topik 4 pembinaan item ujian

Topik

4 PembinaanItemUjian

HASIL PEMBELAJARAN

Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat:

1. MembinaJadualPenentuanUjian;

2. Menjelaskanlangkahpenyediaanitemujian;

3. Membinaitemujianobjektif;dan

4. Membinaitemujiansubjektif.

X PENGENALANSebagaiseorangguru,andasudahpastimelaluisuatuprosesmembuatpemilihanjenis item/soalanuntukujianpencapaian,sepertipencapaianakademikpelajar,adalahagaksukardanrumit,begitujugamembinaitem/soalanujianitusendiri.DenganandanyaPenggunaanJadualPenentuanUjian(JPU),sudahpastisedikitsebanyakakandapatmembantuandauntukmemilihjenisitem/soalantersebut.Sepertimanalazimnya,andasudahpastimengetahuibahawaterdapatduajenisitemujianbertulis, iaitu(a)itemobjektif,seperti itemyangmemerlukanpelajarmemilih jawapan yang betul atau melengkapkan ayat; dan (b) item subjektif,yangmemerlukanpelajarmenggubaljawapansendiri.Itemobjektiftermasuklahitembetul-salah, beraneka pilihan, padanan atau pelengkapan; sementara itemsubjektif termasuklah item berjawapan pendek, sederhana atau panjang; itemberjawapan terbuka; atau item berkaitan penyelesaianmasalah. Secara amnya,pembina/penggubalitemujianbolehmerancangsesuatuujiandarisegijenisnya,bilangan item, kandungan pengajaran serta domain dan peringkat objektifpengajaran.

80 TOPIK 4 PEMBINAAN ITEM UJIAN

4.1 JADUAL PENENTUAN UJIAN

Mengikut Haladyna (1977), konsep pencapaian boleh dipecahkan kepadapengetahuan dan kemahiran. Ujian ke atas pengetahuan seseorang individuhendaklah berlandaskan pengetahuan serta kefahaman mengenai fakta,konsep dan prinsip. Ujian terhadap kemahiran hendaklah berasaskan kepadaaplikasipengetahuanterhadapmasalahdankeadaan.

Penggubalan sesuatu kertas ujian perlu mengikut spesifikasi ujian yangditetapkan. Beberapa pertimbangan perlu dibuat, seperti ujian yang hendakditadbirkan sebaiknyamewakili keseluruhan sukatanpelajaran, yangmungkinmerangkumi komponen pengetahuan, kemahiran dan sikap yang telahditetapkan. Pertimbangan ini dibuat untuk memastikan para pelajar diujidengan menggunakan soalan yang relevan dengan sukatan pelajaran/objektifpengajaran.

Pengubalankertasujianperlumengikutipelbagaiproses, termasukpenyediaanJPU, pembinaan itemujian,membuat ujian rintis danmemurnikan itemujian.Akhir sekali, sebelum ujian tersebut ditadbirkan, item-item ujian hendaklahdinilai oleh pakar mata pelajaran tertentu. Keseluruhan proses ini bolehmembantu untuk memastikan kualiti item ujian dari segi kebolehpercayaan,kesahan,danseterusnya,pengukuranyangadil(Hale,1980).

MenurutKubiszyndanBorich(2003),JPU(TestSpecificationTable)adalahcartadua-halayangmengaitkanobjektifpengajarandengankandunganpengajaran.Lajurcartainimenyenaraikanobjektif-objektifpengajaran,sementarabariscartaini pula menyenaraikan konsep-konsep utama yang diajar dan ingin diukur.Dengan demikian, JPU boleh menjadi panduan kepada guru tentang sukatanpelajaran yangperlu diajar dan objektif pengajaran yangperlu dicapai pelajar.Dari segipembinaan itemujianpula, JPUakanmenjadipanduankepadagurusupaya item-item yang dibina merangkumi semua kandungan pengajarandaripada awal hingga akhir. Dengan demikian, JPU seharusnya dibina seawalmungkin,misalnyasebelumkitamemulakanpengajaran.

AKTIVITI 4.1

Dapatkan satu kertas ujian bagi mata pelajaran tertentu. Berdasarkanitem-itemujianini,senaraikanbeberapaobjektifpengajaranyangdapatandakenalpasti.

TOPIK 4 PEMBINAAN ITEM UJIAN t 81

4.1.1 Langkah Pembinaan JPU

DalampembinaanJPU,andaperlumembuatempat langkah, iaitu(1)mengkajisukatan pelajaran, (2) menganalisis objektif pengajaran, (3) menentukanjenis soalan, dan (4) menentukan bilangan soalan. Langkah-langkah tersebutdijelaskandalamRajah4.1.

Rajah 4.1:LangkahpembinaanJPU

Langkah Pembinaan JPU

Mengkaji sukatanpelajaran

Menganalisis objektifpengajaran

Menentukan jenis soalan

Menentukan bilangan soalan

1.

2.

3.

4.

(a) Mengkaji Sukatan Pelajaran Anda perlu mengkaji sukatan pelajaran untuk memperoleh maklumat

yang menyeluruh tentang kurikulum yang telah dibina. Kandungansukatan pelajaran perlu dianalisis untukmenentukan kepentingan tiap-tiaptajukkandungannya.Antaraaspek-aspekyangdikajiialah:

(i) skopdankedalamanpengajaranbagisesuatutajuk;

(ii) pendekatanyangtelahdiambildalampengajaransesuatutajuk;

(iii) kepentingan bandingan di antara satu tajuk dengan tajuk-tajuklain;

(iv) kompleksitisesuatutajuk;dan

(v) masapengajaranyangdiperuntukkanbagisesuatutajuk.

(b) Menganalisis Objektif Pengajaran Di samping mengkaji sukatan pelajaran, objektif pengajaran dianalisis

untuk menentukan pengetahuan dan kemahiran yang perlu diuji danpada tahapkesukaranmana ia perludiuji. Lazimnya aras pengetahuandankemahirandiasaskankepadapembahagianyangdibuatolehBloomdan rakan-rakannya, seperti yang dijelaskan dalam topik sebelum ini.


