tajuk 1_kemahiran saintifik

7/23/2019 Tajuk 1_Kemahiran Saintifik

1/89

SCSP2203M : Pengajaran dan Pembelajaran Sains Menengah Modul DPLI (SM)

TAJUK 1 KEMAHIRAN SAINTIFIK

1.1 KEMAHIRAN PROSES SAINS ASAS

SINOPSIS

Dalam topik ini anda akan didedahkan kepada enam kemahiran proses sains asas. Anda juga

akan diberi dengan aktiviti-aktiviti yang boleh anda mencuba sendiri serta dengan pelajar untuk

meningkatkan semua kemahiran ini. Latihan dan soalan-soalan yang diberikan bukan sahaja

akan membantu anda menilai diri anda sendiri dalam kemahiran proses sains asas ini tetapi

juga boleh meningkatkan pemahaman anda.

HASIL PEMBELAJARAN

Di akhir topik ini, guru-guru boleh:

1. membentuk penghayatan secara kritis kemahiran proses sains asas dan amalannya di

dalam pengajaran dan pembelajaran sains di sekolah menengah.

2. meningkatkan kemahiran mereka bentuk pendekatan dan aktiviti bagi menyokong pelajar

dalam mengembangkan kemahiran prosedur dan penyiasatan sains.

1

1.1 KEMAHIRAN PROSES SAINS ASAS

1.2 KEMAHIRAN PROSES SAINS BERSEPADU

1.3 KEMAHIRAN MANIPULATIF


2/89

emahiran !roses "ains Asas

#emerhati

#engelas

#engukur dan menggunakan nombor

#embuat in$erens

#eramal

%erkomunikasi


KERANGKA TOPIK

ISI KANDUNGAN

Kemahiran Saini!i" #an Kemahiran Pr$%e% Sain%

"ains bukan hanya ilmu pengetahuan sahaja, malahan ianya merupakan satu cara untuk

menyoal dan memahami persekitaran yang biasanya dilakukan secara sistematik. emahiran

sainti$ik adalah satu kemahiran yang membolehkan pelajar menentukan persoalan dan

menemui ja&apannya secara sistematik. emahiran sainti$ik penting untuk menjalankan

sebarang aktiviti mengikut kaedah sainti$ik seperti eksperimen, penyelidikan dan projek.

!enguasaan kemahiran sainti$ik merupakan salah satu domain yang diberi penekanan dalam

kurikulum sains sekolah menengah. emahiran sainti$ik yang perlu dikuasai oleh pelajar adalah

terdiri daripada kemahiran proses sains dan kemahiran manipulati$.

emahiran proses sains '!"( merupakan set kemahiran yang digunakan dalam proses

pemerolehan dan penta$siran in$ormasi tentang suatu subjek atau disiplin, umpama bagaimana

saintis bekerja, ber$ikir dan mengkaji masalah. Apabila pelajar berada dalam pembelajaran yang

berorientasikan inkuiri, mereka terlibat dengan pengalaman konkrit dengan objek konkrit,

membuat pemerhatian, memanipulasi objek, bertanya soalan, membentuk hipotesis,

2


3/89

Kemahiran

Saintifk

Kemahiran Proses Sains Kemahiran Manipulati

Kemahiran Pr$%e% Sain%A%a%

#emerhati

#engelas

#engukur danmenggunakan nombor

#embuat )n$erens

#eramal

%erkomunikasi

Kemahiran Pr$%e% Sain%Ber%e&a#'

#engintepretasi data

#ende$inisi secara operasi

#enga&al pembolehubah

#embina hipotesis

#engeksperimen

#enggunakan perhubungan ruangdan masa


menjalankan eksperimen, mengumpul data, menta$sir data, mengemukakan penerangan dan

berkomunikasi idea mereka dengan orang lain. emahiran proses sains ini terdiri daripada

kemahiran yang mudah kepada yang kompleks dan dikategorikan kepada kemahiran proses

sains asas dan bersepadu. *erdapat 12 !" yang harus diperkembangkan dalam kurikulum

"ains seperti yang ditunjukkan dalam rajah di ba&ah.

+ajah: emahiran "ainti$ik dan emahiran !roses "ains

3


4/89


Kemahiran Pr$%e% Sain% A%a%

emahiran proses sains asas merupakan prasyarat kepada kemahiran proses sains bersepadu,

pelajar perlu menguasai kemahiran ini dahulu sebelum kemahiran proses sains bersepadu

dapat digunakan dengan berkesan. emahiran proses sains asas terdiri dari kemahiran

memerhati, kemahiran mengelas, kemahiran mengukur dan menggunakan nombor, kemahiran

membuat in$erens, kemahiran membuat ramalan dan kemahiran berkomunikasi.

1.1.1 MEMERHATI

#emerhati merupakan unsur asas sains. !ada akhirnya, pemerhatianlah yang akan

menentukan prosedur dan hasil sebarang inkuiri sainti$ik. Adalah mustahil untuk menyiasat

secara sainti$ik tanpa pemerhatian yang tepat. ita perlu mempunyai kebolehan untuk

memerhati bukan sahaja sesuatu yang dijangka, tetapi juga perkara-perkara yang tidak

dijangka.

A&a i' Memerhai(

*ahukah anda apa itu memerhati ebanyakan daripada kita memahami baha&a memerhati itu

melibatkan deria mata untuk melihat dan memahami benda-benda di sekitar. "ebenarnya ia

adalah lebih daripada itu.#emerhati adalah asas kemahiran proses sains yang melibatkan

semua lima deria untuk mencirikan objek-objek, mengenalpasti perubahan-perubahan,

persamaan dan perbeaan untuk memahami dunia di sekitar kita. Di sebalik itu juga kita boleh

mengatakan baha&a memerhati juga melibatkan proses mengumpul maklumat berkaitan

dengan objek-objek atau peristi&a-peristi&a dengan menggunakan kelima-lima pancaindera -

lihat, dengar, sentuh, rasa dan bau. #emerhati dalam sains, memerlukan murid-murid memberi

perhatian secara menghalusi. #emandang, melihat dan memerhati hendaklah di$ahami dengan

jelas. #emandang dan melihat dianggap sebagai pendekatan pasi$ manakala memerhati pula

dilihat sebagai pendekatan akti$.

!emerhatian boleh dibahagikan kepada tiga jenis:

'i( !emerhatian kualitati$ melibatkan deria sahaja. !emerhatian berdasarkan ke atas ciri-

ciri dan si$at-si$at objek atau $enomena seperti &arna, tekstur, bau, bentuk, berat, isipadu

atau suhu.

4


5/89

PEMERHATIAN

KUALITATIF

Menggunakan

5 deria untuk

mencirikan objek.

Contoh :

Warna merah

Bentuk sfera

KUANTITATIF

Pengukuran dibuat

dengan alatan dan

instrumen.

Contoh:

1.5 cm panjang

2 kg berat

PERUAHAN

Menerangkan

perubahan secara

!ikal dan kimia.

Contoh:

Warna larutan

berubah dari ".ke".

#ai! gula$gula

berkurang

%eknologi dapat meningkatkan deria.

Contoh: kanta pembesar

Melibatkan nombor atau kuantiti. Memberi maklumat dengan lebih tepat.#ebelum

#emasa

#elepas


+ajah: #embuat pemerhatian kualitati$

'ii( !emerhatian kuantitati$ melibatkan pengumpulan maklumat yang lebih tepat denganmenggunakan instrumen untuk mengukur atau menyukat.

'iii( !emerhatian perubahan pula memerhati perubahan yang berlaku khasnya berkaitan

dengan $enomena yang mengalami perubahan $iikal atau kimia. !erubahan ini boleh

diperhatikan secara kualitati$ dan kuantitati$.

+ajah: enis pemerhatian


6/89


La)ari Laman *e+

http://&&&.sophia.org/tutorials/0ualitative-and-0uantitative-observations--2

http://0uilet.com/34141/0ualitative-0uantitative-observations-$lash-cards/

!emerhatian kuantitati$ memberi maklumat dengan lebih tepat berbanding dengan pancaindera

kita. #aka pelajar memerlukan bantuan untuk membuat pemerhatian yang baik. ika seseorang

pelajar itu sedang menerangkan apa yang dia lihat, dia akan menerangkan tentang &arna objek

itu sahaja tetapi tidak berkenaan dengan sai atau bentuk objek itu. !emerhatian yang bagus

dan produkti$ adalah berbentuk penjelasan yang ditulis atau dilukis secara menyeluruh dan

tepat dan pelajar perlu dilatih untuk menghasilkan penerangan yang menyeluruh. Dengan

adanya penerangan yang panjang dan lengkap oleh pelajar, maka barulah boleh meningkatkan

pemahaman tentang konsep yang sedang dikaji.

%agaimanakah kita membimbing pelajar-pelajar kita memberi penerangan yang baik dan

menyeluruh

%eri arahan kepada pelajar supaya $ocus kepada objek atau peristi&a yang sedang

dikaji dan kenalpasti ciri-cirinya.

%erikan mereka peluang untuk menyatakan pemerhatian kualitati$ a&al. emudian

minta mereka memberi huraian secara menyoal atau memberi mereka alatan yang

boleh membantu mereka menjalankan pemerhatian kualitati$ atau kuantitati$ yang

selanjutnya.

ika berlaku sebarang perubahan dalam pemerhatian, pelajar perlu menyatakan apa

yang mereka lihat sebelum, semasa dan selepas kejadian berlaku dalam pemerhatian.

ika boleh pelajar perlu digalakkan menamakan apa yang mereka perhati.

5unakan rujukan, merujuk kepada benda yang telah menjadi biasa kepada semua

orang untuk menerangkan dengan lebih jelas sesuatu pemerhatian. 6ontohnya, kita

menerangkan &arna dengan rujukan, seperti langit biru, rumput hijau kuning emas

untuk menerangkan &arna biri, hijau atau kuning.

!


7/89

Memerhati

&bjek

Perubahan

#ebelum

#emasa

#elepas

Patern

#usunan

'ualitatif

'uantitatif

Persamaan

Perbe!aan MengelasMeramal

Mengukur

Membuat inferens

Berkomunikasi

membanding dan membe!a

proses

ciri

secara

5 deria

alatan dan pengukuran

ban(ak

'P# (ang lain

mengenalpasti


Apabila kita membuat ukuran, kita membandingkan si$at dengan rujukan unit. "esuatu

kenyataan ukuran mengandungi dua bahagian, nombor memberitahu berapa bilangan,

dan nama unit untuk memberitahu berapa banyak kandungan isinya. !enggunaan

nombor menunjukkan ukuran itu pemerhatian kuantitati$. 6ontoh, helaian daun diikat

dalam bilangan lima, atau ukuran berat daun ialah lima gram.

"ebagai rumusannya boleh kita katakan baha&a pemerhatian itu dibuat apabila:

#engguna semua pancaindera untuk mendapatkan maklumat.

#enggunakan perkakas atau alat untuk membuat pemerhatian tepat

#engenalpasti persamaan dan perbeaan untuk membuat perbandingan

#engenalpasti ciri-ciri khas pada objek dan persekitaran

"edar akan perubahan pada persekitaran #engenalpasti susunan objek atau peristi&a

eupayaan untuk membuat pemerhatian yang baik adalah juga penting untuk perkembangan

kemahiran proses sains yang lain, berkomunikasi, mengelas, mengukur, membuat in$erens dan

meramal.

