fg stran senden

Upload: elen-mustika

Post on 06-Mar-2016

220 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

kalkulus

TRANSCRIPT

  • BAB: FUNGSI TRANSENDENTopik: Turunan Fungsi Transenden

    Kompetensi yang diukur adalah kemampuan mahasiswa dalam:

    1. menentukan turunan fungsi transenden dengan rumus turunan

    2. menentukan turunan fungsi dengan menggunakan penurunan logaritmik

    3. menentukan turunan fungsi-fungsi transenden dengan penurunan implisit

    4. menentukan invers suatu fungsi dan turunannya

    Catatan: Penentuan integral fungsi transenden sudah dimasukkan kedalam topik "Metode substitusi" dan "Rumus-rumus integral".

    1 Turunan fungsi transenden dengan rumus tu-runan

    1. UAS Kalkulus 1 tahun 2001 no. 2

    Tentukandy

    dxjika

    (a) y = 2(x2+1) + ln

    3x2 1

    (b) y = sin 1p3x

    Jawab:

    (a)

    y = 2(x2+1) + ln

    3x2 1

    dy

    dx= 2(x

    2+1) (ln 2) (2x) +1

    3x2 1 (6x)

    (b)

    y = sin 1p3x

    dy

    dx=

    1q1 p3x2

    1

    2(3x)

    1=2(3) =

    3

    2p3xp1 3x:

    2. UAS tahun 1996 no. 4

    Jawaban tidak perlu disederhanakan. Tentukan f0(x) jika

    (a) f (x) = ex sin2 (2x)

    1

  • (b) f (x) = ln (sec (2x) + tan (3x))

    Jawab:

    (a)

    f 0(x) = ex sin2 (2x) + ex2 sin (2x) cos (2x) (2)

    = ex sin2 (2x) + 4ex sin (2x) cos (2x) :

    (b)

    f0(x) =1

    sec (2x) + tan (3x)

    2 sec (2x) tan (2x) + 3 sec2 (3x)

    2 Penurunan Logaritmik

    1. UAS Kalkulus(1), Semester Pendek 2004 no. 6 (kriteria: sedang)

    Tentukandy

    dxdari

    y = (sinx)y ln x ; 0 < x < :

    Jawab:

    y = (sinx)y ln x

    ; 0 < x <

    Kedua ruas di-lnkan sehingga diperoleh

    ln y = lnh(sinx)

    y ln xi

    = y lnx ln (sinx)

    Jika kedua ruas diturunkan secara implisit terhadap x, maka

    1

    y

    dy

    dx=

    dy

    dxlnx+ y

    1

    x

    ln (sinx) + y lnx

    1

    sinx(cosx)

    = (lnx) (ln (sinx))dy

    dx+y ln (sinx)

    x

    +y (lnx) (cosx)

    sinx1

    y (lnx) (ln (sinx))

    dy

    dx=

    y ln (sinx)

    x+y (lnx) (cosx)

    sinx

    dy

    dx=

    y ln (sinx)

    x+y (lnx) (cosx)

    sinx1

    y (lnx) (ln (sinx))

    2

  • 2. UAS Kalkulus (1) 2004 no. 6 (kriteria: sedang)

    Tentukandy

    dxdari

    y = (1 + ey)ln x ; x > 0:

    Jawab:

    Karena y = fgsfgs maka dengan menggunakan penurunan logaritmikdiperoleh

    ln (y) = lnh(1 + ey)

    ln xi= ln (x) ln (1 + ey) ; untuk x > 0:

    Dengan menurunkan kedua ruas secara implisit terhadap x diperoleh

    1

    y

    dy

    dx=

    1

    x(1 + ey) + (lnx)

    1

    1 + eyeydy

    dx1

    y e

    y lnx

    1 + ey

    dy

    dx=

    1 + ey

    x

    dy

    dx=

    1 + ey

    x1

    y e

    y lnx

    1 + ey

    =

    1 + ey

    x1

    (1 + ey)ln x

    ey lnx

    1 + ey

    :

