demokrasi dalam sistem pilihan raya

8/3/2019 Demokrasi Dalam Sistem Pilihan Raya

1/19

1

1.0 PENGENALAN

Pilihan raya adalah merupakan salah satu elemen penting dalam amalan demokrasi.

Dalam sesebuah negara yang mengamalkan sistem demokrasi, sistem pilihan raya dilihat

sebagai suatu aktiviti yang melibatkan rakyat dalam proses pemilihan perwakilan untuk

mewakili suara rakyat dalam proses pembuatan dasar. Seperti mana menurut Abraham

Lincoln, the government of the people, by the people and for the people, maka aktiviti

mengundi merupakan penyertaan rakyat dalam politik secara langsung sama ada secara

individu mahupun dalam bentuk perkumpulan seperti melalui kumpulan pendesak,

kumpulan berkepentingan ataupun organisasi-organisasi bukan kerajaan.

Menurut Ghazali (1999), mengundi merupakan suatu aktiviti yang mudah dan singkat

tetapi memerlukan kepada proses pembuatan keputusan yang dilihat kompleks,

mengambil tempoh masa membuat keputusan yang agak panjang dan menimbulkan

beberapa persoalan pokok yang penting. Yakni, persoalan tentang mengapa pengundi

memilih parti dan juga calon parti A dan bukan dari parti B, mengapa pengundi memilih

parti yang berbeza dalam pilihan raya yang berlainan dan pemilihan yang dibuat adalah

berdasarkan kepada pertimbangan dari segi calon, parti ataupun isu?

Dalam Pilihan Raya Umum Malaysia ke-12 yang telah diadakan pada 8 Mac 2008,

ianya jelas memperlihatkan bahawa terdapatnya perubahan dalam pola pengundian rakyat

Malaysia. Kerajaan Barisan Nasional1

(BN) tidak berjaya untuk mengekalkan majoriti

dua pertiga dan hanya berjaya untuk mendapatkan 140 kerusi, manakala Pakatan Rakyat2

telah meraih sebanyak 82 kerusi Parlimen. Dengan itu, kerajaan Pakatan Rakyat telah

1 Barisan Nasional merupakan sebuah pakatan politik yang terdiri daripada tiga parti utama iaitu UnitedMalays National Organization (UMNO), Malaysian Chinese Association (MCA) dan Malaysian Indian

Congress (MIC) dan juga parti-parti komponen yang lain seperti parti Gerakan, Parti Bersatu Sabah (PBS),

United Pasokmomogun Kadazandusun Murut Organization (UPKO), Sarawak Progressive Democratic

Party (SPDP), Sarawak People's Party (PRS), People's Progressive Party (PPP), United Traditional

Bumiputera Party (PBB), Sarawak United People's Party (SUPP), Liberal Democratic Party (LDP) dan

United Sabah People's Party (PBRS)

2Pakatan politik dalam Pakatan Rakyat terdiri daripada Parti Keadilan Rakyat, Parti Islam Se-Malaysia dan

juga Parti Tindakan Demokratik (DAP)


2/19

2

berjaya membentuk lima buah kerajaan di negeri-negeri seperti Pulau Pinang, Kedah,

Kelantan, Selangor dan Perak. Oleh yang demikian, kajian ini akan memperjelaskan

fenomena yang berlaku dalam Pilihan Raya Umum 2008 dengan memerhati dan

menganalisis orientasi pengundi berdasarkan kepada aspek isu, calon mahupun

identifikasi seseorang pengundi terhadap sesebuah parti.

2.0 FAKTOR YANG MEMPENGARUHI KEPUTUSAN DALAM PILIHAN

RAYA

Dalam menerangkan tentang keputusan pilihan raya di Malaysia, terdapat tiga faktorpenting yang mempengaruhi proses pembuatan keputusan dalam pengundian. Pertamanya

menerusi teori identifikasi parti yang mengaitkan pemilihan dalam pilihan raya yang

dibuat oleh individu berdasarkan kepada kesetiaannya kepada sesebuah parti. Kedua, iaitu

diperhatikan menerusi perspektif calon, yakni penilaian berdasarkan kepada ciri-ciri yang

ditonjolkan oleh seseorang calon sebagai seorang pemimpin dan ketiganya menerusi

faktor isu-isu semasa yang mempunyai pengaruh dan kepentingan kepada pengundi.

2.1 Teori Identifikasi Parti

Dalam tahun 1950-an, teori identifikasi parti telah diperkenalkan oleh sekumpulan

pengkaji psikologi sosial di Amerika Syarikat3. Menurut teori ini, pengundi mempunyai

kesetiaan yang berpanjangan terhadap sesebuah parti tertentu dan ianya mempengaruhi

sikap dan tingkah laku politik bagi seseorang pengundi. Kajian yang dilakukan juga

mendapati bahawa pengundi tidak begitu peka dan berpengetahuan di dalam berpolitik,

sebaliknya faktor identifikasi parti yang menjadi kecenderungan pengundi untuk sentiasa

mengundi bagi parti berkenaan. Manakala sebahagian daripada pengundi pula dikatakan

3Teori ini dikaji dan diperkenalkan oleh A.Campbell dan rakan-rakannya daripada Universiti of Michigan

menerusi sebuah tinjauan pilihan raya yang pertama diadakan bagi seluruh Amerika Syarikat. Teori ini

mengkritik teori sebelumnya yang menerangkan bahawa faktor keserasian di antara keutamaan pengundi

dengan dasar sesebuah parti menjadi sebab utama yang mempengaruhi pemilihan dalam pengundian.


