ENJINTINGKATAN TIGA

ENJIN

• Enjin satu silinder empat lejang merupakan enjin yang banyak digunakan bagi kerja-kerja ringan kerana:-

• mudah dikendalikan

• mudah dibaikpulih

JENIS PENGIKAT DAN PENCANTUM

• Enjin dibina daripada beberapa bahagian yang boleh ditanggal dan dipasang semula semasa kerja penyenggaraan seperti:-

• menservis

• baik pulih kerosakan

• pengantian

JENIS PENGIKAT

• Mempunyai bentuk dan fungsi yang berbeza

• Diperbuat daripada keluli lembut

• Bol• Nat• Stad• Skru tudung

BOL

• Saiz ditentukan mengikut

• ukuran panjang

• diameter batangnya

• Digunakan bersama nat• Sebahagian daripada

batang bol berulir

kepalabatang

ulir

diameter

panjang

bolnat

Nat

• Ialah pengikat yang mempunyai berbagai bentuk kepala

• Digunakan bersama bol atau stad

• Saiz ditentukan oleh diameter lubangnya arah gerakan

Cara mengetatkan nat

JENIS-JENIS NAT

Nat segi empat

Nat telingaNat kota

Nat heksagon

digunakan bersama dengan bol

digunakan bersama dengan cemat untuk menahan nat terkeluar

Tidak menggunakan sepana untuk

mengetat melonggar

Tidak memerlukan tekanan yang kuat

digunakan bersama dengan

bol stad

STAD• adalah pengikat tanpa

kepala• kedua-dua hujungnya

berulir• saiz ditentukan oleh

panjang dan diameternya• bahagian berulir kasar diikat

pada bongkah enjin• bahagian berulir halus

dipasangkan pada nat

diameter

panjang

ulir halus ulir kasar

ulir halusnat

sesendal

ulir kasar

bahagiandicantum

bahagianenjin

SKRU TUDUNG

• Ialah sejenis pengikat• mempunyai benang pada seluruh batangnya• Diskrukan ke dalam lubang berulir pada bahagian enjin • Jenis skru tudung ditentukan mengikut kepalanya

Kepala bulat

Kepala heksagon

Kepala fillister

Kepala rata

Kepala bujur

panjangpanjang

panjang panjangpanjang

PENCANTUM• Digunakan untuk mencantum

dua bahagian enjin yang berputar seperti pada aci engkol dengan roda tenaga

• Kekunci persegi(kekunci benam)

• Kekunci woodruff(kekunci separuh bulatan)

• Digunakan untuk mengunci aci pada bahagian enjin seperti takal atau gear supaya kedua-duanya boleh berpusing bersama.

Kekunci persegi

Kekunci woodruff

Kekunci woodruff

Kekunci persegi

aci

aci

hab

hab

Alur kekunci

Alur kekunci

Sesendal• Digunakan untuk

menggelakkan pengikat dan pencantum daripada menjadi longgar akibat gegaran pada enjin

• Digunakan antara nat dengan stad, nat dengan skru tudung serta nat dengan bolt.

• Terdapat dua jenis iaitu:-• Sesendal anjal• Sesendal rata

Sesendal anjal

Sesendal rata

LATIHAN

NAMAKAN :-

BOL

SKRU TUDUNG

NAT TELINGA

KEKUNCI WOODDRUFF

STAD

SESENDAL ANJAL

Pengikat yang digunakan untuk mengikat kepala selinder pada bongkah enjin ialah…

A bolt B stadC nat telingaD skru tudung

Pengikat manakah yang sesuai digunakan untuk mengunci bahagian enjin yang berputar seperti pada aci engkol dan roda tenaga ? 

A kekunci woodruffB skru tudungC stadD nat

  

Apakah fungsi pengikat dalam Rajah  1? A mencegah kebocoran kuasaB mencegah bolt rosak akibat daripada

gegaranC mengelakkan cengkaman yang terlalu

kuat pada enjin D mengelakkan pengikat menjadi longgar

akibat gegaran   

Bahagian manakah yang menentukan saiz bolt dalam Rajah ?  

A P dan RB R dan QC S dan QD R dan S

P

S

Q R

Antara pengikat dan pencantum bawah yang manakah digunakan untuk mengunci bahagian enjin yang berputar seperti roda tenaga?

A B

C D

Alatan tangan

• Alatan tangan digunakan untuk kerja baik pulih.

• Setiap alatan tangan mempunyai saiz tertentu dan fungsi masing-masing.