+ajah: Aliran membuat pemerhatian

A"i,ii 1- Mem+'a Pemerhaian K'aiai!

"


8/89


!etik sehelai daun dan kumpulkan sebanyak maklumat yang mungkin tentang daun itu dengan

menggunakan kesemua deria anda.

"enaraikan sekurang-kurangnya sepuluh pemerhatian tentang daun itu.

7ntuk setiap pemerhatian catatkan deria yang digunakan untuk memperoleh maklumat.

%il. Pemerhaian Deria

1

2

8

3

4

9

1;

adual: eputusan !emerhatian ualitati$

%andingkan pemerhatian anda dengan pemerhatian rakan anda.

A"i,ii 2- Periha"an Pem+a"aran Se+aan/ Liin

Bahan -

Lilin

Lighter

%uat ukuran kualitati$ dan kuantitati$ kepada sebatang lilin sebelum dan selepas dibakar selama

dua minit. *anam lilin tersebut pada seketul modeling clay.

#


9/89


Pemerhaian K'aiai!

"ebelum pembakaran


10/89



11/89


2. Apakah perbeaan di antara pemerhatian kualitati$, pemerhatian kuantitati$ dan

pemerhatian perubahan

8. Apakah indikator yang menunjukkan anda telah menguasai kemahiran memerhati

Per+in0an/an

%incang dan rancangkan tiga aktiviti bagi kemahiran membuat pemerhatian yang sesuai

berdasarkan spesi$ikasi sains sekolah menengah.

1.1.2 MENGELAS

"ama ada disedari atau tidak, kita selalu mengelaskan barang-barang dalam kehidupan

seharian kita. ita mengelaskan buku-buku di perpustakaan mengikut subjek dan menyimpan

perkakasan sains di dalam stor mengikut jenis perkakasan. !ara majikan mengelas pekerja

mengikut jenis pekerjaan pekerjanya dan kerajaan mengelas kita mengikut jantina, umur,

pendapatan dan sebagainya.

Fi"ir"an

Anda diberi 1; saat untuk mengingati huru$-huru$ berikut:

E * H M I L N R T A O

Atau disusun dalam urutan begini:

M O T H E R I N L A *

aedah manakah lebih mudah mengingati #engapa

11

Apakah boleh anda katakan tentangbudak ini


12/89


A#a"ah Pen/ea%an Penin/(

7ntuk memahami banyak objek, peristi&a dan benda hidup di sekeliling kita, adalah penting

untuk memerhati persamaan, perbeaan dan perhubungan di antara satu sama lain objek-objek

dengan mengumpulkan objek-objek tersebut mengikut ciri-ciri tertentu.

!engelasan adalah kemahiran proses yang penting dalam pembentukan konsep.

A&a i' Men/ea%(

#engelas boleh ditakri$ sebagai proses mengumpul objek mengikut ciri-ciri tertentu untuk

sesuatu tujuan. ita perlu mengenalpasti persamaan dan perbeaan semasa mengenalpasti

ciri-cirinya. ?leh itu, kita boleh katakan baha&a mengelas ialah proses mengumpul objek atau

peristi&a mengikut persamaan atau perbeaannya. )ni adalah satu langkah penting ke arah

ke$ahaman yang lebih baik bagi objek atau peristi&a yang berbea di dalam dunia ini.

$n$h-

12


13/89


Per+in0an/an

%incangkan contoh-contoh pengelasan

dalam kehidupan

dalam sains

%ilakah kita perlu mengelas ita mengelas apabila ada banyak item atau maklumat yang tidak

tersusun. 7ntuk mengelas item-item kita boleh ikuti langkah-langkah berikut :

1. enalpasti ciri-ciri umum item-item tersebut.

2. #engasingkan item-item yang mempunyai ciri-ciri sepunya ke dalam kumpulan yang

sama.

8. enalpasti ciri-ciri lain.

3. 7langi langkah 1 @ 8 sehingga tinggal hanya satu item dalam setiap kumpulan.

)ndikator untuk pengelasan yang dibina oleh !usat !erkembangan urikulum '!!, 13(

boleh digunakan sebagai panduan untuk mengelas item atau maklumat dengan cara betul,

iaitu,

enalpasti persamaan dan perbeaan

umpulkan objek mengikut ciri-ciri umum

!erjelaskan kaedah pengelasan yang digunakan

6iri-ciri lain boleh digunakan untuk mengumpul objek

?bjek boleh dikumpulkan dalam pelbagai cara

*erdapat 8 jenis pengelasan:

13


14/89

) *enisPengelasan

#istem #iri

+#erial &rdering,

#istemBinari

+Binar(,

#istem Pelbagai-apisan

+Multilevel/Multistage,


+ajah: enis pengelasan

Si%em Siri:

)ni adalah pengelasan yang paling mudah. ?bjek disusun mengikut si$at tertentu. 6ontoh,

pelajar disusun bersiri mengikut tinggi, atau bijirin sarapan berbea boleh disusun secara bersiri

mengikut bilangan kalori per hidangan.

$n$h-

+ajah: !engelasan bersiri

Si%em Binari:

Dalam sistem ini, suatu set objek dibahagi kepada dua subset. )ni dilakukan berasaskan sama

ada objek-objek mempunyai atau tidak si$at-si$at tertentu. 6ontoh, hai&an boleh dikelaskan

kepada dua kumpulan: yang mempunyai tulang belakang atau yang tidak mempunyai tulang

belakang. !engelasan secara sistem binari juga boleh dilakukan secara mempunyai si$at lebihdaripada satu. ?bjek dalam kumpulan itu memiliki semua si$at yang telah ditetapkan.

14


15/89

--/'0 PMP/3

0340/C03/M-/

M/3#0/

&/36 /#-0

M/3#0/

B3%'

2 40M3#0 ) 40M3#0

'&3'0B'B&04

#60 MP/%#60 %06/B-/%/3

#0-034#7/


$n$h-

ATAU

+ajah: !engelasan binari

Si%em Pe+a/ai La&i%an M'ie,e:

!engelasan pelbagai lapisan boleh dibangunkan dengan membentuk beberapa peringkat

pengelasan binari kepada satu set objek dan kemudian dilaksanakan kepada subset

seterusnya. asilnya ialah sistem pengelasan yang mengandungi pelbagai peringkat atau

lapisan. !engelasan pelbagai lapisan adalah sempurna apabila setiap objek dalam set asal tadi

telah dipisahkan ke dalam kategorinya sendiri. !engelasan yang biasa terhadap alam hai&an

dan tumbuhan adalah contoh pengelasan pelbagai lapisan. "atu aktiviti yang boleh dibuat ialah

pengelasan pelbagai lapisan untuk hai&an di persekitaran mereka mengikut si$at $iikal dan

atas persamaan atau perbeaan kelakuan hai&an tersebut.

$n$h-

1


16/89


+ajah: !engelasan pelbagai lapisan

ika mungkin, anda boleh tambah lagi bentuk-bentuk mengikut ciri-ciri mereka dan anda boleh

panjangkan pengelasan ini untuk menjadikan lebih banyak lapisan lagi.

Men/a&a Kemahiran Men/ea% i' Penin/(

emahiran ini adalah penting kerana ia:

B #embolehkan kita menyusun sesuatu mengikut peraturan umum.

B #emudahkan kita belajar sesuatu yang baru dengan membandingkan ciri-cirinya

dengan pengelasan yang sedia ada.

B #enyedarkan kita baha&a pelbagai cara boleh digunakan untuk mengelaskan sesuatu

benda atau peristi&a.

B #enyedarkan kita baha&a pengelasan menjadikan ke$ahaman kita tentang sesuatu

lebih tersusun .

A"i,ii 1- Men/ea%"an "e"a0an/

%ahan-bahan :

1. "atu set pelbagai jenis kekacang dengan &arna, sai dan bentuk yang berbea.

!rosedur :

1. !erhatikan kekacang dan nyatakan si$at-si$at mereka.

2. elaskan kekacang tersebut menggunakan sistem siri, sistem binari dan sistem pelbagai

lapisan.

+umusan :

1. "istem siri

1!


17/89


2. "istem binari

8. "istem pelbagai lapisan

A"i,ii 2- Men/ea%"an ma"h'" +ahar'

Ahli-ahli sains telah menemui beberapa makhluk yang baharu di planet !amishan seperti yang

ditunjukkan di +ajah 1.1.1;. #ereka perlukan bantuan anda untuk mengenalpasti dan

mengelaskan mereka.

1. 2. 3. 4. 5.

6. 7. 8. 9. 10.

1"


18/89


11. 12. 13. 14. 15.

16. 17. 18. 19.20.

+ajah: #akhluk-makhluk baharu di planet !amishan

%entang dan terangkan hasil pengelasan anda kepada rakan-rakan.

La)ari Laman *e+

http://&&&.biologycorner.com/&orksheets/pamishan.html

Laihan

%erdasarkan aktiviti 2, ja&ab soalan-soalan yang berikut.

1. Apakah jenis pengelasan yang anda gunakan

2. %agaimanakah anda membuat pengelasan

8. Apakah ciri-ciri yang digunakan oleh anda apabila membuat pengelasan di atas

3. Apakah ciri-ciri lain yang dapat digunakan untuk mengelas objek-objek yang diberikan

. Apakah kemahiran-kemahiran yang diperlukan untuk mengelas

1#


19/89


Per+in0an/an

1. %erikan beberapa contoh di mana sistem pengelasan digunakan dalam kehidupan

seharian.

2. %incangkan mengapakah penting untuk mengelaskan mereka.

8. Apakah akan berlaku sekiranya benda-benda itu tidak dikelaskan

3. Dengan menyemak "pesi$ikasi urikulum "ains "ekolah #enengah, senaraikan tajuk-

tajuk yang anda $ikirkan penting dibuat pengelasan.

1.1.3 MENGUKUR DAN MENGGUNAKAN NOMBOR

"emasa kita memerhati sesuatu objek, kita biasanya membuat pemerhatian kualititai$.

!emerhatian kualitati$ menghuraikan ciri-ciri yang dapat diperhatikan pada sesuatu objek,

$enomena atau perkara.

*etapi, untuk ber$ikir sebagai seorang saintis, perlulah kita membuat pemerhatian kuantitati$.

!emerhatian kuantitati$ memerlukan pengukuran dan pengiraan bernombor. emahiran

membuat pemerhatian kuantitati$ ini disebut sebagai kemahiran mengukur dan menggunakan

nombor.

A&a"ah i' Men/'"'r #an Men//'na"an N$m+$r(

#engukur dan menggunakan nombor adalah proses membuat pemerhatian secara kuantitati$

dengan menggunakan nombor dan alat berunit pia&ai atau alat yang diseragamkan sebagai

unit rujukan.

!engukuran menjadikan pemerhatian lebih jitu.