3/19

3

bersedia untuk mengundi parti politik yang tidak menggambarkan kehendak dan juga

pilihan mereka dalam sesebuah pilihan raya yang tertentu (Ghazali. 1999: 25).

Sikap dan tingkah laku politik seseorang pengundi adalah dipengaruhi oleh kesetiaan

terhadap parti. Apabila membuat keputusan, pengundi yang mengidentifikasikan diri

kepada sesebuah parti akan setia dan sentiasa mengundi parti tersebut, manakala

pengundi yang tidak mengidentifikasikan diri kepada mana-mana parti dikatakan akan

membuat keputusan berdasarkan kecenderungan mereka kepada sesuatu isu ataupun

persepsi mereka terhadap calon. Malah, diperhatikan bahawa aspek-aspek seperti calon

dan isu berkemungkinan mempengaruhi pengundi secara sementara dan berlaku dalam

bilangan yang kecil. Fenomena ini tidak menjejaskan kesetiaan dan identifikasi pengundikepada sesebuah parti (Ghazali. 1999: 25-27).

Di dalam menjelaskan situasi dalam sesebuah pilihan raya, hubungkait di antara aspek

isu, calon dan parti boleh dilihat seperti dalam Rajah 1:

Rajah 1: Hubungkait di antara pilihan pengundi, identifikasi parti dan sikap

(Sumber: Budge et al. 1976: 6)

Keahlian

kumpulan

sosial

Calon

Sikap terhadap faedah

kumpulan

Sikap terhadap dasar

Isu dalam

kempen

Identifikasi

parti

Sikap terhadap parti A

Sikap terhadap parti B

Pilihan

pengundi

Kebaikan dan

keburukan semasa

Sikap terhadap parti

sebagai pemerintah


4/19

4

Sekiranya terdapat pengundi yang mengidentifikasikan diri mereka kepada parti B

memilih untuk mengundi parti A dalam pilihanraya. Maka, pemilihan mereka tersebut

dilihat sebagai suatu yang bersifat sementara kerana ianya dibuat atas faktor isu atau

calon. Namun, ianya tidak menjejaskan kesetiaan mereka kepada parti B. Terdapat

kemungkinan besar dalam pilihan raya berikutnya, pengundi-pengundi tersebut akan

mengundi semula parti B. Selain itu, teori identifikasi parti juga memperakui bahawa

faktor isu dan calon juga boleh dipertimbangkan sebagai faktor-faktor yang

mempengaruhi keputusan dan pilihan yang dibuat oleh pengundi (Ghazali. 1999: 27).

2.1.1 Proses Pembentukan dan Perubahan dalam Identifikasi Parti

Proses pembentukan identifikasi parti adalah dipengaruhi oleh faktor persekitaran iaitu

mengambil kira peranan keluarga dalam mempengaruhi kesetiaan terhadap sesebuah

parti. Institusi keluarga sebagai agen sosialisasi politik mempengaruhi kesetiaan politik

pada anak. Sekiranya ibu bapa merupakan penyokong setia kepada parti A, maka secara

tidak langsung terdapat kemungkinan besar bahawa anak juga menjadi penyokong setia

kepada parti tersebut.

Jadual 1

Hubungan di antara ibu bapa dan anak dengan identifikasi parti

Identifikasi parti anak Ibu bapa aktif berpolitik Ibu bapa tidak aktif berpolitik

Demokrat

(%)

Republikan

(%)

Berkecuali

(%)

Demokrat

(%)

Republikan

(%)

Berkecuali

(%)

Demokrat yang kuat 50 5 21 40 6 20

Demokrat yang lemah 29 9 26 36 11 15

Bebas 12 13 26 19 16 26

Republikan yang

lemah

6 34 16 3 42 20

Republikan yang kuat 2 37 10 1 24 12

Tidak kisah tentang

politik/ Apati

1 2 1 1 1 7

100 100 100 100 100 100

(Sumber: Campbell et al. 1960: 147)


5/19

5

Berdasarkan pemerhatian kepada jadual di atas, kecenderungan ibu bapa

mempengaruhi identifikasi politik kepada anak-anak. Sekiranya ibu bapa merupakan

individu yang aktif bergiat dalam politik dan merupakan penyokong setia kepada parti

Demokrat, 50 peratus daripada anak-anak mereka turut menjadi penyokong kuat kepada

parti Demokrat. Begitu juga demikiannya bagi ibu bapa yang aktif berpolitik dan

menyokong parti Republikan, 37 peratus daripada anak-anak juga menjadi penyokong

Republikan yang kuat. Oleh yang demikian, kecenderungan politik keluarga

mempengaruhi kesetiaan politik pada anak dan seterusnya membentuk identifikasi parti

kepada anak-anak.

Meskipun demikian, perubahan dalam identifikasi parti boleh berlaku atas sebab duafaktor iaitu faktor peribadi dan faktor sosial. Faktor peribadi boleh dilihat menerusi

pengalaman yang dilalui dalam suasana baru. Ianya mungkin boleh menimbulkan tekanan

sosial yang menyebabkan seseorang itu akur kepada nilai dan pendirian politik yang

berbeza dengan yang sedia ada. Manakala, faktor sosial seperti perubahan-perubahan

besar dalam masyarakat dan juga langkah-langkah yang diambil untuk mengatasi masalah

ekonomi dan sosial boleh mengubah identifikasi kepada sesebuah parti (Ghazali. 1999:

28-30).

