1

1.0 PENGENALAN

Di Malaysia, terdapat undang-undang jenayah sivil dan syariah.Parlimen telah memperuntukkan

bidang kuasa bagi setiap pegawai penguatkuasa yang terdapat di Malaysia.Dengan adanya

peruntukan ini,maka pertindihan kuasa dapat dielakkan.Misalnya bidang kuasa pendakwa

raya,pegawai polis,pegawai penguatkuasa agama, dan sebagainya.

Buktinya,dalam akta Polis 1967 dalam bahagian 7, telah menyenaraikan tugas dan kuasa

pegawai-pegawai polis yang ditakrifkan di sini sebagai mana-mana ahli Polis Diraja

Malaysia.Kanun Prosedur Jenayah dalam Akta 593 dalam bahagian 12, menerangkan pemberian

kuasa kepada polis untuk menghalang jenayah.Seksyen 103 Kanun Prosedur Jenayah

menyatakan bahawa:

“Polis harus mencegah kesalahan boleh tangkap.Tiap-tiap pegawai polis boleh menghalang bagi

maksud mencegah dan hendaklah mengikut kesanggupannya menggunakan cara yang sah bagi

mencegah berlakunya apa-apa kesalahan boleh tangkap”.

Di sini, polis boleh menggunakan semua cara yang sah disisi undang-undang untuk

menghalang berlakunya mana-mana kesalahan boleh tangkap.

Dengan berpandukan peruntukan di atas, jelaslah bahawa setiap peruntukan yang di

nyatakan,telah menetapkan setiap bidang kuasa bagi tiap-tiap pihak yang mempunyai kuasa.

2

2.0 POLIS

Ketua Pegawai polis ertinya seseorang pegawai polis yang diberi kuasa oleh Ketua Polis Negara

mengawal Polis Diraja Malaysia mengenai mana-mana kawasan atau Negeri dan seorang

pegawai kanan polis yang mana pada masa itu diberi kuasa dengan sah untk menjalankan kuasa-

kuasa dan melaksanakan.

2.1 Kuasa Dalam Membuat Siasatan.

Seksyen 109 menyatakan bahawa pegawai-pegawai yang dibolehkan untuk membuat siasatan

kes-kes yang boleh ditangkap.Mereka ini adalah pegawai-pegawai berpangkat sarjan ke atas,atau

seorang pegawai yang bertugas dibalai polis(OCS) dan biasanya di panggil pegawai penyiasat.

(Mimi Kamariah 1991)

Sebaik sahaja maklumat diterima dan pegawai penyiasat mempunyai alas an untuk

mengesyaki perlakuan satu kesalahan boleh tangkap,dia hendaklah seterusnya menghantar

laporan maklumat pertama tentang kesalahan itu kepada pendakwa raya dan hendaklah pergi

sendiri atau mewakili salah seorang daripada pegawai bawahannya untuk pergi ke tempat

kejadian untuk menyisat kes tersebut.(Mimi Kamariah 1991)

Terdapat 2 keadaan yang mana polis boleh melaksanakan budi bicara mereka dan tidak

meneruskan dengan sisatan.Ini ialah apabila maklumat tetang perlakuan mana-mana kesalahan

sedemikian telah diberi terhadap mana-mana orang di atas namanya dan rupa kes itu tidaklah

serius dan apabila pegawai polis yang menerima maklumat itu mendapati tiada alas an yang

mencukupi untuk meneruskan kes tersebut.(Mimi Kamariah 1991)

Selain itu,seseorang tidak terikat untuk hadir di hadapan pegawai polis yang menyiasat

kes tanpa satu perintah secara bertulis oleh pegawai sedemikian.Keingkaran perintah lisan tidak

boleh dihukum.Seksyen 117 membenarkan pihak polis menahan orang yang ditangkap untuk

selama lebih dari 24 jam,dengan syarat dia dikemukakan di hadapan seorang Majistret dalam

tempoh tersebut dan Majistret melanjutkan tahanan untuk tempoh tertentu.(Mimi Kamariah

1991)

3

2.2 Kuasa Dalam Membuat Penggeledahan.

Pegawai polis telah diperuntukkan kuasa untuk menjalankan penggeledahan.Penggeledahan

boleh dibahagikan kepada dua iaitu geledah terhadap badan dan geledah terhadap tempat.(Mohd

Radzuan 1995)

Geledah terhadap tubuh badan dinyatakan dala, seksyen 20 Kanun Prosedur Jenayah

iaitu:

Apabila seseorang itu ditangkap:

a) Oleh pegawai polis dengan waran yang tidak mengandungi syarat-syarat untuk jaminan

ataupun waran yang mengandungi syarat-syarat untuk member jaminan.

b) Tanpa waran atau oleh orang persendirian dengan berwaran dan orang yang ditangkap itu

di sisi undang-undang tidak boleh dijamin ataupun ia tidak berupaya mengadakan

jaminan.

