tamadun t5

Pendidikan Islam Tingkatan 5 B1ahagian Tamadun 1 --------------------------------------------------------------------------

TAMADUN ISLAM TINGKATAN 5

Penyebaran Islam pada Zaman Kerajaan Abbasiyah1 PENYEBARAN ISLAM DAN SEMANGAT JIHAD1.1 Latar belakang kerajaan Bani Abbasiyah

Nama kerajaan Bani Abbasiyah diambil sempena nama bapa saudara rasul Allah saw ,Al-Abbas.Penubuhannya adalah untuk merealisasikan idea keturunan Bani Hashim yangmengganggapkan tampuk pemerintahan Islam lebih layak disandang oleh merekaLama memerintah lebih daripada lima kurun Bermula tahun 132H bersamaan 750M hingga 650H bersamaan 1258M.

1.2 Struktur Organisasi kerajaan AbbasiyahKhalifah

Al-Wazir (Perdana Menteri)

Al-Dawawin (Jabatan-jabatan)

1.3 Faktor-faktor penyebaran Islam di zaman AbbasiyahFaktor dalaman- Permintaan daripada penduduk setempat yang tertarik dengan Islam - Galakan khalifah yang menyediakan peruntukan khas dari Baitulmal untuk para ulama dan

pendakwah menjalankan aktiviti dakwah.- Kedudukan Baghdad yang menjadi tumpuan dalam bidang keilmuan dan perdagangan

antara bangsa Faktor luaran- Pembukaan wilayah-wilayah baru.- Penggunaan bahasa Arab secara meluas yang mendorong kepada pemahaman al-Quran

dan Hadis - Hubungan diplomatik antara kerajaan Abbasiyah dengan negara-negara luar.- Usaha para pedagang Islam berdakwah menerusi aktiviti perdagangan mereka

1.4 Khalifah-khalifah terkenal1.4.1 Abu Abbas As-SafahKhalifah pertamaLama memerintah 4 tahun 9 bulanDari tahun 132 – 136 H (750 -754M )

Sumbangannya: Mengasaskan kerajaan AbbasiahMenghapuskan pemberontakan

1.4.2 Abu Jaafar al-MansurSaudara kandung As-SaffahMenjadi khalifah selama 22 tahun.Dari 136H - 158H


Sumbangannya:− Menjadikan Baghdad sebagai ibu kota dan membangukannya− Memperbaiki sistem cukai− Membuat saliran-saliran− Menyediakan pasar-pasar di tempat yang strategik1.4.3 Harun Ar-Rasyid− Khalifah yang paling warak dan terkenal− Memerintah selama 23 tahun satu setengah bulan− Dari 170H hingga 192H (786 8M)

Sumbangan dan jasanya:− Memerintahkan al-Qadhi Yusuf supaya menulis kitab tentang percukaian hingga

terhasilnya kitab al-Khara− Mewujudkan jawatan Al-Qadhi Al-Qadha (ketua Hakim)− Menubuhkan “Baitul Al-Hikmah” yang menjadi pusat perkembangan ilmu dan

pengetahuan ketika itu. − Menjadikan Baghdad sebagai pusat perdagangan, ilmu pengetahuan dan kebudayaan

terkemuka.− Membina banyak prasarana seperti rumah sakit, farmasi dan pusat pengajian.1.4.4 Al-MakmumAbdullah Abul Abbas al-MakmumAnak Harun ar-RasyidLama memerintah 20 tahun 198 – 218H

Sumbangan dan jasanya:- Menggiatkan usaha penterjemahan pelbagai bidang ilmu pengetahuan- Menyedia biasiswa kepada pelajar-pelajar cemerlang.-

1.5 Kesan positif penyebaran Islam dari segi akidah, kebudayaan, pemikiran dan sistem kemasyarakatan1.5.1 Aspek akidah- Penyebaran Islam berjaya merubah kepercayaan kebanyakan masyarakat dari

menyembah berhala dan api kepada kepercayaan kepada Allah.- Mereka tertarik dengan ajaran Islam yang menghapuskan sistem perhambaan sesama

manusia- Banyak masjid telah dibina dan masjid telah menjadi pusat dakwah terbuka untuk semua

rakyat yang ingin menimba ilmu dan memantapkan akidah seperti Masjid Jamid al-Mansur dan Masjid al-Basrah

- Sarjana-sarjana Islam telah berjuang untuk memurrnikan akidah Islam dari ideologi sesat seperti Muktazilah dan fasafah Yunani Kuno seperti Imam al-Ghazali menghasilkan Tahafatul al-Falsafah dan al-Munqiz mina al-Dhalal

1.5.2 Aspek ilmu pengetahuan- Penyebaran Islam telah membuka peluang kepada perkembangan ilmu dan pemikiran- Lahir pelbagai jenis ilmu seperti ilmu Al-Quran, ilmu hadis. Nahu, geografi, matematik,

astronomi. Ilmu perubatan, ilmu kimia dan falsafah- Islam mengira usaha menuntut ilmu fardhu ain dan ilmu fardhu kifayah sebagai jihad- Kerajaan Abbasiyah menyediakan infrasruktur (prasarana) pendidikan seperti masjid dan

sekolah- Penguasaan umat Islam dalam bidang-bidang ilmu menjadikan mereka dipandang tinggi

oleh masyarakat antara bangsa1.5.3 Aspek kebudayaan


- Umat Islam dari pelbagai latar belakang bebas mengamalkan budaya masing-masing- Terdapat kebudayaan yang tidak bertentangan dengan ajaran Islam mempengaruhi umat

Islam seperti seni bina masjid dan bangunan contohnya Qasr Al-Zahab dan Qasr Al-Khuld dibina zaman Khalifah Abu Jaafar

-1.5.4 Kesan kepada kemasyarakatan- Penyebaran Islam telah dapat menghapus sistem perhambaan- Islam mengajar konsep keadilan telah dapat menghapus penindasan - Khalifah al-Mahdi menubuhkan Diwanul al-Madzalim (mahkamah Tinggi Rayuan) untuk

mengadili kes-kes rayuan.- Memberi peluang kepada orang bukan Arab khususnya orang Farsi untuk memegang

jawatan utama negara . Buktinya khalifah Abu Jaafar Al-Mansor telah melantik Khalid bin Yarmuk yang berbangsa Farsi sebagai al-Wazir .

- Orang bukan Islam mendapat layanan yang baik dan bebas mengamalkan kepercayaan dan kebudayaan masing-masing

- Pada tahun 175 H Al-Lais bin Saad telah memberi fatwa supaya dibina semula gereja yang dirobohkan oleh gabenor Mesir.

1.6 Semangat jihad umat Islam pada zaman kerajaanAbbasiyah- Berusaha yang bersungguh oleh umat Islam ketika itu- Usaha bersungguh-sungguh untuk memajukan diri dengan cara menerokai

pelbagai bidang ilmu pengetahuan seperti ilmu syariat, bahasa, sains, kejuteraan dan perubatan. Dapat hasil

- Berjaya menguasai pelbagai bidang ilmu sehingga memertabatkan tamadun Islam ketahap yang paling maju

-2. PERKEMBANGAN ILMU PENGETAHUAN

(Para sarjana dunia telah menjadikan kerajaan Abbasiyah sebagai pusat ilmu yang seimbang antara ilmu yang berteras wahyu dan ilmu yang berteras akal)

2.1 Bidang-bidang atau jenis-jenis ilmu yang diterokai pada zaman Abbasiyah - Ilmu yang berteraskan wahyu Seperti ilmu tafsir, Qiraat, Hadis, Fekah dan Tauhid- Ilmu yang berteraskan akal seperti Matematik, Falak, Kimia, Fizik, Gegorafi dan Perubatan.

2.2 Bidang Ilmu berteraskan wahyu- Ilmu Tafsir i. Yahya bin Ziyad al-Furad – menyusun mengikut susunan surah dalam kitab bernama Maani al- quran ii. Ibnu Jarir at-Tobari di dalam bukunya bernama at-Tafsir al-Thobari

2.3 2.3.1 Ilmu Hadis Tokoh-tokoh ilmu hadis ialah i. Al-Bukhari menghasilkan kitab Sahih al-Bukhari (256H) ii. Muslim telah menghasilkan Sohih Muslim(261H) iii. Abu Daud menyusun kitab Sunan Abu Daud(275H)iv. At-Tarmizi menyusun kitab Sunan At-Tarmiziv. An-Nasai – Sunan An-Nasaivi. Abnu Majah - Sunan Ibni Majah

Terkenal dengan menghasilkan karya-karya yang dikenali sebagai Al-Kutub As-Sittah

2.3.2 Ilmu Fekah


Tokoh-tokoh terkenal i. Imam Abu Hanifah (150 H) ii. Imam Malik (179H) iii. Imamm Syafei (204H)iv. Imam Ahmad Hambali (241H) (ketinggian ilmu mereka membukti keagungan kerajaan Abbasiyah).2.3.3 Ilmu Tauhidi. Imam Abu Hasan al-Ayaari (320H)ii. Imam al-Ghazali (505H)Penomena masa itu: perkembangan falsafah telah memberi kesan sampingan buruk terhadap akidah umat IslamAda umat Islam anggap falsafah Yunani sebagai rujukan utama dalam masalah akidah

2.4 Bidang ilmu berteraskan akal2.4.1 Ilmu MatematikFormula-formula yang dihasilkan:i. Al-Mathalathat (trigonometry)ii. Al-gebraiii.Al-Handasah (geometri)iv.Al-Lughritmat (Logarithm)v. Memperkenalkan sistem angka dalam abjad Arabvi.Memperkanalkan bilangan sifar dalam sistem angka

Tokoh Matematik:i. Mohammad bin Musa al-Khawarizmi (326H)- beliau telah merantau ke India untuk membelajari ilmu Matematik- Karya yang dihasilnya ialah Hisabi al-Jabri Wal-Muqabalah (Integration and Equation)- Mahir dalam bidang ilmu Falak dan Geografi- Khalifah al-Makmum melantik beliau sebagai Pengarah Baitul Hikmah.

2.4.2 Ilmu Falak (Ilmu Astronomi) Antara kejayaan dalam bidang ini ialah- Mengukur jarak antara bumi dengan matahari- Membuat jadual pergerakan bulan dan bintang- Menjelaskan sistem geologi bumi serta pengaruh bulan dan matahari terhadap pertukaran

musim- Mencipta alat pengukur sudut ‘Astrolabe’

Tokoh ilmu falak; Al-Battani Kejayaan beliau

- Menemui cara mengukur jarak antara bumi dengan matahari - Memberuat jadual pergerakan bulan dan bintang

2.4.3 Ilmu Kimia- Telah memperbetulkan beberapa teori kimia yang penting- Umat Islam telah berjaya mengasaskan beberapa teori dan fakta kimia

berdasarkan uji kaji yang penting- Penemuaan asid galian sepertit asid nitrik, asid sulfurik, dan asid hidroklorik- Teori penghasilan petroleum- Teori penghasilan alkohol- Membaiki proses pembuatan kaca

Tokoh dalam bidang kimia: Jabir bin Hayyan


- Pertama menemui asid sulfurik - Menghasilkan lapan buah karya penting dalam kajian ilmu kimia2.4.4 Ilmu FizikPencapai dalam bidang ini:- Mencipta teori pergerakan jirim, daya graviti dan pantulan cahaya- Menjelaskan tentang lapisan lapisan mata serta proses penglihatan- Menyukat kelajuan bunyi dan cahaya- Mencipta cermin mata

Tokoh utama dalam bidang ini Al-Hasan bin Al-Haithan Pencapaian beliau:- Berjaya menghuraikan proses penglihatan menerusi pembalikan cahaya dalam retina- Menghasilkan 200 karya dalam bidang fizik- Seperti Kitab al-Manazir, Maqalah fi Al-Dhau, Maqalah fi al-Tahlil wa Al-Tarkib

2.4.5 Geografi Pencapaian dalam bidang ini: Memberi ukuran yang tepat tentang keluasan permukaan bumi Menghasilkan peta dunia pertama dalam bentuk glob

Tokoh dalam bidang ini: Al-Syarif al-Idrisi- Beliau pernah dijemput oleh King Roger II dari Sicily untuk membuat peta dunia

yang terkini- Beliau berjaya menghasilkan peta tersebut dalam bentuk glob yang pertama di

dunia- Hasil karya agung beliau ialah Ensaiklopedia yang lengkap mengenai Eropah

yang berjudul Nuzhatul Musytaq fi Iktiraq al-Afaq2.4.6 Ilmu PerubatanPerkembangan ilmu perubatan:- Hasil perhubungan antara orang Arab dengan orang Rom dan Farsi telah memberi peluang

kepada mereka mendalami ilmu perubatan- Abu Jaafar pernah meminta nasihat daripada pakar-pakar perubatan di Baghdad dan India- Beliau juga telah mendirikan dua buah hospital di Baghdad

