rumusan bab

Bab 1

Rumusan BabPengenalan kepada SainsIntroduction to Science

1.1 Memahami Sains / Understanding Science

1. Sains ialah ilmu pengetahuan tersusun yang dihasilkan daripada kajian sistematik mengenai fenomena alam. Science is organised knowledge obtained from the systematic study of natural phenomena.

2. Faedah sains / Benefits of science:• Memahami diri dan alam sekeliling

Understand ourselves and the environment• Mencari penyelesaian masalah dan memberikan

jawapanSolve problems and provide answers

• Memperbaiki taraf hidup manusia Improve our standard of living

• Mereka mesin-mesin dan mencipta pelbagai produkInvent machines and create various products

• Komunikasi menjadi lebih senang dan cepatCommunication becomes easier and faster

3. Kerjaya dalam bidang sains / Science–related careers• Ahli sains / Scientist• Doktor / Doctor• Doktor gigi / Dentist• Jururawat / Nurse• Ahli farmasi / Pharmacist• Jurutera / Engineer

1.2 Konsep Berat dan JisimConcept of Weight and Mass

1. Berat sesuatu objek ialah daya tarikan graviti yang bertindak ke atas objek tersebut menuju ke pusat Bumi. The weight of an object is the pull of force of gravity on the object towards the centre of the Earth.

2. Jisim sesuatu objek ialah kuantiti jirim yang terkandung di dalam objek tersebut. / Mass of an object is the quantity of matter contained in an object

3. Di Bumi, jisim adalah berkait dengan berat melalui rumus 1 kg = 10 N. / On Earth, mass is related to weight by the formula 1 kg = 10 N

1.3 Pengunaan Alat-alat PengukuranUse of Measuring Tools

Pengukuran panjang / Measuring length

1. Panjang ialah jarak antara dua titik.Length is the distance between two points.

2. Unit S.I bagi pengukuran panjang ialah meter (m).The S.I unit for measuring length is metre (m).

3. Ralat paralaks berlaku sekiranya kedudukan mata adalah salah semasa mengambil bacaan. / Parallax error occurs if the position of the eye is wrong when taking the reading

Pengukuran luas / Measuring area

1. Luas sesuatu objek ialah jumlah permukaan yang diliputi oleh objek itu. / The area of an object is the total surface covered by the object

2. Unit S.I bagi luas ialah meter persegi (m2).The S.I unit for measuring area is square metre (m2).

3. Unit-unit lain bagi pengukuran luas ialah sentimeter persegi (cm2) dan millimeter persegi (mm2).Other units for measuring area are square centimetre (cm2) and square millimetre (mm2).

4. Luas bagi bentuk tidak sekata seperti daun boleh dianggarkan dengan menggunakan kertas graf.The area of an irregular figure such as a leaf can be estimatedusing a graph paper.

Pengukuran isi padu / Measuring volume

1. Isi padu sesuatu objek ialah jumlah ruang yang dipenuhi oleh objek itu. The volume of an object is the total space occupied by the object

2. Unit S.I bagi pengukuran isi padu ialah meter padu (m3).The S.I unit for measuring volume is cubic metre (m3).

3. Isi padu sesuatu pepejal boleh diukur dengan kaedah sesaran air. / The volume of solids can be measured by the water displacement method

Pengukuran suhu/ Measuring temperature

1. Suhu sesuatu objek ialah darjah kepanasan atau darjah kesejukan objek itu. / The temperature of an object is the degree of hotness or coldness of the object

2. Unit S.I bagi pengukuran suhu ialah kelvin (K).The S.I unit for measuring temperature is kelvin (K).

3. Suhu sesuatu objek biasanya diukur dalam darjah Celcius (oC).

The temperature of an object is usually measured in DegreeCelsius (oC)

4. Suhu diukur dengan menggunakan termometer.Temperature is measured using thermometer.

1.4 Kepentingan Unit PiawaiThe Importance of Standard Units

1. Unit piawai untuk pengukuran dalam system S.I adalah:Standard units of measurement in the S.I system are:• Panjang / Length – meter / metre (m)• Jisim / Mass – kilogram / kilogram (kg)• Masa / Time – saat / second (s)• Suhu / Temperature – kelvin (K)• Arus elektrik/ Electric current – ampere (A)

2. Kepentingan unit piawai ialah: The importance of having a standard system of units are

1

Sains Tingkatan 1 Rumusan Bab

(a) Membaiki perhubungan antarabangsa – dapat mengurangkan salah fahamImprove international comm unication – reduces misunderstanding

(b) Perdagangan antarabangsa boleh dilaksanakan dengan lancar International trading can be carried out smoothly

(c) Keputusan penyelidikan saintifik dapat difahami dengan mudah dan digunakan pada peringkat antarabangsa Results of scientific research can be easily understood andused in the International level

(d) Pengukuran kuantiti dapat dilakukan dengan jitu dengan menggunakan unit piawaiMeasurement of quantities can be done accurately using standard units

