Kaedah & Teknik Siasatan Aduan Yang

Berkesan

Kaedah & Teknik Siasatan Aduan Yang

BerkesanDISAMPAIKAN OLEH : PKPj ZAINUL BIN DARUS

TIMBALAN PENGARAH SPRM PULAU PINANG

Taklimat Pengurusan Aduan dan Siasatan Kepada Jawatankuasa Pengurusan Aduan Jabatan Pelajaran Perlis

25 Jun 2012, Hotel Berjaya, Penang

SKOP• Tujuan Siasatan

• Ciri-ciri Siasatan

• Teknik Penyiasatan

• Cara maklumat & aduan diterima

• Saksi

• Teknik temuduga saksi / Pengadu

• Kelemahan semasa temuduga

• Penutup

• Tujuan siasatan ialah untuk mencari, mengumpul dan memproses bahan bukti/keterangan.

• Siasatan hendaklah dilaksanakan dengan adil mengikut undang undang dan peraturan

• Keterangan boleh perolehi samaada melalui keterangan lisan dari saksi /suspek (dengan menemubual/merakam pernyataan saksi/suspek), atau melalui keterangan dokumen/lain-lain eksibit

• Mengumpul keterangan untuk menuduh suspek di bawah kesalahan Tatatertib.

TUJUAN SIASATAN?

Ciri CiriSiasatan

Perlu kemahiranPerlu kemahiran adiladil

rumitrumit Amat luasAmat luas

komplekskompleks Mengikut undang/peraturan

Mengikut undang/peraturan

CIRI-CIRI SIASATAN

• Dalam proses kita mencari keterangan untuk membuktikan sesuatu kesalahan, kita akan

menggunakan beberapa kuasa kuasa siasatan dan teknik penyiasatan.

TEKNIK PENYIASATAN

SECARA AMNYA PERUNTUKKAN UNDANG-UNDANG MERMBERIKAN KUASA-KUASA :

• PENYIASATAN• PEMERIKSAAN • PENGGELEDAHAN• PENYITAAN• PENANGKAPAN/PENDAKWAAN

TEKNIK PENYIASATAN

• KANUN TATACARA JENAYAH (KTJ)

• KANUN KESEKSAAN (KK)

• AKTA KETERANGAN 1950

• AKTA SURUHANJAYA PENCEGAHAN RASUAH 2009

• PERINTAH TETAP KETUA PESURUHJAYA SPRM 2010

• PERINTAH AM BAB D (KELAKUAN DAN TATATERTIB) PENJAWAT AWAM 1993.

BEBERAPA UNDANG-UNDANG BERKAITAN

• DEFINASI MAKLUMATMaklumat ertinya apa apa berita dalam apa jua bentuk bersangkutan dengan perlakuan rasuah

• DEFINASI PENGADUANPengaduan ertinya sesuatu maklumat yang disampaikan dengan tujuan menggerakkan penyiasatan dengan menggunakan kuasa di bawah Akta berkaitan.

DEFINASI

• Pengadu,Pemberi maklumat datang sendiri ke Jabatan

• Panggilan talipon

• Pengaduan dan surat rasmi daripada Jabatan Jabatan Kerajaan atau lain lain Badan *Semasa menjalankan siasatan atau dari sumber

• Surat layang

• Media cetak/eletronik/e-mail

• Lain lain punca

CARA MAKLUMAT / ADUAN DITERIMA

Perlu mengandungi butir berikut:

• Nama pemberi maklumat atau sumber

• Orang yang menjadi subjek kesalahan

• nama pegawai yang menerima maklumat

• Tarikh dan tempat maklumat diterima

• Bentuk kesalahan yang disyaki berlaku

• Bila,dimana dan cara mana ianya berlaku

• Orang, kedudukan dan tempat

• Agensi atau pertubuhan yang terlibat

• Aduan hendaklah ringkas,jelas

• Jenis atau bentuk kesalahan

• Bila,dimana dan bagaimana kesalahan berlaku

• Nama dan kedudukkan orang yang terlibat

• Agensi atau pertubuhan yang terlibat

BUTIR-BUTIR ADUAN

• Simpan ditempat selamat

• Rekod penerimaan/pengambilan /penyimpanan barang kes dan pergerakkannya

• Pengendalian pita rakaman

• Pengendalian wang perangkap/eksibit

PASTIKAN RANGKAIAN KETERANGAN TIDAK TERPUTUS

•Mengumpulkan keterangan daripada orang(saksi)

•Semua orang layak menjadi saksi S.118A.K.

