treaty ri as

7/25/2019 Treaty RI As

1/32

PERSETUJUAN

ANTARA

PEMERINTAH REPUBLIK INDONESIA

DAN

PEMERINTAH REPUBLIK AMERIKA

UNTUK PENGHINDARAN PAJAK BERGANDA DAN PENCEGAHAN PENGELAKAN

PAJAK YANG BERKENAAN DENGAN PAJAK ATAS PENGHASILAN

Pemerintah Repu!i" In#$ne%ia #an Pemerintah Ameri"a Seri"at& erha%rat untu" men'a#a"an %uatu

per(an(ian untu" pen'hin#aran pa(a" er'an#a #an pen)e'ahan pen'e!a"an pa(a" *an' er"enaan #en'an

pa(a" ata% pen'ha%i!an& te!ah men*etu(ui %ea'ai eri"ut+

Pa%a! ,

ORANG DAN BADAN YANG DICAKUP DALAM PERJANJIAN

Per(an(ian ini er!a"u terha#ap $ran' #an a#an *an' men(a#i pen#u#u" %a!ah %atu atau "e#ua Ne'ara Piha"

pa#a Per(an(ian-

Pa%a! .

PAJAK/PAJAK YANG DICAKUP DALAM PERJANJIAN

0,1 Per(an(ian ini #iterap"an terha#ap pa(a"/pa(a" *an' er!a"u %e"aran' ini& *aitu +

0a1 Da!am ha! In#$ne%ia& pa(a" pen'ha%i!an *an' #i"ena"an er#a%ar"an Un#an'/Un#an' Pa(a"

Pen'ha%i!an Tahun ,234& Pa(a" Per%er$an Tahun ,2.5& #an Pa(a" ata% Bun'a& Di6i#en& #an

R$*a!ti Tahun ,278-

01 Da!am ha! Ameri"a Seri"at& pa(a" pen'ha%i!an *an' #i"ena"an er#a%ar"an Interna! Re6enue

C$#e 0un#an'/un#an' pa(a" Ameri"a Seri"at1 namun ti#a" terma%u" the a))umu!ate#

earnin'%

ta9 0%an"%i perpa(a"an ata% penumpu"an !aa1& the per%$na! h$!#in' )$mpan* ta9 0pa(a"


2/32

*an' #i"ena"an terha#ap peru%ahaan *an' !eih #ari 58: 0!ima pu!uh per%en1 ni!ai %ahamn*a

#imi!i"i $!eh !ima atau "uran' #ari !ima $ran' pria#i1& #an %$%ia! %e)urit* ta9e% 0pa(a" *an'

#i'una"an untu" memia*ai (aminan %$%ia!1-

0.1 Per(an(ian ini er!a"u pu!a terha#ap pa(a"/pa(a" *an' %erupa atau *an' pa#a #a%arn*a %ama *an'

#ier!a"u"an "emu#ian %ea'ai tamahan terha#ap& atau %ea'ai pen''anti #ari& pa(a"/pa(a" *an'

er!a"u %e"aran' ini-

Pa%a! ;

PENGERTIAN UMUM

0,1 Ke)ua!i (i"a #ari huun'an "a!imatn*a haru% #iarti"an !ain& untu" "epentin'an Per(an(ian ini +

0a1 I%ti!ah


3/32

Per(an(ian ini #apat #iterap"an %ea'aimana #ima"%u# #a!am Pa%a! . #an i%ti!ah ini%i"an namun #i'una"an #a!am Per(an(ian ini& "e)ua!i (i"a #ari

huun'an "a!imatn*a haru% #iarti"an !ain& mempun*ai arti *an' %e%uai #en'an perun#an'/un#an'an

Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian *an' a"an menetap"an pa(a"- Men*impan' #ari "etentuan ter%eut&

(i"a arti #ari %uatu i%ti!ah menurut perun#an'/un#an'an %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian

ere#a #en'an arti menurut perun#an'/un#an'an Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian& atau (i"a

arti #ari %uatu i%ti!ah ter%eut ti#a" #apat %e'era #itentu"an menurut perun#an'/un#an'an %a!ah %atu

Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian& ma"a pe(aat/pe(aat *an' er=enan' #ari "e#ua Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian ter%eut& untu" men)e'ah pen'enaan pa(a" er'an#a atau untu" tu(uan !ain #ari

Per(an(ian ini& #apat menetap"an arti umum #ari %uatu i%ti!ah ter%eut untu" "epentin'an Per(an(ian

ini-

Pa%a! 4

TEMPAT KEDUDUKAN

0,1 Da!am Per(an(ian ini& i%ti!ah i)iarie%1-

0.1 Ji"a er#a%ar"an "etentuan/"etentuan #a!am a*at 0,1 $ran' pria#i men(a#i pen#u#u" #i "e#ua


4/32

Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian& ma"a+

0a1 ia a"an #ian''ap %ea'ai pen#u#u" Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #i mana ia mempun*ai

tempat tin''a! tetap- Apai!a ia mempun*ai tempat tin''a! tetap #i "e#ua Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian atau %ama %e"a!i ti#a" mempun*ai tempat tin''a! tetap #i %a!ah %atu Ne'ara

ter%eut& ia a"an #ian''ap %ea'ai pen#u#u" Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #i mana ia

mempun*ai huun'an/huun'an pria#i #an e"$n$mi *an' !eih erat 0tempat *an' men(a#i

pu%at perhatiann*a1@

01 (i"a Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian *an' men(a#i pu%at perhatiann*a ti#a" #apat #itentu"an& ia

a"an #ian''ap %ea'ai pen#u#u" Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #i mana ia mempun*ai

tempat *an' ia%a ia 'una"an untu" er#iam@

0)1 (i"a ia mempun*ai tempat "eia%aan er#iam #i "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian atau

#ama %e"a!i ti#a" mempun*ain*a #i %a!ah %atu Ne'ara ter%eut& ia a"an #ian''ap %ea'ai

pen#u#u" Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #i mana ia men(a#i =ar'a ne'ara@ #an

0#1 (i"a ia men(a#i =ar'a ne'ara #ari "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian atau %ama %e"a!i ti#a"

men(a#i =ar'a ne'ara %a!ah %atu Ne'ara ter%eut& ma"a pe(aat/pe(aat *an' er=enan'

#ari Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian a"an men*e!e%ai"an ma%a!ahn*a er#a%ar"an per%etu(uan

er%ama-

0;1 Untu" "epentin'an a*at ini& tempat tin''a! tetap a#a!ah tempat #i mana $ran' pria#i menetap

er%ama "e!uar'an*a- Oran' pria#i *an' #ian''ap %ea'ai pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian #an u"an %ea'ai pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian er#a%ar"an "etentuan/

"etentuan a*at 0.1 han*a a"an #ian''ap %ea'ai pen#u#u" Ne'ara *an' #i%eut"an pertama untu"

"eper!uan Per(an(ian ini& terma%u" Pa%a! .3 0Ketentuan/Ketentuan Umum Perpa(a"an1-

041 Apai!a er#a%ar"an "etentuan/"etentuan a*at 0,1 %uatu peru%ahaan men(a#i pen#u#u" pa#a "e#ua

Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian& ma"a peru%ahaan ter%eut a"an #ian''ap %ea'ai pen#u#u" Ne'ara

#i mana peru%ahaan ter%eut #i"e!$!a atau #i#iri"an-

Pa%a! 5

BENTUK USAHA TETAP

0,1 Untu" "epentin'an Per(an(ian ini& i%ti!ah


5/32

mana %e!uruh atau %ea'ian u%aha pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #i(a!an"an-

0.1 I%ti!ah


6/32

"eper!uan pen#u#u"@

0e1 pen'uru%an %uatu tempat u%aha tetap %emata/mata untu" tu(uan peri"!anan& pen*e#iaan

in>$rma%i& ri%et i!miah& atau untu" "e'iatan/"e'iatan %erupa *an' er%i>at %ea'ai "e'iatan

per%iapan atau "e'iatan penun(an'& a'i "eper!uan pen#u#u"-

041 Oran'?a#an *an' ertin#a" #i %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a per(an(ian ata% nama pen#u#u" Ne'ara

Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian& %e!ain a'en *an' mempun*ai "e#u#u"an ea% #i mana a*at 051

er!a"u& a"an #ian''ap %ea'ai %uatu entu" u%aha tetap #i Ne'ara *an' #i%eut pertama (i"a $ran'?

a#an ter%eut+

0a1 #i Ne'ara *an' #i%eut"an pertama& mempun*ai #an ia%a men(a!an"an =e=enan' untu"

menutup "$ntra"/"$ntra" ata% nama pen#u#u" ter%eut& "e)ua!i "e'iatan ter%eut han*a

terata% pa#a ha! *an' #ima"%u# #a!am a*at 0;1 *an'& (i"a #i!a"u"an me!a!ui %uatu tempat

u%aha tetap& ti#a" a"an memuat tempat u%aha tetap ter%eut men(a#i %uatu entu" u%aha

tetap er#a%ar"an "etentuan/"etentuan #a!am a*at ter%eut@ atau

01 #i Ne'ara *an' #i%eut pertama& ti#a" memi!i"i =e=enan' %ema)am itu& namun ia%a

men'uru% %uatu per%e#iaan aran'/aran' atau aran' #a'an'an mi!i" pen#u#u" ter%eut #i

mana ia %e)ara teratur memenuhi pe%anan/pe%anan atau me!a"u"an pen'iriman ata% nama

pen#u#u" ter%eut #an "e'iatan/"e'iatan tamahan *an' #i!a"u"an #i Ne'ara ter%eut ata%

nama pen#u#u" ter%eut te!ah memeri"an "$ntriu%i terha#ap pen(ua!an aran'/aran' atau

aran' #a'an'an ta#i-

051 Pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ti#a" a"an #ian''ap mempun*ai %uatu entu"

u%aha #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian han*a %emata/mata "arena pen#u#u" ter%eut

men(a!an"an u%aha #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian me!a!ui ma"e!ar& "$mi%i$ner umum& atau

a'en !ainn*a *an' mempun*ai "e#u#u"an ea%& #i mana ma"e!ar atau a'en ter%eut ertin#a"

%e%uai #en'an "e!aiman #a!am u%ahan*a-

01 Bah=a %uatu peru%ahaan *an' merupa"an pen#u#u" %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian men'ua%ai

atau #i"ua%ai $!eh peru%ahaan *an' merupa"an pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian atau

men(a!an"an u%aha #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut 0ai" me!a!ui %uatu entu" u%aha tetap maupun

#en'an %uatu )ara !ain1& ti#a" #en'an %en#irin*a men'a"iat"an %a!ah %atu #ari peru%ahaan ter%eut

merupa"an entu" u%aha tetap #ari peru%ahaan !ainn*a-


7/32

071 Peru%ahaan a%uran%i *an' merupa"an pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian& %e!ain *an'

er"enaan #en'an rea%uran%i& a"an #ian''ap mempun*ai %uatu entu" u%aha tetap #i Ne'ara Piha"

!ainn*a pa#a Per(an(ian (i"a peru%ahaan ter%eut memun'ut premi atau menan''un' ri%i"$ #i =i!a*ah

Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut me!a!ui $ran'?a#an %e!ain *an' #i(e!a%"an #a!am a*at 051-

Pa%a!