Pencapaiaan :- Menjelaskan kesan kuman dalam penyakit- Menemui pelbagai jenis penyakit seperti rubella, alahan, cacar dan penyakit jiwa- Mencipta ubat untuk pelbagai penyakit kronik- Mencipta picagari, ubat bius dan benang yang khusus untuk jahitan luka pembedahan

Tokoh:Ibnu Sina (menghasilkan 116 buah karya)- Antara karya yang terkenal - ialah Al-Qanun fi Tib- Karya ini menjadi rujukan utama di Eropah pada abad pertengahan

2.5 Faktor faktor perkembangan ilmu pengetahuan pada zaman bani Abbasiyah


- Usaha dan galakan para khalifah- Kestabilan politik dan kewangan kerajaan- Kewujudan prasarana pendidikan yang baik- Hubungan diplomatik antara kerajaan Abbasiyuah dengan negara-negara luar- Kreativiti para ulama- Aktiviti penterjemahan pelbagai bidang ilmu- Dasar kerajaan yang memberi keutamaan kepada ilmu pengetahuan- Islam menggalakan supaya umatnya mengkaji alam sekitar- Kedudukan Baghdad yang menjadi pusat keilmuan dan perdagangan antarabangsa

2.6 Kesan daripada kemajuan dan perkembangan ilmu terhadap tamaddun manusia.- Telah menyuburkan perkembangan ilmu pengetahuan- Kesepaduan ilmu fardu ain dan fardu kifayah pada masa itu telah membentuk umat yang

kuat dari segi fizikal dan mental- Perkembangan ilmu menjadi pemangkin kepada kemajuan Eropah sehinggi tercetus zaman

pembaharuan (Renaissance)- Karya-karya sarjan Muslim dalam bahasa Arab telah diterjemahkan ke dalam pelbagai

bahasa dunia termasuh Latin dan Hebrew

3 PERKEMBANGAN KETENTERAAN3.1 Pencapaian dan pembaharuan dalam ketenteraan pada zaman Abbasiyah

- Membuka keanggotaan tentera kepada orang bukan Arab seperti orang Parsi dan Turki

- Mengemaskini sistem dan struktur pentadbiran dan organisasi ketenteraan- Memberi gaji dan imbuhan yang lumayan kepada tentera

3.2 Struktur organisasi ketenteraan zaman AbbasiyagKhalifah

Al-Wazir

Dewan Al-Jund(Kementerian Pertahanan)

3.3 Kementerian Pertahanan dibahagi kepada lapan bahagiani. ii. Majlis Al-Taqrir

iii. Dewan Al-Ard iv. Majlis Al-Muqabalahv. Al-Jawasisvi. Al-Masahhunvii. Dewan Al-Tasnifviii. Daerah Al-Muhaddisinix. Al-Bahriyah

3.6 Fungsi setiap bahagian / unit3.6.1 Dewan Al-Jund- Mengurus hal ehwal pertahanan negara- Merekodkan daftar yang lengkap tentang tentera darat dan laut, gaji, imbuhan, pangkat dan

sebagainya


1.6.2 Majlis Al-Taqrir- Mengurus hal gaji dan imbuhan tentera, pengjrusan ketenteraan, belanjawan khusus untuk

pengurusan, latihan dan peralatan tentera

3.6.3 Majlis Al-Muqabalah- Mengurus pengambilan dan latihan kepada tentera baru

3.6.4 Dewan Al-Tasnif- Mengurus kenaikan pangkat- Penyusunan tentera mengikut pasukan

Penyusunan seperti berikut:- Pasukan pengawal khalifah- Pasukan bergaji tetap- Pasukan sukarelawan

3.6.5 Dewan Al-Ard- Mengurus stor dan kelengkapan persenjataan- (dikendali oleh pengarah Depo)

3.6.6 Al-Jawasis- Dikenali sebagai al-Uyun- Mengintip kekuatan dan kedudukan musuh serta tahap kesetiaan tentera Islam

3.6.7 Al-Masahhun- Membuat panduan dan menasihat kan penglima-panglima angkatn tentera

tentang topografi sesuatu tempat

3.6.8 Daerah Al-Muhaddisin- Menguruskan pembinaan kem-kem tentera dan kubu- kubu pertahanan

3.6.9 Al-Bahriyah- Mengawasi perairan Kerajaan Abbasiyah - Melakukan kerja-kerja pembinaan kapal kapal perang dan penyusunan angkatan

tentera laut.

3.7 Menyatakan tugas dan fungsi ketenteraan dalam menjaga keselamatan negara- Mempertahankan sempadannegara daripada pencerobohan pihak luar- Menentang musuh negara- Menghadapi sebarang keadaan darurat- Membantu pihak polis dan pihak berkuasa awam dalam memelihara

ketenteraman awam dan operasi anti keganasan- Membantu pihak berkuasa awam dalam bantuan malapetaka dan pembangunan

negara-


3.8 Faktor kejayaan tentera Islam zaman Abbasiyah- Dasar ketenteraan yang terbuka – membuka keanggotaan tentera kepada orang

bukan Arab (Parsi dan Turki) memantapkan lagi pasukan tentera

- Pemimpin tentera yang berkelibar seperti Abu Jaafar Al-Mansur dan Harun Ar-Rasyid mengambil perhatian kepada kebajikan para tentera dengan memberi gaji, imbuhan yang lumayan. Khalifah melantik pemimpin tentera daripada kalangan mereka yang berkelibar tanpa mengira bangsa

- Peralatan ketenteraan yang terbaik dan canggihSeperti pedang, lembing, panah, manjaniq, barudda dan pelbagai jenis kapal perang

- Strategi peperangan yang canggihContohnya Stateg9 Al-Karadis iaitu strategi peperangan yang dibahagi kepada lima ketumbukan besar yang mempunyai peranan masing-masing. Strategi ini diwarisi dari zaman Saidina Umar al-Khattab r.a. dan diubah suai mengikut keperluan semasa.

- Keimanan dan semangat jihad umat Islam tidak berbelah bahagi.

3.8 Kepentingan keselamatan dan kestabilan untuk pembangunan dan kemajuan negaraPembangunan dan kemajuan sesebuah negara bergantung kepada kestabilan politik, pendidikan dan ekonomi.Kestabilan politik akan tergugat, aktiviti perekonomian akan lumpuh, dan pendidikan akan terjejas sekiranya sesebuah negara tidak amanNegara tidak aman akan menjadi mundur dan sering terdedah kepada ancaman luar.

4 KEPENTINGAN PENDIDIKAN4.1 Perkembangan pendidikan pada zaman Bani

Abbasiyah (Perbandingan antara pendidikan zaman abbasiyah dengan zaman Umaiyah)- Lebih pesat berbanding dari zaman kerajaan bani Umaiyah sebab kerajaan

Umaiyah sentiasa di landa dengan masalah pemberontakan khususnya dari golongan Syiah. Keadaan ini tidak memberi ruang kepada khalifah untuk memberi perhatian kepada pendidikan. Mereka menumpukan kepada urusan penyebaran Islam dan mengukuhkan kedudukan dengan membuka wilayah-wilayah baru.

- Kerajaan Abbasiyah pada masa itu telah kukuh dan menguasai dua pertiga dunia. Perhatian diberi sepenuhnya untuk membina kekuatan dalam negara iaiitu pendidikan dan ekonomi.

4.2 Faktor perkembangan institusi pendidikan - Usaha dan galakan para khalifah- Kestabilan politik dan kewangan kerajaan- Kewujudan prasarana pendidikan yang baik- Hubungan diplomatik antara kerajaan Abbasiyah dengan negara-negara luar- Kreativiti para ulama- Aktiviti penterjemahan pelbagai bidang ilmu- Dasar kerajaan yang memberi keutamaan kepada ilmu pengetahuan- Islam menggalakan supaya umatnya mengkaji alam sekitar- Kedudukan Baghdad yang menjadi pusat keilmuan dan perdagangan antarabangsa

Pencapaian dalam bidang pendidikan


- Keagungan tamadun Islam disuburkan dengan kemunculan para cedekia an dan saintis musli yang terkemuka

- Andalus dan sicily di Itali menjadi tumpuan pencinta ilmu- Umat Islam telah berjaya menguasai ilmu sains dan teknologi daripada tangan orang Rom

dan Yunani.- Orang Islam telah berjaya melakukan penemuan-penumuan baru serta memperbetulkan

sebahagian kesalahan fakta sains terdahulu

4.3 Peranan institusi pendidikan pada zaman Bani Abbasiyah4.3.1 Masjid

- sebagai tempat ibadat dan penyebaran ilmu pengetahuan,- Masjid dipenuhi oleh halaqah ilmu. - Contoh masjid Jamik al-Mansur yang dibina oleh Khalifah Abu Jaafar al-Mansur

pada tahun 145H4.3.2 Istana Khalifah

- sebagai tempat perbincangan para ulamak dan menyampaikan ilmu pengetahuan kepada masyarakat.

- Contoh: Khalifah al-Muktadid Billah menyediakan sudut dan tempat khusus dalam istana untuk majlis majlis ilmu

4.3.3 Perpustakaan - tempat menyimpan khazanah karya ilmu, tempat rujukan

- Contoh: Baitul Hikmah (Harun Ar-Rashid) , Darul hikmah-

4.3.4 Pusat Pengajian – didirikan oleh para khalifah, menteri dan orang kaya di atas tanah milik kerajaan, wakaf

dan persendirian.– Sumber kewangan institusi ini diambil dari hasil tanah tersebut atau dari

perbendaharaan negara. – Contoh: Al-Madrasah An-Nazamiah dibina oleh Nizam al-Mulk kaum Saljuk pada 485H

4.3.5 Kuttab - Kelas bimbingan kanak-kanak pada peringkat awal persekolahan

4.4 Peranan Darul Hikmah dalam perkembangan pendidikan - Pusat penemuan para sarjana- Pusat penterjemahan- Pusat Sumber- Pusat Penyelidikan

4.5 Faktor perkembangan sains dan teknologi pada zaman Abbasiyah.- Aktiviti penterjemahan

Dari bahasa Yunani, Farsi, Hindi- Galakan khalifah

Mengadakan seminar perubatan yang dihadiri oleh pakar-pakar perubatan seluruh dunia setiap musim hajiMenyediakan peruntukan wang yang banyak dalam bidang penyelidikan sains dan teknologiMembina pusat penyelidikan sains- Balai cerap – makmal pembedahan

- Globalisasi ilmu


Aktiviti perdagangan dan pembukaan tempat strategi terutama Sicily dan Andalus membuka peluang umat Islam untuk mengembangkan ilmu pengetahuanSicily di Itali banyak menyimpan khazanah ilmu terutama astronomi dan perubatanAndalus pula tempat tumpuan masyarakat Eropah untuk mencari ilmu dari umat IslamDi Andalus ada 70 perpustakaan dan 500,000 manuskrip

4.6 Kesan Pendidikan sains dan teknologi dalam era globalisasi - Akan mengangkat status umat Islam- Umat Islam akan maju berbanding umat-umat lain ketika itu- Umat Islam pada masa itu tidak perlu bergantung kepada umat lain.- Umat Islam dihormati dan dipandang mulia oleh umat lain- Ramai orang bukan Islam tertarik dengan ajaran Islam sehingga memeluk Islam

4.7 Pencapaian pendidikan pada zaman Abbsiyah dengan negara lain. - Banyak terdiri pusat pendidikan antaranya Baitul Hikmah.

- Banyak terbina institusi perpustakaan- Ramai lahir tokoh-tokoh ilmuwan dalam pelbagai ilmu- Baghdad telah masyhor menjadi pusat ilmu di peringkat antarabangsa- Banyak khazanah dan karya-karya dihasilkan dari usaha penterjemahan.

