7/25/2019 Penjanaan

1/7

Penjanaan, Penghantaran dan Pengagihan Tenaga Elektrik

1.0

PENGENALAN

Kehidupan manusia pada masa kini tidak dapat dipisahkan daripada penggunaanteknologi seperti peralatan elektrik dan elektronik. Kebanakan akti!iti dan kehidupan

harian tidak dapat dilaksanakan dengan lan"ar sekirana berlaku gangguan bekalan

elektrik. #enomena ini membuktikan baha$a ke$ujudan tenaga elektrik adalah penting

dan memberikan impak terhadap kemudahan dan keselesaan manusia dalam

menjalankan kerja%kerja harian.

&ektor industri juga memerlukan tenaga elektrik bagi menghasilkan pengeluaran ang

"ekap, "epat dan berkesan. 'esin%mesin dalam sektor ini biasana memerlukan tenaga

elektrik ang berkuasa tinggi. Tenaga elektrik adalah merupakan sumber utama bagi

penghasilan tenaga ang lain seperti tenaga buni, "ahaa, haba, kinetik dan mekanik.

Pembekalan tenaga elektrik kepada pengguna perlu melalui tiga peringkat penting iaitu

penjanaan tenaga elektrik di stesen janakuasa, penghantaran dan pengagihan tenaga

elektrik kepada pengguna. Tenaga elektrik dijana di stesen janakuasa dan ditingkatkan

!oltanna sebelum dihantar ke pen"a$ang masuk utama di destinasi tertentu. (oltan

akan diturunkan terlebih dahulu kepada )1*(+)0( sebelum diagihkan kepada pengguna

mengikut keperluan tertentu.

.0

PEN-ANAAN TENAGA ELEKT/K

Penjanaan merupakan proses pengeluaran tenaga elektrik ang terhasil daripada

pemotongan uks oleh pengalir gegelung ang terdapat pada sebuah penjana. Terdapat

dua jenis penjanaan iaitu penjanaan arus terus dan penjanaan arus ulang%alik.

Arus terus adalah arus ang mengalir dalam sebuah litar pada satu arah sahaja. /a

mengalir dari kutub positi ke kutub negati. 2ontohna sel suria, bateri dan penjana

arus terus.

Arus ulang%alik pula merupakan arus ang sentiasa berubah arah pengaliranna

mengikut perubahan kutub sumber bekalan. Arus ulang%alik dijana di stesen janakuasa.

3i 'alasia terdapat tiga jenis stesen janakuasa utama iaitu stesen janakuasa

hidroelektrik, stesen janakuasa elektrik terma dan stesen janakuasa elektrik

gas. Keupaaan sesebuah stesen janakuasa menjana elektrik bergantung kepada

penjana dan penggerak utamana. (oltan ang dihasilkan adalah antara 10.*k( hingga

11.0k(. 4alau bagaimanapun, untuk memudahkan penelarasan nilai tersebut

ditetapkan pada kadar 11k(.

7/25/2019 Penjanaan

2/7

&tesen janakuasa hidroelektrik menggunakan tenaga kinetik air untuk memutarkan

turbin janakuasa. Komponen utama di stesen janakuasa hidroelektrik ialah empangan

5dam6, tasik buatan 5reser!oir6, pintu ka$alan 5"ontrol gate6, salur getah 5intake6, pintu

air 5pensto"k6, turbin 5turbine6, salur keluar 5outo$6, janakuasa 5generator6, pengubah

5transormer6, po$erhouse dan talian penghantaran 5po$er lines6. ajah menunjukkan

&tesen -anakuasa 7idroelektrik.

ajah 8 &tesen -anakuasa 7idroelektrik.

&umber 8 79L&:0: Asas Elektrik dan Elektronik

.1 E'PANGAN

Empangan dibina bagi menimpan air untuk mendapatkan tekanan gra!iti bagi

memusingkan turbin. &truktur empangan ang dibina mempunai ketebalan dibahagian

dasar empangan bagi menahan daa tekanan air ang besar di dasar empangan.

.

TA&/K 9;ATAN

Apabila empangan dibina maka $ujud tasik buatan. Air dari tasik buatan ini dinamakann

tenaga keupaaan gra!iti.

7/25/2019 Penjanaan

3/7

.: P/NT; KA4ALAN &AL; 'A&;K

Pintu ka$alan salur masuk terletak di bahagian empangan bertujuann menga$al

kemasukan air. Apabila pintu dibuka air akan masuk dengan menuju ke turbin janakuasa.

.) -ANAK;A&A

-anakuasa terdiri daripada empat asas utama iaitu =shat, e>"itor, rotor? dan

=stator?. Apabila turbin berpusing ang disebabkan oleh aliran air dari empangan,

=e>"itor? akan menghantar arus elektrik ke =rotor?. =otor? adalah elektromagnet sesiri

ang besar ang berputar dalam gelungan da$ai tembaga ang dinamakan

=stator?. Kesan dari pusingan rotor ini menebabkan aruhan elektromagnet terhasil dan

menghasilkan arus elektrik A;5ulang%alik6. ajah menunjukkan &truktur 9inaan

-anakuasa 7idro A;.

ajah 8 &truktur 9inaan -anakuasa 7idro A;

&umber 8 http8++ga.$ater.usgs.go!+edu+hho$$orks.html

.*

PENG;9A7 5TAN

7/25/2019 Penjanaan

4/7

janakuasa hidroelektrik. &eterusna !oltan A; ang tinggi dihantar keluar melalui talian

penghantaran ke sistem angkaian Grid Nasional untuk diturunkan semula melalui

transormer injak turun kepada !oltan ang lebih rendah untuk diagihkan.