SAKSI

• Kecekapan mengenalpasti jenis saksi akan menghasilkan suatu siasatan yang bermutu

• Sesuatu keterangan bergantung kepada keterangan saksi

KETERANGAN DARI BEBERAPA JENIS SAKSI

SAKSI YANG SAKSAMA (IMPARTIAL WITNESS)SAKSI YANG SAKSAMA (IMPARTIAL WITNESS)

• Saksi yang tidak mempunyai apa apa kepentingan didalam hasil penyiasatan.e.g.saksi formal

• Saksi ini mempunyai kecenderungan untuk memihak kepada sesuatu pihak sahaja

• Mempunyai kepentingan dalam hasil siasatan - Kandungan pernyataannya tidak akan membayangkan kedudukan sebenar kes

• Cari bukti bukti sokongan

• Keterangannya diraguie.g : saudara mara OKT,rakan sepejabat dan rakan perniagaan

SAKSI BERPENDIRIAN TIDAK ADIL(BIASED WITNESS)

SAKSI BERPENDIRIAN TIDAK ADIL(BIASED WITNESS)

• Saksi saksi yang bermusuh terhadap I.O. atau terhadap siasatan yang dijalankan

• Saksi akan berusaha memperdayakan I.O.

• I.O perlu berhati hati supaya saksi ini tidak tahu apa keterangan yang kita ada

• I.O. perlu bijak mematahkan hujahnya supaya saksi tidak terus memesongkan penyiasatan kita

SAKSI YANG BERMUSUHAN(UNFRIENDLY WITNESS)

SAKSI YANG BERMUSUHAN(UNFRIENDLY WITNESS)

• Saksi ini mempunyai sebab tertentu

• Tunjukkan percanggahan dalam keterangan/ceritanya sendiri melalui rekod ataupun keterangan dokumen ataupun percakapan saksi

SAKSI YANG BERCAKAP BOHONG(UNTRUTHFUL WITNESS)

SAKSI YANG BERCAKAP BOHONG(UNTRUTHFUL WITNESS)

• Kenalpasti sebab sebab keengganan saksi untuk memberi keterangan

• Cuba ubah sikapnya dengan memberi keyakinan

SAKSI YANG ENGGAN,KEBERATAN DAN TIDAK SANGGUP(UNWILLING WITNESS)

SAKSI YANG ENGGAN,KEBERATAN DAN TIDAK SANGGUP(UNWILLING WITNESS)

• Mereka adalah saksi kompeten

• I.O. perlu berhati hati dengan saksi begini

SAKSI SUAMI/ISTERI(SPOUSES)S.120A.K.SAKSI SUAMI/ISTERI(SPOUSES)S.120A.K.

• Memberi keterangan berkenaan perkara perkara formale.g. latar belakang OTT,pekerjaan OTT,rekod dalam pendaftaran JPJ,syarikat dll.

SAKSI FORMALSAKSI FORMAL

• mempunyai kepentingan dalam kes yang disiasate.g. seseorang yang membuat aduan dan mempunyai

• perasaan dendam terhadap OKT,mahu menjatuhkan martabat OTT,

• Kena berhati hati kerana mungkin keterangannya memihak kepada pihak tertentu

SAKSI BERKEPENTINGAN (INTERESTED WITNESS)SAKSI BERKEPENTINGAN (INTERESTED WITNESS)

• Bijaksana (Tactful)

• Berkemahiran (Skillful)

• Latihan Yang Mencukupi (Training)

• Berpengalaman (Experience)

• Berpengetahuan dan minat

• Mempunyai kebolehan pemerhatian yang baik

• Berwaspada selalu-terhadap penilaian subjek,memahami teknikal setiap kes,mencungkil maklumat dll.

BAGAIMANA UNTUK MEMBUAT SAKSI BEKERJASAMA?

samb…

• Kesabaran-terutama terhadap saksi yang tidak mahu bekerjasama

• Integriti-jangan buat apa apa janji yang tidak boleh dipenuhi

• Pemikiran yang logik-soalan yang hendak ditanya memenuhi kehendak kesalahan kes

• Kebolehan memerhati dan menterjemahkan reaksi sabjek terhadap soalan yang ditanyakan

• Boleh mengawal diri pada sepanjang masa

• Boleh memainkan beberapa watak -(roles) - seorang yang sympathetic, pemarah dll. bergantung kepada keadaan

• Kebolehan bercakap dengan jelas-tanya soalan dengan jelas

• Persepsi dan ingatan subjek

• Prejudis –dia mungkin dipengaruhi oleh prejudisnya-hati hati dan cuba cari motifnya

• Enggan bercakap/memberikan maklumat-takut-tidak mahu menyusahkan-kurang senang dengan pihak

MENGAPA SEBAB SAKSI TIDAK MAHU BEKERJASAMA?