2.2 Calon

Imej boleh ditakrifkan sebagai sesuatu yang berbentuk subjektif. Dalam erti kata yang

lain, imej adalah satu gambaran yang berhubung dengan gambaran persepsi iaitu

penafsiran manusia terhadap sesuatu berdasarkan pengalaman. Boulding (1996)

berpendapat bahawa imej adalah pengetahuan mengenai dunia di mana semasa seseorang

melakukan interaksi, ia memperolehi mesej mengikut pengalamannya. Imej juga

mempunyai komponen tingkah laku seperti persepsi terhadap kognitif, afektif dan konatif

yang cenderung kepada penafsiran imej. Kognitif bermaksud sesuatu tafsiran imej yang

melibatkan pengetahuan dan maklumat daripada persekitaran seperti latar belakang calon

iaitu umur, pengalaman mahupun pendirian calon tersebut terhadap sesuatu isu. Afektif


6/19

6

pula merujuk kepada perasaan pengundi terhadap calon-calon yang bertanding manakala

konatif pula adalah tindakan terhadap calon iaitu sama ada memilih untuk mengundi atau

tidak mengundi calon tersebut.

Menurut Nimmo dan Savage (1976), imej yang ditonjolkan oleh calon adalah dinilai

menerusi dua aspek iaitu pertamanya menerusi peranan politik atau political role, iaitu

aspirasi yang ditonjolkan oleh calon untuk menjadi seorang pemimpin dalam sesebuah

komuniti. Dalam erti kata lain iaitu masyarakat menilai calon menerusi perbuatan dan

juga kelayakannya sebagai seorang pemimpin, misalnya seperti kelayakan akademik dan

tahap pendidikan yang dimiliki oleh calon tersebut dan sumbangan calon kepada

pembangunan rakyat di sesebuah kawasan parlimen.

Keduanya iaitu menerusi gaya memimpin yang dimiliki oleh calon tersebut, yakni

merujuk kepada Stylistic Role yang dimiliki oleh calon. Calon-calon yang bertanding

dalam pilihan raya menggunakan pendekatan-pendekatan yang tertentu untuk menarik

pengundi dengan keupayaan yang dimilikinya, sama ada menerusi kelebihan dari segi

liputan media massa bagi calon-calon yang bertanding dalam kawasan parlimen tertentu,

mahupun menerusi penilaian aspek peribadi yang ada pada diri calon. Misalnya

menonjolkan sifat-sifat jujur, berintergriti, prihatin kepada permasalahan rakyat dan

sebagainya.

Oleh yang demikian, peranan politik dan juga gaya memimpin berperanan sebagai

faktor-faktor yang mempengaruhi tanggapan pengundi kepada seseorang calon dalam

pilihan raya, seterusnya mempengaruhi orientasi pengundian rakyat dalam sesebuah

pilihan raya.

2.3 Isu

Dalam pilihan raya umum 2008, pelbagai isu telah dibangkitkan oleh kedua-dua parti

sama ada parti pemerintah yakni pihak Barisan Nasional mahupun barisan pembangkang

iaitu Pakatan Rakyat. Barisan Nasional telah menggunakan isu politik pembangunan


7/19

7

untuk meraih sokongan dan juga undi daripada rakyat. Melalui kelebihan jentera pilihan

raya seperti media yang dimiliki oleh parti pemerintah memudahkan lagi parti Barisan

Nasional untuk mempromosi dan menghebahkan kepada rakyat tentang politik

pembangunan yang telah berjaya dilaksanakan semasa pemerintahan Barisan Nasional.

Sebaliknya, Pakatan Rakyat pula dengan menggunakan media alternatif sebagai alat

hebahan kepada rakyat gigih memperjuangkan pelbagai isu-isu sosial seperti isu

pembiayaan pendidikan, penyelewengan kuasa, rasuah dan korupsi yang berlaku dalam

pentadbiran pemerintah, isu peningkatan kadar jenayah, kes pembunuhan altantuya yang

diwarwarkan dalam media mempunyai perkaitan dengan salah seorang pemimpin

tertinggi dalam sebuah parti komponen Barisan Nasional dan juga krisis pemimpin yaknipergolakan politik dalaman yang berlaku dalam parti UMNO. Pada masa yang sama, isu

kegawatan ekonomi dan juga inflasi turut dijadikan isu oleh pembangkang untuk

menentang Barisan Nasional dalam pilihan raya umum ke-12.

Oleh yang demikian, secara umumnya isu-isu dalam pilihan raya boleh dilihat

daripada tiga aspek iaitu isu politik, isu ekonomi dan juga isu sosial. Ianya sedikit

sebanyak berperanan dalam mempengaruhi proses pembuatan keputusan pengundian

seseorang pengundi dalam sesebuah pilihan raya. Meskipun kebanyakan sarjana

berpendapat bahawa teori identifikasi parti lebih memainkan peranan dalam menentukan

pilihan pengundi, namun isu juga berkemungkinan boleh mempengaruhi sesuatu

keputusan yang dibuat oleh pengundi walaupun untuk sementara dan ianya berlaku dalam

bilangan yang kecil (Ghazali. 1999: 26).

