Semantik

NORDIN BIN TAHIR

INSTITUT PENDIDIKAN GURU

KAMPUS IPOH

Bahasa

Fonetik Tatabahasa Semantik

Sintaksis Morfologi

6/30/2010 2NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Pendahuluan: Semantik Bahasa merupakan sistem komunikasi yang amat

penting bagi manusia.

Antara pendekatan yang digunakan untuk mengkaji

bahasa ialah pendekatan makna.

Semantik merupakan sebahagian daripada ilmu

linguistik.

Semantik merupakan cabang linguistik yang amat

penting.

Kajian bahasa tidak akan menjadi sempurna tanpa unsur

makna

Semantik merupakan cabang linguistik yang mempunyai

hubungan erat dengan ilmu sosial lain seperti sosiologi,

antropologi, falsafah dan psikologi. 6/30/2010 3NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Konsep Semantik

Semantik berasal daripada kata adjektif bahasa Yunani semantickos yang membawa makna ‘penting’ atau ‘bererti’.

Semantik difahami sebagai suatu bidang ilmu yang mengkaji makna perkataan dan ayat dalam bahasa.

Erti Makna

Membawa erti maksud atau erti

6/30/2010 4NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Semantik ialah istilah yang merujuk kepada kajian

makna… (Palmer, Semantik, hlm. 1)

Pengkajian bahasa secara saintifik, (Palmer, Semantik, hlm. 6

Semantik ialah kajian mengenai makna. (George, 1964, hlm 1).

Sistem dan pengkajian tentang makna dalam bahasa.(Kamus Linguistik, hlm 201).

6/30/2010 5NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Bidang cakupan semantik

Erti dan rujukan

Perkataan

Ayat

Jenis-jenis makna

Perubahan makna

Peribahasa

Unsur semantik dalam nahu

6/30/2010 6NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Perkataan dan Makna

Perkataan ialah unit bahasa yang terkecil yang mengandungi makna.

Perkataan merupakan satu tanda yang mencakupi dua bahagian, iaitu bentuk dan makna

Misalnya, kata dua ada bentuk dua dan maknanya, ‘jumlah satu campur satu atau 1+1’.

6/30/2010 7NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Ketepatan Makna

Penggunaan perkataan harus serasi dengan

perkataan lain dalam konteks makna. Ayat di

bawah tidak dapat diterima walaupun tidak

menyalahi aturan bahasa.

Hatinya terkoyak.

Anjing itu berlari deras.

Kucing itu segak.

Pemandangan di tepi pantai sungguh jelita.

6/30/2010 8NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Ayat yang betul

Hatinya terluka.

Anjing itu berlari pantas.

Kucing itu comel.

Pemandangan tepi pantai itu sungguh indah.

Ketepatan makna ayat di atas dinamakan

keserasian perkataan yang merupakan satu

kebiasaan dalam masyarakat Melayu. Oleh

itu, kebiasaan pengguna menentukan makna

dalam konteks.

6/30/2010 9NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Makna Ayat dalam Konteks Situasi

Konteks situasi atau latar ujaran boleh menentukan makna sesuatu ayat yang diujarkan.

Oleh itu konteks memainkan peranan penting dalam menentukan makna ayat.

Lihat contoh ayat yang berikut:

Dia buang air.

Pak Samad menghantar kawat kepada anaknya.

Hatinya hancur.

6/30/2010 10NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Hubungan Makna dengan budaya

Makna juga berhubung kait dengan

kebudayaan sesuatu komuniti bahasa.

Kebudayaan menentukan kesantunan yang

seharusnya digunakan apabila berucap

dengan seseorang yang lebih tua atau

berkedudukan tinggi.

6/30/2010 11NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Kata Ganti Diri

Pertama Saya, kami, kita, Aku,

Beta,

Kedua Awak, engkau, anda,

saudara

Ketiga Mereka, Dia, Beliau,

Baginda

6/30/2010 12NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Makna denotasi dan konotasi

Denotasi berkaitan dengan makna rujukan, iaitu

benda atau idea yang dirujuk oleh sesuatu

perkataan.

Makna konotasi ialah makna tambahan yang dibawa

oleh sesuatu perkataan yang merupakan makna

tersirat dan berkaitan dengan kebiasaan dalam

budaya sesuatu masyarakat

Contoh:

Budak itu mengejar lembu.

Budak itu seperti lembu.

6/30/2010 13NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Hubungan Perkataan dan Makna

Perkataan dalam sesuatu bahasa

mempunyai hubungan antara satu sama lain.