PENGHASILAN DARI HARTA TIDAK BERGERAK

0,1 Pen'ha%i!an #ari harta ti#a" er'era"& terma%u" pen'ha%i!an *an' #iper$!eh #ari pertaman'an&

%umur/%umur min*a" atau 'a%& pen''a!ian& atau %umer #a*a a!am !ainn*a #an !aa *an' #iper$!eh

#ari pen(ua!an& pertu"aran& atau entu" !ain pen'a!ihan harta ti#a" er'era" ter%eut atau ha" *an'

menimu!"an pen'ha%i!an ta#i& #apat #i"ena"an pa(a" $!eh Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #i mana

harta ti#a" er'era"& pertaman'an& %umur/%umur min*a" atau 'a%& pen''a!ian& atau %umer #a*a

a!am !ainn*a ter!eta"- Untu" "epentin'an Per(an(ian ini& un'a ata% utan' *an' #i(amin $!eh harta

ti#a" er'era" atau $!eh ha" *an' menimu!"an pen'ha%i!an *an' erhuun'an #en'an "e'iatan

pertaman'an& pen''a!ian& atau %umer #a*a a!am !ainn*a ti#a" a"an #ian''ap %ea'ai pen'ha%i!an

#ari harta ti#a" er'era"-

0.1 Ketentuan/"etentuan #a!am a*at 0,1 er!a"u terha#ap pen'ha%i!an *an' #iper$!eh #ari ha"

peman>aatan 0u%u>ru)t1& pen''unaan %e)ara !an'%un'& pen*e=aan& atau entu" !ain pen''unaan

harta

ti#a" er'era"-

0;1 Ketentuan/"etentuan #a!am a*at 0,1 #an 0.1 er!a"u pu!a terha#ap pen'ha%i!an #ari harta ti#a"

er'era" %uatu peru%ahaan #an terha#ap pen'ha%i!an #ari harta ti#a" er'era" *an' #iper'una"an

untu" men(a!an"an pe"er(aan ea%-

Pa%a! 7

SUMBER PENGHASILAN

Untu" "epentin'an Per(an(ian ini+


8/32

0,1 Di6i#en *an' #ia*ar"an $!eh pen#u#u" %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #ian''ap %ea'ai

pen'ha%i!an *an' er%umer #i Ne'ara ter%eut-

0.1 Bun'a a"an #ian''ap %ea'ai pen'ha%i!an *an' er%umer #i %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian

han*a apai!a *an' mema*ar"an un'a ter%eut a#a!ah Ne'ara itu %en#iri& a'ian

"etatane'araann*a& pemerintah #aerahn*a& atau pen#u#u" Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ter%eut-

Namun #emi"ian& apai!a $ran'?a#an *an' mema*ar un'a ter%eut 0tanpa meman#an' apa"ah

$ran'?a#an ter%eut merupa"an pen#u#u" Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian atau ti#a"1 memi!i"i %uatu

entu" u%aha tetap #i %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #an un'a *an' #ia*ar"an men(a#i

ean entu" u%aha tetap ter%eut& ma"a un'a ter%eut a"an #ian''ap er%umer #i Ne'ara Piha"

pa#a Per(an(ian #i mana entu" u%aha tetap ter%eut era#a-

0;1 R$*a!ti& %ea'aimana #i(e!a%"an #a!am Pa%a! ,; 0R$*a!ti1 a*at 0;1& %ehuun'an #en'an pen''unaan&

atau ha" untu" men''una"an& aran' atau ha"/ha" %ea'aimana #i%eut"an #a!am a*at ta#i *an'

era#a #i %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian a"an #iper!a"u"an %ea'ai pen'ha%i!an *an' er%umer

#i Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ter%eut-

041 Pen'ha%i!an #ari harta ti#a" er'era"& terma%u" pen'ha%i!an #ari "e'iatan pertaman'an& %umur

min*a"& pen''a!ian& atau %umer #a*a a!am !ainn*a 0terma%u" "euntun'an *an' #iper$!eh #ari

pen(ua!an harta ti#a" er'era" atau ha" *an' menimu!"an pen'ha%i!an ter%eut1& a"an #iper!a"u"an

%ea'ai pen'ha%i!an *an' er%umer #i %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian han*a (i"a harta ti#a"

er'era" ter%eut ter!eta" #i Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ter%eut-

051 Pen'ha%i!an #ari pen*e=aan harta 'era" er=u(u#& %e!ain "apa! atau pe%a=at u#ara atau peti "ema%

*an' #i'una"an #a!am (a!ur interna%i$na!& a"an #ian''ap %ea'ai pen'ha%i!an *an' er%umer #i

%uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian han*a (i"a harta 'era" er=u(u# ter%eut ter!eta" #i Ne'ara Piha"

pa#a Per(an(ian ter%eut-

01 Pen'ha%i!an *an' #iterima $!eh $ran' pria#i "arena pe"er(aan atau pemerian (a%a/(a%a pria#i *an'

#i!a"u"ann*a& ai" itu %ea'ai pe'a=ai atau pe"er(a ea%& a"an #iper!a"u"an %ea'ai pen'ha%i!an

*an' er%umer #i %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian han*a %epan(an' (a%a/(a%a ter%eut #i!a"u"an

#i Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ter%eut- Pen'ha%i!an #ari (a%a/(a%a pria#i *an' #i!a"u"an #iata%


9/32

"apa! atau pe%a=at u#ara *an' #i$pera%i"an $!eh pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian

#a!am (a!ur interna%i$na! a"an #iper!a"u"an %ea'ai pen'ha%i!an *an' er%umer #i Ne'ara Piha"

pa#a Per(an(ian ter%eut (i"a (a%a/(a%a ter%eut #i!a"u"an $!eh an''$ta #ari a=a" "apa! atau a=a"

pe%a=at u#ara ter%eut- Untu" "epentin'an a*at ini& pen'ha%i!an #ari pe"er(aan atau (a%a/(a%a pria#i

men)a"up pen%iun %ea'aimana #i(e!a%"an #a!am Pa%a! ., 0Pen%iun S=a%ta #an Pema*aran

Ber"a!a1 a*at 041 *an' #ia*ar"an %ehuun'an #en'an pe"er(aan atau (a%a/(a%a ter%eut-

Men*impan' #ari "etentuan/"etentuan %ee!umn*a #ari a*at ini& ima!an %ea'aimana #i(e!a%"an

#a!am Pa%a! .. 0Pema*aran Jaminan S$%ia!1 a"an #iper!a"u"an #i %uatu Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian han*a (i"a ima!an ter%eut #ia*ar"an $!eh atau #ari #ana/#ana pu!i" #ari Ne'ara

ter%eut atau a'ian "etatane'araann*a atau pemerintah #aerahn*a-

071 Pen'ha%i!an #ari pen(ua!an& pertu"aran& atau entu" !ain pen'a!ihan harta %ea'aimana #i(e!a%"an

#a!am Pa%a! ,4 0Keuntun'an #ari Pen'a!ihan Harta1 a*at 0,1 0a1 atau 01 a"an #iper!a"u"an %ea'ai

pen'ha%i!an *an' er%umer #i In#$ne%ia atau Ameri"a Seri"at& ter'antun' pa#a ma%a!ahn*a-

031 Men*impan' #ari a*at 0,1 %ampai 01& !aa u%aha *an' #iterima $!eh pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara

Piha" pa#a Per(an(ian #ari entu" u%aha tetap *an' #imi!i"in*a #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian& terma%u" pen'ha%i!an *an' #iper$!eh #ari harta ti#a" er'era" #an %umer #a*a a!am

#an #i6i#en& un'a& r$*a!ti %ea'aimana #i(e!a%"an #a!am Pa%a! ,; 0R$*a!ti1 a*at 0;1& #an

"euntun'an #ari pen'a!ihan harta& a"an #ian''ap %ea'ai pen'ha%i!an *an' er%umer #i Ne'ara

Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian& namun han*a (i"a harta atau ha" *an' menimu!"an pen'ha%i!an&

#i6i#en& un'a& r$*a!ti& atau "euntun'an #ari pen'a!ihan harta ter%eut mempun*ai huun'an e>e"ti>

#en'an entu" u%aha tetap ter%eut-

021 Sumer #ari %uatu pen'ha%i!an *an' ti#a" #apat #itentu"an er#a%ar"an a*at 0,1 %ampai 031 a"an

#itentu"an $!eh ma%in'/ma%in' Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian %e%uai #en'an perun#an'/un#an'ann*a-

Men*impan' #ari "a!imat %ee!umn*a& (i"a %umer pen'ha%i!an menurut perun#an'/un#an'an %a!ah

%atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ere#a #ari %umer pen'ha%i!an menurut perun#an'/un#an'an

Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian atau (i"a %umer pen'ha%i!an ter%eut ti#a" #apat %e'era

