagi Hutan Bandar Johor Bahru,

walaupun bayaran disediakan bagi kemudahan tertentu namun terdapat

persekitaran yang kurang memuaskan pada sesetengah kemudahan yang

disediakan seperti kawasan chalet yang perlu diberi perhatian.

ii. Bagi Hutan Bandar MPJBT, berdasarkan kepada temubual bersemuka dengan

responden, pengunjung berpendapat bahawa bayaran hanya perlu dikenakan

untuk kenderaan sahaja. Ini bagi menjamin keselamatan pengunjung yang

beriadah disekitar kawasan tersebut.

iii. Pihak berkuasa bagi kedua-dua Hutan Bandar di Daerah Johor Bahru perlulah

menjalankan pelbagai aktiviti kesedaran terhadap alam semulajadi

terutamanya mengenai isu alam sekitar yang memerlukan komitmen dan

kerjasama pengunjung.

iv. Pihak berkuasa juga boleh mengaplikasikan kaedah Contingent Valuation

Method (CVM) pada masa depan supaya masyarakat terutamanya

pengunjung mengetahui akan tujuan konsep ini digunakan dalam isu-isu alam

sekitar.

120

5.3.2 Penggunaan Kaedah Contingent Valuation Method (CVM)

Kajian yang dibuat oleh pengkaji dengan menggunakan kaedah Contingent

Valuation Method (CVM) masih memerlukan penambahbaikan dari segi rekebentuk

soalselidik, kaedah persampelan, maklumat yang hendak disampaikan kepada

responden mengenai isu yang hendak diselesaikan dan konsep willingness to pay

(WTP) serta mekanisma bayaran yang hendak digunakan.

Hal ini diakui oleh Mitchel et.al (1989), yang mengatakan bahawa terdapat

banyak kekangan yang timbul dalam sepanjang proses kajian semasa menggunakan

kaedah ini iaitu dari segi penentuan sampel, rekabentuk soalselidik, maklumat yang

perlu disediakan kepada responden dan mekanisma bayaran yang hendak digunakan

bagi mengumpul maklumat. Sebagaimana kajian yang dilakukan di kalangan

masyarakat di China, kebanyakkan responden kurang mahir akan konsep yang cuba

digunakan oleh pengkaji.

Sekiranya kajian seterusnya dilakukan oleh pengkaji yang melibatkan kaedah

Contingent Valuation Method (CVM) aspek-aspek yang dinyatakan perlu diberi

perhatian. Berdasarkan kepada pengalaman kajian yang dilakukan oleh pengkaji,

soalan yang tepat dan ringkas menjadi pilihan responden. Oleh itu, pada masa akan

datang, instrumen kajian iaitu soalselidik perlulah ringkas dan padat dengan soalan-

soalan yang benar-benar berkaitan dengan isu yang hendak diselesaikan. Selain itu,

untuk kajian seterusnya perlu memperincikan terlebih dahulu format-format soalan

yang hendak digunakan dan hanya maklumat yang tepat serta ringkas sahaja

121

5.4 Batasan Kajian

Sepanjang tempoh menyiapkan kajian ini, terdapat halangan-halangan yang

perlu dilalui bagi memastikan kajian ini menjawab persoalan kajian dan mencapai

objektif kajian. Terdapat beberapa halangan yang dihadapi sepanjang kajian ini

berlangsung.

5.4.1 Rekabentuk Borang Soalselidik

Sebelum kajian dilakukan, borang soalselidik perlu disediakan bagi

memperolehi maklumat berkenaan kesanggupan responden yang berkunjung ke

Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT. Rekabentuk soalselidik

memerlukan penelitian yang khusus kerana kajian yang dilakukan melibatkan dua

lokasi kajian yang mempunyai ciri-ciri berbeza. Oleh itu, format bagi mendapatkan

maklumat mengenai kesanggupan membayar perlu diteliti kesesuaian bagi

mengumpul maklumat.

5.4.2 Kurang Maklumat

Dalam kajian ini, kesukaran untuk mendapatkan maklumat jumlah

pengunjung yang berkunjung ke Hutan Bandar menjadi kekangan kepada pengkaji.

Ini kerana, pihak berkuasa tempatan yang mengurus kawasan hutan bandar tidak

mempunyai rekod berkenaan jumlah pengunjung secara rasmi. Hal ini memberi

kesan kepada cara pensampelan yang perlu ditentukan oleh pengkaji.

122

5.4.3 Masa dan Jarak

Masa merupakan perkara penting yang perlu diambilkira supaya tidak

menganggu jadual perjalanan kajian yang telah dirancang. Memandangkan kawasan

kajian yang dilakukan berada pada jarak lokasi yang berbeza, pengkaji perlu

membahagikan masa sebaik mungkin supaya maklumat yang diperlukan dari

responden mencukupi seperti mana yang telah dirancang pada peringkat awal kajian.

5.4.4 Nilai Membayar yang Rendah

Kesukaran memperolehi nilai kesanggupan membayar yang tinggi dikalangan

responden yang ditemui menyebabkan data yang diperolehi menjadi lemah apabila

diuji. Ini menyebabkan pembolehubah yang perlu diuji tidak dapat diuji bagi

mengetahui perkaitan dengan penetapan nilai yang sanggup dibayar oleh responden.

5.5 Rumusan

Rumusan pada keseluruhan kajian ini menunjukkan bahawa kajian yang

dilakukan telah menjawab persoalan kajian iaitu bagi mengetahui nilai yang sanggup

dibayar dan persoalan kajian yang lain. Hasil kajian menunjukkan nilai yang

diberikan adalah rendah bagi kedua-dua lokasi kajian yang telah dipilih.

Walaubagaimanapun, semua keputusan telah dibincangkan pada setiap keputusan

analisis yang diperolehi. Selain itu, cadangan yang dikemukakan mungkin dapat

meningkatkan kualiti hutan bandar dan mendidik pengunjung tentang kepentingan

dan faedah hutan bandar serta manfaat yang diperolehi hasil daripada sumbangan

123

yang sanggup diberikan oleh pengunjung. Akhir sekali, kajian yang dilakukan oleh

pengkaji akan membantu pengkaji akan datang untuk menggunakan kaedah yang

sama dengan mekanisma bayaran yang berbeza supaya memperoleh kepelbagaian

dalam keputusan kajian.

124

RUJUKAN

Abdul Hamid Mar Iman dan Mohd Shahwahid Othman. (2005). Penilaian sumber

dan Hartanah Hutan. (1st ed). Skudai. Universiti Teknologi Malaysia.

Amirnejad, H., Kalillian.,S., Assareh., M.H and Ahmadian., M. (2006). Estimating

the existence value of north forests of Iran by using a contingent valuation

method.Ecological Economic. 58 (-), 665-675.

Beckett, K.P., Freer. S.P. and Taylor. G. (2000). Effective tree species special for

local air quality management. Journal of Arboriculture. 26 (-) 12-19.

Blomquist, G., C. and Whitehead, J.,C. (1998). Resources quality information and

validity of willingness to pay in contingent valuation. Resources and Energy

Economics. 20 (2), 179-196.