Maklumat-maklumatdiatasadalahamatpentingkepadapenggubalkertasujian dan pembina soalan ujian untuk menentukan jenis dan bilangansoalan yang perlu dibina. Berdasarkan penganalisisan inilah JPU dibina.LazimnyaJPUmengandungiduapaksiutama,sepertidalamJadual4.1:

Jadual4.1:DuaPaksiUtamaJPU

Paksi Kandungan: Paksi Objektif Pengajaran:

(a) KandunganPengetahuan

Tajuk

Tajukkecil

(a) ObjektifKognitif

(b) KandunganKemahiran

Tajuk

Tajukkecil

(b) ObjektifPsikomotor

(c) KandunganAfek/Perasaan

Tajuk

Tajukkecil

(c) ObjektifAfektif

Kedua-dua paksi ini akanmewujudkan sel-sel yang perlu diisi denganpemberatan soalan, yang dipertimbangkan dari segi kepentingankandungan/tajuk/tajuk kecil, yang biasanya ditunjuk denganmenggunakanbilangansoalan.

(c) Menentukan Jenis Soalan Bagi menentukan jenis soalan yang sesuai, kita perlu terlebih dahulu

menentukan domain objektif pengajaran (kognitif, psikomotor, afektifatau sosial) dan peringkat objektif pengajaran yang ingin diukur.Misalnya, jikakita inginmengukurdomainkognitifbagimatapelajaranBahasa Melayu bagi tajuk Struktur ayat pada peringkat Aplikasi,maka jenis soalan yang sesuai ialah soalan jenis Objektif yangberbentuk melengkapkan ayat atau soalan jenis Subjektif yangberbentuk menggubal ayat-ayat. Jenis-jenis soalan/item dan caramembinanyaakandijelaskandenganlebihlanjutkemudian.

(d) Menentukan Bilangan Soalan Jumlahsoalanharusmencukupiuntukmewakilikandunganpengajaran,

domain objektif pengajaran dan peringkat objektif pengajaran yanghendakdiukur. Jumlah soalan adalah penting kerana iamempengaruhikebolehpercayaan dan kesahan sesuatu ujian. Secara ringkasnya,kebolehpercayaan ujian bermaksud keupayaan sesuatu ujian memberimarkah yang sama, sekiranya pelajar menjawab semula ujian tersebut.Kesahan ujian pula bermaksud keupayaan sesuatu soalan mengukurapayangujian itu inginmengukur.Perkara-perkara ini akandijelaskandenganlebihlanjutkemudian.


Selain memberi perhatian kepada kebolehpercayaan dan kesahan ujian,penentuan jumlah soalan juga perlumengambil kira jangkamasa ujian (Rajah4.2), jenis soalan dan kesukaran soalan, yang bergantung kepada peringkatobjektif pengajaran, panjang soalan, kemampuan bahasa pelajar dan lain-lain.Araskesukaran soalanbiasanya sukarditentukan, kecualimelaluipengalamanpembina soalan atau kajian rintis yang diadakan sebelum sesuatu set soalandigunakan.

Rajah 4.2: Menentukanbilangansoalan

AKTIVITI 4.2

Anda digalakkan untuk membuat peta minda berhubungdengan langkah-langkah pembinaan JPU ini. Ini bertujuan untukmemperkukuhkanpemahamanandatentangtopikini.

4.1.2 Kepentingan JPU

JPU yang dibina dengan baik akan membantu penggubal kertas ujian danpembinaitem/soalanujian.Antarakepentingannyaialah:

(a) kertasujiandapatdigubalsecarasistematik;

(b) kesahandarisegipersampelansukatanpelajaranadalahterjamin;


(c) taburansoalanmengikuttajukadalahseimbang;

(d) ujianmeliputikeseluruhansukatanpelajaran;dan

(e) aras kesukaran ujian dapat dikekalkan dari tahun ke tahun, walaupunitemdibinaolehpembinalain.

AKTIVITI 4.3

Pilihkertasujianyangpernahandabina/gunadancubasediakanJPUuntukkertasujianini.

4.1.3 Contoh JPU

Jadual 4.2 menunjukkan contoh borang untuk persediaan JPU bagi matapelajaran Bahasa Melayu Kertas 1. Lajur jadual ini menunjukkan sukatanpelajaran Bahasa Melayu, sementara baris jadual ini menunjukkan objektifpengajaran (Pengetahuan; Pemahaman dan Aplikasi; Analisis, Sintesis danPenilaian), aras kesukaran soalan (Mudah, Pertengahan, Sukar) serta bilangandanperatussoalan.


Jadual 4.2:ContohBorangJPU

Sukatan Pelajaran

TajukObjektif Pengajaran Pemberatan

I II III Bilangan Soalan

Peratus SoalanM P S M P S M P S

1.Pengenalan

12 202.Pemahaman

3.Kegunaan

4.SejarahdanPerkemban-ganBahasaMelayu

AsalRumpunMelayu

4 6.6

BatuBersuratBahasaMelayuKlasikBahasaMelayuPascaKlasik

5.DinamikaBahasaMelayu

VariasiBahasa

6 10

LarasBahasaRetorikWacanaKesantunanBahasa

6.SistemBahasaMelayu

Fonologi

38 63.4

TatabahasaMorfologiSimpulanBahasaPeribahasa

JumlahSoalanPeratusan 60 100

I : Pengetahuan M - MudahII : PemahamandanAplikasi P - PertengahanIII : Analisis,SintesisdanPenilaian S - Sukar

Selepas kita menguasai cara bagaimana JPU dibina, kita akan terusmenerokaproses penggubalan kertas ujian dengan memahami kaedah membina itemobjektifdanitemsubjektifbagisesuatukertasujian.Bagaimanapun,sebelumkitamulamembina itemujian, kita perlumemahami langkah ampenyediaan itemujianterlebihdahulu.