Sel sebagai Unit Asas Hidupan

GLOSARI PENTING

• Diameter: Garis lurus yang menghubungkan dua titik di atas lilitan bulatan dan melepasi titik tengah bulatanDiameter: A straight line that joins two points on the circumference ofa circle and passes through the centre of that circle

• Isi padu: Ruang yang dipenuhi dengan suatu bahanVolume: The space occupied by a substance

• Meniskus: Permukaan yang melengkung di atas permukaan cecair di dalam suatu bekas seperti silinder penyukat Meniscus: The curved surface of a liquid inside a container such as a measuring cylinder

Bab 2 Cell as A Unit of Life

2.1 Sel / Cell

1. Sel adalah unit asas bagi semua benda hidup.Cells are the basic units of all living things.

2. Benda hidup juga dikenali sebagai organisma.Living things are also known as organisms.

3. Bahagian terkecil di dalam suatu organisma ialah sel.The smallest living part in an organism is the cell.

4. Sesetengah benda hidup terdiri daripada satu sel sahaja

sementara yang lain terdiri daripada banyak sel. Some living things are made up of only one cell while others are made up of many cells.

5. Se l bo leh me nja lan kan pr o ses hi dup se per ti respirasi, pertumbuhan, pembiakan, perkumuhan, pemakanan, per gerakan dan ber gerak balas. Cells can perform living processes such as respiration, g ro w t h , re p ro du c t i o n , e x c re t i on , mov e me n t a n d reaction

6. Sel adalah sangat seni dan tidak dapat dilihat dengan mata kasar. Kita boleh mempelajari struktur sel dengan menggunakan mikroskop. / Cells are very small and cannot be seen by the naked eyes. We can study the structure of a cell by using a microscope

2.2 Organisma Unisel dan MultiselUnicellular and Multicellular Organisms

1. Organisma boleh dibahagikan kepada organisma unisel dan organism multisel. / Organisms can be divided into unicellular and multicellular organisms

2. Organisma yang terdiri daripada satu sel sahaja dikenali sebagai organism unisel. (uni bermaksud satu)./ Organisms which are made up of only one cell are called unicellular organisms (uni means one)

3. Organisma unisel boleh menjalankan segala proses hidup di dalam sel. / A unicellular organism carries out all its life processes inside the cell• Ameba • Bakteria

Amoeba Bacteria• Paramesium • Klamidomonas

Paramecium Chlamydomonas

4. Organisma yang terdiri daripada banyak sel dikenali sebagai organisma multisel (multisel bermaksud banyak). Organisms which are made up of many cells are called multicellular organisms (multi means many).

5. Sesetengah organisma multisel adalah mikroorganisma:Some multicellular organisms are microorganism:• Hidra • Ikan emas

Hydra Goldfish• Spirogira • Lembu

Spirogyra Cow• Mukor

Mucor

2.3 Organisasi sel / Organisation of cells

1. Badan manusia terdiri daripada berjuta-juta sel yang pelbagai jenis. / The human body is made up of millions of different types of cells

2. Sel-sel dalam badan manusia adalah berbeza dari segi saiz, bentuk dan fungsi: The cells in the human body are different in sizes, shapes and functions:• Sel otot • Sel tulang

Muscular cells Bone cells• Sel epithelial • Nerve cells

Epithelial cells el saraf

2.4 Manusia adalah Organisma yang KompleksHuman Beings are Complex Organisms

1. Manusia adalah organisma yang kompleks kerana: Human beings are complex organisms because:(a) badan manusia terdiri daripada pelbagai jenis sel

the human body is made up of various kinds of cells(b) organisasi sel yang kompleks dalam badan manusia

membolehkan semua proses hidup dilaksanakan the complex organisation of cells in the human body enables to carry out all the life processes

(c) pengkhususan sel dalam badan manusia membolehkan setiap sel berfungsi dengan cekap cell specialisation in the human body enables each cell towork efficiently

2


GLOSARI PENTING

• Sitoplasma: Bahagian bendalir seperti agar yang dijumpai di dalam selCytoplasm: A jelly-like fluid found in the cell

• Nukleus: Struktur yang mengawal semua aktiviti selNucleus: The structure that controls all cell activities

• Membran sel: Lapisan nipis yang mengelilingi sel yang mengasingkan daripada sel lainCell membrane: A thin layer that surrounds a cell and separates it from other cells

• Dinding Sel: Lapisan selulosa diluar sel yang menyokong, melindungi dan memberi bentuk kepada selCell wall: A cellulose layer outside of a cell which supports, protects and gives shape to the cell

• Kloroplas: Struktur di dalam sel yang mengandungi klorofilChloroplast: A structure inside a cell that contains chlorophyll

• Vakuol: Ruang di dalam sel yang mengandungi gula dan garam mineral yang terlarut.Vacuole: A space in the cell containing dissolved sugar and mineral salts

Bab 3JirimMatter

3.1 Apakah jirim? / What is Matter?

1. Jirim ialah apa-apa bahan yang mempunyai jisim dan

memenuhi ruang.Matter is anything that has mass and occupies space.