3.0 PERILAKU PENGUNDI

Perilaku pengundi adalah dipengaruhi oleh aspek-aspek seperti identifikasi parti, calon

dan juga isu. Namun, perilaku pengundi yang bakal menentukan pemilihan dan keputusan

seseorang individu dalam membuang undi.


8/19

8

3.1 Sosialisasi Politik

Ghazali (1999) menyatakan bahawa persekitaran, yakni merujuk kepada keluarga sebagai

agen sosialisasi politik yang berperanan penting untuk mempengaruhi perilaku pengundi.

Terdapat hubungkait di antara parti yang disokong oleh ibu bapa dengan perilaku

mengundi dikalangan anak-anak.

Menerusi kajian yang telah dijalankan oleh kumpulan Michigan, mereka mendapati

bahawa sekiranya sesebuah keluarga merupakan penyokong setia kepada Parti

Demokratik, maka terdapat 79% kebarangkalian bahawa anak-anak dalam keluarga

tersebut cenderung untuk menjadi penyokong kepada parti Demokratik dan begitu jugasebaliknya bagi ibu bapa yang menyokong parti Republikan. Akan tetapi, ianya berbeza

pula halnya bagi keluarga yang mana kedua-dua ibu bapa terlibat aktif tetapi tidak

memperlihatkan kesetiaan kepada mana-mana parti, maka peratusan anak-anak yang setia

kepada parti Demokratik dan Republikan adalah lebih rendah.

Atas sebab demikian, maka dikatakan bahawa keluarga sebagai agen sosialisasi

politik adalah merupakan antara faktor yang mempengaruhi perilaku pengundi di

kalangan rakyat kerana ibu bapa secara tidak langsung memainkan peranan dalam

menerapkan kecenderungan pada anak-anak untuk setia kepada satu-satu parti.

3.2 Sikap dan Persepsi Pengundi

Persepsi adalah gambaran ataupun bayangan dalam fikiran yang melibatkan pancaindera.

Selain itu, persepsi juga merujuk kepada tanggapan seseorang pengundi terhadap imej

calon dalam sesebuah pilihan raya. Ini dapat meningkatkan pemahaman pengundi

terhadap tingkah laku politik kerana proses persepsi boleh mempengaruhi keseluruhan

proses tingkah laku pengundi. Pengundi melakukan pemerhatian berlaku dengan

mengambil kira objek-objek persekitaran seperti parti-parti politik, calon-calon dan

slogan, serta isu-isu politik (Kirkpatrick. 1972: 19).


9/19

9

Sikap dan persepsi pengundi terhadap isu dan calon memainkan peranan dalam

mempengaruhi pengundi semasa pilihan raya. Sesetengah pengundi seperti pengundi

apong dan pengundi-pengundi yang memilih untuk membuat keputusan pada saat akhir

membuat keputusan mereka berdasarkan kepada isu dan calon. Mereka tidak terikat

kepada mana-mana parti. Oleh yang demikian, penilaian dan persepsi pengundi terhadap

isu dan calon adalah bersifat bebas dan bergantung atas pertimbangan mereka sendiri.

Andaian dan jangkaan pengundi berhubung sesuatu isu dan calon tertentu yang dapat

memenuhi kehendak mereka adalah berperanan penting dalam mempengaruhi keputusan

sesama mengundi (Ghazali. 1999: 38).

3.3 Teori Pilihan Rasional

Teori pilihan rasional merupakan suatu pendekatan yang digunakan oleh saintis sosial

bagi memahami perilaku dan tingkah laku manusia. Pendekatan ini sudahpun menjadi

paradigma yang dominan dalam disiplin ekonomi, tetapi dalam masa kini ianya juga turut

digunakan dalam disiplin seperti Sains Politik, Sosiologi dan Antropologi. Idea asas

kepada teori pilihan rasional ini adalah bahawa individu melakukan apa yang terbaik bagi

mereka dalam keadaan-keadaan yang tertentu (Green. 2002: 2).

Premis asas kepada teori pilihan rasional adalah bahawa manusia meletakkan perilaku

mereka berdasarkan kepada perkiraan secara rasional. Keduanya iaitu bahawa mereka

bertindak dengan rasional semasa membuat keputusan dan seterusnya pilihan mereka

bermatlamat untuk memaksimumkan kepuasan dan juga keuntungan bagi diri mereka4.

Menurut Amartya Sen (1990):

It seems easy to accept that rationality involves many features that cannot be

summarized in terms of some straightforward formula, such as binary consistency. But

this recognition does not immediately lead to alternative characterizations that might be

regarded as satisfactory, even though the inadequacies of the traditional assumptions of

rational behaviour standardly used in economic theory have become hard to deny. It will

4http://www.businessdictionary.com/definition/rational-choice-theory-RCT.html (6 April 2009)


10/19

10

not be an easy task to find replacements for the standard assumptions of rational

behaviour, that can be found in the traditional economic literature, both because the

identified deficiencies have been seen as calling for rather divergent remedies, and also

because there is little hope of finding an alternative assumption structure that will be as

simple and usable as the traditional assumptions of self-interest maximization, or of

consistency of choice. (dipetik dalam Green.2002: 2)

