INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS TUN HUSSEIN ONN

BATU PAHAT, JOHOR

TUGASAN KERJA KURSUS

BERASASKAN ILMU (KKBI)

PROJEK: HERBARIUM

NAMA : EHSAN FAHMY BIN AZMEE (900117-09-5095)

NAZIRUL MUBIN BIN ISMAIL (900224-02-6239)

OPSYEN : PENDIDIKAN KHAS

SEMESTER : SEMESTER 5 PISMP

AMBILAN : JANUARI 2010

PENSYARAH : CIK ROHANA BINTI JANTAN

PEMBIMBING

TARIKH HANTAR : 23 MAC 2012

Senarai kandunganBil Kandungan Muka surat

Borang kolaborasi -

Penghargaan -

Pengenalan 1

Strategi pengajaran sains 2 - 5

Laporan Perlaksanaan Strategi Pengajaran Sains

-Projek herbarium

6 - 11

Gambar Langkah Penghasilan Herbarium 12 - 13

Kelebihan, Kelemahan dan Penambahbaikan

Semasa menjalani projek Herbarium 14 – 16

Persembahan Powerpoint slide-Herbarium 17 - 27

Refleksi individu 28 - 31

Penutup

Bibliografi

Lampiran

PENGHARGAAN

Syukur Alhamdulillah ke hadrat Allah s.w.t kerana dengan izin dan rahmatNya, dapat kami

menyiapkan kerja kursus berasaskan ilmu bagi mata pelajaran Sains (PKB 3110) dengan

sempurna dan jayanya. Keupayaan yang terbatas selaku manusia biasa serta cabaran dan

dugaan yang dihadapi telah dilalui, meskipun memerlukan ketabahan dan kesabaran.

Sekalung penghargaan diucapkan kepada Puan Rohana Binti Jantan selaku

pensyarah Sains yang saya sanjungi yang telah banyak memberi sokongan dan bimbingan

kepada saya, rakan pasangan menjalankan projek sains ini iaitu saudara Nazirul dan rakan

sekelas dalam usaha melengkapkan kerja kursus ini. Walaupun masa yang diberikan untuk

saya menyempurnakan tugasan ini begitu lama, tetapi hasil daripada kerjasama yang diberikan

oleh beliau dapat saya menyiapkan kerja kursus ini. Hanya Allah jua yang dapat membalas jasa

baik tuan.

Tidak dilupakan juga kepada sahabat-sahabat serta rakan kumpulan saya yang telah

memberi tunjuk ajar dan bantuan mereka semasa menyiapkan tugasan ini. Semoga segala

usaha dan kerjasama kalian akan diberkati oleh Allah S.W.T.. InsyaAllah…

Mudah-mudahan kerja kursus ini dapat dimanfaatkan sebaik mungkin dan memberi

lebih kefahaman kepada saya tentang kaedah pengajaran dan pembelajaran serta hasil rujukan

bagi mata pelajaran Sains dalam kalangan murid-murid terutama murid-murid pendidikan khas

masalah pembelajaran. Saya juga berharap agar dengan kerja kursus ini juga dapat memberi

pengetahun dan pengalaman yang berguna kepada diri kami akan datang.

Sekian, terima kasih.

.

PENGENALAN

Bagi subjek Kaedah Pengajaran dan Pembelajaran Sains (3110) pada semester

5 ini, kami ditugaskan untuk memilih salah satu daripada strategi sains dan

melaksanakan strategi tersebut. Tugasan yang diberikan ini adalah berdasarkan

kepada pasangan praktikum kerana ia mempunyai kaitan dengan tugasan yang akan

dijalankan di sekolah semasa melaksakan praktikum.

Bagi kumpulan kami, kami telah memilih strategi menjalankan projek Herbarium

untuk dilaksanakan. Apa yang dimaksudkan dengan Herbarium ialah berasal dari kata “

hortus dan botanicus”, artinya kebun botani yang dikeringkan, biasanya disusun

berdasarkan pecim klasifikasi. Istilah herbarium lebih dikenal untuk pengawetan

tumbuhan. Herbarium adalah material tumbuhan yang telah diawetkan (disebut juga

pecimen herbarium). Herbarium juga bererti tempat dimana material-material tumbuhan

yang telah diawetkan disimpan.