5 PERKEMBANGAN EKONOMI PADA ZAMAN KERAJAAN ABBASIYAH5.1 Nyatakan Sektor Utama Kerajaan Abbasiyah

− Sektor Pertanian− Sektor Perindustrian− Sektor Perdagangan

5.2 Jelaskan tindakan-tindakan yang dilakukan oleh Kerajaan Abbasiyah untuk memajukan sektor pertanian

− Membina Saliran− Melebarkan sungai dan terusan− Membuat Empangan− Membuka tanah pertanian baru− Membuat penyelidikan dalam bidang pertanian

5.3 Nyatakan wilayah-wilayah yang banyak mengeluarkan hasilkan pertanian ialah− MESIR− SYAM− IRAQ− YAMAM− MAGHRIBI− KHURASAN − ANDALUS (SEPANYOL)

5.4 Nyatakan jenis-jenis hasil pertanian − Bijirin seperti Gandum,Barli dan Beras− Buah-buahan seperti Anggur,Kurma,Epal,Pisang,Tembikai,Buah Tin, dan Buah

Zaitun − Sayur-sayuran dan lain-lain seperti Timun,Kobis,Kunyit,Kacang Tanah,Ubi, Manisan

dan tebu − Ternakkan seperti Lembu,kambing,itik,lebah,dan sebagainya

5.5 Terangkan jenis-jenis industri yang terdapat pada zaman Abbasiyah− Tenunan,hamparan,dan permaidani dikeluarkan oleh Baghdad di Iraq, Syiraz,dan

Asfahan di Parsi


− Pinggan Mangkuk dikeluarkan oleh Mesir dan Syam.− Barangan Kaca, Tembika,dan Mozek dikeluarkan oleh Baghdad,Mesir,Syam,Saida dan

Sur.− Barangan kulit dan sejata dikeluarkan oleh Mesir,Andalus danMaghribi− Perhiasan dan batu permata dikeluarkan oleh Yaman,Khurasan,Bahrain dan Lubnan− Kertas dikeluarkan oleh Iraq,Mesir,Maghribi,dan Andalus −

5.6 Terangkan langkah-langkah positif yang diambil oleh Kerajaan Abbasiyah untuk memajukan sektor perdagangan

− Membina pusat-pusat perniagaan yang dilengkapi dengan perigi dan jalan-jalan utama− Membina kapal-kapal api untuk pandun kapal pedagang − Mengetatkan kawalan keselamatan untuk mengelakan perompak dan penyamun

5.7 Senaraikan pelabuhan serta bandar utama menjadi tumpuan ahli-ahli peniaga ketika itu− Baghdad − Basrah− Antakiah− Amman− Aden− Kaherah− Iskandariah

5.8 Namakan tempat para peniaga muslim mendapatkan barangan sutera− Canton (China)

5.9 Namakan laluan para muslim ke China− Melalui Samarqand danTurkistan

5.10 Laluan para muslim ke China Melalui Samarqand danTurkistan digelar− Laluan Sutera

5.11 Sebutkan Sumber Kewangan Kerajaan Abbasiyah1. Zakat

− Kadar harta yang dikeluarkan oleh orang islam terhadap harta tertentu yang mengcukupi had minimum (nisab),tempoh tertentu dan menurut syarat-syarat tertentu

2. Kharaj− Cukai tanah milik orang bukan islam− Cukai ini juga di kenakan keatas tanah milik orang islsm yang di perolehi melalui

peperang− Kadar cukai dikenakan adalah berdasarkan keadaan tanah

3. Ghanimah− Harta rampasan perang− Empat perlima(80%) daripadanya diberikan kepada para pejuang islam− Bakinya diberikan menurut cara yang ditetapkan di dalam Al-Quran

4. Fai− Harta yang di perolehi melalui jalan perdamaian setelah pihak musuh menyarah

kalah kepada tentera islam5. Jizyah

− Bayaran yang dikenakan kepada orang buka islam yang mendiami negara islam − Ia dengan sendirinya gugur apabila pembayarnya memeluk islam

6. Usyur− Usyur bermaksud satu perpuluhan (1/10). Ia adalah kadar bayaran tetap yang

dikenakan keatas kapal pedagang bukan islam yang singgah di pelabuhan-palabuhan negara islam untuk tujuan perniagan.

5.12 Jelaskan peranan Baitulmal


1. Mengurus sumber-sumber pendapatan negara a) Menguruskan dan menjana pendapatan negara menerusi Dewan Al-Kharaj

(Jabatan Hasil) yang menguruskan kutipan cukai seperti Al-Kharaj ,Al-Jizyah ,Al-Usyur dan zakat.

2. Mengawal penbelanjaan negaraa) Ppenbelanjaan negara di kawal oleh Baitulmal malalui Dewan Al-Nafaqah (Jabatan

Kewangan). 5.13 Kesan Pemmbagunan Ekonomi terhadap Rakyat

− Perkembangan Ekonomi Kerajaan Abbasiyah telah menjadikan umat islam menikmati taraf hidup yang tinggi

− Pendapatan negara yang telah disalurkan untuk meyedikan prasarana seperti tali air, jalan, masjid,sekolah dan sebagainya.

− Kepesatan sektor ekonomi telah menyediakan banyak peluang pekerjaan dan mewujudkan masyarakat yang produktif danaktif.

−5.14 Terangkan dasar-dasar yang di perkenalkan oleh khalifah-khalifah yang menjadikan kerajaan

Abbasiyah maju dalam pelbagai aspek,iaitu:a) Aspek pentadbiran- Kerajaan Abbasiyah mengamalkan sistem pentadbiran berpusat yang sistematik dan

mantap yang diketuai oleh khalifah.- Keperluan dan bidang kuasa jabatan dinilai dari semasa ke semasa agar bersesuaian

dengan keperluan.- Contohnya, Dewan Al-Barid (Jabatan Pos) diluaskan fungsinya sebagai jabatan pos

danjabatan penerangan.b) Aspek Ekonomi

- Kerajaan memberi tumpuan kepada tiga sektor utama iaitu pertanian,perindustrian dan perdagangan.

- Inisiatif yang diambil oleh khalifah seperti mengurangkan cukai tanah serta menaikkan taraf saliran dan tali air menggiatkan lagi sektor pertanian.

- Hasil pertanian meningkat tinggi sehingga mendominasi pasaran antarabangsa.- Kepelbagian barangan keluaran serta ketinggian kualiti dapat meningkan sektor

perdagangan ke antarabangsa .- Kota baghdad mncul sebagai pusat perdagangan yang menjadi tumpuan para

pedagang dari timur dan barat. -c) Aspek kebajikan

- Kekayaan yang diperolehi melalui aktiviti ekonomi dimanfaatkan untuk menyediakan ifrastruktur fizikaldan metal kepada rakyat seperti hospital,sekolah,perpustakaan,pusat perniagaan hotel dan lain-lain.

- Hasilnya ,pencapaian umat islam dalam fardu ain dan fardu kifayah meningkat.

d) Aspek pertanian - Langkah drastik diambil dalam menggunakan sistem pertahanan.- Keanggotaan tentera dibuka kepada bangsa bukan Arab seperti Parsi dan Turki untuk

membina intergrasi antara pelbagai kaum.

- Dasar pertahanan negara diubah daripada memberi tumpuan kepada keperluan kuasa kepasa aktiviti membendung peberontakan dari dalam terutama daripada pihak Syiah danpenyembah berhala.

5.15 Terangkan faktor-faktor kegemilangan kerajaan Abbasiyah


1. Kestabilam Politik2. Dasar Politik Keraajaan Abbasiyah 3. Kedudukan Baghdad yang Strategik4. Perpaduan antara Kaum5. Penghayatan Konsep Kerja sebagai Ibadat

a) Jelaskan Kestabilan Politik pada zaman Kerajaan Abbasiyah- Kerajaan Abbasiyah memberi perhatian kepada pembasmian pemberontakan dan

perbalahan puak.Contohnya,pemberontakan Syiah di Baghdadnyang diketuai oleh Yahya dan Idris bin Abdillah dan perbalahan antara puak utara dan selatan Syiah.

- Pemberontakan dan perbalahan berjaya dikawal oleh Harun Al-Rasyid bersama panglimanyan Yahya bin Khalid Al-Barmaki.

- Ketsabilan politik bemberi peluang kepada pemerimtanh membangunkan negara.b) Jelaskan Dasar Politik Kerajaan Abbasiyah- Kerajaan Abbasiyah memberi layanan yang adil kepada semua rakyatnya tanpa

mengira bangsa danketurunan.- Kerajaan Abbasiyah juga menjalin hubungan diplomatik yang baik dengan negara-

negara luar.c) Jelaskan Kedudukan Baghdad yang strategik- Pemilihan Baghdad sebagai pusat pemerintah telah mewujudkan kerajaan Abbasiyah

terutamadalambidang perdagangan kerana kedudukkannyan yang berada di tengah-tengah laluan para pedagang timr dan barat.

- Sungai Dajlah telah menjadi laluan utama para pedagang.- Bahgdad juga talah menjadi tampat pertemuansarjana timur dan barat.d) Jelaskan Perpaduan antara Kaum pada zaman Kerajaan Abbasiyah- Rakyat kerajaan Abbasiyah terdiri daripada pelbagai bangsa terutama Arab,Parsi,dan

turki- Kerajaan Abbasiyah memberi layanan yang adil kepada mereka .mereka diberi peluang

untuk menjawat jawatan-jawatan penting dalam kerajaan .- Orang bukan islam juga diberi layanan yang baik selagi mereka tidak mengkhianati

kerajaan islam Abbasiyah.mereka bebas melakukan ajaran agama dan kepercayaan masing-masing.

e) Jelaskan Penghayatan kosep kerja sebagai ibadat.- Kosep kerja sebagai ibdat mendorong para sarjana untuk mengkaji tentang muamalat

menurut pandangan islam.- Para sarjana islam telah menjelaskan dngan terperinci mengenai hukum-hukum yang

berkaitan jual beli,sewa,gadaian,hutang,perkongsian,dan sebagainya.contohnya,apa yang dijelaskan oleh ImamAl- Bukhari dalam Kibul Bayu daripada kitab Sahih Al-Bukhari,Imam Muhammad bin Hasan Al-Syaibani dalam kitab Al-Makasib dan Al-Sair, dan Al-Kasani dalam kitab Badai Al-Sanai. Perkara ini mendorong umat islam menceburi secara aktif dalam bidang perekonomian tanpasebarang keraguan.

5.16 Nyatakan Faktor Kemerosotan Kerajaan Abbasiyah1. Kelemahan pemerintahan Kerajaan Abbasiyah2. Perpecahan walayah-walayah di bawah kekuasaan Kerajaan Abbasiyah3. Berlaku perebutan kuasa4. Kegawatan ekonomi


5. Perselisihan aliran fahaman keagamaan6. Serangan dari luar

a) Terangkan Kelemahan Pemerintahan Kerajaan Abbasiyah - Semasa pemerintahan Al-Wathid,beliau tidak melakukan sebarang

pembaharuan.Baginda banyag bergantung kepada pegawai-pegawai Turki untuk menjalankan polisi pemerintahan yang diwarisi oleh ayahnya.Setelah Al-Wathiq meninggal dunia puteranya terlalu muda tidak dapat menggantikanya.Al-Mutawakkil iaitu saudara kepada Al-Wathiq dilantik sebagai khalifah menerusi keputusan mesyuarat pegawai-pegawai tinggi kerajaan. Al-Mutawakkil cuba mengembalikan kuasa khalifah yang bebas daripada sebarang campur tangan pegawai-pegawai berbangsa Parsi dan Turki. Tetapi usaha tersebut tidak dapat diteruskan oleh khalifah seterusnya kerana pengaruh Parsi dan Turki pada ketika itu sudah kuat.

b) Terangkan Perpecahan walayah-walayah di bawah kekuasaan Kerajaan Abbasiyah.- Pada akhir kurun ke-9Masihi, kuasa khalifah semakin terbatas jawatan-jawatan penting

dalam kerajaan seperti menteri ,gabenor dan panglima tentera banyag dipegang oleh pegawai-pegawai Parsi dan Turki.Ini memberikan memberi peluang kepada meraka untuk membentuk kerajaan sendiri seperti Kerajaan Al-Tahiriah,Al-Buwihiah,Al-Tuluniah,dan Al-Saljuqiah.Perpecahanini telah melemahkan kekuasaan serta kedaulatan Kerajaan Abbasiyah.

c) Terangkan Berlaku perebutan kuasa - Khalifah Al-Mutawakkil melantik tiga orang puteranya iaitu Al-Muntasir,Al-Mu’taz, dan Al-

Muyyad sabagai putare mahkota (wali Al-Ahdi).Baginda memilih Al-Mu’taz iaitu puteranya yang kedua sebagai bakal penggantinya dangan menepikan putera sulungnya itu Al-Munatasir.ini menyababkan berlakunya perbalahan antara AL-Muntasir dengan Al-Mu’taz. Pada tahun 247 H bersamaan 861 M,Al-Muntasir merampas kuasa daripada ayahandanya. Sejak itu jawatan khalifah sering menjadi rebutan dan bertukar tangan. Ini melemahkam intitusi khalifah dan memberi banyak peluang kepada menteri-menteri,panglima-panglima,dan pegawai-pegawai Parsi sertaTurki untuk bertindak sebagai penguasa sebenar kerajaan .

d) Terangkan Kegawatan ekonomi - kerajaanAbbasiyah mulamengalami kegawatan ekonomi pada penggal ketiga .rusuhan

dan penberotakan sering kali berlaku mengganggu aktiviti perekonomian meyebabkan pedagang luar takut untuk datang ke baghdad.akhirnya dana yang terdapat dalam Baitulmal berkurangan dan tidak dapat menampung keperluan.

e) Terangkan Perselisihan aliran fahaman keagamaan

- Pemberontakan daripada kalangan Syiah dan Khawarij sering mengganggu kerajaan Abasiyah. Mereka beriktikad bahawa jawatan khalifah hanya layak dilangsungkan oleh pemimpin-peminpin daripada kalangan mereka. Pemberontakan daripada golongan-golongan tersebut menjejaskan suasana dan ketenteraman awam.

f) Terangkan Serangan dari luar Kerajaan Abbasiyah sering diserang oleh musuh dari utara, barat,dan timur. Pihak utara terdiri daripa orang Georgia dan Armenia menyerang Azerbaijan dan kawasan sekitarnya hingga menyababkan beriburibu umat islam dibunuh dan harta benda mereka dirampas. Dari segi sebelah barat kerajaan Abasiyah berhadapan dengan ancaman tentera Salib.


