UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

KEPERLUAN P UNTUK TANAMAN JAGUNG YANG DITANAM

DI ATAS TANAH SIRI RENGAM DAN TEBOK

NORITA BTE SUBAHA

FH 1993 2

KEPERLUAN P UNTUK TANAMAN JAGUNG Y ANG DITANAM DI ATAS TANAH SIRI RENGAM DAN TEBOK

Oleh

NORITA BTE SUBAHA

Tesis yang Dikemukakan Bagi Memenuhi Syarat Keperluan U ntuk Ijazah Master Sains Pertan ian di Fakult i Pertanian

Universiti Pertanian Malaysia

November, 1993

Ditujukan khas buat suami, anak, ibu, bapa, adi k-ad ik dan kesemua ahl i keluarga yang tersayang.

PENGHARGAAN

Dengan nama Al lah Yang Maha Pemurah lagi Maha Penyayang. Penulis

amat bersyukur kehadrat Al lah S. W.t . kerana telah memberikan kekuatan,

ketabahan, keyakinan dan kemampuan lI ntuk menyiapkan kaj ian in i .

Sekalung penghargaan dan ucapan jutaan terima kas ih kepada i nstitusi­

institusi dan i nd iv idll - indiv idu yang terl iba t dalam membantll penu l is menjayakan

penyel id ikan seh ingga terhasilnya tes is i n i terll tamanya kepada :

Prof. Madya Dr. Hj. Sllarifudd in bin I-Ij . Abdu l Hamid, Pengerusi

lawatankuasa Penyel iaan di atas segal a bi lllbi ngan, tunj llkajar d an teguran dari

mula h inggalah kepada penul isan tesis i n i . Prof. Madya Dr. Hajjah Zaharah bt.

Abdu l Rahman dan Dr. Ahmad Husni bin Mohd. Han i ff, ah l i jawatankuasa

penyel iaan di atas segal a dorongan dan b imb ingall serta nasi hat yang d iberikan.

Semua pegawai di Jahatan Sa ins Tallah amnya dan teruta m anya En. Mohd.

Ghazal i Satar, En . Al ias Taha, En. MlIthuveeran dan En. Velas<lmy serta rakan­

rakan khasnya En. Mohd. Nas ir Ihrahim, En . Helmi Hamzah yang banyak

membantu da lam menjayakan penye l id ikan di l adang.

Semua pensyarah, kakitangan makrnal dan rakan-rakan d i J abatan Sains

Tanah terutamanya En. Ibrah im Sha lllsudd i n, Puan. Faridah Arnan, Puan

Norhash imah Nasaruddin, Puan Sarimah Hash im, Pua n Fouzaiah Sula iman, En.

III

Abdu l Rah im Utar, En. Mahyudd in Othman dan En . Raml i Su la iman d i at as

kerjasama yang telah d iberi kan kepada penll l is.

Tuan tanah di ladang Tebong, Melaka, En. Zu l kifl i Ibrah im dan keluarga

yang te lah banyak bekerjasama dan memoenarkan penu l is membuat kaj ian di atas

tanah bel iau .

Mereka yang te lah membantll secara langsung dan t idak l angsung dalam

menjayakan penul isan tesis dan penyel id i kan.

Tidak ketinggalan juga penu l is i ngin merakamkan ucapan r ibuan terim a

kas i h kepada suami tersayang yang telah banyak membantu dan mengorbankan

m asa serta memberikan galakan di sepanjang pengaj ian . Kepada ibu, bapa, ad ik­

adik dan kesemua kel liarga yang menjadi slIlllber inspirasi dan pendorong kepada

penul i s.

Akh i r sekal i penu l is he rdoa semoga Al lah membalas segal a kebaikan

kepada kesemua yang telah ter l ibat. Ter ima kasih .

Amin.

Wassa lam.

