e4800 programmable logic controllers unit4

8/2/2019 E4800 Programmable Logic Controllers UNIT4

1/8

4.0 BAHASA PENGATURCARAAN

Proses pengaturcaraan PLC adalah merupakan aktiviti merancang sepertimembina dan memasukkan aturcara untuk melaksanakan tugasan yang

dikehendaki.

Berikut adalah bahagian-bahagian yang perlu ada di dalam sesuatu aturcara

PLC.

Mula

Memulakan sesuatu operasi

Mod Operasi

Menentukan kedudukan asal peranti masukan/keluaran dan juga

kedudukan mula.

Keadaan Reset

Mengawal operasi mula/henti secara manual atau secara automatik di

dalam aturcara.

Operasi/Turutan Proses

Merekabentuk aturcara seperti yang dikehendaki oleh tugas.

Isyarat Keluaran

Memicu peralatan keluaran.

Status Keluaran

Memaparkan lampu penunjuk atau penggera.

Tamat

Menghentikan operasi.

4.1 BAHASA-BAHASA PENGATURCARAAN

23


2/8

Terdapat LIMA bahasa pengaturcaraan yang dikenali di peringkat

antarabangsa iaitu :

Rajah Tangga (Ladder Diagram)

Senarai Arahan (Instruction List)

Teks Struktur(Structured Text)

Carta Fungsi Turutan (Sequential Function Chart)

Fungsi Rajah Blok(Function Block Diagram)

4.1.1 Rajah Tangga (Ladder Diagram)

Rajah tangga merupakan bahasa pengaturcaraan jenis grafik yang

ditukar dari rajah litar pendawaian kawalan geganti. Rajah tangga

mengandungi landasan sesentuh dari kiri ke kanan rajah ( rujuk rajah

4.1.1 ). Sesentuh landasan ini disambung kepada elemen penyuisan

sedia buka ( normally open NO ) atau penyuisan sedia tutup

( normally closed NC ) menerusi laluan arus dan gelung elemen.

Rajah tangga juga menunjukkan litar kawalan dan memaparkan fungsi

serta kombinasi operasi turutan bagi setiap cabang pada baris mendatar

secara berasingan.

4.1.2 Senarai Arahan (Instruction List)

Merupakan bahasa jenis penghimpun berteks. Ianya dibina dari

suruhan kawalan yang mengandungi pengendali (operator) dan

24

Rajah 4.1.1 : Rangkakerja Rajah Tangga

+ve-ve

Keadaan / MasukanTindakan / Keluaran

NO NC


3/8

kendalian (operand). Berikut adalah contoh aturcara yang

menggunakan bahasa senarai arahan.

LD A

AND B

ST C

4.1.3 Teks Struktur (Structured Text)

Merupakan bahasa jenis penghimpun berteks yang mengandungi

ungkapan dan suruhan. Contoh penggunaan bahasa ini adalah seperti

berikut :

Cylinder out = (Input A OR Input B) AND Output C

4.1.4 Carta Fungsi Turutan (Sequential Function Chart)

Merupakan jenis bahasa grafik ( rujuk rajah 4.1.4 ). Elemen-elemennyaterdiri daripada langkah, peralihan, pilihan dan cabang selari. Setiap

langkah menunjukkan status proses aturcara kawalan yang aktif atau

tidak aktif. Satu langkah mengandungi tindakan yang berdasarkan

kepada peralihan. Tindakan pula mengandungi struktur turutannya

sendiri.

25

Langkah 1 MOTOR (MULA)

Langkah 2 MOTOR (HENTI)

Peralihan 1 Tindakan


4/8

4.1.5 Rajah Fungsi Blok(Function Block Diagram)

Merupakan jenis bahasa grafik. Elemen-elemen yang terdapat di dalam

rajah fungsi ini digambarkan secara grafik fungsi dan blok fungsi

( rujuk rajah 4.1.5 ). Elemen-elemen ini disambungkan dengan garisan

aliran isyarat dan dihubungkan secara terus kedalam rangkaian.

4.2 ASAS RAJAH TANGGA

Sebuah Rajah Tangga terdiri daripada satu garis menegak di sebelah kiri dan

kanan yang dinamakan bus bar dan juga garis mendatar ke kanan yang

dinamakan garis-garis arahan ( instruction lines ).

Di sepanjang garis-garis arahan terdapat kombinasi-kombinasi logik keadaan

(conditions) yang akan menentukan bila dan bagaimana arahan-arahan di

sebelah kanan sekali akan dilaksanakan. Contoh Rajah Tangga ditunjukkan

seperti di Rajah 4.2.a di bawah.

26

Langkah 3

Peralihan 2

Rajah 4.1.4 : Contoh Aturcara Dalam Bahasa Carta Fungsi Turutan

ATAU

Suis 1

Suis 2

Lampu ON

DAN Selinder keluar

Rajah 4.1.5 : Contoh Bahasa Rajah Fungsi Blok


5/8

Pasangan-pasangan garisan menegak di sepanjang garisan cabang dipanggil

keadaan (conditions). Keadaan-keadaan ini terdiri daripada dua iaitu :

i. Keadaan Sedia Buka ( normally open - NO ) ( )

ii. Keadaan Sedia Tutup ( normally closed NC ) ( )

Nombor-nombor pada setiap keadaan menentukan bit operasi setiap arahan.