Oleh itu,pegawai polis yang menjalankan tangkapan itu atau apabila tangkapan dijalankan oleh

prang persendirian,pegawai poli yang menerima orang yang ditangkap yang diserahkan

kepadanya,bolehlah memerikasa orang itu dan mengambil segala barang yang ada pada

badannya selain pakaian yang menutup badannya dan menyimpan di tempat yang selamat.(Mohd

radzuan Ibrahim 1995)

Apabila pegawai polis menjalankan penggeledahan di suata tempat,orang yang tinggal di

dalamnya atau yang menjaga tempat itu,hendaklah membenarkan pegawai polis yang

menjalankan waran masuk dan mestilah member segala kemudahan yang munasabah bagi

menjalankan penggeledahan itu.Sekirannya tempat itu tertutup dan tidak dapat dimasuki,pegawai

polis bolehlah mengambil langkah mengikut cara dalam seksyen 16(ii) Kanun Prosedur Jenayah

untuk menyempurnakan penggeledahan tersebut.Seksyen ini menyatakan bahawa sekiranya

tempat yang ingin dilakukan penggeledahan tidak dapat memasuki dan akan member peluang

kepada orang itu melarikan diri,pihak polis bolehlah memecah mana-mana pintu atau tingkap

sama ada luar atau dalam di tempat tersebut.(Mohd Radzuan Ibrahim 1995)

4

Setelah penggeledahan selesai dijalankan dan pihak polis telah menahan seorang

berhubung dengan sesuatu kes yang disiasat,orang itu bolehlah ditahan dalam tempoh masa

24jam untuk disiasat.Sekirannya siasatan tidak dapat diselesaikan dalam masa 24jam seperti

yang ditetapkan dalam seksyen 28 Kanun Prosedur Jenayah,dan pegawai polis percaya orang itu

terlibat atau mungkin terlibat,pegawai polis itu hendaklah menghantar satu salinan catatan buku

harian tentang kes itu dan membawa orang yang kene tuduh ke hadapan majistret.Maka Majistret

bolehlah member perintah melanjutkan tahanan sehingga 15 hari sekirannya difikirkan patut

sama ada dia mempunyai bidangkuasa atau tidak membicarakan kes tersebut.(Mohd Radzuan

1995)

2.3 Kuasa Dalam Membuat Tangkapan

Dalam seksyen Kanun Prosedur Jenayah membenarkan seorang Pegawai Polis menangkap tanpa

waran.Seorang pegawai polis ialah mana-mana anggota Polis Diraja Malaysia,yang termasuk

seorang Konstabel,seorang koperal dan seorang Penolong Penguasa Polis.Keadaan-keadaan yang

membolehkan tangkapan dibuat oleh Pegawai Polis telah disenaraikan dalam perenggan a hingga

k dalam seksyen 23.

Dalam enakmen Tatacara Jenayah Syariah Wilayah Persekutuan 2002,ada menyatakan

tentang bagaimana penangkapan dibuat oleh pegawai polis iaitu dalam sekeyen 10.Tangkapan

yang dibuat sebenarnya hendaklah menyentuh atau mengurung tubuh badan orang yang hendak

ditangkap itu,melainkan jika orang itu menyerah diri samaada dengan perkataan atau

perbuatan.Jika orang itu menggunkan kekerasan menentang usaha menangkapnya atau cuba

mengelak penangkapan itu,pegawai atau orang lain bolehlah menggunakan segala langkah yang

perlu untuk melaksanakan penangkapan itu.

Selain itu,Pegawai Polis mempunyai kuasa menankap tanpa waran.Ini dengan merujuk

kepada seksyen 18 Akta Prosedur Jenayah Syariah Wilayah Persekutuan 2002,iaitu tanpa

menjejaskan peruntukan mana-mana undang-undang bertulis lain,mana-mana Pegawai

Penguatkuasa Agama,pegawai polis atau Pegawai Masjid boleh,tanpa waran,menangkap-

a) Mana-mana orang yang kene-mengena dengan apa-apa kesalahan boleh tangkap di dalam

Wilaya-Wilayah Persekutuan atau yang terhadapnya suatu aduan yang munasabah telah

5

dibuat atau maklumat yang boleh dipercayai telah diterima atau syak yang munasabah

wujud bahawa die telah kene-mengena sedemikian;

b) Mana-mana orang yang telah melakukan atau cuba melakukan di hadapannya apa-apa

kesalahan yang melibatkan pecah amanah;

c) Mana-mana orang yang terhadapnya waran yang telah dikeluarkan di bawah Akta ini

masih berkuatkuasa,walaupun waran itu tidak ada dalam miliknya.

Dalam seksyen 22 pula,memjelaskan mengenai bagaimana orang yang ditangkap hendaklah

diperlakukan dan penahanan yang melebihi dua puluh empat jam.Sekesyen ini menjelaskan

bahawa Pegawai Polis yang membuat suatu tangkapan tanpa waran di bawah enakmen ini

hendaklah tanpa kelengahan yang perlu dan tertakluk kepada peruntukan Akta ini tentang

jaminan atau pelepasannya sebelum itu,membawa atau menghantar orang yang ditangkap itu ke

hadapan seorang Hakim Mahkamah Rendah Syariah.

3.0 KUASA PENDAKWA RAYA

Menurut seksyen 376(1) Kanun Prosedur Jenayah,Peguam Negara adalah menjadi Pendakwa

Raya dan hendaklah mempunyai kawalan dan arahan dalam semua pendakwa jenayah dan

prosiding di bawah kanun ini.Subseksyen (2) pula memperuntukkan seorang Penguamcara

Negara hendaklah mempunyai semua kuasa Timbalan Pendakwa Raya dan hendaklah bertindak

sebagai Pendakwa Raya semasa ketiadaan Peguam Negara atau waktu ia tidak berupaya

bertindak sebagainya.Kuasa Peguam Negara adalah seperti mana diperuntukkan dalam

Perlembagaan Persekutuan dan yang mana berkaitan dengan hal-hal jenayah adalah yang disebut

di dalam Perkara 145,fasal (3).Iaitu:

“Peguam Negara adalah mempunyai kuasa dan kuasa itu hendaklah dibicarakan menurut budi

bicaranya bagi membawa,menjalankan atau memberhentikan apa-apa pembicaraan tentang

sesuatu kesalahan,lain daripada perbicaraan di hadapan Mahkamah Syariah,Mahkamah

Bumiputera atau Mahkamah Tentera.”