IV

KANDlJNGAN

M U KA SURAT

PENGHARGAAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i i i

SENARAI J ADUAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . x

SENARAI RAJAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xvi

ABSTRAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xvii i

ABSTRACT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XX II

BAB

1 PENGENALAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

2 KAHAN BAI IAN BERTULIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Keasioan Tanah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 4

Punca Keasioan Tanah . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 5

Tanah oi Malaysia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Faktor Keseoiaan P . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 8

Faktor pH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 8

Faktor Tanah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Faktor Baja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Faktor Tanaman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Kedaratan Fosrorlls . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1()

Pengikatan Fosforus Palla Tanah Asid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 9

Pengekstrak P di dalam Tanah . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Bray dan Kurtz No. 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

v

M U KA SURAT

Modified Olsen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Mehlich 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Pi-Strip . ... .......... .... . . ... . . .. . .. . 25

Kepent ingan Unsur Fosforus Kepada Tanaman . . . 26

Agronomi dan Pengurusun Tanaman Jagung . . . . 28

Kegunaan Jagung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

3 BAHAN DAN KAEDAH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1

Pendahu luan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Tanah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Kajian d i Rumah Kaca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Kajian Tekn ik Tanpa U nsur . . . . . . . . . . . . . . . 33

Kadar Keperluan P Untuk Jagung Manis . . . . . . 35

Kajian d i Ladang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Rawatan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Pengapuran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Pembajaan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Penanarnan . . .. . . . ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Pengambi lan Sampel Tanah, Tisu dan PlInglitan I Ias i l . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Penyed iaan Sampel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Kajian d i Makmal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Pengekstrak P 'Terscd ia' Dalam Tanah . . . . . . . . 41

VI

M U KA S URAT

Anal is is Tisu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Anal is is Tallah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ' . . . . . 45

Anal is is Statis t ik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

4 KEPUTUSAN DAN PERBINCANGAN . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Kaj ian Tekn ik Tallpa Unsur ke at as Jagung . . . . . 50

Purata Hasi l Berat Kering Jagung . . . . . . . . . . . 50

Purata Kepekatan N, P, K, Ca dan Mg dalam Tisll Jagung Pad a Tanah S i r i Rengam . . . . . . . . 53

Purata Kepekatan Fe, M il , Zn dan Cll dalam Tisu Jagu ng Palla Tanah S i ri Rengam . . . . . . . . 58

Purata Pengambi lan N, P, K. Ca dan Mg oleh Jagll llg palla Siri RClIgam . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Purata Pengamhilan Fe, Mn, ZIl dan Cu oleh Jagung Pada Tanah S i r i Rengam . . . . . . . . . . . . 63

Purata Kepekatan N, P, K, Ca dan Mg dalam Tisll Jagll ng Pada Tanah S i r i Tebok . . . . . . . . . 65

Purata Kepekatan Fe, Mn, Zn dan Cll dalam Jagu llg Pada Tanah S i ri Tebok . . . . . . . . . . . . . 67

PlIrata Pengamhi lan N, P, K, Ca dan Mg oleh Pokok Jagung Pada Tanah S i r i Tebok . . . . . . . . 69

Purata Pengambilan Fe, Mn, Zn dan eu oleh Jagung Pada Tanah Siri Tebok . . . . . . . . . . . . . 72

Kcsan Kepcl hagaian Kadar Baja P kc atas Jagll llg Pada Tanah S i r i Rengam dan Tehok . . . . . . . . . . . 74

Purata I-Ias i l Relati f Be rat Kering . . . . . . . . . . . 74

Purata Kepekatan N, P, K, Ca dan Mg . . . . . . . 76

Purata Kepekatan Fe, Mn, Zn dan ell . . . . . . . . 79

VII

MUKA SURAT

Purata Pengambi lan N, P, K, Ca dan Mg oleh Pokok Jagung . ... . ..... . . . . . . . ... ',' . . ... 82

Purata Pengambilan Fe, Mn, Zn dan Cu ..... 84

Hubungkait d i antara Purata Berat Kering dengan Purata Kepekatan dan Purata Pengambi lan Nutr ien oleh Jagung .. . . . . . . . . . 86

Kesan Pembajaan P ke Atas Jagung d i Ladang ... 89

Purata Hasi l Jagung pada Tanah Siri Rengam . , 89

Kandungan Nutrien Dalam Tisu I ndeks . . .... . 93

Perkaitan di Antara Kepekatan P Dalam Tisu Daun P dengan P yang Diekstrak daripada Tanah ........... . . . . . .. . . ... . .. . . ... 101

