PPGPJJ SEMESTER 2 SESI 2012/2013

SBA3013 PENGANTAR BIOLOGI

DISEDIAKAN OLEH

NAMA NO.ID NO.TELEFON

ANAS SAFFUAN BIN MD SHAHIDAN D20102040930 013-4400383

KUMPULAN : UPSI03(A131PJJ)

NAMA TUTOR E-LEARNING: PUAN ALENE BINTI TAWANG

TARIKH SERAH : 24 NOVEMBER 2013

PEMARKAHAN

TUGASAN MINI PROJEK

1

ISI KANDUNGAN

BIL TAJUK HALAMAN

1

2

3

4

5

Amali 1 : Mengkaji Proses Osmosis 2

Lampiran : Amali 1

Amali 2 : Mengkaji Sel Haiwan dan SelTumbuhan 7

Lampiran : Amali 2

Amali 3 : Mengkaji Variasi Genetik Pada Manusia Dan Tumbuhan 13

Lampiran : Amali 3

Amali 4 : Mengkaji Tropisme Dalam Tumbuhan 19

Lampiran : Amali 4

Amali 5 : Mengkaji Pertumbuhan Dan Perkembangan Haiwan 22

2

AMALI 1: PROSES OSMOSIS

1

Pengenalan

Osmosis merujuk kepada pergerakan bersih molekul pelarut (air) menyeberangi satu membran separuh telap dari kawasan berkepekatan tinggi kepada kawasan berkepekatan rendah. Proses ini adalah satu proses pasif dan berlaku apabila dua larutan dengan kepekatan yang berlainan diasingkan oleh satu membran separa telap, iaitu membran khusus yang hanya boleh dilalui oleh molekul pelarut sahaja dan bukan molekul bahan yang tidak larut.Proses ini berlaku pada membran sel semula jadi atau membran buatan tanpa menggunakan sebarang tenaga. Dalam satu sistem tertutup, proses in terjadi akibat pergerakan rawak molekul dan berterusan sehingga kepekatan molekul menjadi seimbang dalam seluruh sistem itu.

2

Objektif

Menentukan arah pergerakan molekul air merentasi membran telur

3

Aspek Keselamatan

1. Menggunakan sarung tangan ketika menggunakan cuka

4

Bahan

Radas

1. Sebiji Telur

2. Cuka

3. Gula

4. Air

1. Bekas plastik

2. Jug air

3. Sarung tangan

5

Kaedah

(berserta

rajah/jadual

yang

bersesuian)

1. Rendamkan sebiji telur ke dalam sebuah bekas yang mengandungi

cuka selama 24 jam.

2. Biarkan telur tersebut berendam sehingga keseluruhan lapisan kulit

telur hilang.

3. Selepas 24 jam,bilas telur dengan air secara perlahan-lahan

4. Masukkan satu membran telur ke dalam bekas yang mengandungi gula

sahaja(tanpa air).Lakukan pemerhatian selama 1 hari.

5. Selepas itu, bilas membran telur tersebut dengan air sekali lagi dan

masukkannya ke dalam bekas yang mengandungi air pula

6. Catatkan pemerhatian selama 1 hari.

6

Hasil/Keputu

san (berserta

rajah/jadual

yang

bersesuian

Bil Telur Pemerhatian Inferens

1 Cuka Membran telur

terhasil

Cuka adalah asid asetik

yang boleh menghakis

kulit.

2 Gula Gula bertukar Jika kadar resapan bagi

3

daripada

amali yang

telah anda

jalankan)

menjadi air dua bahan yang sama

saiz molekul

dibandingkan, bahan

yang lebih larut dalam

lipid akan meresap lebih

cepat daripada bahan

yang mempunyai

kelarutan yang rendah.

3 Air Tiada perubahan Air merupakan mineral

dan tidak memberikan

apa-apa kesan

terhadap membran

telur.

7

Perbincangan

1. Molekul yang mempunyai keterlarutan yang tinggi meresap lebih cepat

daripada molekul yang kelarutan yang rendah seperti lipid. Jika kadar

resapan bagi dua bahan yang sama saiz molekul dibandingkan, bahan

yang lebih larut dalam lipid akan meresap lebih cepat daripada bahan

yang mempunyai kelarutan yang rendah.