Subseksyen (3),Pendakwa Raya boleh melantik Timbalan-timbalannya yang hendaklah

berada di bawah kawalan dan arahan am Pendakwa Raya dan boleh menjalankan kesemua hak

atau kuasa yang terletak ke atas atau boleh dilaksanakan oleh Pendakwa Raya atau kuasa yang

6

dinyatakan perlu dilaksanakan oleh Pendakwa Raya sendiri seperti dalam seksyen68(2).(Mimi

Kamariah 1991)

3.1 Siasatan Permulaan.

Kuasa yang diperuntukan dalam seksyen 381,385 dan 386 adalah berkaitan dengan siasatan

permulaan.Menurut seksyen 147,apabila seseorang tertuduh dihantar bicara,Majistret yang

menghantr bicara hendaklah menghantar satu salinan rekod prosiding kepada Pendakwa

Raya.Setelah menerima rekod,Pendakwa Raya boleh membat satu perintah bertulis yang

ditandatangani olehnya semdiri dan mengarahkan tertuduh dilepaskan daripada perkara yang

dituduh yang mana jika ia berpendapat tiada prosiding selanjutnya,harus diambil terhadap

tertuduh tetapi keterangan yang diambil tidak mencukupi,Majistert boleh mengambil keterangan

selanjutnya.(Mimi Kamariah 1991)

Pendakwa Raya boleh memerlukan Mahkamah Majistret menghantar prosiding dalam

mana-mana kes kepadanya untuk arahan lamjut di bawah seksyen 140(iv)KPJ dan kuasa untuk

berbuat demikian diberi dalam seksyen 385.Pendakwa Raya boleh member arahan sepertimana

beliau fikirkan wajar dan Majistret hendaklah melaksanakan,menjalankan serta menamatkan

sisatan sedemikian menurut arahan tersebut.Walaubagaimanapun,kuasa Pendakwa Raya adalah

tertakluk kepada KPJ.

3.2 Pendakwaan dan Rayuan

Syeksen 377 memperuntukkan bahawa tiap-tiap pendakwaan jenayah di hadapan mana-mana

Mahkamah serta tiap-tiap siasatan di hadapan Majistret,tertakluk kepada seksyen berikut

hendaklah dijalankan:

a) Oleh Pendakwa Raya,Timbalan Kanan Pendakwa Raya,Timbalan Pendakwa Raya atau

Penolong Pendakwa Raya;

b) Tertakluk kepada kawalan dan arahan Pendakwa Raya oleh orang yang berikut yang

diberi kuasa secara bertulis oleh Pendakwa Raya;

1) Seorang Peguambela;

2) Seorang Pegawai Polis yang berpangkat tidak kurang daripada Inspektor;

3) Seorang Pegawai mana-mana jabatan kerajaan;

7

4) Seorang Pegawai mana-mana pihak berkuasa tempatan;

5) Seorang Pegawai mana-mana pihak berkuasa atau badan berkanun;atau

6) Mana-mana orang yang diambil kerja atau digajikan oleh mana-mana pihak berkuasa

tempatan atau mana-mana pihak berkuasa atau badan berkanun.

Dalam kes-kes rayuan,seksyen 387 memperuntukkan mereka yang berkeupayaan untuk

bertindak bagi pihak Pendakwa Raya,Mereka ialah Timbalan Pendakwa Raya,Pegawai Polis

yang berpangkat tidak rendah daripada Inspektor atau seorang Peguambela yang telah diberi

kebenaran bertulis oleh Pendakwa Raya ata Timbalan Pendakwa Raya.(Mimi Kamariah 1991)

Dalam kes Ponniah lwn Lin,telah diputuskan apabila saman sendirian dikemukan oleh

seseorang dan kes berterusan ke Mahkamah Tinggi atau rayuan daripada responden,orang yang

layak hadir bagi pihaknya ialah Timbalan Pendakwa Raya atau mana-mana orang yang disebut

dalam seksyen 378.Dia tidak boleh hadir bagi pihak dirinya sendiri.

Bagi kesalahan jenayah syariah,menurut seksyen 183 Enakmen Tatacara Jenayah Syariah

Negeri Selangor 2003 memperuntukkan bahawa:

1) Apa-apa pendakwaan di hadapan Mahkamah Tinggi Syariah hendaklah dijalankan oleh

Ketua Pendakwa Syarie atau seorang Pendakwa Syarie.

2) Pendakwaan di hadapan Mahkamah Rendah Syarie bolehlah dijalankan oleh:

a) Ketua Pendakwa Syarie atau seorang Pendakwa Syarie;

b) Seorang Pegawai Penguatkuasa Agama yang diberi kuasa secara bertulis oleh Ketua

Pendakwa Syarie untuk bertindak bagi pihaknya;atau

c) Seorang pengadu sebagaimana yang dibernarkan oleh Mahkamah.