Peni laian ke atas P 'Tersedia' yang Diekstrak Daripada Tanah Oleh Berbagai Kaedah d i Rumah Kaca ... . . . . ....... . . . . . .. . .... . ....... 102

Perkaitan d i antara Purata Hasi l Berat Kering dan Purata Berat Basah Tongkol Jagung Idan 2 dengan P Tanah yang Diekstrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

Purata Hasil Berat Kering dan P Tanah yang Diekstrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

Perkaitan d i Antara Sifat Kimia Tanah dengan Kadar Baja P . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

Peni laian ke atas Empat Pengekstrak P yang Berlainan Bagi Tanah Lepas Tuai J agung 1 dan 2 Bagi Tanah Siri Rengam dan Tebok ..... . . . 116

5 KESIMPULAN 121

BIBLIOGRAFI . ..... . . . . ..... . . . . ... . . . . . ... . . . . .. 126

VllJ

MUKA SURAT

LAMPI RAN

Lampiran A : Sifat Tanah . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

Lampiran B : laduaI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

LATAR DIRI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

IX

SENARAI JADUAL

M UKA SURAT

JADUAL

1 Sifat Kimia Tanah SebeJum Rawatan yang Digunakan Bagi Kajian di Ladang . . . . . . . . . . 32

2 Kadar Penamhahan Unsur-Unsur Nutrien ke dalam Rawatan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

3 Empat Pengekstrak yang Digunakan di DaJam Makmal Untuk Mcngekstrak 'P Tersedia' di Dalam Tanah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

4 Kaedah Analisis Tanah . . .. . .. . ... .. .. . .. 46

5 Purala Ilasil Berat Kcring Jagung yang Berul1lur 30 I-Iari Ditanam pa<.la Tanah Siri Rengal 1l dan Tebok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

6 Purata Kepekatan N, P, K, Ca dan Mg dalam Tisll Jagung yang Bcrlllllllf 30 Hari yang Ditanam <.Ii Atas Tanah Siri Rcngam . . . . . . . . . . . . . . . 55

7 Kepekatan Nutrien yang Mencllkupi Di dalam Tisu Jagung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

8 Purata Kepekatan Fe, Mn, Zn dan ell dalam Tisll Jagung yang Berllmur 30 Hari yang Ditanam di Atas Tanah Siri Rengal1l . . . . . . . 59

9 Purata Pengambilan N, P,K, Ca dan Mg dalam Tisll Jaglll1g yang Berlll1lUr 30 Hari yang Ditanam <.Ii Atas Tanah Siri Rengam . . . . . . . 61

10 Purata Pengambilan Fe, Mn, Zn dan eu dalam Tisu Jagung yang Berumur 30 Hari yang Ditanam di Atas Tanah Siri Rengam ... . . . . 63

11 Plirata Kepekatan N, P, K, Ca dan Mg <.Ialam Tisu Jagung yang 13erlllllllr 30 I-Iari yang Ditanam di Atas Tanah Sirj Tebok . . . . . . . . . 66

x

MUKA SURAT

12 Purata Kepekatan Fe, Mn Zn dan eu dalal11 Tisu Jagung yang Berull1ur 30 Hari yang Ditanam di Atas Tanah Siri Tebok ........ 68

13 Purata Pengambilan N, P, K, Ca dan Mg dalam Tisu Jagung yang Berumur 30 Hari yang Ditanam di Atas Tanah Sir i Tebok ........ 70

14 Purata Pengambilan Fe, Mn, Zn dan Cu dalam Tisu Jagung yang Berumur 30 Hari yang Ditanam di Atas Tanah Siri Tebok . . . . . . . . 73

1 5 Purata Kepekatan N, P, K, Ca dan Mg dalam Jagung yang Berll l11ur 30 IIari Kesan dari Kadar Baja P yang Berlainan pada Tanah Siri Rengam dan Tehok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