Herbarium merupakan suatu spesimen dari bahan tumbuhan yang telah dimatikan

dan diawetkan melalui metode tertentu. Herbarium biasanya dilengkapi dengan data-

data mengenai tumbuhan yang diawetkan, baik data taksonomi, morfologi, ekologi,

mahupun geografinya. Selain itu dalam herbarium juga memuat waktu dan nama

pengkoleksi.

        Herbarium juga merupakan salah satu sumber pembelajaran yang penting dalam

ilmu biologi tumbuhan. Herbarium merupakan koleksi kering yang dibuat berdasarkan

prosedur-prosedur tertentu dan memiliki tajuk-tajuk tersendiri. Secara umum ada dua

jenis herbarium,iaitu herbarium basah dan herbarium kering. 

1.

STRATEGI PENGAJARAN SAINS

Dalam pengajaran sains, beberapa strategi dikenalpasti sebagai kaedah

menyampaikan isi pelajaran kepada murid-murid. Strategi-strategi pengajaran ini dilihat

dapat memudahkan proses pengajaran guru serta menjadikan sesi pengajaran dan

pembelajaran lebih menarik dan berkesan. Antara strategi-strategi pengajaran sains

ialah:

1. Kaedah heuristik

Dalam kaedah ini, pelajar dibimbing untuk membuat penemuan sendiri bahan-bahan

pembelajaran dan menggunakan konsep dalam latihan. peranan guru menjadi

pembimbing, penasihat, pakar rujuk dan penilai.

2. Kaedah induktif.

kaedah ini menggunakan pendekatan bermula daripada bahan pengajaran yang konkrit

dan abstrak, khusus kepada umum dan daripada contoh kepada hukum am. kebenaran

universal dibuktikan daripada ciri-ciri satu kes dan beberapa kes lain yang serupa.

3. Kaedah deduktif.

ia berlawanan dengan kaedah induktif iaitu pelajar bermula daripada aspek umum

kepada khusus, abstrak kepada konkrit dan formula kepada contoh.

4. Kaedah Dogmatik

Bahan pembelajaran dibentangkan mengikut hukum, prinsip dan formula. latihan diberi

untuk pelajar menggunakan hukum, prinsip atau formula itu dalam situasi yang

berperingkat.

5. Kaedah projek.

pelajar dikehendaki menyiapkan projek khas yang dipilih mengikut bimbingan dan

panduan pengajar. Peranan guru ditambah sebagai penasihat, pakar rujuk dan penilai.

2.

6. Kaedah amali.

Pelajar menjalankan aktiviti pembelajaran atau eksperimen atau kajian mengikut arahan

yang diberi dengan menggunakan bahan-bahan yang disediakan oleh guru. peranan

guru sebagai pembimbing, penunjuk ajar, penasihat, pakar rujuk dan penilai.

7. Kaedah Lawatan.

Pengajar mengatur supaya pelajar melawat ke tempat tertentu (di luar bilik darjah)

dengan bahan pembelajaran boleh didapati dan dikaji dengan mudah.

8. Kaedah Sintesis.

pelajar bermula daripada apa yang diketahui kepada apa yang belum diketahui.

berdasarkan data yang ada, pelajar merumus kesimpulan.

9. Kaedah Topik

Pengajar membentangkan isi pelajaran mengikut topik sehingga lengkap, sekali gus

menghubungkaitkan dengan topik-topik berkaitan.

10. Kaedah Simulasi

Kaedah berlakon. Dalam kaedah ini, pengajar menetapkan peranan dan situasi untuk

pelajar terlibat dalam aktiviti pembelajaran sebagai individu lain. Dengan cara ini,

pelajar berpengalaman menjalankan peranan bukan sebagai pelajar sahaja, bahkan ia

dapat mengalami sendiri peranan yang mereka boleh mainkan.

keberkesanannya bergantung kepada kebolehan dan kefahaman peranan yang

dimainkan itu.