3.3 Pemulaan Prosiding

Mengikut Hakim Ajaib Singh dalam kes PP lwn Then Mee Kom 1983,prosiding di bawah

seksyen 15 Akta Hakcipta 1969 dimulakan apabila tertuduh ditangkap sama ada dengan atau

tanpa waran.Peringkat apabila aduan dibuat dan waran dikeluarkan tidak boleh dikira sebagai

permulaan prosiding kerana ini akan member polis lebih masa daripada diniatkan oleh badan

perundangan.Hakim edgar Joseph Jr. dalam In Re Kah Wai video 1987 mengatakan beliau

sependapat dengan Hakim Ajaib Singh iaitu peringkat yang dimaksudkan ialah peringkat

8

tertuduh di bawa ke mahkamah dan dituduh.Mengikut R lwn Elliot 1985,prosiding dimulakan

pada peringkat apabila seseorang berkenaan hadir ke Mahkamah untuk menjawab pertuduhan.

(Mimi Kamariah 1991)

Pelbagai peruntukan dalam statut-statut jenayah memerlukan persetujuan Pendakwa Raya

sebelum prosiding di bawah statut tersebut boleh dimulakan.Antaranya peruntukan dalam

seksyen 26(1) Akta Pencegahan Rasuah 1971,seksyen 80 Akta Keselamatan Dalam Negeri 1960

dan seksyen 39B(3) Akta Dadah Berbahaya 195 kesemuanya memerlukan persetujuan

sedemikian.Dalam semua keadaan ini,Pendakwa Raya sememangnya termasuk Timbalan

Pendakwa Raya.Mahkamah Persekutuan dalam kes Johnson Tan Han Seng lwn PP memutuskan

bahawa Timbalan Pendakwa Raya boleh memberi persetujuan di bawah seksyen

80AKDN.Timbalan Pendakwa Raya adalah alter ego kepada Pendakwa Raya.

Apabila tuduhan dipinda dan keizinan atau persetujuan diperlukan,iaitu pindaan ,

melibatkan fakta-fakta yang berbeza, persoalannya ialah sama ada persetujuan jelas daripada

Pendakwa Raya diperlukan atau tidak.Dalam Lyn Hong Yap lwn PP 1956 kesalahannya ialah

rasuah dan kes didengar di Mahkamah Sesyen dengan seorang pegawai polis mewakili

Pendakwa Raya.Berdasarkan fakta dalam kes ini,perbicaraan diputuskan sah disisi undang-

undang.Namun,telah diputuskan seterusnya jika keperluan persetjuan tidak dipenuhi,perbicaraan

akan menjadi tidak sah.Dalam PP lwn Lee Chwee Kiok 1979,tuduhan adalah mengedar dadah

dan kes telah diadakan di Mahkamah Tinggi dengan Timbalam Pendakwa Raya

mendakwa.Apabila tuduhan dipinda dan persetujuan baru tidak diperolehi,perbicaraan adalah

tidak sah.Perbezaan antata dua kes ini ialah yang pertama,iaitu di hadapan Mahkamah Tinggi

dengan Timbalan Pendakwa mendakwa.Dalam kes ini,memandangkan Timbalan Pendakwa

Raya adalah alter ego kepada Pendakwa Raya,kehadirannya menunjukkan persetujuan kepada

tuduhan yang dipinda.

3.4 Perjalanan Prosiding

Walaupun Peguam Negara mempunyai budi bicara “untuk menjalankan’ prosiding jenayah,ini

tidak termasuk pengaturan prosedur jenayah atau bidang kuasa mahkamah atau kuasa atau budi

bicara untuk berbuat demikian.Dalam Jayaraman lwn PP 1979,dakwaan Timbalan Pendakwa

Raya bahawa terpulanglah kepada pendakwaan dan bukannya mahkamah untuk memutuskan

9

sama ada meneruskan dengan 3 atau 4 tuduhan di bawah seksyem 170 KPJ.Hakim Harun telah

merujuk kepada seksyen itu yang jelas memberi kuasa kepada mahkamah untuk memerintahkan

perbicaraan diadakan sama ada secara berasingan atau bergabungan.Bahagian yang berkaitan

berbunyi:

“Apabila lebih daripada seorang dituduh dengan kesalahan yang sama…mereka boleh

dituduh dan dibicara bersama atau berasingan sepertimana yang difikirkan wajar oleh

mahkamah..”

3.5 Pemberhentian Prosiding

Pendakwa Raya boleh menolak daripada mendakwa selanjutnya di mana-mana peringkat.Hal ini

dapat dilihat dalam seksyen 254 KPJ.Tertuduh kemudian dilepaskan dan pelepasan tersebut tidak

bermaksud kepada satu pembebasan melainkan diarahkan sebaliknya oleh mahkamah.

Dalam kes K.Abdul Rasheed lwn PP dan Ah Chak Arnold lwn PP,kes ini melibatkan

seksyen 183 KPJ di Singapura yang bersamaan dengan seksyen 254 KPJ di Malaysia.Menurut

Hakim Lai Kiew Chai,apabila pendakwa berhasrat tidak meneruskan pertuduhan bermakna dia

tidak boleh meneruskan pendakwaan tertuduh mungkin kerana ketiadaan saksi-saksi

pendakwa.Dengan perkataan lain,dia memberitahu Mahkamah bahawa dia tidak akan membawa

kes lebih lanjut dari peringkat die telah lakukan.Ia juga bermakna tidak akan mendakwa tertuduh

atas tuduhan itu pada masa hadapan.