Bowman, T., Thompson, J., and Colletti, J. (2009). Valuation of open space and

conservation features in residential subdivisions. Journal of Environmental

Management. 90 (1), 321-330.

Bowker, J.M., Cordell, H.K., and Johson, C.Y. (1999). User fees for recreation

service on public lands: A National assessment. Journal of Park and

Recreation. administrations. 17 (3), 1-14.

Brown, I.K. (2007). Wisconsin Statewide Urban Forest Assessment: development

and Implementation. Masters. Thesis. University of Wisconsin, Wisconsin.

Chee Tong Yew (1989). Urban Forestry In Peninsular Malaysia. Asean Seminar on

Urban Forestry. 6-8 November. Singapore. 10.

125

Chen, W.Y., and Jim., Y.C. (2006). Recreation-amenity use and contingent valuation

Of urban greenspacesin Guangzhou China. Landscape and Urban Planning.

75(1), 81-96.

Dwyer, J.F., Nowak.D.J., and Noble. M.H. (2003). Sustaining Urban Forest. Journal

of Arboriculture. 29 (1), 49-55.

Garispanduan/Piawaiaan Perancangan Kawasan Tanah Lapang & Rekreasi. April 20,

1999). Jabatan Perancang Bandar & Desa. Kuala Lumpur.

Hamid, Abdul, M.I. (1998). Hutan: Pengurusan dan Penilaian. Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa dan Pustaka

Haver, R.J. (2005). Urban Forestry and Forestry capacity: defining capacity and

model of capacity building. University of Minnesto. Doctoral. Dessertation.

Saint Paul Minnesto.

Hornsten, L., and Fredman, P. (2000). On distance to recreational forest in Sweden.

Landscape and Urban Planning. 51 (1), 1-10.

Iran Herman (2004). Statistik dan Analisis Data Sains Sosial. Kedah. Penerbitan

Ustara.

Jabatan Landskap (2004). Taman Rekreasi Hutan Bandar. Unpublished note. Majlis

Bandaraya Johor Bahru.

Jabatan Landskap (2007). Cadangan Hutan Bandar Mutiara Rini. Unpublished note.

Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah.

Justice, C.L. (1986). The Concept of The Urban Forest as applied to Kuala Lumpur,

Malaysia. Journal of Arboriculture. 12 (7), 178-181.

126

Kane,B., Amherst and Kirwan. J. (2006, February). Value, Benefits and Costs of

Urban trees. Virgina Cooperative Extension. Retrieved February 11, 2009,

from mhtm:file.//G:\0502\ Value, Benefits and Costs of Urban trees.mht.

Kaplan, R., and Kaplan., S. (1989). The Experience of Nature: A Psychological

Perspective. Cambridge University. Cambridge Press.

Konijnenjidk, C.C., Ricard. R.M., Kenny., A. and Randrup., T.B. (2006).Defining

Urban Forestry- a comparative perspective of North America & Europe.

Urban Forestry & Urban Greening 4 (2), 93-103.

Kuo, F.E., Bacaicoa. M. and Sullivan. W.C. (1998). Transforming inner-city

neighbourhood: trees, sense of safety and preferences. Environment &

Behaviour 30 (2), 28-59.

Lee Siow Yin (1998). Keberkesanan pokok dalam mengawal bunyi bising. Masters.

Thesis. Universiti Teknologi Malaysia. Skudai.

Majlis Bandaraya Johor Bahru (t.t). Latarbelakang Johor Bahru, dicapai pada April 4,

2009, from http://www.mbjb.gov.my/background

Mohd Azamrul Harun (2007). Kesanggupan Pengunjung Membayar untuk aktivti

dan Menyumbang kepada tabung pemuliharaan Di Taman Negara Endau-

Rompin. Masters. Thesis. Universiti Teknologi Malaysia. Skudai.

Moller, G., H. (1997). The Pinchot Institute: Toward Managing our Urban Forest

Resources. Journal of Arboriculture. 3 (1), 181-183

More, T and Stevens, T (2000). Do user fees exclude low-income people from

resources-based recreations?. Journal of people from Research. 32 (3), 341

357.

Millar, R.W. (1997). Urban Forestry: planning and managing urban greespaces (2nd

ed). New York. Prentice Hall.

http://www.mbjb.gov.my/background

127

Miller, R.W. (1988). Urban Forestry: planning and managing urban greespaces (2nd

ed).Prentice Hall. Englewood cliffs.

Mc Connell, K.E. (1985). The economic of outdoor recreation. Amsterdam. The

Netherland: Elsevier Science.

Ombo Satjapradja (1989). The Role of Urban Forest in the Saptial Arrangement. .

Asean Seminar on Urban Forestry. 6-8 November. Singapore. 1-2.

Pradeep Cgaudry (2006). Valuing recreational benefit of urban forestry- A cases

study of Chandigarh (India City). Ph.D. Thesis. Forest Research Imstitute,

India.

Rancangan Tempatan Daerah Johor Bahru, 2020 (laporan pelaksanaan) Pengurusan

& Pelaksanaan. (2005). Majlis Bandaraya Johor Bahru.

Sabitha Marican (2006). Kaedah Penyelidikan Sains Sosial. (2nd ed). Selangor.

Prentice Hall.

Scott, K.L., Simpson, and McPherson. E.G. (1999). Effects of tree cover on parking

lot microclimate and vehicle emission. Journal of Arboriculture. 25 (-) 129

142.

Strenger, A. Harou., B., and Navrud., S. (2009). Valuing environment goods and

service derived from the forest. Journal of Forest Economic. 15 (1-2), 1-14.

Teal and Loomis (2000). ‘Effects of gender and parental status on the economic

valuation of increasing wetlands, reducing wildlife contamination and

increasing salmon populations’. Society & Natural Resources 13(1), m.s. 1-

14.

Tyrvainen, L. and Vaananen., H. (1998). The Economic value of Urban Forest

amenities.Landscape and Urban Planning. 43( - ), 105-118.

128

Tyrvainen, L. (2001). Economic Valuation of urban forest benefits in Findland.

Journal of Environment Management. 62 ( - ), 75-92.

Wolf, K.L (1998, November). Urban Forest Value: Economic of trees in Cities.

Center for Urban Horticulture. Retrieved April 29, 2009, from

http://www.cfr.washington.edu/Research/factSheets/29-UrbEconBen.pdf

Zaiton Samdin (2008). Willingness To Payin Taman Negara: a contingent valuation

Method. Journal of Economic and Management. 2 (1), 81-94.