11. Kaedah Cerita

Pengajar membentangkan bahan pembelajaran dalam bentuk cerita yang boleh

meningkatkan minat dan motivasi pelajar.

12. Kaedah perbincangan 3.

Pengajar membimbing pelajar untuk menjalankan perbincangan sama ada dalam

kumpulan besar atau pun kumpulan kecil selepas ditugaskan membuat rujukan atau

kajian.

13. Kaedah Modular

Bahan pembelajaran didedahkan mengikut pelbagai teknik dan cara. Sepanjang proses

pengajaran kaedah ini, pelajar dikehendaki menjalankan pelbagai aktiviti seperti

membuat latihan , menyelesaikan masalah dan menjawab soalan mengenai bahan itu.

Pada akhir pembelajaran pelajar mengambil ujian untuk menentukan tahap kefahaman

dan penguasaan.

14. Kaedah soal jawab

Pengajar mengemukakan soalan untuk dijawab oleh pelajar di mana jawapan itu dibina

sebagai isi pelajaran yang lengkap.

4.

STRATEGI PENGAJARAN SAINS

STRATEGI PENGAJA

RAN SAINS

Heuristik

induktif ded

uktifdog

matikprojeklawa

tansintesis

topik

simulasi

cerita

perbincangan

modular

soal jawab

LAPORAN PERLAKSANAAN STRATEGI PENGAJARAN SAINS (PROJEK

HERBARIUM)

Pengenalan herbarium

Herbarium merupakan koleksi spesimen tumbuh-tumbuhan yang dikeringkan

yang disimpan dan diklasifikasikan secara sistematik.Pencipta herbarium yang pertama

ialah Luca Ghini(1490-1556) yang merupakan seorang botani dari Bologna, Itali dimana

koleksi yang pernah dihasilkannya adalah sebanyak 300 spesimen(1551)

Contoh-contoh herbarium

6.

SEBELUM PERLAKSANAAN

Sebelum melaksanakan projek herbarium, kami telah memilih tumbuhan yang sesuai

untuk dijadikan sebagai sampel berdasarkan nsti-ciri tumbuhan tersebut yang

memudahkan untuk dilaksanakan ketika dilaksanakan semasa proses pembentangan di

dalam kelas. Tumbuhan yang dipilih ialah Pokok Akasia (Acacia auriculiformis).

Tumbuhan ini dipilih berdasarkan nsti-ciri tumbuhan ini dimana tumbuhan ini mudah

didapati di sekitar kawasan nstitute. Selain daripada memilih tumbuhan, beberapa

alatan yang penting perlu disediakan supaya projek tersebut dapat dilaksanakan di

dalam kelas. Antara bahan atau alatan yang diperlukan seperti:

1. Pemberat.

2. Kertas A3

3. Plastik pembalut.

4. Papan lapisan.

5. Surat khabar.

7.

SAMPEL YANG DIPILIH

Tumbuhan yang dipilih oleh kumpulan kami untuk dijadikan sebagai sampel projek ialah

Pokok Akasia(Acacia auriculiformis)

SEBAB PEMILIHAN POKOK AKASIA

1. Mudah didapati.

2. Bentuk bahagaian tumbuhan yang sesuai untuk dilekatkan pada kertas.

3. Tidak berbahaya (tidak berduri)

SEMASA PROSES PERLAKSANAAN

Perlaksanaan dilaksanakan di dalam kelas dimana penerangan mengenai projek

diberikan terlebih dahulu bagi memberi gambaran awal kepada pelajar-pelajar yang

lain. Terdapat empat langkah yang utama dalam menghasilkan herbarium kering.

antaranya ialah:

1. Collecting(mengumpul bahan)

2. Preserving and pressing(Memelihara sampel dan penekanan sampel)

3. Mounting.(pemasangan/melekatkan) 8.

4. Labelling.(melabel)

1. Collecting (mengumpul bahan)

Tumbuhan yang dipilih ialah Pokok Akasia(Acacia auriculiformis). Antara

bahagaian tumbuhan yang diambil daripada pokok ialah daun yang bersaiz besar,

dahan kecil, batang kecil, serta bahagian akar. Selain daripada itu, anak pokok Akasia

yang kecil juga diambil bagi menunjukkan keseluruhan pokok untuk diawet. Setelah

bahagian-bahagian pokok diambil dengan baik dan selamat, pokok Akasia tadi akan

dibersihkan.