Pada awalnya serangan tentera Salib dapat ditangkis oleh Kerajaan Abbasiyah. Peperangan tersebut menyebabkan Kerajaan Abbasiyah menjadi semakin lemah. Terdapat banyak wilayah kecil yang terdapat dibawah kekusaan Kerajaan Abbasiyah menuntut kemerdekaan. Umat islam di Andalus telah diusirkeluar. Ini memberi peluang kepada Mongul dari timur yang di pimpin oleh Hulagu Khan untuk menawan kota Baghdad pada tahun 656 H/1258 M. tentera Mogul yang ganas dan kejam itu telah membakar segala khazanah ilmu yang dihasilkan oleh umat islam.

TOKOH PERUBATAN DUNIA

6 IBNI SINA6.1 Terangkan riwayat hidup Ibnu Sina

- Nama sebenarnya ialah Al-Husain bin Abdullah bin al-Hasan bin Ali bin Sina- Dikenali sebagai Ibnu Sina di Timur dan Avicenna di Barat- Lahir pada 370 Hjrah di Afsyanah, Bukhara, Turkistan- Keturunan Turki- Bapanya penguasa Kharmathain, Bukhara- Selepas bapanya meninggal pada tahun 390 H beliau berpindah ke Khawarizm, Jurjan, Rai

dan Hamazan- Pernah bertugas sebagai pakar perubatan di Wilayah Rai dan penasihat agung Amir Ala Al-

Daulah di Asfahan- Meninggal dunia 428 Hijrah – 1037M di Hamazan

6.2 Jelaskan sifat pribadi Ibnu Sina- Seoramg yang tekun dalam mempelajari ilmu. Beliau membaca buku metafizik karangan

Aristotle sebanyak 40 kali - Seorang yang taat beragama , Beliau sering berdoa kepada Allah apabila beliau

menghadapi kebuntuan untuk menyelesaikan sesuatu masalah. Beliau sering pergi ke masjid unguk memohon petunjuk daripada Allah

- Seorang yang pintar . beliau berjaya menguasai pelbagai ilmu naqliah (agama) ketika berusia 18 tahun.

- Seoramg yang berinovatif – beliau banyak meyelidik dan menghasilkan karya dalam pelbagai bidang ilmu terutama dalam bidang perubatan

6.3 Nyatakan pendidikan Ibnu Sina- Mempelajari al-Quran sejak umru 5 tahun- Menghafaz Al-Quran ketika berusia10 tahun- Mempelajari ilmu

1. Fikah dan tasawuf (Ismail Al-Zahid.)2. Hisab dan prinsip geometri (Muhammat Al- Massah)3. Falsafah (Abu Abdilah Al-Natili)4. Sains dan Astronomi (Al-Biruni)

6.4 Nyatakan sumbangan Ibnu Sina dalam bidang ilmu dan pemikiran Islam- Ibnu Sina menghasilkan 116 karya dalam pelbagai bidang seperti falsafah, mantik,

matematik , astronomi, kimia, fizik, beologi, dan sains politik.- Buku-buku tersebut telah dihimpun oleh Domonican Institute For Orientel Studies di

Kaherah, Mesir.


- Kemudian pada tahun 1950 Masihi telah di terjemahkan dalam bahasa arab dan di namakan sebagai Muallafat Ibni Sina (karya-karya Ibnu Sina)

- Jasanya dihargai hingga ke hari ini. Sebuah universiti pendidikan di hungry telah mengambil sempena nama beliau iaitu Avicenna College(Kolej Ibnu Sina).

6.5 Jelaskan sumbangan Ibnu Sina dalam ilmu perubatan- Penyelidikan dan penulisan Ibnu Sina berjaya mengilapkan kembali bidang perubatan yang

kian malap pada masa itu.- Beliau melakukan metode pemerhatian (observation) dan analisis. Berdasarkan metode ini,

ilmu perubatan berkembang hingga ke hari ini. - Beliau juga banyak membuat analisis tentang pelbagai penyakit dan menyenaraikan lebih

kurang 760 jenis penyakit serta kaedah merawatnya.- Penyelidikan dan penulisan Ibnu Sina banyak mempengaruhi perkembangan ilmu

perubatan moden.- Beliau pernah di beri kepercayaan untuk merawat penguasa Bukhara Nuh bin

Mansur,penguasa Jurjan Al-Amir Syams Ma’ali Qabus bin Wasyamkir,dan pengekuasaan Hamazan Al-Amir Syamsul Dauliah dan penguasaan Asfahan Al-Amir Ala A-Dauliah.

6.6 Terangkan sikap Ibnu Sina dalam bidang perubatan. - Suka meyelidik- Rajin mengkaji- Berusaha untuk meyelesaikan sesuatu masalah dengan baik.

6.7 Nyatakan hasil-hasil karya utama Ibnu Sina - Al-Qanun Fit Tib- Al-Adawiah Al-Qalbiah- Al-Alfiah Al-Tabbiah- Uyun Al-Hikmah- Kitab An-Najak- As-Syifak An-Najr

6.8 Huraikan kesan-kesan sumbangan dan peninggalan Ibnu Sina dalam bidang bidang ilmu perubatan terhadap dunia hari ini- Pelapor terkenal dalam bidang perubatan dan falsafah.- Berjaya mengemukakan fakta-fakta melalui kajian dan penyalidikan yang terperincidan

meletakkan asas yangn kukuh dalam ilmu perubatan moden serta ilmu falsafah yang menghubungkan logik dengan metafizik.

- Berjaya menghasilkan buku-buku yang menjadi kajian ilmiah di universiti-universiti negara islsm dan negara bukan islam di Eropah.

- Beliau berjaya menemui belbagai-bagai fakta tentang jenis penyakit secara langsung telah memberi sumbangan yang amat besar kepada farmasi.

6.9 Bandingkan cabaran antara perubatan yang dahulu dan sekarang- Pada zaman ini, hasil perkembangan sains dan teknologi teleh muncul kaedah-kaedah

perubatan baru mengunakan peralatan-peralatan canggih. Contohnya,organ dalam manusia bolah dilihat dengan menggunakan x-ray atau ultra sound. Oleh itu, sesuatu penyakit atau kecerdaan boleh dirawat dengan lebih cepat dan berkesan.

7 IBNU KHALDUN7.1 Terangkan riwayat hidup Ibnu Khaldun

- Nama Abd Rahman bin Muhammad bin Muhammad- Dikenali sebagai Ibnu Khaldun- Lahir pada 1332 M di Tunisia.


- Bapanya keturunan Arab dari Yaman berhijrah ke Andalus- Bapanya seorang sarjana yang terkenal- Sejak negeranya dilanda taun pada tahun 749 hijrah beliau berpindah dari satu tempat ke beberapa buah tempat iaitu Algeria, Fez, Granada, Bougle dan Mesir- Meninggal dunia di Kaherah, Mesir pada tahun 808 H bersamaandengan tahun 1406 M

ketika berusia 87 tahun

7.2 Jelaskan sifat peribadi Ibnu Khaldun- Seorang yang tekun dalam menuntut ilmu. Walaupun sibuk dengan pentadbiran namun

tidak menghalang beliau menuntut ilmu. Beliau bijak membahagikan masa untuk masyarakat dan menuntut ilmu

- Seorang yang berjiwa pemimpin – telah menjawat jawatan penting seperti Ketua Hakim di Mesir dan Perdana Menteri di Bougi- Jawatan penting diberi kepadanya kerana kecekapan beliau dalam pentadbiran sera keupayaannya mengemukakan idea-idea untuk kemajuan negara

- Seorang kreatif – pemikiran beliau dalam kitab Al-Muqadimah adalah hasil daripada pengalaman dan kreativiti beliau untuk mengetengahkan sejarah sebagai bidang ilmu yang tersendiri

7.3 Nyatakan pendidikan Ibnu Khaldun- Mendapat asas pendidikan agama dan bahasa Arab daripada bapanya Abdul Rahman bin

Muhammad- Beliau mempelajari ilmu ilmu fardhu kifayah seperti matematik , falsafah sains dan

matematik daripada Muhammad bin Iibrahim al-Abili- Semasa di Fez beliau mendapat pendidikan tinggi daripada beberapa orang guru yang

terkenal seperti Ahmad bin al-Qassar dan Lisanuddin bin Al-Khatib iaitu pengarang kitab Tarikh Gharnatah dan Muhammad bin Abdul Salam

7.4 Nyatakan sumbangan Ibnu Khaldun dalam bidang ilmu dan pemikiran Islam- Berjaya menganalisis sejarah dari aspek kemasyarakatan, ekonomi , politik dan pendidikan

dalam karyannya- Beliau telah memberi pandangan terbaik kepada manusia tentang asas pombinaan

sesebuah tamadun. Beliau berpendapat bahawa sesebuah tamadun tertegak di atas hasil kombinasi di antara keunggulan rohani dengan jasmani

- Beliau merupakan pelopor kepada pemikiran pemikiran moden khususnya dalam bidang sejarah, politik, ekonomi, sosiologi dan pendidikan

- Hasil karya beliau menjadi bahan kajian dan rujukan dalam bidang tersebut- Nama beliau telah diabadikan dalam sebuah univerfsiti terkemuka di Jakarta, Indonesia

iaitu Universiiti Ibnu Khaldun- Sebuah anugerah yang berprestej dinamakan sempena nema beliau iaitu Ibnu Khaldun Chair of Islamic Studies

7.5 Jelaskan sumbangan Ibnu Khaldun sehingga terkenal sebagai negarawan, budayawan dan cendikiawanSebagai negarawan (banyak berjasa kepada negara)

- Sebagai setiausaha Negara di Istana Sultan Abu Ishaq bin Abu Yahya dan Sultan Abu Annan

- Anggota Majlis Ilmiah


- Anggota Jabatan Setiausaha Sulit Sultan Abu Salim bin Abi Al-Hasan di Fez,Maghribi- Duta Granada- Perdana Menteri Bougle- Ketua Hakim (Qadhi Al-Qadha)

Sebagai Budayawan Penggiat budaya dan kesusasteraan Arab

- Pengajian kesusasteraannya dengan Syeikh Muhammad Bahr di Tunisia dimanfaatkan untuk menajamkan kemahirannya dalam syair.

Beliau banyak menghasilkan syair semenjak kanak-kanak lagi – Kitab al-Muqaddimah

Sebagai Cendikiawan Beliau adalan Penyumbang ilmu dan buah fikiran semasa menjalankan pelbagai tugas

negaraSebagai Sejarawan

Menganalis sesuatu tamadun dari segi pemulaan, faktor kegemilangan dan kejatuhan Memberi tafsiran sejarah berdasarkan psikologi, ekonomi, sosologi, alam sekatar dan geografi

7.6 Jelaskan keistimewaan hasil-hasil karya Ibnu Khaldun- Kombinasi pengalaman, ilmu pengetahuan, dan kreativiti menghasilkan karya yang

bermutu- Berjaya memurnikan ilmu sejarah dengan menjadikan rasional sebagai kayu ukur fakta

sejarah tanpa fanatik kepada sesuatu laporan yang tidak terbukti kebenarannya

7.7 Jelaskan perkara-perkara utama yang terdapat dalam Al-Muqadimah Ibnu Khaldun dalam membina tamadun manusia - Membandingkan antara peristiwa peristiwa dengan berdasarkan kaedah sebab dan

musabab- Mengkaji peristiwa-peristiwa lalu untuk dijadikan iktibar kepada peristiwa-peristiwa yang

sedang berlaku- Mengambil kira iklim danalam sekitar terhadap apa yang berlaku- Mengambil kira kedudukan ekonomi dan budaya terhadap peristiwa yang berlaku

7.8 Huraikan kesan-kesan sumbangan dan peningglan Ibnu Khaldun terhadap tamadun manusia hari ini- Hasil karyanya Al-Muqadimah telah diterjemahkan ke dalam bahasa Perancis, Turki,

Jerman, Inggeris, Sepanyol dan Melayu.- Hasil karyanya menjadi bahan rujukan yang tidak ternilai di Unversiti dalam ilmu sejarah

dan kemasyarakatan

8 JAMALUDDIN AL-AFGHANI8.1 Terangkan riwayat hidup Jamaduddin Al-Afghani

- Namanya Sayyid Jamaduddin bin Safdar Al-Afghani- Lahir pada 1838 di Perkampungan Asas Abad, Kabul Afghanistan- Gelaran Sayyid kerana salasilah keturunannya bersambung dengan Saidina Ali

Karramallahu wajhah dan Rasulullah saw- Keturunan beliau bersambung dengan At-Tarmizi seorang ulama Hadis yang terkenal


- Beliau banyak merantau untuk menyear idea islahnya. Tempat dikunjungnya ialah Makkah India, Mesir, Istanbul, Iran, Rusia, Baghdad, Paris dan London.

