PENGURUSAN�

SISA�PEPEJAL�

MALAYSIA

KOMPENDIUM

2019�

PERBADANAN PENGURUSAN SISA PEPEJAL DAN PEMBERSIHAN AWAM (SWCorp)

Cetakan Kedua 2019

® Hakcipta

Perbadanan Pengurusan Sisa Pepejal dan Pembersihan Awam (SWCorp)

Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan

Malaysia

Hakcipta Terpelihara

Mana–mana bahagian dalam laporan ini tidak boleh diterbitkan semula,

disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi, ataupun dipindahkan

dalam sebarang bentuk cara, sama ada dengan cara elektronik, gambar

rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada Penerbit

terlebih dahulu.

Diterbitkan di Malaysia

Oleh

Perbadanan Pengurusan Sisa Pepejal dan Pembersihan Awam (SWCorp)

Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan

Malaysia

2015

KATA ALUAN

YBRS. DR MOHD PAUZE BIN MOHAMAD TAHA

TIMBALAN KETUA PEGAWAI EKSEKUTIF (TEKNIKAL)

PERBADANAN PENGURUSAN SISA PEPEJAL

DAN PEMBERSIHAN AWAM (SWCORP)

Assalamualaikum dan salam sejahtera,

Alhamdulillah Perbadanan Pengurusan Sisa Pepejal

Dan Pembersihan Awam (SWCorp) telah berjaya

menerbitkan buku Kompendium Pengurusan Sisa

Pepejal Malaysia 2019 setelah penerbitan sulung pada

tahun 2017.

Buku Kompendium Pengurusan Sisa Pepejal Malaysia 2019 ini adalah

himpunan segala maklumat mengenai pengurusan sisa pepejal yang telah

dijalankan oleh SWCorp dan telah dikemaskini sehingga berakhir Disember

2018. Maklumat seperti janaan sisa pepejal, komposisi sisa pepejal, fasiliti

pengurusan sisa pepejal, pengurusan kitar semula negara, penguatkuasaan

dan kawal selia serta pengurusan aduan boleh didapati dalam buku

Kompendium ini bagi tujuan kajian, rujukan atau pembelajaran.

Penerbitan Kompendium merupakan salah satu inisiatif penting SWCorp bagi

perkongsian maklumat dan pencapaian dalam pengurusan sisa pepejal di

Malaysia. Adalah diharapkan agar Kompendium ini dapat dimanfaatkan dan

digunakan dengan sebaik mungkin oleh semua pengguna.

Sekian, terima kasih.

KANDUNGAN

SENARAI GAMBAR iii

SENARAI RAJAH iv

SENARAI JADUAL ix

AKRONIM xix

PENDAHULUAN

Visi, Misi dan Objektif SWCorp 3

Fungsi SWCorp 4

Piagam Pelanggan 5

Alamat Pejabat SWCorp 6

Akta, Peraturan, Garis Panduan dan 9

Modul Pembelajaran SWCorp

MAKLUMAT ASAS PENGURUSAN

SISA PEPEJAL

Senario Pengurusan Sisa Pepejal di Malaysia 13

Hierarki Pengurusan Sisa Pepejal 14

Kategori Sisa Pepejal 15

Tafsiran Sisa Pepejal Terkawal 16

Aliran Sisa Pepejal 17

Bilangan Kenderaan Kutipan Sisa Pepejal 18

dan Pembersihan Awam

Bilangan Pengagihan Tong Sampah 22

Inventori 24

Jumlah Pelupusan Sisa Pepejal 31

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 i

KANDUNGAN

FASILITI PENGURUSAN SISA PEPEJAL

Tapak Pelupusan 35

Stesen Pemindahan Sisa Pepejal dan 77

Incinerator

Fasiliti Pengurusan Sisa Pepejal di Bawah 80

Seliaan SWCorp

Fasiliti Rawatan Biologi Sisa Pepejal Organik 82

JANAAN SISA PEPEJAL

Kadar Janaan Sisa Pepejal Isi Rumah 86

Kadar Janaan Sisa Pepejal Pembinaan 87

KOMPOSISI SISA PEPEJAL

Kajian Komposisi Sisa 93

Komposisi Sisa Pepejal Pembinaan 149

KITAR SEMULA

Kadar Kitar Semula Kebangsaan 153

Kutipan Barangan Kitar Semula Bagi 155

Program Separation At Source (SAS)