Zakariya, A. (1990). Urban Forestry in Malaysia: current and future. IUFRO XIX

World Congress. 5-11 August. Montreal, Canada. 228-235.

http://www.cfr.washington.edu/Research/factSheets/29-UrbEconBen.pdf

LAMPIRAN

LAMPIRAN A

SOAL SELIDIK

PENGENALAN:

Kajian ini dikendalikan oleh Universiti Teknologi Malaysia. Ini adalah latihan

akademik untuk penganugerahan Sarjana Sains Perancangan-Pengurusan

Sumberjaya dan Alam Sekitar. Objektif utama kajian ini adalah untuk mengkaji

kesanggupan pengunjung untuk membayar sejumlah wang sebagai bayaran

masuk di Taman Rekreasi Awam Hutan Bandar. Kami amat menghargai

sekiranya anda dapat meluangkan masa untuk mengisi borang kajiselidik ini.

Maklumat kajian ini hanya untuk rujukan pengkaji atau tujuan pembelajaran

sahaja. Oleh itu, semua maklumat yang diberikan adalah sulit dan hanya digunakan

untuk tujuan kajian.

Pengkaji:

Nor Hayati Binti Salleh Sarjana Sains (Perancangan-Pengurusan Sumberjaya & Alam Sekitar)

MB071093 Universiti Teknologi Malaysia Skudai, Johor Darul Takzim

SET 1 (MBJB)

BAHAGIAN A: PROFIL PENGUNJUNG Arahan: Sila tandakan ( / ) jawapan yang sesuai. 1. Jantina: Lelaki Perempuan 4. Taraf Pendidikan:

2. Umur: _____ Tiada pendidikan formal Diploma Sekolah Rendah (UPSR) Ijazah

Sekolah Menengah Sarjana 3. Pendapatan Bulanan:) (PMR/SPM/STPM) Doktor Falsafah Kurang RM1,000 RM1,000 – RM2,000 5. Pekerjaan: RM2,001 – RM3,000 Profesional (jurutera, pensyarah & lain-lain)

RM3,001 – RM4,000 Pengurusan (pengurus) RM4,001 – RM5,000 Perkeranian (kerani dan setiausaha) RM5,001 – RM6,000 Ahli perniagaan RM6,001 – RM7,000 Pesara RM7,001 – RM8,000 Tidak bekerja RM8,001 – RM9,000 Pelajar RM9001 – RM10,000 Lain-lain (nyatakan):______________ Lebih RM10,000

BAHAGIAN B: CORAK PENGGUNAAN PENGUNJUNG Arahan: Sila tandakan ( / ) diruangan berkenaan. Sila pilih satu jawapan sahaja. 1. Adakah ini kali pertama anda berkunjung? Ya Tidak 2. Berapa kerapkah anda mengunjungi Hutan Bandar?

Setiap hari 3 kali seminggu 2 kali seminggu 1 kali seminggu ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3 kali sebulan 2 kali sebulan Kurang 1 kali sebulan 3. Apakah pengangkutan yang anda guna untuk ke kawasan Hutan Bandar? Berjalan kaki Basikal Motosikal Kereta Teksi Bas Lain-lain(nyatakan): ----------------------- 4. Berapakah jarak antara kediaman anda dan kawasan Hutan Bandar ? ______km

5. Bilakah anda mengunjungi

Hutan Bandar? Hari Biasa Hari Minggu (Sabtu & Ahad)

Pagi Tengahari Petang 6. Pada kebiasaannya, pada waktu bila anda berkunjung? 7. Bersama siapakah anda berkunjung? Ahli Keluarga Kawan-kawan Rakan sekerja Sendirian Lain-lain:(nyatakan) 8. Berapa ahli kumpulan anda yang berkunjung? Tiada 2 orang 3 orang 4 orang 5 orang Lebih 6 orang 9. Berapa lama anda berada di Hutan Bandar?

Kurang15minit 15minit – 30minit 30minit - 1jam 1jam 30 minit – 2jam Lebih 2jam

SET 1 (MBJB)

10. Dengan mengikut KEUTAMAAN anda, pilih sebab anda berkunjung ke Hutan Bandar? Nyatakan keutamaan berdasarkan skala 1 hingga 7 iaitu (1 paling utama .................. 7 kurang utama). Menikmati pemandangan dari menara tinjau Dapat bertemu dengan rakan-rakan Kawasan rekreasi yang bersih dan selamat Jalankan aktiviti seperti berjoging,refleksiolog Membawa anak-anak bermain di laman permainan Lain-lain (nyatakan) :----------------

Beristirehat dan bersiar-siar disekitar taman rekreasi

BAHAGIAN C: KESEDARAN PENGUNJUNG Arahan: Sila tandakan ( / ) diruangan berkenaan. 1. Pada pendapat anda, apakah peranan dan faedah hutan bandar? (Anda boleh pilih lebih dari 1 jawapan). Pemeliharaan alam semulajadi Membekalkan oksigen

Mengekalkan kepelbagaian spesis tumbuhan hijau dan bunga Aktiviti penyelidikan

Mengawal suhu kawasan sekitar Sumber aktiviti rekreasi

BAHAGIAN D: KESANGGUPAN MEMBAYAR OLEH PENGUNJUNG Arahan: Sila tandakan ( / ) diruangan berkenaan. 1. Sejumlah wang telah dibelanjakan oleh Majlis Bandaraya Johor Bahru (MBJB) untuk mengurus dan menyelenggara Hutan Bandar bagi memelihara keunikan alam semulajadi dan mengekalkan kualiti alam sekitar supaya generasi masa depan berpeluang menikmati keindahan alam semulajadi yang telah anda nikmati sekarang. Dengan itu, sumbangan anda dapat mengurangkan beban ini. Jika anda SANGGUP dikenakan bayaran masuk, berapakah harga maksimum per orang yang anda sanggup bayar?. RM ____________ (Jika Tidak sanggup pergi ke soalan 3) 2. Apakah yang mendorong anda sanggup untuk membayar? (Anda boleh pilih lebih dari 1 jawapan) Rasa tanggungjawab untuk memelihara alamsemulajadi Inginkan kemudahan yang berkualiti Perlu bayar bagi menggunakan kemudahan yang telah disediakan Saya mampu untuk membayar Sebagai menyokong usaha MBJB Lain-lain (nyatakan):___________________

Soalan Tamat TERIMA KASIH DI ATAS KERJASAMA ANDA

SET 1 (MBJB)

======================================================================== 3. Apakah sebab utama untuk anda tidak sanggup membayar? (Anda boleh pilih lebih dari 1 jawapan) Sumber alam semulajadi adalah percuma untuk semua Saya telah membayar dalam bentuk lain seperti cukai Tidak mampu membuat bayaran Hutan Bandar sepatutnya dibiayai MBJB Hutan Bandar adalah kawasan rekreasi awam Bukan tanggungjawab saya Lain-lain(nyatakan):_____________________________

SOALAN TAMAT TERIMA KASIH DI ATAS KERJASAMA ANDA

========================================================================

SET 2 (MBJB)




RM3,001 – RM4,000 Pengurusan (pengurus) RM4,001 – RM5,000 Perkeranian (kerani dan setiausaha) RM5,001 – RM6,000 Ahli perniagaan RM6,001 – RM7,000 Pesara RM7,001 – RM8,000 Tidak bekerja RM8,001 – RM9,000 Pelajar RM9001 – RM10,000 Lain-lain (nyatakan)_________________ Lebih RM10,000



