Megf'.11111111111111111 e
ralatrsrawatBersamaDR. AHMAD ISMAIL'pARIT Jawa di Muar,
Johor bukan sahajaterkenal dengan asam
, .pedas tetapi jugaadalah syurga kepada
peminat burung. Burung botakkecil adalah antara yang menarikminat pemerhati burung danboleh menjadi simbol kepadaParit Jawa. '
Burung botak keeil (Leptoptilosjavanicus), daripada familiCiconiidae yang rnudah dilihatbersendirian atau kumpulankeeil. Mereka selalunya beradadalam jarak tertentu antaraindividu semasa menearimakanan terutama semasa airsurut. Semasa air surut, kawasanberhadapan jeti nelayan ParitJawa kelihatan seperti kawasanlapang dan terdapat banyakburung berhijrah termasukburung botak keeil.
Kawasan pantai di Parit Jawadapat menyediakan kawasanyang sesuai untuk burungmencari makan dan berehat.
Apabila cuaea panas burungbotak ini terbang dan melayangbersama burung pemangsa lainseperti Helang Merah (Haliasturindus). Semasa terbang burungini menarik lehernya yangpanjang membentuk sepertihuruf"S".
Burung botak dapat dilihatdengan jelas di bahagian atasbadan dan sayap berwarna hitamdan perut serta bawah ekornyaberwarna putih, paruhnyaberbentuk baji yang besar, kepalabotak, dan leher yangjelas tidak
dan teknologi
11111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111'
Kisahburudan Parit Jaw-
berbulu. Burung botak biasanyasetinggi antara 110hingga 120sentimeetr (em) dengan beratbad an lebih kurang lima kilogram(kg). Burung botak ini agak besardaripada burung lain di sekitarkawasan pasang surut Parit Jawadengan sayapnya bersaiz 210 emlebar.
Spesies ini terse bar luas danmembiak di selatan.Asia daritimur India ke selatan China danpulau Jawa. Menurut statistikMajlis Pemuliharaan Burung,Persatuan Alam Semula JadiMalaysia, di SemenanjungMalaysia terdapat lebih kurang250 ekor burung botak, dengan66 ekor terdapat di negeri Johor.
Bilangan ini mungkin .berubah mengikut kawasandan gangguan habitat mereka.Antara gangguan penting adalahpenebangan pokok-pokok tinggikawasan hutan bakau tempatmereka bersarang dan tidur,gangguan kera yang berkongsihabitat dan gangguan man usia.Di samping gangguan fizikal, .
peneemaran kawasan pasangsurut juga menganggu populasimakanan mereka yang terdiridaripada ketam atau ikan danmakrobentos amnya.
Peneemaran bahan kimiaseperti logam berat, raeun \serangga dan bahan berasaskanpetroleum sudah pun banyakdibineangkan mempengaruhipopulasi makrobentos. Begitujuga kelodak akibathakisanpermukaan tanah yang dibawake muara sungai mengganggukawasan pasang surut habitat.burung. Hakisan pantai yangteruk menyebabkan kawasanmencari makan burung hilangterus. Penerokaan hutan bakauuntuk kolam udang dan kayujuga mengganggu habitat dan ,populasi burung.
Seeara amnya burung botak'membiak di kawasan berpayadi tanah rendah tropika, Iamembina sarang daripada, ranting pada pokok yangtinggi. Selalunya burung botakbersarang dalam koloni yang
keeil.Burung botak keeil ini boleh
juga dijumpai di tempat lain diSemenanjung Tanah Melayuseperti kawasan rezab hutanbakau Kukup dan Parit Jawa diJohor, Daerah Kerian di Perak;dan pantai-pantai di Selangor.Burung ini selalunya bertumpudi kawasan hutan simpan bakaudan pantai berlumpur. Di pantaitimur juga ada direkodkan diSetiu, Terengganu dan hutanpaya gambut Pekan-Nenasi.
Seperti di kawasan lain burungini tidak berada dalam kumpulanyang besar dan selalunyabersendirian meneari makananseperti ikan dan krustasia.
Kawasan pantai Parit Jawayang dianggarkan lebih kurang20 hektar menyediakan kawasanyang sesuai untuk burungberhijrah hinggap dan menearimakan,
Perlindungan danpemuliharaan kawasan hutanbakau sekitar kawasan ini adalahsangat penting dalam melindungi
Fonemena burung bijrahSEMPENA" musim
. . penghirahari". '. burung-~u~ung,~ pantai im,
PersatuanPecintaAlamMalaysia"
(MNS) menganjurkan PestaSayap (Festivalo!VVings) padasetiap tahun di Taman AlamKuala Selangor.
Kuala Selangor adalah salahsatu daripada kawasan pentingburung-burung berhijrahyang menjadi tempat singgahatau destinasi mereka semasaberhijrah dari utara hemisfierke selatan dalam bulanSeptember hingga Novemberdan balik semula ke utaradalam bulan Februari dan Maeuntuk meneruskan kitaranhidup mereka membiakdi kawasan negara-negaraMongolia, Rusia, China danJepun semasa musim bungadan musim panas.
