sastera tradisional

7/29/2019 SASTERA TRADISIONAL

1/27


2/27

PENGENALAN

S.Tradisional- berasaskan kepada cerita-cerita lisanyang diperturunkan daripada generasi kegenerasi yangberikutnya

Dalam proses penurunan ini- berlaku pemupukkan

unsur-unsur kebudayaan yang baru kepada sedia ada. Penyelidikan daripada pengkaji- ST menunjukkan

banyak persamaan ciri antara ST rakyat bangsa-bangsadi dunia. dr aspek corak sastera, isi cerita, dll.

Contohnya: cerita Belanda Mendapat Tanah yangterkenal dalam masyarakat Melayu, juga terdapatdalam masyarakat Kemboja, masyarakat Red Indian diAmerika dan masyarakat di Pulau Bali.


3/27

Samb..

Terdapat juga pendapat yang mengatakan

keadaan sekeliling yang serupa dan kehendak

hidup yang sama telah menimbulkan corak

pemikiran yang melahirkan cerita-cerita yang

sama.

Cerita-cerita yang tumbuh pada sesuatu

tempat juga menunjukkan ciri-ciri kepercayaandan kebudayaan sesuatu bangsa itu.


4/27

SASTERA MELAYU TRADISIONAL

Ismail Hussein- SMT sebagai karya yangmenggunakan bahasa Melayu dan dihasilkanoleh pengarangnya sama ada dalam bentuk

lisan atau tulisan secara kreatif.

Isinya mencakupi ruang lingkup yang amat

luas, iaitu daripada cerita-cerita fiksyen yangmengandungi unsur-unsur mistik hinggalahkepada puisi cinta.


5/27

SMT- pada peringkat awal kemunculannya,

merupakan hasil karya kolektif yang

disampaikan secara lisan daripada satu

generasi kepada generasi berikutnya.

Kedatangan islam- membawa perubahan

Sistem komunikasi tulisan perdaban Islam

telah mula mempengaruhi dan meresapiKMT.

Karya-karya SMT- ditulis dan diasimilasi kan

dengan pemikiran Islam


6/27

SMT dibahagi kepada dua- bersifat lisan danbertulis

Karya-karya ini digolongkan kepada prosa, ceritadan bukan cerita.

Kumpulan karya yang dicipta seperti ceritahikayat, lipur lara, cerita sejarah, syair, pantun,mantera, gurindam, dan sebagainya ini,berkongsi konsep tentang karya, tugas, bentuk,

dan keindahan serta teknik pengkaryaan, bagimemperlihatkan beberapa konsep, dasar, sifatdan sepunya, iaitu dikongsi bersama-sama olehpencipta pada satu-satu zaman kepada zamanberikutnya dalam satu keyakinan dan

kepercayaan yang sama.


7/27

Media Lisan- karya-karya yang dihasil dikenalisebagai sastera rakyat.

Dalam corak naratif sastera rakyat, wujud ceritamitos, cerita lagenda, dan cerita-cerita rakyatyang merangkumi cerita binatang, cerita asal-usul, cerita jenaka dan cerita dongeng ataucerita lipur lara.

Sementara non-naratif terhasil dalam jenis

bahasa rakyat, ungkapan tradisional ataupribahasa, pertanyaan tradisional atau teka-teki,nyanyian rakyat, dan puisi rakyat sepertipantun, syair, girindam, seloka, mantera, danteromba.


8/27

Contoh karya naratif dan non-naratif:

Puisi Cerita Sulung Jawa (Jamilah Ahmed

1978), Cerita Sulung Jawa DBP, Syair Siti

Zubaidah (Abu Zar) 1980, Syair Siti Zubaidah-KL: Fajar Bakti, sastera sejarah dalam bentuk

syair (Syair Perang Siak-Goodie Donald, 1980)

An Example of Misunderstood butRewarding Eighteenh Century Malay Text

dalam (Archipel 20, hlmn. 233-254)


9/27

FUNGSI SASTERA MELAYU

TRADISIONAL

SMT- bukan hanya berfungsi sebagai

penghibur semata-mata.

Dilihat sebagai membantu mendidik

masyarakat ke arah nilai-nilai yang mulia.

Fungsi sesebuah karya SMT dipengaruhi oleh

sifat dan kepentingannya kepada masyarakat.


10/27

SEBAGAI PENGHIBUR DAN PENAWAR

Dalam masyarakat tradisional, tiada hiburan lain-

sastera berperanan menghiburkan khalayak.

Penglipur lara (pencerita)-bertugas untuk

menghiburkan lara, menceriakan yang sedih danrawan dengan kata-kata, irama, cerita, dan

teladan dalam ceritanya.