1 6 Purata Kepekatan Fe, Mn, Zn dan Cu dalam Jagung yang Berllmur Hari Kesan dari Kadar Baja P yang Berlainan pad a Tanah Siri Rengam dan Tebok . . . . . . . . . . " .. . " . . .... . . . . . . 80

1 7 Purata Pengamhilan N, P, K, Ca dan Mg dalam Jagung yang Berllmll r 30 Hari Kesan dari Kadar Baja P yang Berlainan pada Tanah Siri Rengam dan Tebok . . . . . . . . . ... . . . . . . . . 83

18 Purata Pengambilan Fe, Mn, Zn dan eu dalam Jagung yang Berlll11ur 30 Hari Kesan dari Kadar Baja P yang Bcrlainall palla Tanah Siri RCllgam dan Tebok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

19 HlIbungkait (r) di antara Purata HasiJ Berat Kering dengan PlIrata Kepekatan Unsur N, P, K, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn dan Cli dalam Jagllng Kesan dari Kadar Baja P yang Berlainan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

20 HlIbllngkait (r) di antara Purata Hasil Berat Kering dengan Purata Pengambilan Unsur N, P, K, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn dan ClI dalam Jagung Kesan dari Kadar Baja P yang Berlainan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . HH

XI

MUKA SURAT

21 Kesan Pembajaan P ke Atas Kepekatan N, P, K, Mg, Fe, Mil, Zn dan Cli dalam Tisu ' Indeks Jagung 1 pada Tanah Siri Rengam . . . 94

22 Kesan Pembajaan P ke Atas Kepekatan N, P, K,Ca, Mg, Fe, Mn, Zn dan Cu dalam Tisu Indeks Jagung 2 pada Tanah Siri Rengam . . . 96

23 Kesan Pembajaan P ke Atas Kepekatan N, P, K, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn dan Cll dalam Tisll Indeks Jagung 1 pada Tanah Siri Tehok . . . . . 97

24 Kesan Pemhajaan P ke Atas Kepekatan N, P, K, Ca, Mg, Fe, Mil, Zn dan ell dalam Tisll Indeks Jagllllg 2 pada Tallah Siri Tchok . . . . . 99

25 Perkaitan (r) di Antara Purata Ilasi) Berat Basah Tongkol Jagllng 1 dan 2 pad a Tanah Siri Rengam dan Siri Tehuk dengan Purata Kepekatan Nutrien dalam Tisll I nde ks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

26 Perkaitan di Antara Purata Kepekatan P dalam Tisu Oaun Jagung I dan 2 dengan Purata P Tanah yang Oiekstrak dari Empat Kaedah Berlainan . . . . . . . . . . . . . . 102

27 P yang Oiekstrak oleh Berbagai Kaedah Bagi Tanah Siri Rengam di Rumah Kaca . . . 103

28 P yang Oiekstrak oleh Berbagai Kaedah Bagi Tanah Siri Tehok di Rumah Kaca . . . . 104

29 Korelasi Koefisian (r) di antara P Oalam Tanam<ln Dengan Kepekatan P Oalam Tallah Siri Rellgam dan Tebok di Rllmah Kaca oleh Berbagai Kaedah . . . . . . 106

30 Korelasi Koefisian (r) di Antara Purata Hasi] Berat Kering Jagllng Berllmur 30 Hari dengan P Tanah yang Oiekstrak dari Pelbagai Kaedah . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

X I I

MUKA SURAT

31

32

33

34

35

Korelasi Koefisian (r) di Antara Purata Hasil Berat Basah Tongkol Jagung 1 dan

2 dengan P Tanah yang Diekstrak dari Pelbagai Kaedah .... . ...... ..... ......

Kepekatan P yang Diekstrak oleh Berbagai Kaedah ke Atas Tanah Siri Rengam Selepas Penllaian Jagllng 1 · . . .. . . . . . .. . . . . . . . .

Kepekatan P yang Diekstrak oleh Berbagai Kaedah ke Atas Tanah Siri Rengam Selepas Penuaian Jagung 2 · . . . . . . . ... . . . . . . . ..