- Pengaruhnya yang besar pernah diburu oleh pihak Perancis, Inggeris dan kuncu-kuncunya- Beliau pernah dilantik sebagai anggota Majlis Al-Ma’arif (Kementerian Pendidikan) di

Istanbul, Turki- Meninggal dunia pada 9/3/1897 berusia 60 tahun

8.2 Jelaskan sifat peribadi Jamaluddin Al-Afghani- Berani memperjuangkan kebenaran – beliau petah berpidato menaikkan semangat umat

Islam supaya bersatu menentang penjajah- Suka merantau untuk mengkaji kedudukan uamt Islam serta menyebarkan idea-idea islah

yang banyak mempengaruhi perkembangan Islam di Timur- Seorang yang tekun yang membolehkan beliau menguasai pelbagai ilmu dan bahasa- Sangat mencintai ilmu pengetahuan menyebabkan beliau merantau ke beberapa buah

negara untuk mempelajari pelbagai jenis ilmu- Mempunyai akal fikiran yang cerdas, tajam dan perpandang jauh

8.3 Nyatakan pendidikan Jamaluddian Al-Afghani- Ketika umur 12 tahun telah menghafaz al-Quran- Umur 18 tahun telah dapatmenguasai pelbagai ilmu pengetahuan seperti al-Quran, hadis,

fekah, ilmu kalam, tasawuf, nahu, balaghah, mantik, falsafah, matamatik, astronomi, perubatan dan anatomi

- Di India beliau mempelajari ilmu sains dan matematik moden,- Beliau menguasai beberapa bahasa dunia seperti bahasa Afghanistan, Arab, Parsi, Turki,

Urdu, Perancis, Inggeris dan Rusia

8.4 Nyatakan sumbangan Jamaluddin dalam pemikiran dan gerakan Islam- Beliau adalah penggerak utama dalam perjuangan menentang penjajah – Beliau merantau

kebeberapa buah negara untuk menyatukan umat Islam serta mengemabalikan keyakinan mereka menentang penjajah.

- Pidatonya yang bernas telah dapat menaikkan semangat umat Islam anti penjajah contohnya beliau cuba mengembalikan keyakinan umat Islam di India terhadap kemampuan mereka menentanh penjajah “ Seandainya jumlah kamu yang beratu-ratus juta ini ditakdirkan menjadi lalat dan nyamuk sekalipun nescaya kamu akan dapat memekakkan telingan –telinga orang-orang Inggeris dengan suara kamu. Dan seandainya kamu jadi labi-labi atau penyu sekalipuh, lalu kamu berenang di Tanah Inggeris , bilangan kamu yang seramai ini akan dapat mengapung dan menenggelamkan tanah Inggeris kamu akan pulang ke India dalam keadaan merekeka

- Hasil karya Jamaluddin Al-Afghani antaranya ialah- Amal al- Kamilah- Ar-Radala Ad-Dahriyyin- Al-Khatirat

- Beliau pengasas beberapa akhbar seperti- Akhbar Urwatul Wusqa di Perancis- Akhbar Misr di Mesir


- Akhbar At-Tijarah di Mesir

8.5 Terangkan maksud Islah - Islam pada bahasa bermaksud pembaikanPada istilah islah bermaksud pembaiakan atau perubahan terancang ke arah yang lebih baik

8.6 Jelaskan keperluan Al-Islah (pembaharuan) dalam kehidupan manusia- Islah untuk membangunkan diri dan melaksanakan Islam menurut ajarannya yang murni- Islah dapat memberikan keyakinan kepada umat slam tentang kesesuaian Islam untuk

dilaksanakan pada setiap masa dan dalam semua keadaan.- Sebagai pelajar kita mesti bersikap poditif untu melakukan islah untuk memperoleh

pencapaian akademi yang lebih baik

8.7 Jelaskan bentu-bentuk Islah atau pembaharuan yang dikemukakan oleh Jamaluddin Al-Afghani- Usaha untuk mengembalikan kecemrelangan umat Islam sebagaimana zaman Khulafak - Ar-Rasyidin- Untuk membina perpaduan tanpa mengira bangsa dan budaya melalui gagasannya iaitu

al-Jamiah al-Islamiah- Beliau mengkritik taklid al-A’ma iaitu mengikut sesuatu secara membuta tuli tanpa

berlandaskan al-Quran dan As-Sunnah- Beliau menyeru umat Islam supaya kemb ali kepada ajaran Islam yang tulen serta sesuai

dilaksanakan sepanjang masa dan semua tempat- Beliau menyebarkan uamt Islam tentang keburukan fanatik kepada sesuatu mazhab

hingga memecahbelahkan kesatuan umat Islam- Beliau berpandangan bahawa umat Islam mesti menumpukan perhatian kepada usaha

usaha untuk memerdekakan tanah air dan pemikiran mereka daripada penjajahan

8.8 Terangkan kesan-kesan pemikiran Jamaluddin Al-Afghani terhadap masyarakat Islam- Telah membangkitkan semangat umat Islam anti penjajah- Telah mengubahkan pemikiran rakyat kepada kemajuan berfikir- Penyelewengan agama dapat diperbetulkan- Lahir beberapa tokoh-tokoh perjuangan selepasnya seperti ‘syeikh Muhammad Abduh dan

Muhammad Rasyid Redha- Masyarakat Islam bertambah maju dalam bidang pendidikan

8.9 Huraikan mengapakah aliran pembaharuan Islam di Asia Barat lebih mempengaruhi pemikiran umat Islam di Tanah Melayu- Kerana ia membangkitkan semangat anti penjajah- Ia bertujuan untuk mengubah pemikirang rakyat kepada kemajuan berfikir- Kerana ia memperbetulkan penyelewingan agama

9 SYEIKH MOHAMMAD ABDUH9.1 Terangkan riwayat hidup Mohammad Abduh


- Nama sebenar ialah Muhammad bin Abduh bin Hasan Khairullah- Lahir pada tahun 1839H di Tanta, Mesir dari keluarga petani- Tahun 1882 beliau dibuang negeri kerana tertuduh terlibat dengan pemberontakan Urabi- Semasa menjalani hukuman beliau pergi Ke Perancis- Di Perancis beliau menerbitkan majalah Al-Urwatul Wusqa bersama gurunya Sayyid

Jamaluddin al-Afghani- Jawatan yang pernah disandang oleh Syeikh Muhammad Abduh ialah- Guru di Masjid al-Husaini di Mesir- Pensyarah di Darul Ulum Mesir- Guru di Sekolah al-Sultaniah, Beirut- Ketua editor akhbar Al-Wusqa, Al-Misriyyah di Mesir- Ketua Hakim Mahkamah Rayuan Mesir- Anggota Majlis Pengurusan Unversiti al-Azhar Mesir- Mufti Kerajaan Mesir- Meninggal dunia pada 1905 di Iskandariah Mesirf

9.2 Jelaskan sifat peribadi Mohammad Abduh- Berani mengemukan idea-idea islahnya walaupun terpaksa berhadapan dengan

rintangan yang besar- Seorang yang tegas tetapi penyayang kepada anak muridnya. Beliau telah menubuhkan

al-Jamiah al-Khairiah al-Islamiah untuk membantu murid-muridnya yang menghadapi masalah kewangan

- Seorang tokoh ulama yang berketerampilan. Beliau diberi kepercayaan menyandang beberapa jawatan penting negara seperti hakim Mahkamah Rayuan Mesir, Ahli Majlis Pengurusan Universiti Al-Azhar, dan Mufti Kerajaan Mesir.

- Seorang yang berdaya kreatif dalam menghasilkan tulisan tulisan yang bernas sehingga dapat mempengaruhi pemikiran umat Islam.

9.3 Nyatakan pendidikan Mohammad Abduh- Semasa kecil beliau belajar membaca dan menulis daripada bapanya Abduh- Beliau mempelajari dan menghafaz al-Quran dalam masa dua tahun- Beliau belajar ilmu bahasa Arab di Masjid Al-Ahmadi- Mempelajari ilmu Tasawuf dan tatabahasa Arab dari Syeikh Khudr dan Syeikh Darwisy- Semasa di Unversiti al-Azhar beliau membelajari pelbagai ilmu termasuk ilmu Matematik

dan falsafah dengna Syeikh Hasan Al-Tawil- Beliau memperolehi ijazah dari Universiti al-Azhar pada 1877 - Tahun 1896, beliau berkesempatan bertemu dengan sayyid Jamaluddin al-Afghani yang

mengunjungi Mesir. Kesempatan itu beliau mempelajari bidang akademik dan pemikiran Islam

9.4 Nyatakan sumbangan dan jasa-jasa Mohammad Abduh terhadap pembangunan umat Islam - Idea-idea yang dibawanya telah mengubah pandangan umat Islam terhadap Islam yang

sering terikut-ikut dengan sebahagian sarjana Muslim yang jumud dan pasif


- Beliau berjaya memberi gambaran yang jelas tentang keperluan umat Islam kepada Islah khususnya dalam bidang pendidikan

- Idea beliau dalam bidang pendidikan khususnya di Universiti al-Azhar telah memberi kesan yang mendalam terhadap perkembangan ilmu pengetahuan umat Islam

- Mewujudkan mata pelajaran matematik geometrik algebra, geografik sejarah dan seni kaht

- Mewujudkan piawai dalam penganugerahan sijil- Mewujudkan farmasi khusus untuk pelajar universiti al-Azhar- Mengyediakan peruntukan untuk gaji guru dari perbendaharaan negara dan

wakaf negara- Membaiki asrama pelajar dengan menekankan aspek-aspek keselamatan dan

kesihatan- Hasil karya beliau yang bermutu telah menjadi sumber rujukan utama dalam dunia Islam

9.5 Nyatakan hasil karya Mohammad Abduh- Risalah At-Tauhid- Tafsir Juz Am ma- Tafsir Surah Al-Asr- Risalah Al-Rad Ala Al-Dahriyyin’- Syarhu Nahjil Balaghah- Syarhu Maqamat Al-Badi’- Al-Tahrir Fi Islah al-Mahakim al-Syariah

9.6 Terangkan saranan-saranan utama Abduh dalam bidangAkidah- Beliau menyeru umat Islam supaya kembali kepada ajaran Isam dalam bentuknya yang

asli dan murni serta menyesuaikannya dengan kehendak semasa. Syaratnya idak bercanggah dengan kehendak al-Quran dan As-Sunnah

- Beliaua menolak sekeras-kerasnya klnsep taklid buta- Beliau mengajak umat Islam mempelajarai ilmu-ilmu fardu ain dan fardhu kifayah untuk

membina umat yang berdaya fikir yang tinggi dan seterusnya mampu keluar dari belenggu penjajahan

Pendidikan- Beliau mendapati sistem pendidikan pada masa itu hanya tertumpu kepada bidang

agama dalam bentuk huraian kitab-kitab klasik tanpa cuba disesuaikan dengan kehendak semasa.

- Beliau menyarankan supaya bidang-bidang ilmu fardhu kifayah seperti sains , matematik geografi dan seumpamanuya dimasukkan ke dalam kurikulum sekolah dan universiti.

- Saranan beliau telah diterima baik oleh Kerajaan Mesir. Sukatan pengajian di Universiti al-Azhar diubah selaras dengna saranan beliau dan dijadikan sebagai model kepada pusat-pusat pengajian tinggi lain di seluruh dunia Islam

-9.7 Jelaskan faktor-faktor yang mendorong usaha Mohammad Abduh membentuk gerakan

pembaharuan- Inspirasi dari gerakan Islah Jamaluddin al-Afghni yang menjurus ke arah mewujudkan

integrasi ilmu


- Kesedaran beliau terhadap keperluan kepada islah dalam kurikulm sekolah dan universiti yang telah ketinggalan zaman

- Sistem pendidikan masa itu menjurus ke arah taklid buta dan pasif (jumud)- Kekeurangan prasarana pendidikan serta bantuan dari Kerajaan Mesir kepada golongan

miskin - Kadar gaji guru yang rendah

9.8 Jelaskan idea-idea Mohammad Abduh dalam bidang:Ilmu

- Mewujudkan mata pelajaran matematik geometrik algebra, geografik sejarah dan seni kaht

- Mewujudkan piawai dalam penganugerahan sijil- Mewujudkan farmasi khusus untuk pelajar universiti al-Azhar- Mengyediakan peruntukan untuk gaji guru dari perbendaharaan negara dan wakaf

negara- Membaiki asrama pelajar dengan menekankan aspek-aspek keselamatan dan kesihatan

9.9 Huraikan cara pembaharuan yang dibawa oleh Mohammad Abduh kepada dunia- Melalui proses pengajaran di Masjid al-Husaini, Darul Ulum dan Universiti Al-Azhar- Melalui media massa seperti majalah al-Urwatul Wusqa, Akhbar Al-Waqat- Melalui karya penulisan seperti Risalah at-Tauhid- Melalui jawatan yang di sandang seperti Hakim Mahkamah Rayuan Mesir