4.2 LANGKAH AM PENYEDIAAN ITEM UJIAN

Disepanjang tempohandamenjadiseorangguru,apakahkaedah-kaedahyangandagunakanuntukmenghasilkan sesebuah itemujian?Adakahkaedahyangtelahandagunakaninimempunyaipersamaandenganlimalangkahpenyediaanitemujianini?Sekiranyaterdapatperbezaanapakahyangprodankontrayangandaperolehdaripadanya?

TerdapatlimalangkahampembinaanitemujiansepertiyangditunjukkandalamRajah4.3:

Rajah 4.3:Langkahampenyediaanitemujian

(a) Menyediakan JPU Langkah awal dalam pembinaan item ujian ialah menyediakan JPU

seperti yang dijelaskan sebelum ini, iaitu mengkaji sukatan pelajaran,menganalisis objektif pengajaran, menentukan jenis soalan danmenentukan bilangan soalan. Tujuan utama penyediaan JPU ialahsupayaitem-itemujianyangdibinaitumewakilikeseluruhankandunganpelajaran mengikut domain dan peringkat objektif pengajaran yangditentukan sebelumpengajarandimulakan.Perancanganawal inidapatmenjamin soalan-soalan ujian yang terhasil akan dapat mengukurpengetahuan, kemahiran atau sikapyangkita inginpelajar- pelajar kitakuasai.


Objektif pengajaran jugamenjadi panduan kepada kita tentang bentuksoalan yang akan digunakan. Sebagai contoh, soalan berbentukpenyelesaian masalah perlu dibina sekiranya kita ingin mengukurkeupayaan pelajar kita menyelesaikan masalah matematik. Sekiranyakita ingin pelajar memahami kesan sejarah ke atas perpaduan kaum,misalnya, mungkin soalan subjektif berjawapan panjang adalah lebihsesuai daripada soalan objektif. Seterusnya, jika pelajar dikehendakimengingat tarikh penting dalam sejarah, mungkin soalan beranekapilihan/mengisitempatkosongadalahlebihsesuai.

(b) Menulis Item Ujian SebaiksahajaandasiapmenyediakanJPU(yangsebaiknyamengandungi

jenisdanbilangan itemujianbagi setiap tajukdanobjektifpengajaran),andatelahbersediauntukmembina/menulisitem-itemujian.Walaupunterdapatbentuk itemujian, seperti itemberanekapilihan (multiple-choice item),itemmengisitempatkosong(fill-in-the-blank item),itemberjawapanpendek(short-answer item),itembetul-salah(true-false item),itempadanan(matching item) atau item esei (essay item), terdapat beberapa prinsippembinaanitemyangsama,yangbolehdigunakanuntukmenulis item-itemini.Prinsip-prinsiptersebutdijelaskandalambahagianberikut.

(i) Arahanmenjawabbagisetiapitemhendaklahringkasdanmudahdifahami pelajar, misalnya, Sila isikan ruang kosong dalamsoalanberikutdengansatuperkataansahaja.

(ii) Menggunakan bahasa yang mudah dan jelas supaya pelajardapat memahami maklumat dalam soalan dan juga kehendaksoalantersebut,yangseterusnyaakanmembantupelajarmemberijawapansepertiyangdikehendakiolehsoalan.

(iii) Membina item yang memerlukan jawapan berkaitanpengetahuan/kemahiranyangspesifikdaripadatajukpengajarantertentu,danbukannyaberbentukpengetahuan/kepintaranam.

(iv) Biasanya, kitameminta pelajar memberi jawapan yang benar,tetapi adakalanyakitamemintamerekamemberi jawapanyangtidak benar. Dalam keadaan ini, arahanmenjawab hendaklahjelas,sepertimenggunakanhurufbesar.

(v) Bagi item berkaitan pengiraan atau lukisan, nyatakan unit danketepatan ukuran yang dikehendaki. Contohnya, unit ukurandalammeterdantepatkepadaduatitikperpuluhan.

Penyediaan item ujian memerlukan beberapa langkah. Untuk menulisitemujian ini andadigalakkanmenyediakan lakaranpetamindauntukrumusananda.


(c) Menyemak Item Ujian Selepas semua item ujian siap ditulis, kita perlu menyemak semula

item-item tersebut. Semakan iniperludibuatbagimenentukanperkara-perkaraberikut:

(i) Arahan menjawab bagi setiap bahagian ujian dan setiap soalanadalahtepatdanmudahdifahamipelajar.

(ii) Soalan ditulis dengan menggunakan bahasa yang mudahdifahami pelajar dan mengandungi maklumat dan kehendaksoalanyangjelasdanmencukupi.

(iii) Soalan yang dibina mencukupi dan seimbang dari segikandungandanobjektifpengajaran.

(iv) Soalan yang diberi, terutama soalan jenis objektif, tidakmengandungipetanda(clue)kepadajawapanyangdikehendaki.

(d) Menilai Item Ujian Selepas semua itemujian disemak oleh pembina/penulisnya, item-item

ini perlu disemak dan dinilai oleh pakarmata pelajaran. Semakan danpenilaianiniperludibuatbagimenentukanperkara-perkarayanghampirsamadenganapayangdisebutdiatas,iaitu:

(i) Arahan menjawab dan bahasa yang digunakan dalam soalanadalahmudahdifahamipelajar.

(ii) Soalandankehendaksoalanadalahjelasdansoalanmengandungimaklumatyangcukupuntukpelajarmenjawabnya.

(iii) Soalan-soalan yang dibina adalah mencukupi dan seimbanguntuk mengukur kandungan dan objektif pengajaran yangditetapkan.

(iv) Jawapanyangdiberikanolehpenulisadalahmengikutkehendaksoalandanbolehdijawabdalammasayangdiperuntukkan.