Sepana• Digunakan untuk mengetatkan dan melonggarkan:-

» Bol» Nat» Skru tudung

• Terdapat tiga jenis sepana yang sering digunakan1. Sepana hujung terbuka2. Sepana gelang3. Sepana gabung

Sepana hujung terbuka

• Mempunyai kedua-dua hujung terbuka berbentuk ‘U’.

• Kedua-dua hujungnya mempunyai saiz yang berlainan.

• Digunakan pada tempat di mana sepana gelang tidak dapat digunakan.

Sepana gelang• Mempunyai kedua-dua

hujung bergelang (soket) untuk mencwengkam bolt dan nat.

• Kedua-dua gelang mempunyai saiz yang berbeza.

• Selamat digunakan kerana tidak mudah tergelincir.

• Mempunyai enam atau dua belas gigi soket untuk mencengkam bolt dan nat.

Sepana gabung

• Mempunyai kedua-dua hujung yang berlainan jenis iaitu terbuka dan bergelang.

• Mempunyai kedua-dua hujung yang sama saiz.

Penggunaan sepana yang betul

LATIHAN

Soket• Digunakan bersama tangkai

untuk mengetat dan melonggarkan nat, bolt dan skru tudung yang tidak tercapai oleh sepana biasa.

• Soket selamat digunakan kerana tidak mudah tergelincir.

• Soket boleh didapati dalam pelbagai saiz.

• Saiz soket ditentukan oleh diameter lubang soket.

SOKET

SOKET FLEKS

Soket dalam

• Mempunyai badan yang panjang.

• Untuk membuka dan mengetatkan palam pencucuh.

• Boleh digunakan juga pada bolt dan nat yang panjang dan tidak tercapai oleh soket lain.

Tangkai

• Digunakan sebagai penyambung bersama soket untuk membuka dan mengetatkan nat, bolt dan skru tudung.

• Mempunyai penyuai segi empat untuk membolehkan soket disambungkan kepadanya.

Tangkai L

• Boleh menghasilkan tekanan yang kuat semasa mengetatkan bol dan nat.

• Mempunyai penyuai segi empat di bahagian hujung.

Tangkai pelaju

• Berbentuk seperti gerudi engkol.• Mempunyai penyuai segi empat di hujung untuk

sambungan soket.• Digunakan untuk mengetatkan dan melonggarkan

bol dan nat dengan cepat.• Daya ketat nat tidak begitu kuat.

Tangkai hayun

• Mengetat dan melonggarkan bol dan nat yang memerlukan tekanan atau rengkuhan yang kuat.

• Mempunyai sendi supaya dapat ditukar arah tanpa mengangkat soket daripada nat semasa mengetatkan nat.

Tangkai T

• Dapat memberi daya pusingan yang kuat.

• Boleh juga digunakan sebagai tangkai hayun apabila kepala penyuai berada di hujung tangkai.

Tangkai gear sala(Ratchet)

• Membolehkan soket dipusingkan satu arah sama ada untuk membuka atau mengetatkan tanpa perlu menangkat soket daripada nat.

• Terdapat tuil yang digunakan untuk menentukan arah pusingan.

Perengkuh daya kilas

• Mempunyai skala untuk menunjukkan jumlah tepat daya kilas yang sepatutnya digunakan bagi mengetatkan sesuatu bol atau nat.

• Daya kilas disukat dalam ukuran paun - kaki

Tolok perasa• Digunakan untuk mengukur

celahan pada bahagian enjin.• Mempunyai beberapa bilah

kepingan logam yang berlainan ketebalan dengan nilai yang tertentu .

• Angka bermula dengan 05 hingga 100, iaitu bermula daripada paling nipis hingga paling tebal

• Terdapat dua jenis:-1. Tolok perasa bilah2. Tolok perasa dawai

Angka Ukuran

0.8

18

34

45

0.07 mm

0.18 mm

0.34 mm

0.45 mm

Tolok perasa

• Digunakan untuk mengukur kelegaan permukaan rata seperti kelegaan tapet dan kelegaan poin titik sesentuh

• Digunakan untuk mengukur celahan pada palam pencucuh.

Tolok perasa bilah Tolok perasa dawai

Pemutar skru kontot

• Digunakan untuk membuka dan mengetatkan skru pada tempat yang sempit.

• Mempunyai batang pemutar berhulu pendek iaitu bersaiz 75 mm.

