TUGASAN

JANUARI 2013 SEMESTER

KOD KURSUS EPM 233

NAMA KURSUS MODEL & STRATEGI PEDAGOGI

PROGRAM SARJANA MUDA PENDIDIKAN

NAMA PELAJAR

NO. MATRIK

NAMA FASILITATOR AKADEMIK

PUSAT PEMBELAJARAN

1

Pengajaran dan pembelajaran hendaklah berasaskan satu proses interaksi yang

berterusan di antara murid dan guru. Proses interaksi ini boleh berpusatkan pelajar atau

berpusatkan guru.Pembelajaran berpusatkan guru, guru bertanggungjawab sepenuhnya

menentukan objektif pembelajaran, merangka tugasan pembelajaran dan memilih sumber

pembelajaran bagi muridnya. Sebaliknya, dalam pembelajaran berpusatkan murid, pelajar

adalah ‘autonomous’ dan mereka bertanggungjawab sepenuhnya menentukan hala tuju

proses pembelajaran.Proses dan arah pembelajaran daripada pembelajaran berpusat guru

kepada berpusat murid mengambil masa. Proses tersebut akan meningkat mengikut umur

dan kematangan pelajar. Ilustrasi di bawah menunjukkan satu kontinum pergerakan

pembelajaran berpusatkan guru kepada pembelajaran berpusatkan murid.

Ada dua perkataan yang hampir-hampir sama maksudnya dengan kaedah, iaitu

teknik dan pendekatan.  Mok Soon Seng (1992) mengatakan pendekatan ialah cara

mendekati sesuatu mata pelajaran.  Iaitu cara bagaimana suatu mata pelajaran diajar

berdasarkan objektifnya.  Jadi ia merupakan satu set teori yang sistematik. Kaedah pula

ialah satu siri tindakan yang sistematik dengan tujuan mecapai objektif pelajaran dalam

jangka masa pendek.  Kaedah mengajar ialah cara mendekati sesuatu objektif pelajaran

dengan langkah penyampaian yang tersusun (Mok Soon Seng 1992).  Manakala teknik

pula ialah kemahiran guru dalam pengelolan dan pelaksanaan  kaedah mengajar dalam

sesuatu aktiviti pengajaran dan pembelajaran.  Mengikut Azman Wan Chik (1987) teknik

itu apa yang dilihat dalam bilik darjah.  Kalau guru mengajar bahasa dengan menggunakan

alat-alat komunikasi canggih dalam makmal bahasa, maka itu satu teknik.  Sekiranya

seorang guru Pendidikan Islam mengajar pelajar menghafaz Al-Qur`an dengan mendengar

bacaan dalam pita kaset, maka ini dikatakan teknik.

Sharifah Alwiah Alsagoff (1986) mengatakan bahawa kaedah mengajar ialah

peredaran ke arah satu tujuan pengajaran yang telah dirancangkan dengan teratur.  Hasan

2

Langgulung (1981) pula mengatakan bahawa kaedah itu sebenarnya bermaksud jalan

untuk mencapai tujuan.  Jadi, apa saja cara yang guru lakukan untuk memberi faham

kepada pelajar bagi mencapai objektif pengajaran, maka itu adalah kaedah.  Melihat

kepada misal-misal yang diutarakan oleh Sharifah Alwiah Alsagoff (1986), Mok Soon

Seng (1992), Rashidi Azizan & Abdul Razak Habib (1995), Atan Long (1980) dan

Mahfudh Salahuddin (1987),  nampaknya yang dikatakan kaedah itu ialah yang ada nama,

seperti kaedah kuliah, demonstrasi, Socrates, simulasi, inquiri penemuan, Forebel dan

sebagainya.

            Abu Saleh (1988) mengatakan bahawa kaedah itu ialah satu aktiviti pengajaran

yang mengandungi langkah-langkah yang tersusun dan dalam tiap-tiap langkah itu pula

mempunyai kemahiran dan latihan yang terancang.  Padanya, kaedah mengajar bukanlah

tujuan utama pengajaran, tetapi ia merupakan wasilah, iaitu satu jalan untuk mencapai

obektif pengajaran.   Demikian juga dengan Hasan Langgulung  (1981) mengatakan

bahawa kaedah itu sebenarnya bermaksud jalan untuk mencapai tujuan.  Jadi apa sahaja

cara tiandakan dan aktiviti yang dilakukan oleh guru untuk memberi faham kepada pelajar

bagi mencapai objektif pengajaran maka itu   adalah kaedah, walau pun ia tidak

mempunyai nama-nama khas, seperti yang dibawa oleh Sharifah Alwiah, Atan Long

(1981) dan lain-lain.

