betung bengawan

5
Betung Bengawan Lagiy di jaman ghebbiy, wat rajow gelagh now Rajow Senapik. Rajow Senapik sijow ngemik anak nem. Beliau mak agow ngemandiy tukkukhon anak now, lamun anak now lagiy lak cukup pituw. Kak betahhun anak now pagun nem. Lagiy mak bambuh. Sedangken sanak nem waghiy sinow, kak balak/unyin. Kak ghaduw meghannai, malahan anak now si sanak sayan kakmeghanai lunik. Sehinggow Rajow Senapik ngakuh keputusan, unyen anak now si nem waghiy sinow agaow dimandiy-tukukkhen unyen, najin mak makkow atay mak cukup anak now pituw. Tian agow begawiy. Nyow gelagh jugow si diperluwken uttuk begawiy sijow disiapken unyen. Tutuk geghang tian di guayken. Lattai geghang sijow sangun ken jak pering. Jimow ghaduw ramik si dikhupulken, agow nuagh pering betung pakai lattai geghang. Wat ghuppun pering sinow say, di tengah- tengah ghuppun sinow ngemik sebatang pering betung si balak temmen, lebih balak jak pering betung si baghih-baghih. Unyen pering betung seghuppun sinow kak ghaduw dituagh takuw cughik atau beisy nyow jugow. Chaduw nayah cughik si kak cadang ulah nuagh anow, malahan wat pusakow Rajow Senapik si ghaduw dipakai uttuk nuagh pering sinow, anying mak agow hubuh. Unyen besie ghaduw dicubow unyen, anying mak makkow masow. Cumin wat say lagiy eughik si lagiy lak penakai. Cughik pakai ngebelah puttung. Cughik bughak. Rajow cawow : Cubow ken mettei pay takkuw besiey sinow. Lantas cughih sinow diabayken. Jinnow ne mak mengan. Lantas Rajow cawow kupek : ibah ken lagiy beng mettiy nuagh yow, tuagh di bagal pering sinow. Pering betung lajuw ghubuh gegah pering sibaghih. Unyen pering betung sinow dibbow tian mulang. Unyen now dibelah tian, tutuk pering si balak sayan sinow. Penanow pering si balak sayan sinow belah, jak lom now luah sanak. Sanak sinow kak pandai lapah dan kak pandai canow. Seneng temmen atiy Rajow Senapik. Beliau lajuw cawow : kak cukup pituw anak kuw. Ghan lajuw begawiy.

Upload: kio-quw

Post on 10-Feb-2016

435 views

Category:

Documents


19 download

DESCRIPTION

cerita rakyat betung bengawan

TRANSCRIPT

Page 1: Betung Bengawan

Betung Bengawan

Lagiy di jaman ghebbiy, wat rajow gelagh now Rajow Senapik. Rajow Senapik sijow ngemik anak nem. Beliau mak agow ngemandiy tukkukhon anak now, lamun anak now lagiy lak cukup pituw. Kak betahhun anak now pagun nem. Lagiy mak bambuh. Sedangken sanak nem waghiy sinow, kak balak/unyin. Kak ghaduw meghannai, malahan anak now si sanak sayan kakmeghanai lunik. Sehinggow Rajow Senapik ngakuh keputusan, unyen anak now si nem waghiy sinow agaow dimandiy-tukukkhen unyen, najin mak makkow atay mak cukup anak now pituw. Tian agow begawiy. Nyow gelagh jugow si diperluwken uttuk begawiy sijow disiapken unyen. Tutuk geghang tian di guayken. Lattai geghang sijow sangun ken jak pering.

Jimow ghaduw ramik si dikhupulken, agow nuagh pering betung pakai lattai geghang. Wat ghuppun pering sinow say, di tengah-tengah ghuppun sinow ngemik sebatang pering betung si balak temmen, lebih balak jak pering betung si baghih-baghih. Unyen pering betung seghuppun sinow kak ghaduw dituagh takuw cughik atau beisy nyow jugow. Chaduw nayah cughik si kak cadang ulah nuagh anow, malahan wat pusakow Rajow Senapik si ghaduw dipakai uttuk nuagh pering sinow, anying mak agow hubuh. Unyen besie ghaduw dicubow unyen, anying mak makkow masow. Cumin wat say lagiy eughik si lagiy lak penakai. Cughik pakai ngebelah puttung. Cughik bughak. Rajow cawow : Cubow ken mettei pay takkuw besiey sinow. Lantas cughih sinow diabayken. Jinnow ne mak mengan. Lantas Rajow cawow kupek : ibah ken lagiy beng mettiy nuagh yow, tuagh di bagal pering sinow. Pering betung lajuw ghubuh gegah pering sibaghih. Unyen pering betung sinow dibbow tian mulang.