Drop Off Point 158

Sangkar 3R 161

Program 3R dan Kesedaran Awam 162

Kelab Kitar Semula 170

Pengimportan Sisa Plastik ke Malaysia 171

PENGUATKUASAAN DAN KAWAL SELIA Penguatkuasaan Sampah Haram 176 Kes Pendakwaan Kesalahan Melakukan 179 Pembuangan Sisa Pepejal di Mahkamah

PENGURUSAN ADUAN 183

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 ii

SENARAI GAMBAR

Gambar 1 Negeri Yang Menguatkuasakan Akta 672

Gambar 2 Buku Akta Dan Peraturan ICI

Gambar 3 Buku Terbitan SWCorp

Gambar 4 Contoh Kenderaan Utama Kutipan Sisa

Pepejal

Gambar 5 Contoh Kenderaan Utama Pembersihan

Awam

Gambar 6 Jenis Tong Mobile Beroda (MGB)

Gambar 7 Contoh Fasiliti Pengkomposan Dan

Anaerobic Digester

Gambar 8 Contoh Janaan Sisa Pepejal Pembinaan Di

Tapak Bina

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 iii

SENARAI RAJAH

Rajah 1 Hierarki Pengurusan Sisa Pepejal Semasa Dan Sisa

Pepejal Mampan

Rajah 2 Kategori Sisa Pepejal Terkawal

Rajah 3 Tafsiran Sisa Pepejal Terkawal

Rajah 4 Aliran Sisa Pepejal

Rajah 5 Jumlah Pelupusan Sisa Pepejal Di Tapak Pelupusan

Oleh Syarikat Konsesi Mengikut Negeri

Rajah 6 Jumlah Pelupusan Sisa Di Tapak Pelupusan

Setiap Negeri Dari Tahun 2013 Sehingga Tahun 2018

Rajah 7 Bilangan Tapak Pelupusan Sanitari Dan Bukan

Sanitari Bagi Setiap Negeri

Rajah 8 Anggaran Janaan Sisa Pepejal Di Malaysia

Rajah 9 Peratusan Komposisi Sisa Pepejal Isi Rumah Di

Malaysia

Rajah 10 Data Komposisi Sisa Di Pusat Komersial Presint 9,

Putrajaya

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 iv

SENARAI RAJAH

Rajah 11 Data Komposisi Sisa Di Pusat Komersial Presint 15,

Putrajaya

Rajah 12 Data Komposisi Sisa Di Pusat Komersial Ayer@8,

Presint 8, Putrajaya

Rajah 13 Data Komposisi Sisa Di Medan Selera Presint 9,

Putrajaya

Rajah 14 Data Komposisi Sisa Di Medan Selera Presint 8,

Putrajaya

Rajah 15 Data Komposisi Sisa Di Medan Selera Presint 11,

Putrajaya

Rajah 16 Data Komposisi Sisa Di Bangunan Kementerian

Perumahan Dan Kerajaan Tempatan (KPKT),

Putrajaya

Rajah 17 Data Komposisi Sisa Di Bangunan Kementerian

Pertanian Dan Asas Tani (MOA), Putrajaya

Rajah 18 Data Komposisi Sisa Di Bangunan Kementerian

Tenaga, Teknologi Hijau Dan Air (KeTTHA),

Putrajaya

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 v

SENARAI RAJAH

Rajah 19 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Tanjung

Dua Belas, Selangor

Rajah 20 Data Komposisi Sisa Di Pusat Pemindahan Sisa

Pepejal Taman Beringin, Kuala Lumpur

Rajah 21 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Ulu

Maasop, Negeri Sembilan

Rajah 22 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Kg Keru,

Negeri Sembilan

Rajah 23 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Sungai

Udang, Melaka

Rajah 24 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Seelong,

Johor

Rajah 25 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Bukit

Bakri, Johor

Rajah 26 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Papan

Ulu Johan, Perak

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 vi

SENARAI RAJAH

Rajah 27 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Teluk

Cempedak, Perak

Rajah 28 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Jabi,

Kedah

Rajah 29 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Padang

Cina, Kedah

Rajah 30 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Rimba Mas,

Perlis

Rajah 31 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Padang

Sertik, Pahang

Rajah 32 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Jabor-

Jerangau, Pahang

Rajah 33 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Tertak

