pronomina

39
PRONOMINA

Upload: lamis

Post on 24-Feb-2016

192 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

PRONOMINA. Pronomina. Adalah kategori kata yang dipakai untuk menggantikan nomina , selain itu dapat juga menggantikan numeralia. Dudu aku ‘ bukan saya ’ * ora aku Dudu dhewekke ‘ bukan dia ’ * ora dhewekke Dudu kowe ‘ bukan kamu ’ * ora kowe. Aku iki ‘ saya ini ’ - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: PRONOMINA

PRONOMINA

Page 2: PRONOMINA

PENGERTIAN

PERILAKU SINTAKSIS

CIRI

SUB KATEGORI

Page 3: PRONOMINA

Pronomina Adalah kategori kata yang

dipakai untuk menggantikan nomina, selain itu dapat juga menggantikan numeralia

Page 4: PRONOMINA

1 •Pronomina dapat berangkai dengan kata ingkar dudu tetapi tidak dapat berangkai dengan ora

2 •Pronomina dapat berangkai dengan pronomina demonstratif

3 •Pada tataran kalimat , pronomina dapat menduduki fungsi subjek, predikat, objek dan pelengkap

Page 5: PRONOMINA

Dudu aku ‘bukan saya’ *ora akuDudu dhewekke ‘bukan dia’ *ora dhewekke

Dudu kowe ‘bukan kamu’ *ora kowe

Page 6: PRONOMINA

Aku iki ‘saya ini’Dhewekke kae ‘dia itu’

Kowe kuwi ‘kamu itu’

Page 7: PRONOMINA

•Aku befrungsi sebagai subjekaku maca koran‘saya membaca koran’

•Dhewekke berfungsi sebagai predikatSing njupuk dhewekke‘Yang mengambil dia’

•Kowe berfungsi sebagai objekAdi arep marani kowe‘Adi akan menghampiri kamu’

•Dhewekke berfungsi sebagai pelengkapAdnin dolan karo dhewekkeAdnin bermain dengan dia

Page 8: PRONOMINA

Dapat berangkai dengan kata ingkar ora

Dapat berangkai dengan kata-kata yang menyatakan ukuran *panjang, lebar, luas, tinggi, besar, berat dll

Dapat berangkai dengan pronomina persona

Page 9: PRONOMINA

•Ora semana ‘tidak sekian itu’

•Ora semene ‘tidak sekian ini’

Page 10: PRONOMINA

Abote semono ‘beratnya sekian itu’Dawane semene ‘panjangnya sekian’Gedhene semono ‘besarnya sekian itu’Jembare semana ‘dalamnya sekian itu’

Page 11: PRONOMINA

Aku semene ‘saya sekian ini’Kowe semono ‘kamu sekian

itu’Dhewekke semana ‘dia

sekian itu’

Page 12: PRONOMINA

Subkategori nomina berdasarkan referennya

Page 13: PRONOMINA

•A. Pronomina persona

Berfungsi sebagai kata ganti orang

SESULIH PURUSA IJEN AKEH

Utama Purusa Aku, kula, kawula kita

Madyama Purusa Kowe, awakmu, sira Kowe kabeh

Pratama Purusa Dhewekke, panjenengane

contoh

Page 14: PRONOMINA

Aku kudu garap tugas saiki supaya sesuk ora lali.Apa sliramu uwis duwe bojo?

Panjeneganipun boten saged rawuh amargi gerahAku arep lunga dolan karo dhewekke

Page 15: PRONOMINA

PD.Substantif

PD. Lokatif

PD. Diskriptif

PD. Temporal

PD. DimensionalPD. Arah

Page 16: PRONOMINA

Pronomina Demonstratif SubstantifJarak dekat Iki, kiyi, niki, menika/punika ‘ini’“meja iki resik”.“meja menika resik”.

Jarak agak jauh Kuwi, iku, niku ‘itu’“pulpen kuwi gonmu”.“buku niku kagunganipun bapak”.