Seksyen 171 memperuntukkan penarikan balik tuduhan tetapi ini berlaku setelah sabitan

direkodkan untuk satu atau lebih tuduhan yang lain.Di sini,penarikan balik membawa kesan satu

pembebasan melainkan tertuduh merayu terhadap sabitan dan Berjaya dalam rayuan itu,dalam

keadaan tuduhan-tuduhan lain akan dihidupkan semula.Seksyen 381 juga memperuntukkan

nolle,prosequl pada akhir satu siasatan permulaan apabila rekod siasatan dihantar kepada

Pendakwa Raya.(Mimi Kamariah 1991)

10

4.0 KUASA PEGAWAI PENGUATKUASA AGAMA

Isu mengenai kuasa Pegawai Penguatkuasa Agama merupakan isu penting yang mesti dilihat dari

perspektif tertentu. Hal ini demikian kerana tugas berkaitan denga undang-undang syariah yang

kadangkala menjadi terlalu sensitive dan amat halus. Ada ketikanya penguatkuasaan undang-

undang syariah ini dipandang serong oleh sesetengah masyarakat kerana label “agamanya”.

Sesekali ada juga rungutan yang mempersoalkan sama ada Pegawai Penguatkuasa Agama

mempunyai kuasa untuk menjalankan penguatkuasaan “agama” ini.

4.1 Pegawai Penguatkuasa Agama

Pegawai Penguatkuasa Agama merupakan pegawai lantikan dari kalangan Anggota

Perkhidmatan Awam Am Persekutuan. Perlantikan ini dibuat oleh Majlis Agama Islam Wilayah

Persekutuan menurutperuntukan seksyen 58(4) Akta Pentadbiran Undang-Undang Islam

(Wilayah-Wilayah Persekutuan) 1993 (Akta Pentadbiran Islam 1993). Pegawai Penguatkuasa

Agama ditempatkan dibahagian Penguatkuasaan dan Pendakwaan dalam carta organisasi Jabatan

Agama Islam Wilayah Persekutuan (JAWI). (Nasimah Hussin, 2007)

Dalam menjalankan tugas yang berkaitan dengan penguatkuasaa, Pegawai-pegawai

Penguatkuasa Agama ditempatkan di beberapa unit tertentu, seperti Unit pencegahan dan

Operasi, Unit pendaftaran dan Rekod dan Unit Siasatan. Walaupun tidak disebut di dalam Akta

Pentadbiran Islam 1993 atau Akta Prosedur Jenayah 1997 tentang pentadbiran dan pengagihan

tugas, tetapi bolehlah dirujuskan dari segi pentadbirannya, bahawa Pegawai Penguatkuasa turut

menjalankan tugas penyiasatan.

Tujuan pelantikan Pegawai Penguatkuasa Agama menurut Akta Pentadbiran Islam 1993

ialah untuk tugasan penyiasatan yang berkaitan dengan kesalahan-kesalahan syariah yang

dimaktubkan dalam Akta tersebut dan juga kesalahan di bawah mana-mana undang-undang

bertulis lain mengenai kesalahan terhadap perintah agama Islam, termasuklah kesalahan menurut

Akta Jenayah Syariah 1997 dan Akta Keluarga Islam 1984.

Akta Prosedur Jenayah 1997 mengandungi 231 seksyen yang dibahagikan kepada lapan

bahagian dan satu jadual yang mengandungi 6 borang. Kuasa Pegawai Penguatkuasa Agama

yang berkaitan dengan penyiasatan ini dijelaskan, terutamanya dalam Bahagian III dan IV.

11

Antara kuasa yang disebut dalam bahagian-bahagian ini termasuklah kuasa yang berkaitan

dengan tindakan yang boleh dibuat oleh Pegawai Penguatkuasa Agama setelah menerima

maklumat tentang perlakuan sesuatu kesalahan, membuat penyiasatan di tempat kejadian,

memanggil, menyoal siasat dan mengambil keterangan saksi atau orang yang disyaki atau

mereka yang mengetahui hal keadaan kes, menggeledah tempat jenayah itu dipercayai dilakukan,

menggeledah orang yang di tangkap, menyita barangan atau alatan yang dipercayai digunakan

dalam perlakuan jenayah dan membuat tangkapan dan menahan orang yang ditangkap sebelum

dibawa ke Mahkamah Syariah.

4.2 Kuasa Pegawai Penguatkuasa Agama Setelah Menerima Maklumat

Orang ramai yang tahu tentang perlakuan atau niat jahat jenayah telah dipertanggungjawabkan

oleh Akta Prosedur Jenayah 1997 untuk member maklumat kepada Pegawai Penguatkuasa

Agama. Maklumat dalam konteks ini boleh dikatakan sebagai pemakluman, pemberitahuan

laporan atau keterangan. Prosedur pemberian maklumt tersebut terbahagi kepada beberapa cara

yang tidak dinyatakan secara terperinci oleh Akta Prosedur Jenayah 1997.

Dari segi amalan, prosedur ini boleh dilakukan dengan membuat laporan secara bertulis,

lisan, melalui telefon, surat atau kamunikasi secara elektronik dan media massa. Namun begitu,

yang jelas dalam Akta Prosedur Jenayah 1997 ialah maklumat tersebut hendaklah memenuhi

syarat-syarat yangyang termaktub dalam seksyen 54 Akta Prosedur Jenayah 1997 dan

menggunakan borang 5. (Nasimah Hussin, 2007)

Sekiranya maklumat tersebut berkaitan dengan kesalahan tak boleh ditangkap, Pegawai

Penguatkuasa Agama hendaklah merujukkan pemberi maklumat tersebut kepada Hakim

Mahkamah Rendah Syariah. Dalam keadaan ini, penyiasatan mengenai kesalahan yang

dilaporkan hanya boleh dibuat setelah mendapat perintah daripada Ketua Pendakwa Syarie.