• Saiznya ditentukan oleh panjang batangnya.

LATIHAN

2.2 BAHAGIAN LUAR ENJIN

• Enjin satu silinder empat lejang

• Enjin pemotong rumput

• Generator• Enjin pam air

Kepala silinder

Penyenyapbunyi

Palam Buang minyak

Takung Minyakpelincir

AciPenghantar

kuasa

Sirippenyejuk

Bongkahenjin

2.2 BAHAGIAN LUAR ENJIN

• Enjin satu silinder empat lejang

• Enjin pemotong rumput

• Generator• Enjin pam air

Tangki bahan api Kabel tegangantinggi

Palam pencucuh

Salureksos

Penyenyapbunyi

Karburetor

Pembersihudara

Takung Minyakpelincir

Perumah penghembus

Roda Tenaga

Kepala silinder

• Sebagai penutup silinder pada bongkah silinder dan diikat dengan skru tudung.

• Diperbuat daripada besi tuang atau aloi aluminium.dipasang di atas bongkah enjin dengan skru tudung.

• Mengandungi ruang pembakaran.

• Menempatkan palam pencucuh.

• Mempunyai sirip penyejuk

Sirip penyejuk

Lubang untukpalam pencucuh Lubang bol

Sirip penyejuk

• Berfungsi untuk mengalirkan haba bagi menyejukkan enjin.

• Terletak di kepala silinder dan bongkah enjin.

• Memerangkap udara bagi tujuan penyejukan enjin.

• Terdiri daripada kepingan logam nipis dan lebar di sekeliling luar bongkah dan kepala silinder.

Sirip penyejuk

Kedudukan sirip penyejuk padabongkah enjin

Bongkah enjin

• Merupakan bahagian utama enjin.• Diperbuat daripada besi tuangan

atau aloi aluminium.• Menempatkan:-

• ukur celup• Sirip penyejuk• Palam pengisi minyak

• Bahagian enjin yang bergerak dipasang dalam bongkah enjin contohnya ialah:-

• Piston• Aci engkol• Aci sesondol• Tapet• Rod penghubung

Palam pencucuh

• Berfungsi untuk menghasilkan bunga api bagi pembakaran campuran udara gas petrol.

• Bunga api ini dihasilkan oleh voltan tinggi yang dibawa melalui kabel tegangan tinggi.

• Terletak pada lubang silinder di kepala silinder.

Palam pengisi minyak

• Terdapat pada bongkah enjin.

• Berfungsi sebagai ruang untuk mengisi minyak pelincir.

Palam pengisiminyak

Ukur celup

• Berfungsi untuk mengukur aras minyak pelincir di dalam takung minyak pelincir.

• Bersambung dengan palam pengisi minyak.

Ukur celup

Arasmaksimum

Arasminimum

Palam buang minyak

• Berfungsi untuk mengalir keluar minyak pelincir yang kotor apabila plag ditanggalkan.

• Terletak di bahagian bawah atau tepi takung minyak pelincir.

Takung minyak

Palam buang minyak

Karburator• Berfungsi sebagai tempat

udara dan gas petrol bercampur pada kadar yang betrul untuk di salurkan ke enjin.

• Terletak di antara tangki petrol dengan ruang pembakaran.

• Salur bahan api menyambungkan tangki bahan api ke karburator.

• Dipasang pada rongga masukan.

karburator

Pembersih udara

Saluranbahan api

Pembersih udara• Berfungsi untuk menapis udara

yang masuk ke dalam karburator.• Mengurangkan bunyi bising

udara yang masuk ke dalam karburator dan bertindak sebagai penahan nyalaan api sekiranya berlaku enjin tersedak.

• Jenis yang biasa digunakan ialah:-• Foam• Minyak• Kartrij kertas• Kasa dawai

Tangki bahan api

• Berfungsi untuk menyimpan dan menyalurkan bahan api ke karburator.

• Terletak lebih tinggi daripada karburator bagi memudahkan pengaliran bahan api ke karburator

Roda tenaga• Berfungsi untuk memberi

lajakan pada pusingan enjin.• Diperbuat daripada logam

berat atau aloi aluminium.• Dipasang pada hujung aci

engkol.• Mempunyai sirip penyejuk

di bahagian luar dan magnet kekal di dalamnya.

Penyenyap bunyi

• Mengurangkan bunyi bising hasil pembakaran campuran udara dan bahan api.

• Paip ekzos menyalurkan gas ekzos melalui rongga ekzos.

