strategi pembelajaran bahasa melayu & bahasa inggeris pelajar cemerlang

Click Here & Upgrade

PDF Complete

Documents

Expanded Features Unlimited Pages


PDF Complete

Documents


i

STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA MELAYU DAN INGGERIS PELAJAR CEMERLANG Inventori Strategi Belajar-Cara-Belajar-Bahasa

Zamri Mahamod Mohamed Amin Embi Nik Mohd Rahimi Nik Yusoff


PDF Completeii

DocumentsCetakan 2010 Hak cipta: Kumpulan UKM-GG-05-FRGS0012-2006 dan Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia Hak Cipta Terpilihara Tidak dibenarkan ulang mana-mana bahagian artikel/bab/ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa jua bentuk dan dengan cara apa pun sama ada elektronik, fotokopi, mekanikal, rakaman atau lain-lain sebelum mendapatkan keizinan bertulis daripada Kumpulan Penyelidikan: UKM-GG-05-FRGS0012-2006 dan Fakulti Pendidikan UKM. Susun Atur Huruf: Zamri Mahamod Huruf: Cambria 9, 10, 11, 12, 14, 16 Dicetak di Malaysia oleh Awal Hijrah Enterprise No. 12A, Jalan 3/69, Seksyen 3 43650 Bandar Baru Bangi, Selangor. Tel: 0123111844, Faks: 0389258780, E-mel: [email protected] Zamri Mahamod, Mohamed Amin Embi & Nik Mohd Rahimi Nik YusoffStrategi Pembelajaran Bahasa Melayu dan Inggeris Pelajar Cemerlang


Perpustakaan Negara Malaysia 1. Strategi pembelajaran bahasa, 2. Inventori strategi pembelajaran bahasa, 3. Kemahiran bahasa, 4. Pelajar cemerlang bahasa

ISBN: 978-983-2267-14-0

Diterbitkan di Malaysia Fakulti Pendidikan Universiti Kebangsaan Malaysia 43600 Bandar Baru Bangi Selangor. Tel: 0389216458, Faks: 0389254372, E-mel: [email protected]


PDF Complete

DocumentsKANDUNGANSENARAI RAJAH SENARAI JADUAL SENARAI SINGKATAN KATA PENGANTAR PRAKATA BAB I PENGENALAN STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA Pendahuluan Pernyataan Masalah Kerangka Konseptual Kajian Tujuan Kajian Soalan Kajian Hipotesis Kajian Batasan Kajian Kepentingan Kajian Strategi Pembelajaran Bahasa Kepentingan Kajian Strategi Pembelajaran Bahasa Dalam Pendidikan Bahasa Kepentingan Inventori Strategi Pembelajaran Bahasa Kesimpulan BAB 2 METODOLOGI STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA Pendahuluan Reka Bentuk Kajian Kajian Tinjauan Kerangka Konseptual Kajian Responden Kajian Profil Latar Belakang Responden Kajian Lokasi Kajian Instrumen Kajian Soal Selidik Kajian Rintis Proses Menganalisis Data Soal Selidik Kesimpulan BAB 3 TAKSONOMI STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA Pendahuluan Pengertian Strategi Pembelajaran Bahasa


iii

vi vii ix x xii

1 2 4 6 6 7 7 8 11 13 14 14 16 17 18 20 23 26 28 30 33 34 35 35


PDF Completeiv

DocumentsFaktor Yang Mempengaruhi Strategi Pembelajaran Bahasa Klasifikasi Strategi Pembelajaran Bahasa Ciri Strategi Pembelajaran Bahasa Taksonomi Strategi Pembelajaran Bahasa Model Strategi Pembelajaran Bahasa Faktor-Faktor Yang Mengganggu Strategi Pembelajaran Bahasa Kesimpulan BAB 4 KAJIAN STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA Pendahuluan Kepentingan Kajian Strategi Pembelajaran Bahasa Kajian Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu Kajian Strategi Pembelajaran Bahasa Inggeris Di Malaysia Kajian Strategi Pembelajaran Lain Mata Pelajaran Di Malaysia Kajian Strategi Pembelajaran Bahasa Di Luar Negara Kesimpulan BAB 5 STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA BAGI KEMAHIRAN MENDENGAR PELAJAR CEMERLANG Pendahuluan Kemahiran Mendengar Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu Bagi Kemahiran Mendengar Strategi Pembelajaran Bahasa Inggeris Bagi Kemahiran Mendengar Kesimpulan BAB 6 STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA BAGI KEMAHIRAN BERTUTUR PELAJAR CEMERLANG Pendahuluan Kemahiran Bertutur Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu Bagi Kemahiran Bertutur Strategi Pembelajaran Bahasa Inggeris Bagi Kemahiran Bertutur Kesimpulan BAB 7 STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA BAGI KEMAHIRAN MEMBACA PELAJAR CEMERLANG Pendahuluan Kemahiran Membaca Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu Bagi Kemahiran Membaca Strategi Pembelajaran Bahasa Inggeris Bagi Kemahiran Membaca Kesimpulan 38 42 44 46 48 63 67 69 69 72 79 87 99 110


113 114 115 123 130

133 134 135 143 151

153 154 156 166 175


PDF Complete

DocumentsBAB 8 STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA BAGI KEMAHIRAN MENULIS PELAJAR CEMERLANG Pendahuluan Kemahiran Menulis Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu Bagi Kemahiran Menulis Strategi Pembelajaran Bahasa Inggeris Bagi Kemahiran Menulis Kesimpulan BAB 9 STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA BAGI ASPEK KOSA KOSA PELAJAR CEMERLANG Pendahuluan Aspek Kosa Kata Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu Bagi Aspek Kosa Kata Strategi Pembelajaran Bahasa Inggeris Bagi Aspek Kosa Kata Kesimpulan BAB 10 STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA BAGI ASPEK TATABAHASA PELAJAR CEMERLANG Pendahuluan Aspek Tatabahasa Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu Bagi Aspek Tatabahasa Strategi Pembelajaran Bahasa Inggeris Bagi Aspek Tatabahasa Kesimpulan BAB 11 STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA BAGI ASPEK PEMAHAMAN PELAJAR CEMERLANG Pendahuluan Aspek Pemahaman Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu Bagi Aspek Pemahaman Strategi Pembelajaran Bahasa Inggeris Bagi Aspek Pemahaman Kesimpulan


v

177 178 179 190 201

203 204 204 212 220

221 222 223 231 238

239 240 241 248 254

BAB 12 INVENTORI STRATEGI BELAJAR-CARA-BELAJAR-BAHASA Pendahuluan 255 Inventori Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu 255 Inventori Strategi Pembelajaran Bahasa Inggeris 272 Kesimpulan 289 RUJUKAN 291


PDF Completevi

DocumentsSENARAI RAJAH1.1 Kerangka teoritis kajian membina satu inventori SPB bagi BM dan BI ketika DDK, DLK dan PEP oleh pelajar cemerlang dalam empat kemahiran bahasa dan tiga aspek bahasa Kerangka kajian membina satu inventori SPB bagi BM dan BI ketika DDK, DLK dan PEP pelajar cemerlang berdasarkan kemahiran dan aspek bahasa Model SPB Ellis berdasarkan pembelajaran kedua Model Social Psychological Influences on Strategy Use oleh MacIntyre (1994) Model SPB Zamri berdasarkan kemahiran bahasa dan kategori belajar 5


2.1 3.1 3.2 3.3

19 60 62 62


PDF Complete

DocumentsSENARAI JADUAL


vii

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3.1 3.2 4.1 4.2 4.3 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 8.1 8.2

Jumlah responden yang menjawab soal selidik yang belajar BM dan BI mengikut kategori bandar dan zon Jumlah responden yang menjawab soal selidik yang belajar BM dan BI mengikut kategori luar bandar dan zon Profil latar belakang responden kajian Purata min keseluruhan item soal selidik BM dan BI selepas kajian rintis dijalankan Interprestasi skor min Model SPB Ellis dan Sinclair Model SPB Oxford Senarai kajian SPB dalam BM dari tahun 1998 - 2009 Senarai kajian SPB dalam BI dari tahun 1996 - 2008 Senarai kajian SPB dalam lain-lain mata pelajaran di Malaysia dari tahun 2001 2009 SPB dalam menguasai KD ketika belajar BM semasa DDK SPB dalam menguasai KD ketika belajar BM semasa DLK SPB dalam menguasai KD ketika belajar BM semasa PEP SPB dalam menguasai KD ketika belajar BI semasa DDK SPB dalam menguasai KD ketika belajar BI semasa DLK SPB dalam menguasai KD ketika belajar BI semasa PEP SPB dalam menguasai KT ketika belajar BM semasa DDK SPB dalam menguasai KT ketika belajar BM semasa DLK SPB dalam menguasai KT ketika belajar BM semasa PEP SPB dalam menguasai KT ketika belajar BI semasa DDK SPB dalam menguasai KT ketika belajar BI semasa DLK SPB dalam menguasai KT ketika belajar BI semasa PEP SPB dalam menguasai KB ketika belajar BM semasa DDK SPB dalam menguasai KB ketika belajar BM semasa DLK SPB dalam menguasai KB ketika belajar BM semasa PEP SPB dalam menguasai KB ketika belajar BI semasa DDK SPB dalam menguasai KB ketika belajar BI semasa DLK SPB dalam menguasai KB ketika belajar BI semasa PEP SPB dalam menguasai KTs ketika belajar BM semasa DDK SPB dalam menguasai KTs ketika belajar BM semasa DLK

21 23 25 33 37 56 58 77 85 98 118 121 123 125 128 130 138 142 143 147 149 151 159 163 166 169 172 175 181 186


PDF Completeviii

Documents8.3 8.4 8.5 8.6 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 SPB dalam menguasai KTS ketika belajar BM semasa PEP SPB dalam menguasai KTs ketika belajar BI semasa DDK SPB dalam menguasai KTs ketika belajar BI semasa DLK SPB dalam menguasai KTs ketika belajar BI semasa PEP SPB dalam menguasai AKK ketika belajar BM semasa DDK SPB dalam menguasai AKK ketika belajar BM semasa DLK SPB dalam menguasai AKK ketika belajar BM semasa PEP SPB dalam menguasai AKK ketika belajar BI semasa DDK SPB dalam menguasai AKK ketika belajar BI semasa DLK SPB dalam menguasai AKK ketika belajar BI semasa PEP SPB dalam menguasai ATb ketika belajar BM semasa DDK SPB dalam menguasai ATb ketika belajar BM semasa DLK SPB dalam menguasai ATb ketika belajar BM semasa PEP SPB dalam menguasai ATb ketika belajar BI semasa DDK SPB dalam menguasai ATb ketika belajar BI semasa DLK SPB dalam menguasai ATb ketika belajar BI semasa PEP SPB dalam menguasai AP ketika belajar BM semasa DDK SPB dalam menguasai AP ketika belajar BM semasa DLK SPB dalam menguasai AP ketika belajar BM semasa PEP SPB dalam menguasai AP ketika belajar BI semasa DDK SPB dalam menguasai AP ketika belajar BI semasa DLK SPB dalam menguasai AP ketika belajar BI semasa PEP Inventori SPBM ketika belajar DDK Inventori SPBM ketika belajar DLK Inventori SPBM ketika belajar PEP Inventori SPBI ketika belajar DDK Inventori SPBI ketika belajar DLK Inventori SPBI ketika belajar PEP 190 192 197 201 206 210 212 214 217 219 225 228 230 233 235 237 243 245 247 249 252 254 257 261 267 273 278 285



PDF Complete

DocumentsSENARAI SINGKATAN


ix

AKK ATB AP BM BI DDK DLK PEP KD KT KB KTs KPM SPB SPBM SPBI ISBCB ISPBM ISPBI ZU ZTg Zs ZTr

Aspek Kosa Kata Aspek Tatabahasa Aspek Pemahaman Bahasa Melayu Bahasa Inggeris Di Dalam Kelas Di Luar Kelas Peperiksaan Kemahiran Mendengar Kemahiran Bertutur Kemahiran Membaca Kemahiran Menulis Kementerian Pelajaran Malaysia Strategi Pembelajaran Bahasa Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu Strategi Pembelajaran Bahasa Inggeris Inventori Strategi-Belajar-Cara-Belajar-Bahasa Inventori Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu Inventori Strategi Pembelajaran Bahasa Inggeris Zon Utara Zon Tengah Zon Selatan Zon Timur