2.0 Latar Belakang Masalah

Kaedah pengajaran yang tidak berkesan dan membosankan merupakan salah satu punca

matapelajaran pembelajaran tidak diminati. Menurut Koh Boh Koon (1992) proses

pengajaran di dalam kelas seharusnya melibatkan dua pihak guru-pelajar. Sekiranya guru

hanya menitikberatkan menghabiskan silibus berbanding aspek penghayatan dan

penerapan nilai agama boleh menyebabkan interaksi dua hala ini hilang fokus. Kesannya

pelajar hilang minat (Atan Long, 1982)

Antara dilema yang dihadapi oleh pelajar masa kini ialah hilangnya konsep ta’dib

dalam pendidikan. Pendidikan itu hanya berbentuk pembelajaran untuk mencapai

kecemerlangan dalam peperiksaan tetapi kurang memberikan penekanan terhadap

mendidik, mengajar adab serta membentuk akhlak. Berbalik, masalah yang utama iaitu

3

kebanyakan penerapan dan penggunaan kaedah, strategi dan teknik mengajar oleh guru-

guru tidak dapat menarik minat pelajar

Punca utama pelajar menjadi bosan atau tidak berminat untuk mengikuti sesuatu

mata pelajaran ialah kurangnya pemahaman yang akan berakhir dengan kekecewaan dan

kebencian terhadap mata pelajaran tersebut. Ianya berpunca daripa kurangnya penerapan

pembelajaran berpusatkan pelajar, tetapi lebih kepada berpusatkan guru. Kaedah

tradisional yang digunakan kebanyakan guru iaitu kaedah kuliah dan kaedah penerangan

terutamanya yang lebih berbentuk teori dan fakta akan membuatkan pelajar bosan dan

kurang berminat untuk mengikuti pengajaran dan pembelajaran dalam kelas.

Guru banyak menggunakan kaedah penerangan di dalam kelas (kuliah/ syarahan).

Ilmu lebih berbentuk hafalan di mana guru lebih kepada pendekatan meminta pelajar

membuat nota dan hafal. Tiada berbincangan secara berkumpulan di kalangan pelajar

digalakkan untuk membolehkan berlakunya proses penukaran. Pelajar lebih banyak

bergantung kepada guru untuk memahami sesuatu topik yang diajar Pengajaran kadang

kala membosankan keranan tiada aktiviti yang melibatkan penglibatan aktif pelajar dibuat.

Guru lebih menumpukan kepada penyediaan dari segi nota yang lengkap dan kerja rumah/

latihan secara individu. Pengajaran guru banyak bergantung kepada buku teks tanpa

sebarang aktiviti yang menarik

Masalah ini dibuktikan melalui satu kajian yang telah dilakukan oleh Affandi bin

Ag. Ghani dalam tesis yang bertajuk “Persepsi pelajar terhadap penggunaan buku teks jawi

Pendidikan Islam dalam pembelajaran: Satu kajian ke atas pelajar tingkatan 4, Sekolah

Menengah Kebangsaan Kota Masai, Johor Bahru”. Petikan di dalam tesis beliau menyebut

“Semasa proses pengajaran dalam kelas, guru lebih suka menggunakan buku teks sebagai

bahan pengajaran yang utama. Guru yang menggunakan buku teks sepenuhnya dalam

pengajaran akan menyebabkan timbulnya rasa bosan di kalangan pelajar terutamanya bagi

pelajar yang cergas. Oleh itu, guru mestilah merancang kaedah, bahan, dan aktiviti yang

sesuai bagi menghidupkan suasana pengajaran dan pembelajaran di dalam kelas. Aktiviti

dan latihan juga perlulah dipelbagaikan dan bukannya hanya tertumpu kepada buku teks

semata-mata.”

Justeru, jelaslah bahawa kaedah pengajaran dan masa kini perlu mengalami proses

tranformasi. Kaedah pengajaran dan pembelajaran yang berpusatkan guru perlu diubah

kepada berpusatkan pelajar bagi memastikan mereka memahami dan merasakan

4

keperntingan subjek ini bukan sahaja di dalam peperikasaan tetapi di dalam pengamalan

kehidupan sebenar. Transformasi dan penambahbaikan yang dilakukan akan

mememastikan pelajar-pelajar meminati subjek ini sekaligus merubah paradigma mereka

sebelum ini terhadap subjek Pendidikan Islam.

Proses pengajaran dan pembelajaran memerlukan pelbagai kaedah dan pendekatan

digunakan. Kebanyakan guru biasanya menyampaikan pengetahuan berasaskan isi

kandungan dan berpusatkan pengajaran itu sendiri. Matlamat guru hanyalah ke arah

menyediakan pelajar untuk menduduki peperiksaan pada setiap hujung tahun. Apa yang

terjadi adalah proses pembelajaran hanya berlaku secara dasar sahaja. Tidak mementingkan

pemahaman pelajar samada benar-benar menguasai kemahiran atau pun tidak. Adakalanya

setiap konsep yang disampaikan tidak jelas dan berada jauh di luar konteks sebenar.

Persembahan pengajaran yang hanya melibatkan guru semata-mata memberi

implikasi yang kebanyakannya pelajar tidak melibatkan diri secara aktif sewaktu sesi

pengajaran dan pembelajaran (P&P). Sewaktu P&P dijalankan, mereka seringkali

mengantuk, bermain, bersembang dan tidak menumpukan perhatian kerana pengajaran

hanya satu hala sahaja tanpa melibatkan penyertaan aktif pelajar. Selain itu, didapati

kaedah penyampaian objektif pengajaran seperti ini tidak begitu berkesan mungkin

kerana kaedah yang kurang bersesuaian.