Batu, Terengganu

Rajah 34 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Sungai

Ikan, Terengganu

Rajah 35 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Beris

Lalang, Kelantan

Rajah 36 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Tanah

Merah, Kelantan

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 vii

SENARAI RAJAH

Rajah 37 Peratusan Sisa Pepejal Pembinaan Di Malaysia

Rajah 38 Data Peratusan Komposisi Sisa Pepejal Pembinaan

Rajah 39 Kadar Kitar Semula Kebangsaan

Rajah 40 Perbezaan Kutipan Sisa Kitar Semula Di Bawah

Program SAS Bagi Tahun 2017 Dan 2018 Mengikut

Negeri

Rajah 41 Peratusan Kutipan Sisa Kitar Semula Di Bawah

Program SAS Mengikut Jenis Sisa

Rajah 42 Perbezaan Kuantiti Sisa Plastik Yang Diluluskan Bagi

Tahun 2017 Dan 2018

Rajah 43 Perbezaan Jumlah Sebenar Kemasukan Sisa Plastik

Bagi Tahun 2017 Dan 2018

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 viii

SENARAI JADUAL

Jadual 1 Jumlah Kenderaan Utama Kutipan Sisa Pepejal

Mengikut Negeri

Jadual 2 Jumlah Kenderaan Utama Pembersihan Awam

Mengikut Negeri

Jadual 3 Bilangan Agihan Tong Sampah Mengikut Kapasiti

Bagi Kawasan Perkhidmatan

Jadual 4 Maklumat Skim Perkhidmatan Syarikat Konsesi

Jadual 5 Data Inventori Panjang Jalan

Jadual 6 Data Inventori Panjang Longkang Pelbagai Saiz

Jadual 7 Data Inventori Keluasan Rumput

Jadual 8 Data Inventori Premis Kediaman

Jadual 9 Data Inventori Premis Komersil

Jadual 10 Data Inventori Premis Institusi

Jadual 11 Data Inventori Lain-lain Premis

Jadual 12 Jumlah Pelupusan Sisa Pepejal Oleh Konsesi Di

Tapak Pelupusan Mengikut Zon

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 ix

SENARAI JADUAL

Jadual 13 Bilangan Tapak Pelupusan Di Malaysia Mengikut

Negeri

Jadual 14 Senarai Kategori Tapak Pelupusan Yang Masih

Beroperasi

Jadual 15 Jumlah Tapak Pelupusan Yang Masih Beroperasi

Bagi Kawasan Semenanjung, Sabah, Sarawak,

Labuan Dan Keseluruhan Malaysia

Jadual 16 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Perlis

Jadual 17 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Kedah

Jadual 18 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Pulau Pinang

Jadual 19 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Perak

Jadual 20 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Selangor

Jadual 21 Senarai Tapak Pelupusan Di Wilayah Persekutuan

Kuala Lumpur

Jadual 22 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Sembilan

Jadual 23 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Melaka

Jadual 24 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Johor

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 x

SENARAI JADUAL

Jadual 25 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Pahang

Jadual 26 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Terengganu

Jadual 27 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Kelantan

Jadual 28 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Sabah

Jadual 29 Senarai Tapak Pelupusan Di Negeri Sarawak

Jadual 30 Senarai Tapak Pelupusan Di Wilayah Persekutuan

Labuan

Jadual 31 Senarai Stesen Pemindahan Sisa Pepejal Dan

Incinerator Di Malaysia

Jadual 32 Maklumat Stesen Pemindahan Sisa Pepejal Di

Malaysia

Jadual 33 Maklumat Incinerator Di Malaysia

Jadual 34 Tapak Pelupusan Di Bawah Seliaan SWCorp

Jadual 35 Stesen Pemindahan Sisa Pepejal Di Bawah Seliaan

SWCorp

Jadual 36 Incinerator Di Bawah Seliaan SWCorp

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 xi

SENARAI JADUAL

Jadual 37 Maklumat Fasiliti Rawatan Sisa Pepejal Organik

(Fasiliti Pengkomposan)