3 kali sebulan 2 kali sebulan Kurang 1 kali sebulan 3. Apakah pengangkutan yang anda guna untuk ke kawasan Hutan Bandar? Berjalan kaki Basikal Motosikal Kereta Teksi Bas Lain-lain(nyatakan): --------------------------- 4. Berapakah jarak antara kediaman anda dan kawasan Hutan Bandar ? ______km



6. Pada kebiasaannya, pada waktu bila anda berkunjung? Pagi Tengahari Petang 7. Bersama siapakah anda berkunjung? Ahli Keluarga Kawan-kawan Rakan sekerja Sendirian Lain-lain:(nyatakan) 8. Berapa ahli kumpulan anda yang berkunjung? Tiada 2 orang 3 orang 4 orang 5 orang Lebih 6 orang

SET 2 (MBJB)

9. Berapa lama anda berada di Hutan Bandar?

Kurang15minit 15minit – 30minit 30minit - 1jam 1jam 30 minit – 2jam Lebih 2jam 10. Dengan mengikut KEUTAMAAN anda, pilih sebab anda berkunjung ke Hutan Bandar? Nyatakan keutamaan berdasarkan skala 1 hingga 7 iaitu (1 paling utama .................. 7 kurang utama). Menikmati pemandangan dari menara tinjau Dapat bertemu dengan rakan-rakan Kawasan rekreasi yang bersih dan selamat Jalankan aktiviti seperti berjoging,refleksiologi Membawa anak-anak bermain di laman permainan Lain-lain (nyatakan) :------------------





BAHAGIAN D: KESANGGUPAN MEMBAYAR OLEH PENGUNJUNG Arahan: Sila tandakan ( / ) diruangan berkenaan. 1. Sejumlah wang telah dibelanjakan oleh Majlis Bandaraya Johor Bahru (MBJB) untuk mengurus dan menyelenggara Hutan Bandar bagi memelihara keunikan alam semulajadi dan mengekalkan kualiti alam sekitar supaya generasi masa depan berpeluang menikmati keindahan alam semulajadi yang telah anda nikmati sekarang. Dengan itu, sumbangan anda dapat mengurangkan beban ini. Jika anda SANGGUP dikenakan bayaran masuk, berapakah harga maksimum per orang yang anda sanggup bayar?. (Jika Tidak sanggup pergi ke soalan 3)

RM1 RM2 RM3 RM4 RM5 RM6 RM7 RM8 RM9 >RM10

SET 2 (MBJB)

2. Apakah yang mendorong anda sanggup untuk membayar? (Anda boleh pilih lebih dari 1 jawapan) Rasa tanggungjawab untuk memelihara alamsemulajadi Inginkan kemudahan yang berkualiti Perlu bayar bagi menggunakan kemudahan yang telah disediakan Saya mampu untuk membayar Sebagai menyokong usaha MBJB Lain-lain (nyatakan):___________________


======================================================================== 3. Apakah sebab utama untuk anda tidak sanggup membayar? (Anda boleh pilih lebih dari 1 jawapan) Sumber alam semulajadi adalah percuma untuk semua Saya telah membayar dalam bentuk lain seperti cukai Tidak mampu membuat bayaran Hutan Bandar sepatutnya dibiayai MBJB Hutan Bandar adalah kawasan rekreasi awam Bukan tanggungjawab saya Lain-lain(nyatakan):_____________________________


========================================================================

SET 1 (MPJBT)




RM3,001 – RM4,000 Pengurusan (pengurus) RM4,001 – RM5,000 Perkeranian (kerani dan setiausaha) RM5,001 – RM6,000 Ahli perniagaan RM6,001 – RM7,000 Pesara RM7,001 – RM8,000 Tidak bekerja RM8,001 – RM9,000 Pelajar RM9001 – RM10,000 Lain-lain (nyatakan):____________ Lebih RM10,000



3 kali sebulan 2 kali sebulan Kurang 1 kali sebulan 3. Apakah pengangkutan yang anda guna untuk ke kawasan Hutan Bandar? Berjalan kaki Basikal Motosikal Kereta Teksi Bas Lain-lain(nyatakan): --------------------------- 4. Berapakah jarak antara kediaman anda dan kawasan Hutan Bandar ? ______km



6. Pada kebiasaannya, pada waktu bila anda berkunjung? Pagi Tengahari Petang 7. Bersama siapakah anda berkunjung? Ahli Keluarga Kawan-kawan Rakan sekerja Sendirian Lain-lain:(nyatakan) 8. Berapa ahli kumpulan anda yang berkunjung? Tiada 2 orang 3 orang 4 orang 5 orang Lebih 6 orang 9. Berapa lama anda berada di Hutan Bandar?


SET 1 (MPJBT)

10. Dengan mengikut KEUTAMAAN anda, pilih sebab anda berkunjung ke Hutan Bandar? Nyatakan keutamaan berdasarkan skala 1 hingga 7 iaitu (1 paling utama .................. 7 kurang utama). Membawa anak-anak bermain layang-layang Dapat bertemu dengan rakan-rakan Kawasan rekreasi yang bersih dan selamat Jalankan aktiviti seperti berjoging,refleksiolog Membawa anak-anak bermain di laman permainan Lain-lain (nyatakan) :----------------------





BAHAGIAN D: KESANGGUPAN MEMBAYAR OLEH PENGUNJUNG

Arahan: Sila tandakan ( / ) diruangan berkenaan. 1. Sejumlah wang telah dibelanjakan oleh Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT) untuk mengurus dan menyelenggara Hutan Bandar bagi memelihara keunikan alam semulajadi dan mengekalkan kualiti alam sekitar supaya generasi masa depan berpeluang menikmati keindahan alam semulajadi yang telah anda nikmati sekarang. Dengan itu, sumbangan anda dapat mengurangkan beban ini. Jika anda SANGGUP dikenakan bayaran masuk, berapakah harga maksimum per orang yang anda sanggup bayar?. RM ____________ (Jika Tidak sanggup pergi ke soalan 3) 2. Apakah yang mendorong anda sanggup untuk membayar? (Anda boleh pilih lebih dari 1 jawapan) Rasa tanggungjawab untuk memelihara alamsemulajadi Inginkan kemudahan yang berkualiti Perlu bayar bagi menggunakan kemudahan yang telah disediakan Saya mampu untuk membayar Sebagai menyokong usaha MPJBT Lain-lain (nyatakan):___________________


========================================================================

SET 1 (MPJBT)

3. Apakah sebab utama untuk anda tidak sanggup membayar? (Anda boleh pilih lebih dari 1 jawapan) Sumber alam semulajadi adalah percuma untuk semua Saya telah membayar dalam bentuk lain seperti cukai Tidak mampu membuat bayaran Hutan Bandar sepatutnya dibiayai MPJBT Hutan Bandar adalah kawasan rekreasi awam Bukan tanggungjawab saya Lain-lain(nyatakan):_____________________________


========================================================================

SET 2 (MPJBT)




