teori pelaziman klasik

8/4/2019 teori pelaziman klasik

http://slidepdf.com/reader/full/teori-pelaziman-klasik 1/68

TEORI PELAZIMAN

KLASIK, INSTRUMEN, OPERAN, KOGNITIF

Disediakan :MOHAMAD IZZUDDIN IZZAT BIN AB SHUKORMOHAMAD ‘AZIM BIN SAMSUDIN

CIK MELATI



Pelaziman klasik

TOKOH – TOKOH TEORIBEHAVIORISME

Pelaziman operan

Pavlov Watson Thorndike Skinner



Teori Pelaziman Klasik



Ivan p.Pavlov (1849 - 1936)



SejarahNama sebenar ialah Ivan Petrovich PavlovAhli fisiologi berbangsa Rusia

Lahir pada 14 September 1849 di Ryazan, Rusia Tengah

Meninggal pada 27 Februari 1936 di Leningrad

Mendapat gelaran Doktor pada 1879

Profesor Fisiologi ( Institute of Experimental Medicine ) pada 1884

Beliau juga merupakan penerima hadiah “Nobel” bidang Psysiology or Medicine

kajian “Proses Penghadaman” pada 1904

Menjalankan penyelidikan ke atas anjing selama 35 tahun



Pelaziman klasik

Rangsangan

Agen persekitaranyang timbulkan

Gerak balas

Gerak Balas

Tingkah laku yang timbulakibat rangsangan

proses asas pembelajaran dimana dapat membuat perkaitan atauhubungan antara rangsangan neutral dgn rangsangan semula jadi dan

menghasilkan gerak balas



KAJIAN PAVLOV

mengkaji bagaimanapembelajaran berlaku

pada sesuatu organisma

Kajiannya berasaskanpada 'hukum perkaitan'

(Law of Association)diutarakan oleh

ahli falsafah Yunani awalAristotle

“sesuatu organismaakan teringat sesuatu

kerana sebelum iniorganisma berkenaan

telah mengalami sesuatuyang berkaitan .”

Contohnya :

apabila kita melihat sebuah kereta mewah,kita mungkin membuat andaian pemandu ituseorang kaya atau seorang terkemuka.

Andaian ini bergantung kepada pengalamankita yang lampau.



Peralatan Eksperimen Pavlov

anjing mengeluarkan air liuranjing melihat bekas dengan makanan

Hipotesis :sesuatu organisma boleh diajar bertindak dengan pemberian sesuatu rangsangan.

Kesimpulan :anjing tersebut telah 'belajar' mengaitkan bekas makanan yang dilihat dengan makananyang akan diberikan kelak.



Konsep Pelaziman Klasik Pavlov Tahap 1- Sebelum Pelaziman

Makanan Pengliuran(Rangsangan tidak terlazim) (Gerak balas tidak terlazim)

Bunyi loceng Tiada gerak balas

Tahap 2- Semasa Pelaziman

Makanan Pengliuran(Rangsangan tidak terlazim) (Gerak balas tidak terlazim)+Bunyi loceng

(Rangsangan neutral)

Tahap 3- Selepas pelaziman

Bunyi loceng Pengliuran(Rangsangan terlazim) (Gerak balas terlazim)



Kesimpulan Kajian Pavlov TINGKAHLAKU KESIMPULAN

PENGUASAAN

(Acquisition)

Penguasaan atau bagaimana organismamempelajari sesuatu gerak balas atau respon baru

berlaku berperingkat-peringkat. Lebih kerap

organisma itu mencuba, lebih kukuh penguasaanberkenaan.

GENERALISASI

(Generalisation) Sesuatu organisma itu dapat membuat generalisasi dan

akan diikuti dengan gerak balas

DISKRIMINASI

(Discrimination)

Organisma dapat membezakan antara rangsangan

yang dikemukakan dan memilih untuk bergerak

balas kepada sesuatu rangsangan tetapi tidak

kepada rangsangan yang lain

PENGHAPUSAN

(Extinction)

Sekiranya sesuatu rangsangan terlazim tidak

diikuti dengan rangsangan tak terlazim, lama

kelamaan organisma itu tidak akan bergerak balas



John Broadus Watson

(1878-1958)



SejarahDilahirkan di Greenville, South Carolina pada 1878.

Pada tahun 1901 beliau mengambil major dalam psikologi dan minor dalam

falsafah serta neurologi di Universiti of Chicago.