Namun begitu, dalam proses penyiasatan ini, Pegawai Penguatkuasa Agama tidak boleh

menangkap tanpa waran. Sekiranya maklumat yang diberikan berkaitan dengan kesalahan boleh

tangkap, satu laporan hendaklah dibuat dengan segera kepada Ketua Pendakwa Syarie dan

12

Pegawai Penguatkuasa Agama hendaklah pergi ke tempat kesalahan itu dilakukan untuk

membuat penyiasatan dan mengambil apa-apa langkah yang perlu bagi penemuan pesalah.

(Nasimah Hussin, 2007)

Kuasa Pegawai Penguatkuasa Agama dalam hal ini agak jelas dan luas, iaitu pegawai ini

telah diberi kuasa untuk melakukan penyiasatan dan mengambil langkah-langkah perlu bagi

penemuan pesalah. Dalam konteks ini, frasa langkah-langkah perlu bagi penemuan pesalah boleh

diterjemahkan sebagai langkah-langkah untuk menghalang serta memberhentikan perlakuan

kesalahan tersebut, sama ada dengan cara menggeledah tempat yang dipercayai jenayah itu

dilakukan, atau menangkap dan menahan pelakunya.

Sejajar dengan tujuan pelantikannya, Pegawai Penguatkuasa Agama dibekalkan kuasa

untuk menyiasat kesalahan boleh ditangkap yang disyaki telah, sedang atau akan dilakukan

walaupun tiada maklumat tertentu yang diperolehi mengenai sesuatu perlakuan jenayah.

Seksyen 57(1) menyatakan “jika daripada maklumat yang diterima atau selainnya

seseorang Pegawai Penguatkuasa Agama mempunyai sebab untuk mengesyaki perlakuan

sesuatu kesalahan boleh tangkap maka dia…hendaklah..pergi ke tempat kesalahan itu di

lakukan atau menyiasat fakta-fakta dan hal keadaan kes itu dan untuk mengambil apa-apa

langkah langkah yang perlu bagi penemuan pasalah itu”.

Perkataan “ selainnya” dalam seksyen ini boleh ditafsirkan sebagai bermaksud, selain

maklumat maklumat yang diperolehi. Dengan kata lain, di samping member kuasa yang agak

luas kepada Pegawai Penguatkuasa Agama untuk bertindak memulakan penyiasatan terhadap

perlakuan jenayah sekiranya kedapatan maklumat tertentu, peruntukan seksyen 57(1) ini member

kuasa juga kepada Penguatkuasa Agama untuk memulakan penyiasatan terhadap kes boleh

tangkap walaupun tidak dapat maklumat daripada orang ramai tentangnya. Berbekalkan

peruntukan ini, para Pegawai Penguatkuasa Agama mempunyai kuasa untuk menjalankan

operasi-operasi pencegahan dan penguatkuasaan undang-undang jenayah syariah.

13

4.3 Kuasa Memanggil, Menyoal Siasat, Mengambil dan Merakamkan Keterangan Saksi

Akta Prosedur Jenayah 1997 seksyen 58(1) memberikan kuasa kepada Pegawai Penguatkuasa

Agama untuk memerintah hadir “ mana-mana orang yang didapati mengetahui hal keadaan kes

itu” serta memeriksa dan merakamkan pernyataan daripada “ mana-mana orang yang disangka

mengetahui fakta dan hal keadaan kes” dari seksyen 59(1).

Frasa “mana-mana orang” dalam kedua-dua peruntukan di atas dalam konteks ini boleh

ditafsirkan sebagai termasuklah saksi-saksi yang mengetahui atau dianggap mengetahui fakta

kes.

Kuasa untuk memerintah hadir para saksi walau bagaimanapun, hanya boleh dikeluarkan

melalui perintah bertulis oleh Pegawai Penguatkuasa Agama kepada mereka yang tinggal di

Wilayah Persekutuan. Keengganan saksi untuk menghadirkan diri di hadapan pegawai yang

menjalankan siasatan setelah diperintahkan adalah perlakuan yang boleh dilaporkan kepada

Hakim Syarie. Dalam keadaan ini Hakim Syarie diberi kuasa budi bicara untuk mengeluarkan

waran bagi memastikan kehadiran orang tersebut seperti yang dikehendaki. (Nasimah Hussin,

2007)

Berkaitan kuasa untuk menyoal siasat, Pegawai Penguatkuasa Agama boleh memeriksa

secara lisa saksi yang berkenaan dan mengubah pernyataan yang dibuat oleh saksi ke dalam

bentuk bertulis. Sebeum menyoal siasat dan merakamkan pernyataan saksi-saksi, Pegawai

Penyiasat hendaklah memberitahu orang itu bahawa dia hendaklah berkata benar. Keengganan

untuk menjawab soalan yang dikemukakan merupakan perlakuan jenayah yang boleh dihukum

dengan pemenjaraan tidak melebihi satu tahun atau denda tidak melebihi RM2000 atau kedua-

duanya. Memberi pernyataan palsu dalam proses ini pun merupakan kesalahan jenayah yang

boleh dihukum di bawah Akta Prosuder Jenayah 1997. Pegawai Penyiasat juga tidak boleh

member atau membuat apa-apa dorongan, ancaman atau janji kepada mana-mana orang yang

dituduh atas sesuatu kesalahan. (Nasimah Hussin, 2007)

14

Segala pernyataan yang telah diubah dalam bentuk tulisan hendaklah dibaca semula

kepada orang yang membuat pernyataan dan orang itu hendaklah menandatangani dokumen

tersebut dengan disaksikan dua orang saksi.