Strategi berpusatkan pelajar dapat menggalakkan pelajar bertanggungjawab dan

melibatkan diri bagi membantu mereka memahami bagaimana untuk belajar. Kaedah ini

boleh dilakukan dengan mewujudkan iklim bilik darjah yang dapat memperkembangkan

kreativiti pelajar supaya pelajar dapat menyertai aktiviti pengajaran dan pembelajaran

secara aktif. Komunikasi berbentuk dua hala antara guru dan pelajar dalam aktiviti soal

jawab amat sesuai digunakan apabila maklumat tidak disampaikan secara berkesan

berbanding dengan strategi berpusatkan guru dan matlamatnya adalah untuk

memperkembangkan kemahiran pemikiran kritis serta kreatif.

Dalam melaksanakan pembelajaran berpusatkan pelajar , pelajar-pelajar akan diberi

tugasan tertentu sama ada secara individu atau kumpulan dan mengikut tahap kebolehan

pelajar. Pelajar kemudiannya akan mendapatkan maklumat daripada pelbagai sumber

untuk menyiapkannya. Semasa proses menyiapkan tugasan, pelajar-pelajar digalakkan

5

sentiasa berhubung dengan guru. Dalam perkembangan berkaitan, guru berperanan sebagai

fasilitator dan satu perkara yang perlu diberi perhatian ialah guru mesti memantau proses

yang dilakukan oleh pelajar sepanjang masa dan secara berterusan. Dengan lain perkataan,

guru hendaklah memastikan diri mereka mudah diakses oleh para pelajar pada setiap masa

dan untuk tujuan tersebut,

Langkah yang terakhir dalam pembelajaran berpusatkan pelajar ialah

pembentangan hasil tugasan Semasa pembentangan, rakan-rakan sebaya digalakkan

memberi pendapat, pandangan atau mengemukakan soalan. Ini akan menggalakkan

pemikiran secara kreatif dan kritis di kalangan para pelajar.

Sehubungan dengan itu, pelajar haruslah dilatih dengan kemahiran berfikir pada

peringkat yang lebih tinggi. Pelajar harus dilatih dengan kemahiran berfikir secara kritikal,

menganalisa maklumat serta mengsistesiskan maklumat bagi menyelesaikan masalah

dalam pelbagai konteks. Oleh itu, kajian harus dijalankan untuk melihat sejauh manakah

keberkesanan pembelajaran berpusatkan pelajar di dalam pengajaran Pendidikan Islam.

6

4.0 Pembelajaran berpusatkan pelajar

Keefe, 1979 dalam Suhaida Abdul Kadir, 2006. Strategi pembelajaran merujuk

kepada ciri istimewa kepunyaan seseorang pelajar untuk memperlihat, berinteraksi, dan

bergerak balas dalam suatu suasana pembelajaran). seseorang pelajar dikatakan

bertanggungjawab terhadap pembelajarannya sendiri, tetapi guru juga memainkan peranan

yang penting sebagai penggalak dan pemudahcara melalui pelbagai strategi pengajaran

yang digunakan (Giam Kah How, 2000). Definisi khas bagi Pembelajaran berpusatkan

pelajar ialah Tumpuan kepada perkembangan pembelajaran pelajar sebagai individu,

memberi pilihan kepada pelajar jenis pengetahuan dan apa yang ingin dipelajari, serta

mewujudkan kolaborasi iaitu membina pengetahuan dan persekitaran positif yang

melibatkan penilaian berterusan dengan sikap guru yang mendengar pandangan pelajar dan

melibatkan pelajar untuk merancang sesuatu proses pengajaran dan pembelajaran.

Definisi Pembelajaran berpusatkan pelajar juga boleh dijelaskan dengan erti kata

lain, pelajar bertanggungjawab atas pembelajarannya dengan terlibat dalam komunikasi

dua hala antara guru dan pelajar. Selain itu, guru melibatkan pelajar secara terus dalam

menemui pengetahuan iaitu dengan bertindak hanya sebagai fisilitator manakala pelajar

yang mencari dan menentukan sumber dan bahan pengajaran mereka sendiri, guru hanya

memantau contohnya dengan mencadangkan bahan- bahan penagajaran dan pembelajaran

yang mencabar pengetahuan sedia ada pelajar dan seterusnya menberikan pemahaman

konsep baru yang mendalam kerana pembelajaran yang melibatkan interaksi sosial;

menggunakan sekolah, pekerjaan, rumah dan komuniti sebagai sumber dan menggunakan

aktiviti luar untuk meningkatkan pemnbelajaran.