Unyen now dibelah tian, tutuk pering si balak sayan sinow. Penanow pering si balak sayan sinow belah, jak lom now luah sanak. Sanak sinow kak pandai lapah dan kak pandai canow. Seneng temmen atiy Rajow Senapik. Beliau lajuw cawow : kak cukup pituw anak kuw. Ghan lajuw begawiy.

Sangun kak kebaso-an, lamun ghan bagawiy, jimow si digawiy ken di juk adek. Anak Rajow Senapik si nem waghiy kak ghaduw dikeniy adek unyen. Sanak si luah jak pering betung si jow, mak agow di adegiy ulun beghih. Yow agow ngadegiy yow sayan. Yow lajuw cawow jamow ramik kemennew : Sikam agow ngadegiy diriy sayen. Nyowkah di mettiy ghuppek atau mak wat, tiang ken mettiy ghuppek pay. Sijjowpun adek sikam (sambil yow nettik canang). Pengiran Nyak Beduow Mettiy. Ulun ramik dan sanak nem waghiy sinow lajuw ngarak yow sambil ngeghik ken adek sinow : pengiran Nyak Beduow Mettiy. Bapak now Raja Senapik, ninggau tian. Lantan tian unyen now dicuak Rajow. Nem anak now dilulih beliau : apow si ngadeghiy adik muw? Cawow sanak nem maghiy sinow, yow ngadeghiy diriy now sayan. Cawow now : ulah yow sanak, dan sikam baghih si pengiran, yow beduow sikam. Bapak now cawow kupek; lamun yow sinycak adek sinow nyuak tow makai adek sinow, maka yow si pengiran dan mettiy si beduow sinow dang pakai. Gattiy iwgow makai adek beghih. Gattiy jamow Pengiran Sangun Pebuyutan. Ulah sanak sinow ngadegity diriy now sayan jomow adek

Page 2: Betung Bengawan

Pengiran Nyak beduow Muw, lantas unyen sanak nem maghiy si anak kandung Rajow senapik, sakik aiy, dan tian carow agow ken sanak sinow.

Suatuw waktu, Pengiran Sangun Pebuyutan dikisung kaban waghiy tuhow now kemennow ninjuk lemaweng si lagiy nganak lunik, dan anak now dikisung tian bow mulang. Tigeh lem las tumbuk batang kayuw si balak temmen. Kayuw beringin si balak sinow dituagh tian waghiy, dan Pangiran Sangun Ratu Pebuyutan dikisung tian nem waghiy mapah kayuw sinow supayow dang ghubuh, tekhus dibbow mulang sappay now tian. Bapak tian selaluw ngenah segalow lakuw anak-anak now. Beliau lajuw gacciy, ulah nyow anak now geggeh sinnow. Ulah nyow jadiy mananow ken adik tian now. Sehingga sanak nem waghiy kemennow lajuw digacciy beliau habis-habisan.

Ulah Pangiran Sangun Ratu Pebuyutan mak tahhan lagiy disissow tian nem waghiy, yow Rajow Senapik, lamun nikuw mak mingan agow tandek, pilih muw pusakow si wat iniy. Keddow nikuw siling di yow, akuk jugow. Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan lapah milih pusakow sinnow. Yow mak ngakuk si baghih. Cuman yow mak kiluy besiy bughak si pakai nuagh pering betung beng now how.

Lantas sanak sinow (Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan) lapah tandak. Anak Rajow Senapik nem waghiy sinow lapah munih nyusul yow, agow matiyken yow. Sambil Pengiran Ratu Pebuyutan lapah, sambil yow nyeccaghken cughik bughak sinow. Ulah yow dialau sanak nem waghiy sinow, yow nakat, jemamuk kucuk bunuk. Sanak nem waghiy sinow mak kesusul di yow, sappay tian jawh temmen jak anek tian. Ulah tian nem kak palay, mak kesambut di Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan, sanak nem wagiy sijow balik kupek adek anek tian. Tian nem mak dapok matiy ken Pangeran sinow.

Temmen tian nem waghiy kak balik, Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan turun jak bunuk sinow, ngelajuw ken lapahhan now. Kak jaweh pay lapah, yow tumbuk induh kas ulun ngumow. Dissan yow tumbul tebak ujan. Bulung sinow lajuw diakuk now dukughuk ken now di lem suppit, terus dikepit now. Jak induh si now yow lapah kupek, dan tunggow benatat balak. Benatat si now lajuw ditettek now galah now, uluw now diakuk dikughuk ken now dillem suppit, badan benatat diumban kennow.

Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan ngelajuw ken kupek lapahhan now. Kak wayen munniy yow lapah, yow tungguw ulun lagiy bessow begawiy. Yow lajuw lapah ngebileng sesaat ulun now, tigeh dissannyeghumah ken ban now jamow jimow si di sessat. Cawow now sikam nuppang nyeghumah ken biyow sikem jow. Sikam agow lapah diway pay. Yow lajuw lapah adek way. Temmen kak cakak jak way, dinnah now suppit now jinnow mak makkaow lagiy di beng now ngepik ken jinnow. Yow ngelulih: kedow beng suppit sikam di tetukuw sijow jinnow. Timbal tian si di sesaat: inji, kak disituh ken sikam di juyuw. Upon now wattuw Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan lapah diway, suppit sijow dibukak tian. Ditinuk tian ngissiy uluw benatat jamow bulung tebak ujan, mulow now disituh ken tian du juyun sesat. Pengiran Sangun

Page 3: Betung Bengawan

Ratu Pebuyutan lapah ngudek suppit sinow, dan terus ngelajuw ken lappahhan now. Lagiy appay Pengiran sijjow tandak jak sessat, sessat sinow tebbeghek, lajuw ghubuh. Tian ramik lajuw cekkelang nighuw Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan, anying mak tunggow lagiy.

Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan lajuw tandak mak dinnah tian ramik kememnow. Mak muniy Pengiran sinow lapah, tumbuk rajow si lagiy mider. Pajow sijow lagiy pagun di Pugung munih. Rajow kilap lajuw ngelulih. Apow nikuw, nikuw jak kedow, apow ulun tuhaw muw? Timbale Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan : Gelagh sikam Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan! Yow lajuw byerritow ken asal usul now. Rajow kilap atau Ratu di Pugung, lajuw cawow, nikuw kuakkat jadiy waghiy kuw. Waghiy tuhow kuw appay wow panas si jow matiy. Pengiran Ratu Pebuyutan lajuw tinggal di Pugung jamow rajow Kilap. Munniy pay dissan.

Temmen yow kak balak, yow agow ngakuk muliy. Muliy sinow anak ulun jak Komerang. Yow lajuw nunag muliy sinow. Camow bapak muliy sinow dapak nikuw ngakuk anak kuw, anying nikuw harus tinggal jamow sikam dijjow. Setemmen now muliy sijow kak wat tuning now. Ulah Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan nyanggupi syarat ulun tuhow muliy sinow, lantas tian dikawin ken. Kak betahhun pay yow nagen di Komerang. Sappay yowngemik anak tigow ragah unyen.

Sutu tippuw, Pengiran Sijow mejjeng di tepas nomow metuhow now sinow. Yow ngenah anak manuk tigow kucar-kacir. Kelabai manuk sijow appay dikkan musongjinnow bingkiy. Lantas Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan berpikir: lamun punanow, anak buah dan rakyat si kuppik ken di Pugung siniy, tatuw kucar-kacir munih geggeh anak manuk sijow. Yow lajuw jamow metuhow now: dapek nikuw balik adek Pugung, anying nikuw harus nguleh ken anak kuw jadiy muliy kupek, sappay tunang now sangun dawah agow yow kupek! Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan nyanggupiy sarat sinow. Majuw now sijow dikughung now di lem kamar ipuw bingiy pitu panas. Kak cukup pituw bingiy pituw panas, diluahken now kak, muleh jadiy muliy kupek, malahan lebih sikep jak si kak gahow. Pananow tunang now munih, tambah nayah ulun si agow yow. Cawow metuhow now kupek : sanak tigow waghiy siniy bow muw jugow. Anak ku kak muliy, lamun penanow yow mak ngemik anak. Lantas Pengiran Sangun Ratu Pebuyutan lajuw balik adek Pugung. Anak now tigow waghiy sinow dibbow now unyen. Si sanak sayan dibabey now, si tuhow wow waghiy di ihing ken now.

Temmen yow kak munniy di Pugung, anak now tigow waghiy sinow kak balak unyen, dekeniy now tuggas masing-masing. Anak now si tuhow gelagh now si tuhow now Ryo Pedengiy, tugas now ngejagow anak Peniangan tennow, si nomor duow gelagh now Ryo Pesinggahan gejagow anek Suppuk Tabuy, si bussuw gelagh now Ryo Sakti ngejagow anek Tubow. Unyen kemejjow tanow sijow. Ryo Pendengiy ngemik kesaktian dapek mengiyken ulun cawow jak jaweh, lamun ulun wat si cawow di Betawi iniy, yow dapek nemmiyken now. Penanow munih lamun musuh jak ABUNG megegh, yow dapek mengiy dan mandayiy yow, dan yow lajuw nguppulken jinow now, singgah pay di Ryo Pesinggahan, bengiy terus neniy pandey jamew Ryo Sakti di Tubow. Tian tigow sijow, lajuw disuppahiy Pengiran Sangun Ratu

Page 4: Betung Bengawan

Pebuyutan, bapak tian, mak dapek secadangan. Lamun wat tian si socadangan, tian massow laknat jak si Kuassow. Tian tigow waghiy sijowlah si jadiy appuw tuyuk jak sebagian jinow si di anek Tubow janow Peniangan. Sedengken anek Suppuk Tabuy, tanow sijow mak makkow lagiy. Jinow-jinow jak Suppuk Tabuy sijow pindah adek anek Peniangan jamow anek Tubow.