1$


20/89


Standard ToolsAa &en/'"'ran +er'ni &ia4ai

Standardised ToolsAa &en/'"'ran )an/ #i%era/am"an

%e+a/ai 'ni r'5'"an

Alatan yang digunakan untuk mengukur

kuantiti objek menggunakan unit pia&ai.

6ontoh: cm, inci, gram, liter

Adalah alatan yang boleh digunakan untuk

mengukur kuantiti objek menggunakan unit

yang tidak diterima sebagai universal.

6ontoh: ca&an, sudu teh , jari

adual: Alat pengukuran

20


21/89


Laihan 1- Mem+a0a re%i&i

%erdasarkan resipi ari )kan acang %endi, kenalpasti ukuran yang menggunakan unit rujukan

dan unit pia&ai. "eterusnya lengkapkan adual 1.1.3 di ba&ah.

Uni R'5'"an Uni Pia4ai

U"'ran Uni Aa U"'ran Uni Aa

adual: 7kuran yang menggunakan unit rujukan dan unit pia&ai

Bagaimana kita Mengukur dan Menggunakan Nombor?

21

Kari I"an Ka0an/ Ben#i1 kg ikan

kg kacang bendi1 ca8an santan pekat2 sudu serbuk kari599 ml air2 cm halia2 biji ba8ang besar

) ulas ba8ang putih1 inci kun(it

sudu teh serbuk perasa

ca8an min(ak

1 cubit garam5 ml air asam ja8a

0kan dipotong selebar 2 jari. Panaskan min(akselama 2 minit dan tumiskan serbuk kari haliaba8ang besar ba8ang putih cili sehingga naikbaun(a. Masukkan ikan santan dan air dan biarkan


22/89

; )

; 5


1. enalpasti pengukuran yang diperlukan, sebagai contoh diameter satu tabung uji.

2. "pesi$ikasikan instrument untuk digunakan. =ang manakah yang lebih tepat !embaris

meter, angkup vernier atau tolok skre& mikrometer

8. %andingkan bacaan daripada setiap alat.

3. =ang manakah alat yang anda rasakan memberi bacaan yang paling tepat.

Anda dikatakan mengukur dan menggunakan nombor apabila anda

1. %oleh mengira dan membandingkan bilangan item di dalam kumpulan yang berlainan.

2. %oleh mengenali pola di dalam jadual nombor.

%il kali siram air 2 8 3

22


23/89

! SL"#

$ ! FAST

% ! FASTER

& ! FASTEST

1299 cc 2999 cc


*inggi tumbuhan / cm 8; 3; 3; 8; 2;

8. #enggunakan nombor untuk merekod $enomena.

3. #enggunakan skala dan menerangkan nisbah.

. #embandingkan objek dengan menggunakan nombor.

. #enggunakan alat dengan betul.

23


24/89

29 minutes 5 hours

< km 1= m


4. #encatat unit dengan betul.

9. #emilih dan menggunakan unit pia&ai.

. #embandingkan masa, jarak, luas dan isipadu dengan unit yang relevan.

1;. #enentukan kejituan ukuran tertentu.

24


25/89


Men/'"'r Men//'na"an Si%em Meri"

uantiti $iik adalah kuantiti yang boleh diukur. "etiap kuantiti $iik yang diukur adalah dalam

unit ") ')nternational "ystem o$ 7nits(. 7nit ini adalah seragam dan digunakan dalam

pengukuran di kebanyakan negara.uantiti $iik bukan sahaja digunakan dalam kajian sainti$ik

tetapi ianya juga penting dalam kehidupan seharian kita.

6ontoh lima kuantiti $iikal yang kerap digunakan dalam pengukuran ialah panjang, jisim, masa,

suhu dan arus elektrik.

"istem metrik adalah sistem ukuran perpuluhan berasaskan meter, liter dan gram. )a digunakan

secara meluas di seluruh dunia kecuali di %ritain dan Amerika "yarikat. Di #alaysia, sistem ini

mula diperkenalkan pada 1 anuari 192. "istem metrik pia&ai antarabangsa kini adalah

"istem unit antarabangsa. "istem metrik menggunakan perkataan a&al 'pre$iCes( untuk

menunjukkan kuantiti-kuantiti yang besar atau kecil. Dengan menambah perkataan a&al

'pre$iCes( kepada unit-unit asas ukuran 'metre, liter and gram(, anda dapat menunjukkan

kuantiti-kuantiti besar atau kecil.

2

Which is more accurate>


26/89


adual: !enggunaan perkataan a&al 'pre$iCes( dalam sistem metrik

La)ari Laman *e+

http://lamar.colostate.edu/hillger/common.html

http://&&&.physchem.co.a/eCtras/units.htm

Laihan 2- Menen'"an "'anii !i7i"a

aji gambar berikut dan senaraikan kuantiti-kuantiti $iikal yang dapat diukur.

2!
http://lamar.colostate.edu/~hillger/common.htmlhttp://lamar.colostate.edu/~hillger/common.html


27/89


Laihan 3- Men//'na"an &en/eah'an &re!i8

5unakan pengetahuan pre$iC dan maksudnya untuk menja&ab soalan yang berikut:

1. ?ne meaning o$ decimate is to reduce something to


28/89


amat diperlukan dalam membuat pemerhatian secara kuantitati$, membanding dan

mengelaskan objek di sekeliling kita dan berkomunikasi secara berkesan antara satu sama lain.

emahiran mengukur dan menggunakan nombor adalah penting kerana ia membolehkan

seseorang:

#enggunakan alat-alat ukuran dengan tepat.

#enganggarkan jarak, luas, isipadu dalam situasi-situasi yang memerlukannya.

#embuat ramalan atau in$erens dengan lebih tepat.

#emperkembangkan kemahiran mengira.

#enggunakannya dalam kemahiran proses yang lain.

#embiasakan diri dengan ukuran-ukuran am yang digunakan dalam kehidupan harian.

Laihan :- Menen'"an 'ni #an aa '"'ran

%agi setiap ukuran yang ditunjukkan di ba&ah, tuliskan unit dan alat-alat yang digunakan untuk

mengukur mereka.

2#


29/89


A"i,ii 1- Menen'"an &an5an/ %eia& +aha/ian '+'h +a#an

1. Anggarkan panjang setiap bahagian tubuh badan anda dan susun mengikut urutan

daripada paling pendek ke paling panjang dalam adual di ba&ah.

2. 5unakan pita mengukur metrik untuk mengukur panjang setiap bahagian tubuh badan

dan tuliskan ukuran yang sebenar dalam sentimeter.

8. 5unakan ukuran sebenar untuk menyusun bahagian tubuh badan daripada paling

pendek 'nombor 1( ke paling panjang 'nombor 1;(

3. %andingkan ukuran anggaran dengan ukuran sebenar.

%ahagian tubuh badan

"usunan

anggaran1Epaling pendek1;Epalingpanjang

7kuransebenar

"usunan

sebenar1Epaling pendek1;Epalingpanjang

2$


30/89


adual: !anjang setiap tubuh badan

1. %erapa dekatkah susunan anggaran dengan susunan sebenar


31/89


uantiti Air "uhu Air "ejuk "uhu Air !anasangkaan "uhu

Air 6ampuran

"uhu "ebenar

Air 6ampuran

3; cm8air sejuk

G

3; cm8air panas8; cm8air sejuk

G

; cm8air panas

2; cm8air sejuk

G

; cm8air panas

1; cm8air sejuk

G

4; cm8air panas

adual: eputusan suhu air

Adakah dapatan anda sama seperti yang anda jangkakan enapa


32/89


3. %incangkan bagaimana nombor mempengaruhi dan memberi kesan kepada kehidupan

kita.

1.1.: MEMBUAT INFERENS

De!ini%i in!eren%

1. )a merupakan suatu aktiviti minda, suatu tindakan intelektual, di mana seseorang itu

membuat kesimpulan baha&a sesuatu itu adalah benar atau seolah-olah benar.2. )a merupakan suatu kesimpulan logikal yang diperolehi berasaskan evidens atau

maklumat yang diketahui atau dianggap benar.8. )a juga boleh di$ahami sebgai Hke$ahaman yang diperolehi melalui cadangansecara tidak

langsung dari kenyataanyang diberiI.

$n$h 1

ika anda menghampiri saya dengan sebilah pisau di tangan, saya mungkin membuat in$erens

baha&a anda akan mencederakan saya. )n$erens ini boleh tepat atu tidak tepat, logik atau tidak

logik, munasabah atau tidak munasabah.

$n$h 2

"emasa hujan yang lebat, anda lihat satu panacaran cahaya terang untuk seketika sahaja di

luar tingkap anda. ampir serta merta selapas pancaran itu, anda dengar suatu bunyi yang

kuat. Anda kemudiannya berkata baha&a kilat telah memanah sesuatu tidak jauh dari tempat

anda berada. )ni adalah in$erens anda kepada pemerhatian sinar cahaya dan bunyi kuat

tersebut. )anya berdasarkan pengalaman yang lampau dengan kilat dan guruh serta

pengetahuan anda tentang laju cahaya dan laju bunyi.

An#a eah mem+'a in!eren% 5i"a an#a..

1. #enggunakan maklumat daripada pemerhatian untuk membuat kesimpulan yang

munasabah.

32


33/89


2. membuat beberapa interpretasi yang munasabah dari satu pemerhatian.

8. %oleh mengenalpasti keterbatasan in$eren.

3. #enguji ketepatan in$eren melalui pemerhatian yang lanjut.

. #enggunakan in$eren sebagai alat untuk menentukan pemerhatian lanjut yang sesuai.

'6D6, 13(

Pan#'an 'n'" mem+'a in!eren%

"uatu in$erens adalah %7AJ tekaan kerana tekaan adalah pendapat yang dibentuk daripada

bukti yang sedikit atau tiada bukti. Apabila membuat in$erens, adalah penting untuk mengikuti

langkah-langkah berikut:

)n$erens harus dibuat berasaskan pemerhatian kuantitati$ atau kualitati$ yang teliti.

5unakan pengalaman atau pengetahuan anda bersama pemerhatian yang dibuat

semasa membuat in$erens. 6uba dapatkan lebih dari satu in$erens logikal ke atas pemerhatian yang dibuat.

Jilai in$erens anda. *entukan sama ada anda perlu maklumat tambahan untuk

mengesahkan in$erens tersebut. %ersedia untuk mengubahsuai, menolak atau menilai semula in$erens anda.

La)ari Laman *e+

7sing Kisual >vidence to #ake )n$erences

http://&&&.scienceandliteracy.org/sites/scienceandliteracy.org/$iles/strategyguides/"eeds


34/89


%erdasarkan gambar, apakah in$erens yang anda boleh buat tentang

a. tempat di mana perbualan itu berlakub. kepercayaan atau pegangan nilai de&asa yang bercakap ituc. sebab beliau letakkan tangan dekat dengan mulut semasa bercakap

d. soalan budak perempuan itue. mesej yang ingin dipaparkan di dalam kartun ini

A"i,ii 2- Mem+'a in!eren% +er#a%ar"an /am+ar en/"$ra"

+ajah di atas menunjukkan tengkorak sembilan jenis hai&an 'tidak mengikut skala(. %entuk dan

jenis gigi-gigi hai&an adalah bergantug kepada cara pemakanan hai&an. %erdasarkan gambar-

34


35/89


gambar di atas, sila buat in$erens mana di antara hai&an-hai&an itu adalah herbivor, karnivor

dan omnivor. elaskan in$erens anda.