Teori ini menyatakan bahawa manusia bertindak dalam aturan yang rasional dan

melakukan tindakan untuk kepentingan peribadi. Teori ini juga menyatakan bahawa

terdapatnya ganjaran dan juga hukuman yang dikaitkan dengan setiap tindakan. Individu-

individu membuat keputusan sama ada ianya akan membawa maanfaat kepada mereka.Dalam erti kata yang lain, sekiranya ganjaran mengatasi hukuman, maka mereka akan

mengambil tindakan berasaskan kepada apa yang telah diputuskan. Ahli psikologi juga

telah menemukan teori untuk merangkumkan janji pemberian ganjaran dan juga ugutan

hukuman sebagai faktor motivasi yang mendorong individu untuk melakukan atau tidak

melakukan sesuatu tindakan (Scott. 2000).

Kajian menunjukkan bahawa pengundi akan memilih berdasarkan kepada siapa yang

dirasakan akan melakukan yang terbaik untuk negara mereka secara keseluruhannya.

Sememangnya turut diakui bahawa adalah merupakan suatu tindakan yang tidak rasional

sekiranya mengambil perkiraan yang lebih bersifat mementingkan diri sendiri apabila

seseorang itu mengundi.

Malahan, motivasi masyarakat dalam proses politik juga adalah tidak kurang bezanya

dengan situasi seorang pengguna di kedai. Rakyat menyokong calon dan mengundi

kepada pihak yang dirasakan boleh menjaga kepentingan diri mereka. Sebagai contoh,

sekiranya seorang ahli politik mencadangkan sebuah projek yang menjanjikan

perlindungan kepada pemilik-pemilik rumah daripada masalah banjir, tindakan seterusnya

bergantung kepada mereka kerana manfaat dan kesan daripada daripada projek tersebut

akan dikongsi bersama. Tidak terdapat jaminan sama ada kebajikan setiap individu akan

terjaga.


11/19

11

Perilaku individu adalah terdorong oleh matlamat untuk memaksimakan utiliti atau

penggunaan, jika merujuk kepada istilah ekonomi iaitu bermaksud untuk kepentingan

kesejahteraan peribadi. Ahli ekonomi tidak menafikan bahawa masyarakat mementingkan

keluarga, sahabat dan juga komunitinya tetapi pilihan orang awam mengandaikan bahawa

individu adalah lebih mementingkan kepentingan peribadi.

4.0 ANALISIS PILIHAN RAYA UMUM KE-12 DI WILAYAH

PERSEKUTUAN KUALA LUMPUR

Bagi menganalisis faktor-faktor yang berperanan penting dalam mempengaruhi keputusan

pilihan raya umum ke-12 di Malaysia. Maka, kajian ini memilih kawasan parlimenWilayah Persekutuan Kuala Lumpur untuk menilai orientasi pengundi sama ada ianya

cenderung ke arah identifikasi parti atau berdasarkan kepada faktor isu dan calon-calon

yang bertanding.

Jadual 2

Keputusan pilihan raya umum bagi kawasan parlimen Kuala Lumpur (1995-2008)

Kawasan Calon (Parti) JumlahPengundi

YangMengundi

Majoriti Pemenang

P114 - KEPONG DR TAN SENG GIAW (DAP) 35,552 (60,347) 47,468 23,848

P114 - KEPONG

(2004)

DR TAN SENG GIAW (DAP) 23,282 (60,273) 44,915 1,861

P103KEPONG(1999)

DR TAN SENG GIAW (DAP) 25,085 (64,956) 49,407 1766

P103KEPONG(1995)

DR TAN SENG GIAW (DAP) * * *

P115BATU CHUA TIAN CHANG (PKR) 29,785 (70,544) 50,729 9,455

P115BATU(2004)

NG LIP YONG @ NG LIP SAT (BN)28,718

(67,652) 46,228 11,517

P104BATU

(1999)

NG LIP YONG @ NG LIP SAT (BN)

22639

(67,652) 46,228 11,517

P104BATU

(1995)

JOSEPH CHONG CHEK AH

(BEBAS)

* * *BEBAS


12/19

12

P116 -

WANGSA

MAJU

WEE CHOO KEONG (PKR) 19,637 (54,509) 39,481 150

P116 -

WANGSA

MAJU (2004)

YEW TEONG LOOK (BN) 23,135 (50,682) 36,425 10,185

P105 -

WANGSAMAJU (1999)

ZULHASNAN RAFIQUE (BN) 29997 (75,087) 54,276 5718

P105 -

WANGSA

MAJU (1995)

DATUK DR. KAMAL SALIH (BN) * * *

P117 -SEGAMBUT

LIM LIP ENG (DAP) 25,046 (59,690) 42,901 7,732

P117 -SEGAMBUT

(2004)

TAN KEE KWONG (BN) 28,061 (57,349) 39,794 16,968

P106SEGAMBUT

(1999)

TAN KEE KWONG (BN) 24,926 (60,110) 41,266 8586

P106 -

SEGAMBUT

(1995)

TAN KEE KWONG (BN) * * *

P118 -

SETIAWANGSA

DATUK ZULHASNAN RAFIQUE

(BN-UMNO) 25,489

(57,161) 43,762 8,134

P118 -

SETIAWANGSA

(Baru) (2004)

ZULHASNAN RAFIQUE (BN)