Dalam menjalankan kuasa ini, perkara yang selalunya dipersoalkan ialah kuasa Pegawai

Penguatkuasa Agama untuk menyoal siasat dan merakamkan pernyataan orang yang dituduh.

Adakah farasa “ mana-mana orang” dalam dua peruntukan yang dibincangkan termasuk tertuduh

juga. Jika dirujuk ,rangkai kata tersebut ditafsirkan sebagai termasuklah saksi-saksi. Perkataan

“saksi” dalam seksyen 2 Akta Prosuder Jenayah 1997 telah di tafsirkan sebagai tidaklah

termasuk seseorang tertuduh. Oleh yang demikian, persoalan yang timbul ialah adakah Pegawai

Penguatkuasa Agama atau Pegawai Penyiasat tidak boleh mengambil dan merakamkan

kenyataan orang yang dituduh. Setakat ini tidak ada ulasan yang telah dibuat oleh Mahkamah

Syariah, sama ada di Wilayah-Wilayah Persekutuan atau negeri-negeri lain tentang kuasa

Pegawai Penguatkuasa Agama ini. Namun begitu, peruntukan ini sama dengan seksyen 112

Kanun Prosuder Jenayah (Akta 593). Tafsiran kepada seksyen tersebut menunjukkan “mana-

mana orang” termasuklah juga orang yang dituduh atau saksi-saksi yang akhirnya menjadi

tertuduh.

4.4 Kuasa Menggeledah

Pegawai Penguatkuasa Agama mempunyai kuasa untuk pergi ke tempat berlakunya jenayah

seperti yang dimaklumkan atau atas sebab yang munasabah, atau telah berlakunya jenayah bagi

tujuan penyiasatan. Mengikut Akta Prosedur Jenayah 1997, kuasa menggeledah Pegawai

Penguatkuasa Agama terbahagi kepada dua jenis iaitu kuasa untuk membuat penggeledahan atau

pemeriksaan tubuh badan dan penggeledahan tempat atau premis dan benda. (Nasimah Hussin,

2007)

Penggeledahan tubuh badan hendaklah dibuat oleh jantina yang sama. Kuasa

penggeledahan tubuh boleh berlaku dalam tiga situasi:-

i- Apabila seseorang ditangkap oleh Pegawai Penguatkuasa Agama( S 15 APJ 1997)

ii- Apabila seseorang didapati atau dijumpai ditempat berlakunya penggeledahan.

(S 12 APJ 1997)

15

iii- Apabila seseorang yang di dalam jagaan yang sah tidak berupaya untuk memberikan

keterangan yang memuaskan dirinya. (S 17 APJ 1997)

Penggeledahan tempat atau premis boleh dilakukan dengan waran geledah atau tanpa

waran geledah mengikut keadaan kes. Waran geledah boleh dikeluarkan oleh mahkamah dengan

menggunakan Borang 4 dan boleh dikeluarkan sekiranya orang yang disaman untuk

mengemukakan dokumen atau barangan lain kepada mahkamah tidak mematuhi saman tersebut,

dokumen dan barangan yang dikehendaki tidak diketahui pemilikannya dan mahkamah

berpandangan dengan melakukan penggeledahan keadilan akan tercapai, mempercayai sesuatu

kesalahan telah dilakukan disesuatu tempat. Hakim Mahkamah Syariah boleh secara lisan

mengarahkan penggeledahan dilakukan dihadapannya. Waran geledah ini berkuatkuasa selama 7

hari. (Nasimah Hussin, 2007)

Bagi tujuan membuat tangkapan, sama ada tangkapan dengan waran atau tanpa waran,

Pegawai Penguatkuasa Agama mempunyai kuasa untuk menggeledah tempat yang dipercayai

telah dimasuko oleh orang yang hendak ditangkap walaupun tanpa waran. Sekiranya waran telah

dikeluarkan, waran tersebut hendaklah dikemukakan semasa penggeledahan. Seandainya tidak

mendapat kebenaran, Pegawai Penguatkuasa Agama mempunyai kuasa untuk memecah masuk

ke dalam tempat tersebut. Semasa penggeledahan dilakukan, penjaga atau penghuni tempat

hendaklah dibenarkan hadir.

Pegawai Penguatkuasa Agama juga boleh melakukan penggeledahan tanpa waran.

Keadaan ini berlaku ketika proses penyiasatan sedang dilakukan dan Pegawai Penyiasat

mendapati bahawa sesuatu dokumen atau benda perlu didapatkan dalam perjalanan penyiasatan,

tetapi Pegawai Penyiasat tidak mengetahui orang yang memiliki dokumen atau benda tersebut,

atau Pegawai Penyiasat percaya bahawa orang yang memiliki dokumen tersebut tidak akan

mematuhi saman yang akan dikeluarkan. (Nasimah Hussin, 2007)

4.5 Kuasa Menyita Barangan

Seksyn 15 dan 16 Akta Prosedur Jenayah member kuasa kepada Pegawai Penguatkuasa Agama

untuk menyita barangan. Ketika melakukan penggeledahan, Pegawai Penguatkuasa Agama boleh

16

menyita barang-barang yang dipercayai telah digunakan dalam perlakuan jenayah yang sedang di

siasat. Barang kes ini disita untuk dikemukakan kepada Mahkamah sebagai bahan bukti. Senarai

segala barang yang disita hendaklah disediakan oleh pegawai yang membuat penggeledahan dan

senarai itu hendaklah ditandatangani oleh pegawai tersebut. (Nasimah Hussin, 2007)