Kepekatan P yang Diekstrak oleh Berbagai Kaedah ke Atas Tanah Siri Tcbok Selepas Pcnuaian Jagul1g I · . . . . . . . . . . . .... .. . .

Kepekatan P yang Diekstrak oleh Berbagai Kaedah ke Atas Tanah Siri Tebok Selepas Penuaian Jagung 2 · . . . . . .. . . . . ... . . . . .

36 Kesan Kadar P yang BerIainan ke Atas Purata Hasil Berat Basah Tongkol Jagung 1 dan

lOH

117

118

lll)

120

Jagung 2 pad a Tanah Siri Rengam ... .... . 140

37 Kesan Kadar P yang Berlainan ke Atas Purata Hasil Berat Basah Tongkol Jagung 1 dan Jagung 2 pada Tanah Siri Tebok . . ... . . . . . 14 1

38 Perkaitan (r) di Antara Tanah yang Diekstrak oleh Berbagai Kaedah ke Atas Tanah Siri Rengam . . . . . . . . . . .. . ... . . . ... . . . .. 142

39 Perkaitan (r) di Antara Tanah yang Diekstrak oleh Berbagai Kacdah ke Atas Tanah Siri Tebok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

40 Perkaitan (r) di Antara Tanah yang Diekstrak Dari Kaedah yang Berlainan pad a Tanah Siri Rengam Lepas Tuai Jagung 1 . . . . . ..... . 143

4 1 Perkaitan (r) di Alltara Tanah yang Diekstrak Dari Kaedah yang Berlaillan pada Tanah Siri Rengam Lepas Tuai Jagung 2 . . . .. ... . .. 143

XIII

MUKA SURAT

42 Perkaitan (r) d i Alltara Tanah yang Diekstrak Dari Kaedah yang Berlainan pada Tanah S i ri Tebok Lepas Tuai Jagung I . . . . . . . . . . . . . 144

43 Perkaitan (r) d i Antara Tanah yang D iekstrak Dari Kaedah yang Berlainan pada Tanah Sir i Tebok Lepas Tuai Jagung 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144

44 ANOYA - Kesan Pell1bajaan P ke Atas B ilangan Tongkol Jagung (A + B) ha'l yang Ditanall1 palla Tanah S i ri Rengall1 . . . . . . . 145

45 ANOYA - Kesan Pelllbajaan P ke Atas Berat Tongkol Jagung (A + B) ha'i yang Ditanam pad a Tallah S i ri Rengalll . . . . . . . 145

46 ANOY A - Kesan Pelllbajaan P ke Alas Bilangan Tongkol Jagung (A + B) ha'l yang Ditanarn pada Tanah Sir i Tebok . . . . . . . . . 146

47 ANOYA - Kesan Pembajaan P ke Atas Berat Tongkol Jagung (A + B) lla'i yang Ditanam palla Tanah S i ri Tehok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

48 ANOYA - Kesan Pemhajaan P ke Atas Kepekatan Unsur N, P, K, Ca dan Mg Bagi Jagung 1 yang Ditanam pada Tanah S i ri Rengam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

49 ANOYA - Kesan Pembajaan P ke Atas Kepekatan Unsur Fe, Mn, Zn clan Cu Bagi Jagung I yang Ditanam pad a Tanah Siri Rengam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

50 ANOYA - Kesan Pembajaan P ke Atas Kepekatan Unsur N, P, K, Ca dan Mg Bag i Jagung 2 yang Ditanam pad a Tanah S i ri Rengal1l . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

5 1 ANOYA - Kesan Pemhajaan P ke Atas Kepekatan Unsur Fe, Mn, Zn dan Cu Bagi Jagung 2 yang Ditanam palla Tanah Siri Rengam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

XIV

MUKA SURAT

52 ANOY A - KesLln Pembajaan P ke Atas Kepekatan Unsur N, P, K, ea dan Mg Bagi Jagung 1 yang Ditanum pad a Tanah S i ri Tebok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

53 ANOVA - Kesan Pembajaan P ke Atas Kepekatan Unsur Fe, Mn, Zn dan eu Bagi Jagung 1 yang Ditanam pad a Tanah Siri Tebok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