(e) Membuat Kajian Rintis Terhadap Keseluruhan Item Selepassemuaitemujiandisemakdandinilaiolehpakarmatapelajaran,

sebaiknya, kajian rintis dibuat terhadap keseluruhan item/kertas ujian.Kajianrintisdisinibermaksudkajianawaltentangkesesuaianitem-itemkepadapelajaryang setaradari segikeupayaandenganpelajar sasaran.Biasanya, kajian rintis tidak dibuat untuk menjaga kerahsiaan ujian.Walau bagaimanapun, kajian rintis perlu dibuat untuk soalan-soalanyangingindisimpandalambanksoalan.Kajianrintisbeginiperludibuatbagimenentukanperkara-perkaraberikut:

(i) Arahan menjawab dan bahasa yang digunakan dalam soalandapatdifahamipelajardantidakadakesilapanejaan/istilahyangdigunakan.


(ii) Soalandankehendaksoalanadalahjelasdansoalanmengandungimaklumatyangcukupuntukpelajarmenjawabnya.

(iii) Soalan-soalanyangdiberikanadalahsepadandengankandunganpelajaranyangdiajargurudantidakadasoalanyangterkeluardaripadakandungantersebut.

(iv) Pelajar dapat menjawab soalan-soalan dalam masa yangdiperuntukkanmengikutkehendaksoalan.

KesemualangkahampenyediaanitemujianinidapatdisimpulkanRajah4.3.

AKTIVITI 4.4

Dapatsatukertasujianbagimatapelajarantertentu.Berdasarkanitem-itemujian ini, senaraikan beberapa kelemahan yang dapat anda kenalpasti.

4.3 PEMBINAAN ITEM OBJEKTIFSekiranya andadimintamenyediakan itemobjektif untukmatapelajaran yangbukan bidang pengajaran anda, apakah yang perlu anda lakukan? Apakahimplikasi yang anda rasakan akan berlaku sekiranya anda terusmenyediakanitemujiantersebut,tetapitidakmengajarmatapelajarantersebut?

Ujianpencapaian adalahpenting kepada guruuntukmengetahui sejauhmanapelajar-pelajarnya memahami apa yang mereka pelajari. Jika ujian ini dibinadenganbaik, iabolehdigunauntukmembandingkanpencapaianantarapelajar-pelajar atau membandingkan pencapaian antara sekolah-sekolah. Biasanya,ujianpencapaian yangdigunakandi sekolah-sekolahdibina sendiri oleh guru-gurumata pelajaran tertentu. Bagaimanapun, ujian yangdisediakan oleh guruuntukpelajar-pelajarnyasendiriadalahlebihtepatuntukmengukurpencapaianmereka, sebab ujian ini hanya ditumpukan kepada kandungan pelajaran yangdiajarguru.

Seperti yang kita sedia maklum, item/soalan objektif bermaksud item/soalanyang mempunyai jawapan tepat/tertentu/spesifik, seperti item betul-salah,anekapilihan,padananataupelengkapan.Semuaiteminimempunyaijawapantertentu, sama ada betul atau salah, jawapan daripada beraneka pilihan yangbetul,padananyangbetul,atauperkataanpelengkapyangbetul.


4.3.1 Pembinaan Item Beraneka Pilihan

Item/soalan yang sering digunakan dalam ujian pencapaian; di peringkatsekolah rendah, sekolah menengah atau institut pengajian tinggi; ialah itemberanekapilihan. Item ini terdiridaripada tigabahagian, iaitu stimulus, stem/badansoalandanjawapanpilihansepertiRajah4.4.

(a) Stimulus adalah bahagian soalan yangmengandungimaklumat khususdi mana soalan itu didasarkan, mungkin berbentuk teks, grafik, jadualatauperbualan.

(b) Stem adalah bahagian soalan yangmengandungi tugasandan biasanyaberbentukayatlengkap,ayattidaklengkapatausoalan.

(c) Jawapan Pilihan adalah bahagian soalan yang mengandungi jawapanpilihan,yangbiasanyaberbentukangka,simbol,frasa,gambarrajahataujadualdanlain-lainlagi.

Soalanjenisberanekapilihaninidikatakansukardibinadansukarjugadijawaboleh pelajar, tetapi mudah diperiksa (boleh diperiksa oleh komputer denganmenggunakan borangOMR). Pelajarmendapati soalan beraneka pilihan sukardijawabberbanding soalan jenis esei, sebabmerekaperlumengetahui jawapansecara tepat. Jadual 4.3 menerangkan sembilan prinsip untuk menyediakansoalanberbentukberanekapilihan.

Rajah 4.4:Pembinaanitemberanekapilihan


Jadual 4.3:PrinsipPenyediaanSoalanBerbentukBeranekaPilihan

Prinsip Penerangan

1 Arahanhendaklahjelassamaadapelajarperlumemilihjawapanyangbetulataupaling tepat/terbaik, sebab ada kalanya semua jawapan yangdiberiadalahbetul.

2 Soalan dan semua jawapan hendaklah ditulis secara padat, jelas dantidak berbunga-bunga, supaya pelajar tidak membuang masa untukmemahaminya.

3 Perkataan sepunya tidak diulang-ulang dalam setiap jawapan pilihan,tetapi dimasukkan dalam badan soalan, seperti perkataan oleh dalamContoh1.

4 Tuliskansetiapjawapanpilihansecarayangmenariksupayasetiapjawapanyangdiberikanadalahmunasabah.

5 Taburan jawapan betul perlu dibuat secara rawak, iaitu tidak mengikutsistemtertentu,untukmengelakdaripadapelajarmenekajawapanbetul.

6 Setiap jawapanpilihanperluditulissamapanjang,supaya tidakmemberipetandakepadapelajartentangjawapanbetul.

7 JawapanberbentukSemuadiatasatauTiadasatupundiatassebagaijawapanpilihanperludikurangkan, supayapelajar tidakmudahmemilihjawapanbetul.

8 Aras kesukaran setiap soalan perlu setara (seperti kurangkan jawapanpilihansepertiContoh2),supayasetiapsoalanmempunyaiaraskesukaranyangsama.