RM3,001 – RM4,000 Pengurusan (pengurus) RM4,001 – RM5,000 Perkeranian (kerani dan setiausaha) RM5,001 – RM6,000 Ahli perniagaan RM6,001 – RM7,000 Pesara RM7,001 – RM8,000 Tidak bekerja RM8,001 – RM9,000 Pelajar RM9001 – RM10,000 Lain-lain (nyatakan):_________________ Lebih RM10,000



3 kali sebulan 2 kali sebulan Kurang 1 kali sebulan 3. Apakah pengangkutan yang anda guna untuk ke kawasan Hutan Bandar? Berjalan kaki Basikal Motosikal Kereta Teksi Bas Lain-lain(nyatakan): ------------ 4. Berapakah jarak antara kediaman anda dan kawasan Hutan Bandar ? ______km



6. Pada kebiasaannya, pada waktu bila anda berkunjung? Pagi Tengahari Petang 7. Bersama siapakah anda berkunjung? Ahli Keluarga Kawan-kawan Rakan sekerja Sendirian Lain-lain:(nyatakan) 8. Berapa ahli kumpulan anda yang berkunjung? Tiada 2 orang 3 orang 4 orang 5 orang Lebih 6 orang 9. Berapa lama anda berada di Hutan Bandar?


SET 2 (MPJBT)

10. Dengan mengikut KEUTAMAAN anda, pilih sebab anda berkunjung ke Hutan Bandar? Nyatakan keutamaan berdasarkan skala 1 hingga 7 iaitu (1 paling utama .................. 7 kurang utama). Meembawa anak-anak bermain layang-layang Dapat bertemu dengan rakan-rakan Kawasan rekreasi yang bersih dan selamat Jalankan aktiviti seperti berjoging,refleksiologi Membawa anak-anak bermain di laman permainan Lain-lain (nyatakan) :----------------





BAHAGIAN D: KESANGGUPAN MEMBAYAR OLEH PENGUNJUNG

Arahan: Sila tandakan ( / ) diruangan berkenaan. 1. Sejumlah wang telah dibelanjakan oleh Majlis Perbandaran Johor Bahru Tengah (MPJBT) untuk mengurus dan menyelenggara Hutan Bandar bagi memelihara keunikan alam semulajadi dan mengekalkan kualiti alam sekitar supaya generasi masa depan berpeluang menikmati keindahan alam semulajadi yang telah anda nikmati sekarang. Dengan itu, sumbangan anda dapat mengurangkan beban ini. Jika anda SANGGUP dikenakan bayaran masuk, berapakah harga maksimum per orang yang anda sanggup bayar?. (Jika Tidak sanggup pergi ke soalan 3) RM1 RM2 RM3 RM4 RM5 RM6 RM7 RM8 RM9 >RM10

2. Apakah yang mendorong anda sanggup untuk membayar? (Anda boleh pilih lebih dari 1 jawapan) Rasa tanggungjawab untuk memelihara alamsemulajadi Inginkan kemudahan yang berkualiti Perlu bayar bagi menggunakan kemudahan yang telah disediakan Saya mampu untuk membayar Sebagai menyokong usaha MPJBT Lain-lain (nyatakan):___________________

SET 2 (MPJBT)

Soalan Tamat

TERIMA KASIH DI ATAS KERJASAMA ANDA ======================================================================== 3. Apakah sebab utama untuk anda tidak sanggup membayar? (Anda boleh pilih lebih dari 1 jawapan) Sumber alam semulajadi adalah percuma untuk semua Saya telah membayar dalam bentuk lain seperti cukai Tidak mampu membuat bayaran Hutan Bandar sepatutnya dibiayai MPJBT Hutan Bandar adalah kawasan rekreasi awam Bukan tanggungjawab saya Lain-lain(nyatakan):_____________________________


========================================================================

LAMPIRAN B

PENGUJIAN HIPOTESIS PERBANDINGAN MIN DUA SAMPEL BEBAS:

MIN NILAI YANG SANGGUP DIBAYAR UNTUK SOALAN TERBUKA

DAN TERTUTUP BAGI KESELURUHAN KAJIAN.

H0 : Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan terbuka tidak Berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan tertutup. H1 : Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan terbuka berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan tertutup. Jadual: Jadual Ujian Perbandingan Min nilai yang sanggup di bayar oleh responden berdasarkan kepada set soalan terbuka dan set soalan tertutup.

Set Keseluruhan N Mean Std. Deviation

Std. Error Mean

set soalanterbuka 58 1.6379 .9496 .1247 Nilai yang Sanggup Dibayar set soalan tertutup 63 1.7143 1.0384 .1308

Independent Samples Test

t-test for Equality of Means

t df Sig (2-tailed)

Mean difference

Kumpulan Varians Seragam -.421 119 .675 -7.6355E-02

Nilai yang Sanggup Dibayar Kumpulan Varians tidak

Seragam -.421 118.996 .673 -7.6355E-02

Hasil ujian perbandingan min menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar bagi set

soalan terbuka adalah lebih rendah iaitu 1.6379 berbanding set soalan terbuka iaitu

1.7143. Pengujian min menunjukkan nilai statistik t = .421 dan nilai kritikal t 1.980

iaitu lebih besar dari nilai statistik t dengan darjah kebebasan (df) adalah 119.

Pengujian dijalankan pada aras signifikan (α = .05). Berdasarkan kepada statistik t,

hipotesis nul diterima iaitu Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set

soalan terbuka tidak berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar oleh responden

bagi set soalan tertutup.

LAMPIRAN C



DAN TERTUTUP BAGI HUTAN BANDAR JOHOR BAHRU

H0 : Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan terbuka tidak Berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan tertutup bagi Hutan Bandar Johor Bahru H1 : Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan terbuka berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan tertutup bagi Hutan Bandar Johor Bahru Jadual: Jadual Ujian Perbandingan Min nilai yang sanggup di bayar oleh responden berdasarkan kepada set soalan terbuka dan set soalan tertutup bagi Hutan Bandar Johor Bahru

SETK N Mean Std. Deviation Std. Error Mean

set soalanterbuka 30 1.7000 .8357 .1528 Nilai yang Sanggup Dibayar

set soalan tertutup 33 1.7879 1.0234 .1782


t-test for Equality of Means t df Sig (2-

tailed) Mean

differenceKumpulan Varians Seragam

-.371 61 .712 -8.7879E-02


Kumpulan Varians tidak Seragam

-.374 60.353 .709 -8.7879E-02


soalan terbuka adalah lebih rendah sedikit iaitu 1.7000 berbanding set soalan terbuka

iaitu 1.7879. Pengujian min menunjukkan nilai statistik t = .371 dan nilai kritikal t

2.000 iaitu lebih besar dari nilai statistik t dengan darjah kebebasan (df) adalah 61.