Selain itu, Pembelajaran berpusatkan pelajar mewujudkan pengalaman

pembelajaran yang dapat menarik minat pelajar serta menggalakkan penglibatan mereka

dalam proses pengajaran dan pembelajaran. Ini turut memberikan peluang kepada pelajar

untuk belajar secara individu, kumpulan dan kelas serta melibatkan mereka dalam

membentuk proses pembelajaran melalui rundingan berasaskan kekuatan dan kelemahan

mereka sendiri. Namun begitu guru perlu mewujudkan prosedur pemantauan agar pelajar

bertanggungjawab ke atas apa yang dipelajari oleh mereka

7

Menurut Syidam Abdullah, 2008 terdapat beberapa prinsip pembelajaran

berpusatkan pelajar iaitu :

i. Daya berfikir, minat dan perbezaan individu pelajar merupakan pertimbangan

utama dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

ii. Aktiviti-aktiviti pengajaran dan pembelajaran dirancang untuk melibatkan pelajar

secara aktif, dimana guru hanya sebagai fasilitator.

iii. Pembelajaran terarah kendiri dan akses kendiri diberi keutamaan.

iv. Penekanan diberikan terhadap penilaian kendiri.

Menurut Freiberg, 1996 dalam Giam Kah How, 2000 terdapat strategi yang

berpusatkan pelajar seperti main peranan, simulasi dan pengajaran reflektif. Di sini,

disenaraikan antara strategi pembelajaran berpusatkan pelajar antaranya adalah:

i. Kaedah Koperatif

Pendekatan koperatif ialah pembelajaran yang melibatkan pelajar bekerjasama

untuk belajar dan bertanggungjawab ke atas setiap ahli kumpulannya (Suhaida

Abdul Kadir, 2002) .Ciri-ciri penting kaedah koperatif ialah sekumpulan pelajar

boleh dikuasai oleh seorang ahli sahaja iaitu ketua kumpulan. Walaupun

penyelesaian terhadap sesuatu masalah merupakan pandangan seorang sahaja,

semua ahli dalam kumpulan akan bekerjasama untuk menyelesaikan masalah

tersebut, juga dalam pembelajaran koperatif, mesti ada tanggungjawab berkongsi

dikalangan pelajar. Guru perlu prihatin untuk memberikan ganjaran dan

pengiktirafan diberi kepada kumpulan yang menunjukkan prestasi yang baik. Ini

juga memotivasikan mereka untuk mencapai sesuatu matlamat. Guru  hendakalah

memupuk sikap positif seperti bekerjasama,, bertolak ansur dan tidak

mementingkan diri agar objektif kumpulan tercapai serta guru juga hendaklah

melatih kemahiran sosial dan memupuk konsep kendiri untuk membantu ahli

kumpulan mencapai objektif dan mengekalkan hubungan positif.

ii. Pendekatan Kumpulan

Pelajaran secara kumpulan berlandaskan prinsip-prinsip psikologi kemasyarakatan

dan dinamik kumpulan.  Ciri-cirinya, aktiviti secara kumpulan harus mempunyai

8

satu tujuan. Guru perlulah memilih  prosedur pengajaran secara kumpulan yang

boleh membantu pelajar mencapai objektif spesifik,   tanggung jawab guru untuk

mengenal pasti tajuk yang sesuai untuk kerja kumpulan, penglibatan pelajar secara

aktif dalam kumpulan, kerja kumpulan yang berkesan akan wujud jika individu

diberi tanggungjawab,   Semangat berkerjasama dalam kumpulan harus dipupuk.

Selain itu, kelebihan pengajaran secara kumpulan ialah membolehkan pelajar,

mengenalpasti,      menganalisis dan menyelesaikan masalah secara koperatif  

iii. Teknik Perbincangan

Perbincangan merupakan satu aktiviti berkumpulan dimana pelajar berinteraksi

sesama mereka dan membincangkan sesuatu isu atau masalah. Ciri-ciri Pentingnya,

pelajar berpeluang mengemukakan isu-isu, pendapat dan idea-idea mengenai

sesuatu topik dan guru bersama pelajar akan membuat rumusan pada akhir sesi

perbincangan, pelajar akan memberi reaksi atau tindakbalas tentang topik atau

masalah dan perbincangan dilaksanakan dibawah kawalan guru, perbincangan

dapat dilaksanakan dalam semua mata pelajaran dan sebarang situasi bilik darjah

dan tujuan utama perbincangan ialah untuk menggalakan pelajar mengembangkan

kemahiran diri dalam mengemukakan hujah, pendapat, menyoal serta

menyelesaikan masalah (Azela Abdullah, 2009).

iv. Penyelesaian Masalah

Penyelesaian masalah merupakan proses mental yang memerlukan seseorang itu

berfikir secara kreatif dan kritis dalam mencari idea-idea alternatif and langkah-

langkah tertentu untuk mengatasi kekurangan dan seterusnya menyelesaikan

masalah yang dihadapi. Ia juga adalah satu cara menggunakan daya pemikiran bagi

mengendalikan satu-satu situasi yang sukar, mengatasi halangan, menghasilkan

sesuatu yang diingini, dan menyelesaikan sesuatu yang rumit. Aspek penting yang

perlu diketahui ialah Tujuan penyelesaian masalah ialah ia membolehkan pelajar

berfikir secara rasional, logik dan objektif apabila menghadapi masalah,

mempertingkatkan daya berfikir pelajar secara kreatif dan kritis dan kelebihannya

adalah mewujudkan proses pembelajaran yang berpusatkan pelajar dan

mengakibatkan penglibatan aktif pelajar dalam pelajaran.