27,757

(51,536) 36,137 19,669

P119 -

TITIWANGSA

DR LO' LO' MOHD GHAZALI (PAS)

17,857

(49,892) 33,933 1,972

P119 -

TITIWANGSA

(2004)

ASTAMAN ABDUL AZIZ (BN)

22,910

(52,017) 34,194 11,815

P107

TITIWANGSA

(1999)

DATUK SULEIMAN MOHAMED

(BN) 18,624

(53,694) 35,735 1513

P107 -TITIWANGSA

(1995)

DATUK SULEIMAN MOHAMED(BN) * * *

P120 - BUKITBINTANG

FONG KUI LUN (DAP) 26,811 (59,986) 39,811 14,277

P120 - BUKITBINTANG

(2004)

FONG KUI LUN (DAP) 19,107 (65,112) 39,637 286

P108 - BUKIT

BINTANG

(1999)

FONG KUI LUN (DAP) 19,115 (62,865) 37,294 1134

P108 - BUKITBINTANG

(1995)

DR. LEE CHONG MENG (BN) * * *

P121 - LEMBAH

PANTAI

NURUL IZZAH ANWAR (PKR)

21,728

(56,650) 41,289 2,895

P121 - LEMBAH

PANTAI (2004)

SHAHRIZAT ABDUL JALIL (BN)

26,474

(56,562) 37,873 15,288

P109 - LEMBAH

PANTAI (1999)

SHAHRIZAT ABDUL JALIL (BN)

18,689

(52,607) 35,961 1417

P109 - LEMBAH

PANTAI (1995)

SHAHRIZAT ABDUL JALIL (BN) * * *


13/19

13

P122 -

SEPUTEH

TERESA KOK SUH SIM (DAP)

47,230

(76,891) 58,142 36,492

P122 -

SEPUTEH

(2004)


28,921

(74,702) 46,503 11,503

P110

SEPUTEH(1999)


28,657

(72,014) 52,705 5200

P110 -

SEPUTEH

(1995)

LIEW AH KIM (MDP) * * *

P123 - CHERAS TAN KOK WAI (DAP) 39,253 (68,725) 50,450 28,300

P123 - CHERAS(2004)

TAN KOK WAI (DAP) 26,940 (67,794) 43,146 10,970

P111CHERAS

(1999)

TAN KOK WAI (DAP) 27,477 (65,784) 46,166 8788

P111 - CHERAS

(1995)

TAN KOK WAI (DAP) * * *

P124 - BANDARTUN RAZAK

TAN SRI ABDUL KHALIDIBRAHIM (PKR) 28,123

(72,628) 54,438 2,515

P124 - BANDARTUN RAZAK

(2004)

TAN CHAI HO (BN) 33,223 (67,241) 49,519 17,527

P112 - BANDAR

TUN RAZAK

(1999)

TAN CHAI HO (BN) 22,273 59,182 43,322 1224

P112- BANDARTUN RAZAK

(1995)

TAN CHAI HO (BN) * * *

Petunjuk :

Democratic Action Party Barisan Nasional Bebas

Parti Keadilan Rakyat Parti Islam Se-Malaysia Malaysian Democratic Party

* tiada data terperinci bagi pilihan raya tahun 1995.

(Sumber: Berita Harian Online dan Tripod)

4.1 Orientasi Pengundian di Kawasan Parlimen Wilayah Persekutuan Kuala

Lumpur

Berdasarkan pemerhatian kepada jadual di atas, terdapat perubahan yang ketara pada pola

pengundian semenjak pilihan raya umum 1995 sehinggalah pilihan raya umum 2008.

Pengaruh identifikasi parti boleh dilihat menerusi pilihan raya bagi kawasan parlimen

seperti Kepong, Setiawangsa, Bukit Bintang, Seputeh dan juga Cheras. Kawasan-kawasan

MDP

BEBAS

MDP


14/19

14

tersebut menunjukkan prestasi cemerlang parti-parti tertentu bagi kawasan-kawasan

pilihan raya tertentu.

Misalnya bagi kawasan parlimen Kepong, Bukit Bintang, Seputeh dan juga Cheras

adalah merupakan kubu kuat Parti DAP kerana ia telah berjaya memenangi kerusi di

parlimen tersebut sebanyak tiga hingga empat kali berlangsungnya pilihan raya umum di

Malaysia. Keadaan ini menunjukkan bahawa terdapatnya identifikasi parti di kalangan

pengundi-pengundi di kawasan parlimen tersebut. Bagi parti Barisan Nasional pula,

mereka hanya mampu mempertahankan kerusi parlimen Setiawangsa apabila berjaya

memenangi kerusi tersebut untuk empat pilihan raya berturut-turut.

Tidak dinafikan juga bahawa faktor calon turut memainkan peranan dalam

mempengaruhi orientasi pengundi di Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur. Dalam pilihan

raya 2008, barisan pembangkang telah memperkenalkan calon-calon dari kalangan muka-

muka baru seperti Nurul Izzah Anwar, Tan Sri Abdul Khalid Ibrahim dan lain-lain calon

Pakatan Rakyat yang dilihat membawa imej yang bersih, baik dan bebas daripada

tuduhan rasuah, penyelewengan dan salah guna kuasa dan kronisme. Ini secara tidak

langsung mempengaruhi perilaku pengundi dari segi tanggapan dan juga persepsi yang

wujud di antara pengundi terhadap calon-calon yang bertanding di kawasan masing-

masing. Rakyat lebih memilih untuk mengundi calon yang dirasakan berkelayakan, yang

memiliki keperibadian yang mulia dan juga berkeupayaan untuk menjadi pemimpin dan

wakil kepada rakyat.