9.10 Jelaskan kesan-kesan pembaharuan yang dibawa oleh Mohammad Abduh kepada pembangunan umat Islam

- Memberi pandangan umat Islam terhadap Islam yang sering terikut-ikut dengan sebahagian sarjana Muslim yang jumud dan pasif- Berjaya memberi gambaran yang jelas tentang keperluan umat Islam kepada Islah

khususnya dalam bidang pendidikan- Idea beliau khususnya dalam bidang pendidikan telah memberi kesan yang mendalam

terhadap perkembangan ilmu pengetahuan umat Islam antaranya mewujudkan pendidikan matamatik geometeri , algebra dan lain-lain lagi

- Hasil karyanya yang bermutu tinggi telah menjadi sumber rujukan utama dalam dunia Islam seperti Risalah At-Tauhid

10 HAMKA10.1 Terangkan riwayat hidup Hamka

- Namanya Haji Abdul Malik bin Syeikh Abdul Karim bin Syeikh Muhammad Amullah- Hamka adalah nama singkatan antara namanya dan nama bapa- Lahir pada 16/2/1908 di Desa Tanah Sirah, Sungai Batang, Maninjau, Minangkabau,


Sumatera Barat- Bapanya ulamak terkenal di Sumatera yang membawa pemhaharuan di Minangkabau

Jawatan yang pernah disandang:- Sebagai guru agama di tebing Tinggi , Medan dan Padang Panjang- Sebagai pensyarah di Universiti Islam Jakarta- Sebagai pensyarah di Universiti Muhamadiah Padang Panjang- Sebagai rektor Perguruan Tinggi Jakarta- Sebagai Pegawai Tinggi Agama Indonesia- Sebagai Ketua Umum Majlis Ulama Indonesia

Anugeraj yang pernah diterima- Anugerah Doktor kehormat oleh Universiti al-Ahar 1959- Anugerah Guru Besar (Profesor) oleh Universti Mustafa, Jakarta - 1960- Anugerah Doktor kehormat oleh Unversiti Kebangsaan 1974- Meninggal dunia pada 24/7/1981 – 73 tahun

10.2 Jelaskan sifat peribadi Hamka- - Seorang yang peteh berpidato – pernah diberi penghargaan memberi pidato dalam radio

Arab Saudi- Seorang berjiwa seni - dilihat dari segi gaya bahasa yang halus, pantun-pantun dan syair

dalam penulisannya- Seorang yang berani – Semasa zaman revolusi terhadap penjajah Belanda , beliau berani

mengatur siri pidato untuk membangkiitkan semangat anti penjajah

10.3 Nyatakan pendidikan Hamka- - Belajar al-Quran dan asas asas agam dari bapanya sendiri

- Mendapat pendidikan rendah di sekolah Desa Padang Panjang dan di Sekolah Agama At-Tawalib yang didiri oleh bapanya

- Beliau juga mengikuti pengajian di masjid-masjid dan surau yang disamikan oleh ulama ulama terkenal seperti Syeikh Ibrahim Musa, Syeik Ahmad Rasyid

- Suka menghabiskan masa lapangnya di perpustakaan untuk membaca buku-buku falsafah, kesussasteraan , sejarah dan politik

- Beliau menggunakan kemahirannya dalam bahasa Arab untuk mengkaji karya-karya sarjana Timur Tengah seperti Jurji Zaidan, Abbas Mahmud

- Beliau menterjemahkan karya barat ke dalam bahasa Arab seperti Carl Marz dan Arnold Toynbee

10.4 Nyatakan sumbangan dan jasa–jasa Hamka terhadap umat Islam- - Merupakan tokoh ulama yang melakukan pembaharuan yang besar kepada umat Islam di

Nusantara- Karya-karya beliau dalam bidang agama, kesusateraaan dan falsafah menyentuh secara

langsung kehidupan umat Islam di rantau ini- Beliau merupakan penyambung idea Al-Islah yang dibawa oleh Sayyid Jamaluddin Al-

Afghani dan Muhammad Abduh di Nusantara

- Akhbar dan majalah digunakan sepenuhnya untuk mengajak umat Islam mengkaji semula tentang sebahagian kefahaman dan ajaran yang bertentangan dengan al-Quran dan As-Sunnah contohnya amalan mengutus surat ke makam Imam Syafie untuk memohon kebaikan, keuntungan dan jodoh.

- Karya beliau terutama Tafsir Al-Azhar meninggalkan kesan yang mendalam dalam bidang ilmu dan pemikiran umat Islam di alam Melayu


- Pendekatan Hamka yang sederthana diterima baik oleh masyarakat Islam di Indonesia malah pada peringkat antarabangsa

10.5 Nyatakan hasil-hasil karya Hamka yang terkenal dalam bidangFalsafah

- Falsafah Hidup- Lembaga Hidup- Falsafah idealogi Islam- Ekspensi Ideologi- Pandangan Hidup Muslim

Kesusasteraan- Tafsir al-Azhar- Tasawuf Moden- Pedoman Mubaligh Islam- Arkanul Islam- Sejarah Umat Islam- Revplusi Islam

Agama- Tenggelamnya Kapal Van Der Wijck- Di bawah Lindungan Kaabah- Laila Majnun- Mandi Cahaya di Tanah Suci- Menunggu Beduk Berbunyi

10.6 Jelaskan usaha Hamka untuk mengembangkan dakwah Islamiah di Nusantara- Masa usia 17 tahun Hamka menerbitkan majalah dakwah yang diberi nama Khatibul

Ummah- Semasa berada di Makkah tahun 1927, Hamka mengasaskan Persatuan Hindia

Timur untuk memberi pelajaran kepada jemaah haji Indonesia.- Apabila pulang dari Makkah, Hamka menganggotai Pertubuhan Muhammadiah dan

mengetuai cawangannya di Padang Panjang- Tahun 1935, beliau mengasaskan Kolej Muballighin- Tahun 1936, beliau telah menerbitkan majalah Pedoman Masyarakat- Kemudian beliau telah mengasaskan beberapa buah majalah berjudul Menara,

Merdeka. Pemandangan. Panji Masyarakat dan Gema Islam- Tahun 1935 beliau dilantik sebagai anggota pimpinan Pusat Pertubuhan

Mahammadiah

10.7 Jelas mengapa Hamka digelar sebagai Mujaddid- Kerana mengajak umat Islam mengkaji semula tentang sebahagian kefahaman dan

ajaran yang bertentangan dengan al-Quran dan As-Sunnah contohnya amalan mengutus surat ke makam Imam Syafie untuk memohon kebaikan, keuntungan dan jodoh.

- Beliau menentang khurafat, bid’ah, tariqat kebatinan yang sesat sehingga beliau menubuhkan Pusat Latihan Dakwah Muhammadiah.


10.8 Terangkan misi atau matlamat perjuangan Hamka- Menyebar ilmu – contohnya hasil karyanya Tafsir Al-Azhar- Menetang penjajah – Penubuhan Front Pertahanan Nasional- Menentang khurafat – Pusat Latihan Dakwah Mahammadiah

10.9 Terangkan kaedah atau metod atau cara beliau menyampaikan mesej perjuangannya- Melalui hasil karya penulisannya - Melalui ceramah dan pidatonya- Melalui proses pengajaran di pusat-pusat dakwah atau sekolah- Melalui akhbar dan majalah

10.10

Huraikan cabaran yang dihadapi oleh Hamka dalam perjuangannya

- Beliau pernah dipecat daripada jawatan ketua umum Majlis Ulama Indonesia (MUI) kerana kelantangannya mengkritik kepincangan pentadbiran Indonesia

- Beliau pernah dipenjara bersama tokoh-tokoh Majlis Syura Muslim Indonesia (MASYUMI)

10.11

Huraikan kesan-kesan perjuangan Hamka terhadap pembangunan umat

- Menubuhkan Persatuan Hindia Timur untuk memberi bimingan Islam kepada jemaah haji Indonesia di Makkah

- Beliau telah mendidirkan Kolej Muballighin pada tahun 1935- Banyak hasil karya yang dihasilnya bertujuan untuk menyampaikan mesej dakwahnya.

Seperti At-tafsir Al-Azhar- Penerbitan majalah dan akhbar seperti Akbar Merdeka dan Majalah Pemandangan

11 SYEIKH TAHIR JALALUDDIN 11.1 Terangkan riwayat hidup Syeh Tahir Jaladuddin

- Mohammad Tahir bin Syeh Mohammad bin Ahmad Jalaluddin - Lahir 7/11/1869 di Ampek Angkek, Bukit Tinggi , Sumatera Barat, Indonisia- Bapanya seorang hakim dan ulamak terkenal, dan beturunan Melayu Minangkabau- Setelah tamat pengajiannya di Mekah pada tahun 1900 beliau terus menetap di Perak- Tugas yang pernah disandang ialah i sebagai guru di Madrasah Al-Masyhor , Pulau Pinang. Madrasah Haji Taib Pari


Jamil, Muar, Johor dan di Masjidil Haram ii. Sebagai Mufti negeri Perak- Sebagai Mufti Negeri Johor- Sebagai Nazir Sekolah-sekolah Negeri Johor

- Mendapat gelaran SYEIKH sebamas menjadi mufti di Negeri Perak- Meninggal dunia pada 26/10/1956

11.2 Jelaskan sifat peribadi Syeh Tahir Jaladuddin- Seorang yang menepati masa – Tidak pernah terlewat menghadiri kelas kecuali uzur- Seorang yang cinta kepada ilmu – beliau suka membaca, dan menyediakan sebuah

perpustakaan kecil di rumahnya- Seorang yang tekun dan gigih dalam menyebarkan idea – walaupun sentiasa ditentang

oleh para ulama tradisional di tanah air- Seorang yang gigih dan bersungguh-sungguh dalam memajukan masyarakat Islam- Seorang yang Kreatif dan berminat menghasilkan karya-karya ilmiah- Seorang yang tegas dan memiliki semangat perjuangan yang tinggi

11.3 Nyatakan pendidikan SyeIKh Tahir Jaladuddin- Masa umur 12 tahun telah belayar ke Makkah, di sana beliau tinggal dengan sepupunya ,

Syeikh Ahmad Al-Katib seorang pemimpin mazhas Syafie di Masjidil Haram. Kesempatan ini beluau gunakan untuk mempelajari ilmu agama

- Tahun 1873 , beliau sambung pelajaran dalam jurusan Ilmu Al-Falak di Universiti Al-Azhar, Mesir. Beliau tekun belajar sehingga dapat menguasai ilmu tersebut

Apabila beliau kembali ke Mekah, beliau diberi kepercayaan menjadi tenaga pengajar di Masjidil Haram

Tahun 1899 beliau pulang ke tanah airnya dan telah meyebarkan ilmunya serta membuat pembaraharuan untuk memajukan masyarakat Islam

11.4 Nyatakan sumbangan Syeikh Tahir Jalaluddin dalam bidang ilmu dan pemikiran terhadapBidang pemikiran- Melalui majalah Al-Imam beliau telah menyalurkan idea tentan Al-Islah dan maklumat

Intelektual Islam untuk membebaskan masyarakat Islam dari sebarang unsur penjajahan fizikal dan pemikiran

Kesusasteraan - Beliau adalah penggiat sastera- Hasil karyanya ialah Majalah al-Imam

Ilmu Falak- Orang yang bertanggung jawab dalam memperkembangkan ilmu Falak di Malaysia- Beliau mendapat gelaran al-Falaki kerana kemahiran beliau dalam bidang ilmu falak- Pada masa beliau Ilmu Falak kurang mendapat sambutan tetapi beliau yakin dengan

keperluannya sebagai ilmu yang bersifat futuristik- Pada tahun 60 an kerajaan telah menubuh satu Jawatankuasa kecil Takwim Islam di

bawah pusat Islam.- Tahun 1981 UKM di bawah Jabatam Syariah, Fakulti Pengajian Islam telah menawarkan

kursus Falak Syarie


Pendidikan Islam- Tahun 1908 beliau telah menubuhkan Madrasah al-Iqbal al-Islamiah di Singapuran- Penubuhan Madrasah ini telah menjadi inspirasi kepada penubuhan Madarah Al-Iqbal ak-

Islamiah di Riau, Al-Madrasah Al-Adabiah di Sumatera Barat, Madrasah Al-Hadi di Melaka dan Madrasah Al-Masyhor di Pulau Pinang

11.5 Terangkan bentuk-bentuk pemikiran Syeikh Tahir Jalaluddin di Nusantara- Maklamat Pemikiran Syeikh Tahir Jalaluddin :- Memberi kesedaran tentang perlunya kebebasan berfikir yang terhindar dari kongkongan

Khurafat dan syirik serta penjajahan luar

- Mesej Al-Islah Syeikh Tahir Jalaluddin pemikirannya :- Mengajak umat Islam supaya mengamaklan ajaran Islam yang berterskan al-Quran dan

as-Sunnah- Menjauhkan pengaruh negatif dai luar khususnya dari Barat- Berusaha mempelajari pelbagai ilmu fadhu ain dan fardu kifayah- Menolak taklid buta