LAMPIRAN D



DAN TERTUTUP BAGI HUTAN BANDAR MPJBT

H0 : Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan terbuka tidak Berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan tertutup bagi Hutan Bandar MPJBT H1 : Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan terbuka berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi set soalan tertutup bagi Hutan Bandar MPJBT Jadual: Jadual Ujian Perbandingan Min nilai yang sanggup di bayar oleh responden berdasarkan kepada set soalan terbuka dan set soalan tertutup bagi Hutan Bandar


set soalanterbuka 28 1.5714 1.0690 .2020 Nilai yang Sanggup Dibayar

set soalan tertutup 30 1.6333 1.0662 .1947


t-test for Equality of Means t df Sig (2-tailed) Mean

difference Kumpulan Varians Seragam -.221 56 .826 -6.1905E-02


Seragam -.221 55.7

04 .826 -6.1905E-02


soalan terbuka adalah lebih rendah sedikit iaitu 1.5714 berbanding set soalan terbuka

iaitu 1.633. Pengujian min menunjukkan nilai statistik t = .221 dan nilai kritikal t

2.021 iaitu lebih besar dari nilai statistik t dengan darjah kebebasan (df) adalah 56.





LAMPIRAN E


MIN NILAI YANG SANGGUP DIBAYAR BAGI HUTAN BANDAR JOHOR

BAHRU DAN HUTAN BANDAR MPJBT

H0 : Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi Hutan Bandar Johor Bahru tidak berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi Hutan Bandar MPJBT. H1 : Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi Hutan Bandar Johor Bahru berbeza dengan min nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi Hutan Bandar MPJBT. Jadual: Jadual Ujian Perbandingan Min nilai yang sanggup di bayar oleh responden bagi Hutan Bandar Johor Bahru dan Hutan Bandar MPJBT.


MBJB 63 1.7460 .9327 .1175

Nilai yang Sanggup Dibayar MPJBT 58 1.6034 1.0586 .1390

Independent Samples Test t-test for Equality of Means

t df Sig (2-tailed)

Mean difference

Kumpulan Varians Seragam .787 119 .433 .1426


Seragam .783 114.037 .435 1426

Hasil ujian perbandingan min menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar bagi

Hutan Bandar Johor Bahru adalah lebih tinggi iaitu 1.7460 berbanding nilai min bagi

Hutan Bandar MPJBT iaitu 1.6034. Pengujian min menunjukkan nilai statistik t =

.787 dan nilai kritikal t 1.980 iaitu lebih besar dari nilai statistik t dengan darjah

kebebasan (df) adalah 119. Pengujian dijalankan pada aras signifikan (α = .05).

Berdasarkan kepada statistik t, hipotesis nul diterima iaitu Min nilai yang sanggup

dibayar oleh responden bagi Hutan Bandar Johor Bahru tidak berbeza dengan min

nilai yang sanggup dibayar oleh responden bagi Hutan Bandar MPJBT.

LAMPIRAN F

PENGUJIAN HIPOTESIS MELIBATKAN PERKAITAN: JANTINA

RESPONDEN TERHADAP NILAI YANG SANGGUP DIBAYAR BAGI

KESELURUHAN KAJIAN

H0 : Jantina responden tidak mempunyai hubungan dengan nilai yang sanggup dibayar H1 : Jantina responden mempunyai hubungan dengan nilai yang sanggup dibayar. Jadual: Jadual χ2 untuk menguji perkaitan bagi jantina dan nilai yang sanggup dibayar

Nilai yang Sanggup di Bayar Jantina Kurang RM2 Lebih RM2

Jumlah

Lelaki 47 6 53 Perempuan 63 5 68 Jumlah 110 11 121

Chi- Square Test

Value

df Asymp. Sig. (2-

sided) Pearson Chi-Square .567b 1 .451 Continuity Correction a .189 1 Likelihood Ratio .562 1 .664 Linear-by-Linear Association

Linear –by-linear Association .563 1 .453 N of Valid Cases 121

a. Computed only for a 2x2 table b. 1 cells (25.0%) have expected count less than 5. The minimum expected count is 4.82.

Dalam bahagian Chi Square Test, nilai yang dinyatakan ialah Pearson Chi-Square

bersamaan .567 dengan darjah kebebasan (df) = 1 dan aras pengertian adalah .05.

Nilai χ adalah lebih kecil dari nilai kritikal χ2 = 3.84 maka hipotesis nul diterima.

Kesimpulannya, perkaitan antara jantina responden dengan nilai yang sanggup

dibayar tidak menunjukkan hubungan.

LAMPIRAN G

PENGUJIAN HIPOTESIS MELIBATKAN PERKAITAN: TARAF

PENDIDIKAN RESPONDEN TERHADAP NILAI YANG SANGGUP

DIBAYAR BAGI HUTAN BANDAR UNTUK KESELURUHAN KAJIAN

H0 :Taraf Pendidikan responden tidak mempunyai hubungan dengan nilai yang sanggup dibayar bagi Hutan Bandar H1 :Taraf Pendidikan responden mempunyai hubungan dengan nilai yang sanggup dibayar bagi Hutan Bandar Jadual: Jadual χ2 untuk menguji perkaitan bagi jantina dan nilai yang sanggup dibayar

Nilai yang Sanggup di Bayar Taraf Pendidikan Kurang RM2 Lebih RM2

Jumlah

Tidak Mendapat Pendidikan di Universiti 51 5 56 Mendapat Pendidikan di Universiti 59 6 65 Jumlah 110 11 121

Chi- Square Test

Value df Asymp. Sig. (2-sided)

Pearson Chi-Square .003b 1 .954 Continuity Correction a .000 1 1.000 Likelihood Ratio .003 1 .954 Linear-by-Linear Association Linear –by-linear Association .003

1

.954 N of Valid Cases 121

a. Computed only for a 2x2 table b. 0 cells (.0%) have expected count less than 5. The minimum expected count is 5.09.

Pada aras pengertian 0.05 dan darjah kebebasan sama dengan 1, nilai Pearson Chi-

Square (.003) adalah lebih rendah dari nilai kritikal iaitu 3.84 maka hipotesis pilihan

ditolak. Kesimpulannya, pendidikan dengan nilai yang sanggup dibayar bukan faktor

utama yang menjadi penentu untuk responden membayar.

LAMPIRAN H

PENGUJIAN HIPOTESIS MELIBATKAN PERKAITAN: PENDAPATAN

RESPONDEN DAN NILAI YANG SANGGUP DIBAYAR BAGI HUTAN

BANDAR UNTUK KESELURUHAN KAJIAN

H0 : Pendapatan responden tidak mempunyai hubungan dengan nilai yang sanggup dibayar bagi Hutan Bandar H1 : Pendapatan responden mempunyai hubungan dengan nilai yang sanggup dibayar bagi Hutan Bandar Jadual: Jadual χ2 untuk menguji perkaitan bagi jantina dan nilai yang sanggup dibayar

Nilai yang Sanggup di Bayar Pendapatan Kurang RM2 Lebih RM2

Jumlah

Kurang RM3,000 95 10 105 Lebih RM3,000 15 1 16 Jumlah 110 11 121

Chi- Square Test

Value df Asymp. Sig. (2-sided)

Pearson Chi-Square .180b 1 .671 Continuity Correction a .000 1 1.000 Likelihood Ratio .197 1 .657 Linear-by-Linear Association Linear –by-linear Association .179 1 .673 N of Valid Cases 121

a. Computed only for a 2x2 table b. 1 cells (25.0%) have expected count less than 5. The minimum expected count is 1.45.