A"i,ii 3- Mem+'a in!eren% +er#a%ar"an /am+ar a&a"9a&a" "a"i

Dari )JK>"*)5A*)J5 >A+*, 3*

>dition by American 5eological )nsitute 'M193(

Lihat gambar di atas.

Apakah in$erens yang anda boleh buat mengenai edudukan 1



Per+in0an/an

1. %ilakah anda perlu membuat in$erens

2. H#embuat in$erens ialah menekaI. Adakah anda bersetuju *erangkan ja&apan anda.

8. Adakah membuat in$erens penting #engapa

3


36/89


3. Adakah pembelajaran ialah membuat in$erens

. %eri beberapa contoh bila anda perlu membuat in$erens dalam kehidupan seharian.

1.1.; MERAMAL

"uatu ramalan dibuat mengenai hasil atau kesudahan suatu peristi&a yang akan

berlaku berasaskan corak-corak evidens 'yang lepas(. #embuat ramalan adalah

berdasarkan kepada pemerhatian yang teliti dan in$eren yang dibuat terhadap

hubungan diantara peristi&a yang diperhatikan. )a boleh di klassi$ikasikan kepada : a(

)nterpolasi @ adalah ramalan data yang baru berdasarkan kepada tren atau corak yang

diperhatikan dari data lampau yang diperhatikan. b( >Ctrapolasi @ adalah ramalan data

baru diluar atau menjangkau julat data yang diperolehi sebelum ini. "uatu kenyataan

yang tidak berdasarkan pemerhatian adalah bukan ramalan. )a hanyalah tekaan.

Men/a&a a%&e" mem+'a ramaan &enin/ #aam %ain%(

)a dapat mengakti$kan pengetahuan sedia ada pelajar lalu membantu mereka

menghubungkaitkannya dengan pengetahuan baru.

Pan#'an mem+'a ramaan

3!


37/89


angan teka. !ertimbangkan semua evidens dan bukti yang ada, termasuk jadual, gra$

dsb. )ngat kembali pengetahuan sedia ada anda.

6ari corak-corak yang jelas pada evidens atau pengetahuan yang ada. !ertimbangkan

bagaimana corak itu boleh digunakan untuk ramalan yang akan dibuat.

ika maklumat yang ada tidak cukup, berusaha untuk mengetahui lebih lanjut mengenai

peristi&a itu atau peristi&a yang hampir sama.

angan berputus asa apabila ramalan anda tidak tepat. !engalaman ini boleh menjadi

pencetus soalan dan ramalan baru yang akan menambahkan pengetahuan anda.

"oalan yang laim dalam aktiviti meramal

Apakah yang akan berlaku JIKA . . .

!unca soalan, HApa yang akan berlaku jika NI - !emerhatian dan perasaan ingin tahu

selanjutnya.

Akan mengakibatkan - *indakan untuk menyiasat

+ajah di ba&ah menunjukkan peta bagi kemahiran membuat ramalan:

emahiran yang penting adalah membuat ramalan. #embuat ramalan adalah proses yang

menggunakan pemerhatian yang lampau atau data bersama pengetahuan sains untuk meramal

peristi&a atau hubungan. )anya adalah membentuk idea mengenai jangkaan hasil apa yang

akan berlaku berdasarkan pengetahuan kini dan ke$ahaman, pemerhatian dan in$erens. "uatu

kenyataan yang tidak berdasarkan pemerhatian adalah bukan ramalan. )a hanyalah tekaan. )a

boleh di klasi$ikasikan kepada : a( )nterpolasi @ adalah ramalan data yang baru berdasarkan

kepada tren atau corak yang diperhatikan dari data lampau yang diperhatikan. b( >Ctrapolasi @

adalah ramalan data baru diluar atau menjangkau julat data yang diperolehi sebelum ini.

#embuat ramalan adalah tekaan yang bijak terhadap apa yang akan berlaku. )a perlu diikuti

dengan menulis atau penerangan secara lisan untuk mengkelaskan idea dan mendedahkan

sebarang miskonsepsi atau maklumat yang hilang. Anda mungkin boleh bertanya Oapa yang

3"


38/89


akan berlakuP, I kenapa anda ber$ikir itu berlakuI , Iadakah cara anda boleh mencari

penyelesaianI. #embuat ramalan mempunyai hubungan yang rapat dengan pemerhatian,

membuat in$erens dan pengkelasan. #embuat ramalan adalah berdasarkan kepada

pemerhatian yang teliti dan in$erens yang dibuat terhadap hubungan diantara peristi&a yang

diperhatikan. )n$erens adalah penerangan atau interpretasi yang dibuat daripada pemerhatian.

!engkelasan digunakan apabila kita hendak mengenalpasti persamaan atau perbeaan

terhadap objek atau peristi&a.

ita memahami persekitaran di sekiling kita dengan cara pemerhatian perkara yang berlaku dan

kemudian membuat interpretasi dan membuat penjelasan. ita selalunya boleh mengesan

corak dari apa yang diperhatikan.

erapkali kita boleh membuat ramalan apa yang akan berlaku pada masa akan dating. 6ontoh-

contoh membuat ramalan adalah:

"aya melihat hari hujan dan matahari muncul. #ungkin akan ada pelangi.

ika saya melepaskan kedua-dua bola pada masa yang sama, mungkin ia akan jatuh

ketanah pada &aktu yang sama.

"etiap pernyataan ramalan adalah berdasarkan pemerhatian dan corak yang diperkembangkan

daripada pemerhatian yang lampau. %agaimana kita menerangkan dan membuat interpretasi

apa yang kita perhatikan memberkan kesan kepada bagaimana kita membuat ramalan. #enguji

ramalan kita akan menjurskan kita untuk melakukan lebih banyak pemerhatian yang akan

menyokong atau tidak menyokong ramalan yang asal. Apabila pemerhatian yang baru

konsisten dengan corak pemerhatian yang diramal maka kita mempunyai keyakinan dalam

ramalan kita. Qalau bagaimanapun jika pemerhatian yang baru tidak menyokong ramalan a&al

kita,maka kita mungkin akan menolak atau menilai semula pemerhatian kita. !emerhatian yang

baru akan mengarahkan kepada in$erens dan ramalan yang baru.

"elagi data yang baru 'pemerhatian( dikumpul, teori 'in$erens( dicadangkan untuk

menerangkan apa yang telah diperhatikan dan meramal tentang perkara yang belum

diperhatikan. "esuatu teori hanya dapat diterima dalam sains ianya perlu memenuhi tiga

lapisan ujian.

%oleh menerangkan apa yang telah diperhatikan

%oleh meramal apa yang belum diperhatikan

3#


39/89


%oleh diuji dengan melakukan pemerhatian selanjutnya dan diubahsuai

mengikut keperluan data yang baru

An#a mem+'a ramaan 5i"a Ctrapolasi dan menggunakan data sebagai alat untuk meramal.

Fi"ir"an

Pre#i0in/ ,%. H)&$he%i%

Pre#i0in/ H)&$he%i%

*ha i% a &re#i0i$n(A prediction is a guess &hat might happenbased on observation.

*ha i% a h)&$he%i%(A hypothesis is a possible eCplanation $or aobservation or problem that can $urther betested by eCperimentation. ypothesisR arealso kno&n as educated guesses.

3$


40/89


H$4 #$ )$' ma"e #e&en#a+e&re#i0i$n%(Qhen making a prediction it is important tolook at possible patterns and currentobservations.

S$ 4ha% he #i!!eren0e +e4een ane#'0ae# an# 4i# /'e%%(>ducated guesses should be testable,there$ore they should point to&ard thedesign o$ the eCperiment to test it. Qild

guesses are &hen someone $orms a guessas to &hat &ill happen &ith no previouskno&ledge or observation o$ something.

Here are %$me %e&% $ hin" a+$' $ma"e a #e&en#a+e &re#i0i$n-

6ollect data using your senses,

remember you use your senses tomake observations.

"earch $or patterns o$ behavior and

or characteristics.

Develop statements about you think

$uture observations &ill be. *est the prediction and observe &hat

happens.

Here are he %e&% $ !$rm a h)&$he%i%-

Qhen developing a hypothesis think

about any observations or previouskno&ledge you kno& about thevariables.

>Cpress &hat you think &ill be the

e$$ect o$ changing one o$ the variables')ndependent variable( on the other

variable you eCpect to change'Dependent variable(.

Develop your hypothesis using a

statement.

A eCample o$ a hypothesis statement

&ould be, As the 'independentvariable( ' describe ho& you &ouldchange it( , then the 'dependentvariable ( &ill 'describe the e$$ect(

La)ari Laman *e+

Layari http://&&&.philtulga.com/!rediction.html untuk permainan HpuleI meramal.

http://madaboutscience.&eebly.com/prediction-vs-hypothesis.html

Laihan 1- Pemerhaian= In!eren% #an Ramaan

*uliskan pemerhatian, in$erens dan ramalan anda berdasarkan gambar ini.

40
http://madaboutscience.weebly.com/prediction-vs-hypothesis.htmlhttp://madaboutscience.weebly.com/prediction-vs-hypothesis.html


41/89


!emerhatian

)n$erens

+amalan

Laihan 2- Tera&'n/ aa' Ten//eam

41


42/89


adual 1 adual 2

%erdasarkan maklumat di adual 1, cuba anda ramalkan sama ada bahan-bahan di adual 2

akan terapung atau tenggelam.

A"i,ii 1- Men0am&'r ar'an )an/ +erainan > air= min)a" #an ean$

+amalkan apa akan terjadi sebelum menjalankan setiap aktiviti dalam jadual berikut.

"elepas menjalankan aktiviti, bandingkan apa yang anda telah meramal dengan apa yang anda

telah memerhati.

Aktiviti Ramalkan apa akan

berlaku

Atas asas apakah

ramalan dibuat?

Apakah y

diperhatiMasukkan 10 ml minyak

ke dalam 100 ml air dalam

satu bikar

Tambah 10 titis pewarna

cair ke dalam bikar itu

Masukkan 10 ml ethanol

secara perlahan-lahan

melalui pinggir dinding

bikar

Masukkan 10 ml

detergen secara

perlahan-lahan ke dalam

bikar

42

Menjalankanakti@iti


43/89


Kacau kandungan di dalam

bikar dengan

menggunakan rod kaca

dan biarkan selama 5

minit.

A"i,ii 2- Air )an/ #a&a #iam&'n/ $eh #'i %)iin/

1. Dalam kumpulan anda, sediakan satu duit syiling untuk setiap sen, 1; sen, 2; sen and ;

sen.

2. "ebelum menjalankan aktiviti, ramalkan bilangan titisan air yang dapat OditampungP oleh

permukaan duit syiling sen, 1; sen, 2; sen and ; sen. 6atatkan ramalan anda dalam

jadual yang diesediakan.