#itentu"an menurut perun#an'/un#an'an %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian& ma"a pe(aat/

pe(aat *an' er=enan' #ari "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian& untu" men)e'ah pen'enaan pa(a"

er'an#a atau untu" tu(uan !ain #ari Per(an(ian ini& #apat menetap"an %umer *an' !aim #ari %uatu

pen'ha%i!an untu" "epentin'an Per(an(ian ini-


10/32

Pa%a! 3

LABA USAHA

0,1 Laa u%aha pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian a"an #i"e)ua!i"an #ari pen'enaan

pa(a" $!eh Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian "e)ua!i (i"a pen#u#u" ter%eut men(a!an"an u%aha

#i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian ter%eut me!a!ui %uatu entu" u%aha tetap- Ji"a pen#u#u"

ter%eut men(a!an"an u%ahan*a %ea'aimana #ima"%u# #i ata%& ma"a ata% !aa u%aha pen#u#u"

ter%eut #apat #i"ena"an pa(a" $!eh Ne'ara Piha" !ainn*a tetapi han*a ata% a'ian !aa u%aha *an'

era%a! #ari entu" u%aha tetap ter%eut atau ata% a'ian !aa u%aha *an' er%umer #i Ne'ara Piha"

!ainn*a #ari pen(ua!an aran'/aran' atau aran' #a'an'an *an' (eni%n*a %ama #en'an *an' #i(ua!

me!a!ui entu" u%aha tetap atau ata% a'ian !aa *an' era%a! #ari tran%a"%i/tran%a"%i u%aha !ainn*a

*an' %ama (eni%n*a #en'an *an' #i!a"u"an me!a!ui entu" u%aha tetap-

0.1 Ji"a pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian men(a!an"an u%aha #i Ne'ara Piha" !ainn*a

pa#a Per(an(ian me!a!ui %uatu entu" u%aha tetap& ma"a *an' a"an #iperhitun'"an %ea'ai !aa u%aha

entu" u%aha tetap ter%eut $!eh ma%in'/ma%in' Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ia!ah !aa u%aha *an'

a"an #iper$!ehn*a i!a entu" u%aha tetap ter%eut merupa"an %uatu peru%ahaan ter%en#iri *an'

me!a"u"an "e'iatan/"e'iatan *an' %ama atau %erupa #a!am "ea#aan *an' %ama atau %erupa #an

men'a#a"an huun'an *an' %epenuhn*a ea% #en'an pen#u#u" *an' memi!i"i entu" u%aha tetap

ter%eut-

0;1 Da!am menentu"an e%arn*a !aa u%aha %uatu entu" u%aha tetap& #apat #i"uran'"an ia*a/ia*a

*an' er"aitan #en'an !aa u%aha ter%eut& terma%u" ia*a/ia*a pimpinan #an a#mini%tra%i umum&

ai" *an' #i"e!uar"an #i Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #i mana entu" u%aha tetap ter%eut era#a

maupun *an' #i"e!uar"an #i tempat !ain- Namun #emi"ian& ti#a" #iper"enan"an untu" #i"uran'"an

ia*a/ia*a& (i"a a#a& *an' #ia*ar"an 0%e!ain pen''antian ia*a/ia*a *an' enar/enar ter(a#i1

$!eh entu" u%aha tetap "epa#a "ant$r pu%atn*a atau "ant$r/"ant$r !ain mi!i" "ant$r pu%atn*a& #a!am

entu" r$*a!ti& $n'"$%& atau pema*aran %erupa !ainn*a %ehuun'an #en'an pen''unaan paten atau

ha"/ha" !ain& atau #a!am entu" "$mi%i untu" (a%a/(a%a tertentu atau untu" mana(emen& atau #a!am

entu" un'a ata% uan' *an' #ipin(am"an "epa#a entu" u%aha tetap ter%eut- Sea!i"n*a& ti#a"

per!u #iperhitun'"an #a!am penentuan !aa entu" u%aha tetap& (um!ah *an' #ita'ih"an 0%e!ain


11/32

pen''antian ia*a/ia*a *an' enar/enar ter(a#i1 $!eh entu" u%aha tetap "epa#a "ant$r pu%atn*a

atau "ant$r/"ant$r !ain mi!i" "ant$r pu%atn*a& #a!am entu" r$*a!ti& $n'"$%& atau pema*aran %erupa

!ainn*a %ehuun'an #en'an pen''unaan paten atau ha"/ha" !ain& atau #a!am entu" "$mi%i untu"

(a%a/(a%a tertentu atau untu" mana(emen& atau #a!am entu" un'a ata% uan' *an' #ipin(am"an

"epa#a "ant$r pu%atn*a atau "ant$r/"ant$r !ain mi!i" "ant$r pu%atn*a-

041 Bentu" u%aha tetap mi!i" pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian *an' era#a #i Ne'ara

Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian ti#a" a"an #ian''ap memper$!eh !aa han*a "arena "e'iatan

peme!ian aran'/aran' atau aran' #a'an'an *an' #i!a"u"an $!eh entu" u%aha tetap ter%eut&

atau $!eh pen#u#u" *an' merupa"an entu" u%aha tetap& untu" "epentin'an pen#u#u" ter%eut-

051 Ji"a !aa u%aha men)a"up (eni%/(eni% pen'ha%i!an *an' #iatur ter%en#iri pa#a pa%a!/pa%a! !ain #ari

Per(an(ian ini& ma"a "etentuan/"etentuan #a!am pa%a!/pa%a! ter%eut& "e)ua!i apai!a pa#a pa%a!/pa%a!

ter%eut #itentu"an !ain& a"an men''anti"an "etentuan/"etentuan #a!am Pa%a! ini-

Pa%a! 2

PELAYARAN DAN PENERBANGAN

0,1 Men*impan' #ari Pa%a! 3 0Laa U%aha1& pen#u#u" %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian a"an

#i"e)ua!i"an $!eh Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian #ari pen'enaan pa(a" *an' er"enaan #en'an

pen'ha%i!an *an' #iper$!eh pen#u#u" ter%eut #ari pen'$pera%ian "apa! !aut atau pe%a=at u#ara

#a!am (a!ur !a!u !inta% interna%i$na!-

0.1 Untu" "epentin'an a*at 0,1& pen'ha%i!an #ari pen'$pera%ian "apa! !aut atau pe%a=at u#ara #a!am

(a!ur !a!u !inta% interna%i$na! men)a"up+

0a1 pen'ha%i!an #ari pen*e=aan "apa! !aut atau pe%a=at u#ara ata% #a%ar >u!! a%i% #a!am (a!ur

!a!u !inta% interna%i$na!@

01 pen'ha%i!an #ari pen*e=aan pe%a=at u#ara ata% #a%ar are$at a%i% (i"a pe%a=at u#ara

ter%eut #i$pera%i"an #a!am (a!ur !a!u !inta% interna%i$na!@

0)1 pen'ha%i!an #ari pen*e=aan "apa! !aut tanpa a=a" (i"a "apa! ter%eut #i$pera%i"an #a!am

(a!ur !a!u !inta% interna%i$na! #an pen*e=an*a u"an pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian atau entu" u%aha tetap #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut@ atau


12/32

0#1 pen'ha%i!an #ari pen''unaan atau pen*e!en''araan peti "ema% 0#an pera!atan *an' ter"ait

#en'an pen'an'"utan peti "ema%1 *an' #i'una"an #a!am (a!ur !a!u !inta% interna%i$na! (i"a

pen'ha%i!an ter%eut erhuun'an #en'an pen'ha%i!an *an' #i(e!a%"an #a!am a*at 0,1-

0;1 Men*impan' #ari Pa%a! ,4 0Keuntun'an #ari Pen'a!ihan Harta1& "euntun'an *an' #iper$!eh pen#u#u"

%uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #ari pen'a!ihan "apa! !aut atau pe%a=at u#ara *an' #i$pera%i"an

#a!am (a!ur !a!u !inta% interna%i$na! atau peti "ema% 0#an pera!atan *an' ter"ait #en'an pen'an'"utan

peti "ema%1 *an' #i'una"an #a!am (a!ur !a!u !inta% interna%i$na! han*a a"an #i"ena"an pa(a" #i

Ne'ara ter%eut-

Pa%a! ,8

ORANG?BADAN YANG MEMILIKI HUBUNGAN ISTIMEA

0,1 Apai!a antara pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #an $ran'?a#an !ainn*a ter#apat

huun'an i%time=a #an apai!a piha"/piha" *an' memi!i"i huun'an i%time=a ter%eut memuat

pen'aturan atau menerap"an "$n#i%i/"$n#i%i tertentu #i antara mere"a %en#iri *an' ere#a #en'an

pen'aturan atau "$n#i%i/"$n#i%i *an' #iuat $!eh piha"/piha" *an' mempun*ai "e#u#u"an ea%&

ma"a ata% pen'ha%i!an& pen'uran'an& pen'"re#itan& atau pen)a#an'an *an' #i#a%ar"an pa#a

pen'aturan atau "$n#i%i/"$n#i%i ter%eut& *an' te!ah #iperhitun'"an #a!am menentu"an pen'ha%i!an

0atau "eru'ian1 atau pa(a" *an' terutan' $!eh $ran'?a#an *an' memi!i"i huun'an i%time=a

ter%eut& #apat #ihitun' "ema!i untu" menentu"an pen'ha%i!an "ena pa(a" #an pa(a" *an' terutan'

$!eh $ran'?a#an *an' memi!i"i huun'an i%time=a ter%eut-

0.1 Oran'?a#an #ian''ap memi!i"i huun'an i%time=a #en'an $ran'?a#an !ainn*a (i"a %a!ah %atu

$ran'?a#an %e)ara !an'%un' maupun ti#a" !an'%un' turut erparti%ipa%i #a!am mana(emen&

pen'en#a!ian& atau perm$#a!an $ran'?a#an !ainn*a& atau (i"a ter#apat piha" "eti'a *an' turut

erparti%ipa%i %e)ara !an'%un' maupun ti#a" !an'%un' #a!am mana(emen& pen'en#a!ian& atau

perm$#a!an #ari "e#ua $ran'?a#an ter%eut- Untu" "epentin'an ini& i%ti!ah


13/32

te!ah #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut& #an !aa *an' #i)antum"an ta#i a#a!ah !aa

