Program Jaminan Keselamatan Makanan (HACCP, GMP, MeSTI)

Gerak IKS SDC 2016-Meneroka Potensi IKS Desa 27-30 April, 2016 @ Sabah Agro Industrial Precinct (SAIP), Kimanis

Norlida Hj Md Darus

Timbalan Pengarah Kesihatan Negeri Bahagian Keselamatan & Kualiti Makanan

Jabatan Kesihatan Negeri Sabah

KANDUNGAN CERAMAH

• Pengenalan • Objektif ceramah • Peranan Kerajaan, Industri dan

Pengguna • Perundangan Makanan • Program Jaminan Keselamatan

Makanan dan Sistem Kebolehkesanan Makanan

Industrial emissions and effluents

Landfills

Vehicle emission

Agricultural practices

Livestock

Crops

Seafood

Storage

Processing

Distribution

Retail Cooking

RANTAIAN BEKALAN MAKANAN

Tahun 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Bil episod 107 151 90 153 149 412 420 303 311 434 454 495 501

Bil episod di sekolah 62 79 40 89 82 251 257 153 157 257 232 244 241

107

151

90

153 149

412 420

303 311

434 454

495 501

62 79 40

89 82

251 257

153 157

257 232

244 241

0

100

200

300

400

500

600

Bil episod KRM

Bil episod KRM sekolah

Sumber: Bhg.Kawalan Penyakit, KKM

Keracunan Makanan di Malaysia - status

Kategori Premis

Bil. Episod

Kilang 7

Klinik/Hospital 5

Lain-lain 48

MRSM 8

Penjaja 4

PLKN 11

Premis Outlet 16

Pusat Latihan 37

Rumah Persendirian 92

Sekolah (Bukan KPM) 18

Sekolah (KPM) 223

Universiti/Kolej 32 Kilang

KLinik/Hospital

Lain-lain

MRSM

Penjaja

PLKN

Premis Outlet

Pusat Latihan

Rumah Persendirian

Sekolah (Bukan KPM)

Sekolah (KPM)

Universiti/Kolej

7

5

48

8

4

11

16

37

92

18

223

32

Bil. Episod

Sumber: Bhg.Kawalan Penyakit, KKM

Keracunan Makanan di Malaysia – bil episod / premis 2014

Kategori Makanan Disyakki Bil. Episod

Air 7

Ayam dan Hasilan Ayam 159

Bijirin, Hasil Bijirin, Kanji dan Roti 112

Buah-buahan dan Hasil Buah 2

Daging dan Hasil Daging 48

Garam dan Rempah 8

I Ikan dan Hasil Ikan 54

Koko dan Hasil Koko 1

Minuman Ringan 4

Sayur-sayuran 20

Susu dan Hasil susu 51

Telur dan Hasil Telur 14

Tidak Dinyatakan 19

Air

Ayam dan Hasilan Ayam

Bijirin, Hasil Bijirin, Kanji dan Roti

Buah-buahan dan Hasil Buah-buahan

Daging dan Hasil Daging

Garam dan Rempah

Ikan dan Hasil Ikan

Koko dan Hasil Koko

Minuman Ringan

Sayur-sayuran

Susu dan Hasil susu

Telur dan Hasil Telur

Tidak Dinyatakan

7

159 112

2

48

8

54

1

4

20

51

14

19

Bil.Episod

Sumber: Bhg.Kawalan Penyakit, KKM

Keracunan Makanan di Malaysia – bil episod / jenis makanan 2014

Impact of foodborne disease - socio-economic costs

product recall plant closure clean-up loss of market loss of image insurance

administration legal costs

surveillance costs outbreak

investigation loss of national

productivity in endemic areas

reduced exports social security and

medical care cost unemployment loss of tourism loss of human

resources

to food industry

to government

to individuals

medical costs income loss pain and suffering lost leisure time child care costs risk aversion costs costs of averting

behaviour home

modifications rehabilitation

costs legal costs

8

Skop semakin meluas ◦ Food security (reliable availability of sufficient quantity

and quality of nutritious food for a population) ◦ Food safety (unintentional contamination) ◦ Food defence (intentional contamination)

Isu semakin bertambah & rumit Pertimbangan ancaman terhadap ekonomi Pertimbangan ‘risk’ vs ‘benefit’ dalam membuat keputusan

menggunakan ‘risk assessment’ Kesedaran pengguna semakin meningkat Keupayaan dan pengurusan sumber sediada bagi mengatasi

isu

OBJEKTIF CERAMAH

Meningkatkan kefahaman dan kesedaran kepada pengusaha

makanan perihal keperluan-keperluan mandatori dibawah Akta Makanan

1983 dan Peraturan-peraturan Makanan dibawahnya.