Menerima ijazah kedoktoran di Universiti of Chicago pada 1903.

Bekerja sebagai pensyarah di University of Chicago pada 1906

Pada 1907 pula berkhidmat sebagai profesor psikologi di John Hopkins University.

Dan Watson menemui teori Behaviorism.



Menjadi duta di Watson J Walter Thompson Agency pada 1924.

Beliau juga menghasilkan Psychological Care of Infant and Child pada tahun 1928.

Dan meninggal dunia 1958.

Watson merupakan seorang ahli psikologi di Amerika Syarikat.

Merupakan orang yang pertama mencipta istilah behaviorisme untukmenghuraikan tingkah laku manusia.

Kajiannya banyak dipengaruhi oleh Teori Pelaziman Klasik Pavlov.



Teori Pelaziman Klasik Watson

Mengikut Watson, tingkahlaku

manusia ialah sesuatu refleks terlazim.

Watson berpendapat, gerakan refleks yang mudahberlaku secara semulajadi dan tidak perlu

dipelajari.

Manusia mempelajari gerak balas untukmenyesuaikan diri mereka dalam situasi-situasi

baru.



Proses Pelaziman

Menurut beliau, manusia mempunyai tiga emosi semulajadi iaitu takut, marah dan

kasih sayang.

Emosi boleh diajar melalui proses pelaziman



Kajian ‘Little Albert Study’Watson telah menjalankan kajian bahawa emosi manusia juga boleh dilazimkansecara klasik.

Beliau telah menjalankan kajian ke atas seekor tikus putih dan seorang kanak-

kanak lelaki 11 bulan bernama Albert.

Beliau telah menunjukkan kepada kanak-kanak tersebut seekor tikus putih.

Pada mulanya, kanak-kanak tersebut tidak takut pada tikus tersebut.

Namun, apabila satu bunyi yang kuat dikeluarkan serentak dengan kemunculan

tikus tersebut, kanak-kanak tersebut menjadi takut dan menangis.

Keadaan ini diulang hingga Albert takut kepada tikus putih.



Secara grafik…

Tikus putih Tidak takut

Tikus putih Bunyi yang kuatdilazimkan

Takut

Tikus putih Takut



• Menganjarkan organisma (manusia atauhaiwan) dengan sesuatuyang diingini ataudisenangi oleh organisma-organisma yangterlibat.

• Memberi sesuatu ganjaran apabilasesuatu gerak balas dilakukan olehsesuatu organisma



Gagne (1977:85)

• “memang menjadi satu fakta yang nyatabagi ganjaran iaitu ia akan memungkinkansatu pembelajaran yang baru tentanghubungan di antara R GB(rancangan gerak balas) dibentuk, dantelah diterima unun bahawa ganjaran

harus diberikan sebaik sahaja tindakanyang diingini dilakukan.”



Gleitman (1986:101-102)

“ jika kita melihat secara permulaan,terdapat banyak persamaan di antarabentuk pembelajaran ini (pembelajaranpelaziman instrumental) dengan bentukpembelajaran pelaziman klasik ”



Gleitman (1986:102)

“walaupun terdapat banyak persamaan, wujudbeberapa perbazaan yang penting. Kemungkinanyang paling penting ialah satu fakta bahawa dalampelajaran instrumental, peneguhan iaitu ganjaranyang diberikan adalah bergantung pada gerakbalas yang betul. Bagi seekor anjing lautperaturannya adalah mudah. Jika tidak adalompatan yang betul dibuat, ikan(ganjaran) tidakakan diberi. Tetapi hal yang sebegini tidak berlakudalam pelaziman klasik. Dalam pelaziman klasik,sesuatu ransangan terlazim (ganjaran) akandiberikan tanpa bergantung kepada tindakan yangdilakukan oleh haiwan tertentu .”



Gleitman membayangkan kepada kitabahawa dalam proses pembelajaranmenurut pelaziman instrumental,sebelum organisma diberikan apa-apaganjaran, ia perlu melakukan sesuatuyang telah ditetapkan oleh pemberiganjaran sejak daripada awal.Sesuatu organisma dilatih untukmelakukan sesuatu lakuan atau gerakbalas dengan betul dan tepat.