2. Kadar resapan sesuatu molekul berkadar songsang dengan jarak yang

harus dilaluinya. Berbanding dengan satu membran yang tebal, kadar

resapan memlaui satu membran yang nipis adalah lebih cepat.

8

Kesimpulan

1. Cuka merupakan sejenis asid yang menghakis telur apabila telur

direndam di dalam cuka.

2. Gula menjadi cecair apabila dibiarkan bersama dengan membran telur

9

Soalan dan jawapan

1. Apakah proses Cuka ?

Cuka adalah sejenis asid asetik yang dapat menghakis kulit

2. Apakah yang berlaku pada membran telur di dalam bekas yang mengandungi gula? Gula menjadi cair. Berdasarkan proses osmosis Proses ini adalah satu proses pasif dan berlaku apabila dua larutan dengan kepekatan yang berlainan diasingkan oleh satu membran separa telap, iaitu membran khusus yang hanya boleh dilalui oleh molekul pelarut sahaja dan bukan molekul bahan yang tidak larut.

3. Apakah yang berlaku pada membran telur di dalam bekas yang mengandungi air? Tiada perubahan yang berlaku. Berdasarkan proses osmosis jika dilihat dari ketebalan membrane, kadar resapan sesuatu molekul berkadar songsang dengan jarak yang harus dilaluinya. Berbanding dengan satu membran yang tebal, kadar resapan memlaui satu membran yang nipis adalah lebih cepat.

4

10

Rujukan

Jane B. Reece (2008). Campbell/Reece Biology (Eighth edition)

.PearsonInternational Editionc) Lee Soon Ching (2007). Biology For

Matriculation Semester 1( Secondedition) .Oxford Fajar Sdn. Bhd

Gan Wan Yeat(2004).Ekspolrasi Biologi Tingkatan 4 (1st ed). Shah Alam

PenerbitanFajar Bakti Sdn Bhd

http://wiki.answers.com/Q/Why_don%27t_onion_cells_have_chloroplasts

Diakses pada 21 November 2013

5

LAMPIRAN AMALI 1

Bahan-bahan Amali

Hasil pemerhatian selepas 24 jam

Keadaan telur selepas dikeluarkan daripada rendaman cuka

Telur dimasukkan ke dalam bekas yang mengandungi

gula

6

Hasil pemerhatian selepas 1 hari.

Gula menjadi cair seperti air

Telur direndam di dalam Air.

Tiada perubahan berlaku selepas 1 hari

7

AMALI 2 : MENGKAJI SEL HAIWAN DAN SEL TUMBUHAN

1

Pengenalan

Semua organisma hidup terdiri daripada unit-unit asas yang dipanggil sel. Sel

merupakan unit fungsi asas hidup bagi organism kerana sel boleh menjalankan

aktiviti perkumuhan, respirasi, perkumuhan dan pembiakan. Sel bersaiz

mikroskopik dan mempunyai pelbagai bentuk dan saiz.

2

Objektif

Menyediakan slaid sel haiwan dan sel tumbuhan dengan menggunakan

teknik pewarnaan yang betul.

3

Aspek Keselamatan

1. Berhati –hati ketika mengambil sampel sel dari bahagian dalam pipi supaya tidak cedera.

2. Berhati-hati semasa mendapat epidermis dari bawang supaya tidak rosak.

4

Bahan

Mikroskop

Slaid mikroskop

Penutup slaid

Alat penitis

Penyepit

Mata pisau

Pencungkil gigi

Methylene biru

Larutan iodin

Bawang

5

Kaedah

(berserta

rajah/jadual

yang

bersesuian)

a) Pemerhatian terhadap sel pipi

1. Mulut dikumur.

2. Lapisan sel nipis di dalam mulut dikikis dengan lembut dengan

menggunakan pencungkil gigi.

3. Satu titisan larutan metilena biru diletakkan pada kikisan yang berada

di atas slaid.