2. Jirim mempunyai berat kerana jisimnya mengalami daya tarikan graviti bumi. / Matter has weight because its mass is acted upon or pulled by the Earth gravity

3. Jirim mempunyai isi padu kerana memenuhi ruang.Matter has volume because it occupies space.

4. Sebahagian contoh jirim hidup ialah manusia, tumbuhan, dan haiwan. / Some examples of living matter are human beings, plants and animals

5. Benda yang tidak mempunyai jisim dan tidak memenuhi ruang adalah benda bukan jirim. / Things which have no mass and do not occupy space are not matter

6. Beberapa contoh benda bukan jirim adalah bunyi, haba, cahaya, elektrik dan vakum. / Some examples of non-matter are sound, heat, light, electric current and vacuum

3.2 Keadaan Jirim / States of Matter

1. Jirim terdiri daripada zarah-zarah kecil yang diskrit.Matter is made up of small and discrete particles.

2. Tiga keadaan jirim adalah: The three states of matter are (a) Pepejal / Solid(b) Cecair / Liquid(c) Gas / Gas

3. Resapan ialah pergerakan zarah-zarah dari suatu kawasan yang mempunyai banyak zarah ke suatu kawasan yang mempunyai zarah-zarah yang kurang. Diffusion is the movement of particles from a region with moreparticles to a region with less particles.

4. Resapan berlaku paling cepat dalam gas, diikuti cecair,

dan pepejal.Diffusion occurs fastest in gases, followed by liquids and the solids.

5. Resapan berlaku paling cepat dalam gas kerana ruang antara zarah-zarah adalah sangat besar. Diffusion occurs fastest in gases because of the large spaces between the particles of gases.

6. Resapan dalam pepejal adalah paling lambat kerana ruang antara zarah-zarah pepejal adalah sangat kecil. Diffusion in solids is slowest because of the small spaces between the particles of solids.

7. Gerakan secara rawak pada zarah cecair dan gas dikenali sebagai gerakan Brown. / Random movement of particles in liquids and gases is called Brownian motion

3.3 Konsep Ketumpatan / Concept of Density

1. Ketumpatan sesuatu bahan ialah jisim per unit isi padu bahan itu. / The density of a substance is the mass per unit volume of the substance

2. Unit-unit yang digunakan untuk mengukur ketumpatan adalah: / Units used to measure density are :(a) Gram per sentimeter padu (g / cm3 or g cm–3)

Grams per cubic centimetre (g / cm3 or g cm–3)(b) Kilogram per meter padu (kg / m3 or kg m–3)

Kilogram per cubic metre (kg / m3 or kg m–3)

3. Unit S.I untuk mengukur ketumpatan ialah kg/m3

The S.I unit for measuring density is kg /m3

GLOSARI PENTING

• Jirim: Sesuatu yang mempunyai jisim dan memenuhi ruangMatter: Something that has mass and occupies space

• Jisim: Sejumlah jirim yang terkandung di dalam sesuatu objekMass: The amount of matter contained in an object

• Zarah: Jirim yang sangat kecil dan tidak dapat dilihat dengan mata kasarParticle: Very tiny of matter that cannot be seen by the naked eyes

• Keadaan jirim: Tiga bentuk yang biasanya wujud, iaitu pepejal, cecair, dan gasState of matter: The three forms in which a substance may existnaturally, that is in the solid, liquid and gaseous forms

3


Bab 4Kepelbagaian Sumber di BumiVariety of Resources on Earth

4.1 Kepelbagaian Sumber di BumiVarious Resources on Earth

1. Sumber di Bumi yang diperlukan untuk menyokong kehidupan adalah: / The resources on Earth needed to sustain life are(a) Udara / Air (d) Mineral / Mineral(b) Air / Water (e) Bahan api fosil / Fossil fuel(c) Tanah / Soil (f) Banda hidup / Living thing

4.2 Unsur, Sebatian, dan CampuranElements, Compounds and Mixtures

1. Unsur ialah bahan yang terbina daripada sejenis zarah atau atom sahaja. Unsur merupakan bahan yang tidak boleh dipecahkan kepada bahan yang lebih ringkas oleh sebarang proses fizik atau kimia. / An element is a substance that is made up of only one type of particle or atom. An element cannot be broken down into any simpler substance by any physical or chemical method /

2. Sebatian ialah bahan yang terdiri daripada dua atau lebih unsur yang berpadu secara kimia. A compound is a substance made up of two or more elements combined together chemically.

4.3 Kepentingan Sumber Bumi kepada ManusiaThe Importance of the Earth’s Resources to Humans

1. Pemeliharaan sumber adalah usaha untuk mengekalkan

sumber semula jadi dalam keadaan asalnya. Preservation of resources is the effort to maintain natural resources in original state.