• Menurut Thorndike, seseorang sarjanadalam bidang psikologi pembelajaran, apayang telah dipelajari oleh sesuatuorganisma dapat dianggap sebagaimeningkatnya kekuatan untukmemberikan gerak balas adalah hasildaripada tindakan mensejajarkan gerakbalas yang tepat dengan hadiah atau

ganjaran yang diingini oleh organismayang terlibat.



Semasa membincangkan pendapatThorndike tentang prinsip pembelajaranpelaziman intrumental, Bugelski(1971:57) mengatakan , “apabilahubungan di antara ransangan dan

gerak balas dibentuk dan peristiwa inidiikuti oleh sesuatu keadaan yang tidakmenyelesaikan, hubungan tersebut

akan menjadi lemah .”



• Pandangan yang dikemukakan oleh

Thorndike telah dikembangkan lagi olehB.F.Skinner.

• Bagi Skinner, terdapat perbezaan yang

nyata diantara pelaziman klasik danpelaziman instrumental.

• Proses pelaziman instrumental kurang

dikawal atau kurang ditentukan olehfaktor-faktor luaran jika dibandingkandengan pelaziman klasik.



Semasa menghuraikan konseppembelajaran yang dikemukakan olehSkinner, Bugelski (1971:234)menyatakan:

“bagi manusia, pujian, hadiah, wangdan kemudahan-kemudahan dalampelbagai bentuk boleh dijadikan ganjaran.Ganjaran yang paling mudah untuk

diterapkan ialah pengetahuan tentangkeputusan (knowledge of results).



Apabila seseorang individu (walaupunseorang kanak-kanak) memberikansesuatu gerak balas, dan gerak balasini kemudiannya diketahui sebagaigerak balas yang betul, pengetahuantentang keputusan ini didapati bolehmemberikan pengukuhan secaraberkesan .”



• Gleitman juga turut memberikanpandangan beliau tentang pendapat-pendapat yang telah dikemukakan olehSkinner. Gleitman memfokus terhadapfaktor-faktor yang boleh mendorongorganisma bertindak dengan cara yangtertentu.



Gleitman (1986:105) menyatakan:

“Skinner merupakan ahli teori yang mula-mula

menekankan tentang perbezaan yang nyata diantara pelaziman klasik dan pelazimaninstrumental. Dalam pelaziman klasik, pelazimanklasik, tingkah laku seseekor haiwan dihasilkanoleh ransangan dilazimkan,bahkan pengeluaran

air liur pun dikawal oleh faktor luaran. Sebaliknyadalam pelaziman instrumental, Skinnermenekankan bahawa sesuatu organisma itukurang bergantung kepada situasi atau faktorluaran. Reaksi-reaksi organisma adalah

dihasilkan daripada dalam, reaksi-reaksi sebeginiialah apa yang sering kita anggap sebagaisesuatu yang terkawal ”



• Kesimpulannya, teori pelaziman instrumenmemberikan kebebasan kepada pelajar.

Pelajar boleh menentukan bentuk gerakbalas yang harus mereka berikanberasaskan ransangan yang diberikan

oleh guru.



• Pemerhatian berdasarkan eksperimenThorndike

http://2.bp.blogspot.com/_ngZYoc8SnqU/THDvYjZxinI/AAAAAAAAAGU/xtEuAuSdh9s/s1600/untitled.bmp

http://3.bp.blogspot.com/_ngZYoc8SnqU/THDyErjmQmI/AAAAAAAAAG0/1bwzAbv5aCg/s1600/kcg222.bmp



• Melalui eksperimen ini, Thorndike berpendapat bahawapembelajaran berlaku hasil daripada gabungan antara S-R, iaitu

stimulus (rangsangan) dan response (gerak balas).

• Semakin banyak percubaan untuk membuka pintu, semakin singkatmasa yang diambil oleh kucing tersebut untuk keluar dari sarang.

• Tiga Prinsip Pembelajaran Thorndike

http://3.bp.blogspot.com/_ngZYoc8SnqU/THDyErjmQmI/AAAAAAAAAG0/1bwzAbv5aCg/s1600/kcg222.bmp

http://1.bp.blogspot.com/_ngZYoc8SnqU/THDwRimMlbI/AAAAAAAAAGk/CiW3F2wZQDY/s1600/kcg11.bmp

http://1.bp.blogspot.com/_ngZYoc8SnqU/THERZwcOtyI/AAAAAAAAALc/Rf41P4ZGkRs/s1600/huku3.bmp





• Tiga Prinsip Pembelajaran Thorndike




http://2.bp.blogspot.com/_ngZYoc8SnqU/THD8F-LY0cI/AAAAAAAAAKM/WqFYf4dY204/s1600/implikasi.bmp



Implikasi teori Thorndike dalam pengajaran danpembelajaran ialah :

• 1. Meningkatkan tahap kesediaan belajar. Pada masayang sama, guru perlu memainkan peranan dalammenggunakan motivasi yang sesuai.