• Gas ekzos ialah gas karbon monoksida.

Perumah penghembus

• Berfungsi sebagai • pelindung roda

tenaga• Memerangkap udara

untuk menyejukkan enjin

• Menghindarkan kekotoran dan habuk daripada masuk ke dalam enjin.

• Merupakan penutup bongkah enjin.

LATIHAN

NAMAKAN BAHAGIAN LUAR ENJIN DI BAWAH

Kepala silinder

Penyenyapbunyi

Palam Buang minyak

Takung Minyakpelincir

AciPenghantar

kuasa

Bongkahenjin

NAMAKAN BAHAGIAN LUAR ENJIN DI BAWAH

Tangki bahan api Kabel tegangantinggi

Palam pencucuh

Salureksos

Penyenyapbunyi

Karburetor

Pembersihudara

Takung Minyakpelincir

Perumah penghembus

Roda Tenaga

Bahagian dalamenjin

Ruang pembakaran

• Terletak di bawah kepala silinder

• Fungsi ruang ini adalah untuk pembakaran campuran bahan api dan udara yang telah dimampatkan

Lubang selinder

Rongga masukan

Rongga ekzos

Piston

Rod penghubung

Aci engkol

Aci sesondol

Tapet

Injap

EDARAN EMPAT LEJANGPrinsip edaran

• Apabila enjin dihidupkan, pembakaran campuran udara gas petrol terjadi di dalam silinder.

• Campuran ini dimampatkan di ruang pembakaran dan dinyalakan oleh bunga api yang dikeluarkan oleh palam pencucuh.

• Pembakaran ini menghasilkan tenaga dan kuasa yang kuat untuk mengerakkan omboh dari atas ke bawah atau sebaliknya yang dinamakan lejang.

Definasi lejang

Lubang

Silinder

Hayun

Lejang

Omboh

Isi padukelegaan

Isi padusesaran

TTA

TTB

TTA (Takat Terakhir Atas) ialah takat paling tinggi dapat dicapai olehpiston semasa bergerak ke atas

TTB (Takat Terakhir Bawah) ialah takat yang paling rendah dicapai olehpiston apabila bergerak ke bawah.

Lajang masukan• Semasa lejang masukan

(sedutan), omboh akan bergerak dari TTA ke TTB.

• Ketika ini injap masukan terbuka dan injap ekzos tertutup.

• Keadaan separa vakum akan tercipta dalam silinder dan menyebabkan campuran udara gas petrol mengalir masuk ke dalam lubang silinder melalui injap masukan.

• Aci engkol berpusing sebanyak setengah pusingan 180º.

omboh

Injap ekzostertutup Injap masukan

terbuka

Lejang mampatan

• Semasa lejang mampatan,omboh akan bergerak dari TTB ke TTA semula dan memampatkan campuran udara gas petrol.

• Ketika ini kedua-dua injap masukan dan injap ekzos akan tertutup.

• Aci engkol berpusing satu pusingan 360º.

Pengaut

Kedua-duaInjap tertutup

Lejang kuasa• Semasa lejang kuasa, kedua-dua

injap masih tertutup.• Di akhir lejang mampatan, bunga

api dihasilkan oleh palam pencucuh untuk membakar campuran udara gas petrol di ruang pembakaran.

• Tenaga akan terhasil daripada pembakaran ini dan akan menolak omboh dari TTA ke TTB semula.

• Aci engkol berpusing satu setengah pusingan 540º.

pengaut

Palampencucuh

Kedua-duaInjap tertutup

Lejang ekzos• Piston bergerak dari TTB ke TTA.• Semasa lejang ekzos, injap

masukan tertutup dan injap ekzos terbuka.

• Omboh bergerak ke atas semula dan menolak gas ekzos keluar dari ruang pembakaran.

• Gas ekzos ditolak keluar oleh pergerakan piston yang naik ke atas (TTA).

• Aci engkol telah berpusing sebanyak dua pusingan (720º).