2. Pe mu lih ar aa n su mb er ad al ah pe ng gu naa n da n pengurusan secara bijaksana sumber semula jadi untuk meminimumkan kehilangan, pembaziran atau kerosakan. Conservation of resources is the careful use and management of natural resources to minimise loss, wastage and damage.

3. Pemeliharaan dan pemuliharaan sumber semula jadi adalah penting untuk mengelakkan: / Preservation and conservation of natural resources are important to prevent(a) Kemusnahan kepada persekitaran semula jadi

Destruction of the natural environment

Udara di Sekeliling Kita

(b) Kepupusan haiwan dan tumbuhan Extinction of animals and plants

(c) Kehilangan sumber ekonomi / Loss of economic resources

4. Kesan pencemaran ke atas sumber Bumi:Effects of pollution on Earth’s resources:(a) Pencemaran udara menyebabkan kesan rumah hijau

dan hujan asid. / Air pollution causes the greenhouse effect and acid rain

(b) Pencemaran air mengurangkan sumber air yang bersih dan mengancam habitat hidupan akuatik. Water pollution reduces sources of clean water and threatens the aquatic life.

(c) Pencemaran tanah mengakibatkan ketidaksuburan tanah dan habitat semula jadi benda hidup menjadi rosak. /Soil pollution results in the infertility of the soil and natural habitats being damaged.

5. Cara-cara mengurangkan pencemaran sumber Bumi: Ways to reduce pollution on Earth’s resources:(a) Kitar semula bahan buangan/ Recycle waste materials(b) Mempraktikkan penanaman semula hutan /

Practice reforestation(c) Mempraktikkan penanaman semula kayu-kayu balak/

Practice selective logging(d) Menggunakan petrol tanpa plumbum / Use unleaded

petrol(e) Menggunakan bahan terbiodegradasi / Use

biodegradable substances

GLOSARI PENTING

• Pudar: Tidak berkilatDull: Not shiny

• Rapuh: Boleh patah dengan senangBrittle: Can break easily

• Mulur: Boleh diregangkan menjadi wayar tanpa mematahkannya.Ductile: Can be stretched into a wire without breaking

• Turasan: Cecair yang dituras keluar semasa proses penurasanFiltrate: The liquid filtered out during a filtration process

• Baki: Pepejal yang diperolehi pada kertas turas semasa proses penurasanResidue: The solids retained on the filter paper during a filtration process

Bab 5 The Air Around Us

5.1 Komposisi Udara / The Composition of Air

1. Udara ialah suatu campuran: / Air is a mixture of :(a) Nitrogen / Nitrogen – 78%(b) Oksigen / Oxygen – 21%(c) Karbon dioksida / Cabon dioxide– 0.03%(d) Gas-gas nadir/Inert gases – 0.97%(e) Wap air, mikroorganisma dan habuk – berubah-ubah

Water vapour, microorganisms and dust – varies

2. Komposisi udara seperti wap air, mikroorganisma dan

habuk-habuk berubah mengikut masa dan tempat.

Misalnya, selepas hujan, terdapat lebih banyak wap air dalam udara berbanding semasa cuaca panas. / The composition of air such as water vapour, microorganisms and dust varies with time and place. For example, after rain, there will be more water vapour compared to a hot dry day

3. Udara ialah suatu campuran kerana komponennya boleh diasingkan melalui kaedah fizikal. Misalnya, wap air di udara boleh diasingkan melalui kondensasi. / Air is a mixture as its components can be separated through physical methods. For example, water vapour in the air can be separated by condensation.


5.2 Sifat-sifat Oksigen dan Karbon DioksidaProperties of Oxygen and Carbon Dioxide

1. Oksigen dan karbon dioksida adalah gas yang tidak berwarna dan tidak berbau. Oxygen and carbon dioxide are colourless and odourless gases

2. Oksigen adalah neutral dan membantu pembakaran.Oxygen is neutral and supports combustion.

3. Kehadiran oksigen dapat diuji dengan kayu uji berbara. Kayu uji berbara menyala semula apabila oksigen hadir. The presence of oxygen can be tested with a glowing wooden splinter rekindles in the presence of oxygen.

4. Karbon dioksida adalah berasid dan tidak membantu pembakaran. Carbon dioxide is acidic and does not support combustion.

5. Kehadiran karbon dioksida dapat duji dengan air kapur. Air kapur menjadi keruh apabila karbon dioksida hadir. The presence of carbon dioxide can be tested with lime water. The lime water will turn chalky or cloudy in the presence of carbon dioxide.