8. emudian, gunakan penitis 'dropper( untuk menitiskan air di atas permukaan duit syiling

sen. Lakukan ini secara berhati-hati sehinggakan air mula melimpah. itung bilangan titisan

air yang dapat PditampungP oleh duit syiling sebelum air mula melimpah dan catat di dalam

jadual yang disediakan.

3. Anda mungkin ingin menukar ramalan anda yang dibuat ke atas duit syiling yang lain

sebelum anda mengulangi langlah 8 dengan menggunakan duit syiling 1; sen, 2; sen and

; sen.

Bilangan

titisan air

yang dapatditampung

Duit syiling 5 sen 10 sen 20 sen 50 sen

%amalan

Per&ama

%amalan'edua

%amalan

'e&iga

%amalan

'eema&

'eu&usan

sebenar

43


44/89


1. Apakah $aktor yang dipertimbangkan apabila anda membuat ramalan

2. ika bilangan titisan air yang diramal berbea daripada yang sebenar, apakah

menyebabkan perbeaan itu

8. +amalan manakah yang paling tidak tepat #engapa

3. Adakah ramalan yang berikutan lebih tepat dan lebih mirip dengan keputusan yang

sebenar

Per+in0an/an

1. Adakah anda bersetuju baha&a Hmeramal adalah tekaan secara ra&akI *erangkan

ja&apan anda.

2. Adakah meramal merupakan kemahiran proses "ains yang penting #engapa

8. %eri tiga contoh bagaimana kemahiran meramal digunakan dalam kehidupan seharian.

3. %incangkan tiga aktiviti untuk membantu murid-murid sekolah rendah membeakan

kemahiran pemerhatian, in$erens dan ramalan.

1.1.? BERKOMUNIKASI

!engajaran sains melalui kaedah inkuiri memerlukan penggunaan bentuk komunikasi terbuka.

)ni bererti murid-murid perlu bercakap dengan rakan-rakan mereka, mendengar penjelasan dan

evidens rakan-rakan yang lain dan memberi hujah-hujah pendapat dan dapatan mereka dengan

jelas. #encatat nota semasa menjalankan sesuatu siasatan juga merupakan suatu bentuk

komunikasi. )a termasuk cara anda menyampaikan pengetahuan anda kepada orang lain,

misalnya melalui carta-carta, gambarajah, jadual, gra$, model dan sebagainya untuk me&akili

data-data atau keputusan yang diperolehi. *ujuannya adalah supaya orang lain $aham mesej

yang kita ingin sampaikan.

44


45/89


omunikasi di dalam suatu kelas inkuiri adalah lebih daripada berkongsi pengetahuan. )a juga

mempunyai implikasi baha&a pembelajaran sesorang individu dipengaruhi oleh maklumat yang

diperolehi dan dikongsi melaui interaksi sosial.

A&a i' +er"$m'ni"a%i(

%erkomunikasi ialah satu proses penerimaan, penyebaran, dan perkongsian maklumat dan

idea. Anda sedang berkomunikasi apabila anda :

1. %ercakap, mendengar atau menulis untuk menyatakan idea atau maksud.

2. #encatat maklumat daripada penyiasatan atau kajian.

8. #elakar atau mangambil nota.

3. #engguna atau menjelaskan makna symbol

. #engguna carta, gra$, dan jadual bagi menyampaikan maklumat.

. #enyoal dengan jelas.

4. #engguna rujukan

9. #enulis laporan eksperimen bagi membolehkan orang lain mengulangi eksperimen

tersebut.

)dea berkomunikasi mengguna perkataan deskripti$ dimana dua orang mempunyai atau

berkongsi perse$ahaman. Ada tiga langkah yang menunjukkan anda sedang berkomunikasi

apabila :

1. #encatat maklumat yang diperolehi daripada pelbagai sumber.

2. #enterjemah maklumat kepada bentuk lain seperti carta, gra$, dan jadual.

8. #enyebarkan maklumat melalui pelbagai bentuk dan cara.

Kia +$eh +er"$m'ni"a%i #en/an +er"e%an 5i"a "ia ....

1. #enerangkan hanya apa yang kita perhati 'lihat, dengar, bau dan rasa( bukannya apayang kita buat in$eren atau andaian berkenaan sesuatu objek atau peristi&a.

2. #enjelaskan secara ringkas mengguna bahasa dan istilah yang tepat.

8. #enyampaikan maklumat dengan betul mengguna banyak pemerhatian kualitati$ seperti

yang dikehendaki oleh keadaan.

4


46/89


3. #engambil kira pandangan dan pengalaman lampau orang yang kita sedang

berkomunikasi.

. #embuka ruang untuk mendapat maklum balas dari orang yang kita sedang

berkomunikasi supaya dapat menentukan keberkesanan komunikasi kita.

. #embina penyampaian alternati$ jika keadaan memerlukan.

%ercakap dan berbual semasa menjalankan aktiviti sains, membuat catatan dalam buku jurnal,

menyusun data, membanding keputusan dan berkongsi dapatan adalah aktiviti-aktiviti yang

boleh membantu kanak-kanak mengembangkan cara berkesan untuk berkomunikasi.

#empelajari mengguna alat komunikasi boleh membantu kanak-kanak membuat cara yang

terbaik bagaimana berkomunikasibagi menyampaikan pemerhatian dan idea.

Pan#'an "$m'ni"a%i #aam %ain%

uraikan pemerhatian anda dengan jujur dan lengkap. *uliskan apa yang sebenarnya

diperhatikan, bukan apa yang anda jangka atau harap berlaku.

6atatkan pemerhatian anda dengan jelas dan cekap, misalnya dengan menggunakan

jadual data. ika jadual disediakan kemudian, pastikan ia adalah berasaskan catatan

nota-nota asal.

4!


47/89


"ediakan suatu rekod bertulis mengenai prosedur-prosedur yang telah diambil,

termasuk perubahan-perubahan yang telah dilakukan sepanjang penyiasatan atau

eksperimen.

%entang pemerhatian dan in$erens anda secara berasingan.

5unakan gra$ atau rajah jika mereka dapat membantu anda menginterpretasikan data

anda. ika anda perlu guna pengiraan, tunjukkan $ormula atau operasi matematik yang

telah digunakan.

!atuhi peraturan atau panduan yang digunakan untuk bentuk komunikasi yang dipilih.

!astikan anda anda menyimpan rekod-rekod punca-punca sumber, rujukan, maklumat

dan hasil kerja irang lain. %ersedia untuk memberi bukti punca perolehan maklumat

anda.

A"i,ii 1- Hai4an S&e%i% Bar'

+ajah: 6ontoh hai&an spesis baru

1. *erdapat satu spesis hai&an baru telah ditemui di sebuah hutan di #alaysia oleh ahli

sains dalam kumpulan anda.

2. "ebagai seorang ahli sains, cuba anda menerang dan menjelaskan hai&an baru yang

anda temui kepada rakan-rakan lain dalam kumpulan anda.

8. Ahli-ahli kumpulan perlu melakarkan rupa bentuk hai&an baru yang dijelaskan oleh ahli

sains itu.

4"


48/89


3. Ahli sains diminta berkongsi dengan ahli-ahli kumpulan perasaan anda dalam

menjelaskan rupa bentuk hai&an baru itu. Adakah penjelasaan anda mudah atau

susah

A"i,ii 2- Si%em S$ar

%aca artikel yang berkaitan dengan sistem solar di ba&ah:

!ersembahkan data/maklumat di atas dengan cara-cara yang lebih berkesan.

*erangkan alasan pilihan anda. %andingkan kekuatan dan kelemahan setiap cara persembahan

data

4#

"uhu permukaan matahari kita ialah 89S6. !lanet yang paling hampir ke matahari ialah

7tarid dan suhu permukaanya ialah 824S6. )ni dituruti oleh Tuhrah yang mempunyai suhu

permukaan 392S6. !lanet yang berikutnya ialah planet kediaman kita, %umi. "uhu

permukaannya ialah 13S6. #arikh ialah planet yang keempat dan suhu permukaannya ialah

-28S6. "elepas #arikh ialah #usytari. "uhu permukaan #usytari ialah -11S6. Tuhal ialah

planet yang berikutnya dengan suhu permukaannya -193S6. 7ranus berada selepas Tuhal.

"uhu permukaannya ialah -2;4S6. %erikutnya ialah Jeptun dengan suhu permukaan

-228S6. !luto ialah planet yang terjauh dari matahari. )a terlalu jauh sehinggakan suhu

permukaannya belum dapat disukat tetapi dianggarkan sebagai -28;S6.


49/89


Per+in0an/an

1. !ada pendapat anda, adakah mencukupi setakat berkomunikasi secara

lisan dalam pembelajaran sains *erangkan ja&apan anda.

2. Apakah ciri-ciri komunikasi yang e$ekti$

8. Apakah alat-alat komunikasi lain yang biasa digunakan dalam sains

3. Apakah kesannya jika penemuan dan maklumat sainti$ik tidak

OdikomunikasikanP

. %agaimanakah anda sebagai seorang guru "ains dapat membantu murid

berkomunikasi dengan jelas dan secara berkesan

R'5'"an

%ahagian !endidikan 5uru, ementerian !endidikan #alaysia '13(. PuLSaR Modul 2Kemahiran Saintifik. uala Lumpur.

%ahagian !endidikan 5uru, ementerian !endidikan #alaysia '1(. Mempelaari KemahiranPro!e! Sain!. ilid 2. "ains "ekolah +endah.

unk, ames, A.et. al. '14(. Learning Science Proce!! Skil!. )o&a: endall unt !ublishing6ompany.

archaran !ardhan '2;;;(. "#periencing Science Proce!! Skill!$ %eacher&! Re!ource. 6anada:6#A"*>, 7niversity o$ Alberta.

!eacock, Alan '19(. Science Skill$ A Problem Sol'ing Acti'itie! (ook. London: #acmillan>ducation. Ltd.

!rentice all '2;;1(. In)uiry Skill! Acti'ity (ook. !rentice all "cience >Cplorer

4$


50/89


1.2 KEMAHIRAN PROSES SAINS BERSEPADU

SINOPSIS

7nit ini akan membincangkan tentang kemahiran proses sains bersepadu. edua-dua

kemahiran proses sains asas dan bersepadu akan membantu anda untuk menjalankan

penyiasatan sambil meneroka masalah yang ingin diselesaikan. "elepas mempelajari dan

menguasai kemahiran proses sains bersepadu, anda akan mempunyai pengetahuan dalam

menginterpretasi data yang diperolehi melalui pemerhatian seterusnya mereka bentuk

penyiasatan untuk menguji idea-idea anda. Dalam topik ini anda akan didedahkan kepada

enam kemahiran proses sains bersepadu serta aktiviti-aktiviti yang boleh anda dicuba. Latihan

dan soalan-soalan yang diberikan juga akan membantu anda membuat penilaian kendiri bagi

meningkatkan ke$ahaman anda.

HASIL PEMBELAJARAN


1. #emahami pengertian kemahiran-kemahiran proses sains bersepadu.

0


51/89

emahiran !roses "ains %ersepadu

#enggunakan perhubungan ruang dan masa

#enga&al pemboleh ubah

#ende$inasi secara operasi

#embina hipotesis

#engintepretasi data

#engeksperimen


2. #enguasai kemahiran-kemahiran proses sains bersepadu.