Jadual 38 Maklumat Fasiliti Rawatan Sisa Pepejal Organik

(Fasiliti Anaerobic Digester)

Jadual 39 Anggaran Janaan Sisa Pepejal Pembinaan

Mengikut Tahap Aktiviti Pembinaan

Jadual 40 Lokasi Kajian Komposisi Sisa Pepejal Oleh

SWCorp Tahun 2017

Jadual 41 Data Komposisi Sisa Di Pusat Komersial Presint 9,

Putrajaya

Jadual 42 Data Komposisi Sisa Di Pusat Komersial Presint

15, Putrajaya

Jadual 43 Data Komposisi Sisa Di Pusat Komersial Ayer@8,

Presint 8, Putrajaya

Jadual 44 Data Komposisi Sisa Di Medan Selera Presint 9,

Putrajaya

Jadual 45 Data Komposisi Sisa Di Medan Selera Presint 8,

Putrajaya

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 xii

SENARAI JADUAL

Jadual 46 Data Komposisi Sisa Di Medan Selera Presint 11,

Putrajaya

Jadual 47 Data Komposisi Sisa Di Bangunan Kementerian

Perumahan Dan Kerajaan Tempatan (KPKT),

Putrajaya

Jadual 48 Data Komposisi Sisa Di Bangunan Kementerian

Pertanian Dan Asas Tani (MOA), Putrajaya

Jadual 49 Data Komposisi Sisa Di Bangunan Kementerian

Tenaga, Teknologi Hijau Dan Air (KeTTHA),

Putrajaya

Jadual 50 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Tanjung

Dua Belas, Selangor

Jadual 51 Data Komposisi Sisa Di Pusat Pemindahan Sisa

Pepejal Taman Beringin, Kuala Lumpur

Jadual 52 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Ulu

Maasop, Negeri Sembilan

Jadual 53 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Kg Keru,

Negeri Sembilan

Jadual 54 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Sungai

Udang, Melaka

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 xiii

SENARAI JADUAL

Jadual 55 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Seelong,

Johor

Jadual 56 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Bukit

Bakri, Johor

Jadual 57 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Papan

Ulu Johan, Perak

Jadual 58 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Teluk

Cempedak, Perak

Jadual 59 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Jabi,

Kedah

Jadual 60 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Padang

Cina, Kedah

Jadual 61 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Rimba

Mas, Perlis

Jadual 62 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Padang

Sertik, Pahang

Jadual 63 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Jabor-

Jerangau, Pahang

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 xiv

SENARAI JADUAL

Jadual 64 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Tertak

Batu, Terengganu

Jadual 65 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Sungai

Ikan, Terengganu

Jadual 66 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Beris

Lalang, Kelantan

Jadual 67 Data Komposisi Sisa Di Tapak Pelupusan Tanah

Merah, Kelantan

Jadual 68 Kuantiti Janaan Sisa Pepejal Pembinaan Mengikut

Komponen Sisa

Jadual 69 Jumlah Kutipan Sisa Kitar Semula Di Bawah

Program SAS Mengikut Negeri

Jadual 70 Jumlah Kutipan Sisa Kitar Semula Di Bawah

Program SAS Mengikut Jenis Sisa

Jadual 71 Senarai Drop Off Point Bagi Kawasan

Perkhidmatan Syarikat Konsesi Alam Flora Sdn

Bhd

Jadual 72 Senarai Drop Off Point Bagi Kawasan

Perkhidmatan Syarikat Konsesi SWM

Environment Sdn Bhd

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 xv

SENARAI JADUAL

Jadual 73 Senarai Drop Off Point Bagi Kawasan

Perkhidmatan Syarikat Konsesi E-Idaman Sdn

Bhd

Jadual 74 Bilangan Agihan Sangkar 3R Bagi Kediaman

Bertingkat Mengikut Negeri

Jadual 75 Maklumat Program Kitar Semula Di Sekolah

(3R@Edu)