2. Preserving and pressing (Memelihara sampel dan penekanan sampel)

Sampel dibersihkan  untuk memastikan spesimen tidak berkulat semasa proses

penekanan herbarium. Proses yang seterusnya ialah proses penekanan, ambil dua

keping papan sederhana keras untuk dijadikan sebagi bahan penekan tumbuhan .

Kemudian papan dialaskan mengunakan surat khabar lama dan tumbuhan diletakkan

yang telah di pilih di atas kertas A3. Tumbuhan tadi dilapiskan semula dengan

menggunakan surat khabar dan pastikan tidak ada daun yang terlipat. Hal ini kerana, ia

akan menjejaskan kualiti herbarium yang dihasilkan. Kemudian papan diletakkan pada

lapisan kedua sebagai alas untuk mengelakkan tumbuhan menjadi rosak ketika masa

proses penekanan. Setelah tiga minggu berlalu medium herbarium dibuka semula dan

lihat hasilnya sama ada hasilnya baik atau tidak. Jika tidak ulangi proses seperti yang

telah diterangkan untuk mendapatkan sampel yang betul-betul kering. Lekatkan sampel

yang telah kering tadi pada kertas bersaiz A3 dan pastikan tumbuhan diletakan dengan

kemas dan teratur.

3. Mounting.(pemasangan/melekatkan)

Proses yang seterusnya ialah proses pelekatan sampel pada kertas A3.

Penyusunan-penyusunan yang betul dapat memudahkan untuk melihat ciri-ciri sesuatu

sampel. Terdapat pelbagai cara pelekatan yang boleh dilaksanakan. Antaranya dengan

menggunakan pin, gam, diikat dengan benang halus, atau dibiarkan diatas kertas

sahaja. 9.

Bagi kumpulan kami, kami telah memilih dengan melekatkan sampel dengan

menggunakan gam. Kaedah ini dipilih kerana pelekatan dengan menggunakan gam

adalah lebih kukuh dan dapat memelihara sampel daripada tertanggal.

4. Labelling.(melabel)

Langkah yang terakhir adalah melabel sampel yang dilekatkan pada kertas A3.

Dilakukan pada kertas yang sama dengan herbarium. Secara tradisionalnya, proses

melabel dilaksanakan secara tulisan,namun telah diubahsuai dengan menggunakan

label yang telah dicetak. Antara perkara yang perlu dilabelkan adalah seperti:

• -Nama saintifik dan famili.

• -Bahagian sampel.

• -Nama penghasil.

• -tarikh penghasilan .

Akhir sekali proses menghasilkan herbarium ialah dengan membalut sampel dengan

plastik.

10.

11.

PROSES PENGHASILAN HERBARIUM

GAMBAR LANGKAH PENGHASILAN HERBARIUM

1. Memilih sampel

2. Membersihkan sampel

3. Proses susunan 12.

3. Penekanan dengan menggunakan pemberat

4. Pelekatan

13.

Kelebihan, Kelemahan dan Penambahbaikan Herbarium

a. Kelebihan

Selepas proses perlaksanaan herbarium, pelbagai maklumat yang boleh kami rekodkan

serta kesimpulan daripada pemerhatian kami khususnya. Oleh itu, antara kelebihan

yang dapat kami simpulkan melalui perlaksaan projek herbarium ini ialah sebagai

pelengkap bahan praktikum alat bantu mengajar (ABM) yang secara langsung boleh

dibawa di dalam kelas atau ruangan dan sebagainya. Cara pembuatan yang tidak

terlalu sulit dan susah membolehkan mana-mana pihak atau murid-murid terutamanya

dapat melaksanakan projek ini dengan berkesan. Dengan membawa herbarium di kelas

kita dapat dengan mudah untuk mempelajari, mengidentifikasi  suatu spesimen tertentu.