    3. UAS Kalkulus 1 tahun 2003 no. 6 (kriteria: sedang)

    Diberikan fungsi f dengan f (x) = (cosx)sin x ; untuk cosx > 0:

    (a) Tentukan f0(x) :

    (b) Tentukan f0(0) :

    Jawab:

    f (x) = (cosx)sin x untuk cosx > 0:

    (a) ln (f (x)) = sinx ln (cosx) : Jika kedua ruas persamaan ini ditu-runkan terhadap x diperoleh:

    1

    f (x)f0(x) =

    cosx ln (cosx) + sinx

    1

    cosx( sinx)

    f0(x) = f (x)

    cosx ln (cosx) sin

    2 x

    cosx

    = (cosx)

    sin x

    cosx ln (cosx) sin

    2 x

    cosx

    3

  • (b)

    f0(0) = (cos 0)sin 0cos 0 ln (cos 0) sin

    2 0

    cos 0

    = 10

    1 (ln 1) 0

    1

    = 1 [1 (0) 0] = 1 (0) = 0:

    4. UAS Kalkulus 1 tahun 2000 no. 5b.

    Tentukandy

    dxjika

    y = (lnx)px2+1

    ; jika lnx > 0:

    Jawab:Dengan menggunakan penurunan logaritmik diperoleh

    ln (y) = lnh(lnx)

    px2+1

    i; jika lnx > 0

    ln (y) =px2 + 1 ln (lnx)

    Dengan menurunkan kedua ruas terhadap x; diperoleh

    1

    y

    dy

    dx=

    1

    2

    x2 + 1

    1=2

    (2x) [ln (lnx)] +px2 + 1

    1

    lnx

    1

    x

    dy

    dx= y

    "x ln (lnx)px2 + 1

    +

    px2 + 1

    x lnx

    #

    = (lnx)px2+1

    "x ln (lnx)px2 + 1

    +

    px2 + 1

    x lnx

    #5. UAS Kalkulus1 tahun 1999 no. 6.

    Diketahui y =x2 + 1

    lnx, untuk x > 0. Tentukan

    dy

    dx.

    Jawab:Dengan pendiferensialan logaritma:

    y =x2 + 1

    ln xln y = ln

    hx2 + 1

    ln xi= (lnx) ln

    x2 + 1

    Jika kedua ruas diturunkan secara implisit terhadap x akan diperoleh

    1

    y

    dy

    dx=

    1

    xlnx2 + 1

    + (lnx)

    1

    x2 + 1(2x)

    dy

    dx= y

    lnx2 + 1

    x

    +2x (lnx)

    x2 + 1

    !

    =x2 + 1

    ln x ln x2 + 1x

    +2x (lnx)

    x2 + 1

    !:

    4

  • 6. UAS Kalkulus1 tahun 1998 no. 3

    Tentukandy

    dxjika

    y = (lnx)2x+3

    ; untuk lnx > 0:

    Jawab:

    y = (lnx)2x+3

    ; dengan lnx > 0:

    ln y = lnh(lnx)

    2x+3i= (2x+ 3) ln (lnx) :

    d

    dx(ln y) =

    d

    dx[(2x+ 3) ln (lnx)]

    1

    y

    dy

    dx=

    2 ln (lnx) + (2x+ 3)

    1

    lnx

    d

    dx(lnx)

    dy

    dx= (lnx)

    2x+3

    2 ln (lnx) +

    2x+ 3

    x lnx

    :

    3 Penurunan Implisit

    1. UAS Kalkulus tahun 2003 no. 8 (kriteria: sedang)

    Tentukandy

    dxdari

    x ln y + sin 1 (2x) + e2xy = e:

    Jawab:

    d

    dx

    x ln y + sin 1 (2x) + e2xy

    =

    d

    dx(e)

    1 (ln y) + x1

    y

    dy

    dx

    +

    24 1q1 (2x)2

    (2)