9

v. Kaedah Simulasi

Simulasi merupakan satu gambaran abstrak sesuatu situasi sebenar yang

memerlukan pelajar berinteraksi sesama sendiri berdasarkan peranan masing-

masing untuk menyelesaikan sesuatu masalah atau isu. Ciri-ciri Pentingnya, ia

merupakan satu pembelajaran melalui pengalaman. peserta belajar daripada

kesilapan dan berpeluang untuk meningkatkan diri dalam situasi yang berikutnya,

dalam simulasi, peranan peserta agak luas, kerana peserta bukan sahaja dikehendaki

memegang peranan sebagaimana yang ditentukan tetapi mereka perlu berbincang

dan memberi sumbangan kepada perserta-perserta bagi membuat keputusan,

peserta dikehendaki berinteraksi secara dinamis dalam sistem yang berkaitan,

membuat keputusan dan menyelesaikan masalah yang dihadapi, tujuan simulasi

ialah ia membolehkan pelajar menggunakan bahasa dengan lebih berfungsi dan

memberi pelajar peluang berinteraksi dan berkomunikasi dengan berkesan,

kebaikan teknik ini ialah ia membolehkan pelajar berbincang dan berfikir secara

kreatif, analisis dan kritis.

vi. Kaedah Strategi Main Sambil Belajar

Strategi main sambil belajar adalah aktivikti yang dijalankan secara spontan yang

membawa kepada pembelajaran. Antara jenis-jenis permainan dalam pengajaran-

pembelajaran ialah manipulatif, fizikal dan permainan bahasa, permainan

manipulatif termaksuk teka-teki, jadual bernombor, domino, catur dan

congak,  permainan fizikal dalam pendidikan jasmani di mana daya fizikal

digunakan dalam pergerakan, kordinasi, kecekapan, dan kemahiran fizikal,

permainan bahasa dimana aktiviti pengajaran-pembelajaran bahasa  mengandungi

unsur bermain dengan menggunakan bahan-bahan dan daya kreativiti pelajar untuk

mewujudkan suasana belajar yang menyeronokkan dan bermakna,  kebaikan teknik

ini ialah merangsangkan motivasi belajar kesan daripada keseronokkan bermain 

dan ia juga mengembangkan daya imaginasi untuk membantu kanak-kanak

menyelesaikan masalah.

vii. Kaedah Projek

Projek adalah satu kaedah yang mana pelajar menjalankan sesuatu eksperimen atau

aktiviti didalam situasi yang sebenar dan menghasilkan sesuatu (Ee. A.M. 1997). Ia

merupakan sesuatu aktiviti dijalankan oleh pelajar didalam atau diluar bilik darjah

10

dan mereka belajar melalui proses menghasilkan sesuatu. Ciri-ciri Pentingnya,

tujuan kaedah projek ialah memperkembangkan daya kreatif pelajar dan meluaskan

pengalaman pelajar semasa menjalankan projek,  ia juga membantu pelajar

bekerjasama dan menanamkan sikap positif dalam menghasilkan sesuatu projek,

memperkembangkan pembelajaran melalui pengalaman melaksanakan aktiviti, 

projek yang hendak dibuat hendaklah bermakna dan membawa manfaat kepada

pelajar, bahan-bahan yang diperlukan untuk projek hendaklah mudah diperolehi,  

projek yang sesuai dengan objektif pelajaran,   kelebihan kaedah projek ialah

pelajar memperoleh kejayaan dan perasaan dan kepuasan jika dapat meyelesaikan

projek serta pengetahuan yang di perolehi kekal dan berkesan.

viii. Kaedah Lawatan

Lawatan ialah satu aktiviti sokongan yang membolehkan pelajar memerhati apa

yang mereka telah belajar dalam situasi sebenar. Pelajar dapat mengumpul

maklumat secara langsung dan guru boleh mengajar sesuatu yang tidak boleh

dibawa masuk ke dalam bilik darjah, tujuan lawatan ialah meningkatkan

pemahaman sesuatu konsep kerana pengalaman secara langsungmenggalakkan

penggunaan pelbagai deria dan ini membawa kesan kepada pembelajaran,

memberi peluang kepada pelajar untuk memerhati perkaitan antara bahan maujud

dan proses-proses yang berlaku, kaedah ini juga menggalakkan pelajar untuk

mengaitkan pengalaman diluar bilik darjah dengan pembelajaran kandungan 

disekolah.

Kesimpulan

Pengajaran dan pembelajaran merupakan suatu medan, tempat melahirkan insan-insan

berkualiti mulia, sebagaimana yang diharapkan di dalam falsafah pendidikan Negara.

Selaras dengan itu, isu kaedah pengajaran merupakan isu yang tidak lapuk, ia sentiasa

dikaji dari semasa ke semasa bagi memastikan kualiti pendidikan Negara berada ditahap

yang diharapkan.

11

Definisi Didik Hibur

Didik Hibur bemaksud mendidik sambil menghibur. Kamus Dewan (2000) mentakrifkan

didik sebagai pelihara, jaga dengan hati-hati dan ajar, manakala hibur bermaksud

menyenangkan atau menggirangkan hati.Rumusannya didik hibur merupakan satu

pendekatan dalam proses pengajaran dan pembelajaran yang bersifat santai dan berhibur

seperti permainan, nyanyian, bercerita, lakonan dan puisi secara sistematik dan terancang.