PDF Completex

DocumentsKATA PENGANTAR


Buku ini ditulis hasil daripada Laporan Akhir Penyelidikan: UKM-GG-05FRGS0012-2006 yang telah dijalankan mulai 11 November 2006. Geran penyelidikan ini telah ditaja oleh Universiti Kebangsaan Malaysia yang berjumlah RM60,000.00 untuk tempoh kajian selama 24 bulan (2 tahun). Kajian dimulakan pada November 2006 sehingga Oktober 2008. Kajian selama 24 bulan ini telah mengambil masa yang agak lama, terutamanya dalam menganalisis data dan proses membina inventori strategi pembelajaran bahasa (SPB) bagi mata pelajaran Bahasa Melayu (BM) dan Bahasa Inggeris (BI) untuk menyiapkannya. Lantaran itu, kami terpaksa membuat penambahan tempoh kajian selama enam bulan (Disember 2008 Mei 2009) bagi memastikan dapatan kajian, laporan akhir kajian dan inventori SPB yang dihasilkan benar-benar mantap, dan dapat memberi faedah kepada perkembangan bidang dan penyelidikan SPB di Malaysia. Selama 2 tahun 6 bulan tersebut, terdapat banyak perkara, peristiwa termasuk halangan yang terpaksa dihadapi kami dalam menyiapkan kajian ini. Masalah untuk mendapatkan responden yang benar-benar menepati kriteria pelajar cemerlang, kurang mendapat kerjasama daripada pihak sekolah, masalah memilih sekolah yang sesuai dengan kriteria lokasi kajian dan sebagainya sedikit sebanyak mencacatkan masa kajian ini yang sepatutnya dihabiskan dalam tempoh dua tahun. Selain itu, data yang terlalu banyak untuk dianalisis, terutama data temu bual juga menyebabkan masa kajian terpaksa dilanjutkan. Kesemua masalah yang dihadapi sepanjang tempoh menyiapkan laporan akhir penyelidikan ini benar-benar menguji kesabaran fizikal dan mental kami. Selaku ketua penyelidikan, ucapan ribuan terima kasih juga dihulurkan, terutamanya kepada Dr. Parilah Mohd Shah dan Pn. Aliza Alias seperti memberi sumbangan idea, membantu mengedar, mengumpul dan menganalisis data dan sebagainya sehingga tamatnya kajian ini. Tanpa bantuan idea tuan/puan semuanya, tidak mungkin kajian ini dapat disempurnakan dengan jayanya. Begitu juga kepada Cik Siti Haja Yusoff yang selama satu tahun (Januari Disember 2007) menjadi Pembantu Penyelidi (RA) kajian ini. Terima kasih atas penglibatan dalam penyelidikan tuan/puan dalam kajian ini. Semoga kajian ini dapat memberi banyak manfaat dalam perkembangan ilmu berkaitan (i) pengajaran dan pembelajaran bahasa, (ii) penyelidikan


PDF Complete

Documents


xi

tentang strategi pembelajaran bahasa, dan (iii) pembangunan dan pembinaan inventori SPB dalam mata pelajaran BM dan BI di Malaysia. Ucapan terima kasih juga ditujukan kepada 1286 orang pelajar cemerlang BM dan 1249 orang pelajar cemerlang BI di seluruh negeri yang dikaji. Juga termasuk 98 orang pelajar cemerlang BM dan BI yang ditemu bual. Tanpa kerjasama mereka menjadi responden dan peserta kajian, tidak mungkin penyelidikan ini dapat disiapkan dengan jayanya, walaupun terpaksa mengambil masa tambahan untuk menyiapkan laporan akhir penyelidikan. Tidak lupa juga ucapan terima kasih kepada guru-guru BM dan BI di sekolah-sekolah menengah kebangsaan yang dijadikan lokasi kajian yang sudi membantu mengenal pasti pelajar cemerlang, menolong mengedar dan mengumpul data soal selidik. Tanpa bantuan, mungkin kami akan mengalami kesukaran dalam proses pengumpulan data soal selidik dan temu bual tersebut. Ucapan terima kasih juga dituju kepada pihak berkepentingan seperti Bahagian Penyelidikan dan Pendidikan Dasar (EPRD), Kementerian Pelajaran Malaysia, Jabatan-Jabatan Pelajaran Negeri di Semenanjung Malaysia, Pengetua-Pengetua sekolah di mana soal selidik dan temu bual dijalankan, kepada guru-guru BM dan BI, pelajar-pelajar cemerlang BM dan BI serta orang perseorangan yang terlalu ramai menjayakan kajian yang tidak perlu ditulis satu-persatu dalam laporan akhir penyelidikan ini. Semoga kerjasama tuan/puan menjayakan kajian ini akan diberkati oleh Tuhan Yang Maha Esa. Akhir sekali, kesyukuran tidak terhingga dipanjatkan kepada Tuhan Yang Maha Esa. Atas kurnia, hidayah dan petunjuk-Nya, dapatlah kami menyiapkan menghasilkan buku ini. Semoga yang dibukukan ini dapat disebar luas dalam bentuk seminar, persidangan, penulisan jurnal, prosiding dan sebagainya. Terlalu banyak dapatan dan idea yang boleh dikembangkan dalam kajian ini agar dapat dimanfaatkan oleh guru, pelajar dan mereka yang meminati dan menyelidiki bidang SPB sama ada dalam BM mahupun BI. Sekian dan terima kasih.

Prof. Madya Dr. Zamri Mahamod Prof. Dr. Mohamed Amin Embi Dr. Nik Mohd. Rahimi Nik Yusoff Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi


PDF Completexii

DocumentsPRAKATA


Buku ini terhasil daripada penyelidikan yang telah dijalankan. Melalui Geran FRGS selama dua, kajian telah dilakukan bagi membina satu inventori bagaimana pelajar-pelajar cemerlang Bahasa Melayu (BM) dan Bahasa Inggeris (BI) belajar di dalam kelas (DDK), di luar kelas (DLK) dan ketika menghadapi peperiksaan (PEP). Pengenalpastian strategi belajar BM dan BI dalam empat kemahiran bahasa dan tiga aspek berbahasa ini penting dalam membantu pelajar-pelajar tentang strategi belajar BM dan BI yang mudah, berkesan dan senang dipraktikkan mengikut kognitif, kesesuaian latar belakang sosioekonomi dan kelas sosial pelajar. Menurut Zamri dan Mohamed Amin (2000, 2001), pengenalpastian gaya dan strategi pembelajaran bahasa (SPB) pelajar amat penting untuk guru bahasa meningkatkan pencapaian akademik pelajar mereka. Salah satu yang boleh dilakukan oleh guru-guru bahasa ini adalah melalui pembinaan satu inventori strategi belajar bahasa yang berkesan (Zamri et al. 2009). Buku ini mengandungi 12 bab yang disusun mengikut urutan dan mudah difahami oleh mereka yang membaca dan mengkaji buku ini. Bab 1 membincangkan tajuk Pengenalan Strategi Pembelajaran Bahasa. Dalam bab ini, perkara-perkara seperti pernyataan masalah, kerangka konseptual kajian, tujuan kajian, soalan kajian, hipotesis kajian dan batasan kajian dibincangkan. Hal ini adalah kerana buku ini merupakan buku berbentuk kajian, perkara-perkara tersebut perlu ditulis bagi membantu pembaca mengetahui intisari kenapa dan bagaimana kajian ini dijalankan. Turut dibincangkan dalam bab ini juga adalah tentang kepentingan kajian SPB, kepentingan kajian SPB dalam pendidikan bahasa secara umum dan kepentingan inventori SPB kepada pelajar, guru, kementerian, penggubal kurikulum dan mereka yang terlibat secara langsung dalam penyelidikan SPB dalam mata pelajaran BM dan BI di Malaysia. Bab 2 membahaskan tajuk Metodologi Strategi Pembelajaran Bahasa. Tajuk ini memberi penerangan jelas kepada pembaca bagaimana kajian sehingga terhasilnya buku ini dijalankan. Melalui bab ini, pembaca dapat mengetahui kaedah kajian, reka bentuk kajian, kajian tinjauan, kerangka konseptual kajian, responden kajian, profil latar belakang responden kajian, lokasi kajian, instrumen kajian, iaitu soal selidik, kajian rintis dan diakhiri dengan proses menganalisis data soal selidik. Pemahaman tentang bagaimana kaedah kajian ini dijalankan


PDF Complete

Documents


xiii

amat penting kerana dapatan utama kepada kajian ini adalah terhasilnya satu Inventori Strategi-Belajar-Cara-Belajar-Bahasa. Bab 3 membicarakan tajuk Taksonomi Strategi Pembelajaran Bahasa. Bagi sesetengah guru bahasa, pendidik guru malahan pengkaji SPB, mereka kurang memahami akan konsep taksonomi ini. Untuk itu, bab ini membantu pembaca memahami konsep-konsep asas yang membentuk taksonomi SPB.Antara yang perlu difahami ialah pengertian SPB, faktor-faktor yang mempengaruhi SPB, klasifikasi SPB, ciri SPB, taksonomi SPB dan model-model SPB yang ditulis oleh pengkaji di Malaysia dan luar negara. Turut dibicarakan ialah faktor-faktor yang mengganggu pelaksaan SPB kepada pelajar dan guru bahasa. Pemahaman tentang taksonomi SPB ini amat penting kepada pembaca. Melaluinya, pembaca dapat mengetahui dan memahami apakah yang dimaksudkan SPB dan apakah sumbangan SPB dalam meningkatkan pencapaian pembelajaran bahasa pelajar-pelajar sekolah. Bab 4 menghuraikan secara terperinci tajuk Kajian Strategi Pembelajaran Bahasa. Dalam bab ini, tajuk-tajuk seperti kepentingan kajian SPB, kajian SPB dalam BM, kajian SPB dalam Bahasa Inggeris di Malaysia dan kajian SPB dalam lain-lain mata pelajaran di Malaysia. Turut dihuraikan juga ialah kajian SPB di luar negara yang ditulis mengikut jantina, etnik, pencapaian akademik, negara, perbezaan status sosioekonomi dan sebagainya. Melalui bab ini, pembaca dapat mengetahui kajian-kajian terkini tentang SPB di Malaysia khususnya dan luar negara amnya.mMalahan, pembaca juga boleh membuat perbandingan tentang kajian-kajian yang telah dijalankan, terutamanya dari segi metodologi yang digunakan serta dapatan atau penemuan kajian. Bab 5 membincangkan tajuk Strategi Pembelajaran Bahasa Bagi Kemahiran Mendengar Pelajar Cemerlang. Bab ini dimulakan dengan beberapa definisi kemahiran mendengar. Seterusnya, perbincangan bab ini dibuat dalam dua bahagian, iaitu (i) perbincangan SPBM bagi kemahiran mendengar, dan (ii) perbincangan SPBI bagi kemahiran mendengar. Kedua-dua tajuk ini dikupas mengikut kategori belajar DDK, DLK dan PEP. Melalui bab ini, pembaca khususnya pelajar dapat mengetahui dan mengenal pasti apakah SPB yang digunakan oleh pelajar cemerlang yang melibatkan kemahiran mendengar. Hal ini kerana dalam proses pembelajaran DDK, DLK dan PEP, pelajar perlu memiliki kemahiran mendengar yang baik. Tanpa mendengar yang baik, mana mungkin pelajar dapat memahami apa yang dituturkan atau dibaca. Justeru, senarai strategi belajar kemahiran mendengar BM dan BI ini boleh dijadikan panduan pembaca khususnya pelajar untuk cuba mengaplikasinya ketika belajar BM dan BI semasa DDK, DLK dan PEP.


PDF Completexiv

DocumentsBab 6 membahaskan tajuk Strategi Pembelajaran Bahasa Bagi Kemahiran Bertutur Pelajar Cemerlang. Dalam bab ini, pelajar diberi pemahaman tentang maksud kemahiran bertutur. Seterusnya, perbincangan bab ini ditulis dalam dua bahagian, iaitu (i) perbincangan SPBM bagi kemahiran bertutur, dan (ii) perbincangan SPBI bagi kemahiran bertutur. Melalui kedua-dua tajuk ini, pelajar atau pembaca dapat mengetahui dan mengenal pasti pelbagai apakah SPB yang digunakan oleh pelajar cemerlang BM dan BI ketika belajar DDK, DLK dan PEP. Melalui strategi kemahiran bertutur yang ditulis, pelajarpelajar boleh mencuba untuk menggunakannya ketika belajar BM dan BI, sama ada DDK, DLK mahupun PEP. Dengan cara ini, pelajar dapat mempertingkatkan kemahiran bertutur melalui kepelbagaian strategi kemahiran bertutur yang disenaraikan dalam bab ini. Bab 7 menghuraikan tajuk Strategi Pembelajaran Bahasa Bagi Kemahiran Membaca Pelajar Cemerlang. Sama seperti Bab 5 dan 6, perbincangan Bab 7 lebih kepada perbincangan (i) SPBM yang digunakan oleh pelajar cemerlang BM bagi kemahiran membaca, dan (ii) SPBI yang digunakan oleh pelajar cemerlang BI bagi kemahiran membaca. Kedua-dua bahagian ini diulas mengikut SPB pelajar ketika belajar DDK, DLK dan PEP. Bagi SPBM, pembaca diberitahu tentang pelbagai SPB berkaitan strategi kemahiran membaca yang digunakan oleh pelajar cemerlang BM ketika belajar DDK, DLK dan PEP. Demikian juga bagi SPBI yang digunakan oleh pelajar cemerlang BI. Kesimpulannya, kepelbagaian SPB bagi kemahiran membaca boleh dijadikan panduan dan rujukan kepada pelajar atau mereka yang lemah tahap kemahiran membaca. Dalam bab ini, disenaraikan pelbagai SPB yang boleh digunakan sebagai strategi bagi meningkatkan kemahiran membaca BM dan BI. Bab 8 membicarakan tajuk Strategi Pembelajaran Bahasa Bagi Kemahiran Menulis Pelajar Cemerlang. Dalam bab ini, pembaca atau pelajar ditunjukkan pelbagai SPB berkaitan kemahiran menulis yang digunakan oleh pelajar cemerlang ketika belajar BM dan BI semasa DDK, DLK dan PEP. Bab ini dibincangkan dalam dua bahagian, iaitu (i) perbincangan SPBM bagi kemahiran menulis, dan (ii) perbincangan SPBI bagi kemahiran menulis. Dalam kedua-dua bahagian ini, pelajar didedahkan dengan pelbagai strategi kemahiran menulis yang digunakan oleh pelajar cemerlang BM dan BI ketika belajar DDK, DLK dan PEP. Kepelbagaian strategi kemahiran menulis ini amat membantu pelajar yang lemah kemahiran menulis mereka. Justeru, strategi kemahiran menulis yang disenaraikan dalam bab ini boleh dijadikan panduan dan rujukan kepada pelajar yang lemah kemahiran menulis BM dan BI.