54 ANOYA - Kesan Pemhajaan P ke Atas Kepekatan Unsur N, P, K, ea dan Mg Bagi Jagung 2 yang Ditanam pada Tanah S i ri Tebok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

55 ANOV A - Kesan Pcmhajaan r ke Atas Kepekatan Unsur Fc, Mil, Zn dan eu Bagi Jagung 2 yang Dilanam pada Tanah Siri Tebok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

xv

SENARAI RAJAH

I{A.JAH

Perkaitan d i Antara Kepekatan Tiga Jenis P d i dalam Jumlah Satu bsj Larutan P dengan pH

MUKA SURAT

Larutan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

2 Basil Relatif Berat Kering Jagullg Kesan dari Kajian Teknik Tanpa Unsur (% Daripada Rawatan Lengkap ) . . . . . . .. . . . ... . . . . . . . . . . . . . . 54

3 Perkaitan di Antara IIasil Relatif Berat Kering Jagung yang Berumur 30 Hari dengan Kadar Baja P yang Berlainan . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 75

4 Perkaitan d i Antara Basil Relatif Jagung 1 dan Jagllng 2 yang Ditanam pada Tanah Siri Rengam dengan Kadar Baja P yang Berlainan . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

5 Perkaitan di Antara Bas il Relatif Jagung 1 dan Jagung 2 yang D itanam pada Tanah Siri Tehok dengan Kadar Baja P yang Berlainan .................. 92

6 Kesan Pembajaall P ke Atas pH (H20) dan pH (KCJ) ke Atas Tanah Lepas TlIai Jagung 1 dan 2 pada Tanah Siri Rengam . . . ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 110

7 Kesan Pembajaan P ke Atas pH (H20) dan pH (KCI) ke Atas Tanah Lepas Tuai Jagung 1 dan 2 pad a Tanah Siri Tebok .. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 1

XVI

8 Kesall Pemhajaan P ke Atas Ca Tukarganti ke Alas Tanah Lepas Tuai Jagung I dan 2 pada Tanah

MUKA SURAT

Siri Rengam dall Tchok . . . . . . . . . . . . . . . . 1 13

9 Kesan Pemhajaan P ke Atas Mg Tukarganti ke Atas Tanah Lepas Tuai Jagung 1 dan 2 pada Tanah Siri Rengarn dan Tehok . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 5

XVII

Abstrak yang dikemukakan kepada Senat U niversiti Pertanian Malaysia sebagai memenuhi syarat keperluan untuk Ijazah Master Sains Pertanian.

KEPERLUAN P UNTUK TANAMAN JAGUNG YANG DITANAM DJ ATAS TANAH SIRI RENGAM DAN TEBOK

Pengerusi

Fakulti

Oleh

NORITA SUBAHA

Ju\ai, 1993

Prof. Madya Sharifuddin Hj. Abd Hamid Dr. Agric. Sc.

Pertanian

Penyelidikan di rumah kaca dan di ladang telah d ijalankan di atas dua

tanah Ultisol iaitu siri Rengam dan Tebok (Tipik Kandiudult) bagi mengkaji

status kesuburan tanah dan kesan pembajaan P ke atas pertumbuhan dan

pengeluaran hasil jagung manis. Dalam kajian pertama penilaian status

kesuburan tanah telah dibuat di rumah kaca menggunakan teknik tanpa

u nsur dengan 16 rawatan iaitu kawalan, lengkap, tanpa N (-N), tanpa P

(-P), tanpa K (-K), tanpa Ca (-Ca), tanpa Mg (-Mg), tanpa S (-S), tanpa Fe

(-Fe), tanpa M n (-Mn), tanpa Zn (-Zn), tanpa Cu (-Cu ), tanpa B (-B), tanpa

Mo (-MO), tanpa Co (-Co) dan tanpa Ni (-Ni) . Kajian ini telah

menunjukkan bahawa kedua-dua siri tanah adalah sangat defisian dalam

XVIII

unsur P. Selain daripada itu tanah si ri Tebok juga didapati defisian dalam

unsur Co.