Didik hibur adalah pendekatan pengajaran dan pembelajaran yang menyeronokkan murid-

murid. Walaupun murid seronok tetapi objektif pengajaran dan pembelajaran masih dapat

dicapai seperti yang ditetapkan. Oleh itu, guru perlu merancang pengajaran dan

pembelajaran agar isi kandungan mata pelajaran dapat disampaikan dengan berkesan.

Latar Belakang Didik Hibur

Cadangan pelaksanaan penyerapan pendekatan didik hibur dalam pengajaran bermula

apabila keputusan kabinet pada 8 Julai 2009 yang memutuskan bahawa PPSMI

dimansuhkan dengan mata pelajaran Sains dan Matematik akan kembali diajar dalam

Bahasa Malaysia di sekolah kebangsaan, manakala bahasa ibunda di Sekolah Jenis

Kebangsaan (SJK) Cina dan Tamil menjelang tahun 2012.Kerajaan berhasrat

memperkenalkan pendekatan didik hibur di sekolah rendah untuk merealisasikan hasrat

transformasi pengajaran dan pembelajaran dalam bilik darjah. Adalah diharapkan

pendekatan didik hibur dalam bilik darjah akan menjadikan proses pengajaran dan

pembelajaran lebih interaktif serta berpusatkan murid. Justeru pengajaran guru akan lebih

mudah dihayati dan difahami oleh murid.

Ciri-Ciri Didik Hibur

Antara ciri-ciri didik hibur dalam pengajaran adalah seperti berikut:

(i) Sesi pembelajaran yang menyeronokkan kerana terkandung unsur kelakar, kecindan,

ada unsur estetik, permainan muzik, lakonan dan sebagainya.

(ii) Mengurangkan tahap kebimbangan dan ketakutan murid kepada guru. Seperti yang

dijelaskan sebelum ini didik hibur berkonsepkan santai dan berhibur.

12

(iii) Murid-murid sentiasa berada dalam keadaan pembelajaran yang positif, gembira dan

tertunggu-tunggu untuk melalui sesi pembelajaran pada hari berikutnya.

(iv) Sesi pembelajaran yang penuh dengan pelbagai aktiviti yang menarik dan pelbagai.

Menerusi aktiviti nyanyian dan lakonan umpamanya, murid-murid boleh main peranan

dengan menyertai aktiviti tersebut sambil berhibur. Yang penting, arahan guru perlu jelas

dan ringkas di samping penggunaan ICT dan BBM untuk menarik penglibatan murid

terhadap pengajaran dan pembelajaran.

(v) Objektif aktiviti cenderung kepada pelbagai cara penyelesaian masalah dan

kepelbagaian cara persembahan yang tiada unsur kalah atau menang, tiada ganjaran atau

dendaan serta latihan dan penggunaannya menjurus kepada aktiviti p&p.

(vi) Salah atau tidak bukan matlamat aktiviti didik hibur, tetapi yang penting berjaya

melibatkan seramai mungkin murid dan aktivitinya bersahaja dan santai.

(vii) Aktiviti yang dipilih lebih menjurus kepada aktiviti berkumpulan atau berpasangan

supaya wujud semangat kerja berpasukan, kerjasama dan toleransi.

(viii) Murid bebas bersuara, mengeluarkan pendapat dan idea secara logik dalam keadaan

terkawal untuk memberikan satu persembahan yang menarik.

(ix) Murid bebas untuk bergerak, berlakon, menyanyi dan sebagainya dalam keadaan

terkawal.

(x) Aktiviti didik hibur banyak menggunakan komunikasi melalui bahasa tubuh.

Faktor Yang Mempengaruhi Pelaksanaan Didik Hibur : Guru

Kejayaan sesuatu sesi pengajaran dan pembelajaran itu adalah terletak kepada

kebijaksanaan guru sebagai pengurus dan perancang pengajaran dan pembelajaran yang

berkesan. Sebagai guru, beberapa perkara berikut perlu dipatuhi, iaitu:

( i ) Perwatakan guru yang menarik, kecindan, tidak menakut atau menggerunkan murid

( ii ) Bahasa yang digunakan sesuai dengan tahap murid.

(iii) Guru tidak menjatuhkan air muka atau memalukan murid di khalayak.

13

(iv) Guru seorang pengurus atau penganjur aktiviti yang baik.

(v) Sepatutnya guru boleh melakonkan pelbagai watak dalam pelbagai aktiviti.

(vi) Guru boleh membuat pelbagai suara.

(vii) Boleh memberi arahan dengan tepat dan menarik.

(viii) Seorang yang prihatin dan peka serta tajam daya pemerhatian.

(ix) Guru berkebolehan menukar atau melakukan penyesuaian mendadak

(x) Guru atau fasilitator seorang yang fleksibel

Aktiviti Didik Hibur

Kejayaan didik hibur secara kerkesan bergantung kepada aktiviti yang dirancang. Walau

bagaimanapun terdapat beberapa ciri yang perlu diambil kira oleh guru semasa merancang

aktiviti didik hibur dalam bilik darjah, iaitu:

( i ) Aktiviti perlu disesuaikan dengan tahap murid yang hendak diajar.