Jarak jauh Kae, ika, nika ‘itu’“wong kae kok lucu ya”.“mbah, pakdhe ngasta ing kantor nika”.

contoh

Page 17: PRONOMINA

•Aku ki arep omong. Mbok meneng sedhela!‘Saya akan berbicara. Harap tenang sebentar!’

•Dhek wingi sore Ibu ki tindhak.‘Kemarin sore Ibu pergi.’

•Ayua kae yen kemayu ya ora disenengi.‘Meskipun cantik kalau berlagak cantik ya tidak

disenangi.’•Udana kae aku arep mangkat.

‘Meskipun hujan saya akan berangkat.’

Page 18: PRONOMINA

Pronomina Demonstratif Lokatif

Jarak Dekat kene ‘sini’ ___ rene/mrene ‘ke sini’“Surti, aku enteni kene wae ya”

Jarak Agak Jauh kono ‘situ’ ___ rono/mrono ‘ke situ’“bukumu tak jupuk saka kono mau”

Jarak Jauh kana ‘sana’ ___ rana/mrana ‘ke sana’“kana loh, Ibu diparani ndhisik”

*kene, kono, dan kana bersifat statis (diam), sedangkan rene/mrene, rono/mrono, dan rana/mrana bersifat dinamis (bergerak).

contoh

Page 19: PRONOMINA

• Kono, yen arep mulih!‘Silahkan, kalau akan pulang!’

• Kene, takgendhonge!‘Mari, saya dukungnya/bawanya!’

Page 20: PRONOMINA

Pronomina Demonstratif DiskriptifJarak Dekat ngene, mangkene, ngaten,

makaten ‘begini’“aku ora nyana yen bakal ngene kadadeane”“kok dados mekaten kahananipun”

Jarak Agak Jauh ngono, mangkono_ngaten, makaten ‘begitu’“kowe kuwi aja mangkono ta”“panjenengan ampun tumindhak kados makaten”

Jauh Jauh ngana, mangkana ‘begitu’“aja dibaleni kaya mangkana maneh”“apa kowe lali akibate bisa kaya ngana kae?”

Page 21: PRONOMINA

Kata ‘ngono’ di dalam pemakaiannya sering disingkat menjadi ‘no’

sebagai penekan kepastian.

contoh

Page 22: PRONOMINA

• Yen kabeh-kabeh dipasrahake aku, kowe kepenaken no!‘kalau semuanya diserahkan saya, kan keenakan kamu!’

Page 23: PRONOMINA

Pronomina Demonstratif Temporal

Cukup jauh Pada suatu waktu Ndhisik-rumiyin

Agak jauh Setelah dua hari Ndhek emben-kala emben

Dua hari Wingine-winginipun

Winginane-winginanenipun

sehari Wingi-kala wingi

Agak dekat Dalam hari yang sama Mau-kala wau

Dekat Saiki-samenika/sapunika

Pronomina inni untuk menunjukan waktu

Page 24: PRONOMINA

Dekat Samengko-samangke

Agak dekat Dalam hari yang sama Mengko-mangke

Agak jauh sehari Sesuk-mbenjing

Dua hari Sesuke-mbenjingipun

Setelah dua hari Suk emben- mbenjing emben

Cukup jauh Mbesuk-mbenjing/mbenjang

Page 25: PRONOMINA

Saiki dan mengko digunakan dalam dua waktu

-saiki mengacu pada saat penutur berbicara-saiki mengacu pada waktu yang cukup panjang

contoh

Page 26: PRONOMINA

-aku mangkat kuliah saiki, ben ora telat.-ana sing ngendikakake yen saiki bahasa Jawa wis owah

Page 27: PRONOMINA

-mengko mengacu pada saat penutur selesai berbicara

-mengko mengacu pada waktu yang cukup jauh

contoh

Page 28: PRONOMINA

-mengko, sedela maneh aku mrana.-mengko sing diidham-idhamake bangsa kita bakal kelakon

Page 29: PRONOMINA

Pronomina Demonstratif Dimensional

Dekat Semene-sementen

“Aja akeh-akeh, semene wae”.