Karya-karya mantera dan doa pula bertugassebagai sumber terapi secara psikologi untuk

meredakan kemurungan atau hati yang duka.


11/27

SEBAGAI KHAZANAH ILMU

STM- banyak menyimpan pelbagai khazanah ilmuyang boleh diterokai.

Contoh:karya-karya sejarah- menurunkan

maklumat dalam pelbagai ilmu- Sejarah Melayu;dijelaskan perkembangan sesebuah kerajaan,kelahiran dan kematian raja-raja,peperangan,adat istiadat, penaklukan, perdamaian,

persaingan, perdagangan dan ketatanegaraanyang amat bermakna sebagai khazanah kepadamasyarakat Melayu masa kini.


12/27

Samb..

Contoh : Hikayat Hang Tuah

-jelas menunjukkan seni bina istana, seni corak kain,cara penyusunan seni taman, dan yag paling ketaraialah contoh hubungan politik dan konsep duta Melayusebagai alat untuk memperluas kuasa dan daerah.

-selain itu dapat dijelaskan juga-teknologi alatpengangkutan seperti lancang dan perahu yangmenjelajah tempat-tempat yang dilalui oleh wira dan

wirawati dari Melaka ke Rom, ke China, dan ke India.

Satera kitab- persoalan keagamaan (Rukun Iman,tasawuf, falsafah dan tauhid)


13/27

SEBAGAI WADAH KEINTELEKTUALAN

SMT- banyak menyimpul pelajaran dan keintelektualandaripada pengalaman manusia.

Karya bentuk bidalan, perbilangan, dan pribahasaadalah wadah yang mengisi keintelektualan Melayu

tradisional yang tidak ternilai. (menjana kebijaksanaanpengarang)

Hukum peraturan dan nilai masyarakat Melayudiungkap dalam patah perkataan yang pendek, ringkas,tetapi padat dan penuh makna, jelas dan memberi

gambaran kebijaksanaan akal dan pemerhatian yangmendalam serta tajam kepengarangnnya.

Contoh:----


14/27

Samb ----

Masa kecil ditimang ibu, sudah besar ditimang gelombang.

Sekali air bah, sekali pantai berubah

Menghubungkaitkan alam persekitaran dengan kehidupan manusia

Alam berkembang jadi guru,

Setitik jadikan laut,

Sekepal jadikan gunung

Mengajar manusia menyedari hakikat kejadian alam ciptaan tuhan. Mempunyai falsafah dan nilai moral yang cukup tinggi di sampingkeindahan seni bahasanya


15/27

SEBAGAI CONTOH DAN KEUNGGULAN

Kebanyakan karya memetingkan gambaran masyarakatdan keunggulan sifat watak wira atau wira wati.

Contoh: watak-watak Hang Tuah, Siti Zubaidah, RadenInu Kartapati dan beberapa watak lagi adalah contoh

watak yang patut dicintohi. Hang Tuah- contohi sifat-sifat kesetiaan dan

kepahlawanannya

Siti Zubaidah- memiliki rupa paras yang jelita danpekerti mulia patut di contohi sebagai isteri yang taatsetia kepada suaminya.

Raden Inu Kartapati- contohi sifat kepahlawanannyamenentang musuh.


16/27

JENIS-JENIS SMT

SMT terbahagi kepada dua iaitu sastera Melayu

tradisional dan sastera Melayu moden

SMT dibahagi pula kepada dua iaitu bentuk prosa

(naratif) dan bentuk puisi (Bukan Naratif)

Prosa Tradisional terbahagi kepada 3 iaitu Mitos,

Lagenda, dan cerita rakyat

Naratif tulisan pula, Sastera sejarah, sasterahikayat, sastera panji, sastera epik/kepahlawanan


17/27

SASTERA MODEN

Kesusasteraan Melayu Moden ditanda oleh karya yangdicetak dengan mesin.

Kesusasteraan Melayu Moden bermula dengan

munculnya karya-karya Abdullah Munsyi.

Sastera moden ialah peralihan bentuk pengucapan

daripada yang bercirikan tradsional kepada ciri-ciri

moden salah satu ciri utama sastera moden ialah

menggunakan sisitem tulisan.


18/27

Syed Muhammad Naquib Al-Attas di

dalam bukunya yang membahaskan

tentang konsep moden itu mengatakan

bahawa Islam yang membawa

kemodenan ke Alam Melayu.

beliau menamakan Hamzah Fansuri

sebagai Bapa Kesusasteraan Melayu

Moden berdasarkan ketinggian mutu

karya-karya yang beliau hasilkan.