• 2. Mengukuhkan pertalian antara ransangan dan gerakbalas pelajar dengan memperbanyakkan aktiviti latihan,ulangkaji, aplikasi serta pengukuhan dalam keadaanyang menyeronokkan.

• 3. Guru juga perlu memberikan ganjaran ataupeneguhan untuk respons atau gerak balas yang betuldaripada pelajar. Antara peneguhan yang bolehdigunakan ialah peneguhan social dan material.

• 4. Menekankan pemberian peluang kepada pelajaruntuk menikmati kejayaan dalam pembelajaran mereka.






















• Proses eksperimen yang dijalankan oleh Skinner



http://2.bp.blogspot.com/_ngZYoc8SnqU/THEeSDSirwI/AAAAAAAAAMs/nN4jm7KOqJE/s1600/skinnerbox.jpg



Eksperimen Skinner• Perbuatan menekan butang untuk memperoleh

makanan disebut pelaziman operan.• Pembelajaran melalui cara ini disebut pembelajaran

melalui pelaziman.• Eksperimen ini menunjukkan bahawa satu gerak balas

hanya akan berulang jika wujud ganjaran.• Contohnya, biji-biji makanan dalam eksperimen tersebut

sebagai ganjaran.• Sekiranya ganjaran dihentikan, gerak balas itu akan

terhapus ju ga.


















http://2.bp.blogspot.com/_ngZYoc8SnqU/THEeSDSirwI/AAAAAAAAAMs/nN4jm7KOqJE/s1600/skinnerbox.jpg



• Dalam eksperimen di atas, konsep peneguhanamat jelas sekali.

• Skinner juga menjelaskan bahawa sesuatupeneguhan boleh bersifat negatif atau positif.

• Contoh peneguhan positif adalah pujian,ganjaran, hadiah dan sebagainya. Pujian adalahpenting kerana ia akan mendorong seseorangpelajar itu mengeluarkan hasil yang baik padamasa hadapan.

• Manakala peneguhan negatif pula tidak bolehdisamakan dengan hukuman atau denda.


















A) PENEGUHAN • Peneguhan ialah perkara yang dilakukan untuk

mengalakkan sesuatu perlakuan itu diulangi. MenurutRachlin (1991), pengukuhan diberikan, pertamanyauntuk memuaskan kehendak individu; keduanya, untukmengurangkan tekanan dan merangsang otak. Skinnermembahagikan pengukuhan kepada dua jenis, iaitupeneguhan positif dan peneguhan negatif.

• Terdapat lima jenis proses dalam teori pelaziman operanSkinner, iaitu: pengukuhan positif, pengukuhan negatif,dendaan, prinsip Premack dan pelupusan.






















Peneguhan Positif

• Peneguhan positif ialah memberikan sesuatu ganjaransetelah perlakuan itu ditunjukkan, yang menyebabkanperlakuan itu diulangi atau diperkuatkan lagi.

• Dalam bilik darjah, peneguhan positif ini diberikansebagai salah satu bentuk motivasi dalam aktivitipengajaran dan pembelajaran.

• Contoh-contoh peneguhan positif yang boleh diberikandalam bilik darjah ialah seperti memberikan kata-katapujian selepas pelajar melakukan sesuatu kerja ataumenjawab soalan, memberikan senyuman, menepukbahu pelajar, memberi hadiah dan sebagainya.




















• Peneguhan Negatif • Peneguhan negatif ialah rangsangan serta

merta yang tidak selesa atau menyakitkan yangdiberikan selepas sesuatu tingkah lakuditunjukkan.

• Contohnya, seorang bapa memarahi anaknyakerana tidak membuat kerja rumah yangdiberikan oleh guru.