5.3 Oksigen Diperlukan dalam RespirasiOxygen is Needed for Respiration

1. Semasa respirasi, benda-benda hidup menggunakan oksigen dan membebaskan karbon dioksida. / During respiration, living things use oxygen and give out carbon dioxide

2. Respirasi diwakili oleh persamaan berikut:An equation in words to show respiration:Glukosa + Oksigen → Karbon dioksida + Air + TenagaGlucose + Oxygen → Carbon dioxide + Water + Energy

5.4 Oksigen Diperlukan untuk PembakaranOxygen is Needed for Combustion

1. Pembakaran: / Combustion:(a) Suatu tindak balas kimia bagi sesuatu bahan dengan

oksigen. / A chemical reaction of a substance with oxygen.

(b) Membebaskan tenaga haba dan tenaga cahaya. Gives out heat energy and light energy.

(c) Berlaku dengan kehadiran oksigen, bahan api, dan

haba. / Takes place when oxygen, fuel and heat are present.

2. Oksigen diperlukan semasa pembakaran karbon dan hidrokarbon. / Oxygen is required in the burning of carbon and hydrocarbon(a) Karbon + Oksigen → Karbon dioksida +Tenaga haba

+ Tenaga cahaya Carbon + Oxygen → Carbon dioxide + Heat + Light energy

(b) Hidrokarbon + Oksigen → Karbon dioksida +Air + Tenaga haba + Tenaga cahaya Hydrocarbon + Oxygen → Carbon dioxide + Water + Heat+ Light energy

3. Contoh karbon adalah arang kayu, arang batu, dan kayu api.Examples of carbon are charcoal, coal and firewood.

4. Contoh hidrokarbon adalah kerosin, petrol, diesel, gas petroleum, gas asli, dan lilin. Examples of hydrocarbon are kerosene, petrol, diesel, petroleum gas, natural gas and candles.

5.5 Pencemaran Udara / Air Pollution

1. Bahan pencemar udara adalah bahan-bahan berbahaya yang hadir di dalam udara. / Air pollutants are harmful substances or chemicals present in the air

2. Pencemaran daripada pembakaran menyebabkan: Pollution from combustion causes:(a) Kesan rumah hijau

Greenhouse effect(i) Karbon dioksida dihasilkan melalui pembakaran

bahan api. Karbon dioksida akan kekal di atmosfera. / Carbon dioxide is given out when fuels are burned. It then remains in the atmosphere.

(ii) Karbon dioksida bertindak sebagai satu selimut yang memerangkap haba. Ini menyebabkan Bumi bertambah panas secara perlahan dan seterusnya menyebabkan kesan rumah hijau. Carbon dioxide acts like a blanket which retains heat. This will cause the Earth to warm up slowly, leading to the greenhouse effect.

(b) Hujan asid/ Acid rain(i) Kebanyakan bahan api fosil mengandungi bahan

pencemar seperti sulfur Most fossil fuels contain sulphur impurities.

(ii) Sulfur dioksida dan oksida-oksida nitrogen bercampur dengan awan untuk membentuk asid yang akan turun sebagai hujan asid. Sulphur dioxide and oxides of nitrogen mix with cloudsto form acids which will fall as acid rain.

GLOSARI PENTING

• Respirasi: Proses di mana badan kita memperoleh oksigen dan mengoksidakan makanan untuk penghasilan tenaga Respiration: A process which our body obtains and uses oxygen to oxidise food for the production of energy

• Pembakaran: Proses di mana bahan api terbakar di dalam oksigen dan menghasilkan haba dan tenaga cahaya Combustion: A process whereby fuel burning in oxygen gives out heat and light energy

• Bahan pencemar: Bahan-bahan berbahaya atau bahan kimia di dalam udaraAir pollutant: Harmful substances or chemicals present in the air

Bab 6Sumber TenagaSources of Energy

6.1 Pelbagai Bentuk dan Sumber TenagaVarious Forms and Sources of Energy

1. Tenaga ialah keupayaan untuk melakukan kerja. / Energy is the ability to do work

2. Terdapat pelbagai bentuk tenaga seperti: There are various forms of energy such as: (a) tenaga keupayaan / potential energy (b) tenaga kinetik / kinetic energy

5


(c) tenaga haba / heat energy(d) tenaga cahaya / light energy(e) tenaga bunyi / sound energy(f) tenaga kimia / chemical energy (g) tenaga elektrik / electric energy (h) tenaga nuklear / nuclear energy

6.2 Tenaga yang Boleh Diperbaharui dan yangTidak Boleh DiperbaharuiRenewable and Non-renewable Energy

1. Sumber tenaga yang boleh diperbaharui merupakan sumber tenaga yang boleh ditambah atau diperbaharui selepas digunakan.Renewable energy sources are energy sources that can bereplenished or renewed after being used.