4. Penutup slaid direndahkan dengan berhati-hati di atasnya.

5. Spesimen tersebut di perhatikan di bawah kanta objektif berkuasa

8

rendah dan diikuti dengan kanta objektif berkuasa tinggi.

6. Sel pipi dilukis dan dilabel mengikut bahagian-bahagian tersebut:

nukleus, bahan kromatin, sel membran dan sitoplasma

b) Pemerhatian terhadap sel epidermal daun

1. Kupas lapisan epidermal bawang dengan menggunakan penyepit.

2. Keratin kecil dipotong dan lapisan epidermal diletakkan setitis

larutan iodine pada slaid.

3. Penutup slaid direndahkan dengan berhati-hati di atasnya.

4. Spesimen tersebut di perhatikan di bawah kanta objektif berkuasa

rendah dan diikuti dengan kanta objektif berkuasa tinggi.

5. Sel epidermal bawang dilukis dan dilabel mengikut bahagian-

bahagian tersebut: nukleus, bahan kromatin, sel membrane, sel

dinding, sitoplasma dan vakuol.

6

Hasil/Keputus

an (berserta

rajah/jadual

yang

bersesuian

daripada amali

yang telah

anda jalankan)

Sel Epidermis Bawang menggunakan mikroskop

Sel pipi menggunakan mikroskop

9

7

Perbincangan

Sampel sel pipi manusia diambil menggunakan pengcungkil gigi yang tumpul

dengan mengikiskan bahagian sebelah pipi secara perlahan-lahan. Hasil

pemerhatian yang dilakukan semasa amali ini dilakukan ke atas sel. Ia

menunjukkan keputusan yang berbeza-beza pada setiap pembesaran yang

berlainan. Pada pembesaran 100 menggunakan mikroskop, sel pipi manusia

dapat dilihat tetapi tidak begitu jelas. Ini berbeza pada pembesaran 400, sel

pipi dapat dilhat dengan lebih jelas. Melalui pemerhatian, sel pipi tidak

mempunyai bentuk yang tetap. Metilena biru yang diletakkan pada sel pipi

manusia mewarnakan sitoplasma dan nuklues pipi menjadi biru. Di bawah

mikroskop, struktur sel pipi yang kelihatan ialah membrane plasma, sitoplasma,

dan nuklues.

Amali mengkaji sel tumbuhan pula, sel epidermis bawang telah

digunakan. Pada pembesaran 100 menggunakan mikroskop, sel epidermis

bawang dapat dilihat tetapi tidak begitu jelas. Pada pembesaran 400 sel

epidermis bawang yang dilihat dapat kelihatan lebih jelas.Sel tumbuhan

mempunyai bentuk yang tetap. Larutan iodin mewarnakan bahagian nuklues

sel menjadi perang. Sel bawang tidak mempunyai kloroplas dan dengan itu

larutan iodine tidak menjadi biru hitam kerana tidak terdapat bintil kanji pada

sel bawang. Struktur yang boleh dilihat di bawah mikroskop cahaya ialah

dinding sel, membrane plasma, nuklues dan sitoplasma.

Semasa amali ini dijalankan permasalahan yang sering timbul ialah

gelembung udara. Gelembung udara yang berada pada bawah kaca penutup

akan mengganggu sel-sel yang ingin dilihat menerusi mikroskop. Oleh itu, cara

terbaik untuk mengelakkan daripada gelembung udara tersebut berada pada

bawah kaca penutup adalah dengan mengetuk kaca penutup secara perlahan-

lahan menggunakan pensel yang tajam agar gelembung udara dapat

dikeluarkan.Larutan iodine adalah pewarna umum yang digunakan bagi sel

tumbuhan manakala metilena biru adalah pewarna umum yang digunakan oleh

10

sel manusia dan haiwan.

8

Kesimpulan

Kesimpulan yang dapat dibuat berdasarkan keputusan pemerhatian sel haiwan

tidak mempunyai bentuk tetap dan terdiri daripada membran

plasma,sitoplasma dan nuklues. Sel tumbuhan mempunyai dinding sel ,

membran plasma ,nuklues dan sitoplasma.