    35+ 2e2xy + e2x dydx

    = 0

    x

    y+ e2x

    dy

    dx+ ln y +

    2p1 4x2 + 2ye

    2x = 0

    dy

    dx=

    ln y 2p1 4x2 2ye

    2x

    x

    y+ e2x

    2. UAS Kalkulus 1 tahun 2002 no. 2 (kriteria: mudah)

    Tentukandy

    dxjika

    y2 ln (x) = tan 1 (ln (x)) :

    5

  • Jawab:

    d

    dx

    y2 ln (x)

    =

    d

    dx

    tan 1 (ln (x))

    2ydy

    dxln (x) + y2

    1

    x=

    1

    1 + (ln (x))2

    1

    x

    dy

    dx=

    1

    x+ x (lnx)2

    y2

    x

    2y (lnx)

    3. UAS Kalkulus 1 tahun 2000 no. 5a.

    Tentukandy

    dxjika

    x3 + x tan 1(y) = ey

    Jawab:

    Kedua ruas diturunkan secara implisit terhadap x

    d

    dx

    x3 + x tan 1 (y)

    =

    d

    dx(ey)

    3x2 + 1tan 1 (y)

    + x

    1

    1 + y2dy

    dx= ey

    dy

    dx

    dy

    dx

    x

    1 + y2 ey

    = 3x2 tan 1 (y)

    dy

    dx=

    3x2 tan 1 (y)x

    1 + y2 ey

    4. UAS Kalkulus1 tahun 1999 no. 8

    Tentukandy

    dxdari persamaan implisit berikut

    xy3 + e(y+px) = tan 1(2x)

    Keterangan : tan 1(2x) = arctan(2x)Jawab:

    Misalkan diberikan persamaan implisit

    xy3 + e(y+px) = tan 1 (2x) :

    6

  • Dengan menurunkan kedua ruas secara implisit terhadap x akan diperoleh

    1y3 + x3y2 dydx+ e(y+

    px)dy

    dx+

    1

    2px

    =

    1

    1 + 4x2(2)

    dy

    dx

    3xy2 + e(y+

    px)

    =2

    1 + 4x2 y3 e

    (y+px)

    2px

    dy

    dx=

    2

    1 + 4x2 y3 e

    (y+px)

    2px

    3xy2 + e(y+px)

    5. UAS Kalkulus1 tahun 1997 no. 9.

    Tentukanlahdy

    dxuntuk

    exy + lnx6y2

    = 3x2y3:

    Jawab:

    d

    dx

    exy + ln

    x6y2

    =

    d

    dx

    3x2y3

    exyy + x

    dy

    dx

    +

    1

    x6y2

    6x5y2 + x6

    2ydy

    dx

    = 6xy3 + 3x2

    3y2

    dy

    dx

    xexy +

    2

    y 9x2y2

    dy

    dx= 6xy3 yexy 6

    x

    dy

    dx=

    6xy3 yexy 6x

    xexy +2

    y 9x2y2

    4 Fungsi Invers dan turunannya

    1. UAS Kalkulus 1 tahun 1998 no. 2

    Diketahui f fungsi monoton turun pada selang [0; 2] yang didenisikansebagai

    f (x) = cosx2

    :

    (a) Tentukan f 1 (x) :

    (b) Tentukand

    dx

    f 1 (x)

    :

    Jawab:

    7

  • (a) Misalkan

    y = cosx2

    ; x 2 [0; 2]

    x

    2= cos 1 (y)) x = 2 cos 1 (y)

    f 1 (y) = 2 cos 1 (y)

    ) f 1 (x) = 2 cos 1 (x) :

    (b) f (x) = cosx2

    =) f0(x) = 1

    2sinx2

    """"""""""

    x=2

    p1 y21

    y

    f 1

    0(y) =

    1

    f0(x)=

    1

    12 sinx2

    = 2p1 y2 :

    )f 1

    0(x) =

    2p1 x2 :

    8