11.6 Jelaskan cara-cara Syeikh Tahir Jalaluddin menyalurkan pemikiran (metode penyampaian)- Melalui akhbar iaitu beliau bersama Syed Syeikh al-Hadi menerbitkan Majalah Al-Imam

pada tahun 1906 di Singapura- Melalui jawatan-jawatan yang disandangnya sebagai mufti di Perah dan Johor melalui

ceramah dan syarahan- Melalui proses pengajaran iaitu semasa beliau menjadi guru di Madrasah al-Masyhor Pulau

Pinang dan Madarasat Parit Jamil , Johor. Beliau telah telah menyampaikan al-Islah kepada murid-muridnya. Lahirlah tokoh dakwah sepeti Hamka, Haji Agus Salim, Datuk Dr Zukifli Muhammad

11.7 Jelaskan kegigihan dan semangat juang Syeikh Tahir Jalaluddin dalam menegakkan syiar Islam- Kelantangan beliau beliau mendapat tentangan daripada golongan ulamak tradisional di

Malaysia- Beliau mendapat kekangan dari pihak penjajah yang meraskan kedudukan mereka terancam

dengan kebangkitan orang Melayu- Pada tahun 1927 beliau di penjarakan selama 9 bulan atas tuduhan menentang Belanda- (tidak mengikit semangatnya yang kental meperjuankan Islam)

11.8 Huraikan kesan peninggalan Syeikh Tahir Jalaluddin terhadap masyarakat dan umat Islam di Nusantara- Lahirlah tokoh dakwah sepeti Hamka, Haji Agus Salim, Datuk Dr Zukifli Muhammad - Pada tahun 60 an kerajaan telah menubuh satu Jawatankuasa kecil Takwim Islam di

bawah pusat Islam.- Tahun 1981 UKM di bawah Jabatam Syariah, Fakulti Pengajian Islam telah menawarkan

kursus Falak Syarie - Penubuhan Madrasah ini telah menjadi inspirasi kepada penubuhan Madarah Al-Iqbal ak-

Islamiah di Riau, Al-Madrasah Al-Adabiah di Sumatera Barat, Madrasah Al-Hadi di Melaka dan Madrasah Al-Masyhor di Pulau Pinang


7 IBNU KHALDUN

7.1 Terangkan riwayat hidup Ibnu Khaldun- Nama Abd Rahman bin Muhammad bin Muhammad- Dikenali sebagai Ibnu Khaldun- Lahir pada 1332 M di Tunisia.- Bapanya keturunan Arab dari Yaman berhijrah ke Andalus- Bapanya seorang sarjana yang terkenal- Sejak negeranya dilanda taun pada tahun 749 hijrah beliau berpindah dari satu tempat ke

beberapa buah tempat iaitu Algeria, Fez, Granada, Bougle dan Mesir


- Meninggal dunia di Kaherah, Mesir pada tahun 808 H bersamaandengan tahun 1406 M ketika berusia 87 tahun

7.2 Jelaskan sifat pribadi Ibnu Khaldun- Seorang yang tekun dalam menuntut ilmu. Walaupun sibuk dengan pentadbiran namun

tidak menghalang beliau menuntut ilmu. Beliau bijak membahagikan masa untuk masyarakat dan menuntut ilmu

- Seorang yang berjiwa pemimpin – telah menjawat jawatan penting seperti Ketua Hakim di Mesir dan Perdana Menteri di Bougle- sebab diberi kepadanya kerana kecekapan beliau dalam pentadbiran sera keupayaannya mengemukakan idea-idea untuk kemajuan negara

- Seorang kreatif – pemikiran beliau dalam kitab Al-Muqadimah adalah hasil daripada pengalaman dan kreativiti beliau untuk mengetengahkan sejarah sebagai bidang ilmu yang tersendiri

7.3 Nyatakan pendidikan Ibnu Khaldun- Mendapat asas pendidikan agama dan bahasa Arab daripada bapanya Abdul Rahman bin

Muhammadng kitaTarikh Gharnatah (sejaran- Beliau mempelajari ilmu ilmu fardhu kifayah seperti matematik daripada Muhammad bin

ibrahim al-Abili berapa orang guru yang terkenal seperti Aukjad bin al-‘qasar dan Lisnuddin bin al-Khatig iaitu pengara

- Semasa di Fez beliau mendapat pendidikan tinggi daripada beberapa orang guru yang terkenal seperti Ahmad bin al-Qassar dan Lisanuddin bin Al-Khatib iaitu pengarang kitab Tarikh Gharnatah dan Muhammad bin Abdul Salam

7.4 Nyatakan sumbangan Ibnu Khaldun dalam bidang ilmu dan pemikiran Islam- Berjaya menganalisis sejarah dari aspek kemasyarakatan, ekonomi , politik dan pendidikan

dalam karyannya- Beliau telah memberi pandangan terbaik kepada manusia tentang asas pombinaan

sesebuah tamadun. Beliau berpendapat bahawa sesebuah tamadun tertegak di atas hasil kombinasi di antara keunggulan rohani dengan jasmani

- Beliau merupakan pelopor kepada pemikiran pemikiran moden khususnya dalam bidang sejarah, politik, ekonomi, sosiologi dan pendidikan

- Hasil karya beliau menjadi bahan kajian dan rujukan dalam bidang tersebut- Nama beliau telah diabadikan dalam sebuah univerfsiti terkemuka di Jakarta, Indonesia

iaitu Universiiti Ibnu Khaldun- Sebuah anugerah yang berprestej dinamakan sempena nama beliau iaitu Ibnu Khaldun Chair of Islamic Studies

7.5 Jelaskan sumbangan Ibnu Khaldun sehingga terkenal sebagai negarawan, budayawan dan cedikiawanSebagai negarawan (banyak berjasa kepada negara)

- Sebagai setiausaha Negara di Istana Sultan Abu Ishaq bin Abu Yahya dan Sultan Abu Annan

- Anggota Majlis Ilmiah- Anggota Jabatan Setiausaha Sulit Sultan Abu Salim bin Abi Al-Hasan di Fez,

Maghribi- Duta Granada- Perdana Menteri Bougle- Ketua Hakim (Qadhi Al-Qadha)


Sebagai Budayawan-Penggiat budaya dan kesusasteraan Arab-Pengajian kesusasteraannya dengan Syeikh Muhammad Bahr di Tunisia dimanfaatkan

untuk menajamkan kemahirannya dalam syair.-Beliau banyak menghasilkan syair semenjak kanak-kanak lagi – Kitab al-Muqaddimah

Sebagai Cendikiawan- Beliau adalan Penyumbang ilmu dan buah fikiran semasa menjalankan pelbagai

tugas negaraSebagai Sejarawan

- Menganalis sesuatu tamadun dari segi pemulaan, faktor kegemilangan dan kejatuhan

- Memberi tafsiran sejarah berdasarkan psikologi, ekonomi, sosologi, alam sekatar dan geografi

7.6 Jelaskan keistimewaan hasil-hasil karya Ibnu Khaldun- Kombinasi pengalaman, ilmu pengetahuan, dan kreativiti menghasilkan karya yang

bermutu- Berjaya memurnikan ilmu sejarah dengan menjadikan rasional sebagai kayu ukur fakta

sejarah tanpa fanatik kepada sesuatu laporan yang tidak terbukti kebenarannya

7.7 Jelaskan perkara-perkara utama yang terdapat dalam Al-Muqadimah Ibnu Khaldun dalam membina tamadun manusia - Membandingkan antara peristiwa peristiwa dengan berdasarkan kaedah sebab dan

musabab- Mengkaji peristiwa-peristiwa lalu untuk dijadikan iktibar kepada peristiwa-peristiwa yang

sedang berlaku- Mengambil kira iklim danalam sekitar terhadap apa yang berlaku- Mengambil kira kedudukan ekonomi dan budaya terhadap peristiwa yang berlaku

7.8 Huraikan kesan-kesan sumbangan dan peningglan Ibnu Khaldun terhadap tamadun manusia hari ini- Hasil karyanya Al-Muqadimah telah diterjemahkan ke dalam bahasa Perancis, Turki,

Jerman, Inggeris, Sepanyol dan Melayu.- Hasil karyanya menjadi bahan rujukan yang tidak ternilai di Unversiti dalam ilmu sejarah

dan kemasyarakatan

8 JAMALUDDIN AL-AFGHANI

8.1 Terangkan riwayat hidup Jamaduddin Al-Afghani- Namanya Sayyid Jamaduddin bin Safdar Al-Afghani- Lahir pada 1838 di Perkampungan Asas Abad, Kabul Afghanistan- Gelaran Sayyid kerana salasilah keturunannya bersambung dengan Saidina Ali

Karramallahu wajhah dan Rasulullah saw- Keturunan beliau bersambung dengan At-Tarmizi seorang ulama Hadis yang terkenal- Beliau banyak merantau untuk menyear idea islahnya. Tempat dikunjungnya ialah Makkah

India, Mesir, Istanbul, Iran, Rusia, Baghdad, Paris dan London.- Pengaruhnya yang besar pernah diburu oleh pihak Perancis, Inggeris dan kuncu-kuncunya- Beliau pernah dilantik sebagai anggota Majlis Al-Ma’arif (Kementerian Pendidikan) di

Istanbul, Turki


- Meninggal dunia pada 9/3/1897 berusia 60 tahun

8.2 Jelaskan sifat peribadi Jamaluddin Al-Afghani- Berani memperjuangkan kebenaran – beliau petah berpidato menaikkan semangat umat

Islam supaya bersatu menentang penjajah- Suka merantau untuk mengkaji kedudukan uamt Islam serta menyebarkan idea-idea islah

yang banyak mempengaruhi perkembangan Islam di Timur- Seorang yang tekun yang membolehkan beliau menguasai pelbagai ilmu dan bahasa- Sangat mencintai ilmu pengetahuan menyebabkan beliau merantau ke beberapa buah

negara untuk mempelajari pelbagai jenis ilmu- Mempunyai akal fikiran yang cerdas, tajam dan perpandang jauh

8.3 Nyatakan pendidikan Jamaluddian Al-Afghani- Ketika umur 12 tahun telah menghafaz al-Quran- Umur 18 tahun telah dapatmenguasai pelbagai ilmu pengetahuan seperti al-Quran, hadis,

fekah, ilmu kalam, tasawuf, nahu, balaghah, mantik, falsafah, matamatik, astronomi, perubatan dan anatomi

- Di India beliau mempelajari ilmu sains dan matematik moden,- Beliau menguasai beberapa bahasa dunia seperti bahasa Afghanistan, Arab, Parsi, Turki,

Urdu, Perancis, Inggeris dan Rusia

8.4 Nyatakan sumbangan Jamaluddin dalam pemikiran dan gerakan Islam- Beliau adalah penggerak utama dalam perjuangan menentang penjajah – Beliau merantau

kebeberapa buah negara untuk menyatukan umat Islam serta mengemabalikan keyakinan mereka menentang penjajah.

- Pidatonya yang bernas telah dapat menaikkan semangat umat Islam anti penjajah contohnya beliau cuba mengembalikan keyakinan umat Islam di India terhadap kemampuan mereka menentanh penjajah “ Seandainya jumlah kamu yang beratu-ratus juta ini ditakdirkan menjadi lalat dan nyamuk sekalipun nescaya kamu akan dapat memekakkan telingan –telinga orang-orang Inggeris dengan suara kamu. Dan seandainya kamu jadi labi-labi atau penyu sekalipuh, lalu kamu berenang di Tanah Inggeris , bilangan kamu yang seramai ini akan dapat mengapung dan menenggelamkan tanah Inggeris kamu akan pulang ke India dalam keadaan merekeka

- Hasil karya Jamaluddin Al-Afghani antaranya ialah- Amal al- Kamilah


- Ar-Radala Ad-Dahriyyin- Al-Khatirat

- Beliau pengasas beberapa akhbar seperti- Akhbar Urwatul Wusqa di Perancis- Akhbar Misr di Mesir- Akhbar At-Tijarah di Mesir

8.5 Terangkan maksud Islah - Islam pada bahasa bermaksud pembaikan- Pada istilah islah bermaksud pembaiakan atau perubahan terancang ke arah yang lebih

baik

8.6 Jelaskan keperluan Al-Islah (pembaharuan) dalam kehidupan manusia- Islah untuk membangunkan diri dan melaksanakan Islam menurut ajarannya yang murni- Islah dapat memberikan keyakinan kepada umat slam tentang kesesuaian Islam untuk

dilaksanakan pada setiap masa dan dalam semua keadaan.- Sebagai pelajar kita mesti bersikap poditif untu melakukan islah untuk memperoleh

pencapaian akademi yang lebih baik

8.7 Jelaskan bentu-bentuk Islah atau pembaharuan yang dikemukakan oleh Jamaluddin Al-Afghani- Usaha untuk mengembalikan kecemrelangan umat Islam sebagaimana zaman Khulafak - Ar-Rasyidin- Untuk membina perpaduan tanpa mengira bangsa dan budaya melalui gagasannya iaitu

al-Jamiah al-Islamiah- Beliau mengkritik taklid al-A’ma iaitu mengikut sesuatu secara membuta tuli tanpa

berlandaskan al-Quran dan As-Sunnah- Beliau menyeru umat Islam supaya kemb ali kepada ajaran Islam yang tulen serta sesuai

dilaksanakan sepanjang masa dan semua tempat- Beliau menyebarkan uamt Islam tentang keburukan fanatik kepada sesuatu mazhab

hingga memecahbelahkan kesatuan umat Islam- Beliau berpandangan bahawa umat Islam mesti menumpukan perhatian kepada usaha

usaha untuk memerdekakan tanah air dan pemikiran mereka daripada penjajahan

8.8 Terangkan kesan-kesan pemikiran Jamaluddin Al-Afghani terhadap masyarakat Islam- Telah membangkitkan semangat umat Islam anti penjajah- Telah mengubahkan pemikiran rakyat kepada kemajuan berfikir- Penyelewengan agama dapat diperbetulkan- Lahir beberapa tokoh-tokoh perjuangan selepasnya seperti ‘syeikh Muhammad Abduh dan