4.6 Kuasa Menangkap dan Menahan

Terdapat dua jenis tangkapan yang boleh dilakukan oleh Pegawai Penguatkuasa Agama iaitu

tangkapan tanpa waran dan tangkapan dengan waran. Pegawai Penguatkuasa Agama boleh

menangkap tanpa waran mana-mana orang yang dipercayai terlibat dalam kesalahan boleh

tangkap, orang yang melakukan kesalahan atau mencuba melakukan kesalahan yang berkaitan

dengan pecah keamanan di hadapannya dan mana-mana orang yang waran tangkap telah

dikeluarkan dan berkuatkuasa tetapi waran tersebut tidak terdapat dalam milikannya. Pegawai

Penguatkuasa Agama juga boleh menangkap tanpa waran sekirannya orang itu enggan

bekerjasama dengan merahsiakan atau memberi maklumat palsu mengenai nama dan

kediamannya.

Bagi kesalahan tidak boleh tangkap, pihak Pegawai Penguatkuasa Agama hendaklah

terlebih dahulu mendapatkan waran tangkap daripada Mahkamah Syariah. Waran tangkap boleh

juga dikeluarkan sebagai ganti kepada saman dalam keadaan yang menyebabkan mahkamah

percaya bahawa orang yang disaman telah melarikan diri atau tidak akan mematuhi saman atau

orang yang disaman tidak akan hadir ke mahkamah dan tidak mempunyai alasan yang

munasabah tentang kehadirannya. Mahkamah yang mengeluarkan waran tangkap boleh

mengarahkan jaminan dengan membuat pngendorsan dalam waran mengenai jaminan (Nasimah

Hussin, 2007).

Secara kes keluruhannya Pegawai Penguatkuasa Agama mempunyai kuasa untuk

menangkap dan menahan orang yang disyaki atau orang yang dituduh melakukan jenayah,

namun jangka masa penahanan yang dibenarkan agak terhad dan Pegawai Penguatkuasa Agama

tidak mempunyai kuasa untuk menahan seseorang bagi tujuan penyiasatan melebihi tempoh 24

jam.

17

5.0 PENDAKWA SYARIE

Dalam seksyen 78(1) Enakmen Pentadbiran Agama Islam Selangor,telah memperuntukkan

bahawa Duli Yang Maha Mulia Sultan,atas nasihat Majlis, boleh melantik seorang yang layak

menjadi Hakim Mahkamah Tinggi Syariah untuk menjadi Ketua Pendakwa Syarie.

Manakala dalam subseksyen (2), menyatakan Ketua Pendakwa Syarie mempunyai kuasa

bagi memulakan,menjalankan atau memberhentikan apa-apa prosiding bagi sesuatu kesalahan di

hadapan mana-man Mahkamah Syariah.

Subseksyen (3) pula menyatakan Majlis boleh melantik orang-orang yang layak dan

sesuai daripada kalangan anggota perkhidmatan awam Negeri atau perkhidmatan bersama

menjadi Pendakwa Syarie.

Dalam subseksyen (4) pula memperuntukkan bahawa Pendakwa Syarie hendaklah

bertindak di bawah kawalan am dan arahan Ketua Pendakwa Syarie dan boleh menjalankan

semua atau mana-mana hak dan kuasa yang diberikan kepada atau yang boleh dijalankan oleh

Ketua Pendakwa Syarie, kecuali hak dan kuasa yang dinyatakan hendaklah dijalankan oleh

Ketua Pendakwa Syarie sendiri.

18

6.0 PENUTUP

Sebagai kesimpulan,penguatkuasa undang-undang sama ada undang-undang sivil atau syariah

merupakan cabaran yang perlu digalas oleh para pegawai penguatkuasa tidak kira pegawai

polis,pegawai pendakwa raya,pegawai penguatkuasa agama dan pendakwa syarie.Hal ini

disebabkan bidangkuasa pegawai yang kita telah bincangkan ini,melibatkan hak kebebasan

individu.

Oleh itu, pegawai penguatkuasa yang mempunyai bidang kuasa yang tersendiri harus

melakukan tugasnya berdasarkan prosedur jenayah.Dengan terbentukknya bidangkuasa ini,maka

setiap gerak kerja dapat dijalankan dengan lancar.

Oleh itu,pengetahuan tentang bidangkuasa ini,perlu untuk mengelakkan daripada berlakunya

ketinggalan dan kesilapan terutama dalam prosedur jenayah.Misalnya dalam kuasa polis untuk

menangkap.

19

RUJUKAN

Akta Polis 1967

Kanun Prosedur Jenayah 2010

Enakmen Tatacara Jenayah Syariah Negeri Selangor

Akta Prosedur Jenayah Syariah Wilayah-Wilayah Persekutuan 1997

Kanun Keseksaan 2009

Mimi Kamariah Majid.1991.Pentadbiran Keadilan Jenayah di Malaysia.Kuala Lumpur:

Penerbit Universiti Malaya.

Mohd Radzuan Ibrahim.1995.Polis Dalam Sistem Keadilan Jenayah di Malaysia.Kuala Lumpur:

Dewan Bahasa dan Pustaka

Nasimah Hussin et al. 2007. Undang-undang Islam Jenayah, Keterangan dan Prosedur.

Kuala Lumpur. Dewan Bahasa Pustaka