*an' meman' %eharu%n*a #iper$!eh pen#u#u" Ne'ara *an' #i%eut"an pertama %ean#ain*a "$n#i%i/

"$n#i%i *an' #iuat $!eh "e#ua pen#u#u" ter%eut %ama #en'an "$n#i%i/"$n#i%i *an' #iuat $!eh

piha"/piha" *an' mempun*ai "e#u#u"an ea%& ma"a Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut a"an memuat

pen*e%uaian %eper!un*a terha#ap (um!ah pa(a" *an' te!ah #i"ena"an terha#ap !aa ter%eut- Da!am

me!a"u"an pen*e%uaian ter%eut& "etentuan/"etentuan !ain #ari Per(an(ian ini tetap haru% #iperhati"an

#an i!a per!u pe(aat/pe(aat *an' er=enan' #ari "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #apat %a!in'

er"$n%u!ta%i-

Pa%a! ,,

DIFIDEN

0,1 Di6i#en *an' er%umer #i %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian *an' #iper$!eh pen#u#u" Ne'ara

Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian #apat #i"ena"an pa(a" $!eh "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian-

0.1 Namun #emi"ian& apai!a penerima #i6i#en a#a!ah pemi!i" %aham *an' meni"mati #i6i#en itu a#a!ah

pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian& ma"a pa(a" *an' #i"ena"an $!eh Ne'ara *an'

#i%eut"an pertama ter%eut ti#a" $!eh me!eihi ,5: 0!ima e!a% per%en1 #ari (um!ah rut$ #i6i#en

*an' enar/enar #i#i%triu%i"an-

0;1 A*at 0.1 ti#a" er!a"u apai!a penerima #i6i#en& *an' merupa"an pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha"

pa#a Per(an(ian& mempun*ai %uatu entu" u%aha tetap atau tempat tetap #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian #an %aham *an' men'ha%i!"an #i6i#en ter%eut mempun*ai huun'an e>e"ti> #en'an

entu" u%aha tetap atau tempat tetap ter%eut- Da!am ha! #emi"ian& "etentuan/"etentuan #a!am Pa%a!

3 0Laa U%aha1 atau Pa%a! ,5 0Pe"er(aan Bea%1 a"an er!a"u-

041 Apai!a %uatu peru%ahaan *an' merupa"an pen#u#u" %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian memi!i"i

%uatu entu" u%aha tetap #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut #apat men'ena"an pa(a" tamahan %e%uai

#en'an perun#an'/un#an'ann*a ata% !aa entu" u%aha tetap ter%eut 0%ete!ah #i"uran'i #en'an

pa(a" per%er$an #an pa(a"/pa(a" pen'ha%i!an !ainn*a *an' #i"ena"an $!eh Ne'ara Piha" !ainn*a

ter%eut1 #an ata% pema*aran un'a $!eh entu" u%aha tetap ter%eut& namun e%arn*a pa(a"

tamahan ter%eut ti#a" a"an me!eihi ,5: 0!ima e!a% per%en1-


14/32

051 Tari> pa(a" *an' #iatur #a!am a*at 041 #ari Pa%a! ini ti#a" a"an mempen'aruhi tari> pa(a" tamahan

*an' ter#apat #a!am "$ntra" a'i ha%i! #an "$ntra" "arta 0atau "$ntra"/"$ntra" %erupa !ainn*a1 *an'

er"enaan #en'an min*a" #an 'a% umi atau pr$#u" minera! !ainn*a *an' #iperun#in'"an $!eh

Pemerintah Repu!i" In#$ne%ia& per=a"i!ann*a& peru%ahaan min*a" ne'ara& atau !ema'a/!ema'a

!ain *an' a#a #i #a!amn*a #en'an $ran'?a#an *an' merupa"an pen#u#u" Ameri"a Seri"at-

Pa%a! ,.

BUNGA

0,1 Bun'a *an' er%umer #i %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian *an' #iper$!eh pen#u#u" Ne'ara

Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian #apat #i"ena"an pa(a" $!eh "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian-

0.1 Tari> pa(a" *an' #i"ena"an $!eh %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ata% un'a *an' er%umer

#i Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ter%eut #an #imi!i"i $!eh pemeri pin(aman *an' meni"mati un'a

*an' merupa"an pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian ti#a" a"an me!eihi ,5: 0!ima e!a%

per%en1 #ari (um!ah rut$ un'a ter%eut-

0;1 Men*impan' #ari a*at 0,1 #an 0.1& un'a *an' er%umer #i %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian

*an' #iper$!eh Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian atau perantara atau per=a"i!an #ari Ne'ara

Piha" !ainn*a ter%eut *an' u"an merupa"an %u(e" #ari pen'enaan pa(a" pen'ha%i!an #i Ne'ara

Piha" !ainn*a ter%eut a"an #i"e)ua!i"an #ari pa(a" #i Ne'ara *an' #i%eut"an pertama-

041 A*at 0.1 ti#a" er!a"u (i"a penerima un'a& *an' merupa"an pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian& mempun*ai %uatu entu" u%aha tetap atau tempat tetap #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian #an piutan' *an' men'ha%i!"an un'a ter%eut mempun*ai huun'an e>e"ti> #en'an

entu" u%aha tetap atau tempat tetap ter%eut- Da!am ha! #emi"ian& "etentuan/"etentuan #a!am

Pa%a! 3 0Laa U%aha1 atau Pa%a! ,5 0Pe"er(aan Bea%1 a"an er!a"u-

051 Ji"a (um!ah un'a *an' #ia*ar"an "epa#a $ran'?a#an *an' mempun*ai huun'an i%time=a

me!eihi (um!ah un'a %ean#ain*a #ia*ar"an "epa#a $ran'?a#an *an' ti#a" mempun*ai huun'an

i%time=a& "etentuan/"etentuan #a!am Pa%a! ini a"an er!a"u han*a ata% (um!ah un'a %ean#ain*a

ti#a" #ipen'aruhi $!eh huun'an i%time=a- Da!am ha! #emi"ian& (um!ah "e!eihan pema*aran


15/32

ter%eut #apat #i"ena"an pa(a" $!eh ma%in'/ma%in' Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian %e%uai #en'an

perun#an'/un#an'ann*a& terma%u" "etentuan/"etentuan #a!am Per(an(ian ini-

01 I%ti!ah i!m& pita

re"aman& atau a!at repr$#u"%i !ainn*a *an' #i'una"an untu" pen*iaran ra#i$ atau te!e6i%i1&

paten& #e%ain& m$#e!& ren)ana& >$rmu!a atau pr$%e% raha%ia& mere" #a'an'& atau in>$rma%i

men'enai pen'a!aman #i i#an' in#u%tri& pernia'aan& atau i!mu pen'etahuan- R$*a!ti (u'a

men)a"up "euntun'an *an' #iper$!eh #ari pen(ua!an& pertu"aran& atau entu" !ain

pen'a!ihan harta ti#a" er=u(u# atau ha"/ha" ter%eut %epan(an' (um!ah *an' #irea!i%a%i #ari

pen(ua!an& pertu"aran& atau entu" pen'a!ihan !ainn*a ter%eut er'antun' "epa#a

pr$#u"ti6ita%& pen''unaan& atau pen'a!ihan harta ti#a" er=u(u# atau ha"/ha" ter%eut-


16/32

01 I%ti!ah


17/32

0.1 Pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian a"an #i"e)ua!i"an #ari pen'enaan pa(a" $!eh

Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian ata% "euntun'an *an' #iper$!eh #ari pen(ua!an& pertu"aran&

atau entu" !ain pen'a!ihan )apita! a%%et% %e!ain harta/harta *an' #i(e!a%"an #a!am a*at 0,1 "e)ua!i +

0a1 Penerima "euntun'an #ari pen'a!ihan harta ter%eut memi!i"i %uatu entu" u%aha tetap atau

tempat tetap #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian #an harta *an' men'ha%i!"an

"euntun'an ter%eut mempun*ai huun'an e>e"ti> #en'an entu" u%aha tetap atau tempat

tetap ter%eut& *an' #a!am ha! ini "etentuan/"etentuan #a!am Pa%a! 3 0Laa U%aha1 atau

Pa%a! ,5 0Pe"er(aan Bea%1 a"an er!a"u@ atau

01 Penerima "euntun'an #ari pen'a!ihan harta ter%eut a#a!ah $ran' pria#i *an' era#a #i

Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian untu" %uatu ma%a atau ma%a/ma%a *an'

"e%e!uruhann*a er(um!ah ,.8 0%eratu% #ua pu!uh1 hari atau !eih %e!ama tahun pa(a"-

0;1 Men*impan' #ari a*at 0.1& "euntun'an *an' #iper$!eh pen#u#u" %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian

#ari pen'a!ihan harta/harta *an' #i(e!a%"an #a!am Pa%a! 5 0Bentu" U%aha Tetap1 a*at 0.1 0i1 #an

#i'una"an untu" e"%p!$ra%i atau e"%p!$ita%i %umer #a*a min*a" #an 'a% umi han*a a"an #i"ena"an

pa(a" #i Ne'ara ter%eut-

Pa%a! ,5

PEKERJAAN BEBAS

0,1 Pen'ha%i!an *an' #iper$!eh pen#u#u" %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian %ehuun'an #en'an (a%a/

(a%a pr$>e%i$na! atau pe"er(aan ea% !ainn*a han*a a"an #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara

ter%eut "e)ua!i #a!am "ea#aan/"ea#aan eri"ut& *aitu "eti"a pen'ha%i!an ter%eut #apat (u'a

#i"ena"an pa(a" #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian+

0a1 Ji"a pen#u#u" ter%eut mempun*ai %uatu tempat tetap #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian *an' ter%e#ia %e)ara teratur a'in*a untu" men(a!an"an "e'iatan/"e'iatann*a@