( ii ) Jalankan aktiviti yang murid-murid sedia ketahui berdasarkan silang budaya yang

sama.

( iii ) Penyerapan didik hibur memerlukan tempoh pelaksanaan dan peruntukan masa

pembelajaran yang sesuai atau waktu yang fleksibel.

( iv ) Aktiviti didik hibur boleh dilaksana, dijalan dan diselesaikan bersama murid-murid

tanpa ada banyak masalah atau halangan.

( v ) Aktiviti yang dipilih tidak menjurus ke arah permusuhan atau konflik antara murid.

( vi ) Sediakan peraturan yang jelas, senang, mudah difahami atau diikuti oleh murid.

( vii ) Aktiviti didik hibur yang dirancang juga perlu memberikan kepuasan kepada mereka

yang menyertainya, serta boleh disertai seramai mungkin murid.

14

Pada dasarnya amalan penyerapan didik hibur bukanlah perkara yang baru dalam siri

pendidikan negara. Untuk tujuan penegasan istilah didik hibur digunakan secara jelas

sebagai komitmen yang bersungguh-sungguh kerajaan untuk mengaplikasikan pendekatan

ini yang diadaptasikan menerusi pendekatan ‘Fun Learning’ yang digunakan secara meluas

dalam pengajaran dan pembelajaran

STRATEGI PENGAJARAN PEMBELAJARAN

a) Pemusatan Murid

Pengajaran dan pembelajaran berasaskan satu proses interaksi yang berterusan di antara

murid dan guru. Proses interaksi ini boleh berpusatkan pelajar atau berpusatkan

guru.Pembelajaran berpusatkan guru, guru bertanggungjawab sepenuhnya menentukan

objektif pembelajaran, merangka tugasan pembelajaran dan memilih sumber pembelajaran

bagi muridnya. Sebaliknya, dalam pembelajaran berpusatkan murid, pelajar adalah

‘autonomous’ dan mereka bertanggungjawab sepenuhnya menentukan hala tuju proses

pembelajaran.Proses dan arah pembelajaran daripada pembelajaran berpusat guru kepada

berpusat murid mengambil masa. Proses tersebut akan meningkat mengikut umur dan

kematangan pelajar. Ilustrasi di bawah menunjukkan satu kontinum pergerakan

pembelajaran berpusatkan guru kepada pembelajaran berpusatkan murid.

Strategi pembelajaran berpusatkan murid dapat:

a. Mewujudkan pengalaman pembelajaran yang dapat menarik minat pelajar serta

menggalakkan penglibatan mereka dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

b.Memberi peluang kepada pelajar belajar secara individu, kumpulan dan kelas.

c.Melibatkan pelajar dalam membentuk proses pembelajaran melalui rundingan

berasaskan kekuatan dan kelemahan pelajar.

d. Memberi pelajar kebebasan membuat pilihan tentang bahan sumber dan aktiviti

pembelajaran.

e. Mewujudkan prosedur pemantauan agar pelajar bertanggungjawab ke atas apa yang

mereka pelajari.

f. Menentukan kriteria penilaian secara kolaboratif antara guru dan pelajar.

15

Merancang penilaian berterusan secara kolaboratif

BAHAGIAN B

RANCANGAN PENGAJARAN HARIAN PENDIDIKAN SIVIK DAN

KEWARGANEGARAAN

Matapelajaran : Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan

Kelas : 6 Bestari

Bil. Murid : 40 orang

Masa : 9.00 pagi – 10.00 pagi

Tarikh : 25 April 2008

Tema : Hidup Bersama di Sekolah Dan Masyarakat

Topik Pemeliharaan Kebersihan dan Keceriaan Persekitaran

Subtopik b) Alam Sekitar Terjaga, Kehidupan Bahagia

Hasil Pembelajaran : Pada akhir aktiviti ini, murid-murid dapat

1. Menyenaraikan kesan-kesan jika masyarakat tidak memelihara kebersihan dan

keceriaan persekitaran

2. Menjaga alam sekitar dengan bertanggungjawab

3. Menghargai alam sekitar

Isi Kandungan: 1.Menerangkan kepentingan menjaga alam sekitar

2.Menyenaraikan kesan-kesan jika masyarakat tidak memelihara kebersihan dan keceriaan

persekitaran

Penerapan Nilai : 1. Bekerjasama

2. Bertanggungjawab

3. Menghargai

Penyerapan Ilmu : 1. Kemahiran mendengar

2. Kemahiran membaca

3. Kemahiran bertutur

Unsur Patriotisme:-

16

1. Menyedari perlunya memelihara kebersihan dan keceriaan persekitaran

2.Bersama bertanggungjawab dalam menjaga alam persekitaran

Pengetahuan Sedia Ada : 1.Murid-murid pernah melihat melalui televisyen

atau membaca surat khabar tentang bahaya demam denggi yang disebabkan oleh nyamuk

aedes.

Bahan Bantu Belajar

Bil Sumber Kuantiti

01.

02.

03.

04.

05.