Agak jauh Semono-semanten

“Kowe kok mung entuk semono”.

Jauh Semana-semanten

“Kowe krasa ora, yen lemumu semana kae?”

“Ukuran klambine ibu, semanten niki lho mbah”.

Page 30: PRONOMINA

Pronomina Demonstratif Arah

Dekat Mrene-ngriki/mriki

“Cepet, ndang mrene”

“Pak RT wau mriki, madosi panjenengan, Pak”.

Agak Jauh Mrono-ngriku/mriku

“Aja mrono nduk, nek dhawah”.

“Panjengenan wau sampun tindak mriku ?”

Jauh Mrana-ngrika-mrika

“Aku moh mrana, adoh banget jebule”

“Bapak wau sampun tindak mrika kok, Buk”.

Page 31: PRONOMINA

B. Pronomina Interogatif / Pitakon

• adalah pronomina yang dipakai sebagai pemarkah pertannyaan dan berfungsi untuk bertanya.

contoh

Page 32: PRONOMINA

Apa kanggo nakokake barangApa sing dienggo diah kae? Sapa kanggo nakokake uwong utawa kewanSapa jeneng kancamu sing bagus kae? Ngapa, yagene, geneya kanggo nakokake mula bukane sawijining bab/sebab sesuatu halNgapa nangis?Geneya kok urung digawe? Endi, sing endi kanggo nakokake sawijining pilihan kang awujud barang, uwong utawa sawijining bab.Endi tasmu vi? Kapan kanggo nakokake wektu dumadine sawijining kadadean.Kapan awakmu arep kawin? Kepriye, priye, piye kanggo nakokake kahanan utawa nakokake carane nindakake sawijining bab.Piye sidane, arep kumpul ing ngendi? Pira kanggo nakokake jumlah.Pira cacahe bocah sing kuliah morfologi?

Page 33: PRONOMINA

C. Pronomina Posesifadalah pronomina persona yang digunakan

sebagai penanda milik. • Contoh:

lanjut

Omahku ‘rumahku’Omahmu ‘rumahmu’Klambiku ‘bajuku’ Klambimu ‘bajumu’

Page 34: PRONOMINA

Kata ganti empunya dibagi menjadi dua yaitu kata ganti empunya yang terletak di depan kata disebut proklitik dan yang terletak di belakang kata disebut enklitik.

PRONOMINAKLITIK/KLITIKA

ContohProklitik Enklitik

Aku Dak/tak -ku Bukune daksilih ndisik ya.Bukumu ana ing kosku.

Kowe Ko-/ kok- -mu Klambine kok kumbah nganggo apa?Klambimu tak kumbah nganggo rinso.

Dheweke - -e Laptope nembe wae kena banyu.

Page 35: PRONOMINA

D. Pronomina Relatif• adalah pronomina yang menghubungkan konstituen

yang diperikan dengan konstituen yang memerikan.

• Kata yang termasuk ke dalam pronomina relatif antara lain: sing(ngoko), kang(ngoko alus), ingkang(krama). Konstituen yang didahului sing, kang, atau ingkang menunjuk atau dapat menggantikan konstituen di depannya (yang diperikan).

contoh

Page 36: PRONOMINA

•Bocah sing bagus kae dipilih dadi ketua kelas.•Buku kang tak waca mau dikersakake ibu.•Tas ingkang dipuntumbas mbak Ayu menika awis sanget

Page 37: PRONOMINA

Pronomina indeterminatif

Digunakan untuk menggantikan orang atau barang yang keadaannya belum jelas.

contoh

Page 38: PRONOMINA

Kabeh kuwi mung abang-abang lambeKowe mau menyang warung tuku apa bae?

Akeh dokter kang dadi pamicara ing seminar mau, salah sijine Dr. Ryan Tamrin

Sapa-sapa kok ora bisa mangsuli pitakonane bu guru

Page 39: PRONOMINA

MATUR NUWUN