Pada aras signifikan 0.05 dan darjah kebebasan (df) sama dengan 1, disebabkan nilai

Pearson Chi-Square seperti dalam jadual di atas adalah .180 iaitu lebih kecil dari

nilai kritikal (3.84), maka hipotesis nul diterima dan tiada sebarang hubungan yang

signifikan bagi pendapatan responden dan nilai yang sanggup dibayar.

LAMPIRAN I

PENGUJIAN HIPOTESIS ANALISIS VARIANS (ANOVA): MIN NILAI

YANG SANGGUP DIBAYAR OLEH RESPONDEN MENGIKUT

KEKERAPAN BERKUNJUNG DI HUTAN BANDAR JOHOR BAHRU

H0: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden tidak berbeza dengan kekerapan berkunjung oleh responden di Hutan Bandar Johor Bahru. H1: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden berbeza dengan kekerapan berkunjung oleh responden di Hutan Bandar Johor Bahru Jadual: Jadual Ujian Analisis Varians (ANOVA) min nilai yang sanggup dibayar mengikut kekerapan berkunjung responden.

Kekerapan Berkunjung N Mean Std. Deviation < 1 kali 4 minggu 18 1.7222 .9583 2 kali 4 minggu 6 1.5000 .5477 3 kali 4 minggu 4 2.5000 1.9149 1 kali 1 minggu 13 1.6923 .6304 2 kali 1 minggu 8 1.6250 .5175 3 kali 1 minggu 6 1.5000 .5477

Nilai yang sanggup dibayar

Jumlah 55 1.7091 .8536

ANOVA Nilai yang sanggup dibayar

Sum of Square df Mean Square F Sig. Between Group 3.090 5 .618 .835 .531Within Group 36.255 49 .740 Total 39.345 54

Min nilai yang sanggup dibayar yang paling tinggi mengikut kekerapan berkunjung

adalah pada 3kali 4 minggu (2.5000) dan diikuti < 1 kali 4 minggu (1.7222) dan 3

kali 1 minggu (1.7091). Hasil ujian mendapati statistik F yang diperolehi ialah .835

dan ia lebih kecil dari nilai kritikal F 2.45. Pengujian pengertian pada aras signifikan

.05. Keputusan ini menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar bagi kekerapan

setiap responden yang berkunjung tidak berbeza secara tidak signifikan (F(5,49) =

.835, p>,05).

LAMPIRAN J


YANG SANGGUP DIBAYAR OLEH RESPONDEN DENGAN KEKERAPAN

BERKUNJUNG DI HUTAN BANDAR MPJBT

H0: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden tidak berbeza dengan kekerapan berkunjung oleh responden di Hutan Bandar MPJBT H1: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden berbeza dengan kekerapan berkunjung oleh responden di Hutan Bandar MPJBT Jadual: Jadual Ujian Analisis Varians (ANOVA) min nilai yang sanggup dibayar mengikut kekerapan berkunjung responden.

Kekerapan Berkunjung N Mean Std. Deviation

< 1 kali 4 minggu 6 1.1617 .4082 2 kali 4 minggu 4 1.2500 .5000 3 kali 4 minggu 1 2.0000 . 1 kali 1 minggu 14 1.7857 1.1217 2 kali 1 minggu 18 1.3889 .9785 3 kali 1 minggu 4 1.0000 .0000 7 Kali 1 minggu 5 1.6000 .5477


Jumlah 52 1.4615 .8736


Sum of Square df Mean Square F Sig. Between Group 3.505 6 .584 .742 .619Within Group 35.418 45 .787 Total 38.923 51

Min nilai yang sanggup dibayar yang paling tinggi mengikut kekerapan berkunjung

adalah pada 3 kali 4 minggu (2.0000) dan diikuti 1 kali 1 minggu (1.7857) dan 7 kali

1 minggu (1.6000). Hasil ujian mendapati statistik F yang diperolehi ialah .742 dan

ia lebih kecil dari nilai kritikal F 2.34. Pengujian pengertian pada aras signifikan .05.

Keputusan ini menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar bagi kekerapan setiap

responden yang berkunjung berbeza secara tidak signifikan (F(6,45) = .742, p>,05).

LAMPIRAN K


YANG SANGGUP DIBAYAR OLEH RESPONDEN DENGAN JARAK

ANTARA KEDIAMAN DENGAN HUTAN BANDAR JOHOR BAHRU

H0: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden tidak berbeza dengan jarak antara kediaman dengan Hutan Bandar di Hutan Bandar Johor Bahru H1: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden berbeza dengan jarak antara kediaman dengan Hutan Bandar di Hutan Bandar Johor Bahru Jadual: Jadual Ujian Analisis Varians (ANOVA) min nilai yang sanggup dibayar mengikut jarak antara kediaman dan hutan bandar

Jarak kediaman dan

HutanBandar

N Mean Std. Deviation

Kurang 2km 1 1.0000 . 2km-11km 33 1.6364 .8223 12km-21km 17 1.7059 .5879 Lebih 22km 12 2.1667 1.4668


Jumlah 63 1.7460 .9327


Sum of Square df Mean Square F Sig. Between Group 3.104 3 1.035 1.201 .317Within Group 50.832 59 .862 Total 53.937 62

Min nilai yang sanggup dibayar yang paling tinggi mengikut jarak kediaman dan

hutan bandar adalah pada lebih 22km (2.1667) dan diikuti 12km – 21km (1.7059)

dan 2km – 11km (1.6364). Hasil ujian mendapati statistik F yang diperolehi ialah

1.201 dan ia lebih kecil dari nilai kritikal F 2.84. Pengujian pengertian pada aras

signifikan .05. Keputusan ini menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar bagi

jarak kediaman dan Hutan Bandar setiap responden yang berkunjung berbeza secara

tidak signifikan (F(3,59) = 1.201, p>,05).

LAMPIRAN L


YANG SANGGUP DIBAYAR OLEH RESPONDEN DENGAN JARAK

ANTARA KEDIAMAN DENGAN HUTAN BANDAR MPJBT

H0: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden tidak berbeza dengan jarak antara kediaman dengan Hutan Bandar MPJBT H1: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden berbeza dengan jarak antara kediaman dengan Hutan Bandar MPJBT

Jadual: Jadual Ujian Analisis Varians (ANOVA) min nilai yang sanggup dibayar mengikut jarak antara kediaman dan hutan bandar

Jarak kediaman dan

HutanBandar


Kurang 2km 4 1.7500 .5000 2km-11km 52 1.5769 1.0909 12km-21km 2 2.0000 1.4142


Jumlah 58 1.6034 1.0586


Sum of Square df Mean Square F Sig. Between Group .437 2 .219 .189 .828Within Group 63.442 55 1.153 Total 63.879 57

Min nilai yang sanggup dibayar yang paling tinggi mengikut jarak kediaman dan

hutan bandar adalah pada 12km – 21km (2.000) dan kurang 2km (1.7500). Hasil

ujian mendapati statistik F yang diperolehi ialah .189 dan ia lebih kecil dari nilai

kritikal F 3.23. Pengujian pengertian pada aras signifikan .05. Keputusan ini

menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar bagi jarak kediaman dan Hutan Bandar

setiap responden yang berkunjung berbeza secara tidak signifikan (F(2,55) = .189,

p>,05).