#a!am ha! #emi"ian& han*a ata% pen'ha%i!an *an' erhuun'an #en'an tempat tetap ter%eut

*an' #apat #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian ter%eut@ atau

01 Ji"a pen#u#u" ter%eut era#a #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian untu" %uatu ma%a

atau ma%a/ma%a *an' "e%e!uruhann*a er(um!ah ,.8 0%eratu% #ua pu!uh1 hari atau !eih

#a!am %uatu ma%a ,. 0#ua e!a%1 u!an *an' erurutan@ #a!am ha! ini& han*a ata%


18/32

pen'ha%i!an *an' #iper$!eh #ari "e'iatan/"e'iatan *an' #i!a"u"an #i Ne'ara Piha" !ainn*a

ter%eut *an' #apat #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut-

0.1 I%ti!ah e%i$na!< terutama me!iputi "e'iatan/"e'iatan ea% #i i#an' i!mu pen'etahuan&

"e%u%a%teraan& "e%enian& "epen#i#i"an& atau pen'a(aran %erta pe"er(aan/pe"er(aan ea% *an'

#i!a"u"an $!eh para #$"ter& pen'a)ara& in%in*ur& ar%ite"& #$"ter 'i'i& #an a"untan-

Pa%a! ,

PEKERJAAN DALAM HUBUNGAN KERJA

0,1 Upah& 'a(i& #an ima!an %erupa *an' #iper$!eh $ran' pria#i pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian #ari pe"er(aann*a atau #ari (a%a/(a%a pria#i *an' #i!a"u"ann*a #a!am "e#u#u"ann*a

%ea'ai pe'a=ai& terma%u" pen'ha%i!an #ari (a%a/(a%a *an' #i!a"u"an $!eh pe'a=ai %uatu a#an

hu"um atau peru%ahaan& #apat #i"ena"an pa(a" $!eh Ne'ara ter%eut- Ke)ua!i %ea'aimana #iatur

#a!am a*at 0.1& upah& 'a(i& #an ima!an %erupa *an' er%umer #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian #apat (u'a #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian ter%eut-

0.1 Ima!an %ea'aimana #i(e!a%"an #a!am a*at 0,1 *an' #iper$!eh $ran' pria#i pen#u#u" %a!ah %atu

Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian a"an #i"e)ua!i"an #ari pen'enaan pa(a" $!eh Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian (i"a+

0a1 $ran' ter%eut era#a #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian untu" %uatu ma%a atau ma%a/

ma%a *an' "e%e!uruhann*a er(um!ah "uran' #ari ,.8 0%eratu% #ua pu!uh1 hari #a!am %uatu

ma%a ,. 0#ua e!a%1 u!an *an' erurutan@ #an

01 ima!an ter%eut #ia*ar"an $!eh& atau ata% nama& pemeri "er(a *an' u"an merupa"an

pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut& #an

0)1 ima!an ter%eut ti#a" men(a#i ean a'i& atau #i'anti pema*arann*a $!eh& %uatu entu"

u%aha tetap *an' #imi!i"i $!eh pemeri "er(a #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut-

0;1 Men*impan' #ari a*at 0.1& ima!an *an' #iper$!eh $ran' pria#i "arena pe"er(aan atau pemerian

(a%a/(a%a pria#i *an' #i!a"u"ann*a %ea'ai pe'a=ai pa#a "apa! !aut atau pe%a=at u#ara *an'

#i$pera%i"an $!eh pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #a!am (a!ur !a!u !inta%

interna%i$na! a"an #i"e)ua!i"an #ari pen'enaan pa(a" $!eh Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian (i"a


19/32

$ran' pria#i ter%eut a#a!ah a=a" "apa! atau pe%a=at u#ara ter%eut-

Pa%a! ,7

ARTIS DAN ATLET

0,1 Men*impan' #ari "etentuan/"etentuan #a!am Pa%a! ,5 0Pe"er(aan Bea%1 #an , 0Pe"er(aan #a!am

Huun'an Ker(a1& pen'ha%i!an *an' #iper$!eh para pen'hiur& %eperti para arti% teater& 'amar

er'era"& ra#i$& atau te!e6i%i& #an mu%i%i& %erta at!et& #ari "e'iatan/"e'iatann*a %ea'ai arti% #an

at!et& #apat #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #i mana "e'iatan/"e'iatan ter%eut

#i!a"u"an (i"a (um!ah rut$ ima!ann*a& terma%u" ia*a/ia*a *an' #i'anti pema*arann*a atau *an'

#iuat ata% naman*a& %e)ara "e%e!uruhan me!eihi US .&888 0#ua riu #$!ar Ameri"a Seri"at1 atau

%etaran*a #a!am rupiah #a!am %uatu ma%a ,. 0#ua e!a%1 u!an *an' erurutan-

0.1 Apai!a pen'ha%i!an *an' er"enaan #en'an "e'iatan/"e'iatan *an' #i!a"u"an $!eh arti% atau at!et

ti#a" #iterima $!eh arti% atau at!et itu %en#iri tetapi $!eh $ran'?a#an !ain& ma"a pen'ha%i!an ter%eut&

men*impan' #ari "etentuan/"etentuan *an' #iatur #a!am Pa%a! 3 0Laa U%aha1 #an ,5 0Pe"er(aan

Bea%1& #apat #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian (i"a Per(an(ian #i mana "e'iatan/

"e'iatan arti% atau at!et ter%eut #i!a"u"an-

0;1 Ketentuan/"etentuan #a!am a*at 0,1 #an 0.1 ti#a" er!a"u terha#ap ima!an atau !aa *an' #iper$!eh

#ari "e'iatan/"e'iatan *an' #i!a"u"an #i %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian (i"a "un(un'an "e

Ne'ara ter%eut #iia*ai $!eh Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian #an #in*ata"an memenuhi %*arat&

$!eh pe(aat *an' er=enan' #ari Ne'ara pen'irim& er#a%ar"an "etentuan #a!am pa%a! ini-

Pa%a! ,3

PEGAAI PEMERINTAH

0,1 0a1 Ima!an& %e!ain pen%iun& *an' #ia*ar"an $!eh %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian atau

a'ian "etatane'araann*a atau pemerintah #aerahn*a "epa#a $ran' pria#i %ehuun'an

#en'an (a%a/(a%a *an' #ieri"an "epa#a Ne'ara ter%eut atau a'ian "etatane'araann*a atau

pemerintah #aerahn*a han*a a"an #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara ter%eut-


20/32

01 Namun #emi"ian& ima!an ter%eut han*a a"an #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian (i"a (a%a/(a%a ter%eut #ieri"an #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut #an

peneriman*a a#a!ah pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut *an' +

0i1 merupa"an =ar'a ne'ara #ari ne'ara itu@ atau

0ii1 ti#a" men(a#i pen#u#u" ne'ara itu %emata/mata #en'an tu(uan untu" memeri"an

(a%a/(a%a ter%eut-

0.1 Pen%iun *an' #ia*ar"an $!eh& atau era%a! #ari #ana *an' #ientu" $!eh& %uatu Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian atau a'ian "etatane'araann*a atau pemerintah #aerahn*a "epa#a $ran' pria#i

%ehuun'an #en'an (a%a/(a%a *an' #ieri"an "epa#a Ne'ara ter%eut atau a'ian "etatane'araann*a

atau pemerintah #aerahn*a han*a a"an #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara ter%eut-

0;1 Ketentuan/"etentuan #a!am Pa%a! ,5 0Pe"er(aan Bea%1& , 0Pe"er(aan #a!am Huun'an Ker(a1& #an

., 0Pen%iun S=a%ta #an Pema*aran Ber"a!a1 er!a"u terha#ap ima!an atau pen%iun *an' er"enaan

#en'an (a%a/(a%a *an' #ieri"an %ehuun'an #en'an per#a'an'an atau u%aha *an' #i!a"u"an $!eh

%uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian atau a'ian "etatane'araann*a atau pemerintah #aerahn*a-

Pa%a! ,2

SISA DAN PEMAGANG

0,1 0a1 Oran' pria#i *an' %e%aat %ee!um me!a"u"an "un(un'an "e Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian merupa"an pen#u#u" %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #an untu" %ementara

era#a #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut %emata/mata+

0i1 %ea'ai pe!a(ar pa#a uni6er%ita%& a"a#emi& %e"$!ah& atau !ema'a pen#i#i"an %erupa

!ainn*a *an' #ia"ui #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut@ atau

0ii1 %ea'ai penerima ea %i%=a& pen'har'aan& atau ha#iah #ari Pemerintah %a!ah %atu

Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian *an' #ieri"an $!eh Pemerintah %a!ah %atu Ne'ara

Piha" pa#a Per(an(ian *an' tu(uan utaman*a a#a!ah untu" e!a(ar& pene!itian& atau

pe!atihan@ atau #ari $r'ani%a%i *an' er'era" #i i#an' i!mu pen'etahuan&

"epen#i#i"an& "ea'amaan& atau %$%ia!& atau #ari pr$'ram antuan te"ni% *an'

#ieri"an $!eh pemerintah-

a"an #i"e)ua!i"an #ari pen'enaan pa(a" #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut untu" %uatu ma%a


21/32

*an' ti#a" me!eihi 5 0!ima1 tahun %e(a" tan''a! "e#atan'ann*a #i Ne'ara Piha" !ainn*a

ter%eut ata% (um!ah *an' #i(e!a%"an #a!am %u a*at 01-

01 Jum!ah *an' #ima"%u# #a!am %u a*at 0a1 a#a!ah+

0i1 %e!uruh penerimaan #ari !uar ne'eri untu" ia*a hi#up& pen#i#i"an& e!a(ar&

pene!itian& atau pe!atihan@

0ii1 (um!ah #ari ea %i%=a& pen'har'aan& atau ha#iah@ #an 0iii1 %etiap ima!an *an' ti#a"

me!eihi US .&888 0#ua riu #$!ar Ameri"a Seri"at1 atau %etaran*a #a!am rupiah

%etiap tahunn*a %ehuun'an #en'an (a%a/(a%a *an' #ieri"an #i Ne'ara Piha" !ainn*a

ter%eut& %epan(an' (a%a/(a%a *an' #ieri"an ter%eut ter"ait #en'an "e'iatan

e!a(ar& pene!itian& atau pe!atihan& atau *an' #iper!u"an untu" ia*a hi#upn*a-

0.1 Oran' pria#i *an' %e%aat %ee!um me!a"u"an "un(un'an "e Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian

merupa"an pen#u#u" %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #an untu" %ementara era#a #i Ne'ara