How

What

When

Where

Why Who

TEKNIK TEMUDUGA SAKSI / PENGADU

• Tanya soalan yang berbentuk direct kepada saksi

• Menanyakan mengenai rekod dan reputasinya (bagi mengesahkan kebolehpercayaan reportnya),sebab pengaduannya (motivation) dll.

• Bila saksi menunjukkan minat terhadap pengaduannya,puji keatas pengaduan yang dibuat olehnya dan sympathetic diatas masalahnya

• Saksi memerlukan sokongan jabatannya dan meminta tindakan segera diambil-jangan janjikan apa apa jika tidak dapat menunaikannya

• Setakat mana yang boleh benarkan saksi ditemuduga untuk bercakap dalam keadaan selesa (conversational tones) tanpa perlu menjawab soalan soalan spesifik.

TEKNIK TEMUDUGA SAKSI / PENGADU

• Saksi kurang senang dengan pihak penyiasat

• Saksi merasakan tidak berfaedah/sia sia

• Saksi tidak mahu beri keterangan di Mahkamah/ Lembaga Tatatertib - buang masa,publisiti buruk,sebab sebab persendirian dll.

KENAPA SAKSI ENGGAN BEKERJASAMA?

• Bila saksi berbohong, penemuduga hendaklah membiarkan dia berbohong - adalah mustahil saksi boleh berbohong dengan konsisten

• Biar saksi mengulangi perkara yang penting yang dia bohong-e.g. tempat,kejadian dan masa yang mana ianya boleh disemak dan disahkan nanti

SAKSI BERBOHONG – APA NAK BUAT?

• Cuba mengelak atau tak bekerjasama untuk membincang fakta, keterangan dll.

• Jika mulutnya kering(dry mouth),kerap mengetip bibirnya(frequent wetting his lips),bergerak tangannya tanpa sebarang sebab , menunjukkan saksi nervous atau cuba menipu (deception)

• Berpeluh atau pucat mununjukkan saksi takut atau gemuruh (anxiety)

• A slight gasp, menahan nafas atau suara tak jelas menunjukkan subjek risau terhadap pengetahuan pegawai penemuduga berhubung kes ini.

PENILAIAN SEMASA TEMUDUGA / BAHASA TUBUH

• Pegawai/saksi tidak bersedia

• Datang lambat masa temu bual

• Tidak baca fakta kes

• Tidak kaji fakta sebelum temu bual

• Saksi tidak dirujuk dokumen berkaitan semasa temu bual

• Saksi enggan untuk ditemu duga kerana tak yakin dengan penemu duga

• Saksi gemuruh/gentar

• Saksi takut kesan daripada ditemuduga seolah-olah menunjukkan saksi berkenaan bekerjasama dengan pihak penyiasat

KELEMAHAN SEMASA TEMUDUGA

Samb….

• Pengadu tidak di temuduga dengan rapi sehingga perkara penting tidak ditanya

• Tidak membuat persiapan

• Tiada perancangan awal

• Pegawai teragak agak semasa menanya kepada saksi dalam temu duga

• Tidak serius semasa temu duga

• Sambil lewa,ketawa,tak bersungguh

• Tidak tertib semasa dalam temu duga/pemeriksaan

• Temu duga seperti bercerita

Samb…

• Banyak kali temu duga membuat saksi tak mahu kerjasama dalam kes itu

• Tidak menyambungkan (link) jawapan jawapan yang diberikan oleh saksi atau meminta saksi jelaskan jawapan jawapan yang diberikan agar lebih terperinci

• Selalu menanguhkan tarikh temu bual

• Soalan penting tidak ditanya semasa temu duga

• Tidak memberi penerangan yang jelas kepada pengadu/saksi tujuan beliau ditemu duga,i.E.Mereka sangka mereka suspek

Report

Plan ofInvestigation

Trial

PresentationAnalysis

Process ofInvestigation

Debriefing

LIFE CYCLE OF INVESTIGATION

Sekian, terima kasih.