9

Soalan dan jawapan

1. Namakan jenis sel yang membentuk lapisan dalam pipi.

Nama sel yang membentuk lapisan dalam pipi ialah Epithelial sel.

2. Mengapakah sel epidermis pada daun bawang tidak mempunyai kloroplas?

Sel epidermis pada daun bawang tidak mempunyai kloroplas

kerana bawang tidak menjalankan proses fotosintesis. Bawang

berfungsi sebagai penyimpan makanan dengan itu kloroplas

tidak diperlukan oleh bawang.

3. Buat perbandingan antara sel haiwan dan sel tumbuhan.

PERSAMAAN

Sel Haiwan Sel Tumbuhan

Mempunyai nuklues, sitoplasma, membrane plasma, jasad Golgi

,mitokondrian, jalinan endoplasma.

PERBEZAAN

Ciri –ciri Sel Haiwan Sel Tumbuhan

DINDING SEL Tidak mempunyai dinding

sel

Mempunyai dinding sel

BENTUK Bentuk sel tidak tetap Bentuk sel tetap

VAKUOL Tiada vakuol,jika ada

saiznya kecil

Mempunyai vakuol bersaiz

besar

KLOROPLAS Tidak mempunyai

kloroplas

Mempunyai kloroplas

GRANUL

SIMPANAN

Dalam bentuk glikogen Dalam bentuk kanji

11

SENTRIOL Mempunyai sentriol Tidak mempunyai sentriol

10

Rujukan

Lai Oi Ming(2000).SPM Rujukan Lengkap Era 2000. Penerbit Fajar Bakti Sdn.

Bhd.Shd. Shah Alam Selangor.

Gan Wan Yeat(2004).Ekspolrasi Biologi Tingkatan 4 (1st ed). PenerbitFajar

Bakti Shd. Bhd. Shah Alam Selangor.

http://wiki.answers.com/Q/Why_don%27t_onion_cells_have_chloroplasts

Diakses pada 23 November 2013

http://people.eku.edu/ritchisong/301notes1.htm Diakses pada 23 November 2013

12

LAMPIRAN AMALI 2

Meletakkan lapisan sel epidermis bawang

diatas slide

Meletakkan larutan iodine ke atas slide dan sel epidermis bawang

Melihat sel menggunakan mikroskop

13

AMALI 3: MENGKAJI VARIASI GENETIK PADA MANUSIA DAN TUMBUHAN

1

Pengenalan

Variasi merupakan perbezaan cirri dalam kalangan organism yang sama

spesies dari segi fenotip dan genotip. Terdapat 2 jenis variasi iaitu variasi

selanjar dan tidak selanjar.

2

Objektif

Memerhati dan membuat analisi tentang beberapa ciri variasi selanjar dan tidak

selanjar pada organisma hidup.

3

Aspek Keselamatan

Berhati-hati semasa menjalankan kajian ke atas murid.

4

Bahan

Radas

1. Buku catatan

2. Kamera

3. Pen

4. Murid di dalam kelas

5. Tumbuhan di sekeliling

1. Pita pengukur

2. Alat penimbang

5

Kaedah

(berserta

rajah/jadual

yang

bersesuian)

Manusia

1. Membuat pemeriksaan ke atas semua murid di dalam kelas.

2. Memerhatikan tiga ciri variasi selanjar dan tidak selanjar

3. Mencatatkan bilangan murid yang mempunyai ciri-ciri tersebut.

Tumbuhan

1. Mengambil tumbuhan

2. Membuat pemerhatian terhadap variasi selanjar dan tidak selanjar

3. Mencatatkan ciri variasi selanjar dan tidak selanjar

14

6

Hasil/Keputu

san (berserta

rajah/jadual

yang

bersesuian

daripada

amali yang

telah anda

jalankan)

Manusia Ciri-ciri variasi selanjar yang terdapat pada manusia: - Ketinggian Murid - Berat Badan murid - Warna Kulit