K ajian seterusnya adalah bagi menentukan kadar P yang optimum bagi

pertumbuhan jagung m anis pada kedua-dua siri tanah di rumah kaca d an di

ladang dengan 8 rawatan kadar P iaitu 0,25, 50, 100, 150, 200, 250 dan 300

kg P ha-1 dengan menggunakan superfosfat gandatiga sebagai sumber baja

P . Semua rawatan menerima 120 kg N ha-I dalam bentuk Urea dan 150 kg

K ha-I dalam bcntuk kaliulll klorida. Dalalll penyclidikan d i ladang, baja P

hanya di bcrikan sckali sahaja pada Illusilll pertallla dan tidak dibcrikan pada

musim kedua. Tanaman jagung manis (Zea mays L. cv. M as M adu) telah

digunakan sebagai tanaman penunjuk. Kajian di rumah kaca telah

menunjukkan dari segi hasil herat kering pokok jagung yang berumur 30

hari, k adar 90 kg P ha-I telah didapati mencukupi di tanah siri Rengarn dan

120 kg P h a-1 bagi tanah siri Tehok. Dari segi kepekatan unsur pula, tahap

keperluan P bagi jagung manis yang ditanal1l di atas tanah si ri Rengam ialah

25 kg P ha-I dan 150 kg P ha-I bagi tanah si ri Tebok. Analisis tisu pula

menunjukkan hahawa kedua-dua si ri tallah adalah kurang dalam unsur N,

P, Ca dan Mg dan pertamhahan kadar baja P telah mengurangkan

kedapatan Cu ke paras yang tidak l1lencukupi bagi tanah si ri Tebok dan

mengurangkan kedapatan Cu d an Fe bagi tanah siri Rengam. Pengambilan

unsur-unsur oleh pokok jagung pula menunjukkan bahawa pemberian baja

P telah meningkatkan pengambilan N, P, K, Ca, Mg, Fe, Mn dan Zn oleh

pokok jagung yang ditanal1l di atas kedua-dua si ri tanah.

XIX

Kajian kesan pcmbajaan P ke atas hasil jagung di ladang menunjukkan

bahawa pemberian kadar baja 100 kg P ha-1 bagi tanah siri Rengam dan 130

kg P ha-1 bagi tanah siri Tebok adalah mcncukupi bagi pengeluaran hasil

berat basah dan bilangan tongkol jagung yang tinggi. Pemberian baj a P pada

k adar tersebut di musim pertama akan juga dapat menampullg keperluan P

pada musim kedua yang berikutnya pad a tanah siri Rengam tetapi tidak

pada tanah siri Tebok. Dari scgi kcpekatan unsur pula, didapati bahawa

tanah siri Rengam mengalam i keku rangan 1Il1sur-lInSur Mg, Mn dan eu

sementara tanah siri Tehok adalah kekurangan dalam 1Il1sur -1IllSur N, P, Mg,

Zn dan Cu. Keputusan juga menllnjllkkan bahawa terdapat perkai tan positif

di antara purata hasil jagung tanaman pertama dengan purata kepekatan P

dalam tisu indeks jagung pada kedua-dua siri tanah.

Penilaian kc atas pengekstrak P 'tersed ia' di dalam tanah telah

dijalankan dengan menggunakan empat pengektrak i aitu Bray dan Kurtz No.

2, Modified Olsen, Mehlich 3 dn Pi-Strip. Kajian ini menunjukkan bahawa

keempat-empat kaedah memberibn korelasi yang tinggi dengan purata

kepekatan P dalam tisu daun jagung I dan 2 pad a kedlla-dua siri tanah. Ini

menunjukkan bahawa pcnggunaan kaedah Bray dan Kurtz No. 2 di M alaysia

pada masa sekarang adalah sesllai d igunakan bagi ll1engekstrak P'tersedia'

di dalam tanah yang menggunakan superfosfat ganda tiga sebagai sumber

baja P.

xx

Perkaitan di antara kadar baja I' dengan sifat kimia kedua-dua sid

tanah telah menllnjllkkan bahawa penambahan kadar baja P telah

meningktakan pH clan Mg tukargant i tetapi rnenurunkan kanclungan ea

tukarganti oi oalam tanah.