.@

&AL; KEL;A

&e"ara keseluruhnna penghantaran tenaga elektrik terbina dari satu empangan ang

dibina merentasi sungai untuk menimpan air. Empangan terletek di atas stesen

janakuasa. Air dari empangan mengalir turun ke stesen janakuasa dengan kelajuan

tinggi. Tenaga kinetik air memutarkan turbin penjana dan elektrik

dihasilkan. &eterusna air dari turbin dialirkan keluar melalui salur keluar ke sungai.

ajah menunjukkan stesen janakuasa hidroelektrik. ajah menunjukkan stesen

janakuasa hidroelektrik.

ajah 8 &tesen janakuasa hidroelektrik

&umber 8 &ains P'

7/25/2019 Penjanaan

5/7

:.0 &/&TE' PENG7ANTAAN TENAGA ELEKT/K

&istem penghantaran merupakan proses penghantaran tenaga elektrik ang bermula

dari penjana di stesen janakuasa hingga ke pun"a pen"a$ang mmasuk utama ber!oltan

tinggi. &ebelum melalui peringkat penghantaran, !oltan 11k( daripada stesen janakuasa

akan disalurkan transormer 5pengubah6 ang berungsi sebagai menaikkan atau

menurunkan !oltan arus ulang%alik. Transormer akan menaikkan !oltan sehingga ke

1:k(, *k(, dan *00k(. Tujuan menaikkan !oltan penghantaran adalah untuk

merendahkan arus ang mengalir melalui kabel penghantaran. /ni akan memberi kesan

ang baik kepada sistem penghantaran seperti pelepasan haba dalam kabel dapat

dikurangkan, penggunaan saiB kabel ang lebih ke"il dan susut !oltan dalam kabel dapat

dikurangkan.

9agi menga$al operasi penjanaan dan penghantaran tenaga elektrik di &emenanjung

'alasia, !oltan talian penghantaran daripada setiap stesen janakuasa utama saling

dirangkaikan antara satu dengan lain. angkaian !oltan transormer ini dinamakan

angkaian Grd Nasional. -aringan talian ini dimiliki dan dikendalikan olehTenaga

Nasional 9erhad.

7/25/2019 Penjanaan

6/7

).0 &/&TE' PENGAG/7AN TENAGA ELEKT/K

&istem pengagihan ialah proses pengagihan tenaga elektrik daripada pen"a$ang masukutama ke beban pengguna. 3i stesen penjana elektrik biasana menjanakan arus ulang%

alik !oltan 11k(. ;ntuk mengurangkan kehilangan tenaga semasa penghantaran, !oltan

harus dinaikkan sehingga 1:k(, )k( dan *00k( ang dilakukan oleh transormer injak

naik.

3i pen"a$ang utama, !oltan diturunkan sehingga ke nilai ::k( atau 11k( olehtransormer injak turun sebelum diagihkan kepada pen"a$ang bahagian. (oltan di

pen"a$ang bahagian diturunkan lagi dengan menggunakan transormer injak turun

sehingga )1*( untuk kegunaan industri dan )0( untuk kegunaan rumah kediaman.

Pengagihan !oltan bekalan ke pun"a pengguna dilakukan dengan menggunakan kabel

ba$ah tanah dan talian atas. (oltan )1*( dikenali sebagai !oltan bekalan : asamanakala !oltan )0( dikenali sebagai !oltan bekalan 1 asa. ajah menunjukkan

sistem pengagihan bekalan 1 asa dan : asa.

ajah 8 &istem pengagihan bekalan 1 asa dan : asa

&umber 8 Pengajian Kejuruteraan Elektrik dan Elektronik Tingkatan )

7/25/2019 Penjanaan

7/7

*.0 PE'9EKALAN TENAGA ELEKT/K

3i 'alasia, organisasi ang memainkan peranan penting dalam pembekalan tenagaelektrik adalah Tenaga Nasional 9erhad 5TN96. TN9 menjana @D keperluan tenaga

elektrik di &emenanjung 'alasia ang meliputi *00'4, 5Ka Kui 'ohd Noh,

0116. ajah menunjukkan urutan bagi sistem penghantaran dan pengagihan tenaga

elektrik se"ara keseluruhan.

ajah 8 &istem penghantaran dan pengagihan tenaga elektrik

@.0 ;';&AN

9ekalan tenaga elektrik penting dalam kehidupan seharian manusia. Proses

penjanaan, penghantaran dan pengagihan serta pembekalan tenaga elektrik

telah memberikan kemudahan dan keselesaan hidup manusia. &tesen

janakuasa telah menjana tenaga elektrik ang kemudianna dihantar dan

diagihkan kepada pengguna di 'alasia. 3alam proses penghantaran dan

pengagihan tenaga elektrik terdapat beberapa komponen ang terlibat ang

bermula dari stesen janakuasa, stesen transormer, Bon suis, angkaian GridNasional, pen"a$ang utama dan pen"a$ang bahagian seterusna tenaga

elektrik disalurkan ke ka$asan industri dan rumah kediaman. 3i 'alasia,

organisasi ang membekalkan tenaga elektrik dikendalikan sepenuhna oleh

Tenaga Nasional 9erhad.