Isukeracunanmakanan .adalah perkarafy")AI-:-"'-'!!;./A. 'q /3/".2-0[9

"h>\ I"

"~:

Oleh ~ALlNA OSMAN

KES .keracunan makanan diHospital Klang pada 2 Maclalu bukan sahaja meli-

batkan kakitangan KementerianKesihatan yang menggalas tang-gungjawab penting dalam sek-tor perubatan, malah menjejas-kan perkhidmatan dikendalikanolehpihak berkenaan yang manajadual perkhidmatan berkaitan'prosedur pembedahan dilapor-kan terjejas.

Keracunan makanan ditakrif-'kan sebagai episod cirit-birit danmuntah-muntah mendadak yangturut disertai beberapa gejala lainseperti demam, sakit perut yangteruk, najis bercampur darah,lesu dan sebagainya; yang manamelibatkan, lebih daripada se-orang individu. Kesemua merekamempunyai sejarah makanatauminumdaripada punca makananyangsama. ,

Biasanya, manifestasi klinikalseseorang mengalami keracunanmakanan tidak begitu serius, ke-banyakannya pulih dengan rawa-tan sedia ada. Namun demikian,terdapat kes-kes teruk, .sehinggamemerlukan rawatan intensif danmengambil masa agak lama un-tuk pulih. Paling serius, ia bolehmenyebabkcln kematian. Kera-cunan makanan adalah penyakitberjangkit bawaan makanan. la.bukanlah isu baharu atau sesuatuyangtidak biasa kita lalui. '.Saban tahun, terdapat episod

keracunan makanan dilaporkan;yang mana sebingga kini masihmencatatkan statistik paling ting-gi dalam senarai penyakit Qerjang-kit lain yang wajib dinotifikasikankepada Kementerian Kesihatan.

Isu keracunan rnakanan ada-. lah isu serius. Meskipunatas'kertas dan secara teori nam-pak mudah, namun dariaspek.pelaksanaan, ia begitu komplekskerana melibatkan pelbagai ben-tuk tingkah laku individu terli~bat, cara bagaimana organisasipembekal makanan bertindakterha~ap keperluan memeliharakesihatan serta keberkesananpenguatlmasaan undang-undang

TUGAS Pakar Kesihatan Awam sangat pentingdalam memantau dan menanganiisu keslhatan khususnya mencegah penularan wabak penyaklt dan keracunan .makanan. - GAM BAR HIASAN/BERNAMA

j

oleh agensi berkaitan. \.Disebabkan ramai dalam ka-

langan kita bekerja atau tidakmempunyai cukupmasa meI').ye-diakan makanan sendiri, pemili-:han makanan di luar perlulahdipastikan mernenuhi kriteriakebersihan yang disyorkan. Kitaperlu mengelakkan memilih ma-kanan yang disediakan di tempatterbuka, gerai yang tidak, mem-punyai bekalan air. Mrsih . (ber-gantung kepada air yang dibotol-kan dalam bekas niinuman) sertaapabila pengendali gerai secara 'umum dicerap tidak mempunyaiamalan penyediaan yang bersih.Pemilihan katerer luar juga perlumematuhi syarat yang mana per-janjian dan kontrak tertentu perludiperjelaskan . untuk menjaminkesihatan mereka: yang akan me-nerima hidangan disediakan.

Dalarn organisasi tertentu, pan-tri atau setting penyediaan ma-kanan .perlu disediakan untukmengelak penyediaan makailan diatas lantai, di tepi longkang meng-gunakan peralatan· yang dicerapsebagai serba tidak mencukupi.Kewujudan tempat khas menye-dia makanan di dalam organisasijuga dapat mengelakkan kes dimana bekas-bekas makanan un-tuk . hidangan yang melibatkankelompok peserta ramai dibasuh

, serta dibersihkan di dalam tandas.pejabat yang tidak mempunyai ke-mudahan yang higenik.

Untuk menangani masalah ke-racunan makanan juga, negarakita mempunyai sistern penguat-kuasaan peraturan terhadappengendali danprernis makananserta pemantauan yang dilaku-kan secara berkala, Meskipun se-derrtikian, keberkesanan sistemtersebut turut. bergantungke-pada kerjasarna' pengendali ma-kanan dan juga pengm,Ina sendiri.Orientasi penyediaan dan pemili-han makanali perlulah mengu-tamakan kesihatan masyarakat.

Kepentingan imtung semata-mata tanpa mengambil kiraas-pek ke.sihatan perlulah dielakkan ..Melallli pengalaman saya di lapa-ngan sebelum ini, terdapat kea-daan yang' mana 'sebahagiari pe-ngendali makahan inenggunakanpeluang untuk· 'memboloskan'perkhidmatan mereka daripadamelalui senaraJ wajib keperluandalam aspek-aspek berkaitankesihatan. " .

Antaranya, terdapat pengen-dali makanan yang menyediakanmakanan untuk dijual menye-diakan makanan di temp at yangbukan seperti dialamatkan dalammaklumat syarikat mereka se-hingga menyukarkan tindakan

senuspemantauan dilakukan. Terdapat,juga pengendali makanan me-ngupah pekerja sementara yang !tidak melalui pemeriksaan kesi- !hatan dan juga tidak mengambil "vaksin.. ., .' . . " T

Satu aspek yang perlu dibe-' _.ri perhatian ialah sebahagiandaripada pengendali makanan f.Jadalah pekerja asing yang mana .dbahasa dan cara komunikasivmereka berbeza. Terdapat dalam sx.kalangan mereka yang tidak me-. ,'tmahami bahasa Melayu atau ba-J>hasa Inggeris ' sepenuhnya. Ini-,adalah cabaran dalam proses«ipenyampaian maklumat danpengetahuari mengenai amalan I.'jkebersihan penyediaan makanan . )sertakebersihan diri sebagai -pe- ~/!ngendali makanan. . 'J''!

Aspek kesihatan awam dalam s;iapa jua rutin kehidupan kitas.nmemerlukan tahap kesedaransrndan niat mengutamakankepen-vn:tingan awam melebihi sesuatuyang boleh diukur dengan wang! ltvringgit. Umum pasti bersetuju, . .,ojkeuntungan dalam bentuk wang' 'Iringgit tidak membawa makna-»andai terdapaf produk berkaitan .menyebabkan kematian dan pe~·_·r.nyakit yang mengancam nyawa., I"'JIsu keracunan makanan pada'l!pengalaman sayasering dianggap 1--:,remeh'serta diberikan' tanggapan' t"~tidak susah untuk diselesaikan. :

Sebahagian besar organisasifl':menganggap juga kehadiran 'I;>

Pakar Kesihatan, .Awam dalam '1inemmgani isu kesihatan tidak 'idiperlukan serta menyerahkan 'f

kepada mereka yang tidak me-mahami selok belok epidemiologi ',(1

, dan penIDIrusan pencegahan dan !Jwabak. Sj):uasi ini meninggalkan,'ruang dan peluang berlakunyawabak bila-bila masa disebabkantiada individu yang layak mem-, ",' .beri nasihat seterusnya' melak- ~rsanakan aspek pencegahan pe~'Lnyakit berjangkit berkenaan. " ijj1

1.,..·-.~PROFESOR MADYA D'R.MALINA OSMAN .ialah Pakar Perubatan I<esihatanAwam .(Epidemiologi dan Biostatistik),"Jabatan Mikrobiologi dan ParasitologiPerubatan, Fakulti Perubatan dan Sains

. i<esihatan.Universiti Putra Malaysia (UPM): \,:

.,•