Hubungan itu mungkin:

Sinonim

Antonim

Hiponim

Homograf

polisemi

6/30/2010 14NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Sinonim

Perkataan yang mempunyai makna yang

hampir-hampir sama tetapi berbeza nilai rasa

dan penggunaannya.

Contoh:

Hangat- panas

Sejuk – dingin

Baik dan bagus

6/30/2010 15NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Antonim

Kata-kata yang berlawanan makna

Contohnya:

Sejuk – panas

Hidup – mati

Beli - jual

6/30/2010 16NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Hiponim

Makna umum yang

merangkumi makna

khusus. Contohnya,

perkataan bunga

mengandungi makna

umum dan bunga

mawar pula makna

khusus.

bunga

mawar anggerik dahlia

6/30/2010 17NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Polisemi

Kata-kata yang mempunyai kesamaan bunyi

dan bentuk ejaan tetepi berbeza makna

apabila digunakan dalam konteks yang

berlainan.

Contoh:

Badan

Daki

6/30/2010 18NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Homograf

Kata-kata yang mempunyai kesamaan

bentuk ejaan tetapi tidak sama bunyi dan

maknanya.

Contoh:

Semak

Perang

Rendang

6/30/2010 19NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Homonim

Perkataan yang mempunyai kesamaan dari

segi ejaan dan bunyi tetapi mempunyai

makna yang berbeza berdasarkan perbezaan

konteks

Contoh:

Lalu –

Haus -

6/30/2010 20NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Tatabahasa

Morfologi Fonologi Sintaksis Semantik

6/30/2010 21NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

6/30/2010 22NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Morfologi dibahagi kepada:

Penggolongan kata

Pembentukan kata

Pembentukan kata baharu

6/30/2010 23NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Penggolongan Kata

Kata nama

Kata kerja

Kata adjektif

Kata tugas

6/30/2010 24NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Kata Nama

Kata nama am Kata nama khas Kata Ganti nama

6/30/2010 25NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Kata Kerja

Kata kerja transitifKata kerja

tak transitif

Aktif Pasif Berpelengkap Tanpa berpelengkap

6/30/2010 26NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Kata Adjektif

Sifat

Pancaindera

Perasaan

Cara Jarak

Waktu

Bentuk

Ukuran

Warna

Kata

Adjektif

6/30/2010 27NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

pembenda

penekan

bilangan

arah

Pembenar

Sendi

Nama

PemeriNafi

Penegas

Penguat

Bantu

Pangkal

Ayat

Perintah

Tanya

SeruHubung

Kata

Tugas

6/30/2010 28NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Pembentukan Kata

Kata tunggal

Kata terbitan

Kata Majmuk

Kata Ganda

6/30/2010 29NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Kata Tunggal

Kata yang tidak mengalami proses

pengimbuhan, penggandaan atau

pemajmukan seperti kata am, had, wang,

trak.

6/30/2010 30NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Kata Terbitan

Kata terbitan terhasil daripada proses

pengimbuhan atau penggabungan morfem

kata dasar (morfem bebas) dengan morfem

imbuhan (morfem terikat) secara rentatan

mendatar, iaitu imbuhan yang digabungkan

serentak dengan kata dasar, sama ada pada

awal kata dasar, akhir kata dasar, disisip

pada kata dasar atau pada awal dan akhir.

6/30/2010 31NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Kata majmuk

Kata majmuk ialah bentuk kata yang

dihasilkan melalui proses yang merangkaikan

dua kata dasar atau lebih yang membawa

makna tertentu.

6/30/2010 32NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Kata Ganda

Kata ganda ialah bentuk kata yang dihasilkan

melalui proses mengulang kata dasar.

Penggandaan ialah satu proses

menggandakan perkataan itu.

6/30/2010 33NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Akronim

Kata singkatan yang terbentuk dengan

menggabungkan huruf awal suku kata atau

gabungan kombinasi huruf awal dan suku

kata daripada satu rangkai kata dan ditulis

atau dilafazkan sebagai kata yang wajar.

6/30/2010 34NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Rumusan

Pembentukan

Kata

Pengimbuhan Pemajmukan Penggandaan Akronim

6/30/2010 35NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH

Latihan

Baca suatu petikan surat khabar, kemudianSenaraikan:

Golongan kata dalam 5 ayat pertama

Jenis kata nama dalam 5 ayat yang berikutnya

Jenis kata kerja dalam 5 ayat yang berikutnya

Jenis kata tugas dalam 10 ayat yang seterusnya.

6/30/2010 36NORDIN TAHIR, IPG KAMPUS IPOH