Setiap arahan dalam Rajah Tangga samaada ON atau OFF bergantung kepada

status bit operasi yang telah ditentukan.

Keadaan normally open adalah ON jika bit operasi adalah ON dan akan

OFF jika bit operasi adalah OFF.

Keadaan normally closed adalah ON jika bit operasi adalah OFF dan

akan OFF jika bit operasi adalah ON.

Rajah 4.2.b menerangkan keadaan di atas.

4.3 ISTILAH-ISTILAH ASAS

4.3.1 Keadaan Perlaksanaan (Execution Conditions)

27

Y0

X0 X1 X2 X3 X4

X5 X6 X7

Rajah 4.2.a : Contoh Rajah Tangga

suruhan

suruhan

X0

Normally Open

Normally Closed

X0

Suruhan dilaksanakan apabila

X0 adalah ON

Suruhan dilaksanakan apabilaX0 adalah OFF

Rajah 4.2.b : Contoh Rajah Tangga


6/8

Kombinasi logik antara keadaan-keadaan ON dan OFF mewujudkan

keadaan terkumpul bagi sesuatu arahan yang ingin dilaksanakan.

Keadaan inilah yang dinamakan Keadaan Perlaksanaan. Rujuk Rajah

4.3.1.

Arahan akan berada dalam Keadaan Perlaksanaan (ExecutionConditions) ON apabila X0 adalah ON, X1 adalah OFF dan X2 adalahON.

4.3.2 Bit Operasi (Operand Bits)

Bit operasi bagi setiap arahan boleh terdiri daripada mana-mana bit

dalam kawasan-kawasan ingatan ( memory ) IR, SR, HR, TC atau TR.

Ini bermakna keadaan-keadaan ( conditions ) dalam Rajah Tangga

boleh ditentukan oleh bit I/O, bendera ( flags ), bit kerja ( work bits ),

pemasa / pembilang ( timers / counters ) dan lain-lain. Jadual 4.3.2

menunjukkan peta ingatan yang merujuk kepada PLC jenis OMRON

SYSMAC CQM1H.

KAWASAN DATA BIT FUNGSI

Kawasan IR

KawasanInput

IR00000 - IR01515 Digunakan sebagai bit masukan

Kawasan

Output

IR10000 IR11515 Digunakan sebagai bit keluaran.

KawasanKerja

IR21600 IR21915 Bit ini tidak mempunyai fungsi yang.khusus. Boleh digunakan secarabebas dalam program.

Kawasan SR SR24400 SR25507 Bit ini melakukan fungsi yang tertentuseperti bendera (flags) dan bitkawalan.

Kawasan TR TR 0 TR 7 Bit ini digunakan untuk menyimpansecara sementara status ON / OFFpada cabang-cabang program

Kawasan HR HR 0000 HR 9915 Bit ni digunakan untuk menyimpandata dan mengekalkan status ON /OFF bila kuasa dimatikan.

28

suruhan

X0 X1 X2

Rajah 4.3.1 : Contoh Keadaan Perlaksanaan


7/8

Kawasan Timer/Counter TC 000 TC 511 Nombor yang sama digunakan untuktimer dan counter. TC000 ke TC002dgunakan utk. `interval timer

4.3.3 Blok Logik( Logic Blocks )

Cara keadaan memberi tindakbalas terhadap sesuatu arahan adalah

ditentukan oleh perhubungan diantara keadaan-keadaan (conditions)

yang ada pada garisan arahan yang menghubungkan mereka. Sebarang

kumpulan keadaan yang terbentuk untuk menghasilkan satu keputusan

logik dinamakan blok logik. Rujuk rajah 4.3.3.

4.3.4 Blok Arahan ( Instruction Block )

Satu blok arahan adalah terdiri daripada semua arahan-arahan yang

terdapat di dalam satu blok . Blok itu diperolehi dengan melukis satu

garis mendatar tanpa memotong garisan yang menegak dan sebaliknya.

Rujuk rajah 4.3.3.

4.4 KOD MNEMONIK

Rajah Tangga tidak boleh dibaca oleh Konsol Pengaturcaraan. Oleh itu Rajah

Tangga perlu ditukar kepada kod mnemonik. Kod mnemonik memberikan

maklumat yang sama seperti Rajah Tangga dan boleh ditaip secara terus pada

Konsol Pengaturcaraan.

ALAMAT ARAHAN OPERASI / DATA

00000 LD X000001 OR X1

00002 AND X3

29

Jadual 4.3.2 : Peta Ingatan

suruhan

X 0 X2

X1 X3

Rajah 4.3.3 : Contoh Blok Logik


8/8

00003 AND LD

00004 OUT Y000005 TMY 00

K20

00006 CNT 002#0010

00007 END

30

Rajah 4.4 : Contoh Kod Mnemonik

e4800 programmable logic controllers unit4

Documents