Piha" !ainn*a ter%eut %emata/mata %ea'ai pema'an' #i i#an' i%ni% maupun te"ni" a"an

#i"e)ua!i"an #ari pen'enaan pa(a" #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut untu" %uatu ma%a *an' ti#a"

me!eihi #ua e!a% u!an *an' erurutan ata% pen'ha%i!ann*a #ari (a%a/(a%a pria#i *an' %etara

"e%e!uruhann*a er(um!ah ti#a" me!eihi US 7&588 0tu(uh riu !ima ratu% #$!ar Ameri"a Seri"at1 atau

%etaran*a #a!am rupiah-

Pa%a! .8

GURU DAN PENELITI

0,1 Oran' pria#i *an' %e%aat %ee!um me!a"u"an "un(un'an "e Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian

merupa"an pen#u#u" %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #an *an'& ata% un#an'an #ari uni6er%ita%&

a"a#emi& %e"$!ah& atau !ema'a pen#i#i"an %erupa !ainn*a& men'un(un'i Ne'ara Piha" !ainn*a

ter%eut %emata/mata untu" tu(uan men'a(ar #an?atau me!a"u"an pene!itian pa#a !ema'a

pen#i#i"an ta#i a"an #i"e)ua!i"an #ari pen'enaan pa(a" #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut ata%

ima!an #ari "e'iatan men'a(ar atau pene!itiann*a ter%eut untu" %uatu ma%a *an' ti#a" me!eihi .

0#ua1 tahun %e(a" "e#atan'ann*a #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut- Oran' pria#i erha" meni"mati

man>aat #ari "etentuan ini han*a %atu "a!i-

0.1 Pa%a! ini ti#a" er!a"u untu" pen'ha%i!an #ari "e'iatan pene!itian (i"a pene!itian ter%eut #i!a"%ana"an


22/32

terutama untu" "epentin'an $ran'?a#an tertentu %a(a-

Pa%a! .,

PENSIUN SASTA DAN PEMBAYARAN BERKALA

0,1 Ke)ua!i %ea'aimana #iatur #a!am Pa%a! ,3 0Pe'a=ai Pemerintah1& pen%iun #an ima!an %erupa

!ainn*a %ehuun'an #en'an pe"er(aan #i ma%a !ampau *an' er%umer #i %a!ah %atu Ne'ara Piha"

pa#a Per(an(ian *an' #iper$!eh pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian #apat #i"ena"an

pa(a" $!eh "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ter%eut- Ji"a pemi!i" man>aat #ari pen%iun #an

ima!an %erupa !ainn*a ter%eut merupa"an pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian& e%arn*a

pa(a" *an' #i"ena"an ti#a" $!eh me!eihi ,5: 0!ima e!a% per%en1 #ari (um!ah rut$n*a-

0.1 Pema*aran er"a!a *an' #ia*ar"an "epa#a $ran' pria#i pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian han*a a"an #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara ter%eut-

0;1 Pema*aran a!im$n* 0tun(an'an "epa#a mantan i%teri?%uami1 #an )hi!# %upp$rt 0tun(an'an untu"

"eper!uan peme!iharaan ana"1 *an' #i!a"u"an $!eh $ran' pria#i pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha"

pa#a Per(an(ian "epa#a $ran' pria#i pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian a"an

#i"e)ua!i"an #ari pen'enaan pa(a" #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut-

041 I%ti!ah "ah& atau per(an(ian


23/32

erpi%ah atau peme!iharaan ana"-

Pa%a! ..

PEMBAYARAN JAMINAN SOSIAL

Pema*aran (aminan %$%ia! #an "eni"matan/"eni"matan %erupa *an' era%a! #ari #ana pu!i" $!eh %a!ah %atu

Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian "epa#a $ran' pria#i pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian atau

=ar'a ne'ara Ameri"a Seri"at han*a a"an #i"ena"an pa(a" #i Ne'ara *an' #i%eut"an pertama- Pa%a! ini

ti#a" er!a"u ata% pema*aran/pema*aran *an' #i(e!a%"an #a!am Pa%a! ,3 0Pe'a=ai Pemerintah1-

Pa%a! .;

PENGHINDARAN PAJAK BERGANDA

Pen'enaan pa(a" er'an#a ata% pen'ha%i!an a"an #ihin#ar"an #en'an )ara/)ara %ea'ai eri"ut +

0,1 Se%uai #en'an "etentuan/"etentuan #an tun#u" pa#a ata%/ata% perun#an'/un#an'an Ameri"a

Seri"at& *an' er!a"u #ari =a"tu "e =a"tu& Pemerintah Ameri"a Seri"at a"an men'iin"an =ar'a

ne'ara atau pen#u#u"n*a untu" men'"re#it"an pa(a" In#$ne%ia #a!am (um!ah *an' %epa#an

terha#ap pa(a" Ameri"a Seri"at- Be%arn*a "re#it pa(a" ter%eut #i#a%ar"an pa#a (um!ah pa(a" *an'

#ia*ar"an "epa#a In#$ne%ia& namun "re#it pa(a" ter%eut ti#a" me!eihi ata%an *an' #itetap"an

$!eh perun#an'/un#an'an Ameri"a Seri"at untu" tahun pa(a" *an' er%an'"utan- Untu" "eper!uan

penerapan pen'"re#itan terha#ap pa(a" Ameri"a Seri"at *an' erhuun'an #en'an pa(a" *an'

#ia*ar"an "epa#a In#$ne%ia& "etentuan/"etentuan *an' #iatur #a!am Pa%a! 7 0Sumer Pen'ha%i!an1

a"an #iterap"an untu" menentu"an %umer pen'ha%i!an& namun tetap tun#u" pa#a aturan/aturan

tentan' %umer pen'ha%i!an *an' a#a #a!am perun#an'/un#an'an #$me%ti" *an' #iterap"an %emata/

mata untu" memata%i "re#it pa(a" !uar ne'eri-

0.1 Se%uai #en'an "etentuan/"etentuan #an tun#u" pa#a ata%/ata% perun#an'/un#an'an In#$ne%ia&

*an' er!a"u #ari =a"tu "e =a"tu& Pemerintah In#$ne%ia a"an men'iin"an pen#u#u"n*a untu"

men'"re#it"an #a!am (um!ah %epa#an pa(a" pen'ha%i!an *an' #ia*ar"an "epa#a Ameri"a Seri"at

terha#ap pa(a" In#$ne%ia Be%arn*a "re#it pa(a" ter%eut #i#a%ar"an pa#a (um!ah pa(a" *an'


24/32

#ia*ar"an "epa#a Ameri"a Seri"at namun ti#a" me!eihi ata%an *an' #itetap"an $!eh perun#an'/

un#an'an In#$ne%ia untu" tahun pa(a" *an' er%an'"utan- Untu" "eper!uan penerapan pen'"re#itan

terha#ap pa(a" In#$ne%ia *an' erhuun'an #en'an pa(a" *an' #ia*ar"an "epa#a Ameri"a Seri"at&

"etentuan/"etentuan *an' #iatur #a!am Pa%a! 7 0Sumer Pen'ha%i!an1 a"an #iterap"an untu"

menentu"an %umer pen'ha%i!an-

Pa%a! .4

NON/DISKRIMINASI

0,1 ar'a ne'ara %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian *an' merupa"an pen#u#u" Ne'ara Piha"

!ainn*a pa#a Per(an(ian ti#a" a"an #i"ena"an #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut pa(a" atau

per%*aratan/per%*aratan ter"ait *an' !eih memerat"an #ian#in' #en'an *an' #i"ena"an terha#ap

=ar'a ne'ara #ari Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian *an' (u'a merupa"an pen#u#u" Ne'ara

Piha" !ainn*a ter%eut #a!am "$n#i%i #an "ea#aan *an' %ama-

0.1 Ke)ua!i %ea'aimana #iatur #a!am Pa%a! ,, 0Di6i#en1 a*at 041& %uatu entu" u%aha tetap *an' #imi!i"i

$!eh pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian ti#a"

a"an #i"ena"an #i Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut pa(a" atau per%*aratan/per%*aratan ter"ait *an'

!eih memerat"an #ian#in' #en'an *an' #i"ena"an terha#ap pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a

ter%eut *an' me!a"u"an "e'iatan *an' %ama- A*at ini ti#a" $!eh #ita>%ir"an %ea'ai me=a(i"an

%uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian untu" memeri"an "epa#a pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian %uatu "e!$n''aran& "erin'anan& atau pen'uran'an #a!am pen'enaan pa(a" *an'

#i#a%ar"an pa#a %tatu% "epen#u#u"an atau tan''un' (a=a "e!uar'a %eperti *an' #ieri"an "epa#a

pen#u#u"n*a %en#iri-

0;1 Suatu a#an hu"um #ari %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian& *an' %ea'ian atau %e!uruh

m$#a!n*a #imi!i"i atau #i"ua%ai $!eh pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian& ti#a" a"an

#i"ena"an #i Ne'ara *an' #i%eut pertama pa(a" atau per%*aratan/per%*aratan ter"ait *an' era#a

atau !eih memerat"an #ian#in' #en'an pa(a" atau per%*aratan/per%*aratan ter"ait *an'

#i"ena"an terha#ap a#an hu"um #ari Ne'ara *an' #i%eut pertama& *an' %ea'ian atau %e!uruh

m$#a!n*a #imi!i"i atau #i"ua%ai $!eh pen#u#u" Ne'ara *an' #i%eut pertama& *an' me!a"u"an