8. #eningkatkan kemahiran dalam penyiasatan sains yang melibatkan aktiviti hand!

ondan mind!*onyang telah dirancang.

KERANGKA TOPIK

ISI KANDUNGAN

1


52/89


1.2.1 MENGGUNAKAN PERHUBUNGAN RUANG DAN MASA

+uang dan masa adalah dua konsep asas dalam sains $iikal. !enggunaan hubungan ruang

dan masa melibatkan kebolehan untuk menjelaskan arah,susunan dalam ruang, gerakan dan

laju, simetri dan kadar perubahan. emahiran ini boleh menjelaskan perubahan dalam

parameter terhadap masa seperti mengenal pasti bentuk dan gerakan terhadap masa.

!arameter yang lain adalah lokasi, arah, sai, isipadu, berat dan jisim. emahiran ini boleh

dikembangkan dengan memberi perhatian terhadap urutan dan kedudukan di mana peristi&a

itu berlaku. "ebagai contoh melihat $asa-$asa bulan, memerhatikan perubahan $iikal kiub ais

dll.

$n$h 1

+ajah: ubungan antara lokasi dan masa

2


53/89


+ajah: ubungan antara jarak dan masa objek bergerak

$n$h 2

+ajah: ubungan antara bentuk dengan masa 'kronologi

+ajah: ubungan sai dan masa

Laihan 1

#emperihalkan bentuk dan sai sesuatu objek dan perubahannya mengikut masa.

#engkaji pertumbuhan anak pokok dari segi ketinggian.

3


54/89


#A"A

'minggu(

1 2 8 3

*)J55)' cm (

1; 1 21 2

Apakah yang boleh kamu nyatakan tentang hubungan antara ketinggian anak pokok dan masa

#enurut !usat !erkembangan urikulum '!!, 13( anda telah menguasai kemahiran

menggunakan hubungan dengan masa ini apabila anda boleh:

menghuraikan kedudukan lokasi terhadap masa

menghuraikan perubahan arah terhadap masa

menghuraikan perubahan bentuk terhadap masa

menghuraikan perubahan sai terhadap masa

menyusun peristi&a secara kronologi

menentusahkan perubahan dengan merujuk kepada kadar perubahan

menentusahkan kedudukan sesuatu objek dan menghuraikan kedudukan dalam

ruang.

menghuraikan perubahan sesuatu objek yang dilihat daripada kedudukan yang

berbea

menghuraikan hubungan di antara jarak sesuatu objek yang bergerak dan masa

A"i,ii 1- Men//$e" +$a

5olekkan sebiji bola di atas lantai ke arah dinding. %erapa lajukah anda boleh menggolek bola

tersebut %erapa perlahankah anda boleh menggolekkan bola tersebut

A"i,ii 2- Jam maahari

4


55/89


am matahari merupakan alat mengukur masa yang menggunakan perhubungan antara

kedudukan bayang dengan masa.

Ambil sebatang kapur dan sekeping kertas. %entangkan kertas itu di ka&asan yang terdapat

cahaya matahari. *egakkan batang kapur itu di tengah-tengah kertas. *andakan bayang kapur

itu setiap jam.

Anda memerlukan beberapa jam untuk aktiviti ini. "ementara itu cuba anda ramalkan beberapa

perkara tentang perubahan bayang kapur itu dengan masa dan tuliskan ramalan tersebut.

"eterusnya huraikan pemerhatian kuantitati$ dan kualitati$. Apakah perbeaan antara ramalan

anda dengan pemerhian anda

A"i,ii 3- Men/"a5i ai%

Letakkan ais ke dalam ca&an plastik. !erhatikan dan catatkan bentuk dan suhu menggunakan

termometer setiap minit di dalam jadual. uraikan hubungan antara suhu dengan masa. %uat

kesimpulan berdasarkan keputusan.

Laihan 2

1. Amin meletakkan ais ke dalam bekas dan suhu ais diukur setiap minit. Amin

merekodkan pemerhatian di dalam jadual 1.


56/89


adual 1

uraikan hubungan antara suhu dengan masa. %uat kesimpulan berdasarkan keputusan.

2.

6

A %

?#asa

i( 5ra$ di atas menunjukkan gerakan satu objek pegun bergerak pada satu arah. elaskan

keadaan gerakan bagi $asa berikut:

?A

A%

%6

ii( !ada peringkat manakah pecutan objek adalah paling tinggi

1.2.2 MENGA*AL PEMBOLEH UBAH

"ains cuba memahami $enomena-$enomena yang kompleks itu dengan memecahkannyakepada bahagian-bahagian yang mampu dikaji dan di$ahami. %ahagian-bahagian sesuatu

peristi&a ataupun sistem itu dipanggil pemboleh ubah. !emboleh ubah-pemboleh ubah itu

mungkin merupakan $aktor-$aktor, keadaan-keadaan ataupun perhubungan-perhubungan yang

boleh berubah atau diubah dalam sesuatu peristi&a atau sistem. #engenal pasti dan

mengendali semua $aktor atau pembolehubah yang boleh memberi kesan kepada hasil

!

ar

ak


57/89


eksperimen. anya satu pemboleh ubah sahaja yang diubah secara sistematik sepanjang

eksperimen sementara pemboleh ubah lain ditetapkan untuk menjamin kebolehpercayaan

keputusan eksperimen.

A"i,ii 1- Men/e0am &em+$eh '+ah

6uba mengecam pemboleh ubah-pemboleh ubah yang terlibat dalam beberapa keadaan

berikut:

Apakah pemboleh ubah yang mempengaruhi percambahan biji benih kacang hijau

!emboleh ubah 1:


58/89


"esuatu penyelidikan sainti$ik akan melibatkan tiga jenis pemboleh ubah.

Ti/a 5eni% &em+$eh'+ah-

1. Pem+$eh '+ah )an/ #imani&'a%i aa' &em+$eh '+ah i#a" +er%an#armerupakan

pemboleh ubah yang sengaja diubah secara sistematik untuk menghasilkan perubahan

kepada pemboleh ubah lain.

2. Pem+$eh '+ah +er/era" +aa% aa' &em+$eh '+ah +er%an#armerupakan pemboleh

ubah yang berubah akibat daripada perubahan pada pemboleh ubah yang dimanipulasi.

!emboleh ubah ini diperhatikan sepanjang eksperimen.

8. Pem+$eh '+ah maar aa' &em+$eh '+ah ea&@ pemboleh ubah yang dikekalkan

tanpa sebarang perubahan sepanjang eksperimen. !emboleh ubah ini boleh mempengaruhi

pemboleh ubah bergerak balas tetapi ditetapkan nilai atau keadaannya supaya kesannya ke

atas semua percubaan ujian adalah sama dan boleh diabaikan.

?leh itu ahli sains hanya mengkaji hubungan di antara pemboleh ubah yang dimanipulasi dan

pemboleh ubah bergerak balas. !emboleh ubah perlu dikenalpasti sebelum memulakan

eksperimen supaya anda dapat menentukan apa yang akan diukur atau diubah 'pemboleh

ubah dimanipula!i(, bagaimana mengukur pemboleh ubah manipulasi, apakah yang akan

diperhatikan dalam eksperimen 'pemboleh ubah bergerak bala!( dan bagaimana mengukur

pemboleh ubah bergerak balas serta apakah $aktor-$aktor yang dikekalkan sepanjang

eksperimen 'pemboleh ubah di malarkan(.

#ari kita perhatikan contoh ini.

Atan ingin menyiasat bagaimana jisim sebuah kapal terbang kertas mempengaruhi jarak

terbangnya. lip kertas ditambahkan kepada kapal terbang itu bagi setiap ujian penerbangan

untuk memerhati jarak penerbangannya. ?leh itu, jisim kapal terbang itu 'bilangan klip kertas(

ialah pemboleh ubah dimanipulasi, pemboleh ubah bergerak balas ialah jarak terbang kapal itu

sementara pemboleh ubah yang dimalarkan ialah kapal terbang itu sendiri yang digunakan bagi

setiap ujian penerbangan.

#


59/89


Laihan 1- Men/ena &a%i &em+$eh '+ah

6uba kenal pasti jenis-jenis pemboleh ubah daripada beberapa penyiasatan berikut.

1. epantasan mengira dua kumpulan diuji. umpulan pertama diberi kalkulator sementara

kumpulan kedua tidak. edua-dua kumpulan diminta menyelesaikan soalan-soalan ujian yang

sama.

!emboleh ubah dimanipulasi :


60/89

'eja(aan

-atihan

Bola

-antai

'asut


penyelidikan akan timbul. "oalan penyelidikan ini mentakri$kan masalah yang dikaji seterusnya

mempengaruhi keputusan yang dibuat semasa penyelidikan.

*erdapat dua jenis soalan penyelidikan iaitu:

"oalan penyelidikan jenis satu menumpu kepada satu soalan pemboleh ubah sahaja.

6ontoh: %erapa jarak terbang kapal itu bila ia dilepaskan. "oalan penyelidikan jenis dua menumpu kepada kaitan antara dua pemboleh ubah @

yakni apakah kesan satu pemboleh ubah kepada pemboleh ubah yang satu lagi.

6ontoh: "ejauh manakah jisim kapal terbang itu mempengaruhi jarak terbangnya itu.

"oalan ini bertanya tentang kesan jisim ke atas jarak terbang

+ajah: +oda pemboleh ubah

+ajah di atas menunjukkan roda pemboleh ubah. +oda ini merupakan satu model sainti$ik yang

dapat membantu anda mengenal pasti pemboleh ubah dan menulis soalan penyelidikan. +oda

ini menunjukkan pemboleh ubah yang dikenal pasti mempengaruhi kejayaan pasukan boling

#alaysia. De$inisi kejayaan adalah bilangan !trikeyang perolehi. ejayaan di tengah-tengah

roda adalah pemboleh ubah bergerak balas sementara pemboleh ubah yang lain diletakkan di

jejari roda. 6ara ini membantu anda untuk melihat kaitan antara pemboleh ubah yang

dimanipulasi dengan pemboleh ubah yang bergerak balas.

Laihan 2- Men'i% %$aan &en)ei#i"an

!0


61/89


*uliskan dua contoh soalan penyelidikan jenis satu. "eterusnya tuliskan empat soalan

penyelidikan jenis kedua menggunakan roda pemboleh ubah untuk membantu anda.

1.2.3 MENDEFINISI SEARA OPERASI

aedah yang digunakan untuk mengukur sesuatu pemboleh ubah dikenali sebagai de$inasi

operasi. "uatu de$inasi operasi menggambarkan kaedah mengukur pemboleh ubah tertentu.

De$inasi operasi menjelaskan apakah prosedur yang perlu dilakukan, diperhatikan dan diukur

iaitu mencari kaedah yang sesuai untuk mengukur sesuatu secara tidak langsung. Apabila

de$inasi telah dipilih maka ianya perlu dinyatakan supaya eksperimen yang dijalankan boleh

diuji atau direplikasikan. ?leh itu, de$inasi operasi perlulah ringkas dan mudah di$ahami.