19/27

Antara fungsi sastera moden ialah:

1. Membersihkan jiwa manusia atau penawar jiwa - pembaca dan

pengarang.- Puisi-puisi merdeka - semangat berjuang.

- Novel-novel perjuangan.

2. Satu alat untuk mengenal cara hidup, alam fikiran sesuatu

bangsa, tata nilai.

3. Berfungsi sebagai alat perjalanan (pelancongan) ke destinasi-

destinasi tertentu dengan pengalaman . Sebenar tanpa

perjalanan fizikal sebenar. (Contoh - Karya berlatar luar negara

dan karya terjemahan Madu, Dalam Saringan dan Ranjau

Sepanjang Jalan).5. Berfungsi sebagai menghibur.


20/27

Kesusasteraan Melayu Moden memiliki pelbagai genre. Antaranya:

novel, cerpen, drama, sajak, biografi dan esei atau kritikan sahaja.


21/27

Novel

Novel ditakrifkan sebagai cereka yang berbentuk prosa.Cereka yang disampaikan itu luas jangkauannya.

Maksudnya ialah cerita yang disampaikan itu terdiri atas: Plot yang kompleks;

Watak yang menggerakkan cerita banyak jumlahnya;

Persoalan-persoalan yang dikemukakan bersifat pelbagai;

dan Suasana serta latar ceritanya beraneka.

sesebuah novel itu relatif panjang, yakni lebih panjangdaripada cerpen.

Istilah novel diambil daripada bahasa Inggeris. Perkataanitu asalnya daripada bahasa Itali novella yang bererti satubenda kecil yang baru


22/27

Cerpen

Cerpen juga dipanggil cerita pendek. kebiasaannya, sesebuah cerpen mengisahkan

hanya satu kejadian dalam kehidupan yang

diwarnai oleh pelbagai kejadian.

Sesebuah cerpen biasanya memusatkanpengisahannya kepada satu watak sahaja,

terutama watak penting yang menghadapi

permasalahan hidup. Persoalan yang ditimbulkan

itu benar-benar bermakna, penting, dan dapatmengubah sikap, pemikiran watak-watak yang

difokuskan.


23/27

DramaCiri-ciri utama drama ialah:

Aksi;

Konflik; dan

Persembahannya sekali jalan sahaja.

Jenis-jenisnya ialah:

Tragedi;

Komedi;

Tragi-komedi;

Opera;

Pantomin


24/27

Antara pengarang yang terkenal dengan karya

berbentuk drama dan contoh drama mereka ialah:

Mustafa Kamal Yassin Atap Genting Atap Rumbia

Usman Awang Tamu di Bukit Kenny

Noordin Hassan Sirih Bertepuk Pinang Menari

Abdul Rahman Napiah Pengadilan


25/27

Kritikan

Esei/kritikan merupakan tulisan yang berdasarkankenyataan yang benar-benar wujud. Tulisan jenis initidak mengandungi unsur khayalan.

Pengarangnya akan membentangkan persoalankemanusiaan atau kehidupan yang dihayatinya secaraobjektif mahupun subjektif berasaskan niatnya.

Di dalam konteks kesusasteraan, esei sasteramembicarakan segala hal yang bersangkutan dengankarya, tokoh, dan isu-isu semasa.


26/27

Sajak

Sajak ialah puisi moden. Di Malaysia, pertumbuhandan perkembangannya terserlah selepas penyairterdedah dengan bacaan daripada luar sama adadaripada Indonesia atau Barat.

Punggok atau nama sebenarnya Muhammad YassinMaamor menjadi pelopor puisi moden di Malaysia.

Beliau dengan berani melemparkan sajaknya ketengah masyarakat. Sajaknya yang berjudul DiTengah Segara (lautan) termuat di dalam MajalahGuru keluaran Disember 1933. Lihat petikannya:

Di dalam gelombang hambur-menghamburKudengar seru sayup bahasa

Hatiku lebur bagaikan hancur

Hendak kurenang beta tak bisa.


27/27

Sajak itu ditulis empat baris serangkap dan berima a-

b-a-b. Kedua-duanya ialah ciri-ciri pantun. Walau

bagaimanapun, puisi di atas telah menyimpang

daripada pantun dan syair kerana tidak ada

pembayang, semuanya maksud, dan rima akhirnya

bukan a-a-a-a.

Dengan demikian, Punggok telah memperlihatkan

kebebasan berkarya. Kebebasan itu bermaksud lari

daripada puisi tradisional dan mencerminkan ciri

modennya.

sastera tradisional

Documents