9 Jawapanpilihanbolehdisusunmengikut abjad,nilainombor atau tahun,supayawujudsatusistemsusunanjawapanpilihan.


SebagaikesimpulannyaandabolehmelihatkepadaRajah4.5.

Berikutialahcontohitemberanekapilihan:

Rajah 4.5:Sembilanprinsippenyediaanitemberanekapilihan

1. Dalamtindakanrefleks,impulsdihantarkesaraftunjangoleh:

A. Efektor

B. Reseptor

C. Neuronderia

D. Neuronperantaraan

2. Antara berikut, yang manakah peranan seorang usahawan kepadamasyarakatdannegara?

I. Menghasilkanbaranganberkualiti.

II. Menyumbangterhadapperkembanganpolitik.

III. Mengembangkanindustrisediaada.

A. IdanIIsahaja.

B. IIdanIIIsahaja.

C. IdanIIIsahaja.


3. Anda dikehendaki memilih jawapan yang betul berdasarkan dua (2)pernyataanberikut:

I. Bursa Komoditi Kuala Lumpur merupakan sebuah badanperniagaan.

II. Bursa Komoditi Kuala Lumpur ditubuhkan kerana Malaysiaadalahpengeluarutamabeberapajeniskomoditi.

Pilihan Pernyataan I Pernyataan II

A Betul Betul

B Salah Salah

C Betul Salah

D Salah Betul

4.3.2 Pembinaan Item Betul-Salah

Seperti juga item beraneka pilihan, item Betul-Salah terdiri daripada tiga (3)bahagian, iaitu stimulus (jika ada), pernyataan dan jawapan pilihan yangberbentuk Betul atau Salah. Item jenis ini amat sesuai digunakan untukmenguji fakta yang menghendaki pelajar menentukan sama ada pernyataanyang diberikan adalah betul atau salah/palsu. Jadual 4.4 menerangkan lapanprinsipuntukmenyediakansoalanberbentukbetul-salah:

Jadual 4.4:PrinsipPembinaanItemBetul-Salah

Prinsip Penerangan

1 Arahan hendaklah jelas sama ada pelajar perlu menanda A/(3) bagijawapanyangbetulatauB/(5)bagijawapanyangsalah.

2 Pernyataan hendaklah ditulis secara padat, jelas dan tidak berbunga-bunga,supayapelajartidakmembuangmasauntukmemahaminya.

3 Taburanjawapanbetuldansalahperludibuatsecararawak,iaitutidakmengikut sistem tertentu, untuk mengelak daripada pelajar menekajawapan.

4 Araskesukaransetiapsoalanperlusetara(sepertipanjangdanmaksudpernyataan), supaya setiap soalan mempunyai aras kesukaran yangsama.

5 Soalan-soalan hendaklah berasaskan kepada pernyataan yang jelas betulatauyangjelas salah.


6 Elakkan daripada memberi pernyataan yang betul lebih panjangdaripadayangsalah,untukmengelakdaripadapelajarmenekajawapan.

7 Elakkandaripadamenggunakanperkataanselaluatautidakpernahdalampernyataan,untukmengelakdaripadapelajarmenekajawapan.

8 Sediakanbilanganpernyataanyangbetulhampirsamadenganbilanganpernyataan yang salah, untuk mengelak daripada pelajar menekajawapan.

Contoh Item Betul-Salah

1. Tandakan (3) pada pernyataan yang betul dan (5) pada pernyataan yangsalahdalamkotakyangdisediakan.

DavidBeckhamadalahketuapasukanbolasepakWales.

NicolDavidadalahmerupakanperenangnegarapalingunggul.

BahasaMelayuadalahbahasarasmidiSelatanThailand.

2. GunungyangpalingtinggidiMalaysiaterletakdinegeriPahang.

A. Betul

B. Salah

4.3.3 Pembinaan Item Mengisi Ruang Kosong

ItemMengiraRuangKosongterdiridaripadaduabahagian, iaitustimulus(jikaada)danpernyataanyangmengandungiruangkosonguntukdiisipelajar.Itemjenisiniamatsesuaidigunakanuntukmengujifaktayangmenghendakipelajarmemberi jawapan pendek yang tepat. Jadual 4.5 menerangkan enam prinsipuntukmenyediakansoalanberbentukmengisiruangkosong:

Jadual 4.5:PembinaanItemMengisiRuangKosong

Prinsip Penerangan

1 Arahanhendaklahjelassamaadapelajarperlumengisiruangkosongdalamkertassoalanataudalamkertasjawapan.

2 Pernyataan/ayathendaklahditulissecarapadat, jelasdantidakberbungabunga,supayapelajardapatmemahaminyadenganbaik.

3 Araskesukaransetiapsoalanperlusetara(sepertibilanganperkataandalamruangkosong),supayasetiapsoalanmempunyaiaraskesukaranyangsama.


4 Perkataan yang dikosongkan hendaklah terdiri daripada perkataan yangpentingsahaja.

5 Elakkan daripada meninggalkan terlalu banyak ruang kosong dalamsesuatupernyataan/ayat,supayasoalantidakmenjaditerlalususah.