Safe food for all

Gov

ernm

ent

Indu

stry

Con

sum

er

National Commitment to food safety WHO Leadership food safety

Science, Research and Development

Shared Responsibility

KERAJAAN

Perundangan makanan dan penguatkuasaan

Khidmat nasihat kepada industri dan perdagangan

Pendidikan kepada pengguna

Pengumpulan maklumat yang tepat

Penyediaan perkhidmatan berkaitan dengan

kesihatan dan keselamatan makanan

KEPERLUAN PERUNDANGAN MAKANAN MALAYSIA

PROGRAM KESEDARAN KEPENGGUNAAN: SEMINAR HALAL

Semua jenis industri makanan tertakluk kepada perundangan makanan yang bertujuan untuk :

“Melindungi orang ramai terhadap

bahayanya disegi kesihatan dan penipuan pada penyediaan, penjualan dan penggunaan

makanan dan mengenai perkara-perkara berkaitan dengannya”

15

TUJUAN PERUNDANGAN MAKANAN

KEPERLUAN PERUNDANGAN

DEFINASI MAKANAN DIBAWAH AKTA MAKANAN 1983

“Meliputi setiap barang yang dikilang, dijual atau diberi gambaran untuk digunakan sebagai makanan atau

minuman untuk kegunaan manusia atau yang masuk pada atau digunakan dalam campuran, penyediaan, pengawetan apa-apa makanan atau minuman dan meliputi

gula-gula, benda-benda kunyahan dan apa-apa ramuan bagi makanan, minuman,

gula-gula atau benda-benda kunyahan itu”

PERATURAN-PERATURAN MAKANAN 1985

• BAHAGIAN 1 : PERMULAAN • BAHAGIAN 11 : WARANTI • BAHAGIAN 111 : PROSEDUR BAGI MENGAMBIL SAMPEL • BAHAGIAN 1V : PELABELAN • BAHAGIAN V : ADITIF MAKANAN DAN

TAMBAHAN ZAT MAKANAN • BAHAGIAN V1 : BUNGKUSAN BAGI MAKANAN • BAHAGIAN V11 : JUZUK KEBETULAN • BAHAGIAN V111: STANDARD DAN KEHENDAK

PELABELAN TERTENTU BAGI MAKANAN

• BAHAGIAN IX : PENGGUNAAN AIR, AIS DAN STIM

• BAHAGIAN X : PELBAGAI

PERATURAN-PERATURAN KEBERSIHAN MAKANAN 2009

Bahagian I Permulaan Bahagian II Pendaftaran premis makanan Bahagian III Perjalanan dan penyelenggaraan premis

makanan

Bahagian IV Pengendali makanan Bahagian V Kehendak khas dalam pengendalian,

pembungkusan, penyajian, penyimpanan dan penjualan makanan khusus

Bahagian VI Pengangkutan makanan

Bahagian VII Pelbagai

PERUNDANGAN MAKANAN

Premis & Peralatan

Makanan Pengendali Makanan Peraturan-Peraturan

Makanan 1985 Peraturan-Peraturan Kebersihan Makanan 2009

INDUSTRI

Pematuhan kepada amalan pertanian yang baik dan pekilangan

Melaksanakan system jaminan keselamatan makanan

Personel yang terlatih termasuk pengurus dan pengendali makanan

Maklumat label yang tepat dan pendidikan pengguna

22

Pemantauan keselamatan di sepanjang rantaian makanan

Malaysian Good Agricultural Practices

Program Jaminan Keselamatan Makanan

Pengiktirafan Bersih

23

Pengiktirafan premis outlet makanan ‘Bersih, Selamat, Sihat yang disediakan oleh KKM

Keselamatan di sepanjang rantaian makanan

SISTEM RANTAIAN KAWALAN KESELAMATAN PROGRAM BEKALAN SUSU SEKOLAH

Ladang Ternakan Pusat Pengumpulan Susu Kilang pemprosesan Kenderaan Stor Sekolah

STATUS PENSIJILAN 2015- SABAH

1 MALAYSIA BEST

Negeri HACCP GMP MeSTI

Malaysia 385 317 2401 Sabah 25 36 174

Jumlah kilang berdaftar dibawah Per. 3 Peraturan-peraturan Kebersihan Makanan 2009 = 1020

