bab 6 t3-perubahan pentadbiran ke arah berkerajaan sendiri di sabah & sarawak

8/16/2019 BAB 6 T3-Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berkerajaan Sendiri Di Sabah & Sarawak

1/5

Bab 6 PT3 2016

BAB 6

PERUBAHAN PENTADBIRAN KE ARAH

BERKERAJAAN SENDIRI DI SARAWAK DAN SABAH

Bahagian A:

Objektif 1: Menjelaskan Pentadbiran Tentera British di Sarawak selepas pendudukan Jepun.

Objektif 2: Menyenarai dan menerankan fakt!r penyerahan Sarawak kepada kerajaan British

Objektif ": Memerihal dan menhuraikan #erakan $nti Penyerahan Sarawak

Objektif %: Menjelaskan lankah&lankah ke arah berkerajaan sendiri di Sarawak.

Objektif ': Menyenaraikan maklumat tentan penubuhan parti&parti p!litik di Sarawak.

6.1 Perubahan Pentadbiran Ke Arah Berera!aan Sendiri di Sara"a

i. Pendahu#uan:

a. Sempena perayaan 1(( tahun penambilan Sarawak) *harles +yner Br!!ke telah

menisytiharkan Perlembaaan 1,%1.

b. Malannya) Perlembaaan ini tidak dapat dilaksanakan kerana pendudukan Jepun diSarawak -1,%1 hina 1,%'.

ii. Sara"a Se#e$a% Kea#ahan Je$un

a. Selepas tamat Peran /unia 0edua) British telah melaksanakan Pentadbiran Tentera British

-PTB di Sarawak -1( September hina 1 Julai 1,%.

b. Tujuan PTB adalah:

• Menembalikan ketenteraman

• Memulihkan ek!n!mi

• Menemaskinikan pentadbiran

iii. Sara"a Di%erahan Ke$ada Kera!aan Briti%ha. &at'r Pen(erahan:

i. Selepas peran) *harles +yner Br!!ke telah berusaha menyerahkan Sarawak kepada

British di atas beberapa sebab

Sebab Huraian

De%aan era!aan

Briti%h

• 0erajaan British mendesak keluara Br!!ke menyerahkan

Sarawak supaya pelaburan British lebih terjamin

Pertiaian Ke#uarga

Br''e

• *harles +yner Br!!ke sudah lanjut usia dan inin bersara

• Beliau tidak mempunyai waris untuk menjadi penanti

• Beliau enan menyerahkan kuasa kepada anak saudaranya)

$nth!ny Br!!ke

)a%a#ah e"angan

• *harles +yner Br!!ke kekuranan sumber kewanan untuk

membanunkan semula Sarawak yan musnah akibat

peran

b. Tindaan dan aibat:

i. *harles telah menhantar Gerard T. MacBryan) bai mendapatkan persetujuan dan

tandatanan ketua&ketua bumiputera dan kepimpinan tempatan

ii. Ma3 Bryan telah menunakan taktik tipu muslihat ) -sama seperti 3ara yan

diunakan !leh 4ar!ld M3Mi3heal di Tanah Melayu.

Sejarah Tingkatan 3 1


2/5

Bab 6 PT3 2016

iii. Penisytiharan penyerahan pada 5 6ebruari 1,%) telah menimbulkan batahan

khususnya dari kalanan kaum Melayu dan Iban.

i7. Pejabat Tanah Jajahan meminta 3harles +yner Br!!ke mendapatkan persetujuan)

se3ara perundanan dan dem!krasi.

7. Rang undang*undang Pen(erahan Sara"a atau +e%%i'n Bi## telah diluluskan

!leh )a!#i% Negeri denan 15 undi meny!k!n dan 1 undi menentan.

7i. Pada 1 Julai 1,%) Sarawak diisytiharkan sebaai Jajahan Mahkota British, dan Sir

+har#e% Arden +#are dilantik sebaai ,aben'r Briti%h yan pertama.

i-. ,eraan Anti Pen(erahan

a. Oran Melayu dan 8ban membantah penyerahan Sarawak.

b. Oran Melayu diketuai !leh /atu Patini $ban 4aji $bdillah bin /atu Patini 4aji

M!hamad 0assim.