6 Ruang kosong hendaklah ditempatkan di penghujung pernyataan/ayat,supayaperkataanyangdikehendakijelaskepadapelajar.

Contoh Item Mengisi Ruang Kosong

1. Dalamtindakanrefleks,impulsdihantarkesaraftunjangoleh_________.

2. Tiga warna utama yang telah dipelajari dalam kelas sains ialah _______,___________dan___________.

4.3.4 Pembinaan Item Padanan

Item Padanan terdiri daripada dua setmaklumat yang perlu dipadankan olehpelajar. Kedua-dua set maklumat ini mungkin terdiri daripada perkataan,konsep, prinsip atau pernyataan. Pembina item perlu memastikan maklumatdalam set pertamamempunyai perkaitan/hubungan denganmaklumat dalamset kedua. Item ini sesuai untukmengukur kefahaman dan keupayaan pelajarmengaitkan fakta dan konsep.Walau bagaimanapun, kita perlu ingat bahawapadanan yang melibatkan dua set maklumat ini menjadikan item padanansebagai item banyak soalan dalam satu soalan, yang bergantung kepadabilangan perkaitan yang ada. Justeru, guru perlu memberikan markah yangsetimpal dengan bilangan perkaitan ini. Jadual 4.6menerangkan enamprinsipuntukmenyediakansoalanberbentukpadanan:

Jadual 4.6:PembinaanItemBerbentukPadanan

Prinsip Penerangan

1 Arahanhendaklah jelas sama adapelajar perlumembuat padanan satu-ke-satu atau padanan yang lain seperti membuat padanan yang wujudsahaja.

2 Pernyataan/ayathendaklahditulissecarapadat,jelasdantidakberbungabunga,supayapelajardapatmemahaminyadenganbaik.

3 Aras kesukaran bagi setiap perkaitan perlu setara (seperti bilanganperkataan), supaya setiap perkaitan mempunyai aras kesukaran yangsama.

4 Pernyataan yang diberi perlu mempunyai perkaitan yang tepat denganpadanannyasupayapelajardapatmengenalpastipadanantersebut.


5 Elakkandaripadamenggunakanterlalubanyakperkataandalamsesuatumaklumat,supayasoalantidakmenjaditerlalususah.

6 Bilangan padanan tidak terlalu banyak (mungkin maksimum limapadanan),supayapelajartidakmenggunakanterlalubanyakmasauntukmencaripadanan.

Contoh Item Padanan

Padankansimpulanbahasaberikutdenganmaknanya.

Simpulan Bahasa Makna

Tangkaijering Bersiar-siar

Ayamtambatan Sukamenolongoranglain

Makanangin Orangyangbolehdiharap

Ringantulang Orangyangkedekut

4.4 PEMBINAAN ITEM SUBJEKTIF

Apabila anda terlintas dengan perkataan subjektif, apakah pemahaman andatentangperkataanini?Adakahandamerasakanbahawaiamempunyaipelbagaitafsiranbergantungkepadapengetahuan,pengalamandanpembacaananda?

Item subjektif bermaksud item yang mempunyai jawapan terbuka, iaituyang tidak spesifik seperti jawapan kepada item objektif. Item subjektif inimembenarkan subjektiviti dalam jawapan yang diberikan. Item ini digunakanuntuk pelajar mempamerkan kedalaman pengetahuan yang dimiliki. Justeru,item ini sesuai untuk mengukur tahap kognitif yang lebih tinggi, sepertimengukur penguasaan menganalisis, mensintesis, membuat pertimbangan,menilai dan membuat keputusan, yang memerlukan kemahiran berfikir. Itemsubjektif jugamemberi kebebasan kepada pelajar dari segi gaya persembahanjawapandanjugapanjangataupendekjawapantersebut.


4.4.1 Prinsip Am Penyediaan Item Subjektif

Itemsubjektifinibiasaberbentukesei,samaadaberjawapanpendek,sederhanaatau panjang. Justeru, prinsip penyediaan item jenis esei ini adalah sama bagiketiga-tiga kategori soalan tersebut. Jadual 4.7 menerangkan tujuh prinsip amuntukmenyediakansoalanberbentukesei:

Jadual 4.7:PembinaanSoalanBentukEsei

Prinsip Penerangan

1 Penulisperlumenyemaksukatanpelajarandanobjektifpengajaran,supayasoalanyangdihasilkanmenepatisukatanpelajarandanobjektifpengajarantersebut.

2 Arahanhendaklahjelastentangpanjangjawapandansamaadapelajarperlumenjawab dalam kertas soalan (mengisi ruang kosong) atau dalam kertasjawapan.

3 Soalan hendaklah ditulis secara padat, jelas dan tidak berbunga-bunga,supayapelajartidakmembuangmasauntukmemahaminya.

4 Araskesukaransetiapsoalanperlusetarasupayasetiapsoalanyangdiberimarkahyangsama,mempunyaiaraskesukaranyangsamajuga.

5 Soalan perlu ditulis supaya pelajar dapat membayangkan satu kerangkastrukturyangakanmemandupelajaruntukmenjawabsoalantersebut.

6 Tentukanterlebihdahuluperkarayangingindiberimarkahdanmarkahnyauntukmemudahkanpenyediaanskemajawapan.

7 Gunakan lebih banyak soalan berjawapan pendek (1/2 muka surat)daripadasoalanberjawapanpanjang(2-3mukasurat),supayalebihbanyaksoalanbolehdiberikan.

4.4.2 Kata Tugas Item Subjektif

AKTIVITI 4.5

Padapendapatandaitemujianyangmanakahlebihsesuai,objektifatausubjektif? Cuba anda bina beberapa item ujian objektif dan item ujiansubjektif.

Katatugasadalahsuatukatakerjayangterdapatpadasesuatuitemyangfungsinya ialah untukmenyatakan tugas yang perlu dibuat oleh pelajarsemasamenjawabsesuatuitem/soalan.


Sebelum kita membina item subjektif, kita perlu memahami jenis kata tugasyang sesuai digunakan untuk membina item tersebut. Kata tugas ini akanmengarahkanpelajaruntukmemberikanjawapansepertiyangdikehendakiolehsoalan. Oleh itu, pemilihan kata tugas yang sesuai untuk sesuatu item adalahsangat penting. Kegagalanmenggunakan kata tugas yang tepat dengan hasratpenulisitemakanmenyebabkanpelajargagalmemberikanjawapansepertiyangditentukandalamperaturanmemberimarkah.