PDF Complete

Documents


xv

Bab 9 membincangkan tajuk Strategi Pembelajaran Bahasa Bagi Aspek Kosa Kata Pelajar Cemerlang. Bab ini bermaksud pelajar-pelajar cemerlang BM dan BI menggunakan pelbagai SPB bagi menguasai aspek kosa kata BM dan BI. Dibincangkan dalam dua bahagian, iaitu (i) strategi kosa kata dalam BM dan (ii) strategi kosa kata dalam BI, maka pelajarpelajar boleh menggunakan strategi-strategi kosa kata ini untuk menguasai aspek kosa kata BM dan BI sama ada ketika belajar DDK, DLK dan juga PEP. Dengan perkataan lain, kepelbagaian SPB bagi strategi kosa kata BM dan BI ini boleh dijadikan bahan rujukan dan panduan kepada pelajar atau pembaca yang lemah tahap penguasaan kosa kata BM dan BI mereka. Bab 10 pula membahaskan tajuk Strategi Pembelajaran Bahasa Bagi Aspek Tatabahasa Pelajar Cemerlang. Strategi tatabahasa bermaksud pelajar-pelajar cemerlang menggunakan pelbagai strategi belajar tatabahasa untuk menguasai BM dan BI sama ada DDK, DLK dan PEP. Pelbagai strategi tatabahasa digunakan oleh pelajar cemerlang BM dan BI ketika belajar DDK, DLK dan PEP. Kepelbagaian SPB bagi aspek tatabahasa ini boleh membantu pelajar yang lemah penguasaan tatabahasa BM dan BI. Selain itu, strategi menguasai tatabahasa amat penting, terutamanya dalam pembinaan ayat BM dan BI. Justeru, strategi belajar tatabahasa BM dan BI boleh dijadikan panduan kepada mereka yang ingin mempelajari BM dan BI dengan mudah, cepat dan berkesan. Bab 11 menghuraikan tajuk Strategi Pembelajaran Bahasa Bagi Aspek Pemahaman Pelajar Cemerlang. Dalam pembelajaran tajuk pemahaman, penguasaan bagaimana hendak menguasai aspek pemahaman amat penting. Hal ini kerana tajuk pemahaman saling berkaitan kemahiran mendengar, bertutur, membaca dan menulis. Demikian juga dengan penguasaan aspek kosa kata dan tatabahasa. Dalam bab ini, dibincangkan kepelbagaian strategi pemahaman yang digunakan oleh pelajar cemerlang BM dan BI ketika belajar DDK, DLK dan PEP. Strategi-strategi pemahaman ini memudahkan pelajar cemerlang BM dan BI untuk menguasai dan memahami dengan baik apa yang dituturkan, maksud petikan, bahan yang ditulis, memahami maksud kosa kata dan tatabahasa dan sebagainya. Rumusannya, kepelbagaian strategi pemahaman ini boleh digunakan oleh pelajar cemerlang, pelajar lemah, pelajar yang mempelajari BM dan BI sebagai bahasa kedua dan sebagainya. Strategi-strategi pemahaman ini amat sesuai digunakan dalam kalangan pelajar yang memiliki pelbagai kecerdasan dan status sosioekonomi dan kelas sosial. Bab 12 ialah bab yang khusus ditulis untuk mengemukakan satu inventori SPB dalam mata pelajaran BM dan BI ketika belajar DDK, DLK dan PEP. Inventori ini dinamakan sebagai Inventori Strategi-Belajar-


PDF Completexvi

DocumentsCara-Belajar-Bahasa yang mengandungi senarai himpunan SPB bagi empat kemahiran bahasa dan tiga aspek berbahasa. Inventori ini pula dibina mengikut pendapat pelajar-pelajar cemerlang BM dan BI tentang SPB yang mereka gunakan ketika belajar DDK, DLK dan PEP. Rumusannya, Inventori Strategi-Belajar-Cara-Belajar-Bahasa ini boleh dijadikan panduan dan rujukan kepada pelajar, guru bahasa, pengkaji bahasa dan pengkaji SPB tentang bagaimanakah cara terbaik belajar BM dan BI di Malaysia. Kesimpulannya, 12 bab yang terdapat dalam buku ini boleh dijadikan panduan kepada pelajar-pelajar yang lemah tahap penguasaan BM dan BI mereka. Buku ini juga sesuai digunakan oleh guru-guru BM dan BI bagaimana hendak mengajar pelajar-pelajar yang pelbagai latar belakang pencapaian akademik DDK khususnya, dan DLK dan ketika PEP. Panduan SPB bagi mata pelajaran BM dan BI ketika DDK, DLK dan PEP yang dibina dalam bentuk inventori ini amat sesuai untuk dijadikan bahan rujukan guru-guru BM dan BI di Malaysia. Akhir kata, penghasilan buku ini merupakan satu sumbangan kepada bidang SPB di Malaysia, khususnya dalam pengajaran dan pembelajaran BM dan BI. Hal ini kerana masih terdapat kekurangan buku di pasaran tentang bagaimana hendak membantu pelajar-pelajar belajar bahasa dengan mudah, cepat dan berkesan. Demikian juga, belum ada satu buku SPB di Malaysia khususnya yang menghasilkan Inventori Strategi-Belajar-Cara-Belajar-Bahasa. Dengan adanya buku ini, maka diharapkan dapat membantu pelajar dan guru serta pengkaji SPB tentang strategi atau kaedah terbaik dalam pembelajaran dan pengajaran bahasa di Malaysia. Sekian dan terima kasih.


Prof. Madya Dr. Zamri Mahamod Prof. Dr. Mohamed Amin Embi Dr. Nik Mohd. Rahimi Nik Yusoff Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi Mei 2010

Strategi Pembelajaran Bahasa Melayu dan Inggeris Pelajar Cemerlang 1

PENGENALAN STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA

1

Strategi pembelajaran bahasa (SPB) merupakan langkah atau tindakan khusus yang diambil oleh para pelajar untuk memudahkan pemerolehan, penyimpanan, pengingatan semula, dan penggunaan maklumat sehingga menjadikan pembelajaran lebih mudah, lebih cepat, lebih menyeronokkan, lebih kendiri, lebih efektif, dan lebih senang dipindahkan ke suasana baru. Menurut Zamri dan Mohamed Amin (2007), Mohamed Amin (2000) dan Kamarul Shukri et al. (2008), SPB ialah strategi yang melibatkan prosedur mental dan komunikatif untuk mempelajari dan menggunakan bahasa dalam kerangka mempertingkat pencapaian dan penguasaan bahasa sasaran. Kebanyakan para penyelidik bahasa sama ada di dalam mahupun luar negara berpendapat bahawa SPB dapat membantu pelajar cemerlang dalam mata pelajaran bahasa yang dipelajarinya, sama ada bahasa tersebut ialah bahasa pertama, kedua ataupun sebagai bahasa asing (Wharton 2000, Griffiths 2003, Nakanoko 2004, Holt 2005, Gahungu 2007, Zamri et al. 2009, Kamarul Shukri et al. 2008). Pelajar cemerlang bahasa didapati menggunakan pelbagai SPB secara lebih kerap berbanding pelajar kurang cemerlang dan ia boleh diajarkan kepada pelajar kurang cemerlang (Oxford 1990, Mohamed Amin 1996, Zamri 2004). Di luar negara, terutamanya di Amerika Syarikat, kajian tentang SPB telah lama dijalankan (Stern 1975, Rubin 1975, Naiman et al. 1978). Kebanyakan kajian luar negara ini lebih kepada kajian tentang bagaimana pelajar-pelajar asing yang belajar Bahasa Inggeris (BI) sebagai bahasa kedua (ESL) atau bahasa asing (EFL). Di Malaysia, kajian tentang SPB mula mendapat perhatian dalam kalangan pendidik dan penyelidik bahasa sekitar pertengahan tahun 1990-an. Beberapa kajian SPB sama ada dalam Bahasa Melayu (BM) atapun BI telah dijalankan. Mohamed Amin (1996) merupakan antara pengkaji dan perintis awal yang mengkaji SPB di Malaysia. Beliau telah menjalankan satu kajian

PENDAHULUAN

2 Pengenalan SPB

PERNYATAAN MASALAH

tentang penggunaan SPB dalam kalangan pelajar tingkatan 4 yang mempelajari BI sebagai bahasa kedua. Kajian tersebut menjadi asas kepada beberapa kajian SPB dalam BM seperti kajian Mohd Nazali (1999), Norzizah (1999) serta kajian BI oleh Faizahani (2000) dan Nur Anum (2003). Walau bagaimanapun, kebanyakan kajian SPB yang dilaporkan sama ada dalam BM ataupun BI ini lebih bersifat tinjauan dan tidak mewakili keseluruhan pembelajaran bahasa yang digunakan oleh pelajar, khususnya oleh pelajar cemerlang. Akibatnya, maklumat SPB dalam BM atau BI agak terhad terutama yang berkaitan dengan kemahiran bahasa seperti maklumat tentang inventori atau instrumen yang digunakan dan metodologi yang dijalankan. Kajian yang dijalankan oleh Zamri (2004) pada pelajar cemerlang Melayu dan Zamri (2005) lebih kepada kajian perbandingan SPB antara pelajar Melayu dengan pelajar bukan Melayu dalam BM.Kajian Zamri, Jamaluddin dan Mohamed Amin (2006) pula lebih menjurus kepada kajian kepelbagaian SPB pelajar pelbagai etnik di Malaysia dan hasil kajian mereka itu satu modul bagaimana cara pelajar belajar BM berdasarkan empat kemahiran bahasa (mendengar, bertutur, membaca dan menulis) dihasilkan. Modul yang dibangunkan itu lebih berupa panduan bagaimana pelajar cemerlang atau lemah BM, pelajar bukan Melayu atau asing yang ingin mempelajari BM dengan baik, cepat dan berkesan.Selain itu, kebanyakan kajian tempatan dijalankan setakat ini menghasilkan inventori SPB dalam BM dan BI yang boleh dijadikan panduan oleh pelajar bahasa untuk meningkatkan prestasi pembelajaran bahasa mereka. Di luar negara, Oxford (1990) telah membina satu inventori strategi pembelajaran bahasa yang dinamakan SILL (Strategy Inventory for Language Learning). Kajian ini bertujuan untuk menghasilkan satu inventori belajar BM dan BI mengikut konteks Malaysia. Pembinaan satu inventori SPB yang sesuai dan berkesan dalam BM dan BI dapat membantu pelajar, guru bahasa dan pengkaji bahasa untuk mengkaji secara mendalam bagaimana pelajar belajar BM dan BI secara efektif. Inventori yang dibina ini boleh dijadikan panduan bagaimana hendak belajar BM dan BI dengan mudah dan seterusnya membantu meningkatkan pencapaian pelajar dalam kedua-dua mata pelajaran utama ini. Daripada tinjauan literatur yang dilakukan, didapati belum ada satu kajian tentang SPB dalam BM mahupun BI yang menghasilkan satu inventori SPB dalam kedua-dua mata pelajaran teras tersebut.

Kebanyakan kajian SPB bagi BM dan BI lebih berbentuk akademik dan disimpan di dalam perpustakaan seperti mana yang dihasilkan oleh pelajar-pelajar Sarjana dan Doktor Falsafah di Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM). Selain itu, kebanyakan kajian SPB sama ada dalam BM ataupun BI lebih di Malaysia tidak menghasilkan satu inventori yang boleh dijadikan sebagai inventori rujukan oleh mana-mana penyelidik dan pendidik bahasa. Kebanyakan kajian SPB dalam BM dan BI ini bersifat tinjauan dan dapatan yang ditemui lebih banyak memperihalkan dapatan kajian secara deskriptif dan inferensi berdasarkan pembolehpemboleh ubah yang dikaji. Sebagai contoh, kajian Mohamed Amin (1996) dalam BI, dan Zamri (2004) dalam BM hanya sekadar melaporkan dapatan sahaja. Namun begitu, instrumen atau soal selidik yang dibangunkan oleh Mohamed Amin khususnya telah diguna pakai secara meluas dalam kajian SPB dalam BM, BI, Matematik, Sains, Pendidikan Sukan dan lain-lain mata pelajaran. Justeru, kajian ini juga sebahagian daripada cara untuk mengumpul dan mengemas kini semua instrumen SPB dalam BM, BI dan lain-lain mata pelajaran dalam satu inventori yang akhirnya akan dijadikan sebagai bahan rujuk kepada penyelidik dan pendidik bahasa. Inventori Belajar-Cara-Belajar-Bahasa yang ingin dibangunkan untuk mata pelajaran BM dan BI dalam tiga kategori berdasarkan empat kemahiran bahasa dan tiga aspek bahasa belum pernah dibuat manamana penyelidik dan pendidik BM dan BI di Malaysia. Kajian Zamri, Jamaludin dan Mohamed Amin (2006) hanya berfokus kepada DLK, tetapi berdasarkan empat kemahiran bahasa dalam mata pelajaran BM, sebaliknya untuk mata pelajaran BI belum ada kajian lagi yang khusus mengkaji SPB berdasarkan keempat-empat kemahiran bahasa tersebut. Justeru, kajian ini cuba untuk membangun satu modul belajar yang efektif, cepat dan berkesan yang meliputi semua kemahiran bahasa, semua kategori belajar, sesuai untuk semua jenis pelajar dan tingkatan dalam mempelajari BM dan BI. Sebaliknya, kajian yang membina inventori SPB banyak dijalankan di luar negara seperti inventori SILL (Strategies Inventory Language Learning) oleh Oxford (1990). Selain itu, kebanyakan kajian SPB yang dilaporkan setakat ini lebih dibuat secara terpisah. Maksudnya, memang ada inventori SPB sama ada dalam BM ataupun BI, tetapi ia lebih bersifat bahan akademik dan disimpan dalam bentuk Latihan Ilmiah, Kertas Projek ataupun tesis Sarjana Pendidikan di Fakulti Pendidikan, UKM khususnya. Demikian juga kajian-kajian SPB di Universiti Malaya, Universiti Putra Malaysia, Universiti Sains Malaysia dan Universiti Teknologi Mara. Melalui kajian