2. Sumber tenaga yang tidak boleh diperbaharui merupakan tenaga yang tidak boleh ditambah atau diperbaharui dan akan kehabisan pada masa akan datang. / Non-renewable energy sources are energy sources that cannot be replenished or renewed and will run out in the future

3. Kegunaan tenaga suria: / The uses of solar energy are:(a) Membolehkan tumbuhan membuat makanan semasa

fotosintesis. / Enables green plants to make food during photosynthesis

(b) Untuk menjana tenaga elektrik apabila sel-sel suria menyerap tenaga cahaya. / To generate electricity when solar cells absorb light energy

(c) Alat pemanas suria digunakan untuk memanaskan air bagi pelbagai tujuan seperti mandi. / In solar water heaters to heat up the water for bathing and other purpose

(d) Sel-sel suria dikumpul bersama untuk dijadikan panel suria. / Several solar cells are grouped together to make a solar panel

4. Kita perlu memulihara tenaga supaya: We need to conserve energy because:(a) dapat mengelakkan krisis tenaga.

to prevent energy crisis

Haba

(b) masih ada sumber tenaga untuk penggunaan masa depan.there will still be energy left for us to use in the future.

5. Cara-cara menggunakan tenaga secara efisien: Ways to use energy efficiently:(a) Gunakan mentol jimat tenaga / Use energy-saving bulbs(b) Amalkan perkongsian kereta. / Form car-pool(d) Padamkan lampu dan peralatan elektrik apabila tidak

digunakan. / Switch off lights and electrical appliances when not in use

(e) Memperbaiki kecekapan enjin-enjin dalam kenderaan dan alat jentera. / Improve on the efficiency of engines in vehicles and machineries

6.3 Kepentingan Memulihara Sumber TenagaThe Importance of Conserving Energy Sources

1. Maksud memulihara adalah berjimat, dan tidak membazir.To conserve means to save and not to waste.

2. Pemuliharaan tenaga perlu kerana:There is a need to conserve energy because:(a) bahan api fosil akan kehabisan / fossil fuels are running out(b) bahan api menjadi semakin mahal

fossil fuels are getting more expensive

GLOSARI PENTING

• Tenaga kinetik: Tenaga yang terlibat apabila suatu objek bergerak

Kinetic energy: The energy involved when an object moves

• Tenaga cahaya: Tenaga yang dikesan apabila memasuki mata dan membolehkan seseorang melihat sumbernya Light energy: The energy detected when it enters the eye and enables one to see its source

• Tenaga haba: Tenaga yang datang daripada bahan api yang terbakar atau pengoksidaan makananHeat energy: The energy that comes from the burning of fuels or theoxidation of food

• Tenaga kimia: Tenaga yang tersimpan di dalam makanan atau bahan apiChemical energy: The energy stored in food and fuels

Bab 7 Heat

7.1 Haba sebagai Satu Bentuk TenagaHeat as a Form of Energy

1. Haba ialah: / Heat is(a) satu bentuk tenaga/ a form of energy(b) mengalir dari kawasan yang bersuhu tinggi ke

kawasan yang bersuhu rendah / lows from a region of high temperature to a region of low temperature

(c) boleh menyebabkan benda-benda menjadi panas can cause things to become hot

(d) boleh dipindahkan melalui pepejal, cecair, gas dan juga vakum can travel through solid, liquid, gas and even vacuum

(e) disukat dalam unit joule (J) / measured in joules (J) /

2. Haba boleh menyebabkan sesuatu jasad mengembang, mengalami peningkatan suhu atau perubahan keadaan. Heat can cause a body to expand and experience a rise in temperature or undergo a change of state

6

3. Sumber haba / Source of heat:(a) Matahari merupakan sumber haba

The Sun is a source of heat(b) Nyalaan mancis api membebaskan haba

The flame of a match gives out heat(c) Haba dibebaskan apabila arus elektrik mengalir

melalui seutas wayar / Heat is given out when an electric current flows through a wire

(d) Haba boleh dihasilkan dengam menggosok kedua-dua tapak tanganHeat can be produced by rubbing our hands together

4. Kegunaan haba dalam kehidupan harian:Uses of heat in daily life:(a) Untuk memasak / For cooking(b) Unutk mengeringkan pakaian / For drying of clothes(c) Untuk memanaskan badan / To keep us warm(d) Untuk mencairkan logam/ For melting metals(e) Untuk mengeramkan telur / For incubating eggs(f) Untuk menggosok pakaian / For ironing clothes


4. Haba ialah satu bentuk tenaga dan suhu ialah sukatan

darjah kepanasan atau kesejukan sesuatu objek. Heat is a form of energy and temperature is a measurement of hotness or coldness of an object.

7.2 Pengaliran Haba dan KesannyaHeat Flow and Its Effects

1. Apabila sesuatu bahan menyerap tenaga haba, molekul- molekunya bergerak lebih cepat dan menjauhi satu sama lain. Molekul-molekul ini memenuhi lebih banyak ruang. Maka, kebanyakan bahan mengembang apabila dipanaskan.Heat energy absorbed by a substance usually makes the molecules of the substances move faster and further apart. When this happens, the molecules take more space. So, most substances expand when heated.