• Oleh kerana jemu dengan leteran bapanya,

maka si anak tadi pun menyiapkan kerjasekolahnya. Tindakan anak (membuat kerjarumah) dapat mengelak daripada rangsanganyang tidak diingini (leteran bapa).





















http://2.bp.blogspot.com/_ngZYoc8SnqU/THEhsRghiBI/AAAAAAAAAM8/6TcfnA1g87o/s1600/peneguhan++ve.bmp



B) DENDAAN • Dendaan adalah satu proses atau tatacara untuk

melemahkan atau mengurangkan berulangnya tingkahlaku yang tidak diingini.

• Tegasnya, dendaan adalah kesan negatif yangmembawa kepada pengurangan dalam kekerapanberlakunya tingkah laku tersebut.















http://3.bp.blogspot.com/_ngZYoc8SnqU/THElzZmmIvI/AAAAAAAAANM/UfPFgPgo2U0/s1600/dendaan.bmp



Dendaan terbahagi kepada dua:


http://2.bp.blogspot.com/_ngZYoc8SnqU/THEnblVgo6I/AAAAAAAAANU/o3NyPht4vtU/s1600/jenis+dendaan.bmp



C) PRINSIP PREMACK • Konsep utama prinsip Premack ialah mengaitkan aktiviti

yang kurang diminati dengan aktiviti yang lebihdiminati untuk mengukuhkan tingkah laku terhadap aktivitiyang kurang diminati.

• Prinsip Premack juga dikenali sebagai “ Grandma’s Rule”

yang berasaskan kenyataan “kamu boleh keluar bermainselepas kamu habis memakan sayur- sayuran ini”. • Sebagai guru, kita boleh menyelang selikan aktiviti yang

menarik dengan aktiviti yang kurang menarik dalam bilik

darjah untuk meningkatkan kadar pembelajaran murid.• Contohnya, selepas mengakhiri mata pelajaranmatematik, satu aktiviti bermain komputer akan diadakan.






























D) PELUPUSAN

• Pelupusan bermaksud perlakuan yang tidak diberipeneguhan akan lupus dengan sendirinya. Keadaan inidapat di atasi jika: – Peneguhan untuk sesuatu perlakuan itu dapat dikenal pasti. – Peneguhan itu tidak lagi digunakan. – Guru sanggup bersabar dalam menghadapi proses pelupusan, kerana

hasilnya tidak datang dengan serta merta.



















Implikasi teori skinner tersebut dalam P& P ialah : • 1. Sesuatu kemahiran atau teknik yang baru dipelajari

hendaklah diberikan peneguhan secara berterusan dandiikuti dengan secara berkala supaya kemahiran atau teknikitu dapat dikukuh dan dikekalkan.

• 2. Prinsip penghapusan melalui proses pelaziman operanadalah sesuai digunakan untuk memodifikasikan tingkahlaku pelajar yang tidak diigini, misalnya menghentikanpeneguhan yang diberikan dahulu, sama ada peneguhanpositif atau negatif. Peneguhan negatif sesuai digunakanuntuk mendapatkan tingkah laku yang diingini.

• 3. Guru juga perlu membantu pelajar menguasai konsepdiskriminasi melalui proses pelaziman operan supayamereka memperoleh ilmu dan kemahiran dengan tepat.





















Teori Pembelajaran Kognitif (TPK) :

Ahli kognitif lebih menekankan kepada proses mentalseperti penyelesaian masalah, ingatan dan bahasa

Pembelajaran menurut psikologi kognitif ialahperubahan dalam struktur mental yang membolehkanpelbagai tingkah laku yang ditunjukkan

TPK melihat pembelajaran sebagai perubahan proses

mental yang berlaku secara aktif.

b l













Prinsip Teori PembelajaranKognitif

• Otak manusia aktif berfikir untuk memahamipersekitaran

• Pembelajaran dan perkembangan bergantung padapengalaman individu

• Pelajar membina pengetahuan, bukan merekodkan.• Pengetahuan memberi makna kepada pengalaman• Pengetahuan yang dibina bergantung pada

pengetahuan sedia ada pelajar

• Pembelajaran meningkat dalam persekitaran sosial yangsesuai

• Pembelajaran memerlukan latihan dan maklum balas(Eggen dan Kauchak, 2008)
























Seorang ahli psikologi yangmerupakan salah seorang

pengasas Psikologi Gestaltbersama Kurt Koffka.

Teori terkenal – pembelajaran celik akal(pemerosesan kognitif khususnyaproses selesaikan masalah)

Wolfgang Kohler

(1887-1967)















Perang Dunia Pertama(1914)-kajian ke atas 5 ekorcimpanzi Chica, Grande, Konsul, Rana dan Sultan diTenerife, Pulau Canary.