LAMPIRAN M


YANG SANGGUP DIBAYAR OLEH RESPONDEN DENGAN BILANGAN

AHLI YANG BERKUNJUNG KE HUTAN BANDAR JOHOR BAHRU

H0: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden tidak berbeza dengan bilangan ahli yang berkunjung di Hutan Bandar Johor Bahru H1: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden berbeza dengan bilangan ahli yang berkunjung di Hutan Bandar Johor Bahru Jadual: Jadual Ujian Analisis Varians (ANOVA) min nilai yang sanggup dibayar mengikut bilangan ahli yang berkunjung ke Hutan Bandar.

Bilangan Ahli Berkunjung


Tiada 3 1.3333 .5774 2 orang 14 1.7143 .7263 3 orang 9 1.3333 .5000 4 orang 16 1.8750 .9574 5 orang 12 2.2500 1.4222 Lebih 6 orang 9 1.4444 .5270


Jumlah 63 1.7460 .9327



Min nilai yang sanggup dibayar yang paling tinggi mengikut bilangan ahli yang

berkunjung ke Hutan Bandar ialah pada bilangan 5 orang (2.2500) dan diikuti

bilangan 4 orang (1.8750). Hasil ujian mendapati statistik F yang diperolehi ialah

1.478 dan ia lebih kecil dari nilai kritikal F 2.45. Pengujian pengertian pada aras

signifikan .05. Keputusan ini menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar bagi

bilangan ahli yang berkunjung bersama responden berbeza secara tidak signifikan

(F(5,57) = 1.478, p>,05).

LAMPIRAN N


YANG SANGGUP DIBAYAR OLEH RESPONDEN DENGAN BILANGAN

AHLI YANG BERKUNJUNG KE HUTAN BANDAR MPJBT

H0: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden tidak berbeza dengan bilangan ahli yang berkunjung di Hutan Bandar MPJBT H1: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden berbeza dengan bilangan ahli yang berkunjung di Hutan Bandar MPJBT Jadual: Jadual Ujian Analisis Varians (ANOVA) min nilai yang sanggup dibayar mengikut bilangan ahli yang berkunjung ke Hutan Bandar.

Bilangan Ahli Berkunjung

N

Mean

Std. Deviation

Tiada 7 1.2857 .4880 2 orang 7 1.5714 .5345 3 orang 17 1.4118 .6183 4 orang 10 1.4000 .5164 5 orang 10 1.5000 1.2693 Lebih 6 orang 7 2.8571 2.0354


Jumlah 58 1.6034 1.0586



Min nilai yang sanggup dibayar yang paling tinggi mengikut bilangan ahli yang

berkunjung ke Hutan Bandar adalah pada lebih pada bilangan lebih 6 orang (2.8571)

dan diikuti bilangan ahli melebihi 2 orang (1.5714). Hasil ujian mendapati statistik F

yang diperolehi ialah 2.622 dan ia lebih besar dari nilai kritikal F 2.45. Pengujian

pengertian pada aras signifikan .05. Keputusan ini menunjukkan min nilai yang

sanggup dibayar bagi bilangan ahli yang berkunjung bersama responden yang

berkunjung berbeza secara signifikan (F(2,52) = 2.622, p<,05).

LAMPIRAN O


YANG SANGGUP DIBAYAR OLEH RESPONDEN DENGAN TEMPOH

MASA BERADA DI HUTAN BANDAR JOHOR BAHRU

H0: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden tidak berbeza dengan tempoh masa responden berada di Hutan Bandar Johor Bahru H1: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden berbeza dengan tempoh masa responden berada di Hutan Bandar Johor Bahru Jadual: Jadual Ujian Analisis Varians (ANOVA) min nilai yang sanggup dibayar mengikut tempoh masa berada di Hutan Bandar Johor Bahru

Tempoh Masa Berada di

Hutan Bandar


Kurang 30minit 13 1.6923 .6304 30mint – 1jam 24 1.8750 1.1156 1jam 30minit – 2jam 13 2.0000 1.0801 Lebih 2jam 13 1.3077 .4804


Jumlah 63 1.7460 .9327



Min nilai yang sanggup dibayar yang paling tinggi mengikut tempoh masa berada di

hutan bandar adalah antara 1jam 30minit-2jam (2.0000) dan diikuti antara 30minit-

1jam (1.8750). Hasil ujian mendapati statistik F yang diperolehi ialah 1.479 dan ia

lebih kecil dari nilai kritikal F 2.84. Pengujian pengertian pada aras signifikan .05.

Keputusan ini menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar bagi setiap tempoh masa

berada di Hutan Bandar bagi setiap responden yang berkunjung berbeza secara tidak

signifikan (F(3,59) = 1.479, p>,05).

LAMPIRAN P


YANG SANGGUP DIBAYAR OLEH RESPONDEN DENGAN TEMPOH

MASA BERADA DI HUTAN BANDAR MPJBT

H0: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden tidak berbeza dengan tempoh masa responden berada di Hutan Bandar MPJBT H1: Min nilai yang sanggup dibayar oleh responden berbeza dengan tempoh masa responden berada di Hutan Bandar MPJBT Jadual: Jadual Ujian Analisis Varians (ANOVA) min nilai yang sanggup dibayar mengikut tempoh masa berada di Hutan Bandar MPJBT

Tempoh Masa Berada di

Hutan Bandar


Kurang 30minit 10 1.3000 .4830 30mint – 1jam 33 1.6970 1.1588 1jam 30minit – 2jam 13 1.6923 1.1821 Lebih 2jam 2 1.0000 .0000


Jumlah 58 1.6034 1.0586


Sum of Square df Mean Square F Sig. Between Group 2.040 3 .680 .594 .622Within Group 61.839 54 1.145 Total 63.879 57

Min nilai yang sanggup dibayar yang paling tinggi mengikut tempoh masa berada di

Hutan Bandar menunjukkan min yang hampir sama bagi tempoh 30minit-1jam

(1.6970) dan 1jam 30minit-2jam (1.6923). Hasil ujian mendapati statistik F yang

diperolehi ialah .594 dan ia lebih kecil dari nilai kritikal F 2.76. Keputusan ini

menunjukkan min nilai yang sanggup dibayar bagi setiap tempoh masa berada di

Hutan Bandar bagi setiap responden yang berkunjung berbeza secara tidak

signifikan (F(3,54) = .594, p>,05).

kesanggupan membayar [willingness to pay] oleh pengunjung

Documents