Kata tugas mempunyai kaitan yang rapat dengan tujuan ujian yangmenggunakan item berkenaan. Bagaimanapun, sesuatu kata tugas itutidaklahunikbagisatu tujuanujiansahaja,keranakata tugasyangsamabolehmenghasilkan jawapan yang berlainan. Terdapat kata tugas yang boleh berdiridengan sendiri untuk menyatakan kehendak soalan. Walau bagaimanapun,terdapat kata tugas yangmemerlukan sokongan daripada beberapa perkataanlainuntukmenjadikankehendaksoalanitu lebih jelas. Jadual4.8menunjukkanbeberapakatatugasdanjawapanyangdiharapkan.

Jadual 4.8:KataTugas

Bil Kata Tugas Jawapan yang Diharapkan

1 Analisiskan Membuat pernyataan terperinci tentang suatu aspek atauperkarayangdikomunikasikan.

2 Anggarkan Memberikan nilai kuantitatif yang dianggap sesuai dengankeadaan yang ditetapkan dengan menggunakan satupengetahuantertentu.

3 Apakah Memberimaklumatyangkhususatauspesifik.

4 Bagaimanakah Memperihalkan,memberipenerangantentangcara,keadaan,langkahataukejadian.

5 Bandingkan Menyatakanpersamaandanperbezaanantaraduaataulebihperkara.

6 Berapakah Memberikuantiti.

7 Bezakan Menyatakan kelainan, ketidaksamaan antara dua atau lebihperkara.

8 Bilakah Menyatakanmasaatauwaktu.

9 Binakan Membuat sesuatu dengan menggunakan kaedah atau alattertentu.

10 Bincangkan Memberipenerangandaripelbagaiaspek.


4.4.3 Pembinaan Item Esei Berjawapan Pendek

Item jenis ini memerlukan pelajar memberi jawapan pendek (biasanya satuperenggan) yang memberi peluang kepada mereka menyampaikan pendapat,hujah atau idea sendiri. Item bentuk ini amat sesuai untuk mengukurpengetahuan,kefahamandanaplikasi/penyelesaianmasalahmudah,yangturutmelibatkankemahiranberfikir.Soalaneseiberjawapanpendek inibolehdibinasupaya jawapannya menjadi lebih objektif (lihat contoh) daripada soalan eseiberjawapan terbuka.Dengan jawapanyang terbatas ini,pemeriksaannyadapatdiselaraskan dengan mudah, dan ini dapat meningkatkan kebolehpercayaansoalan tersebut.Di sini,walaupun jawapannya lebihobjektifdaripada jawapanesei terbuka, jawapan esei pendek masih lagi agak subjektif/pelbagai. Olehkerana jawapan esei pendek ini masih pelbagai, maka pembina soalan perlumenyediakanskemajawapanyangmerangkumisemuajawapanyangmungkin.

ContohItemEseiBerjawapanPendek:

(a) Senaraikan warna-warna tali pinggang tae kwan do dan nyatakan bilaseseorangpelatihitudikurniakanwarna-warnatersebut.

(b) Iris adalah bahagian mata yang berwarna. Jelaskan bagaimana irismembantukitauntukmelihat.

4.4.4 Pembinaan Item Esei Berjawapan Terbuka

Itembentuk inimembenarkanpelajarmerancangdanmemberi jawapansecarabebas. Ini mengundang pelbagai kemungkinan jawapan daripada mereka.Misalnya, pelajar bebas mengemukakan idea, pendapat dan tanggapan,mengorganisasikan idea, membina hujah yang logik, memberikan penilaianterhadapsesuatupemikiranataumengaitkanpemikirandenganperasaan.Olehitu, jenis item ini amat sesuai untuk mengukur konstruk, yang memerlukanpelajar menggunakan beberapa kemahiran seperti menginterpretasi,menyelesaikan masalah dan membuat keputusan. Item jenis ini jugamembolehkanpelajarmempamerkanprosespemikirankritisdankreatif.

Pelajar juga akan menghadapi masalah semasa menjawab soalan berjawapanterbuka ini.Merekaperlumengutipdanmemilih isi-isidan idea-ideadaripada

SEMAK KENDIRI 4.1

Sila teliti contoh-contoh di atas. Soalanmanakah yang lebih objektif?Berikansebab-sebabuntukmenyokongpendapatanda.


pengetahuansendiri,menyusunisi-isidanidea-ideaini,danseterusnya,menulisdengancarayang logik supaya isi-isidan idea-idea inidapatdikomunikasikandengan baik. Oleh sebab jawapannya yang amat terbuka, yang mengandungiisi-isi, idea-idea dan kreativiti tertentu, maka pembina item bentuk ini perlumenyediakan skema/peraturan pemarkahan yang jelas, terperinci danmenyeluruh,agarpenilaianpencapaianpelajardapatdibuatsewajarnya.

Walaupun item berjawapan terbuka ini sukar dijawab dan juga diperiksa, iamempunyaikekuatantersendiri,iaitudapatmenggalakkanpelajar:

(a) menerokaipelbagai cara ataupendekatanuntukmenyelesaikan sesuatumasalah;

(b) membuat pertimbangan dan penilaian tentang sesuatu idea ataumaklumat;

(c) mempamerkansesuatuideayangaslimereka;

(d) menggabungkanpelbagaipengetahuan,ideadanmaklumat;dan

(e) mengenal pasti, memilih, menyusun dan mempersembahkan sesuatuperkaraatauideadalambentukkomunikasibertulis.

Dengan beberapa kekuatan yang ada, item berjawapan terbuka turutmempamerkan beberapa masalah/kekangan yang tersendiri, iaitu iamemerlukan:

(a) pemeriksayangterlatihuntukmemeriksajawapan;

(b) masayangpanjanguntukmemeriksajawapanberbandingitemobjektif;

(c) masayangpanjanguntukpelajarmenulisjawapan;dan

(d) pelajarmenulissecarajelasdanbolehdibaca(readble).

AKTIVITI 4.6

Sebelum seseorang pelajar tersebut mencapai kematangan dalammenyelesaikan satu-satu persoalan secara kritis dan kreatif, apakahlangkah-langkahyangperluadaparapelajartersebut.Adakahlangkah-langkah tersebut perlu diterapkan sebagai sebahagian daripadapengetahuanmereka?