Hasilnya - mengikut kebiasaan, apabila berdepandengan situasi yang bermasalah, haiwan akanberusaha untuk mencari perhubungan yang menujuke arah penyelesaian










UJIKAJI : SULTAN & PISANG

Hasilnya membuktikan 3 perkara:

pembelajaran celik akal banyak bergantungkepada persepsi haiwan terhadap penyelesaian yangsesuai

pembelajaran celik akal tidak bergantungkepada pengajaran semata- mata

setelah satu masalah dapat diselesaikan, makalebih mudah untuk selesaikan masalah yang serupa












PRINSIP PEMBELAJARAN CELIK AKALKita sering peroleh penyelesaian terhadap

masalah yang kita hadapi dengan cara yang agak

mendadak iaitu apabila kita kurang asyikmemikirkan mengenai masalh tersebut

Konsep berfikir ditakrif kan sebagai mencari dan

berpegang kepada perhubungan antara 2 perkara










JEAN PIAGET(1896-1980)

o Seorang ahli biologi dan ahli psikologi yangterkenal atas sumbangan beliau dalam bidangperkembangan kanak-kanak dan pembelajaran.

o Berpendapat kanakkanak yang sedangmembesar sering membina struktur kognitif, iaitupeta mental, skema atau jaringan konsepbertujuan untuk memamahi serta memberirespon terhadap pengalaman fizikal dalampersekitaran mereka.

o Struktur kognitif makin bertambah kompleks selaras dengan

perkembangan yang dilalui

T i k i if Pi P k b



















Teori kognitif- Piaget Perkembangankognitif kanak-kanak :

Skema(schema) •Bentuk asas pengetahuan manusia danmerupakan potensi am yang ada dalam diri manusia untukmelakukan sesuatu atau bertindak dengan cara tertentu.•Kanak-kanak mula membentuk skema dari saat dilahirkan.Sejak dilahirkan bayi telah dilengkapkan dengan beberapagerakan pantulan yang dikenali sebagai skema, antaranya

• gerakan menghisap

• memandang,• mencapai,•merasa,•memegang• menggerakkan tangan serta kaki.




























A i il i( i il ti ) d




Asimilasi(assimilation) danakomodasi(accomodation )

•Suatu proses perubahan struktur kognitif.

•Berfungsi apabila skema tidak dapatmengasimilasikan persekitaran baru yang belum lagiberada dalam perolehan kognitif kanak-kanak. Piagetmenganggap perubahan ini sebagai prosespembelajaran.

•Contoh, kanak -kanak terjumpa ayam dan cubamenyerapkannya dalam skema ’burung’ tetapimendapati ayam tidak boleh terbang.

•Skema ’burung’ terpaksa diubahsuai supayamengambilkira ciri-ciri ayam.



















Peringkat-Peringkat Perkembangan

Kognitif

Peringkat Sensorimotor (Sejak lahir -2tahun)

Mengikut kebiasaan, bayi dan kanak-kanakkecil akan menggunakan deria dan kebolehanmotor untuk menimba pengalaman daripada

persekitaran mereka.Oleh itu, jikalau mereka tidak boleh lihat atausentuh sesuatu objek, mereka tidak akanmencari objek tersebut.


















Peringkat Pra operasional (2-7tahun)

Pada peringkat ini, kanak-kanakyang berada di prasekolah akanmenggunakan simbol seperti bahasauntuk mewakili objek sebenar.












Peringkat Operasional Konkrit (7-11 tahun)

Kanak-kanak mula berfikir secara logik.Mereka boleh menyelesaikan tugas berkaitandengan pengabadian.

Walaupun objek diubah kedudukan ataurdisusun semula, mereka faham bahawa tiadaperubahan telah berlaku. Mereka bolehfaham konsep pembalikan.

Contoh: kanak-kanak boleh selesaikanoperasi berikut: 4 + 6 = 10 10-6=4


















Peringkat Operasional Formal (11 tahun ke atas)

Kanak-kanak berkebolehan untukmemikirkan beberapa pertimbangan bagisatu-satu masalah.

Mereka berupaya untuk berfikir secara

abstrak. Justeru, mereka bolehmenyelesaikan masalah kompleks danberbentuk hipotetikal yang melibatkanoperasi abstrak.
















Sekian, terima kasih .



teori pelaziman klasik

Documents