Selain itu, kemenangan pembangkang di Wilayah Persekutuan juga dibantu oleh

faktor isu ekonomi dan isu-isu sosial yang dibangkitkan oleh pembangkang.

Pembangkang telah membangkitkan isu-isu sosial seperti kadar jenayah yang semakin

meningkat, isu-isu integriti seperti korupsi, nepotisme dan kronisme, halangan dan

sekatan dari segi kebebasan bersuara dan juga isu pendidikan yang telah berjaya menarik

perhatian pengundi dalam pilihan raya umum 2008.


15/19

15

Jadual 3

Analisis strata isu-isu utama yang difaktorkan sebagai masalah negara

Isu-isu utama Responden

Masalah pembiayaan pendidikanTuntutan diberikan biasiswa

4193

Masalah pembiayaan pendidikan secara umum

Tuntutan dihapuskan yuran sekolah, universiti dan lain-lain

3774

Masalah peningkatan indeks jenayah

Tuntutan dibasmikan kemasukan pendatang asing

2095

Masalah rasuah dan kronisme dalam institusi kerajaan 2076

Masalah kemudahan awam terutama pengangkutan awam 2072

Masalah kesihatan

Tuntutan kesihatan percuma atau alternatif kaedah kesihatan yang murah

2007

Masalah kebebasan bersuara

Tuntutan kebebasan dan keterbukaan media

2004

Masalah kenaikan harga barang

Tuntutan sistem kawalan harga dan jaminan kualiti

1855

Masalah pekerjaan dan gaji/ upah 1576

Masalah perumahan

Tuntutan kawalan harga dan sewa

1355

Jumlah 21000

(Sumber: www.zentrum.uni.cc)

Dalam suatu kajian yang dijalankan ke atas responden dari kalangan umur 21 tahun

hingga 41 tahun, berpandukan kepada 1500 responden bagi setiap negeri telah mendapati

bahawa isu-isu sosial dan juga isu yang berkait dengan ekonomi merupakan isu-isu

penting yang menarik perhatian rakyat dalam pilihan raya umum 2008. Berdasarkan

jadual 3, isu yang mendapat perhatian daripada responden adalah isu yang berhubungkait

dengan aspek kebajikan rakyat seperti pembiayaan pendidikan, kesihatan, kemudahan

awam dan sebagainya.


16/19

16

Jadual 4

Analisis strata ketidakpercayaan terhadap Barisan Nasional

Isu-isu penolakan Barisan Nasional Responden

Rasuah (korupsi) dan kronisme 3327

Menghalang kebebasan bersuara 2673

Penyelewengan dan penyalahgunaan kuasa 2411

Ketidakcekapan pengurusan sumber kekayaan seperti petroleum 2309

Pemimpin yang tidak amanah, tidak cekap dan pentingkan diri sendiri. 2304

Kacau bilau dalam pengurusan universiti, sekolah, sukan, masjid dan lain-lain 1778

Jenayah yang meningkat kerana penguatkuasaan dan sistem penyampaian

yang lemah

1675

Terlalu perkauman, tidak menghormati hak semua kaum 1669

Dasar yang tidak tetap, suka mengubah sistem dan cara tadbir yang tidak

stabil (isu yuran, harga barang dan pengangkutan awam)

1654

Perebutan jawatan sesama sendiri 1200

JUMLAH 21000

(Sumber: www.zentrum.uni.cc)

Jadual 4 pula menunjukkan bahawa isu-isu yang berkait dengan intergriti, amalan

demokrasi seperti kebebasan media dan kebebasan bersuara, isu keselamatan dalam

negeri seperti peningkatan kadar jenayah telah menjadi sebab yang mempengaruhi

perilaku pengundi untuk menolak Barisan Nasional dalam pilihan raya umum 2008. Ini

seterusnya telah mengakibatkan Barisan Nasional untuk gagal untuk meraih majoriti dua

pertiga dalam Parlimen dalam pilihan raya umum ke-12 dan gagal untuk mengekalkan

prestasi cemerlang seperti dalam pilihan raya umum yang lepas.

Meskipun demikian, keputusan pilihan raya umum 2008 tidak hanya dipengaruhi oleh

faktor-faktor tersebut. Malahan, krisis ekonomi yang berlaku pada ketika ini turut sedikit

sebanyak menyumbang kepada perilaku pengundi di Malaysia yang menolak Barisan

Nasional dalam pilihan raya ke-12. Jika dibuat perbandingan ke atas keputusan pilihan

raya umum 2004 hingga 2008, keadaan ekonomi yang semakin pulih selepas daripada

krisis kegawatan ekonomi global pada tahun 1997 telah menyumbangkan kemenangan

besar kepada parti Barisan Nasional dalam pilihan raya 2004. Ini secara tidak langsung


17/19

17

menjelaskan bahawa situasi dan juga perkembangan ekonomi merupakan faktor eksternal

yang boleh mempengaruhi keputusan pilihan raya kerana ianya boleh menentukan

prestasi cemerlang atau menurun yang dicapai oleh sesebuah parti.