2. Apabila sesuatu bahan disejukkan, ia kehilangan haba. Ini menyebabkan molekul-molekul bergerak dengan lebih perlahan dan berada lebih dekat antara satu sama lain. When cooled, the substances lose heat. This makes the molecules move closer to one another. When this happens, the molecules take up less space. So, substances contract when cooled.

3. Kesan pengembangan dan pengecutan ke atas isi padu dan ketumpatan: / The effects of expansion and contraction on volume and density(a) Apabila sesuatu bahan dipanaskan, ia mengembang

dan isi padunya bertambah. / When a substance is heated, it expands and its volume increases

(b) Walau bagaimanapun, jisim bahan itu masih sama dan jisim per unit isi padu berkurang. Ketumpatan berkurang semasa pengembangan. However, the mass of the substance still remains the sameand the mass unit volume of the substance decreases. Density decreases on expansion.

4. Haba dipindahkan dari kawasan bersuhu tinggi ke kawasan yang bersuhu rendah melalui tiga cara: / Heat can be transferred from a place with a high temperature to a place with low temperature in three ways :(a) Konduksi (b) Sinaran (c) Perolakan

Conduction Convection Radiation

5. Konduksi ialah proses pemindahan haba oleh zarah-zarah yang bergetar melalui pepejal. / Conduction is a process of heat transfer by the vibrating particles through a solid.

6. Konduksi tidak boleh berlaku di dalam vakum.Conduction cannot take place in vacuum.

7. Perolakan ialah pergerakan haba melalui bendalir dari satu tempat yang panas ke satu tempat yang sejuk. Convection is the movement of heat through fluids from a point

11. Haba dipancarkan secara gelombang elektromagnet. Heat is transmitted by means of electromagnetic waves.

12. Contoh aliran haba dalam fenomena semula jadi: Examples of heat flow in natural phenomena:(a) Bayu laut / Sea breeze:

• Bayu laut bertiup pada waktu siangA sea breeze blows in the day

• Pada waktu siang, darat menjadi lebih panas daripada laut kerana darat merupakan konduktor haba yang lebih baik During the day, the land becomes much hotter than the sea because the land is a better conductor of heat /

• Udara panas di atas darat akan naik ke atas dan udara sejuk dari laut akan bergerak ke darat untuk menggantikan tempatnya / Hot air above the land rises and the cooler air from the sea moves in to take its place

(b) Bayu darat/ land breeze:• Bayu darat bertiup pada waktu malam

A land breeze blows at night• Pada waktu malam, darat menjadi lebih sejuk

daripada lautAt night, the land becomes colder than the sea

• Udara panas dari laut akan naik ke atas dan udara sejuk dari darat akan mengambil alih tempatnya Hot air from the sea rises and cold air from the land moves in to take its place

• Ini membentuk bayu darat / This brings about a sea breeze

13. Bahan-bahan yang mengkonduksi haba dengan cepat disebut sebagai konduktor. Substances that conduct heat rapidly are called conductors.

14. Bahan-bahan yang mengkonduksi haba dengan perlahan atau langsung tidak mengkonduksi haba disebut sebagai penebat. / Substances that conduct heat slowly or do not conduct heat at all are called insulators.

15. Logam adalah konduktor haba yang baik manakala bukan logam adalah penebat haba yang baik. / Metals are good conductors of heat while non-metals are good insulators of heat .

7.3 Kesan Haba ke atas JirimEffects of Heat on Matter

1. Perubahan keadaan jirim adalah perubahan daripada suatu keadaan jirim ke keadaan jirim yang lain secara fizikal. Changes of state is the changing of one state of matter to another in physically.

2. Haba menyebabkan sesuatu jasad mengalami perubahan keadaan jirim secara fizikal dalam proses-proses berikut: Heat causes a body to undergo a physical change of state in the following processes

of higher temperature to a point of lower temperature / Peleburan/

Melting

8. Perolakan melibatkan pergerakan molekul-molekul (a) Pepejal : Cecair Solid : liquidbendalir (cecair dan gas). / Convection involves the movement

Evaporation Evaporation

of the molecules of the fluids (liquid and gases) (b) Penyejatan : Gas/ Liquid : gas

9. Perolakan tidak boleh berlaku di dalam vakum.Convection cannot take place in a vacuum.

10. Sinaran ialah pemindahan haba yang tidak memerlukan

Pembekuan(c) Cecair : Pepejal

/

Kondensasi

Freezing

Liquid : Solid

Condensationsebarang medium. Sinaran boleh berlaku menerusi vakum.

(d) Gas : Cecair / Gas : Liquid

Radiation is the transmission of heat that does not require any medium. It can take place in a vacuum.