XXI

Abstract of thesis submitted to the Senate of Universiti Pertanian Malaysia in fulfilment of the requi rements for the degree of Master of Agricultural Science.

P REQUIREMENT FOR CORN GROWN ON RENGAM AND TEBOK SERIES SOILS

Chairma n

Facu lty

By

NORITA SUBAHA

July, 1 993

Associate Prof. Sharifuddin IIj. Abd I Iam id Dr. Agric. Sc.

Agricu l tu re

Glasshouse and field studies were conducted on two Ultisols which

were Rengam and Tebok series soils (Typic Kandiudult) to determine soil

fertility status and the effects of P fertil izer on the growth and yield of sweet

corn. In the first experiment soil fertility status was studied using subtractive

pot experiment with s ixteen t reatments viz control, complete, w ithout N (-

N), without P (-P), without K (-K), without ea (-ea), without Mg (-Mg),

without S (-S), without Fe (-Fe), without Mn (-Mn), without Zn (-Zn),

without eu (-Cu), without B (-B) , without Mo (-Mo), without Co (-Co) and

w ithout Ni (-Ni). The experiment showed that both soils were deficient in

phosphorus. For Tebok series soil it was also found to be deficient in both

P and Co.

XXll

The second experiment was carried out to determine the optimum level

of P required for the growth and yield of sweet corn on the same soil series

in the glasshouse and field. Eight P fertilizer rates were tested viz 0, 25, 50,

100, 150, 200, 250 and 300 kg P ha-I applied as triple superphosphate. For

all the treatments, 120 kg N ha-I as Urea and 150 kg K ha-I as pottasium

chloride were supplied. In the field experiment, P fertilizer was applied only

once during the fi rst season and none for the following season. Sweet corn

(Zea mays L. cv Mas Madu) was used as the indicator crop. In the

glasshouse experiment, the dry matter yield of 30 day-old corn showed that

90 kg P ha-I was adequate for Rellgalll series soil and 120 kg P ha-1 for

Tebok series soil. The adequate levels of extractable P in the soil were

found to be for 25 kg P ha-I for Rengam series soil and 150 kg P ha-! for

Tebok series soil. The results of tissue analysis showed that both soils series

were deficient in N, P, Ca and Mg and as P rates increased the availability

of eu decreased to an insufficient level for Tebok series soil and decreased

the concentrations of ClI and Fe for Rengam series soil. It was also found

that by increasing the rates of P, the uptake of N, P, K, Ca, Mg, Fe, Mn and

Zn by corn were increased in both soils.

Under field conditions, the effects of the various P fertilizer rates on

yield showed that 100 kg P ha-I for Rengam and 130 kg P ha-I for Tebok

series soil� were adequate for high productioll of fresh cobs. The application

of P fertilizer for the fi rst season was also fOllnd to be adequate for P

requirement in the following season for Rengalll series but not for Tebok

XXIII

series soil. It was found that Rengam series soil was deficient in Mg, Mn

and Cu whereas the Tehok series soil was deficien t i n N, P, Mg, Zn and Cu.

The results also showed that there was a positive relationshi p between the

average yield of first crop and the average of P concentrat ions ill the index

t issue of sweet corn for both soils.

The evaluation of chemical extractant for 'available' P were tested

using four d ifferent methods v iz Bray and Kurtz No. 2, Modified Olsen,

Mehlich 3 and P i -Str ip. The results showed that all of the [our methods

gave high correlation with the �,verage of I' concen trations in the index leaf

of corn 1 and 2 for hoth so ils. This ind icates that the Bray and Kurtz No.

2 extractant, which is currently used in Malaysia, is a suitahle extractant to

determ ine 'availahle' P for these types of soi l fert il ized w ith tr iple

superphosphate.

The relat ionship betwee n P fertilizer level and the chemical

characteristics of hoth soils i ndicated that by increasing the P rates, it also

increased the soil pH and exchangeable Mg but decreased the exchangeable

Ca in the soils.

XXIV