"e'iatan *an' %ama-


25/32

041 Ke)ua!i #i mana er!a"u "etentuan/"etentuan #a!am Pa%a! ,8 0Oran'?Ba#an *an' Memi!i"i Huun'an

I%time=a1 a*at 0,1& Pa%a! ,. 0Bun'a1 a*at 051& atau Pa%a! ,; 0R$*a!ti1 a*at 051& un'a& r$*a!ti& #an

pen'e!uaran !ain *an' #ia*ar"an $!eh pen#u#u" %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian "epa#a

pen#u#u" Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian& untu" menentu"an !aa *an' #apat #i"ena"an pa(a"

#ari pen#u#u" Ne'ara *an' #i%eut"an pertama& #apat #i"uran'"an er#a%ar"an "$n#i%i *an' %ama

0terma%u" peraturan *an' men'atur e%arn*a ra%i$ utan' terha#ap m$#a! *an' #iiin"an1 %ean#ain*a

pen'e!uaran/pen'e!uaran ter%eut #ia*ar"an "epa#a pen#u#u" Ne'ara *an' #i%eut"an pertama-

Demi"ian pu!a& utan'/utan' pen#u#u" Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian "epa#a pen#u#u" Ne'ara Piha"

!ainn*a pa#a Per(an(ian& untu" menentu"an m$#a! *an' #apat #i"ena"an pa(a" #ari pen#u#u" Ne'ara

*an' #i%eut"an pertama& #apat #i"uran'"an er#a%ar"an "$n#i%i *an' %ama 0terma%u" peraturan

*an' men'atur e%arn*a ra%i$ utan' terha#ap m$#a! *an' #iiin"an1 %ean#ain*a utan'/utan' ter%eut

#ieri"an "epa#a pen#u#u" Ne'ara *an' #i%eut"an pertama-

051 Untu" "epentin'an Pa%a! ini& men*impan' #ari "etentuan/"etentuan #a!am Pa%a! . 0Pa(a"/Pa(a" *an'

Di)a"up #a!am Per(an(ian1& Per(an(ian a"an er!a"u terha#ap %etiap (eni% pa(a" *an' #i"ena"an $!eh

Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian-

Pa%a! .5

TATA CARA PERSETUJUAN BERSAMA

0,1 Apai!a pen#u#u" %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian men'an''ap ah=a tin#a"an/tin#a"an %a!ah

%atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian atau "e#ua/#uan*a men'a"iat"an atau a"an men'a"iat"an

pen'enaan pa(a" *an' ti#a" %e%uai #en'an Per(an(ian ini& ma"a pen#u#u" ter%eut& men*impan' #ari

)ara/)ara pen*e!e%aian *an' #iatur $!eh perun#an'/un#an'an na%i$na! #ari ma%in'/ma%in' Ne'ara

ter%eut& #apat men'a(u"an ma%a!ahn*a "epa#a pe(aat *an' er=enan' #ari Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian #i mana ia men(a#i pen#u#u" atau& (i"a ma%a!ah ter%eut #iatur #a!am Pa%a! .4 0N$n/

#i%"rimina%i1 a*at 0,1& "epa#a pe(aat *an' er=enan' #ari Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #i mana ia

men(a#i =ar'a ne'ara- Ma%a!ah ter%eut haru% #ia(u"an #a!am (an'"a =a"tu ; 0ti'a1 tahun %e(a"

a#an*a pemeritahuan pertama tentan' tin#a"an *an' men'a"iat"an pen'enaan pa(a" *an' ti#a"

%e%uai #en'an Per(an(ian ter%eut- Apai!a "eputu%an/"eputu%an atau tin#a"an/tin#a"an *an' #iami!

$!eh "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian men'ha%i!"an pen'enaan pa(a" *an' ti#a" %e%uai #en'an


26/32

"etentuan/"etentuan #a!am Per(an(ian& ma%a ; 0ti'a1 tahun #imu!ai %e(a" pemeritahuan pertama

tentan' tin#a"an atau "eputu%an ter"ini-

0.1 Ji"a a#a pen'a(uan "eeratan "epa#a pe(aat *an' er=enan' #an (i"a pe(aat *an' er=enan' itu

%en#iri ti#a" #apat menemu"an pen*e!e%aian *an' tepat& ma"a pe(aat *an' er=enan' ter%eut

a"an eru%aha untu" men*e!e%ai"an ma%a!ah ter%eut me!a!ui per%etu(uan er%ama #en'an pe(aat

*an' er=enan' #ari Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian- Per%etu(uan *an' #i)apai a"an

#iimp!ementa%i"an tanpa meman#an' ata%an =a"tu atau ata%an pr$%e#ura! !ainn*a *an' a#a pa#a

perun#an'/un#an'an #$me%ti" "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian-

0;1 Pe(aat/pe(aat *an' er=enan' #ari "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian& me!a!ui per%etu(uan

er%ama& a"an eru%aha untu" men*e!e%ai"an "e%u!itan/"e%u!itan *an' timu! #a!am penerapan

Per(an(ian ini- Pe(aat/pe(aat *an' er=enan' ter%eut #apat (u'a erun#in' er%ama untu"

men)e'ah pen'enaan pa(a" er'an#a #a!am ma%a!ah/ma%a!ah *an' ti#a" #iatur #a!am Per(an(ian-

041 Pe(aat/pe(aat *an' er=enan' #ari "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #apat er"$muni"a%i %atu

%ama !ain %e)ara !an'%un' 'una men)apai %uatu per%etu(uan %ea'aimana #ima"%u# #a!am Pa%a! ini-

Apai!a #ipan#an' per!u& #emi men)apai per%etu(uan& pe(aat/pe(aat *an' er=enan' #apat

men'a#a"an pertemuan untu" %a!in' tu"ar pen#apat %e)ara !i%an-

Pa%a! .

PERTUKARAN INORMASI

0,1 Pe(aat/pe(aat *an' er=enan' #ari "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian a"an me!a"u"an

pertu"aran in>$rma%i *an' #iper!u"an untu" me!a"%ana"an "etentuan/"etentuan #a!am Per(an(ian ini

atau untu" me!a"%ana"an "etentuan/"etentuan #a!am perun#an'/un#an'an #$me%ti" "e#ua Ne'ara

ter%eut *an' er"enaan #en'an pa(a"/pa(a" *an' #i)a"up #a!am Per(an(ian ini %epan(an'

pen'enaan pa(a" menurut perun#an'/un#an'an Ne'ara *an' er%an'"utan ti#a" ertentan'an

#en'an Per(an(ian ini- Pertu"aran in>$rma%i ti#a" #iata%i $!eh "etentuan/"etentuan #a!am Pa%a! ,

0Oran' #an Ba#an *an' Di)a"up #a!am Per(an(ian1- Setiap in>$rma%i *an' #iterima $!eh %uatu Ne'ara

Piha" pa#a Per(an(ian haru% #i(a'a "eraha%iaann*a %eperti ha!n*a in>$rma%i *an' #iper$!eh

er#a%ar"an perun#an'/un#an'an #$me%ti" Ne'ara ter%eut #an han*a a"an #iun'"ap"an "epa#a


27/32

piha"/piha" atau in%tan%i/in%tan%i *an' er=enan' 0terma%u" pen'a#i!an #an a#an/a#an

a#mini%trati>1 *an' ter!iat #a!am pena"%iran& pena'ihan& pen'a#mini%tra%ian& pene'a"an hu"um&

penuntutan& atau penentuan perm$h$nan an#in' *an' er"enaan #en'an pa(a"/pa(a" *an' #i)a"up

$!eh Per(an(ian ini- Piha"/piha" atau in%tan%i/in%tan%i *an' er=enan' ter%eut han*a $!eh

men''una"an in>$rma%i ta#i untu" tu(uan/tu(uan ter%eut #i ata%- Mere"a $!eh men'un'"ap"an

in>$rma%i ta#i #a!am pr$%e% pen'a#i!an atau #a!am pemuatan "eputu%an pen'a#i!an-

0.1 Ketentuan/"etentuan #a!am a*at 0,1 %ama %e"a!i ti#a" #apat #ita>%ir"an %e#emi"ian rupa %ehin''a

memeani %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian %uatu "e=a(ian untu" +

0a1 me!a"%ana"an tin#a"an/tin#a"an a#mini%trati> *an' men*impan' #ari perun#an'/un#an'an

atau pra"ti" a#mini%trati> *an' er!a"u #i Ne'ara ter%eut atau #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian@

01 memeri"an in>$rma%i *an' ti#a" mun'"in #iper$!eh er#a%ar"an perun#an'/un#an'an atau

#a!am pra"ti" a#mini%trati> *an' !aim #i Ne'ara ter%eut atau #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a

Per(an(ian@

0)1 memeri"an in>$rma%i *an' men'un'"ap"an raha%ia #i i#an' per#a'an'an& u%aha& in#u%tri&

pernia'aan& atau "eah!ian atau *an' men'un'"ap"an pr$%e% per#a'an'an& atau in>$rma%i

!ainn*a *an' pen'un'"apann*a a"an ertentan'an #en'an "ei(a"%anaan umum-

0;1 Ji"a in>$rma%i #iminta $!eh %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian er#a%ar"an Pa%a! ini& Ne'ara Piha"

!ainn*a pa#a Per(an(ian a"an men)ari"an in>$rma%i *an' erhuun'an #en'an permintaan ter%eut

#en'an )ara *an' %ama #an #a!am tara> *an' %ama apai!a pa(a" Ne'ara *an' #i%eut"an pertama

a#a!ah pa(a" Ne'ara Piha" !ainn*a #an #i"ena"an $!eh Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut- Ji"a %e)ara

%pe%i>i" #iminta $!eh pe(aat *an' er=enan' #ari %uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian& pe(aat *an'

er=enan' #ari Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian a"an men*e#ia"an in>$rma%i er#a%ar"an Pa%a!

ini #a!am entu" pen(e!a%an #ari para %a"%i #an %a!inan $tenti" #ari #$"umen a%!i *an' e!um #ie#it