Ketinggian

130-134

135-139

140-144

145-149

150-154

155-159

160-164

165-169

170-174

Bil pelajar

1 2 3 5 6 5 3 2 1

Berat Badan

15-25

26- 35

36- 45

46-55

56-65

66-75

Bil pelajar

11 6 3 3 4 1

Warna Kulit

Cerah Gelap

Bil pelajar

20 8

Ciri-ciri Variasi Tidak selanjar - Kebolehan menggulung Lidah - Jenis Rambut ( Lurus atau kerinting) - Kumpulan Darah

Jenis Variasi

Kebolehan menggulung Lidah

Tidak Boleh menggulung Lidah

Bil pelajar 10 18

Jenis Rambut

Lurus Kerinting

Bil pelajar

15 13

Jenis Darah

A B O

Bil pelajar

15 5 8

15

Tumbuhan Ciri selanjar tumbuh-tumbuhan - Ketinggian pokok Ciri tidak selanjar tumbuh-tumbuhan - Warna bunga Contohnya bunga raya yang mempunyai berbagai jenis warna

- Rupa bentuk bunga

Contohnya bunga raya yang berbagai rupa bentuk

7

Perbincangan

Variasi ini wujud hasil daripada interaksi sesuatu organisma terhadap persekitaran.Hal ini,menjelaskan fenotip sesuatu organisma yang disebabkan oleh interaksi antara faktor persekitaran dengan faktor genetik.

Contoh keadaan di mana fenotip sesuatu organisma dipengaruhi oleh faktor persekitaran seperti:

1. Cahaya matahari - Kadar pendedahan sesuatu organisma terhadap matahari yang mampu menukar warna kulit(genotip).

2. Nutrisi - Pengambilan nutrisi terhadap sesuatu organisma akan mempengaruhi kesihatan, perkembangan tubuh badan, kecergasan minda dan sebagainya.

8

Kesimpulan

Keputusan pemerhatian menunjukkan ciri-ciri variasi selanjar dan tidak selanjar

ke atas murid di dalam kelas yang mana menyatakan bahawa perbezaan variasi

tersebut dinpengaruhi oleh faktor genotip dan fenotip.

Begitu juga dengan tumbuhan yang mana bunga raya yang mempunyai warna

16

yang pelbagai serta rupa bentuk yang berbeza.

9

Soalan dan jawapan

1. Apakah Punca berlaku variasi dalam kalangan organisma dalam spesies

yang sama?

Faktor yang mempengaruhi berlakunya variasi ialah faktor Fenotip

merupakan suatu ciri fizikal yang boleh dilihat seperti rupa, warna kulit dan

lain-lain. Fenotip dipengaruhi oleh genotip dan persekitaran. Genotip

merupakan kandungan genetik di dalam sesuatu organisma. Genotip tidak

dapat dilihat dengan mata kasar, dan bergantung kepada pewarisan gen

daripada induk-induk organisma.

2. Apakah Perbezaan di antara variasi selanjar dan tidak selanjar?

Variasi selanjar ialah merupakan perbezaan kecil atau kurang jelas

yang wujud antara organisma.Contohnya seperti berat badan,

ketinggian, kepintaran dan sebagainya.Variasi ini dipengaruhi oleh

genotip dan persekitaran.

Variasi tak selanjar merupakan perbezaan yang besar atau ketara yang

wujud antara organisma.Contohnya seperti jenis kumpulan darah,

warna mata, kebolehan menggulung lidah dan sebagainya.Variasi ini

hanya dipengaruhi oleh genotip.

3. Bagaimanakah fenotip sesuatu organisma boleh dipengaruhi oleh faktor

Persekitaran?

Fenotip sesuatu organisma yang disebabkan oleh interaksi antara faktor

persekitaran dengan faktor genetik.