4 Pengenalan SPB

ini, penyelidik dapat membina satu inventori SPB yang lengkap dan holistik bagi kedua-dua mata pelajaran tersebut. Sehubungan dengan itu, satu kajian untuk menghasilkan satu inventori SPB dalam BM dan BI ini perlu dilakukan bagi membantu pelajar bagaimana hendak belajar BM dan BI dengan mudah dan cepat. Bagi guru pula, mereka dapat merancang bagaimana hendak mengajar BM dan BI, terutamanya DDK kepelbagaian pelajar, DLK dan juga ketika menghadapi PEP. KERANGKA KONSEPTUAL KAJIAN

Kajian ini bertujuan untuk membina satu inventori strategi pembelajaran bahasa yang digunakan oleh pelajar cemerlang yang belajar di sekolah bandar dan luar bandar ketika belajar BM dan BI semasa DDK, DLK dan PEP serta berdasarkan kemahiran membaca, menulis, mendengar dan bertutur. Kajian ini dijalankan berdarkan model SPB Ellis (1994), Mohamed Amin (2000), Zamri (2004) dan Zamri, Jamaludin dan Mohamed Amin (2006). Keempat-empat teori SPB ini menerangkan bagaimana pelajar belajar bahasa. Perbezaan individu yang ada pada setiap pelajar akan mempengaruhi SPB yang mereka gunakan DDK, DLK dan PEP untuk kemahiran mendengar, bertutur, membaca dan menulis. Ini akan mempengaruhi tahap pencapaian pelajar ketika belajar BM dan BI. Bahagian A ialah teori yang dikemukakan oleh Ellis (1994). Elis menjalankan kajian SPB bagi mata pelajaran BI sebagai bahasa kedua. Ellis menyatakan bahawa faktor akedemik dan jantina/gender mempengaruhi SPB yang digunakan oleh pelajar. Bahagian B ialah teori SPB yang diperkenalkan oleh Mohamed Amin (2000). Mohamed Amin berpendapat untuk mengetahui bagaimana pelajar belajar bahasa, ia boleh dikaji dalam tiga kategori belajar, iaitu DDK, DLK dan PEP. Bahagian C ialah teori SPB yang dikemukakan oleh Zamri (2004) dan Zamri, Jamaludin dan Mohamed Amin (2006). Zamri mengkaji bagaimana pelajar belajar bahasa berdasarkan kemahiran mendengar, bertutur, membaca dan menulis dalam tiga kategori belajar tersebut. Kajian Zamri, Jamaludin dan Mohamed Amin pula lebih kepada pembinaan satu inventori bagaimana pelajar pelbagai etnik belajar BM di DLK dalam kemahiran mendengar, bertutur, membaca dan menulis. Semua maklumat tentang kerangka konseptual kajian ini boleh dirujuk pada Rajah 1.1.


A

1. 2.

B

Kategori Strategi Belajar: 1 Di dalam kelas (DDK) 2. Di luar kelas (DLK) 3. Ketika menghadapi peperiksaan (PEP) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Kemahiran dan Aspek Berbahasa: Kemahiran mendengar (KD) Kemahiran bertutur (KT) Kemahiran membaca (KB) Kemahiran menulis (KTs) Aspek kosa kata (AK) Aspek tatabahasa (AT) Aspek pemahaman (AF) Bahasa

Perbezaan Individu: Pencapaian akademik Gender (lelaki & perempuan)

C

Diharapkan di akhir kajian, dapat dibina satu inventori SPB yang lengkap dan menyeluruh tentang SPB bagi BM dan BI untuk digunakan oleh kepelbagaian pelajar ketika mereka belajar DDK, DLK dan PEP berdasarkan empat kemahiran bahasa dan tiga aspek berbahasa tersebut. Pembinaan Inventori Strategi Belajar Cara Belajar Bahasa (BM dan BI) ini akan dapat membantu guru, pelajar dan pendidik guru

RAJAH 1.1. Kerangka teoritis kajian membina satu inventori SPB bagi BM dan BI ketika DDK, DLK dan PEP oleh pelajar cemerlang dalam empat kemahiran bahasa dan tiga aspek bahasa

Inventori Strategi Pembelajaran Melayu dan Bahasa Inggeris: 1. Jantina 2. Kategori belajar 3. Kategori sekolah 4. Kemahiran dan aspek bahasa 5. Zon belajar

6 Pengenalan SPB

Soalan kajian dibina untuk menjawab tujuan kajian yang dicadangkan. Untuk itu, sebanyak tiga soalan kajian dibina seperti berikut: 1. Apakah SPB yang digunakan oleh pelajar cemerlang berdasarkan mata pelajaran BM dan BI ketika belajar DDK, DLK dan PEP mengikut kemahiran bahasa dan aspek berbahasa yang dikaji? 2. Apakah SPB yang digunakan oleh pelajar cemerlang ketika belajar BM dan BI mengikut zon belajar ZU, ZTg, ZS dan ZTr berdasarkan kemahiran bahasa dan aspek berbahasa? 3. Apakah SPB yang digunakan oleh pelajar cemerlang ketika belajar BM dan BI mengikut kategori sekolah menengah bandar dan luar bandar berdasarkan kemahiran bahasa dan aspek berbahasa?

Kajian ini bertujuan untuk membina satu inventori belajar cara belajar BM dan BI untuk digunakan oleh pelajar yang mempelajari BM dan BI, sama ada sebagai bahasa pertama, kedua atau asing DDK, DLK ataupun PEP. Secara khusus, kajian ini bertujuan untuk: 1. Mengenal pasti SPB yang digunakan oleh pelajar cemerlang berdasarkan mata pelajaran BM dan BI ketika belajar DDK, DLK dan PEP. 2. Mengenal pasti SPB yang digunakan oleh pelajar cemerlang ketika belajar BM dan BI berdasarkan zon belajar ketika belajar DDK, DLK dan PEP. 3. Mengenal pasti SPB yang digunakan oleh pelajar cemerlang ketika belajar BM dan BI berdasarkan kategori belajar DDK, DLK dan PEP. 4. Mengenal pasti SPB yang digunakan oleh pelajar cemerlang ketika belajar BM dan BI berdasarkan kategori sekolah ketika DDK, DLK dan PEP. 5. Mengenal pasti SPB yang digunakan pelajar cemerlang ketika belajar BM dan BI berdasarkan kemahiran bahasa dan aspek berbahasa ketika DDK, DLK dan PEP. 6. Mengenal pasti SPB yang digunakan oleh pelajar cemerlang ketika belajar BM dan BI berdasarkan zon belajar DDK, DLK dan PEP. 7. Satu membina inventori SPB pelajar cemerlang ketika belajar BM dan BI di DDK, DLK dan PEP. SOALAN KAJIAN

merancang bagaimana hendak belajar dan menguasai BM dan BI dengan baik sama ada untuk tujuan ilmu, ataupun kemahiran berkomunikasi. TUJUAN KAJIAN

4.

Hipotesis kajian dibina bagi menjawab tiga soalan kajian. Berikut adalah hipotesis kajian dalam kajian ini, iaitu: Ho1: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan SPB antara pelajar cemerlang berdasarkan mata pelajaran (BM dan BI) mengikut zon belajar (ZU, ZTg, ZS dan ZTr) dan kategori belajar (DDK, DLK dan PEP) dari segi kemahiran bahasa dan aspek berbahasa (KD, KT, KB dan KTs, AKK, ATb dan AP). Ho2: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan SPB antara pelajar cemerlang (BM dan BI) berdasarkan kategori sekolah menengah (bandar dan luar bandar) mengikut kemahiran bahasa dan aspek berbahasa (KD, KT, KB, KTs, AKK, ATB dan AP) ketika belajar DDK, DLK dan PEP. Ho3: Tidak terdapat perbezaan yang signifikan SPB antara pelajar cemerlang BM dan BI ketika belajar DDK, DLK dan PEP mengikut kemahiran bahasa dan aspek berbahasa (KD, KT, KB, KTs, AKK, ATb dan AP) yang dikaji mengikut zon belajar (ZU, ZTg, ZS dan ZTr). Ho4: Tidak terdapat hubungan yang signifikan SPB antara pelajar cemerlang BM dan BI berdasarkan zon belajar (ZU, ZTg, ZS dan ZTr) mengikut kategori belajar (DDK, DLK dan PEP) dalam kemahiran dan aspek bahasa (KD, KT, KB, KTs, AKK, ATb dan AP) yang dikaji. Ho5: Tidak terdapat hubungan yang signifikan SPB antara pelajar cemerlang berdasarkan mata pelajaran BM mengikut zon (ZU, ZTg, ZS dan ZTr) dalam kemahiran bahasa dan aspek berbahasa (KD, KT, KB, KTs, AKK, ATb dan AP) ketika belajar DDK, DLK dan PEP. Ho6: Tidak terdapat hubungan yang signifikan SPB antara pelajar cemerlang berdasarkan mata pelajaran BI mengikut zon (ZU, ZTg, ZS dan ZTr) dalam kemahiran bahasa dan aspek berbahasa (KD, KT, KB, KTs, AKK, Atb dan AP) ketika belajar DDK, DLK dan PEP. HIPOTESIS KAJIAN BATASAN KAJIAN

Apakah SPB yang digunakan oleh pelajar cemerlang ketika belajar BM dan BI mengikut kategori belajar DDK, DLK dan PEP berdasarkan kemahiran bahasa dan aspek berbahasa?


Kajian berbentuk kuantitatif dan kualitatif ini bertujuan untuk mengenal pasti SPB yang digunakan oleh-pelajar cemerlang dalam mata pelajaran

BM, BI dan BA. Justeru, dalam menjalankan kajian, penyelidik membataskan kajian iniuntuk perkara-perkara berikut: 1. Reka bentuk kajian Kajian ini adalah gabungan kaedah kuantitatif dan kualitatif. Kajian kuantitatif menggunakan soal selidik. Manakala kajian kualitatif menggunakan temu bual mendalam. 2. Responden Kajian ini dijalankan hanya kepada pelajar cemerlang BM dan BI yang memperoleh gred A dalam peperiksaan PMR sahaja. Ini bermakna pelajar lemah BM dan BI tidak dijadikan responden kajian. 3. Lokasi - Kajian ini dijalankan di Semenanjung sahaja. Dapatan kajian tidak boleh digeneralisasikan tentang gaya pembelajaran bahasa pelajar-pelajar di Malaysia. 4. Instrumen Soal selidik dan temu bual digunakan sebagai alat kajian sahaja. 5. Inventori Strategi-Belajar-Cara-Belajar-Bahasa hanya terbatas kepada penggunaan kepada pelajar yang belajar BM dan BI sahaja. Pelajar yang belajar mata pelajaran lain tidak dihalang untuk menggunakan atau mengaplikasikannya ketika belajar mata pelajaran lain tersebut. KEPENTINGAN KAJIAN STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA Penyelidikan terhadap penguasaan atau keupayaan bahasa dan berbahasa sama ada dalam bahasa pertama, kedua atau bahasa asing menunjukkan bahawa terdapat kenyataan yang menyokong keberkesanan dan kepentingan penggunaan strategi sebagai sebahagian daripada cara belajar bahasa di dalam sesebuah bilik darjah (lihat Faerch & Kasper 1983, OMalley & Chamot 1990, Oxford 1993, Mohamed Amin 1996, Abu Talib 1998 serta Mohd Nazali, Mohamed Amin & Zamri 1999). Keberkesanan dan kepentingan menguasai SPB ini dapat menyedar dan membantu pelajar menguasai pelbagai SPB secara menyeluruh dan berkesan ketika belajar DDK. Wenden (1987) dan Oxford (1989, 1990) dalam kajian mereka menyatakan bahasa SPB mendatangkan beberapa kebaikan kepada pelajar dalam menguasai bahasa. Mereka menyenaraikan sembilan ciri SPB yang banyak membantu meningkatkan penguasaan berbahasa di kalangan pelajar, iaitu: 1. Meningkatkan kecekapan berkomunikasi. 2. Menggalakkan pembelajaran kendiri. 3. Melibatkan penyelesaian masalah. 4. Meningkatkan pembelajaran dengan aksi-aksi yang lebih khusus.

8 Pengenalan SPB

7. 8. 9.

5. 6.