5.0 KESIMPULAN

Pilihan raya umum 2008 memperlihatkan keputusan yang menunjukkan kemampuan

pembangkang untuk menggugat kejayaan Barisan Nasional untuk memenangi pilihan

raya umum di negara ini seperti mana dalam pilihan raya umum sebelumnya. Sekaligus

pembangkang mampu untuk menguasai 5 buah negeri dan berjaya untuk menafikanmajoriti dua pertiga Barisan Nasional. Jika sebelum ini, faktor identifikasi merupakan

faktor yang paling dominan dalam menjelaskan orientasi pengundi. Namun, senario

pilihan raya umum 2008 pula menunjukkan bahawa faktor seperti isu dan juga calon turut

memainkan peranan dalam mempengaruhi pembuatan keputusan oleh pengundi.

Jika dinilai berdasarkan kepada teori pilihan rasional, pengundi di kawasan parlimen

Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur membuat keputusan untuk mengundi parti dan calon

yang berbeza daripada parti yang memenangi pilihan raya umum terdahulu kerana

timbulnya isu-isu seperti isu peningkatan indeks kadar jenayah, isu inflasi dan kenaikan

harga barang disebabkan oleh masalah kegawatan ekonomi dan sebagainya yang

menggugat kepentingan rakyat. Ini sedikit sebanyak memperlihatkan bahawa rakyat amat

mementingkan perlindungan kebajikan dan kepentingan mereka daripada kerajaan yang

memerintah. Ini juga sekaligus menjelaskan bahawa perilaku pengundi dalam pilihan raya

umum 2008 tidak lagi dipengaruhi partisan terhadap sesebuah parti semata-mata,

sebaliknya rakyat mula menyelaraskan prinsip partisan mereka berpandukan kepada parti

yang memperjuangkan isu-isu yang menjaga kepentingan pengundi.

Namun begitu, aspek identifikasi parti masih lagi releven dalam menjelaskan

keputusan pilihan raya umum 2008 di kawasan Wilayah Persekutuan. Kemenangan parti

DAP di keempat-empat kawasan Parlimen seperti Kepong, Bukit Bintang, Seputeh dan


18/19

18

juga Cheras untuk beberapa pilihan raya secara berturut-turut semenjak dari pilihan raya

umum 1999 membuktikan bahawa pengundi-pengundi telah mengidentifikasikan diri

mereka kepada parti DAP.

Tidak dinafikan juga bahawa aspek calon juga mempengaruhi orientasi pengundian

dalam pilihan raya umum 2008 kerana rakyat mahukan pemimpin yang membawa imej

seorang pemimpin yang positif dan berkelayakan. Isu rasuah, penyelewengan dan korupsi

yang kian berleluasa dalam pentadbiran dan birokrasi negara menyebabkan rakyat

menolak calon-calon daripada Barisan Nasional kerana dilihat sebagai sinonim dengan

elemen-elemen negatif tersebut. Adalah merupakan suatu kelebihan kepada parti

pembangkang kerana telah mengemukakan calon-calon yang mempunyai kelayakan danimej yang lebih positif berbanding parti Barisan Nasional.

Oleh yang demikian, orientasi pengundi dalam pilihan raya umum 2008 bukan setakat

dipengaruhi oleh faktor identifikasi parti semata-mata bahkan aspek isu dan juga calon

turut memainkan peranan yang penting bagi mempengaruhi keputusan pengundi untuk

mengundi parti yang memperjuangkan isu-isu dan juga polisi yang dekat di hati rakyat.


19/19

19

RUJUKAN

Berita Harian. (tanpa tarikh). Pilihan Raya Umum ke-12 (atas talian)

http://www.bharian.com.my/klikkhas/pilihanraya (1 Febuari 2009)

Budge, I et al (pnyt). 1976. Party Identification and Beyond. New York: John Wiley.

BusinessDictionary. (tanpa tarikh). Rational Choice Theory (atas talian)

http://www.businessdictionary.com/definition/rational-choice-theory-RCT.html (6

April 2009)

Franklin, C.H. 1984. Issue Preferences, Socialization, and the Evolution of Party

Identification. American Journal of Political Science28(3): 459-478 (atas talian)

http://www.jstor.org/stable/2110900 (15 Febuari 2009)

Ghazali Mayudin et al (pnyt). 1999. Pengundian dan Identifikasi Parti. Bangi: Jabatan

Sains Politik, Universiti Kebangsaan Malaysia.

Kirkpatrick, S.A & Morgan, D.R. 1972. Urban political analysis. New York: New York

Free Press.

Nimmo, D & Savage, R.L. 1976. Candidates and Their Images: Concepts, Methods and

Findings. California: Goodyear Publishing.

Tripod. (tanpa tarikh). Parliament Constituencies: Bahagian Pilihanraya Parlimen (atas

talian) http://www.mindarakyat2.tripod.com/pwpersekutuan.html (24 Mac 2009).

Tripod. (tanpa tarikh). Pilihan Raya 99-MalayWorld (atas talian)

http://ujid.tripod.com/election/kl99.html (24 Mac 2009).

Zentrum Future Studies Malaysia. 2008. Future Studies (atas talian)

http://www.zentrum.uni.cc (4 Mac 2009).

demokrasi dalam sistem pilihan raya

Documents