Injap masukantertutup

Injap ekzosterbuka

Sistem Enjin• Sebuah enjin mempunyai beberapa sistem supaya dapat

berfungsi dengan lancar, sempurna dan berterusan.• Kerosakan pada mana-mana sistem akan menyebabkan

operasi enjin tidak sempurna dan tergendala.• Terdapat lima sistem pada enjin satu silinder empat lejang

iaitu:-» Sistem pelinciran» Sistem bahan api» Sistem penyalaan» Sistem ekzos» Sistem penyejukan

Sistem enjin dan fungsinya

Sistem penyalaan membakar campuran udara gas petrol untukmenghasilkan tenaga bagi menggerakkan enjin

Sistem bahan apimembekalkan campuran udara dan petrol ke lubang silinder enjin

Sistem penyejukan mengurangkan haba akibat pembakaran

Sistem ekzos membebaskan gas ekzos hasil pembakaran

Sistem pelinciranMengurangkan geseran di bahagian enjin yang bergerak

Sistem pelinciran

• Membekalkan minyak pelincir kepada bahagian enjin yang bergerak.

• Bertujuan • untuk mengurangkan

geseran dan kehausan pada enjin.

• Menyejukkan enjin, menyerap getaran dan agen pencuci pada bahagian enjin.

Berfungsi membekalkan minyak pelincir kepada semua bahagian enjin yang bergerak bagi mengurangkan geseran.

Minyak pelincir memindahkan haba yang berlebihan, menyerap gegaran dan menutup liang untuk mengelakkan pembaziran kuasa.

Minyak pelincir digredkan berdasarkan kelikatannya

Kelikatan minyak ditunjukkan mengikut nombor S.A.E. , lebih besar nombor S.A.E. lebih tinggi kelikatan minyak pelincirnya

Sistem bahan api• Berfungsi untuk membekalkan campuran udara gas petrol

dengan kadar yang betul ke ruang pembakaran secara berterusan supaya enjin dapat berfungsi dengan sempurna.

• Campuran udara dan gas petrol berlaku di dalam karburator.• Sistem bahan api berfungsi di permulaan lejang masukan.• Semasa piston bergerak dari TTA ke TTB keadaan separa

vakum terjadi di dalam silinder.• Keadaan ini menyebabkan campuran udara dan bahan api

disedut masuk ke dalam lubang silinder kerana injap masukan terbuka.

Sistem bahan apiBahagian utama

Sistem bahan apiBahagian karburetor

Sistem penyalaan• Berfungsi untuk membekalkan voltan tinggi yang

dihasilkan di bahagian magneto kepada palam pencucuh.

• Voltan tinggi disalurkan melalui kabel tegangan tinggi.

• Palam pencucuh kemudiannya menghasilkan bunga api di antara elektrodnya untuk membakar campuran udara gas petrol di ruang pembakaran.

• Bahagian yang menghasilkan arus voltan tinggi pada sistem magneto ialah piring magneto.

Sistem penyalaan

Bahagian megneto• Kondenser - Mencegah poin titik

sesentuh daripada terbakar dan menyimpan voltan.

• Titik sesentuh - Mengawal pengeluaran bunga api pada palam pencucuh.

• Palam pencucuh - Menghasilkan bunga api untuk membakar campuran udara gas petrol.

• Magnet kekal – Menghasilkan medan magnet untuk menghasilkan voltan tinggi

• Gegelung penyalaan – meninggikan voltan elektrik untuk dibekalkan ke palam pencucuh

kondenserTitiksesentuh

Palampencucuh

Magnet kekalGelung penyalaan

Sistem ekzos

• Berfungsi mengeluarkan gas ekzos yang dihasilkan daripada pembakaran campuran udara gas petrol di ruang pembakaran ke udara.

• Gas yang terhasil akan melalui rongga ekzos, paip ekzos dan penyenyap bunyi.

Paip ekzos

Injap ekzos

Penyenyap bunyi

Rongga ekzos

Gas terbakar

Sistem penyejukan udara• Berfungsi untuk mengurangkan suhu

lampau panas.• Suhu lampau panas ini terhasil

daripada pembakaran campuran udara gas petrol.

• Sistem ini membebaskan haba panas yang terhasil melalui sirip penyejuk.

• Terdapat dua jenis sistem penyejukan iaitu:_

• Sistem penyejukan cecair» Pada enjin banyak

selinder seperti kereta

• Sistem penyejukan udara» Pada enjin satu

selinder

Befungsi mengurangkan kesan haba akibat pembakaran campuran udara dan bahan api

Dua jenis sistem penyejukan : i. Udara (enjin satu silinder) ii. Cecair (enjin berbilang silinder)

Udara disedut oleh roda tenagamasuk ke dalam perumahpenghembus dan disebar kebahagian sirip penyejuk.

Sirip penyejuk memerangkapudara di celah-celah bilahnyasebelum dibebaskan ke atmosfera