Selain itu, kepentingan menguasai pelbagai SPB merupakan sesuatu yang perlu dikuasai oleh setiap pelajar. Menurut Mohamed Amin (1996), penguasaan SPB ini banyak berkait rapat dengan cara pelajar merancang cara mereka belajar sama DDK, DLK atau ketika menghadapi PEP. Kepentingan menguasai SPB dapat mempengaruhi pengurusan, cara dan amalan belajar dalam kalangan pelajar. Matlamat pembelajaran seseorang pelajar perlu disertai dengan pembelajaran yang berguna dan strategi bermotivasi. Sebagai contoh, beberapa kajian menunjukkan bahawa pelajar-pelajar yang menggunakan strategi pembelajaran efektif mudah berjaya (Aini Akmar 2007, Weinstein & Mayer 1985). Kajian mereka juga menunjukkan bahawa mana-mana pelajar yang berada dalam situasi pembelajaran dan tahu apa yang hendak dibuat juga mempunyai pencapaian akademik yang lebih baik. Seperti yang dikatakan oleh Chamot dan OMalley (1994), ilmu tentang strategi pembelajaran tidak semestinya menuju kepada pencapaian akademik yang lebih baik. Pelajar-pelajar mesti mempertingkatkan motivasi untuk menggunakan strategi-strategi yang sedia ada. Penggunaan SPB yang berbeza mengikut tahap pencapaian pelajar dan strategi yang digunakan turut mendatangkan kesan kepada pembelajaran bahasa dalam kalangan pelajar. Beberapa kajian, terutamanya di Barat mendapati bahawa penggunaan SPB yang berbeza mendatangkan kesan positif kepada pencapaian pelajar. Atkinson (1985), Bejarano (1987), Chamot dan Kupper (1989) serta kajian-kajian tempatan yang dilakukan oleh Abu Talib (1998), Mohd Nazali (1999), Rahani (1999), Norzizah (1999) Yong Zaharah (1999) Zuriyati (1999) dan Supian (2003) dalam pendidikan BM menekankan kepentingan penggunaan SPB dalam meningkatkan pencapaian bahasa pelajar. Kepentingan SPB juga banyak dikaitkan sejauh mana guru bahasa dapat membantu pelajar-pelajarnya menguasai sesuatu bahasa dengan cepat dan berkesan. Cohen (1999) menjelaskan bahawa guru harus mempertimbangkan bagaimana pelajar dan guru boleh menggunakan sesuatu SPB. Untuk itu, guru perlu mengenal pasti keupayaan pelajarpelajar dalam menggunakan SPB yang berbeza berdasarkan jumlah maklumat atau pengetahuan yang diterima setiap pelajarnya. Pelajar-

Melibatkan proses di luar kognitif. Menyumbang ke arah pembelajaran secara langsung dan tidak langsung. Melibatkan kepelbagaian. Menguasai aksi sedar dan tidak seda. Menggalakkan kelenturan.


pelajar pula akan menggunakan SPB yang berbeza-beza dalam menyelesaikan sesuatu tugasan. Dengan cara ini, guru dapat mengetahui perbezaan tahap pelajar dan SPB yang digunakan. Selain dapat menguasai kemahiran berbahasa, SPB adalah panduan terbaik tentang bagaimana pelajar dapat menyelesaikan tugasan atau masalah semasa pembelajaran bahasa belaku. Murat (2000) menyatakan bahawa pelajar yang menggunakan pelbagai SPB dapat melaksanakan tugasan dan memperoleh input baru. Beliau menyatakan bahawa pembelajaran bahasa secara tidak sengaja atau disedari dapat membantu pelajar memahami sesuatu aspek pembelajaran bahasa dan boleh menggunakan input baru tersebut dalam aktiviti pembelajaran bahasa seterusnya. Menurut Fedderholdt (1997), pelajar bahasa berkebolehan untuk menggunakan pelbagai SPB yang luas dan bersesuaian. Ia juga boleh membaiki kemahiran berbahasa pelajar dengan baik. Strategi metakognitif misalnya dapat membaiki pengurusan masa pembelajaran, mengurus dan membuat penilaian sendiri. Strategi kognitif termasuk penggunaan pengetahuan yang sedia ada dapat membantu pelajar menyelesaikan masalah baru dalam pembelajaran bahasa mereka. Strategi sosioefektif seperti bertanya teman sekelas untuk bekerjasama menyelesaikan masalah bahasa yang ada boleh membantu pelajar bahasa berdikari dan beroutonomi di mana mereka dapat mengawal pembelajaran bahasanya sendiri. Lessard-Clouston (1997) menyatakan bahawa SPB menyumbang kepada perkembangan dan kemampuan berkomunikasi pelajar. Ini menjadi konsep yang luas apabila SPB digunakan untuk merujuk kepada semua SPB. Ini bertepatan dengan kenyataan Oxford (1990) yang menerangkan bahawa SPB penting dikuasai oleh setiap pelajar kerana merupakan alat yang dapat membantu mereka aktif, belajar sendiri dan yang lebih penting membantu pelajar berkemampuan untuk berkomunikasi. SPB juga penting bagi guru-guru bahasa. Murat (2000) berpendapat guru bahasa boleh mempelajari tujuan pelajar mempelajari bahasa, minat atau kurang minat pelajar terhadap sesuatu aktiviti yang dijalankan DDK dan sebab mengapa mereka belajar bahasa. Guru bahasa juga perlu mengkaji kaedah pengajaran mereka sendiri dan keseluruhan gaya dan strategi pengajaran mereka DDK. Melalui analisis tersebut, guru bahasa dapat mengenal pasti sama ada pengajarannya memberi peluang kepada pelajar untuk menggunakan pelbagai SPB atau sebaliknya. Selain itu, Doering (1999) menyatakan bahawa peranan yang guru yang paling utama adalah bagaimana untuk memberi tugasan yang sesuai dengan kepelbagaian SPB pelajar. Dalam hal ini, guru bahasa

10 Pengenalan SPB

perlu peka sama ada strategi latihan atau tugasan yang diberikan itu jelas atau kurang jelas dengan SPB dalam kalangan pelajar. Kesimpulannya, SPB banyak memberi kebaikan dan kepentingan kepada pelajar secara khusus dan guru bahasa amnya. Kepentingan menguasai SPB seperti yang dibincangkan dapat membantu pelajar menguasai bahasa dengan baik dengan membantu meningkatkan pencapaian akademik mereka. Selain itu, faktor-faktor seperti usia, jantina, personaliti, motivasi, sikap, pengalaman hidup dan lain-lain banyak mempengaruhi SPB adalah wajar pelajar didedahkan dengan pelbagai SPB oleh guru bahasa. Pelajar yang mengetahui cara mereka belajar dapat meningkat motivasi dan pencapaian akademiknya. Bagi guru pula, apabila mereka mengetahui strategi pelajar belajar bahasa, maka guru dapat merancang aktiviti pengajarannya dengan lebih berkesan. KEPENTINGAN KAJIAN STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA DALAM PENDIDIKAN BAHASA Pada masa kini, ramai guru bahasa mula menyedari akan kepentingan dalam meningkatkan pencapaian pelajar-pelajar. Pelbagai cara yang dilakukan oleh guru seperti memberi tunjuk ajar cara atau strategi belajar yang betul, mengadakan kelas tambahan, berbincangan soalansoalan peperiksaan yang lepas dan lain-lain lagi. Semuanya bertujuan untuk meningkatkan lagi prestasi pelajaran dalam kalangan pelajar bahasa mereka. Tegasnya, para guru seharusnya menyedari bahawa pemilihan strategi belajar yang berkesan terletak di tangan pelajar sendiri. Guru-guru yang mempelbagaikan strategi pengajaran kepada para pelajarnya dapat membantu pelajar-pelajarnya menguasai pelbagai ilmu bahasa dengan cepat dan berkesan (Oxford & Crookall 1989) Pendapat ini diakui oleh Graham (1997) dalam Lessard-Clouston (1997) di mana hasil kajian tentang SPB dalam bahasa Perancis mendapati guru-guru yang menggunakan SPB boleh membantu para pelajarnya memahami bahasa kedua yang dipelajarinya dengan lebih baik. Oleh itu, guru-guru seharusnya melatih pelajar mereka membina dan menggunakan SPB yang sesuai dengan mereka. Selain itu, kebanyakan pelajar mempunyai berbagai-bagai SPB yang banyak membantu mereka belajar. SPB yang berbeza turut mempengaruhi gaya pembelajaran bahasa. Kajian terkini oleh Erhman dan Oxford (1996, 1989) dan Oxford dan Erhman (1988) menyatakan dengan jelas bahawa strategi pembelajaran mempunyai pengaruh yang yang amat besar terhadap strategi pembelajaran yang dipilih oleh


12 Pengenalan SPB

pelajar. Dengan perkataan lain, gaya dan strategi pembelajaran saling mempengaruhi pembelajaran bahasa seseorang pelajar. Kajian Naiman et al. (1978) mengukuhkan ciri yang perlu ada dalam diri seseorang pelajar jika ingin menjadi seorang pelajar bahasa yang baik. Mereka juga sependapat bahawa seseorang pelajar yang cemerlang didapati banyak menggunakan SPB berbanding dengan pelajar bahasa yang lemah. Ini menjadikan strategi pembelajaran menjadi bertambah penting peranannya dalam mempertingkatkan pencapaian dan penguasaan kemahiran berbahasa seseorang pelajar. Secara tidak langsung membuktikan bahawa pelajar-pelajar yang memiliki ciri seperti yang dinyatakan oleh Rubin (1975) akan memperoleh pencapaian yang baik dalam pembelajaran bahasa. Kajian ini juga penting dari segi aspek menilai strategi pembelajaran pelajar. Guru bahasa dapat mengetahui strategi yang paling dominan dan kerap digunakan oleh pelajar ketika belajar bahasa. Penilaian guru penting di mana hasil penilaian tersebut, guru dapat merancang objektif pengajarannya yang sesuai dengan strategi belajar pelajar-pelajar mereka. Penggunaan SPB yang sesuai dan berkesan bukan sahaja mendatang kebaikan dan membantu pelajar dan guru BM dan BI dalam proses pengajaran dan pembelajaran, tetapi juga kepada pihak yang terlibat secara langsung dengan pendidikan BM dan BI seperti Pusat Perkembangan Kurikulum (PPK) yang menggubal Sukatan Pelajaran BM, institusi-institusi pendidikan (maktab dan universiti) yang melatih guru-guru BM dan BI, Jabatan Pendidikan Negeri, Pejabat Pendidikan Daerah, Pengetua sekolah dan Panitia BM dan BI agar mengambil kira faktor gaya dan strategi pengajaran dan pembelajaran sebagai satu cara untuk meningkatkan lagi pencapaian mata pelajaran BM setiap tahun. Dalam hal ini, SPB dalam kalangan pelajar perlu diberi keutamaan dengan cara mengenal pasti SPB mereka. Dengan pengenalpastian SPB pelajar ini, guru BM dan BI akan dapat merancang pengajarannya dan dalam masa yang sama membantu pelajarnya belajar dan menguasai semua kemahiran berbahasa dengan baik melalui SPB yang sesuai dan berkesan. Kesimpulannya, penggunaan SPB yang sesuai dan berkesan dapat membantu pelajar cemerlang dalam peperiksaan. Banyak kajian yang dijalankan membuktikan bahawa pelajar-pelajar yang menggunakan pelbagai strategi memperoleh keputusan cemerlang dalam setiap mata pelajaran. Sebagai rumusan, pengkaji berpendapat SPB yang berkesan akan memberi banyak kebaikan kepada semua pihak, iaitu pelajar, guru BM dan BI, pentadbir sekolah, Pusat Perkembangan Kurikulum, ibu bapa dan negara.


Inventori Strategi Belajar Cara Belajar Bahasa (BM dan BI) yang dibangunkan ini banyak memberi manfaat dan kelebihan kepada banyak pihak. KEPENTINGAN INVENTORI STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA

Pelajar Inventori modul ini banyak memberi kelebihan dan bantuan kepada pelajar lemah BM dan BI dalam menguasai kedua-dua bahasa ini dengan cepat dan berkesan. Sebagai contoh, bagi pelajar lemah BM ataupun yang mempelajari BM sebagai bahasa kedua atau bahasa ketiga akan dibantu secara berkesan dan sistematik bagaimana hendak belajar BM dengan mudah, cepat dan seterusnya dapat menguasai BM dalam suatu jangka masa yang ditetapkan. Demikian juga dengan BI di mana pelajarpelajar yang lemah BI dapat menguasai bahasa ini dengan cepat jika mereka diberi tunjuk ajar bagaimana hendak belajar BI dengan cepat dan berkesan. Dengan perkataan lain, Inventori Strategi-Belajar-CaraBelajar-Bahasa yang dibina ini memberi banyak kebaikan, kelebihan dan kepentingan kepada pelajar-pelajar yang lemah penguasaan BM dan BI ataupun yang ingin memantapkan lagi kecekapan berkomunikasi lisan dan penulisan dalam kedua-dua bahasa tersebut. Guru Bahasa Guru BM dan BI merupakan orang yang akan melaksanakan penggunaan modul ini dalam proses pengajaran dan pembelajaran DDK. Ini kerana guru BM dan BI akan menggunakan strategi-strategi belajar yang sesuai dengan kepelbagaian pelajar yang ada DDK bahasanya ini. Sebagai contoh, guru BM boleh menggunakan beberapa SPB yang sesuai untuk pelajar-pelajar yang datang daripada pelbagai latar belakang kecerdasan, emosi, tingkah laku, sosioekonomi, jantina dan lain-lain. Sebagai contoh, pelajar lelaki dikenal pasti pelajar yang kurang menggunakan SPB di DDK. Oleh itu, guru BM boleh menggunakan beberapa SPB yang boleh menggerakkan minat dan tumpuan pelajar lelaki terhadap pembelajaran BM.Cara ini juga boleh dilakukan terhadap pelajar yang lemah BI. Pendidik Bahasa/Pensyarah Para pendidik bahasa, terutamanya di universiti dan institusi pendidikan guru (IPG) perlu mahir bagaimana hendak mengajar bakal guru tentang SPB. Bakal guru yang pelbagai latar belakang ini

14 Pengenalan SPB

mempunyai pelbagai SPB. Sekiranya pendidik bahasa dapat mengenal pasti, maka proses pengajaran dan pembelajaran dapat berjalan dengan lancar kerana pendidik bahasa mengetahui SPB yang sesuai dan tidak sesuai untuk pelajar-pelajarnya ketika mengajar bahasa (BM, BI dan lain-lain bahasa). Selain itu, para pendidik (pensyarah) di universiti dan IPG juga perlu mengetahui bahawa pelajar-pelajarnya mempunyai kepelbagaian strategi belajar bahasa yang berbeza. Oleh itu, para pendidik guru bahasa perlu mengetahui dan memahami setiap pelajarnya bagaimana mereka belajar bahasa (BM dan BI) di DDK, DLK ataupun ketika PEP. Dengan cara ini, pendidik guru bahasa dapat merancang pengajarannya DDK agar sesuai dengan strategi belajar dan keupayaan berbahasa pelajar-pelajar mereka.