0terma%u" u"u& paper& !ap$ran& )atatan& re"enin'& #an "ar*a tu!i% !ainn*a1& #a!am tara> *an' %ama

#en'an pen(e!a%an #an #$"umen *an' #apat #iper$!eh er#a%ar"an perun#an'/un#an'an #an pra"ti"

a#mini%trati> #ari Ne'ara Piha" !ainn*a ter%eut *an' er"enaan #en'an perpa(a"ann*a %en#iri-

041 Pertu"aran in>$rma%i a"an #i!a"u"an ai" %e)ara rutin maupun ata% #a%ar permintaan #en'an

menun(u" ha!/ha! "hu%u%- Pe(aat/pe(aat *an' er=enan' #ari "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian

#apat memuat per%etu(uan tentan' #a>tar in>$rma%i *an' a"an #ieri"an %e)ara rutin-


28/32

051 Para pe(aat *an' er=enan' #ari "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian a"an %a!in' memeritahu"an

pu!i"a%i #ari Ne'ara ma%in'/ma%in' *an' er"enaan #en'an penerapan Per(an(ian ini& ai" #a!am

entu" un#an'/un#an'& peraturan pemerintah& "eputu%an pemerintah& atau "eputu%an pen'a#i!an

#en'an men'irim"ann*a #a!am tahun ta"=im #i mana pu!i"a%i ter%eut #ier!a"u"an-

01 Untu" "epentin'an Pa%a! ini& men*impan' #ari "etentuan/"etentuan #a!am Pa%a! . 0Pa(a"/pa(a" *an'

Di)a"up #a!am Per(an(ian1& Per(an(ian a"an er!a"u terha#ap %etiap (eni% pa(a" *an' #i"ena"an $!eh

%uatu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian-

Pa%a! .7

PEJABAT/PEJABAT DIPLOMATIK DAN KONSULER

Per(an(ian ini ti#a" a"an mempen'aruhi ha"/ha" i%time=a #i i#an' >i%"a! #ari an''$ta/an''$ta mi%i

#ip!$mati" #an "$n%u!er er#a%ar"an peraturan umum #ari hu"um interna%i$na! maupun er#a%ar"an

"etentuan/"etentuan #a!am %uatu per%etu(uan "hu%u%-

Pa%a! .3

KETENTUAN/KETENTUAN UMUM PERPAJAKAN

0,1 Pen#u#u" %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #apat #i"ena"an pa(a" $!eh Ne'ara Piha" !ainn*a

pa#a Per(an(ian ata% pen'ha%i!an *an' er%umer #i Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian ter%eut

#an han*a ata% pen'ha%i!an ter%eut& namun tetap tun#u" pa#a ata%an/ata%an *an' #iatur #a!am

Per(an(ian ini- Untu" "epentin'an ini& "etentuan/"etentuan *an' #iatur #a!am Pa%a! 7 0Sumer

Pen'ha%i!an1 a"an #iterap"an untu" menentu"an %umer pen'ha%i!an-

0.1 Ketentuan/"etentuan #a!am Per(an(ian ini ti#a" #apat #ita>%ir"an %ea'ai pemata%an #a!am entu"

apapun terha#ap %etiap pen'e)ua!ian& pemea%an& pen'uran'an& pen'"re#itan& atau "emu#ahan

!ainn*a *an' #ieri"an %aat ini atau "emu#ian+

0a1 $!eh perun#an'/un#an'an %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #a!am menentu"an pa(a"

*an' #i"ena"an $!eh Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ter%eut& atau


29/32

01 $!eh per%etu(uan !ain antara "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian ter%eut-

0;1 Men*impan' #ari %etiap "etentuan #a!am Per(an(ian ini& "e)ua!i a*at 041& %uatu Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian #apat men'ena"an pa(a" terha#ap =ar'a ne'ara atau pen#u#u" Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian ter%eut %e$!ah/$!ah Per(an(ian ini ti#a" a#a pen'aruhn*a- Untu" "epentin'an ini& i%ti!ah


30/32

061 Ne'ara/ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian@ #an

01 pen'ha%i!an $ran'?a#an ter%eut ti#a" #i'una"an #a!am (um!ah *an' erarti& !an'%un' atau

ti#a" !an'%un'& untu" mema*ar utan' 0terma%u" utan' un'a atau utan' r$*a!ti1 "epa#a

$ran'?a#an %e!ain *an' #irin)i #a!am %u/a*at 0a1 0i1 %ampai 061-

071 Ketentuan/"etentuan #a!am a*at ti#a" a"an er!a"u (i"a +

0a1 $ran'?a#an ter%eut a#a!ah %uatu peru%ahaan #i mana "e!$mp$" utama %ahamn*a

#iper#a'an'"an %e)ara re'u!er #a!am (um!ah *an' erarti #i %uatu ur%a e>e" *an' #ia"ui@

atau

01 pen#irian& per$!ehan& #an pen'e!$!aan #ari $ran'?a#an ter%eut %erta tu(uan utama #ari

pe!a"%anaan "e'iatan $ran'?a#an ter%eut ti#a" #ima"%u#"an untu" memper$!eh man>aat/

man>aat #ari Per(an(ian ini-

031 Untu" "epentin'an a*at 071 0a1& i%ti!ah e" *an' #ia"ui< erarti +

0a1 Si%tem NASDA *an' #imi!i"i $!eh the Nati$na! A%%$)iati$n $> Se)uritie% Dea!er%& In)-& #an

%etiap ur%a e>e" *an' ter#a>tar pa#a the Se)urit* an# E9)han'e C$mmi%%i$n %ea'ai %uatu

ur%a %e"urita% na%i$na! %ea'aimana #ima"%u# #a!am the Se)uritie% E9)han'e A)t $> ,2;4@

#an

01 Bur%a E>e" Ja"arta@ #an

0)1 Bur%a e>e" !ainn*a *an' #i%epa"ati er%ama $!eh para pe(aat *an' er=enan' #ari "e#ua

Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian-

Pa%a! .2

BANTUAN PENAGIHAN

0,1 Ma%in'/ma%in' Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian& ata% nama Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian& a"an

eru%aha untu" me!a"u"an pena'ihan pa(a"/pa(a" *an' #i"ena"an $!eh Ne'ara Piha" !ainn*a

ter%eut #an a"an mema%ti"an ah=a %etiap pen'e)ua!ian atau pen'uran'an tari> pa(a" *an'

#ieri"an er#a%ar"an Per(an(ian ini $!eh Ne'ara Piha" !ainn*a pa#a Per(an(ian ti#a" a"an #ini"mati

$!eh $ran'?a#an *an' ti#a" erha" ata% man>aat/man>aat ter%eut- Para pe(aat *an' er=enan'

#ari "e#ua Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #apat erun#in' #a!am ran'"a memer!a"u"an Pa%a! ini-


31/32

0.1 Pa%a! ini %ama %e"a!i ti#a" #apat #ita>%ir"an %e#emi"ian rupa %ehin''a memeani %uatu Ne'ara Piha"

pa#a Per(an(ian %uatu "e=a(ian untu" me!a"%ana"an tin#a"an/tin#a"an a#mini%trati> *an'

men*impan' #ari peraturan/peraturan #an pra"ti"/pra"ti" #ari %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a

Per(an(ian atau a"an ertentan'an #en'an "e#au!atan& "eamanan& atau "ei(a"%anaan pu!i" #ari

Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian *an' #i%eut"an pertama-

Pa%a! ;8

BERLAKUNYA PERJANJIAN

Per(an(ian ini men'haru%"an a#an*a rati>i"a%i 0pen'e%ahan1 #an in%trumen rati>i"a%i ter%eut a"an

#ipertu"ar"an #i a%hin't$n %e%e'era mun'"in- Per(an(ian ini a"an mu!ai er!a"u %atu u!an %ete!ah tan''a!

pertu"aran in%trumen rati>i"a%i- Ketentuan/"etentuan #a!am Per(an(ian ini untu" pertama "a!i a"an mu!ai

er!a"u& terha#ap pa(a"/pa(a" *an' #ipun'ut #i Ne'ara %umern*a %e%uai #en'an Pa%a! ,, 0Di6i#en1& Pa%a!

,. 0Bun'a1 #an ,; 0R$*a!ti1& ata% (um!ah *an' #ia*ar"an atau #i"re#it"an pa#a atau %ete!ah hari pertama

#ari u!an "e#ua %ete!ah hari mu!ai er!a"un*a Per(an(ian& #an terha#ap pa(a"/pa(a" !ainn*a #a!am tahun

ta"=im atau tahun pa(a"& pa#a atau %ete!ah , Januari pa#a tahun #i mana Per(an(ian ini mu!ai er!a"u-

Pa%a! ;,

BERAKHIRNYA PERJANJIAN

Per(an(ian ini a"an tetap er!a"u %ampai #ia"hiri $!eh %a!ah %atu Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian- Sa!ah %atu

Ne'ara Piha" pa#a Per(an(ian #apat men'a"hiri Per(an(ian %e=a"tu/=a"tu %ete!ah ma%a 5 0!ima1 tahun %e(a"

tan''a! Per(an(ian mu!ai er!a"u %epan(an' #a!am =a"tu pa!in' !amat 0enam1 u!an %ee!umn*a

memeritahu"an ren)ana pen'hentian ter%eut me!a!ui %a!uran/%a!uran #ip!$mati"- Da!am ha! #emi"ian&

Per(an(ian a"an ti#a" er!a"u !a'i #an ti#a" mempun*ai pen'aruh !a'i terha#ap pen'ha%i!an pa#a tahun

ta"=im atau tahun pa(a" *an' #imu!ai pa#a atau %ete!ah , Januari *an' #atan' %ete!ah era"hirn*a ma%a

0enam1 u!an-

DIBUAT #i Ja"arta& #a!am ran'"ap #ua& #a!am aha%a In''ri%& tan''a! ,, Ju!i ,233-


32/32

Untu" Pemerintah Repu!i" In#$ne%ia Untu" Pemerintah Ameri"a Seri"at

treaty ri as

Documents