3. #erakan ini turut disertai !leh:

• Persatuan 0ebansaan Melayu Sarawak -P0M

• Barisan Pemuda Sarawak -BPS

• Barisan Pemuda Melayu Sibu -BPMS

• Persatuan /ayak Sarawak -B/S

-. &at'r Pen(ebab Ber#aun(a ,eraan Anti Pen(erahan

a Penyerahan Sarawak bertentanan denan Perlembaaan Sarawak 1,%1

b *harles +yner Br!!ke) membuat keputusan sendiri tanpa berundin denan

pemimpin tempatan.

3 $nth!ny Br!!ke tidak dilantik sebaai 9aja Sarawak

-i. +ara*+ara Penentangan

a Menhantar surat bantahan dan teleram kepada kerajaan British

b Menampal p!ster

3 Setiap kampun dikerah membuat p!ster dan sepanduk d 0aum wanita terlibat dalam dem!nstrasi seperti) *iku ily ;berwein -P0MS)

Pn. Sharifah 4ajah Sipah Tuanku Othman) /ayan 6au. j Membunuh #aben!r Sarawak kedua) Sir /un3an Stewart

-ii. angah*angah Briti%h )engeang ,eraan Anti Pen(erahan

a Menalakkan penubuhan Young Malay Association YMA!. ?M$ menambil ahli

baru dalam kalanan !l!nan antipenyerahan) denan an3aman anak&anak mereka tidak

dapat belajar disek!lah kerajaan dan tidak b!leh berkhidmat dalam perkhidmatan awam.

b Meneluarkan Surat Pekelilin =!., @ amaran kepada kakitanan kerajaan aar tidak



3/5

Bab 6 PT3 2016

menyertai erakan antipenyerahan.

3 Melaa&laakan !ran Melayu dan !ran 8ban supaya bertelaah

d Memburuk&burukkan pejuan erakan antipenyerahan) denan menuduh perjuanan

hanyalah untuk kekalkan hak istimewa !ran Melayu Sarawak.

e Mempersenda) menhina) dan men3emuh !l!nan anti penyerahan dalam majlis&majlis

rasmi

f Peristiwa pembunuhan /un3an Stewart) memberi kesempatan British menunakan

kekerasan bai menumpaskan erakan antipenyerahan.

9!sli /h!bi) M!rshidi Sidek) $wan 9ambli dan Bujan Sunt!n dihukum antun

sampai mati.

h $n!ta 9ukun Tia Belas dipenjarakan) dan Persatuan Melayu Sarawak diharamkan.

-iii. angah Ke Arah Berera!aan Sendiri di Sara"aa

Tahun Tindaan

1,%

• Sarawakk dibahaikan kepada lima bahagian dan diketuai !leh "esiden

• Setiap bahaian dibahaikan kepada beberapa daerah dan diketuai !leh

#ega$ai %aerah

1,%>

• Penubuhkan Majlis Tempatan bai memberi peluan ahli&ahli yan dilantikterlibat dalam pentadbiran tempatan

• Majlis Tempatan berperanan menurus pelajaran rendah, bekalan air, jalan

raya, kesihatan, menga$al perbelanjaan di ka$asan yang

dipertanggungja$ab dan mengutip cukai

1,'

• 0erajaan British membuat pindaan berhubun jumlah keahlian Majlis

&egeri dan Ahli Majlis Tertinggi dalam Perlembaaan =eeri Sarawak.

• $hli kedua&dua majlis ini ditambah menjadi '( orang .

i/. Penubuhan Parti*Parti P'#iti 0%ehingga 1623

Na4a $arti 5 Tahun

PenubuhanPenga%a% )at#a4at

Parti Bersatu rakyat

Sarawak -SAPP

12 Jun 1,',

On 0ee 4ui

Stephen ?!un

•Mewujudkan perpaduan dan kesetiaan dalam kalanan rakyat

•Menyatrupadukan kaum di Sarawak

Parti neara sarawak

-P$=$S

, $pril 1,(

/atu Patini

$ban haji

Mustapha

•Mewujudkan keharm!nian dalam kalanan semua kaum di

sarawak.