Contoh keadaan di mana fenotip sesuatu organisma dipengaruhi oleh faktor persekitaran seperti:

1. Cahaya matahari - Kadar pendedahan sesuatu organisma terhadap matahari yang mampu menukar warna kulit(genotip).

2. Nutrisi - Pengambilan nutrisi terhadap sesuatu organisma akan mempengaruhi kesihatan, perkembangan tubuh badan, kecergasan minda dan sebagainya

3. Pendidikan - Ilmu yang diserap dan dipraktikan akan mempengaruhi minda untuk cenderung kepada kepintaran

10

Rujukan

Jane B. Reece (2008). Campbell/Reece Biology (Eighth edition)

.PearsonInternational Editionc) Lee Soon Ching (2007). Biology For

Matriculation Semester 1( Secondedition) .Oxford Fajar Sdn..Bhd

Gan Wan Yeat(2004).Ekspolrasi Biologi Tingkatan 4 (1st ed). Shah Alam,

Selangor:Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.

Gan Wan Yat (2011). Success Biology SPM.Shah Alam, Selangor: Penerbit

Fajar Bakti Sdn. Bhd.

17

LAMPIRAN AMALI 3

Bilangan murid di dalam sebuah kelas

Memeriksan berat badan murid

Mengukur Ketinggian murid

Membuat pemerhatian terhadap warna kulit

18

Kebolehan menggulung lidah

Membuat pemerhatian terhadap jenis rambut

kerinting dan lurus

19

AMALI 4: MENGKAJI TROPISME DALAM TUMBUHAN

1

Pengenalan

Tumbuhan memberikan gerakbalas terhadap rangsangan yang dikenali sebagai

tropisme. Terdapat tiga jenis tropisme iaitu fototropisme (gerak balas terhadap

cahaya). Gavitropisme(gerak balas terhadap gravity) dan tigmotropisme

2

Objektif

Mengkaji dua jenis tropisme di dalam tumbuhan secara individu.

3

Aspek Keselamatan

Berhati-hati semasa menggunakan peralatan penanaman.

4

Bahan &

Radas

1. Biji Benih

2. Pasu

3. Air

4. Peralatan kebun

5

Kaedah

(berserta

rajah/jadual

yang

bersesuian)

1. Cambahkan biji benih di dalam keadaan yang sesuai sehingga anak

cambah mencapai saiz.

2. Mencatatkan pemerhatian terhadap percambahan biji benih

3. Membuat pemerhatian terhadap percambahan biji benih itu.

4. Merekodkan hasil dapatan tentang kajian yang dilakukan.

6

Hasil/Keputu

san

Langkah-langkah Percambahan Langkah 1: Air masuk ke dalam biji benih Langkah 2: Air akan melembutkan testa Langkah 3: Air akan mengembangkan kotiledon Langkah 4: Kotiledon yang mengembang mengakibatkan testa merekah Langkah 5: Radikel akan tumbuh dahulu menjadi akar Langkah 6: Plumur akan tumbuh menjadi daun, batang dan pucuk

7

Perbincangan

Eksperimen ini adalah untuk menguji percambahan biji benih. Percambahan ialah satu proses yang membolehkan biji benih bertumbuh menjadi anak pokok (anak benih). Untuk membolehkan percambahan berlaku, biji benih perlulah jatuh ke tempat yang sesuai. Tempat yang sesuai mestilah memiliki syarat-syarat berikut:

1) Mempunyai Air 2) Suhu di antara 30

oC dan 35

oC

3) Oksigen untuk pernafasan sel

Kebanyakan tumbuhan dibiak dengan biji benih. Contohnya pokok-pokok bunga semusim, pokok saka dan juga daripada jenis renek walaupun pokok-pokok ini boleh dibiak secara tampang.Percambahan biji benih bergantung pada faktor-faktor seperti peratus lembapan, suhu, cahaya dan oksiogen. Percambahan biji benih yang tidak serentak disebabkan oleh faktor-faktor fizikal, fisiologikal dan persekitaran. Fenomena ini berlaku oleh kerana kulit biji benih (testa) tidak telap air atau biji benih mengeluarkan bahan beracun dan lain-lain faktor dalaman. Kadangkala biji benih memerlukan rawatan tertentu untuk mempercepatkan percambahan.

20

8

Kesimpulan

Percambahan hipogeal akan mengekalkan kotiledon di dalam tanah. Contoh

tumbuhan yang melakukan percambahan jenis ini ialah getah, padi, jagung

dan kelapa.