INDUSTRI PENGGUNA

PELABELAN DAN PENDIDIKAN PENGGUNA

MAKLUMAT/FAKTA PEMAKANAN

PENGGUNA

Kebersihan dalam penyediaan makanan

Bijak memilih makanan

Penglibatan komuniti

Persatuan pengguna yang aktif

Pengguna memerlukan maklumat yang lengkap dan betul mengenai

makanan

•Selamat •Berkualiti •Mempunyai label

TREND PASARAN MAKANAN DAN KEPERLUAN PENGUNA

• Pengguna memerlukan makanan: Semulajadi Segar Kurang diproses Kurang garam Kurang pengawetan Mudah Kepuasan rasa Selamat

HALAL : ASPEK KEBERSIHAN & KESELAMATAN

PILIHAN MAKANAN

HALAL : KEPERLUAN MAKANAN UNTUK ORANG ISLAM

• Pada prinsipnya makanan tersebut hendaklah halal dan bersih, iaitu Halalan thoyyiban. Kedua-dua elemen perlu diterapkan dalam pemeriksaan untuk makanan halal.

GARIS PANDUAN MS 1500 : 2009

Makanan Halal – Pengeluaran, Penyediaan, Pengendalian dan Penyimpanan Garis Panduan Umum

dirujuk bersama dengan dokumen :

•MS1480 : 2007 Hazard Analysis Critical Control Point keperluan keselamatan makanan berdasarkan sistem HACCP

• MS1514 : 2001 General Principles of Food Hygiene rantaian makanan daripada pengeluaran asas kepada pengguna, menetapkan syarat kebersihan pengeluaran makanan yang selamat & sesuai bagi penggunaan.

MS 1500:2009

• Aspek kebersihan, sanitasi dan keselamatan makanan diambil kira (secara keseluruhan atau sebahagiannya)

• Perkaitan dari segi pemeriksaan di mana peranan pihak berkuasa yang berkaitan dari segi keperluan syarak, keselamatan makanan dan kesihatan haiwan

→ Seksyen 4.3, 4.5, 4.6 dan 4.7

→ Seksyen 3.6 dan 5

MS 1500:2009

• Seksyen 4.3 : Pemprosesan, Pengendalian dan Pengagihan Produk

• Seksyen 4.5 : Kebersihan, Sanitasi dan Keselamatan Makanan

- 4.3.1 (c) produk atau ramuannya hendaklah selamat dan tidak membahayakan

- Keseluruhan mengambil kira keperluan kebersihan, sanitasi & keselamatan makanan sbg pra-syarat kpd penyediaan makanan halal. Meliputi aspek kebersihan diri, pakaian, peralatan & premis bagi memprosesan &

MS 1500:2009

• Seksyen 4.6 : Pembungkusan & Pelabelan

- Keperluan supaya pembungkus makanan tidak mengandungi bahan mentah yang boleh membahayakan kesihatan manusia

- Proses pembungkusan dijalankan dalam keadaan bersih & sanitari.

- Keperluan pelabelan

MS 1500:2009

• Seksyen 4.7 : Keperluan Perundangan - Semua produk yang dikeluarkan perlu mematuhi keperluan perundangan yang berkuatkuasa di negara ini.

PERANAN KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

PANEL PENGAUDIT

PANEL MELULUS

PRA SYARAT

PREMIS PEMPROSESAN

MAKANAN

PERKHIDMATAN MAKANAN DLL

PENSIJILAN & PENGIKTIRAFAN

Pensijilan HACCP

Pensijilan GMP

Pensijilan MeSTI

Pengiktirafan BeSS

Pengilangan Makanan Perkhidmatan Makanan

Membantu industri makanan patuh kepada keperluan perundangan Mempermudahkan & mempercepatkan proses Pensijilan Halal

SKOP HALAL

MEMBANGUNKAN INDUSTRI MAKANAN

RUMUSAN

• Makanan adalah bersih dan selamat • Mengurangkan kes keracunan makanan • Mempertingkatkan perdagangan • Memperkukuhkan kepercayaan konsumer

terhadap makanan yang dihasilkan • Integriti kawalan seluruh rantaian

makanan meningkat dan berkesan • Meningkatkan pematuhan kepada

perundangan makanan sediada

47

TERIMA KASIH

Email: norli_darus@moh.gov.my