•Menuntut pendidikan per3uma bai sek!lah rendah

•Mempertinkatkan kedudukan p!litik) ek!n!mi dan s!sial

kaum bumiputera

Parti 0ebansaan

Sarawak -S=$P

1( $pril 1,1

Stephen 0al!n

=inkan

•Memperjuankan hak dan kepentinan !ran 8ban di Sarawak

•Mendapatkan kemerdekaan bai Sarawak

Barisan 9akyat JatiSarawak -B$9J$S$

% /isember 1,1

/atu Tuanku4aji Bujan bin

Tuanku Othman

•Menuntut hak bai penduduk bumiputera

•Mempertinkatkan taraf hidup bumiputera Sarawak

•Mewujudkan keharm!nian rakyat

•Menelak rakyat supaya tidak terpenaruh denan fahaman

k!munis

•Menuntut bahasa Melayu sebaai bahasa kebansaan

Persatuan *ina

Sarawak -S*$

Cilliam Tan •Berusaha ke arah perpaduan !ran *ina



4/5

Bab 6 PT3 2016

Julai 1,2

Pari Pesaka $nak

Sarawak -P;S$0$

O!s 1,2

Temenun

Juah

•Membantu !ran /ayak men3apai perpaduan dan menjamin

hak mereka dalam perpaduan

a. Pada =!7ember 1,2) Perikatan Sarawak yan7 terdiri daripada S=$P) S*$) B$9J$S$)

P;S$0$ dan P$=$S dibentuk.

b. Perikatan Sarawak berjaya memenani 1"5 kerusi dalam pilihanraya 1,".

Bahagian B:

DDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDD

Objektif 1: Menjelaskan Pentadbiran Tentera British di Sabah selepas pendudukan Jepun.

Objektif 2: Menyenarai dan menerankan fakt!r penyerahan Sabah kepada kerajaan British

Objektif %: Menjelaskan lankah&lankah ke arah berkerajaan sendiri di Sabah.

Objektif ": Menyenaraikan maklumat tentan penubuhan parti&parti p!litik di Sabah..

DDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDD

6. Perubahan Pentadbiran Ke Arah berera!aan Sendiri di Sabahi. Sabah %e#e$a% ea#ahan Je$un

a. Britsh telah memperkenalkan Pentadbiran Tentera British bai menembalikan keamanan dan

kententeraman di Sabah.

b. Pentadbiran Tentera British telah ditamatkan pada 1' Julai 1,%

ii. Sabah di Serahan Ke$ada Kera!aan Briti%h

a. Pada 1' Julai 1,%) Syarikat B!rne! Atara British -SBAB telah menyerahkan Sabah kepada

kerajaan British.

b. 6akt!r&fakt!r penyerahan

6akt!r 4uraian

/esakan pelabur dan

pem!dal ;r!pah

a 0erajaan British didesak !leh pelabur dan pem!dal ;r!pah

untuk menjaa kepentinan pelaburan mereka di Sabah b 0erajaan berasa bertanunjawab untuk menjaa

kepentinan waranearanya dan melinduni pelaburan

mereka di Sabah

Menjamin kedudukan dan

keselamatan

a British beranapan bahawa denan menuasai Sabah)

meraka dapat menjamin kedudukan dan keselamatan

mereka di $sia Tenara.

Meneksp!litasi sumber

bahan mentah

a 0erajaan tertarik denan sabah kerana kekayaan bahan

mentahnya.

b Sabah jua menjadi pasaran bai hasil keluaran Britain

3. Penduduk tempatan tidak memberikan tentanan hebat terhadap penyerahan Sabah kepada

kerajaan British) ke3uali waris 0esultanan Sulu.d. Persatuan 0ebansaan Melayu abuan -P0M dan Barisan Pemuda -B$98P hanya

berujuan untuk memperbaiki keadaan p!litik dan ek!n!mi.

iii. angah e Arah Berera!aan Sendiri di Sabah

Tahun )a#u4at



5/5

Bab 6 PT3 2016

1,'(

a Perlembaaan baru diperkenalkan !leh British

b 0erajaan menubuhkan majlis 0erja dan majlis Andanan

3 Cakil&wakil anak neeri diberi peluan melibatkan diri dalam

pemerintahan denan lantikan mereka se3ara tidak rasmi dalam Majlis

Andanan

1,'2

a Menadakan Pilihan 9aya Majlis Tempatan untuk memillih perwakilan

se3ara dem!krasi

1,(

a Pindaan perlembaaan bai menambah jumlah pemimpin kaum bumiputera

sebaai ahli tidak rasmi dalam Majlis Andanan

b 0eahlian dilantik !leh #aben!r British

1,2 a Pilihan 9aya Majlis Andanan diperkenalkan.

a. 0emun3ulan parti&parti p!litik di Sabah

Na4a Parti Penga%a% )a#u4at

Pertubuhan 0abansaan

0ada

bab 6 t3-perubahan pentadbiran ke arah berkerajaan sendiri di sabah & sarawak

Documents