9

Soalan dan jawapan

1. Nyatakan apakah pembolehubah yang ditetapkan dan dimanipulasi

dalam eksprimen yang dijalankan. Pembolehubah yang ditetapkan ialah pemerhatian terhadap eksprimen yang dijalankan

2. Nyatakan eksprimen kawalan yang digunakan di dalam kajian ini. Eksprimen untuk mengkaji kesan gravitropisme dan fototropisme

3. Apakah yang menyebabkan pembengkokan pucuk ke arah gravity? Pucuk adalaah fototropisme positif dan gravitropisme negatif. Disebabkan itu pucuk akan membengkok kea rah cahaya.

4. Apakah yang menyebabkan akar tumbuhan bergerak ke arah gravity? Akar adalah fototropisme negatif dan gravitropisme positif dan ini menyebabkan akar membengkok ke arah graviti.

10

Rujukan

Jane B. Reece (2008). Campbell/Reece Biology (Eighth edition)

.PearsonInternational Editionc) Lee Soon Ching (2007). Biology For

Matriculation Semester 1( Secondedition) .Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Gan Wan Yeat(2004).Ekspolrasi Biologi Tingkatan 4 (1st ed). Shah Alam,

Selangor .Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.

Gan Wan Yat (2011). Success Biology SPM.Shah Alam, Selangor: Penerbit

Fajar Bakti Sdn. Bhd.

21

LAMPIRAN AMALI 4

Proses percambahan pokok jagung

Biji benih baru bercambah

Anak Pokok mula tumbuh

Pokok mula tumbuh

22

AMALI 5: MENGKAJI PERTUMBUHAN DAN PERKEMBANGAN HAIWAN

1

Pengenalan

Pertumbuhan dan perkembangan haiwan bermuladengan pembentukan zigot.

Seterusnya zigot akan terus berkembang bagi membentuk embrio.

Pertumbuhan terus berlaku dan menyebabkan terjadinya perubahan pada

keadaan fizikal haiwan daripada peringkat embrio sehinggalah mencapai

peringkat matang atau dewasa. Metamorfosis adalah proses pembentukan

fizikal yang melibatkan perubahan yang mudah dilihat dan agak mendadak

dalam struktur badan haiwan. Proses ini berlaku disebabkan oleh pertumbuhan

dan pembezaaan sel. Serangga dan amfibia adalah antara contoh haiwan yang

menjalani metamorphosis.

2

Objektif

Memerhati dan membuat analisa pertumbuhan dan perubahan morfologi haiwan.

3

Aspek Keselamatan

Berhati-hati semasa mengendalikan haiwan

4

Bahan &

Radas

1. Bekas Besar

2. Air

5

Kaedah

(berserta

rajah/jadual

yang

bersesuian)

1. Membuat pemerhatian terhadap telur katak.

2. Meletakkan telur katak di tempat yang sesuai

3. Merekodkan pemerhatian kitaran hidup katak daripada telur sehingga

menjadi katak dewasa.

6

Hasil/Keputu

san

Berikut adalah keputusan kitaran hidup katak.

7

Perbincangan

Peringkat 1

Katak menghasilkan telur di dalam air atau kawasan berair. Telur – telur

katak melekat antara satu sama lain membentuk sekelompok telur. Katak

bertelur berpuluh - puluh sehingga beratus - ratus biji telur. Ini adalah cara

semula jadi untuk memastikan kemandirian hidup spesisnya.

23

Telur katak dilindungi dan dikelilingi dengan struktur seperti agar – agar

dan agak licin. Katak betina tidak akan menjaga telur – telurnya selepas

bertelur. Telur – telur itu akan berkembang tetapi hanya sedikit yang akan

berjaya menetas menjadi katak dewasa. Ini kerana, hidupan lain seperti itik,

ikan, serangga lain – lain haiwan akan memakan sebahagian telur tersebut.

Sel telur membahagi

Satu telur akan membahagi kepada dua. Proses ini berterusan membahagi

kepada 4 sel, dan seterusnya. Sehingga membahagi menjadi banyak sel.