Setiap tahun antara 30,000hingga 50,000 burung melaluilaluan Asia Timur ke Australia
dan New Zealand. Laluan EastAsian Australasian (EAA) inmerupakan laluan pentingburung berhijrah dan pantaibarat Semenanjung TanahMelayu adalah antara laluanutama. Kuala Gula di Perak,Kuala Selangor di Selangordan Parit Jawa di Johor adalahantara tempatpenting burungberhijrah pantai.
Malaysia mernpunyai55 kawasan penting untukburung-burung IBA(Important Bird Area)mengikut kriteria yangditetapkan oleh BirdlifeInternational yang menjaditempat persinggahan ataudestinasi burung-burungberhijrah mengikut laluanEAA. Ada spesies burungberhijrah ini adalah teraneam.Maka Malaysia yang jugamendatangani dan mengiktiraflaluan EAA ini telahmelindungi semua kawasanyang dikenal pasti sebagaikawasan IBA.
Pesta Sayap anjuran MNSini bertujuan bagi memberipengetahuan dan kesedaran
kepada masyarakat tentangkepentingan burung sebagaipetunjuk semula jadi kepadakesihatan bumi, kesedarantentang alam sekitar amnya,dan mempromosikan kawasanburung berhijrah sebagaisatu tarikan pelaneongan.Penganjuran Pesta Sayap diKuala Selangor disambut pada14 Mae di Taman Alam, KualaSelangor.
Memandangkan kawasan.Parit Jawa sudah mempunyainama dari segi pelaneonganberasaskan alam semula jadi,kawalan pihak berkuasa sangatpenting bagi memastikankawasan Parit Jawa sebagaihabitat yang baik untukburung pantai sepanjangtahun termasuk musimburung berhijrah. Kerajaanbolehlah mengawal aktivitimenebang pokok bakau,mengawafhakisan permukaantanah akibat pembangunandan membasmikan aktivitipemburuan haram bagimemastikan pemuliharaanhabitat dan burung hijrah yanglestari.
MALAYSIA· JUMAAT 3 NOVEMBER zo»
habitat burung. Selain burungbotak keeil yang menjadi simbolkepada Parit Jawa, banyak lagiburung-burung dapat dilihatseperti burung kedidi paruhtegak atau Asian Dowitcher
',". (Limnodromus semipalmatus).Burung ini yang bersaiz
sederhana bagi burung berhijrahpantai, berwarna kelabu,mempunyai kaki gelap dan paruhyang panjang lurus gelap.
Burung lain yang jugamudah kelihatan di kawasanpasang surut Parit Jawa ialahBangau kerbau (Bubulcus ibis).la mudah dilihat dan dikenalikerana warnanya yang putihmelepak dan paruhnya yangpendek berwarna kuning derigankakinya berwarna' .gelap. Warnapada musim :pembiakanberubahkepada
warna kekuningan di kepala,dada dan belakangnya. Bangaujuga adalah burung migrasi danmudah beradaptasi dengankeadaan di Semenanjung TanahMelayu dan ada yang tinggalterus di sini berkembang biak.. Ketam merupahkan .
organisma penting dalamekosistem bakau. Selain sebagaimakanan kepada burung, ketarnmemainkan peranan pentingseperti menentukan strukturkomuniti pokok bakau.
Aktiviti kimia dalam tanahberlaku melalui aktiviti ketammengorek lobang, membantudalam kitaran nutriendalam ekosistem bakau, danmengurangkan persaingan anakbakau melalui pemangsaan keatas anak-anak bakau. Fenomenapasang surut menambahkanlagi peranan mereka dalammengkayakan kepelbagaianmakrofauna di kawasan pasangsurut yang basah, berair eetek
terutama bagi kumpulaneacing, siput dan ketam
yang menjadi makananburung-burung hijrah
pantai.",. .Secaraamnya bbotak membiakkawasan berpayadi tanah rendahtropika. la membinasarang daripadaranting-ranting padapokok yang tinggi.Selalunya burung ".~botak bersarangdalam koloni yangkecil."
NAMA NAMA INGGERIS NAMA SAINTIFIK
Pucung Seriap Grey Heron Ardea cinerea
Pucung Serandau Purple Heron Arc/eapurpurea
Kedidi pasir Common Sandpiper ACtitis hypo/eucos~
Kedidi dian besar Great Knot Calidris tenuirostris .1
Kendi besar besar Eurasian Curlew Numenius arquata
Kedidi Pasir Hijau GreenSandpiper Tringa ochropus
Kedidi kelabu Grey tailed Tattler Tringa brevipes
Kedidi sereng Tereksandpiper Xenus cinereus
Helang Merah Brahminy kite . Heliastur indus
White-bellied Sea-eagle Haliaeetus leucogaster• • I •
< ./