"ekiranya pemboleh ubah itu boleh diukur menggunakan pengukuran yang pia&ai maka

de$inasi operasi tidak perlu dilakukan.

*akri$ de$inasi secara operasi adalah memberi takrifan kepada i!tilah+ kon!ep atau pemboleh

ubah dengan memerihalkan !ecara !pe!ifik dan ela! tentang perkara yang perlu dilakukan dan

diperhatikan.

7ntuk menentukan pemboleh ubah yang akan anda de$inisi secara operasi, anda perlu

menyoal, UAdakah terdapat alat pengukur untuk mengukur perubahan ke atas pemboleh ubah

iniU ika tidak ada alatan yang khusus, pembolehubah itu perlu dide$inisi secara operasi.

emahiran mende$inisi secara operasi boleh digunakan untuk pemboleh ubah

yang dimanipulasi atau pemboleh ubah yang bergerak balas. De$inisi yang diberi boleh

berbea antara seorang pengkaji dengan pengkaji lain &alaupun mereka merujuk

kepada pemboleh ubah yang sama.

%erikut adalah contoh-contoh de$inasi operasi bagi beberapa pemboleh ubah:

$n$h 1

"eorang murid ingin menyelidik kesan memakan vitamin 6 terhadap murid dalam kelasnya.

!emboleh ubah HkesihatanPI boleh dide$inasikan secara operasi seperti berikut:

%ilangan yang menghidapi selsema dalam sebulan.

%ilangan hari tidak hadir ke sekolah kerana sakit.

%ilangan murid yang batuk dalam tempoh sebulan.

!1


62/89


$n$h 2

"eorang murid ingin mengukur penyerapan air oleh tisu kertas. !enyerapan air merupakan

pemboleh ubah yang bergerak balas. #urid itu perlu memikirkan satu de$inisi operasi bagi

mengukur penyerapan air oleh tisu kertas. %erikut adalah de$inasi operasi yang

dicadangkannya:

Laihan 1

ikirkan de$inisi secara operasi bagi mengukur pemboleh ubah dalam situasi berikut:

A"i,ii 1- Mem+ina ee!$n +erai

#embina tele$on bertali.

!2

7kur baki: 7kur kuantiti yang tinggal selepas tisu yang telah

direnyukkan direndam dalam 2cm8air selama minit.

7kur takungan: 7kur kuantiti air yang tertakung selepas 2 cm8air

dituangkan melalui tisu yang direnyukkan.

7kur *arikan: 7kur ketinggian yang dicapai oleh air selepas hujung

tisu yang dilipat dicelupkan ke dalam air selama 1 minit.

"ituasi 1: "eorang murid ingin mengukur kekuatan magnet

kesayangannya.

De$inisi operasi bagi Hkekuatan magnetI

"ituasi 2: "eorang murid ingin menyiasat tentang percambahan biji benih.

De$inisi operasi bagi Hpercambahan biji benihI


63/89


B !ernahkah anda membuat tele$on bertali

B Apakah masalah yang anda hadapi

B Apakah jarak maksimum bagi tele$on bertali itu berkesan

Apakah bahagian 'pemboleh ubah( yang mempengaruhi tele$on tali Jyatakan pemboleh ubah

dan de$inisi operasi bagi setiap pemboleh ubah.

B !emboleh ubah 1:


64/89


#enurut !usat !erkembangan urikulum '!!, 13( anda telah menguasai kemahiran

mende$inisi secara operasi apabila anda boleh:

mentakri$ istilah, konsep atau pemboleh ubah dalam konteks pengalaman sendiri.

membuat pernyataan apayang diperhatikan dan apa yang dibuat.

1.2.: MEMBINA HIPOTESIS

"atu eksperimen biasanya bermula dengan masalah / soalan yang memerlukan penyelesaian,

soalan yang memerlukan ja&apan, atau keputusan yang perlu dibuat. ita mencuba untuk

menentukan sebab dan akibat hubungan yang &ujud antara pembolehubah. ika kita menukar

satu pemboleh ubah dalam eksperimen, satu lagi mungkin berubah akibat. "ebelum apa-apa

eksperimen dijalankan, hipotesis yang biasanya dinyatakan.

A&a"ah Hi&$e%i%(

Apakah hipotesis ipotesis ialah generalisasi yang boleh diuji. )a adalah penjelasan yang

mungkin bagi satu set pemerhatian, data yang direkodkan atau kesimpulan. ipotesis adalah

ramalan tentang hubungan antara pemboleh ubah. adi, jika anda memulakan eksperimen

dengan hipotesis, ia akan membimbing anda tentang apa data untuk mengumpul.

#engapa anda perlu tahu bagaimana untuk membina hipotesis )a adalah kerana hipotesis

adalah inti dari ujikaji yang seterusnya memberi anda peluang yang muktamad untuk

menggunakan pemikiran kritis sebagai seorang saintis. emampuan membina hipotesis

membolehkan anda untuk memberi tumpuan kepada khusus berhubung dengan perhubungan

yang. )a menghadkan tumpuan kepada hanya dua perkara pada satu masa, pemboleh ubah

yang dimanipulasi dan pembolehubah bergerak balas. *ambahan pula anda boleh membuat

kesimpulan logik jika anda melihat hipotesis.

!ertama, anda perlu mengenal pasti pemboleh ubah yang terlibat dalam eksperimen. Apakah

pemboleh ubah yang dimanipulasi, pemboleh ubah bertindak bakas dan pemboleh ubah malar

dalam eksperimen ini "etelah pemboleh ubah telah dikenal pasti, hipotesis boleh diuji.

ipotesis harus menunjukkan jalan ke arah reka bentuk eksperimen. 7ntuk membina hipotesis,

nyatakan apa yang anda $ikir akan kesan pemboleh ubah yang anda akan diubah, pemboleh

!4


65/89


ubah yang anda harapkan untuk bertindak balas. +amalan ini boleh berdasarkan $akta,

pendapat, gerak hati, atau apa sahaja sumber yang anda boleh miliki. "ebagai contoh, untuk

membina satu hipotesis yang berkaitan dengan masalah tersebutV apa yang memberi kesan

kepada kestabilan bas Anda mungkin memilih pemboleh ubah seperti sai tayar untuk diuji.

Anda boleh membina hipotesis dengan cara yang berikut: Usemakin bertambah sai tayar,

semakin stabil bas ituU.

ipotesis ini kemudian diuji dan data dikumpulkan. Data mungkin menyokong atau tidak

menyokong hipotesis. Apabila data yang dikumpul tidak menyokong hipotesis, maka hipotesis

anda perlu diubahsuai atau ditolak. ipotesis diubahsuai kemudian boleh diuji dengan uji kaji

lagi.

Laihan 1

1. %enjamin membuat kajian mengenai kesan magnet ke atas pelbagai objek.

a( !adankan langkah 'ruangan A( dengan tindakan yang bersesuaian 'ruangan %(V

b( "usun langkah-langkah untuk membina hipotesis dalam susunan yang betul.

A %

1 Men&asir*an da&a %ahan yang diuji #agnet ' / ( %ukan magnet ' C (

!aku /eping kaca C!ensel kayu C!isau /lip kertas /

2 Men+a&a&

emerha&ian

,Pa*u- isau dan *li *er&as .ang

&er&ari* *e magne&/ semuan.a

dierbua& dariada logam,

!


66/89

ang manakah di antara berikut adalah kesimpulan dan (ang hipotesis>

a, #ekeping besi nipis mesti suatu magnet.

b, #emua benda (ang jatuh ke arah bumi kerana gra@iti.

c, %umbuh$tumbuhan tumbuh lebih cepat pada musim panas daripada musim sejuk.

d, #a(a rasa jalan (ang basah men(ebabkan kemalangan ini.


8 erdasar*an

*eu&usan beliaumembua&

generalisasi ini

,a- han.a in &er&ari* ama*n.a

sa.a erlu menu*ar hio&esis sa.aPer*ara .ang dierbua& dariada

besi a&au *eluli adalah bermagne& ,3 Dia &erus

men+uba- *eranaramalan beliausalah- dia &era*sa

mengubah suai

(erubahan)

hio&esis beliau

i*a hio&esis sa.a adalah be&ul-

sa.a meramal*an baha5a in- dui&s.iling &embaga dan se*eing*erajang aluminium semua a*an

&er&ari* *eada magne&,

Dari generalisasi

ini beliau daa&membua& ramalan

.ang daa& diuji

Sa.a boleh men.a&a*an baha5a

barang .ang dierbua& dariadalogam adalah bermagne& I&ulah

hio&esis sa.a

Diubahsuai daripada : : "cience Qorld , "tannard and Qilliamson hlm 81

2. %agi setiap masalah berikut, bina sekurang-kurangnya dua hipotesis.

a( 6a*ah .ang memberi *esan *eada *adar er&umbuhan &anaman7


67/89


La)ari Laman *e+

http://&&&.academia.edu/91;4/=!?*>")"


68/89


+ajah: 5ra$ pertumbuhan tumbuhan untuk tempoh enam minggu

!enjelasan ini seolah-olah semuanya benar, tetapi istilah yang semakin meningkat jumlah tidak

cukup khusus. 7ntuk lebih spesi$ik, kita perlu gambarkan berapa banyak pertambahan

tumbuhan itu meningkat antara satu sela masa.

"ebagai contoh, adual berikut memberikan data yang direkodkan pada gra$ dalam bentuk

jadual. Lajur ketiga menunjukkan berapa banyak ketinggian tumbuhan meningkat setiap

minggu. "ekarang kita lihat baha&a jumlah pertumbuhan setiap minggu peningkatan daripada

1.8 sentimeter minggu pertama kepada 18.; pada minggu keenam.

ang*a masa benih seleas

di&anam-

dalam minggu

'e&inggian

&umbuhan-

dalam sen&ime&er

Perbe9aan *e&inggian

&umbuhan dari sa&u

u*uran dan u*uran se&erusn.a-dalam sen&ime&er

;

1

2

8

3

;.;

1.8

3.

11.;

2;.;

81.;

33.;

1.8

8.

.1

.;

11.;

18.;

!#


69/89


adual: adual !ertumbuhan *umbuhan untuk #asa >nam #inggu

Anda mungkin bertanya diri anda. #engapa tumbuhan tumbuh perlahan pada mulanya

#engapa jumlah pertumbuhan pada setiap minggu lebih besar Apakah kesimpulan yang dapat

dibuat

7ntuk menguji kesimpulan anda, anda boleh kemudian membuat in$erens dan ramalan.

)n$erens anda mungkin benar atau mungkin tidak benar, tetapi anda boleh mengujinya. 7jian ini

penting kerana anda dapat membuat kesimpulan dengan menta$sir data yang didapati.

Mena!%ir Daa Ber/am+ar

Dalam +ajah di ba&ah, anda mungkin boleh menyimpulkan baha&a peningkatan dalam

ketinggian tumbuhan ini adalah disebabkan oleh proses $otosintesis telah bermula selepas

tumbuhan berkembang selama tujuh hari. atakan data bergambar yang ditunjukkan dalam

+ajah 2 telah direkodkan pada masa yang tumbuh-tumbuhan telah berkembang.