Embrio

Sel yang membahagi akan membentuk embrio. Organ dan insang terbentuk.

Peringkat 2

Berudu

Selepas 21 hari tempoh perkembangan, embrio akan meninggalkan cengkerang

agar – agar, dan melekatkan dirinya pada rumpai air di dalam air. Kemudian ia

menjadi berudu. Berudu akan membesar sehingga ia berjaya berenang di

dalam air. Ini mengambil masa 3 hari hingga 3 minggu. Berudu makan

tumbuhan air yang kecil yang melekat pada tumbuhan air yang lebih

besar. Tumbuhan kecil ini dipanggil alga

Berudu mempunyai ekor yang panjang, dan tinggal di dalam air. Ia mudah

mati, dan bergantung kepada keupayaan menyamar untuk melindunginya.

Berudu juga terancam dan ia boleh dimakan oleh hidupan air yang lain.

Kadangkala berudu mati apabila kolam atau kawasan berair menjadi kering.

Peringkat 3

Berudu mula berubah

Selepas 5 minggu, berudu mula berubah. Kaki belakang mula terbentuk,

diikuti dengan kaki hadapan. Kaki hadapan terbentuk di bahagian belakang

kepalanya yang bonjol. Ekor berudu mengecil. Paru – paru mula

berkembang, untuk membolehkan katak hidup di darat.

Pada peringkat ini, berudu akan berenang ke permukaan air untuk bernafas.

Ekornya juga membantu ia berenang untuk mendapatkan makanan. Berudu

mula makan tumbuh – tumbuhan dan haiwan yang reput.

Peringkat Hampir menjadi katak

Lama – kelamaan, berudu akan mula kelihatan seperti katak. Ia menanggalkan

kulit. Mulutnya mula melebar, dan rahangnya mula hilang. Ekor mengecil,

dan kaki membesar. Paru – paru semakin menjalankan fungsinya.

Peringkat akhir

Katak

Selepas 11 minggu, ia telah berkembang dengan lengkap, katak yang

mempunyai paru – paru, kaki dan tanpa ekor. Ia mula keluar dari air. Katak

lebih banyak menghabiskan hidupnya di darat, berbanding di dalam air.

Katak yang kecil ini mula memakan serangga dan cacing. Ia akan menjadi

katak dewasa dan akan mencari pasangan. Katak betina akan bertelur dan

proses ini berulang kembali.

8

Kesimpulan

Berdasarkan pemerhatian yang dibuat, kitaran hidup katak tidak mengambil

masa yang lama bermula daripada telur katak dikeluarkan sehinggalah ianya

menjadi katak dewasa.

9

Soalan dan jawapan

1. Adakah terdapat perubahan fizikal pada haiwan tersebut?

Ya . Terdapat perubahan pada setiap peringkat perkembangan bermula daripada telur katak sehinggalah menjadi katak.

24

2. Adakah haiwan tersebut mengalami metamorfosis sempurna atau tidak sempurna? Ya. Katak ini mengalami metamorphosis yang sempurna.

3. Apakah faktor-faktor dalaman dan luaran yang mempengaruhi pertumbuhan dan perubahan morfologi haiwan tersebut? Di antara faktor-faktor yang mempengaruhi pertumbuhan dan perubahan katak ini ialah: a) Faktor suhu persekitaran. Kelembapan suhu menggalakkan

pertumbuhan anak katak menjadi lebih cepat b) Faktor tempat tinggal- kawasan proses perubahan peringkat

perkembangan katak berada pada tempat yang sesuai

10

Rujukan

Jane B. Reece (2008). Campbell/Reece Biology (Eighth edition)

.PearsonInternational Editionc) Lee Soon Ching (2007). Biology For

Matriculation Semester 1( Secondedition) .Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Gan Wan Yeat(2004).Ekspolrasi Biologi Tingkatan 4 (1st ed): Shah Alam

Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.

Gan Wan Yat (2011). Success Biology SPM.Shah Alam, Selangor: Penerbit

Fajar Bakti Sdn. Bhd.