Bab 1 ini membincangkan perkara-perkara asas yang terdapat dalam sesuatu kajian yang hendak dijalankan. Semua perkara ini penting untuk dihurai dan dijelaskan agar kajian yang hendak dijalankan benar-benar difahami. Antara aspek yang diberi penekanan dan penjelasan ialah tajuk pernyataan masalah, kerangkan konseptual kajian, tujuan kajian, soalan kajian, hipotesis kajian dan definisi operasional kajian. Lain-lain tajuk dalam Bab 1 juga dihuraikan sebaik mungkin untuk membantu pembaca memahami secara keseluruhan tujuan kajian ini dijalankan.

Kementerian Pelajaran Malaysia KPM melalui Pusat Pengembangan Kurikulum (PPK) perlu memastikan bahawa aspek strategi pembelajaran diambil kira dalam perancangan kurikulum. Justeru, KPM dan PPK perlu memastikan bahawa aspek strategi pengajaran dan strategi pembelajaran perlu diberi penekanan dalam penggubalan kurikulum mata pelajaran BM dan BI. Hal ini kerana kepelbagaian yang wujud di dalam sesebuah bilik darjah turut mempengaruhi bagaimana seseorang pelajar itu belajar. Oleh demikian, sewajarnya kurikulum BM dan BI yang digubalkan perlu memasukkan strategi mengajar dan strategi belajar yang sesuai dalam kalangan pelajar yang pelbagai sifatnya. KESIMPULAN


METODOLOGI STRATEGI PEMBELAJARAN BAHASA

2

Satu langkah bagi memahami strategi pembelajaran pelajar adalah dengan membuat perbezaan antara gaya dan strategi (Zamri & Mohamed Amin 2000, 2001). Gaya pembelajaran tidak kira berkaitan dengan personaliti (contohnya ekstrovert, harga diri, kebimbangan) atau kognitif (contohnya orientasi otak sebelah kiri/kanan, ketidakpastian sikap tolak ansur, kepekaan terhadap bidang) melambangkan perangai, kecenderungan atau kegemaran yang berterusan dan juga lama bertahan. Gaya pembelajaran ini tidak kira personaliti atau kognitif boleh membezakan seseorang itu dengan orang lain. Contohnya, anda mungkin cenderung ke arah ekstrovert (luaran) atau lebih berorientasikan otak sebelah kanan. Mungkin orang lain pula cenderung ke arah introvert (dalaman) atau berorientasikan otak sebelah kiri. Gaya pembelajaran tersebut adalah satu pembahagian yang menggambarkan bagaimana anda selalunya berperangai. Ini adalah penerangannya walaupun anda mungkin mempunyai banyak alasan sama ada dalam sedar atau tidak sedar dalam mengadaptasi kecenderungan atau perangai otak sebelah kiri dalam konteks tertentu. Ini berbeza dengan strategi pembelajaran. Strategi pembelajaran merupakan pendekatan-pendekatan tertentu dalam menyelesaikan sesuatu tugas atau masalah, cara atau teknik tertentu dalam mencapai akhiran yang tertentu atau perancangan terancang bagi mengawal dan memanipulasikan matlumat tertentu dalam sesuatu sesi pembelajaran tersebut. Zamri dan Mohamed Amin (2006, 2007) menyatakan bahawa setiap dalaman inidividu pelajar mempunyai strategi yang berbeza dengan cara yang lebih teratur dan boleh dijangka ketika belajar. Contohnya, pelajar mungkin menggunakan pelbagai strategi belajar secara serentak bagi mentafsir apa yang telah diperkatakan oleh guru atau rakan sedarjah. Pelajar mungkin menggunakan strategi-strategi daripada mendengar berulang-ulang kali, membuat kekunci pengenalan terhadap sesuatu perkataan, prihatin terhadap petunjuk bukan lisan, PENDAHULUAN

prihatin terhadap konteks, membuat panduan daripada kamus, membuat analisis terhadap peraturan bahasa, membuat pengulangan terhadap sesuatu yang anda tidak mahir, membuat pengubahsuaian dalam struktur ayat, mencari definisi sesuatu perkatan, atau mencari seseorang untuk membuat interpretasi. Jumlah penggunaan strategistrategi belajar yang diaplikasikan mungkin akan meningkat mengikut keperluan dan keadaan seseorang pelajar itu. Pelajar-pelajar bahasa yang berjaya selalunya orang yang tahu bagaimana untuk memanipulasikan tahap-tahap gaya belajar (termasuklah strategi belajar) dalam pembelajaran bahasa sehari-hari. Ini bermakna mula-mula mereka harus sedar tentang personaliti asas mereka dan ciri atau kecenderungan kognitif (pemikiran) mereka yang boleh menjuruskan mereka ke arah kejayaan. Seterusnya, mereka harus berusaha untuk mengembangkan ciri tersebut. Ini membuktikan bahawa strategi-strategi belajar terbaru dalam kebanyakan teknik pembelajaran bahasa dapat membantu seseorang pelajar bahasa mempelajari, menguasai dan memahami tajuk bahasa tersebut dengan mudah, cepat dan berkesan. Justeru, kajian ini dijalankan berdarkan teori SPB Ellis (1994), Mohamed Amin (2000), Zamri (2004). Daripada tiga teori ini, pengkaji membina satu kerangka konseptual kajian. Soal selidik dan temu bual digunakan sebagai asas dalam pembinaan inventori SPB tersebut. Bab ini membincangkan aspek-aspek penting yang perlu ada dalam sesuatu kajian. Antaranya ialah reka bentuk kajian, populasi dan sampel kajian, instrumen kajian, kajiana rintis, tatacara pengumpulan dan prosedur penganalisisan data. Gabungan dua reka bentuk kajian, iaitu kuantitatif dan kualitatif digunakan dalam kajian. Kajian kuantitatif menggunakan kaedah soal selidik yang dibuat secara tinjauan, manakala kajian kualitatif menggunakan kaedah temu bual sebagai alat pengumpulan data. Creswell (1994) berpendapat bahawa setiap kaedah kuantitatif atau kualitatif sesuai untuk menjawab jenis soalan kajian yang tertentu, tetapi tidak sesuai untuk menjawab soalan untuk jenis yang lain. Walau bagaimanapun, jawapan terbaik selalunya terhasil dengan menggabungkan kedua-duanya. Pengkaji sosial menggabungkan kaedah kuantitatif dan kualitatif di pelbagai peringkat dalam kajian mereka, iaitu di peringkat definisi tujuan, reka bentuk keseluruhan, kaedah, persampelan, perekodan data, analisis dan interpretasi. Untuk kajian ini, pengkaji menggabungkan kaedah tersebut di peringkat pengumpulan data dan perbincangan dapatan. Pengumpulan data kuantitatif melalui REKA BENTUK KAJIAN

16 Metodologi SPB

Kajian tinjauan digunakan dalam kajian ini dengan menggunakan soal selidik sebagai alat pengumpulan data. Kaedah tinjauan dipilih kerana kaedah ini amat bermakna apabila maklumat yang diperlukan hanya dapat diperoleh secara terus daripada pemberi maklumat. Kaedah tinjauan ini, melibatkan proses penggunaan soal selidik, pengumpulan data dan akhir sekali menganalisis data. Alias (1997), Mohd Majid (2005) dan Chua Yan Piaw (2006) menyatakan bahawa kaedah korelasi ialah hubung kait antara dua atau lebih pemboleh ubah dan boleh diukur melalui korelasi Pearson boleh dijalankan melalui kaedah tinjauan. Dalam kajian ini, kaedah tinjauan digunakan dengan menggunakan soal selidik yang dibina oleh pengkaji. Wiersma (2000) dan Mohd Majid (2005) menyatakan bahawa kajian secara soal selidik tidak melibatkan kos yang tinggi untuk memperoleh bilangan sampel yang sesuai. Beliau menambah apabila pemboleh ubah telah ditentukan, ini memudahkannya untuk difahami apabila diukur melalui pelbagai cara. Menurut Chua Yan Piaw (2006), kaedah tinjauan mempunyai kelebihan dalam sesuatu kajian kerana dapat mengumpulkan banyak maklumat daripada populasi bersaiz besar. Dalam kajian ini, pemboleh ubah tidak bersandar ialah faktor demografi, iaitu berkaitan dengan latar belakang pelajar tingkatan 4 yang menjadi responden kajian. Manakala pemboleh ubah bersandar pula ialah strategi pembelajaran Bahasa Melayu (SPBM) pelajar berdasarkan kategori belajar (di dalam kelas DDK, di luar kelas DLK KAJIAN TINJAUAN

pemerhatian dan soal selidik skala kadar guru dilakukan terlebih dahulu. Ini diikuti oleh data temu bual sebagai sokongan. Creswell (1994) mengkelaskan kaedah gabungan yang melibatkan pengumpulan data secara berturutan, iaitu pengumpulan data kuantitatif diikuti data kualitatif sebagai reka bentuk kaedah gabungan eksplanatori (explanatory mixed methods designs). Menurut Creswell, dalam reka bentuk gabungan ini, data kuantitatif merupakan data utama, sementara data kualitatif digunakan untuk menghalusi dapatan data kuantitatif dengan mendapatkan maklumat mendalam atau lebih lanjut terhadap kes-kes ekstrim. Dengan perkataan lain, kaedah ini melibatkan pengumpulan data kuantitatif dan diikuti dengan pengumpulan data kualitatif untuk menerangkan secara mendalam dapatan data kuantitatif. Reka bentuk kaedah gabungan eksplanatori ini dianggap sesuai digunakan dalam kajian ini kerana pengkaji dapat memanfaatkan dua bentuk data untuk membincangkan fenomena yang dikaji secara mendalam.


18 Metodologi SPB

Kajian ini dijalankan berdarkan teori SPB Ellis (1994), Mohamed Amin (2000) dan Zamri (2004). Daripada tiga teori ini, pengkaji membina satu kerangka konseptual kajian. Soal selidik dan temu bual digunakan sebagai asas dalam pembinaan inventori SPB tersebut. SPB dalam BM dan BI yang menjadi fokus kajian ini ialah inventori yang akan dihasilkan melalui kajian. Pengkaji berharap di akhir kajian nanti akan terhasil satu Inventori SPB dalam BM dan BI yang bukan sahaja untuk kegunaan pelajar cemerlang, tetapi juga untuk kegunaan pelbagai pihak: 1. Pelajar yang lemah kemahiran BM dan BI. 2. Pelajar yang mempelajari BM dan BI sebagai bahasa kedua atau bahasa asing. 3. Guru-guru BM dan BI dalam merancang proses pengajarannya terutamanya di dalam kelas yang kepelbagaian pelajar. 4. Perancang kurikulum dan penulis buku teks agar aspek SPB perlu diambil kira dalam merancang kurikulm BM dan BI dan menghasilkan buku teks BM dan BI.

dan ketika menghadapi peperiksaan PEP) dan kemahiran bahasa dan berbahasa (kemahiran mendengar, bertutur, membaca, menulis, kosa kata, tatabahasan dan pemahaman). KERANGKA KONSEPTUAL KAJIAN