Jadual 76 Maklumat Program Kitar Semula Di Pejabat

Kerajaan (3R@Gov)

Jadual 77 Maklumat Program Kitar Semula Di Tadika

(3R@Kids)

Jadual 78 Maklumat Program Kitar Semula Di Pasar Raya

Dan Kawasan Awam (3R@Dthru)

Jadual 79 Maklumat Program Kitar Semula Di Komuniti

(3R@Com)

Jadual 80 Maklumat Program Kitar Semula Di Institut

Pengajian Tinggi (3R@IPT)

Jadual 81 Maklumat Program Kitar Semula Di Agensi Swasta/

Industri (3R@IND)

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 xvi

SENARAI JADUAL

Jadual 82 Bilangan Kelab Kitar Semula Yang Menggunakan

Modul Latihan Kelab Kitar Semula

Jadual 83 Jumlah Perbandingan Kuantiti Sisa Plastik Yang

Diluluskan Dan Jumlah Sebenar Kemasukan Sisa

Plastik

Jadual 84 Maklumat Sampah Haram Mengikut Negeri

Jadual 85 Bilangan Notis Pemberitahuan Kesalahan

Mengikut Negeri

Jadual 86 Senarai Kes Pendakwaan Sisa Pepejal Di Bawah

Seksyen 71(1) Akta 672 Mengikut Jenis Sisa

Jadual 87 Senarai Kes Pendakwaan Sisa Pepejal Di Bawah

Seksyen 71(1) Akta 672 Mengikut Negeri

Jadual 88 Senarai Kes Pendakwaan Sisa Pepejal Di Bawah

Seksyen 71(1) Akta 672 Mengikut Tahun

Jadual 89 Jumlah Keseluruhan Penerimaan Aduan Awam

Jadual 90 Jumlah Penerimaan Aduan Awam Bagi Wilayah

Persekutuan Kuala Lumpur dan Putrajaya

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 xvii

SENARAI JADUAL

Jadual 91 Jumlah Penerimaan Aduan Awam Bagi Negeri

Pahang

Jadual 92 Jumlah Penerimaan Aduan Awam Bagi Negeri

Johor

Jadual 93 Jumlah Penerimaan Aduan Awam Bagi Negeri

Sembilan

Jadual 94 Jumlah Penerimaan Aduan Awam Bagi Negeri

Melaka

Jadual 95 Jumlah Penerimaan Aduan Awam Bagi Negeri

Kedah

Jadual 96 Jumlah Penerimaan Aduan Awam Bagi Negeri

Perlis

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 xviii

AKRONIM

SWCorp - Perbadanan Pengurusan Sisa Pepejal Dan

Pembersihan Awam

KPKT - Kementerian Perumahan dan Kerajaan

Tempatan

JPSPN - Jabatan Pengurusan Sisa Pepejal Negara

Akta 672 - Akta Pengurusan Sisa Pepejal Dan Pembersihan

Awam

Akta 673 - Akta Perbadanan Pengurusan Sisa Pepejal

Dan Pembersihan Awam

PBT - Pihak Berkuasa Tempatan

WPKL - Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur

DBKL - Dewan Bandaraya Kuala Lumpur

JICA - Japan International Cooperation Agency

CIDB - Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan

LESTARI - Institut Alam Sekitar dan Pembangunan

DANIDA - Danish International Development Assistance

UTHM - Universiti Tun Hussein Onn Malaysia

MP - Majlis Perbandaran

MD - Majlis Daerah

MB - Majlis Bandaraya

SAS - Separation at Source

TS - Transfer Station

LTP - Leachate Treatment Plant

TP - Tapak Pelupusan

3R - Reduce, Reuse, Recycle

RoRo - Roll on Roll off

MGB - Mobile Garbage Bin

KPI - Key Performance Indicator

KOMPENDIUM PENGURUSAN SISA PEPEJAL MALAYSIA 2019 xix