Pemejalwapan Sublimation(e) Pepejal : gas

/ Solid : gas


3. Perubahan keadaan jirim dalam kehidupan harian:Changes in the state of matter in everyday life:(a) Ais melebur pada suhu bilik (Pepejal → cecair)

Ice melts at room temperature (Solid → liquid)(b) Air mendidih dan bertukar menjadi stim apabila

dipanaskan (Cecair → gas) Water boils and changes into steam when heated (Liquid →gas)

(c) Air membeku apabila disimpan di dalam alat pembeku dalam peti sejuk (Cecair → pepejal) Water freezes when it is kept in the freezer (Liquid → solid)

(d) Awan terbentuk akibat kondensasi wap air di udara (Gas → cecair)

Clouds are formed when water vapour condenses in air (Gas→ liquid)

(e) Garam diperoleh daripada air laut melalui penyejatan (Cecair → pepejal) Salt is obtained from sea water by evaporation (Liquid →solid)

(f) Ais kering (pepejal → karbon dioksida) memejalwap menjadi wasap putih pada suhu bilik (Pepejal → gas) Dry ice (solid carbon dioxide) sublimes at room temperature (Solid → gas)

7.4 Aplikasi Prinsip Pengembangan danPengecutan JirimApplying the Principles of Expansion and Contraction ofMatter

1. Jalur dwilogam di dalam penggera kebakaranBimetallic strip in a fire alarm(a) Jalur dwilogam mengembang apabila dipanaskan

The metallic strip expands when heated(b) Jalur dwilogam melengkung dan menyentuh skru

pelarasThe metallic strip bends and touches the adjusting screw

(c) Arus elektrik mengalir di dalam litar lengkap Electricity flows in the complete circuit

(d) Loceng penggera kebakaran berbunyi dan perenjis air memancutkan air / The fire alarm bell rings and the sprinkler sprinkles water

2. Ruang antara landasan kereta api dan jambatanGaps in railway tracks and bridges(a) Ruang kecil antara rel-rel membolehkan rel-rel

mengembang pada hari yang panas Small gaps are left between the rails to allow for expansion of the rails on a hot day

(b) Satu hujung jambatan ditetapkan sementara hujung yang lain mempunyai penggolek untuk membolehkan jambatan mengembang ketika cuaca panas One end of the bridge is fixed while the other end rests onrollers to allow the bridge to expand in hot weather /

7.5 Penyerapan dan Pembebasan HabaAbsorbing and Giving Out Heat

1. Semua bahan boleh menyerap dan membebaskan haba.All materials can absorb and give out heat.

2. Keupayaan sesuatu pepejal untuk menyerap dan membebaskan haba bergantung kepada: / The ability of a solid to absorb and give out heat depends on

(a) suhu persekitaran / the temperature of the environment(i) Jika sesuatu objek mempunyai suhu yang lebih

tinggi daripada persekitaran, objek itu akan membebaskan haba ke persekitaran / If an object has a higher temperature than its environment, the object will give out heat to the environment

(ii) Jika sesuatu objek mempunyai suhu yang lebih rendah daripada persekitaran objek itu akan menyerap haba daripada persekitaran. / If an object has a lower temperature than its environment, the object will absorb heat from the environment

(b) sifat permukaan / the nature of the surface(i) Objek gelap dan pudar menyerap haba dengan

lebih baik berbanding objek putih dan berkilat Dark and dull objects absorb heat better than bright and shiny objects

(ii) Objek gelap dan pudar membebaskan haba yang lebih baik berbanding objek putih dan berkilat Dark and dull objects give out heat better than bright and shiny objects

3. Di kawasan tropika, pakaian putih biasanya dipilih kerana permukaan putih merupakan penyerap haba yang lemah. In the tropics, white clothes are often preferred because a white surface is a poor absorber of heat.

4. Radiator kereta dicat hitam supaya ia boleh membebaskan haba dengan lebih cepat. / The car radiator is painted black so that it can give out heat faster

7.6 Faedah Aliran Haba / The Benefits of Heat Flow

1. Pengetahuan tentang aliran haba menjadikan kehidupan kita lebih selesa. / The knowledge of heat flow assists us with comfortable living(a) Kita membuka tingkap dan pintu rumah untuk

meningkatkan peredaran udara. / We open the windows and the doors of our house to improve air ventilation

(b) Rumah-rumah sering dicat putih untuk mengurangkan penyerapan haba daripada Matahari. / Houses are often painted white to reduce absorption of heat from the Sun

2. Permukaan perak yang berkilat adalah paling lemah untuk menyerap dan membebaskan haba. Silvery and highly polished surfaces are the worst for absorbing and releasing heat.

GLOSARI PENTING

• Suhu: Ukuran kepanasan atau kesejukanTemperature: The measurement of hotness or coldness of an object

• Kandungan haba: Jumlah amaun tenaga untuk semua zarah-zarah di dalam suatu bahanHeat content: The total amount of energy of all the particles in asubstance

• Pengembangan: Proses peningkatan isi paduExpansion: The process of increasing in volume

• Pengecutan: Proses pengurangan isi paduContraction: The process of decreasing in volume

8

rumusan bab

Documents