Pelajar cemerlang dalam kajian ini ialah pelajar yang memperoleh gred A dalam peperiksaan PMR 2007 yang lalu. Pelajar dipilih secara random stratified sampling serta dengan bantuan guru-guru BM dan BI di sekolah yang telah dikenal pasti mengikut zon di Semenanjung Malaysia. Sebanyak empat zon dijadikan lokasi kajian, iaitu Zon Utara ZU (Perlis, Kedah dan Pulau Pinang), Zon Tengah ZTg (Perak, Selangor, Wilayah Persekutan Kuala Lumpur dan Negeri Sembilan), Zon Selatan ZS (Melaka dan Johor) dan Zon Timur ZTr (Pahang, Terengganu dan Kelantan). Instrumen yang digunakan dalam kajian ini ialah soal selidik dan temu bual. Instrumen soal selidik diubah suai daripada kajian Mohamed Amin (2000), Zamri (2004) dan Zamri, Jamaludin dan Mohamed Amin (2006). Soal selidik dibahagikan kepada tiga ketagori, iaitu DDK, DLK dan PEP. Setiap kategori mengandungi item berkaitan kemahiran bahasa (mendengar, bertutur, membaca dan menulis) serta item berkaitan aspek berbahasa (kosa kata, tatabahasa dan pemahaman). Bagi instrumen temu bual pula, soalan dibina secara berstruktur di mana pelajar (peserta) yang telah dikenal pasti mengikut zon (dan mata pelajaran (BM dan BI) serta jantina (lelaki dan perempuan) diminta

dengan menulis jawapan berdasarkan soalan yang dikemukakan. Pada akhir kajian, diharap dapat dihasilkan satu Inventori SPB dalam BM dan BI berdasarkan: 1. Kategori belajar (DDK, DLK dan PEP). 2. Kemahiran bahasa (mendengar, membaca, bertutur dan menulis). 3. Aspek berbahasa (kosa kata, tatabahasa dan pemahaman). 4. Jantina pelajar (lelaki dan perempuan).Strategi Pembelajaran Bahasa (Bahasa Melayu & Inggeris)


Pelajar Cemerlang Bahasa Melayu & Inggeris Kategori sekolah (bandar & luar bandar) Instrumen (Soal selidik)

Di dalam kelasKemahiran mendengar Kemahiran bertutur Kemahiran membaca

Di luar kelasKemahiran menulis

PeperiksaanAspek kosa kata Aspek tatabahasa Aspek Pemahaman

RAJAH 2.1. Kerangka kajian membina satu inventori SPB bagi BM dan BI ketika DDK, DLK dan PEP pelajar cemerlang berdasarkan kemahiran dan aspek bahasa

Inventori strategi pembelajaran BM dan BI berdasarkan: 1. Kategori belajar (DDK, DLK dan PEP) 2. Kategori sekolah menengah (bandar dan luar bandar) 3. Kemahiran bahasa (mendengar, membaca, bertutur dan menulis) dan aspek berbahasa (pemahaman, kosa kata dan tatabahasa) 4. Zon belajar (ZU, ZTg, ZS dan ZTr)

20 Metodologi SPB

Responden kajian bermaksud mereka yang dijadikan sampel kajian. Dalam kajian ini, responden kajian terdiri daripada pelajar cemerlang tingkatan 4 yang sedang belajar di sekolah menengah yang dikategori sebagai sekolah bandar dan sekolah luar bandar mengikut kaedah yang ditetapkan oleh Unita Data BPPDP, Kementerian pelajaran Malaysia 2006. Pelajar dipilih mesti memperoleh gred A bagi subjek BM dan BI bagi peperiksaan PMR 2007 sebagai syarat kajian. Bagi responden yang menjawab soal selidik, seramai 2535 pelajar dijadikan responden kajian. Seramai 1286 orang pelajar cemerlang BM dan 1249 ialah pelajar cemerlang BI. Kesemua pelajar dipilih berdasarkan kaedah random stratified sampling (Tabachnick & Fidel 2001). Kaedah ini bermaksud responden/pelajar telah dikenal pasti berdasarkan (i) kecemerlangan pelajar dalam mata pelajaran BM dan BI, (ii) atas bantuan guru mata pelajaran BM dan BI, dan (iii) atas bantuan guru kelas pelajar tersebut. Semua responden pelajar yang belajar di sekolah menengah kategori bandar dan luar bandar mengikut empat zon ditunjukkan dalam Jadual 1 dan 2. RESPONDEN KAJIAN

Pelajar Cemerlang BM dan BI di Sekolah Menengah di Bandar Jadual 2.1 membincangkan pembahagian pelajar yang menjadi responden kajian di empat zon yang menjadi lokasi kajian. Keseluruhannya, seramai 1269 pelajar cemerlang BM dan BI yang belajar di sekolah-sekolah menengah kategori bandar dijadikan responden kajian. Daripada jumlah tersebut, seramai 632 pelajar cemerlang BM dan 634 pelajar cemerlang BI dijadikan responden kajian. Secara terperinci, pembahagian responden mengikut zon dapat dihuraikan seperti berikut: 1. Zon Tengah (ZTg) paling ramai responden kajian, iaitu 359 pelajar cemerlang BM dan BI. Sebanyak 180 orang pelajar cemerlang BM dan 179 orang pelajar cemerlang BI dijadikan responden kajian. Sebanyak enam buah sekolah menengah kategori bandar dijadikan lokasi kajian, iaitu empat di negeri Selangor dan dua di Negeri Sembilan. 2. Zon Utara (ZU) kedua paling ramai dijadikan responden kajian, iaitu 326 orang pelajar cemerlang BM dan BI, iaitu 162 orang pelajar cemerlang BM dan 164 orang pelajar cemerlang BI. Kesemua responden ZU ini diambil daripada enam buah sekolah menengah kategori bandar, iaitu tiga buah sekolah menengah di negeri Perak, satu buah di negeri Pulau Pinang dan dua buah di negeri Kedah.

3.

Zon Selatan (ZS) ketiga paling ramai dijadikan responden kajian, iaitu seramai 298 pelajar cemerlang BM dan BI yang diambil daripada lima buah sekolah menengah kategori bandar. Daripada jumlah tersebut, tiga buah sekolah menengah di negeri Melaka dan dua buah di negeri Johor. Jumlah responden bagi BM adalah seramai 149 orang pelajar cemerlang dan 149 orang lagi pelajar cemerlang BI. JADUAL 2.1. Jumlah responden yang menjawab soal selidik yang belajar BM dan BI mengikut kategori bandar dan zonKATEGORI BANDAR/ZON/ NEGERI SOAL SELIDIK 25 20 27 30 30 30 162 30 30 30 30 30 30 180 30 30 30 29 30 149 30 26 30 25 30 141 632 BM 25 20 34 30 25 30 164 30 30 30 30 30 29 179 30 30 30 29 30 149 30 26 30 29 30 145 637 BI 50 40 59 60 54 60 326 60 60 60 60 59 57 359 60 60 60 58 60 298 JUMLAH


ZON UTARA SMK. Raja Perempuan, Ipoh SMK. Gunung Rapat, Ipoh SMK (Agama) Sultan Azlan Syah, Bota SMK. Dato Onn, Seberang Prai SMK. Dato Syed Omar, Alor Setar SMK. Tunku Abdul Malik, Alor Setar Jumlah ZON TENGAH SMK Seri Kembangan, Seri Kembangan SMK. Seri Saujana, Seri Petaling SMK. Jalan 2, Bandar Baru Bangi SM. Jenis Kebangsaan Yu Hua, Kajang SMK. King George IV, Seremban SMK. Seri Pagi, Seremban Jumlah ZON SELATAN SMK. Iskandar Shah, Jasin SMKA Sultan Muhamad, Batu Berendam SMK. Datuk Bendahara, Jasin SMK. Sri Rahmat, Johor Bahru SMK. Sultan Ismail, Johor Bahru Jumlah ZON TIMUR SMK. Agama Tok Bachok, Bachok SMK. Kedai Buloh, Kota Bharu SMK. Jeli, Jeli SMK. Nasaruddin Syah, Besut SMK. Agama Pahang, Muadzam Shah Jumlah JUMLAH KESELURUHAN RESPONDEN

60 52 60 54 60 286 1269

22 Metodologi SPB

4.

Pelajar Cemerlang BM dan BI di Sekolah Menengah di Luar Bandar Jadual 2.2 membincangkan jumlah responden kajian yang bersekolah di sekolah yang dikategorikan sebagai sekolah luar bandar. Bagi pelajar cemerlang BM dan BI di luar bandar pula, seramai 1266 dijadikan responden kajian di mana 654 pelajar cemerlang BM dan 612 pelajar cemerlang BI. Perincian jumlah responden mengikut zon, sekolah, negeri dan mata pelajaran dapat ditunjukkan seperti berikut: 1. ZTg paling ramai pelajar cemerlang BM dan BI dijadikan responden kajian, iaitu seramai 359 pelajar cemerlang. Sebanyak enam buah sekolah menengah kategori luar bandar di negeri Selangor dijadikan lokasi kajian. Seramai 180 orang pelajar cemerlang BM dan 179 pelajar cemerlang BI dijadikan responden kajian. 2. ZU merupakan kedua paling ramai responden kajian, iaitu 334 pelajar cemerlang di mana 180 orang pelajar cemerlang BM dan 154 pelajar cemerlang BI yang bersekolah di empat buah sekolah menengah kategori luar bandar di negeri Perak, sebuah di negeri Pulau Pinang dan sebuah di negeri Kedah. 3. ZS merupakan zon ketiga paling ramai responden kajian, iaitu seramai 293 pelajar cemerlang pelajar cemerlang BM dan BI. Pelajar cemerlang BM adalah seramai 150 orang dan 143 orang pelajar cemerlang lagi adalah dalam BI. Pelajar cemerlang BM dan BI ini diambil daripada tiga buah sekolah menengah kategori luar bandar di negeri Melaka dan dua buah di negeri Johor. 4. ZTr merupakan zon yang paling sedikit responden kajian. Seramai 280 pelajar cemerlang BM dan BI yang belajar di sekolahsekolah menengah yang dikategori sebagai sekolah luar bandar di negeri Pahang (2 buah), Terengganu (2 buah) dan Kelantan (1 buah) dijadikan lakasi kajian. Pembahagian pelajar cemerlang ialah 144 pelajar cemerlang BM dan 136 pelajar cemerlang BI.

Zon Timur (ZTr) merupakan zon yang paling sedikit responden kajian. Seramai 286 pelajar cemerlang BM dan BI, iaitu 141 pelajar cemerlang BM dan 145 pelajar cemerlang BI dijadikan responden kajian. Kesemua responden ini bersekolah dan belajar di sekolah menengah kategori bandar di negeri Pahang (1 buah), Terengganu (1 buah) dan Kelantan (3 buah) dijadikan lokasi kajian.

JADUAL 2.2. Jumlah responden yang menjawab soal selidik yang Belajar BM dan BI mengikut kategori luar bandar dan zonZON UTARA SMK. Seri Teja, Gopeng SBP. Intergrasi Gopeng, Gopeng SMK. St. Bernedettes Convent, Batu Gajah SMK. Pengkalan Hulu, Gerik SMK. Paya Keladi, Seberang Prai SMK. Syeikh Abu Bakar, Baling Jumlah ZON TENGAH SMK. Sultan Abdul Aziz Shah, Kajang SMK. Maahad Hamidiah, Kajang SMK. Sungai Manggis, Banting SMK. Bandar Rinching, Beranang SMK. Jalan 3, Bandar Baru Bangi SMK. Jalan 4, Bandar Baru Bangi Jumlah ZON SELATAN SBP. Intergrasi Selandar, Selandar SMK. Tun Perak, Jasin SMK. Simpang Bekoh, Jasin SMK. Bukit Gambir, Muar SMK. Lenga, Muar Jumlah ZON TIMUR SMK. Puteri Saadong, Kota Bharu SMK. Agama Wataniah, Besut SMK. Tengku Mahmud 2, Besut SMK. Muadzam Shah, Muadzam Shah SMK. Keratong, Muadzam Shah Jumlah JUMLAH KESELURUHAN RESPONDEN KATEGORI LUAR BANDAR/ ZON/NEGERI SOAL SELIDIK BI JUMLAH 50 60 40 50 60 73 334 59 60 60 60 60 60 359 60 60 60 58 55 293 25 30 21 30 30 44 180 30 30 30 30 30 30 180 30 30 30 30 30 150 27 30 30 30 27 144 654 BM 25 30 20 20 30 29 154 29 30 30 30 30 30 179 30 30 30 28 25 143 26 31 30 28 21 136 612


53 61 60 58 48 280 1266

Soal selidik telah diedarkan kepada pelajar dan sekolah menengah yang telah dikenal pasti mengikut zon dan negeri yang hendak dikaji. Hasilnya, seramai 2535 orang pelajar cemerlang yang sedang belajar di tingkat 4 yang bersekolah di sekolah-sekolah menengah kategori bandar dan luar bandar dijadikan responden kajian. Daripada jumlah tersebut, 1286 orang pelajar cemerlang BM dan 1249 orang pelajar cemerlang BI. Kajian ini dijalankan di 10 buah negeri dengan melibatkan responden daripada empat buah zon yang berbeza, iaitu Zon Utara (ZU), Tengah PROFIL LATAR BELAKANG RESPONDEN KAJIAN