4.4.5 Kelebihan dan Kekangan antara Jenis Item Ujian

Kelebihan/kekuatandankekakangan/kelemahanyangdiwarisiolehsetiapjenisitem ujian ditunjukkan dalam Jadual 4.8 dan 4.10.Aspek-aspek perbandinganialahdarisegi:

(a) keupayaanmengukurkebolehanpelajar,

(b) keluasanpersampelankandungan,

(c) kecepatanmenyediasoalan,

(d) keobjektifanpemeriksaan,

(e) kemudahandiperiksamesin,dan

(f) mengelakdaripadatekaan.

Jadual 4.9: KelebihandanKekanganJenisItemObjektif

Kekuatan Item-item ObjektifKekangan/Kelemahan Item-item

Objektif

persampelankandunganyangluas

dapatdiperiksasecaraobjektif

dapatdiperiksaolehmesin

cepatdanmudahdiperiksa

sukar membina item, terutama bagiperingkattinggi

menggalakkantekaan

Persampelan yang meluas bagi ujian yang menggunakan item objektif sahaja,menyebabkankesahanujianmenjaditinggi.

Jadual 4.10: KelebihandanKekanganJenisItemSubjektif

Kekuatan Item-item SubjektifKekangan/Kelemahan Item-item

Subjektif

keupayaan mengukur objektifpengajaranpadaperingkattinggi

dapatmengelakdaripadatekaan

itemmudahdibina

persampelankandunganagaksempit

susahdanlambatdiperiksa

tidakdapatdiperiksasecaraobjektif

tidakdapatdiperiksaolehmesin

Persampelan yang sempit bagi ujian yang menggunakan item subjektifsahaja, turut menyebabkan kesahan ujian menjadi rendah. Justeru, denganmenggabungkanitemobjektifdanitemsubjektifdalamsatuujiandengankadaryangsesuai, iadapatmenjaminkesahanujiandarisegi liputankandungandanjuga penilaian pada peringkat objektif yang tinggi. Jadual 4.11 menunjukkanringkasanperbezaanjenis-jenisitemujian.


Jadual 4.11:RingkasanPerbezaanJenis-jenisItemUjian

Jenis Item Kelebihan Kekangan

AnekaPilihan

(Multiple-choice)

Bolehmengukursemuajeniskebolehan.

Sampelmeluaskeataskandungan.

Cepatdanmudahdiperiksa.

Bolehdiperiksasecaraobjektif.

Sukarmembinaitemyangbaik/peringkattinggi.

Menggalakkantekaan.

Padanan

(Matching)


Mengurangkanmasapembacaan.


Tidaksesuaiuntukmengujikebolehantahaptinggi.

Mengujiingatanmudahsahaja.

Betul-Salah

(True/False)



Menggalakantekaan.

Sukarmembinaitemyangbaik/peringkattinggi.

MengisiTempat

Kosong

(Filling-the-Blank)


Dapatmengurangkantekaan.


Tidaksesuaiuntukmengujikebolehantahaptinggi.

Mengujiingatanmudahsahaja.

JawapanPendek

(Short-answer)

Dapatmengurangkantekaan.


Mudahdancepatdibina.

Mengukurkebolehantahaprendah.

Tidakbolehdiperiksaolehmesin.

Pemeriksaanberpandukanpertimbangan.

Esei

(Essei)

Mudahdancepatdibina.

Mengurangkantekaan.

Bolehmengujitahaptinggi.

Bilanganitemterhad.

Mengambilmasauntukmemeriksa.

Kebolehpercayaanitemagakrendah.


AKTIVITI 4.7

Pilih satu item ujian yang anda pernah jawab/guna dan nyatakankelebihandankekangannya.

RUMUSAN

TopikinitelahmembincangkantentangJadualPenentuanUjiandanpembinaansoalan- soalan objektif dan subjektif untukmengukur danmenilai pencapaianpelajar. Pembinaan soalan objektif yang dibincang meliputi bentuk soalanberanekapilihan,betul-salah,mengisi tempatkosongdanpadanan.Pembinaansoalan subjektif meliputi bentuk esei berjawapan pendek, sederhana danpanjang. Pembinaan item ujian biasanya mengambil masa yang panjang danmemerlukan banyak penelitian dan pertimbangan agar ujian yang dihasilkandapat mengukur kandungan dan peringkat objektif pengajaran yang diinginidenganadildansaksama.

ItemBeraneka

ItemBetul-Salah

ItemEsei

ItemObjektif

ItemPadanan

ItemSubjektifBerjawapanPendek

JadualPenentuanUjian

UJIAN 1

1. JelaskanapayangterdapatdalamselJadualPenentuanUjian(JPU).

2. Senaraikandua(2)kepentinganJadualPenentuanUjian(JPU).

3. Jelaskanmaksuditemobjektif.

4. Apakahperkaitanantarakesahandenganpersampelansoalan?


UJIAN 2

1. Jelaskanapamaksudsoalaneseiberjawapanpendek.

2. Berikankekuatandankekangansoalanbentukini.

3. Berikancontoh-contohsoalanyangsesuaiuntukmenjelaskankekuatandankekangandiatas.

RUJUKAN

Hale,G.,etal.(1980).EffectsofitemdisclosureonTOEFLperformance.Research report no. 8.PrincetonNJ:EducationalTestingService.

ED322060.(1988).Social studies grade 8. Blue prints for testing minimum performance.TestItemSpecifications.

Hecht,J.T.(1974).The development and structure of professional examinations planned for national use.

Childs, R. A. (1989). ERIC clearinghouse on tests measurement and evaluation.WashingtonDC.:AmericanInstitutesforResearch.

Notar, C., et al. (2004). The table of specifications: insuring accountability inteachermadetests.Journal of Instructional Psychology.

topik 4 pembinaan item ujian

Documents