Adakah maklumat ini menyokong kesimpulan anda =a, ia berlaku, anda boleh melihat baha&a

tumbuhan itu mula menjadi hijau dan telah memecahkan permukaan tanah seminggu selepas

ditanam.

#enta$sir data memerlukan anda untuk membeakan antara pemerhatian dan kesimpulan yang

anda buat tentang pemerhatian. *anggapan yang salah mungkin timbul apabila kesimpulan

diterima sebagai betul jika ia tidak diuji dengan betul.

+ajah: Lukisan !ertumbuhan *umbuhan

1.2.? MENGEKSPERIMEN

#engeksperimen adalah aktiviti yang menggabungkan semua kemahiran proses sains

bersama-samaV kemahiran proses sains asas dan kemahiran proses sains bersepadu.

emahiran proses sains yang digunakan dalam perancangan, menjalankan, menganalisis dan

melaporkan eksperimen.

!$


70/89


Apabila anda menjalankan pelajaran sains di makmal anda mungkin akan melakukan

demonstrasi, latihan replikasi, eksperimen atau sains deskripti$. Adakah proses-proses ini

berbea atau sama Apabila anda bereksperimen anda cuba untuk menguji hipotesis. )ni

melibatkan sejenis pemikiran kritikal. "eperti semua pemikiran kritis, mesti ada tujuan untuk

ber$ikir. *ujuannya boleh jadi kamu ingin tahu bagaimana atau mengapa sesuatu kerja-kerja

dengan cara yang tertentu atau apa hubungan &ujud antara dua pembolehubah. Apa yang

membeakan pemikiran sainti$ik dari bentuk-bentuk pemikiran kritikal adalah bagaimana anda

memperbaiki soalan anda dan membangunkan konsep yang anda bekerja dengan. )ni

melibatkan hipotesisF

Dalam erti kata lain, satu eksperimen juga boleh ditakri$kan sebagai pembinaan keadaan yang

dirancangV keadaan yang dirancang untuk menyediakan data yang sama ada akan menyokong

atau tidak menyokong hipotesis anda. ika cara bagaimana pemboleh ubah yang boleh

dimanipulasi dan jenis tindak balas dijangka dinyatakan dengan jelas dalam hipotesis, maka

kebanyakan kerja dalam merancang bagaimana untuk mengumpul data yang telah dilakukan.

"elepas itu, anda menentukan pemboleh ubah secara operasi, menentukan syarat-syarat yang

akan dijalankan dan anda bersedia untuk menjalankan eksperimen. Anda memerhati dan

mengukur pemboleh ubah dan mengulangi prosedur jika perlu. emudian anda membuat

kesimpulan dalam usaha untuk menjelaskan keputusan ketika anda sedang menta$sirkan data.

emudian anda mengaitkan data untuk hipotesis anda dan akhirnya, anda membuat

kesimpulan eksperimen.

atakan anda ingin mencari ja&apan kepada masalah ini UApakah yang memberi kesan

kepada kadar kelarutan garam dalam airU #ungkin kamu akan melakukan langkah-langkah

berikut untuk mencari ja&apan.

Anda akan mengenal pasti pemboleh ubah yang terlibat contohnya kuantiti garam yang

digunakan, suhu air dan kuantiti air yang digunakan.

#enyatakan hipotesis - Usemakin banyak kuantiti garam, semakin lama ia akan

mengambil masa untuk melarutU.

isim berbea daripada garam adalah de$inisi operasi untuk kuantiti garam dan berapa

cepat ditakri$kan sebagai masa yang diambil untuk garam melarut selepas ditambah ke

dalam air.

+eka bentuk - kuantiti garam yang berbea akan diukur dan diletakkan dalam jumlah air

yang sama. "uhu air, jenis garam, cara kacau akan dikekalkan sama sentiasa. #asa

"0


71/89


yang diambil diukur menggunakan jam randik. Data ini akan direkodkan ke dalam jadual.

Data dari jadual kemudiannya boleh digunakan untuk membina satu gra$ garis.

>ksperimen kemudian dijalankan diikuti dengan menginterpretasi data dalam jadual dan

gra$.

esimpulan yang boleh dibuat dengan membandingkan antara kesimpulan itu dibuat

dan hipotesis.

Laihan

!ilih mana-mana soalan di ba&ah dan rancang satu eksperimen yang anda boleh laksanakan

untuk mencari ja&apan atau menyelesaikan masalah.

Apakah yang memberi kesan kepada kadar air mengalir keluar daripada botol

Apakah yang memberi kesan pudar kepada pe&arna kain

Apa yang memberi kesan kepada penyerapan tuala kertas

R'5'"an

%ahagian !endidikan 5uru, ementerian !endidikan #alaysia '13(. PuLSaR Modul 2Kemahiran Saintifik. uala Lumpur.

%ahagian !endidikan 5uru, ementerian !endidikan #alaysia '1(. Mempelaari KemahiranPro!e! Sain!. ilid 2. "ains "ekolah +endah.

%ahagian !endidikan 5uru, ementerian !endidikan #alaysia '2;18(. Modul Sain! SekolahMenengah 2,-.uala Lumpur.

unk, ames, A.et. al. '14(. Learning Science Proce!! Skil!. )o&a: endall unt !ublishing6ompany.

archaran !ardhan '2;;;(. "#periencing Science Proce!! Skill!$ %eacher&! Re!ource. 6anada:6#A"*>, 7niversity o$ Alberta.

"1


72/89


!eacock, Alan '19(.Science Skill$ A Problem Sol'ing Acti'itie! (ook. London: #acmillan>ducation. Ltd.

1.3 KEMAHIRAN MANIPULATIF

SINOPSIS

Dalam topik ini, kemahiran manipulati$ terbahagi kepada lima bahagian iaitu menggunakan dan

mengendalikan peralatan dan bahan sains dengan betulV menyimpan peralatan dan bahan

sains dengan betul dan selamatV membersihkan peralatan sains dengan cara yang betulV

mengendalikan spesimen dengan betul dan selamatV melakar spesimen, peralatan dan bahan

sains dengan tepat . Anda disediakan dengan aktiviti-aktiviti untuk dijalankan bagi membina

kemahiran ini. Latihan dan soalan-soalan yang diberikan bukan sahaja akan membantu anda

menilai diri anda sendiri dalam kemahiran manipulati$ tetapi juga boleh meningkatkan

pemahaman anda.

HASIL PEMBELAJARAN


"2


73/89

emahiran #anipulati$

#enggunakan dan mengendalikanperalatan dan bahan sains dengan betul

#enyimpan peralatan dan bahan sainsdengan betul dan selamat

#embersihkan peralatan sains dengancara yang betul

#engendalikan spesimen dengan betuldan selamat

#elakar spesimen, peralatan dan bahansains dengan tepat


1. membentuk penghayatan secara kritis kemahiran manipulati$ dan amalannya di dalam

pengajaran dan pembelajaran sains di sekolah menengah.

2. meningkatkan kemahiran mereka bentuk pendekatan dan aktiviti bagi menyokong pelajar

dalam mengembangkan kemahiran manipulati$.

KERANGKA TOPIK

"3


74/89


ISI KANDUNGAN

Kemahiran Mani&'ai!

"emasa melakukan eksperimen pelajar akan membina kemahiran manipulati$ dalam diri

masing-masing. emahiran manipulati$ merupakan kemahiran psikomotor dalam penyiasatan

sains yang membolehkan murid melakukan aktiviti seperti menggunakan dan mengendalikan

peralatan dan bahan sains dengan betulV menyimpan peralatan dan bahan sains dengan betul

dan selamatV membersihkan peralatan sains dengan cara yang betulV mengendalikan spesimen

dengan betul dan selamatV dan melakar spesimen, peralatan dan bahan sains dengan tepat.

1.3.1 MENGGUNAKAN DAN MENGENDALIKAN PERALATAN DAN BAHAN SAINSDENGAN BETUL

a Pem+ari% meer= an/"'& 'ar #an an/"'& #aam

!embaris meter digunakan untuk mengukur panjang atau jarak antara dua titik yang diukur

sepanjang garis lurus. "emasa mengambil ukuran, mata hendaklah berserenjang dengan skala

pada pembaris untuk mengelakkan ralat paralaks. +alat paralaks ialah ralat yang disebabkan

oleh kesilapan kedudukan mata semasa membaca nilai pengukuran.

+ajah: 6ara yang betul membaca pengukuran pada pembaris meter

Angkup dalam dan angkup luar digunakan untuk mengukur jarak antara dua sisi bertentangan

pada satu objek. +ujuk +ajah di ba&ah, hujung angkup dilaraskan untuk betul-betul muat pada

bikar, kemudian angkup dikeluarkan dan jarak tersebut diukur pada sebatang pembaris meter.

+ajah ini menunjukkan cara mengukur diameter luar dan diameter dalam bagi sebuah bikar.

+ajah: 6ara mengukur diameter luar dan diameter dalam menggunakan angkup luar danangkup dalam

+ Siin#er &en)'"a= &i&e #an +'re

"4


75/89


i Siin#er &en)'"a

"ilinder penyukat digunakan untuk mengukur isi padu sesuatu larutan yang tidak memerlukan

kejituan yang tinggi dengan cepat. "ilinder penyukat boleh didapati dengan sai berbea-bea

iaitu dari 2 ml hingga 2;;; ml dalam bentuk plastik atau kaca. ?leh itu pemilihan sai silinder

penyukat hendaklah sesuai dengan isi padu cecair yang hendak disukat.

"emasa mengambil bacaan, silinder penyukat hendaklah diletakkan pada permukaan yang

rata. !ermukaan larutan dalam silinder penyukat sentiasa melengkung. %acaan isi padu

larutan diambil pada aras ba&ah atau atas meniskus, mengikut kelengkungan cecair yang

terbentuk.

+ajah: 6ara yang betul membaca skala pada silinder penyukat

ii Pi&e

!ipet digunakan untuk memindahkan secara tepat sejumlah isi padu yang tetap untuk sesuatu

larutan dikeluarkan pada suhu tertentu. *erdapat dua jenis pipet yang digunakan dalam

makmal sains iaitu pipet volumetrik dan pipet bersenggat.

Te"ni" 'n'" men//'na"an &i&e ,$'meri"

%asuh pipet dengan air paip dan kemudian bilas dengan air suling diikuti dengan

larutan yang hendak dipipetkan. embus titisan air yang akhir dan keringkan pipet

dengan kertas tisu yang bersih.

!astikan hujung pipet berada di ba&ah permukaan larutan sebelum menyedut larutan

ke dalam pipet.

!enuhkan pipet secara menyedut perlahan-lahan dengan pengisi pipet sehingga ke

paras tanda bersenggat.

Larutan dalam pipet dipindahkan terus ke dalam kelalang kon.

iii B're

%uret merupakan suatu tiub kaca yang terturus liang serta bersenggat dan mempunyai injap.

)njap ber$ungsi untuk mengeluarkan larutan dari tiub kaca. %uret digunakan untuk mengukur

dan mengeluarkan sebarang isi padu larutan dengan tepat iaitu ketepatan ;.1 ml.

"

tajuk 1_kemahiran saintifik

Documents