(ZTg), Selatan (ZS) dan Timur (ZTr). Secara terperinci, profil latar belakang responden kajian mengikut mata pelajaran BM dan BI ditunjukkan dalam Jadual 4.1. Bagi mata pelajaran BM, pelajar cemerlang yang banyak diambil sebagai responden kajian datang dari ZTg, iaitu seramai 359 orang (27.9%). Ini diikuti responden pelajar daripada ZU seramai 340 orang (26.4%), ZS seramai 299 orang (23.3%) dan paling sedikit responden pelajar cemerlang BM diambil dari ZTr, iaitu seramai 22.4%. Dari segi lokasi sekolah, responden pelajar bersekolah di sekolah menengah kategori luar bandar, iaitu seremai 627 orang (51.1%) berbanding pelajar cemerlang BM yang bersekolah di sekolah menengah kategori bandar yang seramai 629 orang (48.9%).Dari segi negeri pula, responden pelajar cemerlang BM paling banyak diambil datang dari negeri Selangor, iaitu seramai 300 orang (23.3%). Ini diikuti responden dari negeri Melaka seramai 180 orang (14.0%), Perak seramai 175 orang (13.6%), Johor seramai 119 orang (9.3%), Kelantan seramai 116 orang (9.0%) dan Kedah seramai 105 orang (8.2%). Negeri Pahang (87 orang 6.8%), Terengganu (85 orang 6.6%), Pulau Pinang (60 orang 4.7%) dan Negeri Sembilan (59 orang 4.6%) dikategori sebagai negeri paling sedikit responden kajian. Jumlah antara pelajar cemerlang lelaki dan perempuan juga berbeza, iaitu pelajar cemerlang perempuan mengatasi jumlah pelajar cemerlang lelaki dengan nisbah 823 orang pelajar cemerlang perempuan (64.0%) berbanding 463 orang pelajar cemerlang lelaki (36.0%). Demikian juga dari segi etnik di mana pelajar cemerlang etnik Melayu lebih ramai dijadikan responden kajian, iaitu seramai 1121 orang (87.2%), manakala pelajar cemerlang etnik Cina (81 orang 6.3%), India (60 orang 4.7%) dan lain-lain etnik pelajar cemerlang (24 orang 1.9%) paling sedikit menjadi responden kajian ini. Seramai 1133 orang pelajar cemerlang (88.1%) menggunakan BM sebagai bahasa pertuturan utama semasa DDK dan DLK khususnya, berbanding BI (19 orang 1.5%). Walau bagaimanapun, jumlah pelajar cemerlang yang bertutur bahasa Mandarin agak ramai, iaitu 67 orang (5.2%) daripada 81 orang pelajar cemerlang etnik Cina. Ini diikuti bahasa Tamil dengan penutur seramai 52 orang (4.0%) daripada 60 orang pelajar cemerlang etnik India. Lain-lain bahasa pertuturan utama DDK digunakan oleh 15 orang pelajar bukan etnik Melayu (1.2%). Kesemua pelajar cemerlang (1286 orang 100.0%) ini memperoleh gred A BM dalam peperiksaan PMR 2007 yang lalu. Bagi mata pelajaran BI pula, pelajar cemerlang BI yang diambil menjadi responden kajian kebanyakannya datang dari ZTg, iaitu seramai 356 orang (28.5%). Ini diiukti responden pelajar cemerlang BI dari ZU

24 Metodologi SPB

seramai 316 orang (25.3%), ZS seramai 292 orang (23.4%) dan ZTr seramai 285 orang (22.8%). Kebanyakan pelajar cemerlang BI ini bersekolah di sekolah menengah kategori bandar, iaitu seramai 633 orang (50.7%) berbanding pelajar cemerlang yang bersekolah di sekolah menengah kategori luar bandar seramai 616 orang (49.3%). Jumlah responden juga tidak sama mengikut negeri. Pelajar cemerlang BI yang paling ramai diambil sebagai sampel kajian datang dari negeri Selangor, iaitu seramai 299 orang (23.9%). Ini diikuti pelajar cemerlang BI dari negeri Melaka seramai 190 orang (14.4%), Perak seramai 173 orang (13.9%), Kelantan seramai 116 orang (9.3%) dan Johor seramai 112 orang (9.0%). Negeri paling sedikit responden kajian ialah negeri Negeri Sembilan, iaitu seramai 57 orang pelajar cemerlang (4.6%), Pulau Pinang seramai 60 orang (4.8%), Pahang seramai 79 orang (6.3%) dan Terengganu seramai 90 orang (7.2%).Pemboleh Ubah Zon Lokasi Negeri Bahasa Melayu (N = 1286) Perkara Kekerapan Peratusan Utara 340 26.4 Tengah 359 27.9 Selatan 299 23.3 Timur 288 22.4 Bandar 629 48.9 Luar bandar 657 51.1 Kedah 105 8.2 Perak 175 13.6 P. Pinang 60 4.7 Selangor 300 23.3 Neg.9 59 4.6 Melaka 180 14.0 Johor 119 9.3 Pahang 87 6.8 Tganu 85 6.6 Kelantan 116 9.0 Lelaki 463 36.0 Perempuan 823 64.0 Melayu 1121 87.2 Cina 81 6.3 India 60 4.7 Lain etnik 24 1.9 B. Melayu 1133 88.1 B. Inggeris 19 1.5 B. Mandarin 67 5.2 B. Tamil 52 4.0 Lain bahasa 15 1.2 A 1286 100.0 A B 596 690 46.3 53.7


JADUAL 2.3. Profil latar belakang responden kajian

Jantina Etnik Bahasa Pertuturan Utama

Pencapaian BM/BI dlm PMR 2007 Pencapaian BM/BI dlm PMR

Bahasa Inggeris (N = 1249) Perkara Kekerapan Peratusan Utara 316 25.3 Tengah 356 28.5 Selatan 292 23.4 Timur 285 22.8 Bandar 633 50.7 Luar bandar 616 49.3 Kedah 83 6.6 Perak 173 13.9 P. Pinang 60 4.8 Selangor 299 23.9 Neg.9 57 4.6 Melaka 180 14.4 Johor 112 9.0 Pahang 79 6.3 Tganu 90 7.2 Kelantan 116 9.3 Lelaki 561 44.9 Perempuan 688 55.1 Melayu 1029 82.4 Cina 137 11.0 India 70 5.6 Lain etnik 13 1.0 B. Melayu 1023 81.9 B. Inggeris 33 2.6 B.Mandarin 125 10.0 B. Tamil 63 5.0 Lain bahasa 5 0.4 A 1249 100.0 A B 1125 124 90.1 9.9

Senarai sekolah yang digunakan adalah berdasarkan senarai sekolah yang dikeluarkan oleh Unit Data, Bahagian Perancangan Pendidikan dan Penyelidikan Dasar (BPPDP), KPM (2006). Senarai sekolah menengah senarai KPM ini adalah lengkap di mana senarainya adalah lengkap di mana sekolah-sekolah menengah dikategorikan sebagai sekolah menengah kategori bandar dan sekolah menengah kategori luar bandar. Dalam kajian ini, sekolah menengah yang dikaji ialah Sekolah Menengah Kebangsaan (SMK) yang terletak di kawasan bandar dan luar bandar yang diambil yang dibahagikan kepada empat zon, iaitu Zon Utara (ZU), Tengah (ZTg), Selatan (ZS) dan Timur (ZTr). SMK lebih banyak dijadikan lokasi kajian berbanding jenis sekolah menengah lain seperti Sekolah Menengah Kebangsaan Agama (SMKA), Sekolah Menengah Jenis Kebangsaan (SMKJ) atau Sekolah Berasrama Penuh (SBP). Walau bagaimanapun, pengkaji juga akan mengambil beberapa buah SMKA dan LOKASI KAJIAN

Selain itu, daripada 1249 orang pelajar cemerlang BI ini, seramai 688 orang pelajar perempuan (55.1%) dan 561 orang lagi (44.9%) pelajar lelaki. Pelajar cemerlang BI etnik Melayu paling ramai dijadikan responden kajian, iaitu seramai 1029 orang (82.4%). Ini diikuti pelajar cemerlang etnik Cina seramai 137 orang (11.0%), pelajar cemerlang etnik India seramai 70 orang (5.6%) dan lain-lain etnik seramai 13 orang (1.0%). Dari segi bahasa pertuturan utama DDK ataupun DLK, BM paling ramai dituturkan (1023 orang 81.9%) berbanding BI (33 orang 2.6%). Bahasa Mandarin merupakan bahasa kedua paling ramai penuturnya, iaitu seramai 125 orang (10.0%), diikuti Bahasa Tami seramai 63 orang (5.0%) dan lain-lain bahasa seramai lima orang (0.4%). Kesemua 1249 orang pelajar cemerlang ini memperoleh gred A bagi mata pelajaran BI dalam peperiksaan PMR 2007 yang lalu. Kesimpulannya, seramai 2535 orang pelajar cemerlang BM dan BI dijadikan responden kajian ini. Kesemua pelajar ini memperoleh gred A bagi kedua-dua mata pelajaran tersebut. Walau bagaimanapun, jumlah etnik bukan Melayu yang terlibat sebagai responden kajian ini terlalu sedikit. Lebih daripada 85.0% responden ialah pelajar etnik Melayu. Demikian juga jumlah pelajar cemerlang perempuan kedua-dua mata pelajaran lebih ramai dijadikan responden kajian (1511 orang 59.6%) berbanding pelajar cemerlang lelaki seramai 1024 orang (40.4%). Bahasa utama yang digunakan oleh pelajar cemerlang juga menunjukkan perbezaan ketara dalam dua mata pelajaran yang dikaji tersebut. Lain-lain perbandingan pelajar cemerlang BM dan BI yang dijadikan responden kajian ini boleh dirujuk pada Jadual 2.3.

26 Metodologi SPB

SBP sebagai lokasi kajian dijalankan. Selain itu, sekolah yang jadikan lokasi sekolah juga bergantung kepada kepada: 1. Jumlah responden yang sudah mencukupi bagi kedua-dua mata pelajaran ataupun sebaliknya. 2. Jumlah responden yang mendapat gred A bagi BM atau BI mencukupi ataupun tidak. 3. Kerjasama sekolah sama ada memberi kerjasama ataupun sebaliknya. Ini bermakna sekolah boleh berubah mengikut keperluan penyelidik.


Bagi setiap negeri, sekurang-kurangnya tiga hingga empat buah sekolah menengah bagi kategori bandar dan luar bandar dijadikan lokasi kajian. Sekolah-sekolah ini telah dikenal pasti dahulu oleh penyelidik berdasarkan kriteria berikut: 1. Kategori sekolah Sekolah menengah bandar atau luar bandar, iaitu SMK, SMKA, Sekolah Menengah Teknik (SMT), Sekolah Menengah Sains (SMS), SMJK dan SBP (Sumber: Unit Data BPPDP, KPM 2006). 2. Semua sekolah dikategorikan Sekolah Katagori A (Sumber: Unit Data BPPDP, KPM 2006). 3. Responden Mempunyai ramai pelajar yang cemerlang dalam mata pelajaran BM dan BI berdasarkan peperiksaan PMR 2007. 4. Sekolah Mudah mendapat kerjasama daripada pihak sekolah, terutamanya berkaitan proses pengumpulan data (menjawab soal selidik dan menumu bual pelajar).

Kebanyakan sekolah menengah yang dijadikan lokasi pengumpulan data datang daripada satu kawasan atau daerah sahaja. Ini bertujuan untuk memudahkan penyelidikan dijalankan di samping dapat mengurangkan kos dan masa penyelidik. Sekolah-sekolah menengah terpilih ini hanya untuk dibuat kajian soal selidik sahaja (rujuk Jadual 2.1 dan 2.2). Bagi kaedah temu bual, perincian bagi setiap sekolah menengah mengikut zon dan negeri ditunjukkan dalam Jadual 3. Berdasarkan Jadual 2.1, 2.2 dan 2.3, dapat dirumuskan bahawa jumlah pembahagian responden kajian mengikut zon, negeri, kategori sekolah dan mata pelajaran adalah berbeza-beza. Perbezaan jumlah responden dan peserta kajian ini antara lain adalah disebabkan oleh: 1. Fokus kajian hanya kepada pelajar cemerlang sahaja sama ada dalam BM ataupun BI. Justeru, jumlah responden/pelajar mungkin sebuah atau lebih dalam satu daerah atau negeri di mana kajian dijalankan. Atas sebab itu, ada negeri yang sedikit sekolah menengah yang dijadikan lokasi kajian (contoh Pulau Pinang dua

28 Metodologi SPB

2.

3.

Kajian ini menggunakan instrumen soal selidik sebagai alat dalam proses pengumpulan data. Seperti yang dibincangkan di awal bab, soal selidik yang digunakan dalam kajian ini diadaptasi dan diubah suai daripada kajian Mohamed Amin (2000), Zamri (2004) serta Zamri, Jamaluddin dan Mohamed Amin (2006). Terdapat dua set soal selidik yang dibina, iaitu set BM dan set BI. Bagi memudahkan kajian ini, soal selidik set BI ditulis juga dalam BM. Tujuannya adalah untuk memudahkan responden menjawab dengan mudah dan cepat tanpa dipengaruhi oleh BI yang boleh melambatkan responden kajian INSTRUMEN KAJIAN SOAL SELIDIK

buah sekolah menengah, iaitu satu sekolah menengah kategori bandar dan satu sekolah menengah kategori luar bandar). Ada juga negeri di mana sekolah menengah kategori bandar dan luar bandar dijadikan kajian seperti Selangor (empat buah sekolah menengah kategori bandar dan enam buah sekolah menengah kategori luar bandar). Sekolah menengah kategori bandar ataupun kategori luar bandar tidak dihadkan jumlahnya. Tujuannya adalah untuk memudahkan pengkaji menjalankan kajian. Ini kerana tidak semua sekolah ini memberi kerjasama kepada pengkaji untuk menjalankan kajian. Oleh itu, sekolah-sekolah menengah yang terpilih seperti yang disenaraikan dalam Jadual 3.1 dan 3.2 merupakan sekolah-sekolah menengah yang dikategorikan sebagai kategori bandar dan kategori luar bandar. Sekurang-kurangnya sekolah-sekolah menengah ini menepati fakus kajian ini, iaitu mencari pelajar cemerlan