Muhammad Rasyid Redha- Masyarakat Islam bertambah maju dalam bidang pendidikan

8.9 Huraikan mengapakah aliran pembaharuan Islam di Asia Barat lebih mempengaruhi pemikiran umat Islam di Tanah Melayu- Kerana ia membangkitkan semangat anti penjajah- Ia bertujuan untuk mengubah pemikirang rakyat kepada kemajuan berfikir- Kerana ia memperbetulkan penyelewingan agama- Ia bertujuan untuk memajukan umat Islam


8.10 Jamaluddin pernah diusir ke India, Turki dan Mesir kerana berani berpidato menaikkan semangat umat Islam supaya bersatu menentang penjajah

Gerakan Islah telah mendorong umat Islam mengkaji semula fahaman dan amalan masyarakat serta membetulkannya menurut tafsiran al-Quran dan As-Sunnah

Gerakan Islah di Asia Barat lebih berkembang dari gerakan Islam di India yang dipelopori oleh Syahwaliallah

4. IMAM AHMAD HAMBALI 4.1 Riwayat hidup

- Nama sebenar: Ahmad bin Muhammad bin Hambal yang berakhir nasabnya kepada Nazar bin Ma’ad bin Adnan.

- Lahir: di Bandar Baghdad, Iraq, pada bulan Rabiul Awal tahun 164H = 780M.- Salalilahnya bertemu dengan keturunan Rasulullah saw iaitu Mazan bin Ma’ad bin

Adnan- Ibnu Hambal termasyhur dengan nama datuknya kerana datuknya lebih masyhur

dari ayahnya.- Ayahnya meninggal dunia semasa beliau masih kecil- Ibunya bernama Sofiah binti Abd Malik Asy-Syaibani dari Kabilah Amar. Abd Malik

adalah seorang yang terkenal dan masyhur dalam kabilah Bani Amar- Kehidupannya: seorang miskin. Beliau terpaksa mengambil upah menjual kain dan

membawa barang barang dijalan untuk menyara hidup - Meninggal dunia: pada 231 H = 855M di Babhdad ketika berusia 77 tahun.

Jenazahnya disemadikan di Baghdad

4.2 Sifat peribadi- Beliau mementingkan pendapatan halal. Beliau tidak menerima hadiah atau

pemberian tanpa membuat kerja.- Beliau seoarnag yang mementingkan kebersihan dan kekemasan.- Wana putih adalah kesukaannya- Beliau adalah seorang yang pendiam, suka berfikir dan tegas menentang

kemungkaran- Beliau tidak sombong atau bongkak. Apabila beliau mengasihi beliau mengasihi

kerana Allah. - Beliau bergaul dengan fakir miskin dan selalu memberi bantuan Beliau kurang

bersahabat dengan orang-orang besar dan lebih-lebih lagi orang yang mengejar kemewahan dan darjat.

- Beliau juga tidak takut kepada celaan atau dibenci orang.- Beliau seorang yang bertakwa dan baik hati,


- Beliau kurang makan dan minum - Beliau banyak melakukan ibadat. Anaknya pernah berkata”Ayahku mengerjakan

sembahyang pada setiap hari hingga 300 rakaat.. Setelah beliau dijatuhi hukuman lemahlah tubuhnya” Beliau hanya mengerjakan solat 150 rakaat sahaja.. Pada waktu itu umurnya sudah hampir 80 tahun. Beliau juga akan membaca satu pertujuh al-Quran pada tiap-tiap hari. Selain daripada itu beliau juga beliau khatam al-Quran pada tiap-tiap tujuh malam sekali iaitu dibaca dalam solat malam

4.3 Pendidikan- Sejak kecil lagi beliau berminat dengan ilmu dan rajin belajar. Ke mana sahaja beliau

pergi beliau akan membawa alat tulis dan kertas untuk menulis sesuatu berfaedah- Sejak kecil lagi beliau telah menghafaz al-Quran dan mempelajari Bahasa Arab- Beliau gigih menuntut ilmu dan kerana minat menuntut ilmu beliau ingin keluar

sebelum terbit fajar tetapi ibunya melarang dan menyuruh keluar selepas terbit fajar.- Beliau pecinta ilmu dan sebahagian besar dari hidupnya dihabiskan untuk mencari

ilmu- Beliau telah pergi mengembara ke beberapa buah negara untuk menambahkan ilmu

pengetahuan seperti ke Kufah, Basrah, Syam, dan Yaman.- Guru beliau yang masyhur ialah Imam Asy-Syafie, Sufyan bin Ayinah, Yahya bin

Said a-Qatan- Beliau terkenal di kalangan imam-imam mujtahid yang bijak dalam masalah-masalah

fekah.- Beliau berminat dan cederung kepada ilmu hadis berbanding fekah.

4.4 Sumbangan- Beliau menghasilkan banyak karya dalam bidang hadis dan perundangan Islam.dan

telah menjadi bahan rujukan dan kajian sehingga ke hari ini- Beliau pendukung mazhab Hambali dan antara pengikut dan murid-muridnya yang

menyebarkan mazhabnya ialah Abu Bakar bin Hani’, Al-Qasim al-Kharqi, Mufik Ad-din, bin Qadamah, Syamsuddin bin Qadamatul al-Muqaddisi dan Taqayuddin Ahmad bin Taimiah

- Pengikut mazhab Hambali terdapat di Mesir, Iraq, Syria, Hijaz dan Najd.

4.5 Karya beliau- Karya beliau ialah

- Al-Masnad (mengandungi 40 ribu hadis- Tafsir al-Quran- An-Nasikh Wal-Mansukh- Al-Muqaddam wal-Muakhkhir- Jawabatal- Quran- At-Tarikh- Al-Manasik Al-Kabir- Al-Manasik Al-Soghir- Al-illah dan As-solah


4.6 Kehebatan beliau- Imam Ahmad Hambali digelar Al-Hakim kerana menghafaz lebih daripada 700 ribu

hadis serta mempunyai pengetahuan yang mendalam dalam ilmu hadis- Kata imam As-Syafie “ Aku tidak tinggalkan saorang yang lebih baik, lebih alim dan

lebih tahu hukum fekah selain daripada Ahmad bin Hambal

4.7 Maklumat tentang Imam Ahmad Hambali- Beliau adalah murid Imam as-Syafie dan guru kepada Imam Bukhari dan Muslim

dalam bidang ilmu hadis

4.8 Cara Imam Ahmad Hambali mengisbatkan hukum- Beliau sangat bergegang teguh dkepada hadis sehingga beliau tidak menggunakan

hadis dhaif dalam mensabitkan hukum feqah- Beliau seorang yang berhati-hati memilih hadis yang berhubung kait dengan

masalah halal dan haram samada segi matannya atau sanadnya.

5, IMAM AL.-BUKHARI R.A. 5. 1 Riwayat hidup

- Nama sebenar: Abu Abdullah Muhammad bin Ismailm bin Imbrahim bin al-Mughirah bin Bardazabah al-Jaafar Al-Bukhari

- Lahir: Hari Jumaat 13 Syawal 194H = 8q0 M - Bapanya: meninggal dunia semasa beliau masih dalam kandungan ibunya. Banya

seorang yang soleh- Pada masa kecilnya: tekena penyakit mata sihingga beliau buta. Ibunya telah

bemimpi Nabi Ibrahim as menerangkan bahawa penyakit anaknya itu akan sembuh disebabkan doa daripada ibunya yang solehah

- Meninggal dunia: 256 H = 870 M ketika berusia 62 tahun

5.2 Pendidikan- Masa kecil: mendapat pendidikan dari ibunya sendiri- Beliau seorang yang sangat tekun dan gigih mencari ilmu dan sangat menghormati

hadis- Ketika berumur 11 tahun beliau telah membetulkan kesilapan gurunya mengajar

hadis- Ketika berumur 11 tahun telah menghafaz al-Quran- Ketika berumur 16 tahun beliau telah menghafaz kitab kitab yang ditulis oleh Ibnu

Mubarak dan Waki’.- Umur 18 tahun – telah mula menulis kitab mengenai Hadis daripada para sahabat

dan perawi perawi hadis. Beliau telah berjumpa guru, ulamak dan perawi-perawi hadis seramai seribu orang.

- Beliau telah merantau selama 16 tahun untuk menuntut ilmu pengetahuan. Beliau terus merantau dan berulang alik ke Baghdad, Mesir, Syam dan lain negeri.

- Beliau telah mencatat hadis daripada gurunya melebihi seribu orang - Menghafaz sebanyak seratus ribu hadis sohih, dua ratus ribu hadis yang tidak

sohih- Beliau mengarang kitab al-Jamik As-Sohih yang di kenali sebagai Sohih al-Bukhari.-

5.3 Sumbangan- Yang yang besar ialah Kitab Sohih al-Bukhari (kitab al-Jamik As-Sohih) - Kitab At-Tarikh al-Kabir- Kitab At-Tarikh As-Saghir


- Kitab At-Tarikh Al-Ausat- At-Tafsir al-Kabir- Al-Adab al-Mufrad- Kitab al-Wahdan- Kitab al-Mabsut- Kitab al-Hibah- Kitab al-Kanni- Kitab al-Pawaid

5.4 Keistimewaan Kitab Sohih Al-Bukhari - Diakui oleh ulamak Islam seluruhnya- Ia adalah kumpulan hadis sohih Rasulullah saw yang dipercayai- Beliau amat berhati-hati dan bersungguh-sungguh memeriksa semua perawi hadis

rasul saw. - Keutamaan perawi hadis berdasarkan kejujuran, ingatan (Dhabit), sanadnya

(perawi) seseorang demi seorang sehingga sampai kepada sahabat dan Rasulullah saw.- Kitab ini mendapat pengiktirafan seluruh masyarakat Islam- Kitab ini dipelajari, dibaca, dihafaz dan dikaji oleh pencinta hadis untuk dijadikan

panduan hidup

5.5 Di antara ulamak yang menghurai hadis yang terkandung dalam sohih al-Bukhari ialah - Al-Khatabi Abu Sulaiman dalam kitabnya Aklam As-Sunan

- Mohammad bin Bahadir bin Ali dalam kitabnya Al-Tanqihu lialfaz al-Jamik al-Sohih- Sayuti Abd Rahman bin Abi Bakar dalam kitabnya- Ibnu Hajar- Al-Aini Mahmud bin Ahmad- Al-Karmani

5.6 Cara Penyusunan Kitab Sohih Al-Bukhari- Kitab ini disusun setelah beliau benar-benar mendalami bidang hadis - Telah memuatkan 600,000 hadis- Pengumpulan dilakukan selama 16 tahun dengan kerja keras dan bersungguh-

sungguh.- Sebelum memasukkan hadis beliau berwuduk, dan bersembahyang dua rakaat

memohon taufik dan hidayah dari Allah swt

5.7 Pengaruh Imam Bukhari- Beliau seorang Mujtahid dan ijtihadnya tidak cenderung kepada mana-mana mazhab

Feqah.- Kesan pengaruh karyanya dapat diterima di seluruh dunia- Hadis hadis yang terdapat dalam kitab sohih al-Bukhari adalah hadis hadis soho

yang boleh dijadikan hujah.

5.6 Rahsia peribadi Imam Bukhari- Beliau menulis kitab pada waktu malam- Beliau tidak ahu makan makanan yang lazat- Beliau sentiasa menutup aib orang lain

5.7 Gelaran Imam Bukhari- Imam Bukhari di kalangan sebagai Amirul Mukminin di kalangan ahli hadis seperti

Omar al-Khattab dan di kalangan sahabatnya


-

5.8 Imam Bukhari mensyaratkan hadis sohih kepada beberapa syarat perawi- Mempunyai ingatan dan akal yang kuat- Perawi orang Islam- Bersifat Thiqah- Sanadnya bersambung terus kepada Rasulallah saw

5.9 Usaha gigih mengumpul hadis- Sentiasa memohon pertolongan dan petunjuk Allah- Kuat beribadat- Rajin menghafaz- Menghindari makanan haram dan syubhah- Sanggup mengemb ara dan bersusah payah mencari ilmu

tamadun t5

Documents