Selain itu, memudahkan praktikan meneliti tumbuhan yang dikaji tanpa harus

mengambil sample yang baru. Dari sudut yang lain, projek ini menerapkan unsur-unsur

nilai mencintai alam sekitar di mana semua jenis pokok mempunyai peranan yang

tersendiri dalam mengekalkan persekitaran serta ekosistem yang baik di sekeliling kita

di mana jua. Tanpa pokok musnahlah bumi.

b. Kelemahan

Antara kekurangan yang dapat kami nyatakan ialah dari segi waktu serta

masa perlaksaan yang lama untuk mendapatkan hasil yang terbaik daripada spesimen

pokok yang telah diambil. Walaubagaimanapun, seperti yang disedia maklum projek itu

sendiri adalah aktiviti yang dijalankan oleh individu atau sekumpulan murid untuk

mencapai sesuatu tujuan tertentu dan mengambil masa yang panjang serta

menjangkau waktu pembelajaran yang formal. Proses membuat projek herbarium

(kering) mempunyai empat langkah iaitu 1. Collecting (mengumpul bahan), 2.

Preserving and pressing (Memelihara sampel dan penekanan sampel), 3. Mounting

(pemasangan / melekatkan) dan akhir sekali 4. Labelling (melabel). Tumpuan diberi

semasa langkah satu dan dua.

14.

Semasa mengumpul bahan atau spesimen pokok haruslah mengambilnya

dengan berhati-hati daripada akar hingga pucuknya. Sekiranya salah satu terosak atau

terpotong dan sebagainya haruslah mencari tumbuhan pokok yang lain dengan sama

spesisnya. Pokok yang rosak tadi dibuang begitu sahaja. Kesannya tiada unsur

pemeliharaan ke atas tumbuhan tersebut. Kelemahan lain ialah spesimen mudah

mengalami kerosakan akibat kurangnya penjagaan yang terperinci ke atas spesimen

pokok tersebut. Contoh, membiarkan daunnya terlipat dan surat khabar tidak digantikan

dengan yang baru. Kesannya, pokok tersebut akan terkoyak dan bertompok. Malah,

penghasilan herbarium juga tidak dapat dielak daripada serangan kulat yang akan

menjadikan sampel rosak. Jika perkara ini berlaku, proses penghasilan herbarium perlu

diulangi daripada langkah-langkah awal lagi.

Selain itu untuk catatan merekod maklumat, frekuensi pemakaian yang cukup

tinggi untuk pengenalan dan pemeriksaan data secara manual, dalam pada itu tidak

boleh diakses secara bersama-sama oleh berberapa orang, tidak boleh diakses pada

bila-bila masa dan tidak boleh diakses dari jarak jauh.

c. Penambahbaikan

Setelah kita lihat dari kelebihan dan kelemahan yang dinyatakan, bolehlah kiranya kami

membuat perancangan dari segi penambahbaikan daripada projek yang kami jalankan.

Antara penambahbaikan yang boleh diambil kira ialah masa. Masa perlaksanaan

melakukan projek harus sistematik dan terancang dengan cara membuat jadual waktu.

Contoh, sekiranya projek ini memakan masa yang lama haruslah dibuat secara

berperingkat-peringkat seperti minggu pertama: cari bahan atau spesimen pokok sekali

dengan merekod nama pokok dan tarikh mengambil pokok tersebut, minggu kedua:

proses memelihara sampel dan penekanan sampel dan minggu yang seterusnya.

Penambahbaikan boleh diambil dari aspek keselamatan. Bahan seperti

pemberat sama ada kayu dan batu-bata setiap sudut bucunya perlulah ditampal atau

diasah sehingga tidak tajam.

15.

Akibatnya boleh menyebabkan kecederaan seperti luka di tangan. Selain itu, spesimen

pokok yang diambil tidak berduri, besar dan tinggi. Hal ini kerana, tidak sesuai bagi

murid-murid sekolah terutamanya murid masalah pembelajaran boleh mendatangkan

gangguan perjalanan projek ini.

Kemudian, sebagai bukti kelancaran projek tersebut harus merakam video setiap

langkah-langkah proses pokok diawet secara kering. Dengan cara ini, membolehkan

setiap orang dapat memahami proses pokok diawet secara kering.

16.