06

07

Lap top & LCD

Kertas Sebak

Pen marker      

Gambar Slaid power point

Plastisin

Kad arahan bewarna

Sampul surat

Satu

4 helai

4batang

                  1 kotak

                  4 keping

                  4 keping

Kemahiran Generik : 1.Inkuiri penemuan

2.Kemahiran belajar

3.Kecerdasan pelbagai: verbal linguistik

4.Kajian masa depan

Pembelajaran Koperatif : Round table

Pendekatan Konstruktivisme

17

Prosedur Pelaksanaan P&P Elemen pengurusan pembelajaran bestari / kemahiran generik

Catatan

18

Set Induksi ( 5 minit )1. Murid diminta melihat pertunjukkan slaid bergambar yang menunjukkan gambar-gambar  keadaan alam sekitar yang bersih dan alam sekitar yang kotor sambil membuat pemerhatian secara terperinci tentang gambar-gambar tersebut.

2. Guru meminta murid membuat perbandingan tentang gambar tersebut.

3. Guru mengaitkan jawapan murid dengan tajuk pelajaran pada hari ini.

KB:Menghubung kait, membandingbeza. mengklasifikasikan

Kecerdasan pelbagai:Ruang / visual interpersonalVerbal linguistik Interpersonal

KBF:menjana idea kemahiranbelajar

Nilai murni:Menghargai alam sekitar

BBB:LCD & Laptop

Langkah 1 ( 15 minit )Guru memainkan tayangan video tentang penjagaan alam sekitar kepada murid-murid dan meminta murid menghayati tayangan video itu.

Guru bersoal jawab dengan murid tentang tayangan video;

a)   watak apa yang terdapat dalam video tersebut? (jawapan: abang, adik, ibu, ulat besar)

b)      Apa yang dibuat oleh watak dalam video itu? (jawapan: membuang sampah, tanam pokok, tidak memberi kerjasama)

c)      Sikap yang terdapat dalam video tersebut? (jawapan: tidak mahu bekerjasama, tidak menjaga kebersihan, tidak mendengar nasihat)3. Guru merumuskan  jawapan murid berdasarkan tayangan video kepada murid.

KP :Visual ruang linguistikInterpersonalVerbal linguistik

KB:Memerhati,berfikir, menghubungkait, memperolehi maklumat, menyampaikan maklumat

Nilai:Menghargai

BBB:LCD & laptop, bahan catatan

Langkah 2 ( 15 minit )Guru mengedarkan kad arahan berwarna kepada setiap murid , iaitu kad warna merah, kuning, hijau dan oren untuk membentuk 4 kumpulan mengikut warna kad yang diperolehi.

         Kumpulan merah  : Jenis-jenis pencemaran     Kumpulan kuning : Kesan pencemaran

KBF:Meneroka idea, merancang dan mengurus aktiviti pemikiran.

Nilai:kerjasama

BBB:Kad arahan bewarna

19

     Kumpulan hijau    : Kepentingan menjaga                                    Alam sekitar     Kumpulan Oren    : Cara menjaga alam                                     sekitar

2. Guru menyediakan 4 keping kertas sebak dan 4 pen marker yang berlainan warna kepada setiap kumpulan.

3. Setiap kumpulan diminta menyenaraikan hasil yang telah dibuat bersama tersebut di atas kertas sebak dalam bentuk peta minda.

Pembelajaran koperatif dan kolaboratif

Kertas sebakpen marker

Langkah 3 ( 20 minit )1. Wakil setiap kumpulan diminta membentangkan hasil tugasan yang telah dihasilkan di hadapan kelas

2. Guru akan membantu murid menjelaskan lagi pembentangan yang diberikan.

Pembelajaran koperatif dan kolaboratif

KP:verbal linguistik

Nilai:kerjasama

20

Penutup ( 5 minit )1. Guru membuat rumusan tentang hasil pembelajaran dengan memberi dorongan kepada murid supaya sentiasa peka dan mengambil berat terhadap aspek kebersihan dalam kehidupan.

2. Guru meminta murid membuat rumusan tentang kepentingan menjaga kebersihan dan keceriaan kawasan persekitaran.

Tugasan lanjutan:

Guru meminta murid menyediakan  karangan aktiviti kebersihan dan keceriaan yang pernah disertai oleh mereka di tempat yang berikut:

a)      Rumahb)      Sekolahc)      Tempat ibadat

KBKK:Membuat kesimpulan

21

RUJUKAN

AhMeng,Ee.1994.Psikologi dalam bilikdarjah. KualaLumpur:FajarBakti.

Alessi S.M. & Trollip R. S .199 1. Computer Based Instruction. Methods and development.

(2nd.Ed.).New Jersey:Prentice Hall.

Hizral Tazzif Hisham & M.Azlan Jaafar. 1997. Pembangunan Perisian Bakal Kuasai Alaf

Depan. Komputer, Berita Harian , Ogos.

Yong Soe Han .1993. Literasi Komputer. Kuala Lumpur. Penerbit Fajar Bakti Sdn.

Bhd.

Zoraini Wati Abas . 1992. Komputer Dalam Pendidikan. Kuala Lumpur .Penerbit

Fajar Bakti Sdn. Bhd

22